รายงานการศึกษาฉบ ับสมบูรณ์ (Final report) โครงการศึกษาแนว...

รายงานการศกษาฉบบสมบรณ (Final report)

โครงการศกษาแนวทางการยายฐานการผลตของอตสาหกรรมทใชแรงงานเขมขนไปยงประเทศเพอนบาน (สงทอและเครองนงหม

รองเทาและเครองหนง อญมณและเครองประดบ)

เสนอตอ

สานกงานเศรษฐกจอตสาหกรรม

โดย

มลนธสถาบนวจยเพอการพฒนาประเทศไทย

กนยายน 2556

i

กตตกรรมประกาศ

คณะผวจยขอขอบคณสานกงานเศรษฐกจอตสาหกรรม กระทรวงอตสาหกรรม ทใหความไววางใจมอบหมายใหคณะผวจยทาการวจยในโครงการศกษาแนวทางการยายฐานการผลตของอตสาหกรรมทใชแรงงานเขมขนไปยงประเทศเพอนบาน (สงทอและเครองนงหม รองเทาและเครองหนง อญมณและเครองประดบ)

คณะผวจยขอขอบคณหนวยงานเหลานทใหความรวมมอและความชวยเหลอในการตดตอประสานงาน

ระหวางทคณะผวจยเดนทางไปเกบขอมล ณ ประเทศเมยนมารและเวยดนาม ไดแก - ธนาคารกรงเทพ จากด (มหาชน) - Institute of Developing Economies, Japan External Trade Organization (IDE-JETRO) - Embassy of the Republic of the Union of Myanmar in the Kingdom of Thailand - Embassy of the Socialist Republic of Vietnam in the Kingdom of Thailand นอกจากน คณะผวจยขอขอบคณ สมาคมอตสาหกรรมเครองนงหมไทย และสภาอตสาหกรรมจงหวด

นครราชสมา สาหรบความรวมมอและความชวยเหลอในการจดสมมนาเพอรบฟงความคดเหนเปนอยางดยง อกทงคณะผวจยขอขอบคณผเขารวมสมมนาทกทาน ผประกอบการ และสมาคมทเกยวของทไดใหขอคดเหนและขอเสนอแนะซงเปนประโยชนในการทาการศกษาแนวทางการยายฐานการผลตของอตสาหกรรมทใชแรงงานเขมขนไปยงประเทศเพอนบาน (สงทอและเครองนงหม รองเทาและเครองหนง อญมณและเครองประดบ) ใหมความสมบรณยงขน

ทายสดน คณะผวจยหวงเปนอยางยงวาการศกษาวจยนจะเปนประโยชนตอสาธารณะและผทสนใจ

คณะผวจย

iii

สารบญ

หนา กตตกรรมประกาศ ............................................................................................................................... i บทท 1 บทนา.................................................................................................................................. 1

1.1 หลกการและเหตผล ........................................................................................................... 1 1.2 วตถประสงค ...................................................................................................................... 3 1.3 กลมเปาหมาย .................................................................................................................... 3 1.4. เปาหมายของโครงการ/ตวชวด .......................................................................................... 4

บทท 2 แนวคดทฤษฎและกรอบแนวคดในการศกษา ....................................................................... 5

2.1 ทบทวนวรรณกรรมทเกยวของ .......................................................................................... 5 2.1.1 แนวคดรปแบบหานบน (Flying Geese Paradigm) ............................................ 5 2.1.2 ทฤษฎวงจรชวตผลตภณฑ (Product Life Cycle Theory) ................................. 6 2.1.3 การยายถนฐานของหวงโซคณคาและฐานการผลต ................................................ 7 2.2 กรอบแนวคดในการพจารณายายฐานการผลต .................................................................. 8 2.2.1 ความสามารถในการแขงขนของอตสาหกรรม ....................................................... 8 2.2.2 การสรางเครอขายการผลตและการเชอมโยงกบหวงโซคณคาทยงคงเหลออย . ในประเทศไทย ....................................................................................................... 10 2.3 กรอบแนวคดในการศกษาแนวทางการยายฐานการผลตของอตสาหกรรมทใชแรงงาน เขมขน (เสอผาและเครองนงหม รองเทาและเครองหนง และอญมณและเครองประดบ) ไปยงประเทศเพอนบาน ..................................................................................................... 15

บทท 3 ขอมลการคา การลงทน การจางงาน กฎระเบยบ และเทคโนโลยในประเทศเพอนบาน ........ 19

3.1 บรไน .................................................................................................................................. 19 3.1.1 สภาวะตลาดโดยทวไป ........................................................................................... 19 3.1.2 การจดตงธรกจ ...................................................................................................... 21 3.1.3 ภาษ ....................................................................................................................... 23 3.1.4 การจางงาน ............................................................................................................ 25 3.2 กมพชา ............................................................................................................................... 29 3.2.1 สภาวะตลาดโดยทวไป ........................................................................................... 29 3.2.2 การจดตงธรกจ ...................................................................................................... 34

iv

หนา

3.2.3 ภาษ .............................................................................................................................. 38 3.2.4 การจางงาน ............................................................................................................ 42 3.2.5 การควบคมเงนตราระหวางประเทศ ...................................................................... 46 3.2.6 เทคโนโลย .............................................................................................................. 46 3.3 สาธารณรฐอนโดนเซย ....................................................................................................... 48 3.3.1 สภาวะตลาดโดยทวไป ........................................................................................... 48 3.3.2 การจดตงธรกจ ...................................................................................................... 50 3.3.3 ภาษ ....................................................................................................................... 53 3.3.4 การจางงาน ............................................................................................................ 56 3.3.5 การควบคมเงนตราตางประเทศ ............................................................................. 57 3.3.6 เทคโนโลย .............................................................................................................. 58 3.4 สาธารณรฐประชาธปไตยประชาชนลาว ............................................................................ 60 3.4.1 สภาวะตลาดโดยทวไป ........................................................................................... 60 3.4.2 การจดตงธรกจ ...................................................................................................... 67 3.4.3. ภาษ ....................................................................................................................... 72 3.4.4 การจางงาน ............................................................................................................ 76 3.4.5 การควบคมเงนตราระหวางประเทศ ...................................................................... 78 3.4.6 เทคโนโลย .............................................................................................................. 78 3.5 สหพนธรฐมาเลเซย ............................................................................................................ 80 3.5.1 สภาวะตลาดโดยทวไป ........................................................................................... 80 3.5.2 การจดตงธรกจ ...................................................................................................... 82 3.5.3 ภาษ ....................................................................................................................... 84 3.5.5 การควบคมเงนตราตางประเทศ ............................................................................. 89 3.5.6 เทคโนโลย .............................................................................................................. 89 3.6 เมยนมาร ............................................................................................................................ 92 3.6.1 สภาวะตลาดโดยทวไป ........................................................................................... 92 3.6.2 การจดตงธรกจ ...................................................................................................... 102 3.6.3 ภาษ ....................................................................................................................... 107 3.6.4 การจางงาน ............................................................................................................ 112 3.6.5 การควบคมเงนตราระหวางประเทศ ...................................................................... 116 3.6.6 เทคโนโลย .............................................................................................................. 116

v

หนา 3.7 สาธารณรฐฟลปปนส ......................................................................................................... 118 3.7.1 สภาวะตลาดโดยทวไป ........................................................................................... 118 3.7.2 การจดตงธรกจ ...................................................................................................... 120 3.7.3 ภาษ ....................................................................................................................... 125 3.7.4 การจางงาน ............................................................................................................ 128 3.7.5 การควบคมเงนตราตางประเทศ ............................................................................. 129 3.7.6 เทคโนโลย .............................................................................................................. 130 3.8 สาธารณรฐสงคโปร ............................................................................................................ 132 3.8.1 สภาวะตลาดโดยทวไป ........................................................................................... 132 3.8.2 การจดตงธรกจ ...................................................................................................... 136 3.8.3 ภาษ ....................................................................................................................... 138 3.8.5 การควบคมเงนตราตางประเทศ ............................................................................. 143 3.8.6 เทคโนโลย .............................................................................................................. 143 3.9 เวยดนาม ............................................................................................................................ 146 3.9.1 สภาวะตลาดทวไป ................................................................................................. 146 3.9.3 ภาษ ....................................................................................................................... 159 3.9.5 การควบคมเงนตราตางประเทศ ............................................................................. 165 3.9.6 เทคโนโลย .............................................................................................................. 165

บทท 4 การวเคราะหเชงอตสาหกรรม ............................................................................................. 165 4.1 อตสาหกรรมสงทอและเครองนงหมของประเทศไทย ........................................................ 169 4.1.1 ลกษณะของหวงโซคณคาในอตสาหกรรม ............................................................. 169 4.1.2 การจางงาน ............................................................................................................ 171 4.1.3 จานวนสถานประกอบการ ..................................................................................... 174 4.1.4 ตลาดสงออกหลกของไทย ..................................................................................... 178 4.1.5 ขนตอนของการผลตทมแนวโนมยายหรอขยายฐานการผลต ................................ 180 4.1.6 ลกษณะและรปแบบของการยายหรอขยายฐานการผลตทเกดขน ......................... 180 4.1.7 สาเหตของการยายหรอขยายฐานการผลต ............................................................ 181 4.1.8 ขอดและขอเสยของการยายหรอขยายฐานการผลต .............................................. 181 4.2 อตสาหกรรมรองเทาและเครองหนง .................................................................................. 182 4.2.1 ลกษณะของหวงโซคณคาในอตสาหกรรม ............................................................. 182

vi

หนา 4.2.2 การจางงาน ............................................................................................................ 184 4.2.3 จานวนสถานประกอบการ ..................................................................................... 188 4.2.4 ตลาดสงออกหลกของไทย ..................................................................................... 190 4.2.5 ขนตอนของการผลตทมแนวโนมยายหรอขยายฐานการผลต ................................ 193 4.2.6 ลกษณะและรปแบบของการยายหรอขยายฐานการผลตทเกดขน ......................... 193 4.2.7 สาเหตของการยายหรอขยายฐานการผลต ............................................................ 194 4.2.8 ขอดและขอเสยของการยายหรอขยายฐานการผลต .............................................. 194 4.3 อตสาหกรรมอญมณและเครองประดบของประเทศไทย ................................................... 195 4.3.1 ลกษณะของหวงโซคณคาในอตสาหกรรมอญมณและเครองประดบ ..................... 195 4.3.2 การจางงาน ............................................................................................................ 196 4.3.3 จานวนสถานประกอบการ ..................................................................................... 198 4.3.4 ตลาดสงออกหลกของไทย ..................................................................................... 200 4.3.5 ขนตอนของการผลตทมแนวโนมยายหรอขยายฐานการผลต ................................ 201 4.3.6 ลกษณะและรปแบบของการยายหรอขยายฐานการผลตทเกดขน ......................... 202 4.3.7 สาเหตของการยายหรอขยายฐานการผลต ............................................................ 202 4.3.8 ขอดและขอเสยของการยายหรอขยายฐานการผลต .............................................. 203

บทท 5 การวเคราะหเชงพนท ............................................................................................................. 201 5.1 ปจจยผลกดนใหมการยายหรอขยายฐานการผลต ............................................................. 206 5.1.1 ภาวะขาดแคลนแรงงาน ......................................................................................... 207 5.1.2 คาจางแรงงานมแนวโนมสงขน .............................................................................. 210 5.1.3 การแขงขนทรนแรงมากขนจากประเทศคแขงทไดเปรยบดานแรงงาน .................. 212 5.1.4 การเขาถงตลาดหลกมความยากลาบากมากขน ..................................................... 213 5.2 ปจจยทใชพจารณาพนทเปาหมาย ..................................................................................... 214 5.2.1 ตนทนแรงงานและกาลงแรงงาน ............................................................................ 214 5.2.2 วตถดบ ................................................................................................................... 217 5.2.3 ตนทนดานโครงสรางพนฐานทสาคญ ..................................................................... 219 5.2.4 การคมนาคมขนสงและการเชอมโยงกบหวงโซอปทานในไทย ............................... 220 5.2.5 กฎระเบยบและสทธพเศษดานการลงทนและสงออก ............................................ 221 5.2.6 สภาพแวดลอมทางการเมองและธรกจ .................................................................. 226 5.2.7 ความไดเปรยบในการสงออก ................................................................................. 227

vii

หนา 5.3 ผลการคดเลอกประเทศเปาหมายในการสารวจ ................................................................. 230 5.4 พนททมศกยภาพในกลมประเทศเปาหมาย ....................................................................... 232

บทท 6 แนวปฏบตการลงทนในประเทศเวยดนาม ........................................................................... 231 6.1 การวเคราะหเชงอตสาหกรรม: อตสาหกรรมสงทอและเครองนงหม ................................. 237 6.1.1 การจางงาน ............................................................................................................ 237 6.1.2 ผประกอบการ ....................................................................................................... 237 6.1.3 ลกษณะของหวงโซคณคาในอตสาหกรรมสงทอและเครองนงหม .......................... 239 6.1.4 ตลาดในประเทศและตลาดสงออก......................................................................... 240 6.1.5 ขนตอนของการผลตทมการยายหรอขยายฐานการผลตจากตางประเทศ .............. 241 6.1.6 ลกษณะและรปแบบของการยายหรอขยายฐานการผลตจากตางประเทศ ............ 241 6.1.7 สาเหตของการยายหรอขยายฐานการผลตจากตางประเทศ .................................. 242 6.2 การวเคราะหเชงอตสาหกรรม: อตสาหกรรมเครองหนงและรองเทา ................................. 244 6.2.1 การจางงาน ............................................................................................................ 244 6.2.2 จานวนสถานประกอบการ ..................................................................................... 244 6.2.3 ลกษณะของหวงโซคณคาในอตสาหกรรม ............................................................. 245 6.2.4 ตลาดในประเทศและตลาดสงออก......................................................................... 245 6.2.5 ขนตอนของการผลตทมการยายหรอขยายฐานการผลตจากตางประเทศ .............. 247 6.2.6 ลกษณะและรปแบบของการยายหรอขยายฐานการผลตจากตางประเทศ ............ 248 6.2.7 สาเหตของการยายหรอขยายฐานการผลตจากตางประเทศ .................................. 248 6.3 การวเคราะหเชงอตสาหกรรม: อตสาหกรรมอญมณและเครองประดบ ............................ 249 6.3.1 การจางงาน ............................................................................................................ 249 6.3.2 ขนาดและจานวนสถานประกอบการ ..................................................................... 249 6.3.3 ลกษณะของหวงโซคณคาในอตสาหกรรม ............................................................. 249 6.3.4 ตลาดในประเทศและตลาดสงออกหลก ................................................................. 250 6.3.5 ขนตอนของการผลตทมการยายหรอขยายฐานการผลตจากตางประเทศ .............. 251 6.3.6 ลกษณะและรปแบบของการยายหรอขยายฐานการผลตจากตางประเทศ ............ 251 6.3.7 สาเหตของการยายหรอขยายฐานการผลตจากตางประเทศ .................................. 252 6.4 กฎระเบยบขอบงคบและสทธประโยชนทเกยวของ ........................................................... 252 6.4.1 กฎหมายดานการลงทนของคนตางชาต ................................................................. 252 6.4.2 กฎหมายแรงงาน.................................................................................................... 254

viii

หนา 6.4.3 สทธประโยชนแกนกลงทนตางชาต ........................................................................ 255 6.4.4 รปแบบการลงทนของตางชาต ............................................................................... 257 6.5 สทธประโยชนทางการคากบตางประเทศ .......................................................................... 258 6.5.1 สหรฐอเมรกา ......................................................................................................... 258 6.5.2 สหภาพยโรป .......................................................................................................... 258 6.5.3 ญปน ...................................................................................................................... 258 6.6 ขอมลเชงพนท .................................................................................................................... 259 6.6.1 จานวนประชากรและกาลงแรงงาน ....................................................................... 262 6.6.2 คาจางแรงงาน........................................................................................................ 264 6.6.3 โครงสรางพนฐานทสาคญ ...................................................................................... 265 6.6.4 นคมอตสาหกรรม .................................................................................................. 266 6.7 ขอควรระวงทสาคญในการเขาไปลงทน ............................................................................. 268 6.8 กรณศกษาการยายหรอขยายฐานการผลตทประสบความสาเรจ ....................................... 270 6.9 หนวยงานทสาคญในการตดตอเพอเขาไปลงทน ................................................................ 271

บทท 7 แนวปฏบตการลงทนในประเทศเมยนมาร ........................................................................... 273 7.1 การวเคราะหเชงอตสาหกรรม: อตสาหกรรมสงทอและเครองนงหม ................................. 273 7.1.1 การจางงาน ............................................................................................................ 273 7.1.2 ขนาดและจานวนสถานประกอบการ ..................................................................... 273 7.1.3 ลกษณะของหวงโซคณคาในอตสาหกรรม ............................................................. 274 7.1.4 ตลาดในประเทศและตลาดสงออก......................................................................... 275 7.1.5 ขนตอนของการผลตทมการยายหรอขยายฐานการผลตจากตางประเทศ .............. 276 7.1.6 ลกษณะและรปแบบของการยายหรอขยายฐานการผลตจากตางประเทศ ............ 277 7.1.7 สาเหตของการยายหรอขยายฐานการผลตจากตางประเทศ .................................. 277 7.2 การวเคราะหเชงอตสาหกรรม: อตสาหกรรมรองเทาและเครองหนง ................................. 278 7.2.1 การจางงาน ............................................................................................................ 278 7.2.2 ขนาดและจานวนสถานประกอบการ ..................................................................... 278 7.2.3 ลกษณะของหวงโซคณคาในอตสาหกรรม ............................................................. 279 7.2.4 ตลาดในประเทศและตลาดสงออก......................................................................... 279 7.2.5 ขนตอนของการผลตทมการยายหรอขยายฐานการผลตจากตางประเทศ .............. 280

ix

หนา 7.2.6 ลกษณะและรปแบบของการยายหรอขยายฐานการผลตจากตางประเทศ ............ 280 7.2.7 สาเหตของการยายหรอขยายฐานการผลตจากตางประเทศ .................................. 281 7.3 การวเคราะหเชงอตสาหกรรม: อตสาหกรรมอญมณและเครองประดบ ............................ 281 7.3.1 การจางงาน ............................................................................................................ 281 7.3.2 ขนาดและจานวนสถานประกอบการ ..................................................................... 282 7.3.3 ลกษณะของหวงโซคณคาในอตสาหกรรม ............................................................. 282 7.3.4 ตลาดในประเทศและตลาดสงออก......................................................................... 283 7.3.5 ขนตอนของการผลตทมการยายหรอขยายฐานการผลตจากตางประเทศ .............. 284 7.3.6 ลกษณะและรปแบบของการยายหรอขยายฐานการผลตจากตางประเทศ ............ 284 7.3.7 สาเหตของการยายหรอขยายฐานการผลตจากตางประเทศ .................................. 284 7.4 กฎระเบยบขอบงคบและสทธประโยชนทเกยวของ ........................................................... 285 7.4.1 กฎหมายดานการลงทนของคนตางชาต ................................................................. 285 7.4.2 กฎหมายแรงงาน.................................................................................................... 285 7.4.3 สทธประโยชนแกนกลงทนตางชาต ........................................................................ 286 7.4.4 รปแบบการลงทนของตางชาต ............................................................................... 286 7.5 สทธประโยชนทางการคากบตางประเทศ .......................................................................... 287 7.6 ขอมลเชงพนท .................................................................................................................... 287 7.6.1 จานวนประชากรและกาลงแรงงาน ....................................................................... 287 7.6.2 คาจางแรงงาน........................................................................................................ 288 7.6.3 โครงสรางพนฐานทสาคญ ...................................................................................... 289 7.6.4 นคมอตสาหกรรม .................................................................................................. 292 7.7 ขอควรระวงทสาคญในการเขาไปลงทน ............................................................................. 295 7.8 กรณศกษาการยายหรอชยายฐานการผลตทประสบความสาเรจหรอลมเหลว ................... 297 7.9 หนวยงานทสาคญในการตดตอเพอเขาไปลงทน ................................................................ 298

บทท 8 บทสรปและขอเสนอแนะทางนโยบาย ................................................................................. 301 8.1 เปรยบเทยบโครงสรางตนทนการผลต ............................................................................... 302 8.1.1 อตสาหกรรมสงทอและเครองนงหม ...................................................................... 303 8.1.2 อตสาหกรรมรองเทาและเครองหนง ...................................................................... 304 8.1.3 อตสาหกรรมอญมณและเครองประดบ .................................................................. 305

x

หนา 8.2 แนวทางการยายหรอขยายฐานการผลตไปยงประเทศเพอนบาน ...................................... 306 8.2.1 ผประกอบการกลมทมแนวโนมในการยายหรอขยายฐานการผลต ........................ 306 8.2.2 พนททเหมาะสมในการยายหรอขยายฐานการผลต ............................................... 307 8.2.3 รปแบบการลงทนทเหมาะสมในการยายหรอขยายฐานการผลตไปยงประเทศ เพอนบาน .............................................................................................................. 309 8.3 ขอเสนอแนะทางนโยบาย .................................................................................................. 310 8.3.1 ขอเสนอแนะทางนโยบายเพอสนบสนนการยายหรอขยายฐานการผลต ............... 311 8.3.2 ขอเสนอแนะทางนโยบายเพอเปนแนวทางในการพฒนาอตสาหกรรม .................. 312

เอกสารอางอง ........................................................................................................................................... 317 ภาคผนวกท 1 สมมตฐานทใชในการจาลองโครงสรางตนทนโดยเปรยบเทยบ .......................................... 323 ภาคผนวกท 2 สรปผลการเดนทางไปสารวจขอมลและสมภาษณผทเกยวของในประเทศเมยนมาร และเวยดนาม ..................................................................................................................... 331 ภาคผนวกท 3 สรปผลการจดสมมนาเพอรบฟงความคดเหน .................................................................... 389

1

บทท 1 บทนา

1.1 หลกการและเหตผล วกฤตเศรษฐกจโลกซงมตวแปรหลกจากสหรฐอเมรกาและสหภาพยโรปทาใหหลายประเทศตนตว หาทางดนรนเพอใหประเทศของตนเองรอดพนจากวกฤตครงน ซงเปนททราบกนดวา ประเทศไทยกประสบปญหาเชนเดยวกน เพราะทง 2 ตลาดนบเปนแหลงสงออกใหญลาดบท 1 และท 2 ของไทย หนทางรอดของไทยจงมองไปทการสรางโอกาสทางการคา และการลงทนในประเทศเพอนบาน1 โดยเฉพาะการแสวงหาโอกาสทางการคาตามแนวชายแดนและการยายฐานการผลตการลงทนไปยงประเทศเพอนบาน เนองจากตลาดอาเซยนถกมองวากาลงจะเขามาเปนตวขบเคลอนเศรษฐกจหลกของโลกรายใหม ทงดานการคา การลงทน เงนทน และแรงงาน ซงในป 2554 มยอดการคาอยท 8.99 แสนลานบาท ขยายตวเพมจากป 2553 คดเปนรอยละ 15.64 โดยประเทศทมมลคาการคาสง คอ มาเลเซย เมยนมาร ลาว กมพชา และเวยดนาม ตามลาดบ และสงสาคญ ไทยกาลงจะเขารวมสประชาคมเศรษฐกจอาเซยน (ASEAN Economic Community: AEC) เพอสรางความแขงแกรงทางเศรษฐกจ ผประกอบการไทยจะตองพฒนา และปรบตวเพอเพมขดความสามารถในการแขงขน ประกอบกบในชวง 2-3 ปทผานมา ภาคการผลตโดยเฉพาะสาขาอตสาหกรรมทใชแรงงานเขมขน (สงทอและเครองนงหม รองเทาและเครองหนง อญมณและเครองประดบ) ประสบปญหาขาดแคลนแรงงานอยางหนก ประมาณไมตากวาปละ 250,000 คน และมแนวโนมทวความรนแรงมากยงขนจากปญหาโครงสรางประชากร ซงไทยกาลงเขาสสงคมผสงอายเหมอนประเทศพฒนาแลว เนองจากประสบปญหาอตราการเกดตา โดยมเดกเขาเรยนชนประถมศกษาปท 1 ลดลงปละประมาณ 100,000 คน ประกอบกบนโยบายรฐบาลไดประกาศปรบคาแรงขนตาเปนวนละ 300 บาทตงแตป 2555 และมแนวโนมจะปรบเพมสงขนอกรวมทงสวสดการตางๆ กจะสงขนดวย ซงนโยบายดงกลาวไดสงผลกระทบตอผประกอบการทปรบตวไมทน โดยเฉพาะกจการขนาดกลางและขนาดยอม (Small and Medium Enterprises: SMEs) จะตกอยในภาวะลาบาก นอกจากน กระทรวงแรงงานโดยกรมพฒนาฝมอแรงงานไดออกประกาศเรองมาตรฐานฝมอแรงงานแหงชาต ซงอตสาหกรรมทใชแรงงานเขมขนเหลานไดรวมอยดวย และเมอมการทดสอบฝมอแรงงาน เปนทเขาใจวาระดบแรงงานฝมอของไทยจะสอบผานเกอบทงหมด ซงจะมผลใหไดรบเงนคาจางตามกาหนดมาตรฐานฝมอแรงงานดวย นอกจากน สถานการณดานการผลตแรงงานของไทยกอยในภาวะนาเปนหวง กลาวคอ การผลตและพฒนากาลงคนไมสอดคลองกบความตองการของตลาด และสาขาทใชแรงงานเขมขนเหลาน ไมเปนทสนใจของผเรยนเทาทควร สวนใหญมคานยมทจะเรยนชางยนต ชางไฟฟา หรอบรหารธรกจ เปนตน แมจะมการปรบรปแบบการทางานเฉพาะหนา เชน การเพมรอบระยะเวลาการทางาน หรอใชแรงงาน

1 ประเทศเพอนบาน หมายถง ประเทศทเปนสมาชกอาเซยน 10 ประเทศ ไดแก ไทย อนโดนเซย มาเลเซย ฟลปปนส สงคโปร บรไนดารสซาลาม สาธารณรฐสงคมนยมเวยดนาม สาธารณรฐประชาธปไตยประชาชนลาว สหภาพเมยนมาร และราชอาณาจกรกมพชา

2

ตางดาวทดแทน แตมแนวโนมทแรงงานเมยนมารจะคนถนเนองจากรฐบาลเมยนมารเปดรบนกลงทน และเรมพฒนาในทกๆ ดาน ภาวะการขาดแคลนแรงงานกจะทวความรนแรงขน จะเหนไดวา ปญหาแรงงานทงการขาดแคลน และอตราคาตอบแทนทสงขน เปนปจจยสาคญในการผลตทเขาขนวกฤต และผประกอบการสวนใหญมบทบาทเปนผรบจางผลต ซงเจาของตราสนคาทเปนผสงผลตเรมจะเคลอนยายไปยงประเทศทมคาจางแรงงานตากวาประเทศไทย แมไทยจะมจดแขงในดานฝมอกตาม แตประเทศอนๆ กมแนวโนมในการพฒนาฝมอแรงงานใหทดเทยมกบประเทศไทยเชนกน อยางไรกตาม แมในปจจบน อตสาหกรรมทใชแรงงานเขมขนจะยงสามารถพฒนาตอไปได แตในขณะเดยวกน สถานประกอบการทปรบตวไมทนตองยกเลกกจการ จงเปนภาพสะทอนวา เงอนไขและบรการทเปลยนไป การผลตและบรหารจดการแบบเดมๆ นน จะไมเปนผลดตออตสาหกรรมกลมน โดยเฉพาะในอนาคตอนใกล เมอ AEC มผลใชบงคบในป 2558 จะทาใหอาเซยนเปนฐานการผลตเดยวกน การเคลอนยายเงนทน การลงทน แรงงาน สนคา และบรการ จะเปนไปอยางเสร จะเปนเศรษฐกจไรพรมแดน จงเปนทางเลอกทหลกเลยงไมไดทผประกอบการจะตองพยายามยายหรอขยายฐานการผลตไปยงประเทศทมทรพยากรแรงงานสมบรณ และคาแรงถกกวา เพอรกษาความสามารถในการแขงขนในตลาด ภาวะคกคามดงกลาว มผประกอบการรายใหญบางรายทพยายามลดตนทนโดยหาลทางยายหรอขยายฐานการผลตไปยงประเทศเพอนบาน ซงตองมคาใชจายในการศกษาขอมล กฎระเบยบ และความเปนไปไดทสงมาก ในขณะทกลม SME หลายรายทมความพยายามทจะกาวออกไป แตเนองจากขณะน ยงไมมหนวยงานใดศกษารวบรวมขอมลในลกษณะน ผประกอบการรายเลกจงขาดขอมล ความรความเขาใจ ลองผดลองถก และตองเสยคาใชจายจานวนมาก จนตองลาถอยกลบมาเสยทงเวลาและโอกาส สานกงานเศรษฐกจอตสาหกรรม เหนวาการรเขา รเรา และความจาเปนทจะตองมขอมลมาเพอประกอบการตดสนใจเปนเรองเรงดวน จงไดจดทาโครงการศกษาแนวทางการเตรยมความพรอมยานฐานการผลตของอตสาหกรรมทใชแรงงานเขมขนไปยงประเทศเพอนบาน รองรบประชาคมเศรษฐกจอาเซยนเพอเปนการรกอยางมระบบ เพอใหผมสวนเกยวของมขอมลตางๆ เชน กฎหมายระเบยบขอบงคบตางๆ สาธารณปโภคพนฐาน เชน โทรคมนาคมและการสอสาร ไฟฟา นา ฯลฯ ระบบโลจสตกส สภาพแวดลอมทางเศรษฐกจและสงคม ความพรอมดานเทคโนโลยตางๆ ทกษะฝมอแรงงาน เปนตน เพอประกอบการเสนอแนะนโยบายพฒนาอตสาหกรรมท ใชแรงงานเขมขน และเปนขอมลเพอเผยแพรให กบผประกอบการ โดยเฉพาะกลมผประกอบการขนาดกลางและขนาดเลก ใหสามารถเขาถงขอมลประกอบการตดสนใจในการเตรยมยายฐานการผลตไปยงแหลงทมคาจางแรงงานตากวาหลายเทา (หากไมปรบตวหรอยายฐานการผลตภายใน 5 ป อาจจะอยไมได) เพอแกปญหาขาดแคลนแรงงาน และขยายตลาดการคาทดแทนกลมประเทศทเคยเปนตลาดหลก เชน สหรฐอเมรกา และสหภาพยโรป ซงประสบภาวะวกฤตเศรษฐกจทยงไมสามารถแกปญหาลลวงไดใน

3

เวลาอนใกลน และเปนการรกษาระดบการผลตการลงทน และเพมขดความสามารถในการแขงขนในตลาดโลกตอไปได 1.2 วตถประสงค

1.2.1 เพอศกษารวบรวมขอมลเชงลกและปจจยตางๆ ทเกยวของกบการยายหรอขยายฐานการผลตอตสาหกรรมทใชแรงงานเขมขนไปยงประเทศในกลมอาเซยน ทงดานสภาพเศรษฐกจ สงคม วฒนธรรม แนวนโยบาย และกฎระเบยบ สงอานวยความสะดวก และปจจยพนฐานทจาเปนตอการผลต การลงทน ปญหาและอปสรรค รวมทง แนวทางแกไข

1.2.2 เพอศกษาเทคโนโลยและนวตกรรมการผลตในประเทศเพอนบาน ประกอบการพจารณาความพรอมในการยายฐานการผลตและการถายทอดเทคโนโลยสประเทศเพอนบาน

1.2.3 เพอศกษารปแบบการลงทนทเหมาะสม การรวมทน การหาพนธมตรทางการลงทนและการคาในประเทศเปาหมาย พรอมคมอแนวปฏบตเพอลาดบความสาคญและลดความเสยง

1.2.4 เพอจดทาฐานขอมลพนฐานทสาคญ และขอมลเชงเปรยบเทยบรายประเทศ และวเคราะหความคมคาในการลงทนรายอตสาหกรรมระหวางประเทศเปาหมายแตละประเทศ เพออานวยความสะดวกใหกบผประกอบการ ใหสามารถเขาถงและใชประโยชนไดโดยงาย รวมทง การสรางโอกาสและทางเลอก

1.2.5 เพอจดทาขอเสนอแนะแนวทางเชงนโยบาย การกาหนดบทบาทของภาครฐในการบรหารจดการ เพอสนบสนนการเตรยมความพรอมยายฐานหรอขยายฐานการลงทนไปยงประเทศเพอนบาน

1.2.6 เพอเผยแพรประชาสมพนธขอมลเชงลกใหผสนใจ ผประกอบการกลมเปาหมายไดรบทราบเปนการเตรยมความพรอมยายฐานหรอขยายฐานการผลตสประเทศเพอนบานไดอยางมประสทธภาพ

1.3 กลมเปาหมาย

1.3.1 หนวยงานภาครฐทเกยวของ และผประกอบการในกลมอตสาหกรรมเปาหมาย และผเกยวของมความร ความเขาใจ และมขอมล ขอเทจจรงเกยวกบสภาพเศรษฐกจ สงคม กฎระเบยบรวมทงปจจยอนๆ ทเกยวของกบการผลตและการลงทนของประเทศตางๆ ในประชาคมเศรษฐกจอาเซยนเพยงพอตอการกาหนดนโยบายสงเสรมและการดาเนนการทางธรกจ

1.3.2 ผประกอบการโดยเฉพาะกลม SME มฐานขอมลเชงเปรยบเทยบอยางนอย 2 ประเทศ ประกอบการตดสนใจในการเลอกพนทเปาหมายในการลงทนยายฐานหรอขยายฐานการผลต รปแบบการลงทนพนธมตรทางการคา และการลงทนทเหมาะสมทเปนไปไดและคมคา และมคมอแนวทางปฏบตในการดาเนนการใหบรรลเปาหมาย

4

1.4. เปาหมายของโครงการ/ตวชวด

1.4.1 มขอมลเชงลกและปจจยตางๆ ทเกยวของกบการเตรยมความพรอมการยายหรอขยายฐานการผลต ไปยงประเทศในกลมอาเซยน ทงดานสภาพเศรษฐกจ สงคม วฒนธรรม แนวนโยบาย และกฎระเบยบตางๆ สงอานวยความสะดวก และปจจยพนฐานทจาเปนตอการผลต การลงทน รวมทงปญหาและอปสรรค แนวทางแกไข เพอประกอบการจดทาขอเสนอนโยบาย และทางเลอกในการพฒนาอตสาหกรรมเปาหมายอยางนอย 2 ประเทศตอสาขาอตสาหกรรม

1.4.2 มฐานขอมลพนฐานทสาคญ และขอมลเชงเปรยบเทยบรายประเทศพรอมบทวเคราะหความคมคาในการลงทนรายอตสาหกรรมระหวางประเทศเปาหมายแตละประเทศ และคมอการลงทนในประเทศเพอนบาน เพออานวยความสะดวกใหกบผประกอบการ ใหสามารถเขาถงและใชประโยชนไดโดยงาย

1.4.3 มขอเสนอแนะทชดเจนในการกาหนดนโยบาย การกาหนดบทบาทของภาครฐตอการบรหารจดการ เพอสนบสนนการยายฐานหรอขยายฐานการผลต และการลงทนของนกธรกจไทยในประเทศเพอนบานรายประเทศ และรายอตสาหกรรม

5

บทท 2 แนวคดทฤษฎและกรอบแนวคดในการศกษา

2.1 ทบทวนวรรณกรรมทเกยวของ 2.1.1 แนวคดรปแบบหานบน (Flying Geese Paradigm)

แนวคดรปแบบหานบนเปนแนวคดของนกวชาการชาวญปนทใชอธบายการพฒนาทางดานเทคโนโลย

ในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต ซงเปนผลจากความเปนผนาทางดานเทคโนโลยของประเทศญปน โดยผทเผยแพรแนวคดใหแพรหลายคอ Akamatsu (1962)2

แนวคดนอธบายวา การพฒนาทางเศรษฐกจของประเทศในเอเชยจะมลกษณะเหมอนฝงหานบน ซงเกดจากการทประเทศทพฒนามากกวาไดเคลอนยายการผลตไปยงประเทศทพฒนานอยกวา ทงน ฝงหานจาแนกไดเปน 4 กลม ไดแก

กลมท 1 ประเทศทพฒนาแลวซงเปนผนาฝงหาน ไดแก ญปน กลมท 2 เศรษฐกจอตสาหกรรมใหม (Newly Industrializing Economies: NIEs) ไดแก เกาหลใต

ไตหวน สงคโปร และฮองกง กลมท 3 ประเทศสมาชกอาเซยนเกา ไดแก มาเลเซย ไทย อนโดนเซย และฟลปปนส กลมท 4 ประเทศทระดบการพฒนาตา เชน เวยดนาม ตวขบเคลอนทสาคญสาหรบการเคลอนยายการผลตในรปแบบดงกลาวคอ การปรบโครงสรางภายใน

ของประเทศผนาซงเปนผลจากคาจางแรงงานทสงขน ทาใหความไดเปรยบเชงเปรยบเทยบในการผลตสนคาแรงงานเขมขน (labour Intensive) ของประเทศผนาลดลง ดงนน ประเทศผนาจงปรบเปลยนกจกรรมการผลตจากการใชแรงงานเขมขนไปสการใชทนเขมขน (capital Intensive) จงทาใหมการเคลอนยายกจกรรมการผลตทมมลคาเพมตาไปยงประเทศทมระดบการพฒนานอยกวา

แนวคดรปแบบหานบนสามารถอธบายรปแบบการผลตทเกดขนในภมภาคเอเชยตะวนออกไดเปน

อยางด เชน อตสาหกรรมสงทอ อตสาหกรรมยานยนต และอตสาหกรรมชนสวนอเลกทรอนกส ซงเคลอนยายการผลตจากญปน ไปยงเกาหลใตและไตหวน และตอมายายไปยงประเทศในอาเซยน เชน ไทย อนโดนเซย และมาเลเซย เปนตน (ดภาพท 2.1)

2 Akamatsu K.(1962).A historical pattern of economic growth in developing countries. Journal of Developing Economies, 1(1):3–25.

6

ภาพท 2.1 การยายฐานอตสาหกรรมของประเทศในเอเชยตะวนออก

ทมา: Hong Kong Trade Development Council (HKTDC) Research, 2012

2.1.2 ทฤษฎวงจรชวตผลตภณฑ (Product Life Cycle Theory)

Vernon (1966)3 ศกษาอตสาหกรรมในสหรฐอเมรกาและเสนอทฤษฎอธบายปรากฏการณวงจรชวต

ผลตภณฑ ทฤษฎนเสรมใหทฤษฎการยายฐานแบบหานบนสามารถอธบายการยายการผลตของผลตภณฑในอตสาหกรรมเดยวกนได วงจรชวตผลตภณฑสามารถแบงไดเปน 3 ชวง ดงน

1) ชวงผลตภณฑใหม (new product)

สนคาจะถกออกแบบตามความตองการของผบรโภคในประเทศ มการผลตและบรโภคภายในประเทศเทานน เนองจากผผลตตองศกษาการตอบสนองของตลาด ตนทนหลกในการผลตคอคาใชจายในการพฒนาสนคา

2) ชวงผลตภณฑไดพฒนาอยตวแลว (mature product) สนคาเรมมลกษณะเฉพาะและมมาตรฐานในระดบหนง เรมมการใชเทคโนโลยการผลตแบบ

ขนานใหญ (mass production) เพอใหเกดความประหยดทางขนาด (economies of scale) มการสงออกสนคาใหแกผบรโภคตางประเทศ ซงเปนประเทศพฒนาแลวเทานน เนองจากแตเดมสนคาถกออกแบบตามความตองการของผบรโภคจากประเทศทมรายไดสง ตนทนการตลาดและผลตกลายเปนตนทนหลก นอกจากน ในกรณทตนทนการผลตในตางประเทศตากวาการผลตในประเทศและคาขนสง อาจมการยายการผลตไปยงประเทศนนๆ

3 Raymond Vernon (1966). International Investment and International Trade in the Product Cycle. The Quarterly Journal of Economics Vol. 80, No. 2 (May 1966), pp. 190-207.

7

3) ชวงผลตภณฑมมาตรฐานชดเจน (standardized product) สนคาและขนตอนการผลตเปนทรจกแกผบรโภคและผผลตเปนอยางด รวมทงมมาตรฐานแนนอน มกมการยายทตงในการผลตไปยงกลมประเทศกาลงพฒนา เนองจากความตองการแรงงานทมราคาถก ตนทนแรงงานเปนปจจยในการแขงขนทสาคญ

2.1.3 การยายถนฐานของหวงโซคณคาและฐานการผลต

จากการศกษาของ World Economic Forum ในหวขอเรองการยายถนฐานของหวงโซคณคาของโลก4 พบวา ในอนาคต ถนฐานของหวงโซคณคามแนวโนมจะเปลยนแปลงอยางมาก เนองจาก

1) ปจจยดานตนทนพลงงานและคาขนสงทมแนวโนมเพมขนอยางตอเนอง ซงเปนผลจากตนทนเชอเพลงทเพมขนและมาตรการควบคมการปลอยกาซคารบอนไดออกไซดทเขมงวดขน

2) จนเปนศนยกลางหวงโซมลคาของโลกในดานการผลต โดยเฉพาะภาคการผลตทใชแรงงานเขมขน อยางไรกตาม คาจางแรงงานในจนมแนวโนมวาจะเพมสงขนอยางรวดเรว เชนเดยวกบคาเงนทมแนวโนมแขงคาขน

3) ตนทนเทคโนโลยสารสนเทศมแนวโนมลดลง เนองจากการแขงขนทมากขน ซงจะสนบสนนใหกระบวนการผลตเปนไปอยางรวดเรวและมความยดหยนมากขน

4) ตลาดในประเทศกาลงพฒนามความสาคญมากขน ในขณะทการเตบโตในยโรปยงคงเปนไปไดไมดนก ซงจะสงผลใหเกดการยายถนฐานของหวงโซคณคามายงประเทศกาลงพฒนามากขน

การศกษาดงกลาวยงระบปจจยอนๆ ทสาคญในการพจารณายายฐานการผลต นอกเหนอจากคาจาง

แรงงาน ไดแก 1) ศกยภาพของตลาด โดยนกธรกจจะใหความสนใจลงทนในประเทศทมตลาดขนาดใหญเพอ

รองรบตลาดทองถนขนาดใหญ นอกจากน ยงใหความสาคญดานความสามารถเชงนวตกรรมและศกยภาพการผลตของประเทศนนดวย

2) ทรพยากรมนษยทงในดานความร ความสามารถ และทกษะอนๆ ทเกยวของกบอตสาหกรรมการผลตนนๆ

3) ความพรอมของโครงสรางพนฐาน เชน แหลงพลงงาน ระบบขนสง และระบบคมนาคมทสนบสนนกระบวนการผลต

4) สภาพแวดลอมทางกฎหมายและนโยบาย โดยระบบกฎหมายทออนแอ การทจรตคอรรปชนสง มาตรฐานทางสงแวดลอมและแรงงานตา และระบบการคมครองทรพยสนทางปญญาทออนแอ

4 World Economic Forum (2012). The Shifting Geography of Global Value Chains: Implications for Developing Countries and Trade Policy.

8

เปนอปสรรคททาใหประเทศนนไมไดรบความสนใจจากนกธรกจตางชาตทจะเขาไปลงทน ในทางกลบกน นโยบายทสนบสนนอตสาหกรรม การบรการ และนวตกรรม เชน การลงทนในทนมนษยและการศกษา หรอสภาพแวดลอมทางกฎระเบยบทเออตอการประกอบธรกจจะสงเสรมใหประเทศเปนแหลงเปาหมายสาคญในการยายฐานการผลต

2.2 กรอบแนวคดในการพจารณายายฐานการผลต ในการพจารณายายฐานการผลต ผประกอบการจานวนมากอาจสนใจเฉพาะตนทนคาจางแรงงานของประเทศเปาหมาย อยางไรกตาม ตนทนคาจางแรงงานเปนเพยงสวนหนงของตนทนในการผลต และการประกอบกจการทงหมด การพจารณายายฐานการผลตไปยงประเทศเพอนบานจงควรคานงถงตนทนรวมและโอกาสทางธรกจ ดงนน คณะผวจยจงประยกตใชกรอบแนวคดในการศกษาโดยการวเคราะห (1) ความสามารถในการแขงขนของอตสาหกรรมทตงอยในประเทศเปาหมาย และ (2) การเชอมโยงระหวางการผลตในประเทศเปาหมายกบหวงโซคณคาทยงคงเหลออยในประเทศไทย 2.2.1 ความสามารถในการแขงขนของอตสาหกรรม

ในการตดสนใจยายฐานการผลตไปยงประเทศเปาหมาย ขอมลสาคญทตองพจารณาคอ ปจจยทเกยวของกบความสามารถในการแขงขนของอตสาหกรรม ทงน แนวความคดเกยวกบความสามารถในการแขงขนของอตสาหกรรมสามารถอธบายไดดวยปรามดดงแสดงในภาพท 2.2 กลาวคอ ความสามารถในการแขงขนของอตสาหกรรมขนอยกบ ราคา คณภาพ นวตกรรม และการสงมอบสนคา ซงมปจจยเกยวของทสาคญคอ

1) สภาพแวดลอมทางธรกจและโครงสรางพนฐาน ซงประกอบดวย

• สภาพแวดลอมทางธรกจ ซงเปนผลมาจากปจจยตางๆ ไดแก - นโยบายเศรษฐกจมหภาค เชน เงนเฟอ อตราแลกเปลยน ซงจะมผลตอคาจางแรงงาน

และตนทนในการประกอบธรกจในประเทศเปาหมายในระยะยาว - กฎระเบยบของรฐ เชน สทธความเปนเจาของในกจการหรอทดน กฎหมายแรงงานและ

อตราคาจางขนตา - สทธประโยชนการคา เชน สทธประโยชนจากความตกลงเขตการคาเสร (Free Trade

Agreement: FTA) หรอสทธพเศษทางศลกากร (Generalized System of Preferences: GSP) เปนตน

- สทธประโยชนการลงทน เชน การยกเวนภาษนาเขาเครองจกร หรอการยกเวนภาษเงนไดนตบคคล เปนตน

9

• โครงสรางพนฐานทางกายภาพ ไดแก - โครงสรางพนฐานทวไป เชน ไฟฟา นาประปา โทรศพท และอนเทอรเนต - ระบบโลจสตกสและการขนสง ซงจะมผลตอทงตนทนและเวลาในการสงมอบสนคา

• โครงสรางพนฐานอน โดยเฉพาะโครงสรางพนฐานดานสงคม เชน โรงเรยน โรงพยาบาลและสนทนาการตางๆ ซงดงดดผบรหาร แรงงานมทกษะและนกวชาชพ

2) เงอนไขสาคญของความสามารถในการแขงขน

• แรงงาน โดยเฉพาะผลตภาพแรงงาน คาจางแรงงาน ตลอดจนสวสดการและนโยบายสงคมรวมทงความยากงายและตนทนในการจางวศวกร และแรงงานมทกษะตางๆ

• วตถดบ โดยเฉพาะความสามารถในการเขาถงวตถดบทมตนทนตาหรอคณภาพสง

• ระบบบรหาร โดยเฉพาะความสามารถในการบรหารจดการทรพยากรองคกร เชน ทรพยากรบคคล ซงรวมถงผบรหาร วตถดบ และสนคาคงคลง

• เทคโนโลย เชน เทคโนโลยททนสมยและชวยเพมประสทธภาพในการผลต

• ซพพลายเออร โดยเฉพาะการมอยของเครอขายของซพพลายเออรทมความสมพนธใกลชดกน ซงมผลตอทงตนทน คณภาพสนคา และเวลาในการสงมอบสนคา

ภาพท 2.2 ความสามารถในการแขงขนของอตสาหกรรม

ทมา: คณะผวจย

10

2.2.2 การสรางเครอขายการผลตและการเชอมโยงกบหวงโซคณคาทยงคงเหลออยในประเทศไทย

การสรางเครอขายการผลตสามารถทาไดหลายวธ (ดภาพท 2.3) ไดแก การคา การจดจางคนภายนอก (outsourcing) และการลงทนโดยตรงในตางประเทศ ซงสาหรบการลงทนโดยตรงในตางประเทศนนกมหลายรปแบบ ทงการกอตงบรษทสาขา การควบรวมกจการ และการยายฐานการผลต ซงการลงทนโดยตรงในตางประเทศทง 3 รปแบบดงกลาว สามารถทาไดในลกษณะการเปนเจาของทงหมด (wholly-owned) หรอ การรวมทน (joint venture) โดยในการศกษาน จะใหความสาคญกบการสรางเครอขายการผลตดวยการยายหรอขยายฐานการผลต ทงในลกษณะการเปนเจาของทงหมดและการรวมทนเปนหลก

ภาพท 2.3 วธการสรางเครอขายการผลต


การยายหรอขยายฐานการผลตของอตสาหกรรมทใชแรงงานเขมขนไปยงประเทศเพอนบาน ใน

ลกษณะทจะชวยยกระดบของอตสาหกรรมของประเทศในระยะยาว ควรตองพจารณาการผลตอยางเปนระบบทงหวงโซคณคาของอตสาหกรรม ซงประกอบดวย เครอขายวตถดบ เครอขายสวนประกอบ เครอขายการผลต เครอขายการสงออก และเครอขายการตลาด ดงแสดงในภาพท 2.4 โดยตวอยางของหวงโซคณคาในการผลตสงทอและเครองนงหม ดงแสดงในภาพท 2.5 หวงโซคณคาในการผลตเครองหนงและรองเทา ดงแสดงในภาพท 2.6 และหวงโซคณคาในการผลตอญมณและเครองประดบ ดงแสดงในภาพท 2.7

11

ภาพท 2.4 หวงโซคณคาของอตสาหกรรม


เนองจาก การผลตทมประสทธภาพจาเปนตองอาศยอตสาหกรรมสนบสนนทเกยวของทงในดานวตถดบ สวนประกอบ ตลาดสงออก และการตลาด ดงนน ในการยายฐานการผลตไปยงประเทศเปาหมาย ขอมลทเกยวของกบอตสาหกรรมสนบสนนเหลานจงมความสาคญตอการตดสนใจในการยายฐานการผลต

เครอขายวตถดบ

เครอขายสวนประกอบ

เครอขายการผลต

เครอขายการสงออก

เครอขายการตลาด

ท

ทมา: คณะผวจย ดดแปปลงจากสถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร

ภาพท 2.5 หวงโซ

. 2554. รายงานการศ

12

ซคณคาของอตสาห

ศกษาโครงการจดทา ย

หกรรมเครองนงหม

ยทธศาสตรการพฒนา

ม

าศกยภาพเศรษฐกจเชชงสรางสรรคในอตสาห

หกรรมแฟชน.

13

ภาพท 2.6 หวงโซคณคาของอตสาหกรรมเครองหนงและรองเทา

ทมา: คณะผวจย ดดแปลงจากสถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร. 2554. รายงานการศกษาโครงการจดทา ยทธศาสตรการพฒนาศกยภาพเศรษฐกจเชงสรางสรรคในอตสาหกรรมแฟชน.

ทมา: คณะผวจย ดดแปลงจากสถาบนบ

ภาพท

บณฑตพฒนบรหารศา

2.7 หวงโซคณคา

าสตร. 2554. รายงาน

14

าของอตสาหกรรม

นการศกษาโครงการจด

อญมณและเครองป

ดทา ยทธศาสตรการพ

ประดบ

พฒนาศกยภาพเศรษฐฐกจเชงสรางสรรคในอ

ตสาหกรรมแฟชน.

15

2.3 กรอบแนวคดในการศกษาแนวทางการยายฐานการผลตของอตสาหกรรมทใชแรงงานเขมขน (เสอผาและเครองนงหม รองเทาและเครองหนง และอญมณและเครองประดบ) ไปยงประเทศเพอนบาน

การศกษาแนวทางการยายฐานการผลตของอตสาหกรรมทใชแรงงานเขมขน ไดแก อตสาหกรรมสงทอและเครองนงหม อตสาหกรรมรองเทาและเครองหนง และอตสาหกรรมอญมณและเครองประดบ ไปยงประเทศเพอนบาน โดยเนนใหความสาคญกบการปรบตวของวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอม จะดาเนนตามกรอบแนวคดทอยภายใต 3 คาถามหลก (ดภาพท 2.8) ดงน

1) ผผลตกลมใด (who?) ในหวงโซอปทานทควรพจารณายายหรอขยายฐานการผลต การยายหรอขยายฐานการผลตจากประเทศไทยไปสประเทศอนๆ จาเปนตองพจารณาถงขด

ความสามารถในการแขงขนตลอดทงหวงโซคณคา เนองจากขนตอนการผลตสนคาในแตละอตสาหกรรมมการใชปจจยการผลตทงทน แรงงาน และเทคโนโลยทแตกตางกนตงแตตนนาจนถงปลายนา ในกรณของไทย ปญหาเรองตนทนคาจางแรงงานและภาวะการขาดแคลนแรงงานทกาลงเกดขนในปจจบนจะสงผลกระทบตอขดความสามารถในการแขงขนของภาคอตสาหกรรมของไทยในอนาคต

เกณฑสาคญในการพจารณาเพอระบกลมผผลตทควรพจารณายายหรอขยายฐานการผลตเพอ

รกษาขดความสามารถในการแขงขนมอยอยางนอย 2 ประการ ไดแก ประการแรก เปนกลมผผลตในหวงโซอปทานทใชแรงงานเขมขน (labour Intensive) และเนน

ใชแรงงานไรทกษะ (unskilled Labour) และ ประการทสอง เปนขนตอนการผลตในหวงโซอปทานทกอใหเกดมลคาเพมไมสง ผลลพธของการศกษาในขนตอนนคอ การระบกลมผผลตในหวงโซอปทานทอยในเกณฑดงกลาว

ซงเหมาะสมตอการยายหรอขยายฐานการผลตไปยงประเทศเพอนบาน จากการสารวจงานศกษาทเกยวของและหวงโซคณคาของอตสาหกรรม คณะผวจยพบวา ตวอยางกลมผผลตทสอดคลองกบหลกเกณฑ 2 ประการขางตน ในแตละอตสาหกรรม ไดแก

- กลมตดเยบเครองนงหม (อตสาหกรรมสงทอและเครองนงหม) - กลมตด ตกแตง และประกอบรองเทา (อตสาหกรรมรองเทาและเครองหนง) - กลมจดหาวตถดบ โดยเฉพาะอยางยง พลอยจากเมยนมาร (อตสาหกรรมอญมณและเครองประดบ)

2) พนทใด (where?) ทเหมาะสมในการยายหรอขยายฐานการผลตในประเทศเพอนบาน

16

การคดเลอกพนทเปาหมายจะพจารณาตามลาดบของขอบเขตพนท กลาวคอ พจารณาจากรายประเทศกอน จากนนจงพจารณาคดเลอกพนททเหมาะสมในประเทศนนๆ เชน บรเวณชายแดน หรอเขตนคมอตสาหกรรม เปนตน

เกณฑสาคญทสดทนามาพจารณาเพอคดเลอกพนทเปาหมายในการยายหรอขยายฐานการผลตท

เหมาะสม 2 ลาดบแรกของแตละอตสาหกรรมทศกษากคอ ปจจยเรองแรงงาน ทงในดานความพรอมเชงปรมาณและระดบคาจางของแรงงานในประเทศเพอนบาน โดยเฉพาะอยางยง แรงงานทวไป

อยางไรกตาม การยายหรอขยายฐานการผลตควรพจารณาปจจยอนๆ รวมดวย นนคอ ปจจยท

กาหนดความสามารถในการแขงขนในระดบอตสาหกรรม โดยแตละปจจยจะสงผลตอความสามารถในการแขงขนของอตสาหกรรมทศกษาในระดบตางกน โดยอาจจาแนกไดเปน 2 กลม ไดแก

• ปจจยหลก เชน - ปจจยระดบมหภาค เชน สภาพแวดลอมทางการเมองและธรกจ และนโยบายการพฒนาอตสาหกรรมและการลงทนในประเทศเพอนบาน

- ตนทนและประสทธภาพของโครงสรางพนฐานตางๆ - การคมนาคมขนสงและความสามารถในการเชอมโยงกบแหลงผลตในไทย

• ปจจยรอง เชน - สถานภาพเทคโนโลยและนวตกรรม เปนเพยงปจจยรอง เนองจากอตสาหกรรมททาการศกษาเปนอตสาหกรรมทมระดบการใชเทคโนโลยและเครองจกรไมสงนก

- ความสามารถในการเขาถงวตถดบตนทนตาหรอวตถดบคณภาพสง ซงไมใชปจจยหลก เพราะวตถดบทใชในอตสาหกรรมทศกษามนาหนกเบา งายตอการขนสง

- การมอยของซพพลายเออรทใกลชดกน อาจไมใชปจจยหลก ถาหากผประกอบการสามารถเชอมโยงกบซพพลายเออรในประเทศเปาหมายได

ผลลพธในการศกษาขนนคอ การกาหนดพนทเปาหมายอยางนอย 2 ลาดบในแตละอตสาหกรรม

ซงจะกลาวถงรายละเอยดในบทท 3 3) รปแบบการลงทนทเหมาะสม (how?) ในการยายหรอขยายฐานการผลตในประเทศเพอนบาน

คณะผวจยพจารณารปแบบการลงทนทเหมาะสมในการยายหรอขยายฐานการผลตในประเทศเพอนบาน โดยรปแบบการลงทนโดยทวไปประกอบดวย 4 รปแบบหลก ไดแก

- กจการทนตางชาตเปนเจาของทงหมด (wholly foreign-owned enterprise) เปนกจการทนกลงทนตางชาตเปนผลงทนและเปนเจาของกจการทงหมด ซงมขอดคอ การบรหารงาน

17

คลองตว แตอาจมขอเสยในดานปญหาการถอกรรมสทธในสนทรพยและขอกาหนดในการจางแรงงานทองถน

- กจการรวมทน (joint venture) เปนการรวมลงทนระหวางนกลงทนตางชาตกบนกลงทนทองถนทงในรปของเงนลงทน สทธในทดนหรอทรพยสนทางปญญาหรอความร (know-how) ซงมขอดคอ รฐบาลในตางประเทศมกใหการสงเสรมรปแบบนมากทสด แตขอเสยคอ การรวมทนโดยใชทดนและสงกอสรางอาจตมลคาเปนเงนลงทนซงสงเกนจรง

- การจางผลต (offshoring) หรอเปนพนธมตรทางธรกจ (business alliance) เปนความรวมมอหรอสญญาทางธรกจทงในรปของการสงซอ/ขายวตถดบและสนคา การสงเสรมการขายและการขนสงสนคา ซงมขอดคอ กจการขนาดเลกสามารถขยายธรกจไดงายและมความเสยงตา แตขอเสยคอ ตองระมดระวงอยางสงในเรองความลบทางธรกจ

- รปแบบการลงทนอนๆ เชน การตงสานกงานตวแทนทางการคาและการลงทน เปนตน ผลลพธในการศกษาขนนกคอ การนาเสนอรปแบบการลงทนตางๆ ทเหมาะสม รวมทงบท

วเคราะหเปรยบเทยบขอดและขอเสยของการยายหรอขยายฐานผลตใน 3 อตสาหกรรมทใชแรงงานเขมขนดงกลาว ทงน ในกรณทมการศกษาในอตสาหกรรมอน หรอเนนใหความสาคญกบผประกอบการทไมใชวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอม ผลการศกษาจะแตกตางออกไป

18

ภาพท 2.8 กรอบแนวคดในการศกษาแนวทางการยายฐานการผลตของอตสาหกรรมทใชแรงงานเขมขน ไปยงประเทศเพอนบาน

19

บทท 3 ขอมลการคา การลงทน การจางงาน กฎระเบยบ และเทคโนโลยในประเทศเพอนบาน

ในบทน คณะผวจยนาเสนอขอมลทสาคญในดานการคา การลงทน การจางงาน กฎระเบยบ และเทคโนโลยในประเทศเพอนบานในภมภาคอาเซยน ไดแก บรไน กมพชา อนโดนเซย ลาว มาเลเซย เมยนมาร ฟลปปนส สงคโปร และเวยดนาม โดยในดานเทคโนโลยนน จะใหความสาคญกบสถานภาพดานเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร (information and communication technology: ICT) และการจดทะเบยนทรพยสนทางปญญาเปนหลก เนองจากอตสาหกรรมทศกษาใชเทคโนโลยในระดบทไมสงนก และมเทคโนโลยทเกยวของคอดาน ICT เปนหลก

3.1 บรไน 3.1.1 สภาวะตลาดโดยทวไป

3.1.1.1 ขอมลเศรษฐกจมหภาค เศรษฐกจของบรไนเรมมการขยายตวหลงจากป 2553 โดยมอตราการเตบโตของผลตภณฑมวลรวม

ภายในประเทศ (gross domestic product: GDP) รอยละ 2.6 ในป 2553 และรอยละ 2.2 ในป 2554 ขณะท กอนหนานน อตราการเตบโตของ GDP มอตราตดลบ โดยในป 2552 มอตราตดลบรอยละ 1.77

แมวาอตราการเตบโตของ GDP ของบรไนจะไมสงนก แตรายไดประชาชาตตอหว (gross national

income per capita: GNI) ของบรไนนบวาสงมาก โดยเปนประเทศทมรายไดประชาชาตตอหวสงเปนลาดบท 2 ของประเทศในกลมอาเซยน รองจากสงคโปร โดยในป 2554 GNI ของบรไนคดเปน 40,301 ดอลลารสหรฐ

ในดานอตราเงนเฟอนน ในชวง 5 ปทผานมา บรไนมอตราเงนเฟออยในระดบตา ประมาณรอยละ

0.4-2.1 สาหรบเงนสกลหลกทใชในบรไนคอ ดอลลารบรไน (BND) เนองจากบรไนมความตกลงแลกเปลยนเงนกบสงคโปร ทาใหเงนดอลลารบรไนมมลคาเทากบเงนดอลลารสงคโปร และสามารถใชแทนกนได ซงอตราแลกเปลยนดอลลารสงคโปรคอ 1.26 ดอลลารสงคโปรตอหนงดอลลารสหรฐในป 2554 (ตารางท 3.1)

20

ตารางท 3.1 เครองชวดทางเศรษฐกจทสาคญของบรไน ป 2550 - 2554 เครองชวดทางเศรษฐกจทสาคญ 2550 2551 2552 2553 2554

ผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศ (พนลานดอลลารสหรฐ)

12.2 14.4 10.7 12.4 16.4

อตราการเตบโตของผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศ (รอยละ) 0.15 -1.94 -1.77 2.60 2.21 รายไดประชาชาตตอหว (ดอลลารสหรฐ) 32442.9 37414.3 27390.1 31008.0 40301.2 อตราเงนเฟอ (รอยละ) 0.97 2.08 1.04 0.36 2.02 อตราแลกเปลยนทางการ (ดอลลารบรไน/ดอลลารสหรฐ) 1.51 1.42 1.45 1.36 1.26

ทมา: รวบรวมจากฐานขอมลกองทนการเงนระหวางประเทศ ธนาคารโลก และธนาคารเพอการพฒนาเอเชย

3.1.1.2 ระบบธนาคาร เนองจากบรไนไมมธนาคารกลาง ดงนนการกากบดแลระบบการเงน การธนาคารจะอยภายใตการดแล

ของกระทรวงการคลง (Ministry of Finance) โดยมการแบงหนาทการดแลไปยงฝายตางๆ อาทเชน คณะกรรมการดานเงนตราของบรไน (Brunei Currency Board) และฝายดานสถาบนการเงน (Financial Institution Division) เปนตน ทงน การกากบดแลภาคการธนาคารของบรไนจะอยภายใตกฎหมายการธนาคาร และกฎหมายสถาบนการเงน

ประเทศบรไนมธนาคารทใหบรการธรกรรมทางการเงนครอบคลมทกกจกรรมทางการเงนทงสน 9

แหง โดยเปนธนาคารพาณชย 8 แหง และเปนธนาคารเพอการพฒนาอก 1 แหง สาหรบธนาคารพาณชยทง 8 แหงนน จะเปนธนาคารทองถนอย 2 แหง ขณะทอก 6 แหงทเหลอจะเปนธนาคารของตางชาต เชน Citibank, HSBC, Maybank, RHB Bank, UOB Bank และ Standard Chartered Bank

3.1.1.3 การถอครองทดน ภายใตกฎหมายทดนและบญญตเกยวกบสทธการถอครองทดนหรออสงหารมทรพยซงมการแกไขเมอ

เดอนตลาคม 2554 กาหนดใหพลเมองบรไนเทานนทมสทธในการถอครองหรอซอขายท ดนหรออสงหารมทรพยภายในประเทศ โดยชาวตางชาตไมสามารถซอหรอถอครองทดนหรออสงหารมทรพยในประเทศบรไนไดอกตอไป แตยงคงอนญาตใหสามารถเชาชวคราว (temporary leases) อสงหารมทรพยบางประเภท อาท บานพกพรอมสาธารณปโภคสาหรบการประกอบธรกจหรอพกอาศยได โดยไมมขอจากดทางกฎหมาย โดยอตราคาเชาจะขนอยกบราคาตลาดและทตงของพนทอสงหารมทรพยนนๆ5

5 กรมสงเสรมเศรษฐกจระหวางประเทศ กระทรวงการตางประเทศ

21

3.1.1.4 โครงสรางพนฐาน ในภาพรวม โครงสรางพนฐานของประเทศบรไนถอไดวามความพรอมคอนขางสง ทงอตราการเขาถง

ไฟฟา และการเขาถงปรมาณนาภายในทนามาใชได โดยบรไนมอตราการเขาถงไฟฟารอยละ 99.7 และมปรมาณนาภายในทนามาใชไดถง 20,939.2 ลกบาศกเมตรตอคน (ตารางท 3.2)

เมอพจารณาถงคาใชจายดานสาธารณปโภค พบวา คาใชจายดานสาธารณปโภคทงคาไฟฟาและคานา

มคาใชจายคอนขางตาเมอเทยบกบประเทศในกลมอาเซยน กลาวคอ อตราคาไฟฟาคดเปน 0.08 ดอลลารสหรฐตอกโลวตต อตราคานาคดเปน 0.5 ดอลลารสหรฐตอลกบาศกเมตร

ตารางท 3.2 เครองชวดดานโครงสรางพนฐานของบรไน

เครองชวดทสาคญ

ถนน (กโลเมตร) 3,029c การเขาถงไฟฟา (รอยละของประชากรทงหมด) 99.7d อตราคาไฟฟา (ดอลลารสหรฐตอกโลวตต) 0.08a ปรมาณนาภายในทนามาใชได (ลกบาศกเมตรตอคน) 20,939.2b อตราคานา (ดอลลารสหรฐตอลกบาศกเมตร) 0.5a

ทมา: รวบรวมจากฐานขอมลธนาคารโลก, CIA World Factbook, ITU, The Department of Electrical Services, Department of Water Services.

หมายเหต: a เปนขอมลป 2555 b เปนขอมลป 2554 c เปนขอมลป 2553 d เปนขอมลป 2552

3.1.2 การจดตงธรกจ

3.1.2.1 รปแบบทางกฎหมายในการจดตงธรกจของตางชาต การจดตงธรกจของตางชาตสามารถดาเนนการภายใตรปแบบการจดตงธรกจดงตอไปน (ตารางท 3.3)

• หางหนสวน

• บรษท (ทงบรษทจากดและบรษทมหาชนจากด)

• สาขาของบรษทตางชาต

• การรวมทน

22

ตารางท 3.3 รปแบบการจดตงธรกจทอนญาตใหตางชาตดาเนนการไดในบรไน รปแบบธรกจ ลกษณะธรกจ การเกบภาษเงนไดนตบคคล

หางหนสวน ประกอบดวยบคคลทวไปไมเกน 20 ราย โดยตองมคนทองถนอยางนอย 1 ราย

รอยละ 0

บรษทจากด เปนบรษททดาเนนกจการในบรไน รอยละ 22

บรษทมหาชนจากด เปนบรษททสามารถขายหนใหกบคนทวไปได รอยละ 22

สาขาของบรษทตางชาต เปนบรษทตางชาตทตองการดาเนนกจการในบรไน แตไมตองการจดตงเปนบรษททองถน

รอยละ 22

การรวมทน เปนการรวมทนของบรษทหรอหางหนสวนชาวตางชาตและคนทองถน

รอยละ 22

ทมา: The Brunei Economic Development Board (BEDB) (www.bedb.com.bn)

บรไนไมอนญาตใหตางชาตจดตงรปแบบธรกจประเภทธรกจเจาของคนเดยว (sole proprietorship)

นอกจากน สาหรบรปแบบธรกจประเภทบรษทจากด จานวนผถอหนตองมอยางนอย 2-50 คน โดยไมมขอจากดวาตองเปนคนทองถน ขณะทรปแบบธรกจประเภทบรษทมหาชนจากด จานวนผถอหนตองมอยางนอย 7 คน และไมมขอจากดวาตองเปนคนทองถน อยางไรกตาม ครงหนงของกรรมการจะตองเปนคนทองถน

3.1.2.2 กระบวนการในการขออนญาตจดตงบรษทของตางชาต นกลงทนทตองการจดตงธรกจในบรไนจะตองยนเอกสารการจดตงบรษท โดยสงชอของบรษทท

ตองการจดตงกบสานกทะเบยนบรษท (Registrar of Companies) เพอตรวจสอบ โดยใชระยะเวลาตรวจสอบ 1-2 สปดาห ซงมคาธรรมเนยมในการดาเนนการ 5 ดอลลารบรไน หลงจากนน มขนตอนในการตรวจสอบเอกสารในการจดตงบรษท ซงใชเวลาตรวจสอบประมาณ 5-6 สปดาห จากนนทางสานกทะเบยนบรษทจงดาเนนการออกใบรบรองการจดตงบรษทให

3.1.2.3 ขอจากดในการลงทนของตางชาต นกลงทนสามารถลงทนได 100% ในหลายสาขา อาทเชน การใหบรการทปรกษาทางดานการตดตง

ฮารดแวรคอมพวเตอร การใหบรการบารงรกษาอปกรณสานกงาน การใหบรการโทรศพทเคลอนท เปนตน อยางไรกตาม บรไนมขอจากดในการลงทนในบางสาขาทไมอนญาตใหนกลงทนสามารถลงทนได 100% โดยเฉพาะอยางยงสาขาทเกยวกบความมนคงทางอาหารของชาต และสาขาอนๆ เชน การใหบรการทางสถาปตยกรรม (คนทองถนตองถอหนอยางนอยรอยละ 50) การใหบรการกอสราง (คนทองถนตองถอหนอยางนอยรอยละ 55)

23

3.1.2.4 สทธประโยชนในการลงทน เมอป 2553 รฐบาลบรไนไดปรบลดภาษรายไดนตบคคลลงจากเดมรอยละ 30 เปนรอยละ 22 เพอ

เปนแรงจงใจใหตางชาตเขามาลงทนในบรไนมากขน นอกจากนน คาสงวาดวยแรงจงใจในการลงทน (Investment Incentives Order 2001) ยงใหสทธประโยชนอนๆ ในการลงทนแกนกลงทนตางชาต อาทเชน

• การลดหยอนภาษนตบคคลเปนระยะเวลาไมเกน 5 ป สาหรบบรษททมมลคาการลงทน 500,000-2,500,000 ดอลลารบรไน

• การลดหยอนภาษนตบคคลเปนระยะเวลา 8 ป สาหรบบรษททมมลคาการลงทนมากกวา 2.5 ลานดอลลารบรไน

• การลดหยอนภาษนตบคคลเปนเวลา 11 ป สาหรบกจการรวมทนทจดตงในสวนอตสาหกรรมทใชเทคโนโลยสง

• การยกเวนภาษนาเขาสาหรบเครองจกร อปกรณ สวนประกอบ และวตถดบ 3.1.3 ภาษ

3.1.3.1 เงนไดนตบคคล (1) รายไดทตองเสยภาษ รายไดของนตบคคลทถกนามาคานวณเพอเสยภาษเงนไดนตบคคล ประกอบดวย

• กาไรทไดรบจากการคาขาย การทาธรกจ และคาบรการวชาชพ (profession) ทเกดขนในบรไน

• เงนปนผล ดอกเบย สวนลด คาตอบแทนการใชสทธ (royalty) คาเชา พรเมยม (premium) และกาไรทไดรบจากการเปนเจาของอสงหารมทรพยในบรไน

• เงนบานาญ คาธรรมเนยม และเงนประจาป (2) ภาษกาไรทไดจากการขายทรพยสน (capital gains tax)

บรไนไมมการจดเกบภาษกาไรทไดจากการขายทรพยสน (3) เงนปนผล (dividends)

รายไดจากเงนปนผลจะถกนบเปนรายไดของบรษททถกเกบภาษเงนไดนตบคคล (4) การหกลดหยอนภาษ (deductions)

คาใชจายในการดาเนนธรกจสามารถนามาหกลดหยอนเพอนาไปคานวณหาฐานภาษ ซงคาใชจายทสามารถนามาหกลดหยอนภาษได อาท ดอกเบยจากการกยมเพอใชในการดาเนนธรกจ คาเชาทดน คาบารงรกษาโรงงานและเครองจกร คาบานาญ และคากองทนสารองเลยงชพทนายจางจายใหกบลกจาง

24

(5) การขาดทน (losses) หากบรษทขาดทนจากการดาเนนกจการในปนน จะสามารถนาผลการดาเนนการท

ขาดทนไปหกออกจากรายไดทถกนาไปคานวณเปนฐานภาษในปถดไปได แตไมเกน 6 ป (6) การหกคาเสอมราคา (tax depreciation)

คาเสอมราคาของโรงงานและเครองจกรสามารถนามาหกลดหยอนภาษได โดยสามารถนามาหกลดหยอนภาษไดรอยละ 40 สาหรบปแรก และรอยละ 3-25 สาหรบในปตอไป นกลงทนยงสามารถนาคาเสอมราคาของอาคารมาหกลดหยอนภาษไดรอยละ 20 สาหรบปแรก และรอยละ 4 สาหรบปตอไป สาหรบอปกรณคอมพวเตอรและอปกรณทใชในสานกงาน นกลงทนสามารถนามาหกลดหยอยภาษไดเตมจานวนในปแรกได

(7) อตราภาษเงนไดนตบคคล ภาษเงนไดนตบคคลของบรไนมอตรารอยละ 22 ซงอตราดงกลาวทงบรษทของบรไนและ

บรษทตางชาตตางเกบในอตราเดยวกน ยกเวนบรษทดานปโตรเลยมจะถกเกบภาษเงนไดนตบคคลรอยละ 55

สาหรบรายไดของบรษท 100,000 ดอลลารบรไนแรกนนจะถกเกบภาษรอยละ 22 ของอตราภาษเตม และรายไดของบรษท 150,000 ดอลลารบรไนถดมา จะถกเกบภาษครงหนงของอตราภาษเตม ในกรณของบรษททกอตงใหมนน รายไดของบรษท 100,000 ดอลลารบรไนแรกนนจะไดรบการยกเวนภาษ ซงบรษทสามารถยกเวนภาษสวนนไดเปนระยะเวลา 3 ป

3.1.3.2 ภาษเงนไดบคคลธรรมดา ประเทศบรไนไมมการจดเกบภาษเงนไดบคคลธรรมดา

3.1.3.3 ภาษทางออม (1) ภาษการคา

บรไนไมมการจดเกบภาษการคา (2) ภาษเงนไดหก ณ ทจาย (withholding taxes)

บรไนมการเกบภาษเงนไดหก ณ ทจายกบชาวตางชาตสาหรบเงนไดบางประเภท เชน ดอกเบย คาตอบแทนการใชสทธ (royalty) โดยคดภาษหก ณ ทจายรอยละ 15 และ 10 ตามลาดบ

(3) อากรแสตมป (stamp duty) บรไนมการจดเกบคาอากรแสตมปทงแบบตามมลคา (ad valorem rated) และแบบ

อตราคงท (fixed rate) สาหรบการซอขายหรอใหเชาอสงหารมทรพย จะมการเกบคาอากรแสตมปเปนแบบตามมลคาของสนทรพยนน (ad-valorem tax) โดยในการจานอง จะมการเรยกเกบอากรแสตมป 1 ดอลลารบรไน ทกๆ มลคาสนทรพย 500 ดอลลารบรไน

25

สาหรบสญญาใหเชา ทกๆ มลคาสนทรพย 500 ดอลลารบรไน จะเรยกเกบอากรแสตมป - 1 ดอลลารสาหรบสญญาทมอายนอยกวา 1 ป - 2 ดอลลารสาหรบสญญาทมอาย 1-5 ป - 3 ดอลลารสาหรบสญญาทมอายมากกวา 5 ปขนไป

(4) ภาษอสงหารมทรพย (property tax) บรไนไมมการเกบภาษอสงหารมทรพย อยางไรกตามมการเกบภาษโรงเรอน (building

tax) สาหรบสงปลกสรางทอยในเมองบนดารเสรเบกาวน โดยคดอตราภาษรอยละ 12 (5) ภาษศลกากร (customs duty)

บรไนไมมการจดเกบภาษนาเขาและสงออก

3.1.3.4 ภาษระหวางประเทศ (อนสญญาภาษซอน) บรไนไดทาอนสญญาภาษซอนกบประเทศตางๆ 15 ประเทศ โดยมผลบงคบใชแลว 13

ประเทศ และมเพยง 2 ประเทศ คอกาตารและทาจกสถานทยงไมมผลบงคบใช สาหรบประเทศทมผลบงคบใชนน เปนประเทศในกลมอาเซยน 5 ประเทศ คออนโดนเซย ลาว มาเลเซย สงคโปร และเวยดนาม 3.1.4 การจางงาน 3.1.4.1 สญญาจางงาน

(1) การเลกจาง ภายใตคาสงวาดวยการจางงาน (Employment Order 2009) กาหนดให หากมการ

ยกเลกสญญาจาง ไมวาจะเปนทางฝงนายจางหรอลกจาง จะตองทาการแจงใหกบอกฝงหนงทราบ โดยตองทาการแจงใหทราบลวงหนา ดงน

• 1 วนสาหรบลกจางทมอายงานนอยกวา 26 สปดาห

• 1 สปดาหสาหรบลกจางทมอายงาน 26 สปดาหถง 2 ป

• 2 สปดาหสาหรบลกจางทมอายงาน 2-5 ป

• 4 สปดาหสาหรบลกจางทมอายงานมากกวา 5 ปขนไป (2) ชวโมงทางาน

คาสงวาดวยการจางงาน (Employment Order 2009) กาหนดใหลกจางทางานไมเกน 8 ชวโมงตอวนหรอไมเกน 44 ชวโมงตอสปดาห

(3) อตราคาจาง ประเทศบรไนไมมการกาหนดอตราคาจางขนตา

26

(4) การลาประจาป คาสงวาดวยการจางงาน (Employment Order 2009) กาหนดใหลกจางมสทธในการ

ลาดงน - ลาประจาปได 7 วนตอปสาหรบลกจางทมอายงาน 1 ป และมวนลาประจาป

เพมขนทก 1 วนสาหรบอายงานทเพมขนทก 1 ป ซงวนลาประจาปสงสดคอ 14 วนตอป

- วนหยดราชการ 11 วนตอป - ลาปวย 14 วนตอป (สงสด 60 วน หากตองเขารบการรกษาในโรงพยาบาล) - ลาคลอด 9 สปดาห

3.1.4.2 วซาและใบอนญาตทางาน

นายจางชาวบรไนทตองการจางชาวตางชาตเขามาทางานจะไดรบการจดสรรโควตาจากรฐบาลวาสามารถจางชาวตางชาตไดจานวนเทาใด ซงตาแหนงงานทวาจางจะตองเปนงานทไมสามารถหาลกจางชาวบรไนได ลกจางชาวตางชาตทกคนทเขามาทางานในประเทศบรไนจะตองผานการตรวจรางกายจากกระทรวงสาธารณสขกอนจงสามารถเขามาทางานได สาหรบลกจางชาวตางชาตทยนขอวซาครงแรกจะได วซาทมอาย 3 เดอน และสามารถตออายได โดยมอายครงละ 2 ป

3.1.4.3 กาลงแรงงาน

บรไนเปนประเทศขนาดเลกและมจานวนประชากรไมมากนก ดงนนกาลงแรงงานในประเทศบรไนจงมจานวนนอยทสดเมอเทยบกบประเทศอนๆ ในกลมอาเซยน ในป 2553 บรไนมกาลงแรงงานทงสน 195,222 คน มอตราการวางงานรอยละ 2.7 (ตารางท 3.4)

ตารางท 3.4 กาลงแรงงานและอตราการวางงานของบรไน

2550 2551 2552 2553 2554

กาลงแรงงาน (คน) 183,002 187,239 191,134 195,222 -

อตราการวางงาน (รอยละ) 3.4 3.7 3.5 2.7 2.7

ทมา: World bank

3.1.5 การควบคมเงนตราตางประเทศ

บรไนไมมขอจากดสาหรบธรกรรมการแลกเปลยนเงนตราตางประเทศ

27

3.1.6 เทคโนโลย 3.1.6.1 สถานภาพดาน ICT

สถานภาพดาน ICT ของบรไนอยในระดบทด กลาวคอ หากพจารณาการเขาถงและการใชตอประชากร 100 คน บรไนมสดสวนการเขาถงโทรศพทเคลอนทรอยละ 109.26 มอตราการเขาถงอนเทอรเนตรอยละ 69 มการใชอนเทอรเนตบรอดแบนดแบบประจาทและแบบเคลอนทรอยละ 5.5 และ 6.37 ตามลาดบ และมจานวนอนเทอรเนตแบนดวธระหวางประเทศ 21,995 บตตอวนาทตอผใชอนเทอรเนต สาหรบราคาของคาบรการ ICT โดยพจารณาจากตะกราราคาของบรการ ICT8 พบวา ราคาคาบรการ ICT ของบรไนนบวาอยในระดบตา กลาวคอ เพยงรอยละ 1 ของรายไดมวลรวมประชาชาตตอเดอนตอประชากร (ตารางท 3.5) 3.1.6.2 การจดทะเบยนทรพยสนทางปญญา

ในป 2554 ชาวบรไนมการยนคาขอจดทะเบยนสทธบตร (patent application) ตอสานกงานสทธบตรในประเทศจานวน 12 รายการ หากจาแนกการยนคาขอจดทะเบยนสทธบตรของชาวบรไนและชาวตางชาตตอสานกงานสทธบตรในประเทศตงแตป 2540–2554 ตามประเภทเทคโนโลย พบวา ประเภทเทคโนโลยทมการยนขอจดสทธบตรมากทสดคอ สาขาเซมคอนดกเตอร (semiconductors) (รอยละ 42.21) รองลงมาคอ เครองจกรกล อปกรณ และพลงงานไฟฟา (electrical machinery, apparatus, energy) (รอยละ 37.69) และกระบวนการและอปกรณทเกยวกบความรอน (civil thermal processes and apparatus) (รอยละ 5.03) ตามลาดบ ขณะท ในป 2554 ชาวบรไนไดรบสทธบตรทจดทะเบยนแลว (granted patent) จากสานกงานสทธบตรตางประเทศจานวน 18 รายการ

6 ผใช 1 คนอาจมหมายเลขโทรศพทมากกวา 1 เลขหมาย 7 อนเทอรเนตบรอดแบนดแบบเคลอนทการใชบรการขอมลดวยระบบ 3G ซงผใช 1 คนอาจมหมายเลขโทรศพททใชบรการ 3G มากกวา 1 เลขหมาย 8 ตะกราราคาของบรการ ICT (ICT Price Basket) เปนคาเฉลยของคาบรการโทรศพทพนฐาน บรการโทรศพทเคลอนท และบรการอนเทอรเนต บรอดแบนดแบบประจาท (Fixed broadband Internet) โดยคาบรการทง 3 ประเภทจะเปนคาบรการทถวงดวยรายไดมวลรวมประชาชาตตอเดอนตอประชากรของแตละประเทศ (Monthly GNI per capita)

28

ตารางท 3.5 ตวชวดดานเทคโนโลยทสาคญของบรไน เครองชวดทสาคญ (ขอมลป 2554)

สถานภาพดาน ICT การเขาถงโทรศพทเคลอนท (รอยละตอประชากร 100 คน) 109.2 การเขาถงอนเทอรเนต (รอยละตอประชากร 100 คน) 69 การใชอนเทอรเนตบรอดแบนดแบบประจาท (รอยละตอประชากร 100 คน) 5.5 การใชอนเทอรเนตบรอดแบนดแบบเคลอนท (รอยละตอประชากร 100 คน) 6.3 ปรมาณอนเทอรเนตแบนดวธระหวางประเทศตอผใชอนเทอรเนต (บตตอวนาท) 21,995 ตะกราราคาของบรการ ICT (รอยละของรายไดมวลรวมประชาชาตตอเดอนตอประชากร) 1 การจดทะเบยนทรพยสนทางปญญา การยนคาขอจดทะเบยนสทธบตรรวม (รายการ) 12 ประเภทเทคโนโลยทมการยนขอจดสทธบตรมากทสด (รอยละ) เซมคอนดกเตอร (42.21)a สทธบตรทไดรบการจดทะเบยนรวม (รายการ) 18

ทมา: รวบรวมจากฐานขอมล ITU, WIPO หมายเหต: a เปนผลรวมของการยนคาขอจดทะเบยนสทธบตรตงแตป 2540–2554 b ขอมลป 2553

29

3.2 กมพชา 3.2.1 สภาวะตลาดโดยทวไป 3.2.1.1 ขอมลเศรษฐกจมหภาค

เศรษฐกจของกมพชามการขยายตวอยางตอเนอง ในป 2554 ผลตภณฑมวลรวมในประเทศ (gross domestic product: GDP) ของกมพชามมลคาประมาณ 12.8 พนลานดอลลารสหรฐ และอตราการขยายตวรอยละ 7.07 นอกจากน รายไดประชาชาตตอหวเพมขนจาก 795.2 ดอลลารสหรฐในป 2553 เปน 896.9 ดอลลารสหรฐในป 2554 และอตราเงนเฟอรอยละ 5.48 ซงสงขนเลกนอยจากปกอนหนา (ตารางท 3.6)

ตารางท 3.6 เครองชวดทางเศรษฐกจทสาคญของกมพชา ป 2550–2554

เครองชวดทางเศรษฐกจทสาคญ 2550 2551 2552 2553 2554


8.6 10.4 10.4 11.2 12.8

อ ต ร ากา ร เ ต บ โ ตของผล ต ภณฑ ม วลรวมภายในประเทศ (รอยละ)

10.21 6.69 0.09 5.96 7.07

รายไดประชาชาตตอหว (ดอลลารสหรฐ) 632.0 748.9 744.2 795.2 896.9 อตราเงนเฟอ (รอยละ) 7.67 25.00 -0.66 4.00 5.48 อตราแลกเปลยนทางการ (เรยล/ดอลลารสหรฐ) 4,056.17 4,054.17 4,139.33 4,184.92 4,058.50


3.2.1.2 ขนาดและโครงสรางเศรษฐกจ

การเตบโตของเศรษฐกจกมพชาสวนหนงเปนผลจากการสงออกสงทอและเครองนงหม การทองเทยว และการฟนตวของภาคอสงหารมทรพย สาหรบโครงสรางเศรษฐกจของกมพชานน ภาคบรการมสดสวนมากทสดใน GDP (รอยละ 40) รองลงมาคอ ภาคเกษตร (รอยละ 31) และภาคอตสาหกรรม (รอยละ 22) อยางไรกตาม ภาคอตสาหกรรมมการขยายตวมากสดในอตรารอยละ 10 แมวาจะขยายตวลดลงเลกนอยจากป 2553 ทขยายตวรอยละ 13.5 โดยสาขาอตสาหกรรมทขยายตวมากทสดคอ สาขาการผลต โดยเฉพาะอตสาหกรรมเสอผาสาเรจรป ซงเปนผลจากเศรษฐกจของสหรฐอเมรกาทปรบตวดขน และการเปดตลาดของสหภาพยโรปทผอนคลายเรองถนกาเนดสนคาแกกมพชา ทาใหสนคาจากกมพชาทสงไปยโรปไมตองเสยภาษและไมถกจากดโควตา จงสงผลใหในป 2554 มการขอสงเสรมการลงทนตงโรงงานผลตเสอผาในกมพชา 78 แหง และโรงงานผลตรองเทา 8 แหง

30

3.2.1.3 การสงออกและการนาเขา ในป 2554 การคาระหวางประเทศของกมพชามมลคาประมาณ 11,722 ลานดอลลารสหรฐ

อตราการขยายตวรอยละ 24.7 และขาดดลการคาเพมขนจาก 1,631 ลานดอลลารสหรฐเปน 2,116 ลานดอลลารสหรฐ

การสงออกของกมพชามมลคา 4,803 ลานดอลลารสหรฐและอตราการขยายตวรอยละ 23.7 โดย

สนคาสงทอและเครองนงหมมสดสวนสงถงรอยละ 84 ของมลคาการสงออกทงหมดของกมพชา และประเทศคคาทสาคญคอ สหรฐอเมรกาและสหภาพยโรป โดยมสดสวนการสงออกสงถงรอยละ 79 ของมลคาการสงออกทงหมด สวนการนาเขามมลคาประมาณ 6,919 ลานดอลลารสหรฐ และอตราการขยายตวรอยละ 25.5 โดยสนคานาเขาทสาคญคอ นามนสาเรจรป อาหาร ผาผน รถจกรยานยนตและสวนประกอบ สวนประเทศคคาทสาคญ ไดแก จน เวยดนาม และไทย เปนตน อยางไรกตาม การทการสงออกของกมพชาพงพงตลาดหลกคอ สหรฐอเมรกาและสหภาพยโรปมาก โดยเฉพาะเสอผาสาเรจรป ทาใหเศรษฐกจกมพชามความเสยงมาก หากเศรษฐกจของประเทศเหลานตกตา

3.2.1.4 การคาระหวางไทยและกมพชา

การคาระหวางไทยและกมพชาขยายตวรอยละ 20.5 จากป 2553 เนองจากมลคาการสงออกเพมขน ในขณะทมลคาการนาเขาลดลง (ตารางท 3.7) โดยสนคาสงออกทสาคญของไทยไดแก นามนสาเรจรป มอเตอรและเครองกาเนดไฟฟา เครองสาอาง เปนตน สวนสนคานาเขาจากกมพชาทสาคญไดแก เหลก โลหะและผลตภณฑ ผก ผลไม และเสอผาสาเรจรป

ตารางท 3.7 การคาระหวางไทยกบกมพชาป 2550 – 2554 (ลานดอลลารสหรฐ)

2550 2551 2552 2553 2554

มลคาการคา 1,404.1 2,130.3 1,658.3 2,557.0 3,081.4 (10.6) (51.7) (-22.2) (54.2) (20.5)

การสงออก 1,355.4 2,040.1 1,580.6 2,342.1 2,905.4 (9.7) (50.5) (-22.5) (48.2) (24.1)

การนาเขา 48.8 90.2 77.7 214.9 176.0 (40.7) (85.0) (-13.9) (176.5) (-18.1)

ดลการคา 1,306.6 1,949.9 1,502.9 2,127.2 2,729.4

ทมา: ธนาคารแหงประเทศไทย หมายเหต: ตวเลขในวงเลบแสดงอตราการเตบโต

31

3.2.1.5 การสงเสรมการลงทน ในป 2554 คณะกรรมการสงเสรมการลงทนกมพชา (Cambodian Investment Board:

CIB) ไดอนมตโครงการลงทน 148 โครงการ มลคาเงนลงทน 507.3 ลานดอลลารสหรฐ โดยมจานวนโครงการและเงนลงทนเพมขนจากปกอนรอยละ 37 และ 194 ตามลาดบ (ตารางท 3.8)

ตารางท 3.8 การลงทนทไดรบอนมตจาก CIB ป 2549-2554

รายการ 2549 2550 2551 2552 2553 2554

มลคาเงนลงทน (ลานดอลลารสหรฐ) 207.7 480.7 259.9 149.0 172.8 507.3

จานวนโครงการ 99 130 101 100 102 148

ทมา: ธนาคารแหงประเทศไทย

ประเภทของโครงการทไดรบการสงเสรมการลงทนมากทสดไดแก เสอผาเครองนงหม 78 โครงการ คดเปนมลคาการลงทน 130.2 ลานดอลลารสหรฐ โดยเพมขนจากปกอนทม 40 โครงการ สวนใหญเปนการลงทนจากไตหวน เกาหลใต จน และฮองกง สวนโครงการทไดรบการสงเสรมการลงทนเปนอนดบ 2 และ 3 ไดแก การผลตยางพาราและอตสาหกรรมทองเทยว ซงมทงหมด 20 โครงการและ 6 โครงการ ตามลาดบ ทงน ในป 2554 นกลงทนตางชาตทมมลคาการลงทนมากทสด ไดแก นกลงทนจากเวยดนาม ดวยเงนลงทน 281.5 ลานดอลลารสหรฐ ซงเปนการลงทนปลกยางพาราและโรงงานแปรรป รองลงมาคอ นกลงทนจากจน ไตหวน เกาหลใต โดยสวนมากลงทนในสาขาสงทอ เครองนงหม ยางพารา กระเปา รองเทา เปนตน อยางไรกตาม ในป 2554 ไทยไมมการลงทนในกมพชา เนองจากปญหาความสมพนธระหวางประเทศ 3.2.1.6 เงนสกลหลกและอตราแลกเปลยน

กมพชาใชระบบอตราแลกเปลยนแบบลอยตวภายใตการจดการ (managed float system) โดยธนาคารกลางกมพชา (National Bank of Cambodia: NBC) เปนผกาหนดอตราแลกเปลยนทางการ (official exchange rate) ใหสอดคลองกบความเคลอนไหวของราคาตลาดของวนกอน โดยใหมสวนตาง ระหวางอตราตลาดและอตราทางการไมเกนรอยละ 1

กมพชามอตราแลกเปลยนทคอนขางมเสถยรภาพ เงนสกลหลกของกมพชาคอเงนเรยล (Riel) ในป

2554 อตราแลกเปลยนของกมพชาอยท 4,058.5 เรยลตอดอลลารสหรฐ ซงแขงคาขนเลกนอยจากปกอนหนา ทงน กมพชายงนยมใชเงนสกลดอลลารสหรฐอยางกวางขวาง โดยกวารอยละ 80 ของเงนฝากและสนเชอในระบบธนาคารของกมพชาอยในสกลเงนดอลลารสหรฐ

การแลกเปลยนเงนตราตางประเทศสามารถดาเนนการไดอยางอสระผานระบบธนาคารและตวแทน

แลกเปลยนทไดรบอนญาตอยางเปนทางการ โดยหนวยงานแลกเปลยนเงนตราเหลานจะตองรายงานให

32

ธนาคารกลางทราบสาหรบการแลกเปลยนเงนตราตางประเทศทมมลคามากกวา 10,000 ดอลลารสหรฐขนไป อยางไรกตาม ตลาดซอขายเงนตราตางประเทศในกมพชายงมขนาดคอนขางเลกและมการดาเนนงานอยางไมเปนทางการ จงไมมการกาหนดเวลาซอขายทแนนอน โดยทวไปตลาดเงนตราตางประเทศไมมปญหาสภาพคลอง อยางไรกตาม หากหนวยงานแลกเปลยนเงนตราขาดสภาพคลอง กสามารถกยมเงนดอลลารสหรฐและเงนเรยลจากธนาคารกลางไดโดยมหลกประกน

3.2.1.7 ระบบธนาคาร ภาคการเงนและการธนาคารของกมพชาอยภายใตการควบคมของกฎหมายหลกคอ กฎหมาย

การเงนและสถาบนการเงน กฎหมายประกนภย กฎหมายวาดวยธนาคารชาต และกฎหมายธนาคาร โดยมหนวยงานหลกไดแก ธนาคารกลางและธนาคารพาณชย

(1) ธนาคารกลางกมพชา (National Bank of Cambodia: NBC) ธนาคารกลางกมพชามหนาทหลกคอ ออกกฎระเบยบและควบคมดแลสถาบนการเงนในกมพชา

ควบคมกจกรรมทางการเงน เครดต อตราแลกเปลยน และการแลกเปลยนอญมณ ภายใตกฎหมายธนาคารฉบบปจจบน ธนาคารกลางมอานาจในการกากบและควบคมธนาคารพาณชยคอนขางสง เชน สามารถเรยกดสถานภาพทางการเงนของธนาคารพาณชย ตรวจสอบและแตงตงผตรวจสอบสถานภาพทางการเงน การดาเนนงาน และแตงตงคณะทางานเขามาควบคมดแลหรอดาเนนกจการแทนคณะผบรหารธนาคารพาณชยใดๆ กได

(2) ธนาคารพาณชย ในกมพชา ธนาคารพาณชยเปนแหลงเงนทนทสาคญ กฎหมายธนาคารของกมพชาไดจดประเภท

ของสถาบนการเงนออกเปนธนาคารพาณชย ธนาคารเฉพาะกจ สถาบนการเงนพเศษ และสถาบนการเงนขนาดเลก ทงน สถาบนการเงนทกประเภทจะตองจดทะเบยนพาณชยและขออนญาตดาเนนกจการทางการเงนกบธนาคารกลาง โดยธนาคารพาณชยทกแหงทเกดขนกอนการบงคบใชกฎหมายธนาคารในป 2542 จะตองจดทะเบยนกบธนาคารกลาง และตองมทนจดทะเบยนไมนอยกวา 13.5 ลานดอลลารสหรฐ จงจะสามารถใหบรการทางการเงนและการธนาคารได

ในป 2554 กมพชามธนาคารพาณชยทงหมด 31 ธนาคาร สานกงานตวแทนธนาคารพาณชย 2

แหง ธนาคารเฉพาะดาน 7 แหง สถาบนเงนทนรายยอย 32 สถาบน และบรษทประกนภย 11 บรษท

3.2.1.8 การถอครองทดน กฎหมายการลงทนของกมพชาไมอนญาตใหชาวตางชาตหรอบรษทตางชาตถอครองทดนใน

กมพชาได โดยสงวนไวสาหรบชาวกมพชาเทานน อยางไรกตาม ตงแตเดอนธนวาคม ป 2554 เปนตนมา กมพชาอนญาตใหชาวตางชาตสามารถเชาทดนระยะยาวไดสงสด 50 ป หรอเชาทดนระยะสนได โดยการเชา

33

ทดนทงระยะยาวและระยะสนสามารถขอตออายได นอกจากน ยงอนญาตใหนกลงทนสามารถใชทดนเปนหลกประกนในการจดจานอง รวมทงสามารถโอนสทธในอสงหารมทรพยและทรพยสนสวนบคคลทปลกสรางบนทดนแปลงดงกลาวไดดวย แตตองไมเกนกาหนดเวลาในสญญาเชาทดน

3.2.1.9 โครงสรางพนฐาน

ในภาพรวม ระบบสาธารณปโภคขนพนฐานของกมพชายงไมไดมาตรฐานมากนก ในสวนของการคมนาคมขนสงขนพนฐานนน คาดชนวดประสทธภาพดานโลจสตกสของกมพชาคอนขางตาเพยง 2.5 (ตารางท 3.9) โดยอยในอนดบท 101 จากการจดอนดบของ 155 ประเทศทวโลก และเมอเทยบกบประเทศอนในภมภาค พบวา คาดชนสงกวาลาว (อนดบท 109) และเมยนมาร (อนดบท 129) เทานน เนองจากคณภาพถนนทไมไดมาตรฐาน มถนนลาดยางคดเปนเพยงรอยละ 6 ของถนนทงหมด

อปสรรคทางดานโครงสรางพนฐานทสาคญอกประการหนงคอ การใหบรการกระแสไฟฟาทไมเพยงพอ

ตอความตองการของประชาชน เหนไดจากอตราการเขาถงไฟฟาของประชาชนในกมพชา ซงคดเปนเพยงรอยละ 24 ของประชากรทงหมด สงกวาเพยงแคเมยนมารเทานน นอกจากน อตราคาไฟฟาของกมพชายงมราคาสงเมอเทยบกบประเทศอนในภมภาค โดยเปนรองเพยงแคสงคโปรเทานน อยางไรกตาม ทรพยากรนาของกมพชานนนบวาอดมสมบรณพอสมควร และอตราคานาไมสงมากนกเมอเทยบกบประเทศอนในภมภาค

ตารางท 3.9 เครองชวดดานโครงสรางพนฐานของกมพชา เครองชวดทสาคญ

ดชนวดประสทธภาพดานโลจสตกส (1=ตา, 5=สง) 2.56a ถนนลาดยาง 2,492 กโลเมตร (รอยละ 6 ของถนนทงหมด)c การเขาถงไฟฟา รอยละ 24 ของประชากรทงหมดd อตราคาไฟฟา ณ กรงพนมเปญ 0.2 ดอลลารสหรฐตอกโลวตตb ปรมาณนาภายในทนามาใชได 8,430.51 ลกบาศกเมตรตอคนb อตราคานา ณ กรงพนมเปญ 0.2 ดอลลารสหรฐตอลกบาศกเมตรb

ทมา: รวบรวมจากฐานขอมลธนาคารโลก, CIA World Factbook, และ JETRO หมายเหต: a เปนขอมลป 2555

b เปนขอมลป 2554 c เปนขอมลป 2553 d เปนขอมลป 2552 e ดชนวดประสทธภาพดานโลจสตกส (Logistics Performance Index) จดทาขนโดยธนาคารโลกเพอวดประสทธภาพดานโลจสตกส โดยพจารณาจากมตดานตางๆ ไดแก ประสทธภาพของกระบวนการทางศลกากร คณภาพของโครงสรางพนฐานดานการคาและการขนสง การจดการการขนสงสนคาทางเรอ ความสามารถและคณภาพของบรการดานโลจสตกส ความสามารถในการระบและตดตามสนคาทสงมอบ และความตรงตอเวลาในการขนสงสนคาทางเรอไปยงจดหมายภายในระยะเวลาทกาหนด ทงน การคานวณคาดชนดงกลาว เปนคาเฉลยของผล

34

จากการสารวจผประกอบการดานขนสงและโลจสตกสของประเทศตางๆ ทวโลก โดยมคาอยระหวาง 1-5 โดย 5 คอคาทมากทสดและแสดงวามประสทธภาพดานโลจสตกสสงทสดโดยเปรยบเทยบกบประเทศอนๆ ทวโลก ทงน ในป 2555 เปนการเปรยบเทยบของประเทศตางๆ ทวโลกจานวน 155 ประเทศ


3.2.2.1 รปแบบทางกฎหมายในการจดตงธรกจและกระบวนการในการขออนญาตลงทนของชาวตางชาต9 นกลงทนตางชาตสามารถเลอกลงทนในกมพชาได 4 รปแบบ คอ กจการทใชเงนลงทนของ

ชาวตางชาตทงหมด การรวมทน กจการแบบสราง ดาเนนการ โอน (Build-Operator-Transfer: BOT) และสญญาความรวมมอทางธรกจ

(1) กจการทใชเงนลงทนของชาวตางชาตทงหมด บรษททจดทะเบยนในรปแบบนตองมเงนทนจดทะเบยนขนตา 1,000 ดอลลารสหรฐ

หลงจากยนจดทะเบยนจดตงบรษทแลว จะตองยนรายงานการประกอบการทกเดอน แมวาจะไมประกอบการกตาม นอกจากน บรษทจะตองจดทะเบยนจางแรงงานกบกระทรวงการสงคม แรงงาน การฝกอบรม และฟนฟเยาวชน (Ministry of Social Affairs, Labour, Vocational Training and Youth Rehabilitation: MoSALVY) ภายใน 30 วนนบตงแตเรมประกอบกจการ และตองรายงานทกครงทมการเปลยนแปลง

นกลงทนสามารถขอจดทะเบยนจดตงบรษทกบกระทรวงพาณชย โดยมขนตอนขอจดตงบรษทดงน

1) ผลงทนตองยนขออนมตการอนญาตจดตงกจการและการครอบครองสถานประกอบการจากองคกรปกครองสวนทองถนในพนททตองการตงกจการ

2) ผลงทนตองยนวตถประสงคในการจดตงบรษทกบกระทรวงพาณชย โดยเอกสารทยนตองเปนภาษาเขมร

3) ผลงทนจะไดรบเลขประจาตวผเสยภาษและถอวามความพรอมจะประกอบธรกจได

4) ผลงทนตองยนจดทะเบยนการจางงานกบ MoSALVY (2) การรวมทน

การรวมทนทาใหเกดกจการรวมทนทกอตงขนใหม โดยจะเปนการลงทนรวมกบภาครฐหรอภาคเอกชนกได โดยไมมการจากดสญชาตของผรวมทน แตตองมบคคลสญชาตกมพชารวมถอหนอยางนอยรอยละ 51

(3) กจการสราง ดาเนนการ โอน (Build-Operator-Transfer: BOT)

9 คมอการคาและการลงทน ราชอาณาจกรกมพชา โดยหอการคาไทยและสภาหอการคาแหงประเทศไทย (2554)

35

BOT เปนการไดรบสมปทานจากรฐในการลงทนสราง บรหารจดการ และเกบผลประโยชนจากการดาเนนการดานสาธารณปโภค มระยะเวลาสงสดไมเกนครงละ 30 ป โดยสามารถขยายเวลาไดตามเงอนไขและขอกาหนดในสญญาสมปทาน แลวจงโอนมอบสาธารณปโภคใหกบรฐหรอหนวยงานทใหสญญาโดยไมคดมลคาในวนสนสดสญญา

(4) สญญาความรวมมอทางธรกจ (business cooperation contract: BCC) สญญาความรวมมอทางธรกจเปนรปแบบการลงทนทนกลงทนในกมพชาไดสญญาดาเนน

กจการกบหนวยงานภาครฐของกมพชา และตกลงจะแบงปนผลกาไรระหวางกนโดยไมกอตงนตบคคลขนใหม

3.2.2.2 ขอจากดในการลงทนของตางชาต การลงทนบางประเภทถกสงวนสทธในการลงทน เนองจากเหตผลดานความมนคงของชาต

ความสงบเรยบรอยของสงคม และผลประโยชนทางเศรษฐกจของประเทศ โดยขอหามนมผลบงคบใชกบนกลงทนทงจากตางชาตและในประเทศ ธรกจทหามลงทนและมเงอนไขในการลงทนดงแสดงในตารางท 3.10

36

ตารางท 3.10 ธรกจทหามลงทนหรอมเงอนไขในการลงทนของกมพชา ประเภทกจการ ขอจากด/เงอนไข

อตสาหกรรมทหามลงทนทงชาวกมพชาและชาวตางชาต

การผลตและกระบวนการผลตทเกยวของกบวฒนธรรม ตองไดรบอนญาตจากกระทรวงทเกยวของ อตสาหกรรมการผลตไมเลอย ไมอด ผลตภณฑจากไมในทองถน ไมมการอนญาตเพม การผลตสารเคมอนตรายตอสขภาพชมชนและมผลกระทบตอสงแวดลอม

ตองไดรบอนญาตจากกระทรวงสาธารณสขและกระทรวงทเกยวของ

การผลตสารเคมอนตรายหรอการใชประโยชนจากสารเคมทมอนตราย

ไมไดรบอนญาตตามความตกลงในสนธสญญาระหวางประเทศ

อตสาหกรรมการผลตทรกษาโรคทางจต สารทรกษาโรคทางจตไมอนญาตตามรายการตารางท 1 และตองไดรบอนญาตจากกระทรวงสาธารณสข สาหรบสารทรกษาโรคทางจตตามรายการในตารางท 2 และ 3

การผลตและกระบวนการผลตสารเสพตด ไมอนญาต การผลตอาวธและอาวธยทธภณฑ ตามนโยบายปองกนประเทศ การผลตประทดและดอกไมไฟ รายการทตองควบคม การผลตทเกยวของกบความมนคงและการปองกนประเทศ ตามนโยบายการปองกนประเทศ

อตสาหกรรมทเปดใหนกลงทนตางชาตโดยมเงอนไข

การผลตบหร/ยาสบ เพอสงออกเทานน การผลตแอลกอฮอล ตองไดรบอนญาตจากกระทรวงทเกยวของ การผลตภาพยนตร ตองไดรบอนญาตจากกระทรวงทเกยวของ การผลตอฐททาจากดนเหนยว กระเบอง โรงสขาว ตองมการรวมทนกบชาวกมพชา การผลตงานแกะสลกททาจากไมและหน ตองมการรวมทนกบชาวกมพชา การทอผาไหม ตองมการรวมทนกบชาวกมพชา

ทมา: คมอการคาและการลงทน ราชอาณาจกรกมพชา, กรมสงเสรมการคาระหวางประเทศ. 2554.

3.2.2.3 สทธประโยชนในการลงทน

(1) สทธประโยชนสาหรบโครงการทผานความเหนชอบจากคณะกรรมการพฒนาแหงชาตกมพชา10

สทธประโยชนในการลงทนเปนสทธพเศษทรฐบาลมอบใหกบโครงการลงทนตางๆ ทผานความเหนชอบจากคณะกรรมการพฒนาแหงชาตกมพชา (The Council for the Development of Cambodia: CDC) หรอคณะกรรมการการลงทนระดบจงหวดหรอเขต ขนอยกบรปแบบโครงการลงทนนนๆ โดยนกลงทนสามารถเลอกรบสทธประโยชนอยางใดอยางหนงดงตอไปน คอ สทธประโยชนเกยวกบทดน การยกเวนภาษนาเขา การยกเวนภาษเงนได หรอการลดหยอนภาษทรพยสน

10 คมอการคาและการลงทน ราชอาณาจกรกมพชา ซงจดทาโดยกรมสงเสรมการคาระหวางประเทศ (2554)

37

1) สทธประโยชนเกยวกบทดน หากเปนสญญาเชาทดนระยะยาวจะไมมขอจากดดานระยะเวลาในการเชา ในขณะทหากเปน

สญญาเชาทดนระยะสนทมการกาหนดเวลาในการเชาไว จะสามารถตออายใหมได นอกจากน ยงอนญาตใหนกลงทนสามารถนาทดนไปเปนหลกประกนในการจดจานอง รวมทงสามารถโอนสทธในอสงหารมทรพยและทรพยสนสวนบคคลทปลกสรางบนทดนแปลงดงกลาวได แตตองไมเกนกาหนดเวลาในสญญาเชาทดน

2) การยกเวนภาษเงนได การยกเวนภาษเงนไดในชวงแรกของการลงทน (เรมจากวนทไดรบอนมตจนถงปแรกทมกาไร

จากการลงทน หรอปทสามของการมรายได) และอาจตอไดอก 3 ปหลงสนสดสทธประโยชนในชวงแรก 3) การลดหยอนภาษทรพยสน

ทางเลอกนทาใหมการลดหยอนภาษทรพยสนรอยละ 40 ของมลคาทรพยสนทใชในการผลต สทธประโยชนนมผลใชบงคบทนทในปแรกทมการซอทรพยสนดงกลาวหรอในปแรกทมการใชทรพยสนนนๆ

4) การยกเวนภาษนาเขา โครงการลงทนผลตเพอสงออกจะไดรบยกเวนภาษนาเขาเครองจกรทใชในการผลต วสด

กอสราง และวตถดบในการผลต สวนโครงการลงทนผลตเพอใชในประเทศจะไดรบยกเวนภาษนาเขาเฉพาะเครองจกรและวสดกอสรางเทานน นอกจากน โครงการทไดรบอนมตทกโครงการจะไดรบการยกเวนภาษสงออก ยกเวนการสงออกสนคาบางประเภทตามทกาหนดไวในกฎหมาย

อยางไรกตาม การยกเวนภาษขางตนไมรวมภาษ เงนไดสวนบคคล ภาษเงนเดอน

ภาษมลคาเพม ภาษสนคาและบรการ และภาษอนๆ ทกฎหมายกาหนด แตผลงทนสามารถเรยกคนภาษมลคาเพมได หากจดทะเบยนเปนผประกอบการกบกรมสรรพากร

(2) สทธประโยชนภายใตเขตเศรษฐกจพเศษ (Special Economic Zone: SEZ) กฎหมายการลงทนฉบบแกไขเพมเตมป 2546 กาหนดวา โครงการลงทนซงตงอยในเขต

สงเสรมพเศษหรอเขตนคมการผลตเพอสงออกและมคณสมบตตามทกาหนด จะไดรบสทธประโยชนและสทธพเศษเชนเดยวกบทโครงการลงทนอนๆ ไดรบ และยงไดรบสทธประโยชนเพมเตมทสาคญ ไดแก

• การยกเวนภาษกาไรเปนเวลา 9 ป

• การยกเวนภาษนาเขาสาหรบอปกรณกอสราง เครองจกร และเครองมอในการขนยายวสดตางๆ ทใชในการกอสรางโครงสรางพนฐาน

• สทธประโยชนเกยวกบภาษมลคาเพมทอตรารอยละ 0 โดยจะตองมการบนทกจานวนเงนทไดรบยกเวนภาษในทกธรกรรมการสงออก ยกเวนในกรณทผลตเพอจาหนายในตลาดในประเทศ นกลงทนในเขตเศรษฐกจพเศษจะตองจายภาษมลคาเพม

38

นอกจากน นกพฒนาเขตเศรษฐกจพเศษ ผลงทน หรอลกจางชาวตางชาตททางานในเขตเศรษฐกจพเศษ ยงมสทธทจะโอนเงนทไดรบจากการลงทนและเงนเดอนทไดรบจากการทางานในเขตเศรษฐกจพเศษไปยงธนาคารทตงในประเทศอนๆ ภายหลงจากทไดจายภาษแลว ในการน คณะกรรมการเขตเศรษฐกจพเศษจะเปนผตรวจสอบและมอบสทธประโยชนแกเขตเศรษฐกจพเศษตางๆ และสทธประโยชนทงหมดจะถกนาไปกาหนดไวในเอกสารใบรบรองการจดทะเบยนขนสดทาย

3.2.2.4 การรบรองและคมครองการลงทน รฐบาลกมพชาไดออกกฎหมายการลงทน พ.ศ. 2537 (แกไขเพมเตม พ.ศ. 2546) เพอจงใจให

นกลงทนตางชาตเขามาลงทนและสรางงาน อนจะกอใหเกดรายไดกบประชาชนและเรงรดการเตบโตทางเศรษฐกจของประเทศ โดยการใหความมนใจแกนกลงทนวาจะไดรบการคมครองทรพยสนในทกๆ ดานเทาเทยมกบบคคลในชาต และไมใชนโยบายกาหนดราคาสนคาหรอบรการกบโครงการลงทนทไดรบการสงเสรม รวมทงสามารถสงรายไดจากการลงทนออกนอกประเทศได

3.2.3 ภาษ

3.2.3.1 ภาษเงนไดนตบคคล

กฎหมายภาษป 2547 (Cambodian Tax Law 2004) ระบวา กมพชาจาแนกผเสยภาษนตบคคลไวเปน 2 ประเภท คอ นตบคคลทมถนทอยในประเทศกมพชา (resident) โดยจะตองเปนนตบคคลทดาเนนการในกมพชา และนตบคคลทไมไดมถนทอยในกมพชา (non-resident) ซงเปนนตบคคลทมรายไดจากกมพชา แตไมไดดาเนนกจการในกมพชา

(1) รายไดทตองเสยภาษ รายไดพงประเมนทตองนามาคานวณในการเสยภาษเงนไดนตบคคลคอ รายไดทงหมด

จากการประกอบกจการและธรกจ รวมไปถงรายไดจากการขายทรพยสนและรายไดอนๆ เชน คาเชา ดอกเบย และรายไดจากการลงทนในอสงหารมทรพย เปนตน

(2) ภาษกาไรทไดจากการขายทรพยสน กาไรทไดรบจากการขายทรพยสนนบเปนรายไดประเภทหนงทตองนามาคดภาษดวย

โดยเสยภาษในอตราปกตเชนเดยวกบกาไรจากการดาเนนธรกจ (3) เงนปนผล

กฎหมายกมพชากาหนดใหเงนปนผลทไดจากนตบคคลทมถนทอยในกมพชาไมตองเสยภาษ ในทางตรงขาม เงนปนผลทไดรบจากนตบคคลซงไมไดมถนทอยในกมพชาจะตองนามาคดรวมในรายไดทจะตองเสยภาษเงนได

39

(4) การลดหยอนภาษ คาใชจายโดยตรงตางๆ ททาใหเกดรายได รวมทงคาเสอมราคา สามารถนามาเปนคา

ลดหยอนภาษได ภายใตขอจากดตามทกฎหมายกาหนด ทงน เงนบรจาคเพอการกศลสามารถนามาหกลดหยอนไดไมเกนรอยละ 5 ของรายไดทจะนามาเปนฐานในการคานวณภาษ

(5) การขาดทน หากบรษทเกดการขาดทนในปนน จะสามารถนาผลการดาเนนการทขาดทนไปหกออก

จากรายไดในปถดไปได แตไมเกน 5 ป (6) การหกคาเสอมราคา

คาเสอมราคาของอสงหารมทรพยทใชในการประกอบธรกจ เชน อาคาร คอมพวเตอร ซอฟทแวร ระบบขอมลอเลกทรอนกส รถบรรทก รถยนต และเฟอรนเจอรในสานกงาน นบเปนรายไดจากการประกอบธรกจ จงนามาหกลดหยอนภาษไดตามอตราทกาหนด ในขณะทคาเสอมราคาจากทดนไมสามารถนามาหกลดหยอนภาษได

(7) อตราภาษเงนไดนตบคคล กฎหมายภาษของกมพชาคดภาษเงนไดตามประเภทของกจการ ดงน (ตารางท 3.11)

ตารางท 3.11 อตราภาษเงนไดนตบคคลของกมพชา

ประเภทของกจการ อตราภาษ (รอยละ)

ธรกจนามน กาซธรรมชาต และทรพยากรธรรมชาต 30 ธรกจทวไป 20 ธรกจทเปน Qualified Investment Project (QIP) ซงไดรบการสงเสรมจาก Council for Development of Cambodia (CDC)

9

ธรกจประกนภย (คดจากยอดเบยประกน) 5 ธรกจ QIP ทไดรบสทธยกเวนภาษ (Tax Holiday) จาก CDC 0

ทมา: Investing in Cambodia, KPMG. 2012.

3.2.3.2 ภาษเงนไดบคคลธรรมดา กฎหมายกมพชากาหนดใหผทมถนพานกในกมพชาคอ บคคลทอาศยอยในกมพชามากกวา

182 วนในชวงระยะเวลา 1 ป โดยผทมถนทอยอาศยในกมพชาตองจายภาษเงนไดบคคลธรรมดาจากรายไดทงทเกดในประเทศกมพชาและรายไดทเกดจากตางประเทศ ขณะทผทไมมถนพานกในกมพชาจะจายภาษเงนไดบคคลธรรมดาจากรายไดทเกดในประเทศกมพชาเทานน โดยนายจางตองหกภาษจากเงนเดอนคาจางและสทธประโยชนทลกจางจะไดรบ

40

(1) รายไดทเปนคาจางทตองเสยภาษ รายไดทเปนคาจางทตองเสยภาษคอ รายไดทเกดจากการจางงาน ซงครอบคลมเงนเดอน

คาจาง โบนส คาลวงเวลา และคาชดเชยอนๆ สวนภาษจากเงนสวสดการทไดรบจากนายจาง เชน คาเชาบาน และคารถยนต จะเกบจากนายจางในอตรารอยละ 20

(2) อตราภาษ อตราภาษเงนไดบคคลธรรมดาสาหรบผทไมไดมถนพานกในกมพชาคอ รอยละ 20 และ

อตราภาษเงนไดบคคลธรรมดาสาหรบผทมถนพานกในกมพชาคอ อตรากาวหนา ดงแสดงในตารางท 3.12

ตารางท 3.12 อตราภาษเงนไดบคคลธรรมดาทมถนทอยในกมพชา รายไดทตองเสยภาษตอเดอน อตราภาษ (รอยละ)

500,000 เรยล 0 500,001 – 1,250,000 5 1,250,001 – 8,500,000 10 8,500,001 – 12,500,000 15 มากกวา 12,500,000 20


(3) การยนภาษ

นายจางมหนาทหกภาษเงนไดออกจากเงนเดอนกอนทจะจายใหลกจาง และตองชาระภาษสวนนนใหกบทางการภายในวนท 15 ของเดอนถดมา ปจจบน กฎหมายภาษของกมพชาไมไดกาหนดใหบคคลตองยนเอกสารเงนรายไดประจาปใหแกทางการ ดงนน การหกภาษเงนไดรายเดอนจงเปนภาษประเภทเดยวทบคคลธรรมดาตองจาย


กมพชาจดเกบภาษมลคาเพมจากสนคาและบรการเกอบทกประเภทในอตรารอยละ 10 หรอรอยละ 0 โดยกาหนดใหกจการดงตอไปนตองจดทะเบยนภาษมลคาเพมกอนการดาเนนธรกจ

• กจการทมยอดขายสนคาเกน 125 ลานเรยลภายใน 3 เดอน หรอ 500 ลานเรยลภายใน 1 ป

• กจการดานบรการทมรายไดเกน 60 ลานเรยลภายใน 3 เดอน หรอ 250 ลานเรยลภายใน 1 ป

• กจการทคาขายกบหนวยงานรฐบาล ซงมยอดขายตอเดอนมากกวา 30 ลานเรยลเปนระยะเวลา 3 เดอนตดตอกน

41

ทงน สนคาและบรการทไดรบการยกเวนภาษมลคาเพม ไดแก บรการไปรษณยสาธารณะ บรการดานสขภาพและโรงพยาบาล บรการขนสงสาธารณะทดาเนนการโดยภาครฐ บรการประกนภย บรการทางการเงน การนาเขาสวนบคคล และกจกรรมเพอประโยชนสาธารณะทไมแสวงหาผลกาไร นอกจากน กมพชายงเกบภาษมลคาเพมจากสนคานาเขาทกชนดทอตรารอยละ 10

(2) ภาษเงนไดหก ณ ทจาย ภาษหก ณ ทจายของประเทศกมพชาสาหรบผมถนพานกในกมพชา ดงแสดงในตารางท

3.13

ตารางท 3.13 ประเภทของภาษหก ณ ทจายของของผมถนทอยในกมพชา ประเภทของรายจาย อตราภาษ (รอยละ)

รายจายสาหรบการบรการสวนบคคล 15 รายจายสาหรบคาธรรมเนยมสนทรพยทจบตองไมได แรธาต นามน กาซธรรมชาต 15 คาดอกเบยทจายใหแกบคคลหรอนตบคคล ยกเวนดอกเบยทจายใหธนาคาร 15 รายรบทเปนคาเชาของทงสงหารมทรพยและอสงหารมทรพย 10 คาดอกเบยสาหรบเงนฝากประจาทธนาคารในประเทศจายใหผมถนพานกในประเทศ 6 คาดอกเบยสาหรบเงนฝากออมทรพยทธนาคารในประเทศจายใหผมถนพานกในประเทศ 4 การจายเงนคาซอสนคาและบรการภายในประเทศ 2


สาหรบผทไมไดมถนทอยอาศยในกมพชา ตองชาระภาษหก ณ ทจาย ดงน (ตารางท 3.14)

ตารางท 3.14 ประเภทของภาษหก ณ ทจายของผไมไดมถนพานกในกมพชา

ประเภทของรายจาย อตราภาษ (รอยละ)

ดอกเบย 14 คารอยลต คาเชา และคาใชจายอนๆ ทเกยวของกบการใชทรพยสน 14 เงนชดเชยสาหรบการบรหารจดการหรอการบรการดานเทคนค 14 เงนปนผล 14


(3) อากรแสตมป

กฎหมายของกมพชากาหนดใหเอกสารทางกฎหมายตอไปนตองชาระคาอากรแสตมปเปนจานวณ 100,000 เรยล

• การจดตงบรษท

• การควบรวมบรษท

42

• การเลกกจการ

• การทาสญญาเพอขายสนคาและบรการใหกบองคกรของภาครฐ (4) ภาษอสงหารมทรพย

กมพชากาหนดใหมการเกบภาษอสงหารมทรพยนบตงแตป 2553 ภายใตกฎหมายวาดวยการจดการทางการเงน (Law on Financial Management: LFM) โดยจดเกบภาษสาหรบทดน บาน อาคาร และสงปลกสรางบนทดน เปนรายป ในอตรารอยละ 0.1 ของมลคาของอสงหารมทรพยทมมลคามากกวา 100,000,000 เรยล ทงน คณะกรรมการประเมนซงจดตงโดยกระทรวงเศรษฐกจและการเงนจะเปนผประเมนมลคาอสงหารมทรพยนนๆ กาหนดชาระภาษอสงหารมทรพยคอ วนท 30 กนยายน ของทกป

(5) ภาษศลกากร กมพชาจดเกบภาษศลกากรสาหรบสนคาทเขามาในประเทศในอตราทแตกตางกน 4

อตรา คอ

• รอยละ 0 สาหรบวตถดบและสนคาจาเปน

• รอยละ 7 สาหรบสนคาขนกลาง

• รอยละ 15 สาหรบเครองจกรและอปกรณ และ

• รอยละ 35 สาหรบสนคาฟมเฟอย

ทงน สนคาทไดรบการยกเวนการจดเกบภาษนาเขา เชน สนคาทผลตตามโครงการสงเสรมการลงทนทไดรบอนมตจาก CDC ทรพยสนทขนยายตามปกตของบคคลทวไป และสนคาทไดรบการยกเวนตามขอตกลงระหวางประเทศ เปนตน

นอกจากน กมพชาไมมการจดเกบภาษสงออกสาหรบสนคาทวไป ยกเวนสนคาบางประเภท เชน

อญมณ ซงจดเกบในหลายอตรา ทงรอยละ 0, 10 และ 50 3.2.3.4 ภาษระหวางประเทศ (อนสญญาภาษซอน)

กมพชาไมมการทาอนสญญาภาษซอนกบประเทศใด 3.2.4 การจางงาน

การจางงานในกมพชาอยภายใตกฎหมายแรงงานป 2540 บงคบใชโดยกระทรวงการสงคม แรงงาน การฝกอบรม และฟนฟเยาวชน

3.2.4.1 การจางงานของบรษทตางชาต

43

นกลงทนตางชาตไมถกจากดสทธในการจางงานในประเทศกมพชา 3.2.4.2 สญญาจางงาน

การจางแรงงานทเปนชาวกมพชาอาจทาเปนสญญาวาจางทเปนลายลกษณอกษรหรอสญญาปากเปลากได อยางไรกตาม การจางแรงงานทเปนชาวตางชาตจะตองมสญญาการจางงานทชดเจน สญญาการจางงานทมกาหนดเวลาเกน 2 ปใหถอวาเปนสญญาจางถาวร และหากเปนการจางงานทไมจากดระยะเวลาจะตองจดทาเปนขอตกลงทเปนลายลกษณอกษรระหวางลกจางและนายจาง โดยมระยะเวลาในการทดลองงานไมควรเกน 1 เดอนสาหรบแรงงานทไมมทกษะ ไมเกน 2 เดอนสาหรบแรงงานทมความเชยวชาญเฉพาะ และไมเกน 3 เดอนสาหรบแรงงานทวไป

3.2.4.3 การเลกจาง

นายจางมสทธบอกเลกสญญาจางตามทกฎหมายกาหนดไว ซงลกจางทถกบอกเลกการจางโดยไมมการแจงลวงหนาเปนลายลกษณอกษรมสทธในการเรยกรองคาชดเชยและคาเสยหายตางๆ ตามทกฎหมายกาหนด ยกเวนกรณทลกจางถกไลออกเนองจากกระทาความผดตามทกาหนดไวในขอกาหนดและระเบยบภายในของบรษท

3.2.4.4 ชวโมงทางาน

ชวโมงในการทางานสงสดตองไมเกน 8 ชวโมงตอวนหรอ 48 ชวโมงตอสปดาห ทงน หากมการทางานลวงเวลา ตองจายคาทางานลวงเวลาในอตราทสงกวาคาจางปกต ประมาณ 1.3 - 2.0 เทา

3.2.4.5 อตราคาจาง

กมพชาไมมการกาหนดอตราคาจางขนตา ยกเวนในกลมอตสาหกรรมสงทอและรองเทา ทงน คาจางในอตสาหกรรมอนๆ ตองสอดคลองกบคาครองชพและเปนไปเพอเหตผลทางมนษยธรรม โดยทวไป อตราคาจางในกมพชาจาแนกตามประเภทของแรงงาน ดงแสดงในตารางท 3.15

ตารางท 3.15 อตราคาจางตอเดอนในกมพชา

ประเภทของแรงงาน อตราคาจางตอเดอน (ดอลลารสหรฐ)

แรงงานหนก เชน กรรมกร 50-60 ลกจางทวไป เชน คนขบรถ พนกงานขาย 100-150 เจาหนาทประจาสานกงาน 150-300 เจาหนาทบรหารระดบตน 800-1,000 หรอมากกวา

ทมา: ดชนคมอและการลงทน ราชอาณาจกรกมพชา, สานกงานคณะกรรมการสงเสรมการลงทน (BOI). 2553.

44

เมอวนท 21 มนาคม 2555 รฐบาลกมพชาประกาศขนคาจางขนตาในอตสาหกรรมสงทอและรองเทาจาก 61 ดอลลารสหรฐตอเดอนเปน 80 ดอลลารสหรฐตอเดอน โดยมผลบงคบใชตงแตวนท 1 พฤษภาคม 2555 เปนตนไป

3.2.4.6 การลาประจาป

กฎหมายกาหนดใหลกจางมสทธลาหยดประจาปไดปละ 18 วน และเพมขนไดปละ 1 วน หลงการจางงานครบ 3 ปขนไป สวนการลาคลอดนน ลกจางททางานตงแต 1 ปขนไปสามารถลาคลอดได 90 วน โดยไดรบคาจางครงหนงของเงนเดอน นอกจากน การลาในกรณอนๆ สามารถลาไดไมเกน 7 วนตอป

3.2.4.7 การจางงานชาวตางชาต

กฎหมายการลงทนอนญาตใหจางแรงงานตางชาตพรอมครอบครวได แตตองเปนแรงงานในสาขาธรกจหรอทกษะทไมมในกมพชาหรอเปนทตองการในกมพชาเทานน นอกจากน เจาของโรงงานหรอผประกอบการไมสามารถจางแรงงานชาวตางชาตทไมมสมดการจางงานและบตรการจางงาน รวมทงหามจางแรงงานชาวตางชาตเกนกวารอยละ10 ของจานวนแรงงานชาวกมพชาในแตละสถานประกอบการ โดยมรายละเอยดดงน

• เจาหนาททางานในสานกงาน ไมเกนรอยละ 3

• ผเชยวชาญ ไมเกนรอยละ 6

• คนงานทไมมความชานาญ ไมเกนรอยละ 1 ในกรณทตองจางเจาหนาทหรอผเชยวชาญชาวตางชาตเกนกวาจานวนทกาหนดโดยไมสามารถ

หลกเลยงได เจาของโรงงานหรอผประกอบการตองทาหนงสอขออนญาตเปนลายลกษณอกษรตอกระทรวงการสงคม แรงงาน การฝกอบรม และฟนฟเยาวชน โดยสญญาจางแรงงานชาวตางชาตทกคนตองจดทาขนเปนลายลกษณอกษร พรอมระบเงอนไขของอาชพและเหตผลอนๆ ทจาเปนใหชดเจน ทงน กฎหมายกมพชาไมจากดจานวนลกจางชาวตางชาตทบรษทสามารถวาจางไดในระดบบรหาร

แรงงานตางชาตทจะไดรบอนญาตใหวาจางไดตองมคณสมบตคอ มหนงสอประจาตวแรงงานและไดรบ

ใบอนญาตทางานจากกระทรวงแรงงานฯ เดนทางเขามาในกมพชาอยางถกตองตามกฎหมาย มสทธในการพานกอยในกมพชา มหนงสอเดนทางทมอายครอบคลมการจางงาน มชอเสยงและพฤตกรรมทด มสขภาพรางกายเหมาะสมกบงาน และไมเปนโรคตดตอ

45

3.2.4.8 วซาและใบอนญาตทางาน ผวาจางตองเตรยมเอกสารเกยวกบลกจางเพอขอวซาทางานใหกบลกจาง และขอทาหนงสอ

และบตรการจางงานของชาวตางชาตเพอขออนญาตทางาน โดยตองมเอกสารดงน

• แบบฟอรมขอทาหนงสอและบตรการจางงาน ซงตดแสตมป 1,000 เรยล - สาเนาหนงสอเดนทาง - ใบอนญาตใหอยอาศยโดยถกตอง ซงออกโดยกระทรวงมหาดไทย - หนงสอรบรองสขภาพ - คาอากร 100 ดอลลารสหรฐ - รปถาย

• สาหรบชาวตางชาตทมอายตงแต 18 ปขนไปและพานกถาวร ตองมเอกสารดงน - แบบฟอรมขอทาหนงสอและบตรการจางงานซงตดอากรแสตมป 1,000 เรยล - ใบอนญาตใหพานกถาวรในกมพชา ซงออกโดยกระทรวงมหาดไทย - คาอากร 50 ดอลลารสหรฐ - รปถาย

การชาระคาอากรสาหรบหนงสอและบตรการจางงานของชาวตางชาตทเขามาทางานในประเทศ

กมพชา ตองชาระกอนวนท 31 มนาคม ของแตละป และผทไมชาระคาอากรตามระยะเวลาทกาหนด จะถกปรบเทาตวตามจานวนปทไมไดชาระ

3.2.4.9 กาลงแรงงาน กมพชามกาลงแรงงานไมสงมากนก โดยเฉพาะเมอเทยบกบประเทศอนในกลมอาเซยน โดยม

กาลงแรงงานสงกวาเพยง สปป. ลาว สงคโปร และบรไน โดยในป 2553 กมพชามกาลงแรงงาน 7,972,361 คน (ตารางท 3.16)

ตารางท 3.16 กาลงแรงงานของกมพชา

2550 2551 2552 2553

กาลงแรงงาน (คน) 7,382,954 7,608,143 7,793,045 7,972,361


46

3.2.5 การควบคมเงนตราระหวางประเทศ กมพชาไมมกฎหมายหามนาผลกาไรออกนอกประเทศ โดยกฎหมายการลงทนในป 2546 อนญาตใหม

การนาเงนทเปนผลกาไรในการดาเนนธรกจออกนอกประเทศไดอยางเสร โดยเฉพาะการนาเงนออกนอกประเทศเพอ

• จายคานาเขาสนคา คาเงนตน และคาดอกเบยเงนกยมจากนอกประเทศ

• จายคาภาคหลวงและคาจางบรหารจดการ

• ผลประโยชนทเปนกาไรของบรษท

• เงนทนทใชในการลงทนหลงบรษทเลกดาเนนกจการในกมพชา 3.2.6 เทคโนโลย

3.2.6.1 สถานภาพดาน ICT

กมพชาเปนประเทศทมการเขาถง ICT ในระดบตา ทงการเขาถงโทรศพทเคลอนท การเขาถงอนเทอรเนต การใชอนเทอรเนตบรอดแบนดทงแบบประจาท (fixed broadband) และแบบเคลอนท (mobile broadband) และปรมาณแบนดวธของอนเทอรเนตระหวางประเทศตอผใช กลาวคอ หากพจารณาการเขาถงและการใชตอประชากร 100 คน กมพชามสดสวนการเขาถงโทรศพทเคลอนทรอยละ 69.9 มอตราการเขาถงอนเทอรเนตรอยละ 2.8 มการใชอนเทอรเนตบรอดแบนดแบบประจาทและแบบเคลอนทรอยละ 0.2 และ 2.2 ตามลาดบ ทงน หากเปรยบเทยบกบประเทศอนในอาเซยน พบวา การเขาถงและการใช ICT ของกมพชาอยในระดบทสงกวาเฉพาะเมยนมารเทานน นอกจากน กมพชามแบนดวธของอนเทอรเนตระหวางประเทศ 13,530 บตตอวนาทตอผใช สาหรบราคาของคาบรการ ICT ซงพจารณาจากตะกราราคาของบรการ ICT11 พบวากมพชามราคาคาบรการ ICT สง โดยคดเปนรอยละ 24.3 ของรายไดมวลรวมประชาชาตตอเดอนตอประชากร หากเปรยบเทยบกบประเทศอนในภมภาค กมพชามราคาคาบรการตากวา สปป. ลาวเพยงประเทศเดยว (ตารางท 3.17)

3.2.6.2 การจดทะเบยนทรพยสนทางปญญา

ในป 2554 ชาวกมพชามการยนคาขอจดทะเบยนสทธบตร (patent application) ตอสานกงานสทธบตรในประเทศเพยง 2 รายการ เมอพจารณาการยนคาขอจดทะเบยนสทธบตรในป 2540–2554 พบวา หากแบงตามประเภทเทคโนโลย เทคโนโลยทมการยนขอจดสทธบตรมากทสด 2 สาขาคอ

11 ตะกราราคาของบรการ ICT (ICT price basket) เปนคาเฉลยของคาบรการโทรศพทพนฐาน บรการโทรศพทเคลอนท และบรการอนเทอรเนต บรอดแบนดแบบประจาท (fixed broadband Internet) โดยคาบรการทง 3 ประเภทจะเปนคาบรการทถวงดวยรายไดมวลรวมประชาชาตตอเดอนตอประชากรของแตละประเทศ (monthly GNI per capita)

47

เครองจกรพเศษอนๆ (other special machines) (รอยละ 50) และสนคาบรโภคอนๆ (other consumer goods) (รอยละ 50)

3.2.6.3 การสงออกสนคาเทคโนโลยขนสง (hi-technology)12 ในป 2553 กมพชามการสงออกสนคาเทคโนโลยขนสง (hi-technology) เปนมลคาเพยง 4.7

ลานดอลลารสหรฐ โดยคดเปนรอยละ 0.09 ของมลคาการสงออกทงหมด

ตารางท 3.17 ตวชวดดานเทคโนโลยทสาคญของกมพชา เครองชวดทสาคญ (ขอมลป 2554)

สถานภาพดาน ICT การเขาถงโทรศพทเคลอนท (รอยละตอประชากร 100 คน) 69.9 การเขาถงอนเทอรเนต (รอยละตอประชากร 100 คน) 2.8 การใชอนเทอรเนตบรอดแบนดแบบประจาท (รอยละตอประชากร 100 คน) 0.2 การใชอนเทอรเนตบรอดแบนดแบบเคลอนท (รอยละตอประชากร 100 คน) 2.2 แบนดวธของอนเทอรเนตระหวางประเทศตอผใช (บตตอวนาท) 13,530 ตะกราราคาของบรการ ICT (รอยละของรายไดมวลรวมประชาชาตตอเดอนตอประชากร)

24.3

การจดทะเบยนทรพยสนทางปญญา การยนคาขอจดทะเบยนสทธบตรรวม (รายการ) 2 ประเภทเทคโนโลยทมการยนขอจดสทธบตรมากทสด (รอยละ) เครองจกรพเศษอนๆ และสนคาบรโภคอนๆ (50.0)a การสงออกสนคา hi-technology มลคา (ลานดอลลารสหรฐ ณ ราคาปปจจบน) 4.7b สดสวนตอมลคาการสงออก (รอยละ) 0.09b

ทมา: รวบรวมจากฐานขอมล ITU, WIPO หมายเหต: a เปนผลรวมของการยนคาขอจดทะเบยนสทธบตรตงแตป 2540 – 2554 b ขอมลป 2553

12 จากคาจากดความของธนาคารโลก สนคาเทคโนโลยขนสง (hi-technology) คอสนคาทมระดบการวจยและพฒนาเขมขน (R&D intensity) เชน กจการอวกาศ, คอมพวเตอร, ยา, อปกรณทางวทยาศาสตร และเครองมออเลกทรอนกส

48

3.3 สาธารณรฐอนโดนเซย 3.3.1 สภาวะตลาดโดยทวไป

3.3.1.1 ขอมลเศรษฐกจมหภาค ผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศ (gross domestic product: GDP) ของอนโดนเซยในป

2554 มมลคา 846.8 พนลานดอลลารสหรฐ คดเปนอตราการเตบโตรอยละ 6.46 และรายไดประชาชาตตอหว (Gross national income per capita: GNI) ของอนโดนเซยคดเปน 3,494.6 ดอลลารสหรฐ ขณะทอตราเงนเฟอของอนโดนเซยคดเปนรอยละ 5.36 สาหรบเงนสกลหลกทใชในอนโดนเซยคอ อนโดนเซยนรเปย (IDR) โดยมอตราแลกเปลยนเมอเทยบกบดอลลารสหรฐคอ 8,770.43 รเปยตอหนงดอลลาหสหรฐ (ตารางท 3.18)

ตารางท 3.18 เครองชวดทางเศรษฐกจทสาคญของอนโดนเซยป 2550-2554


ผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศ (พนลานดอลลารสหรฐ) 432.2 510.2 539.6 708.0 846.8 อตราการเตบโตของผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศ (รอยละ) 6.35 6.01 4.63 6.20 6.46 รายไดประชาชาตตอหว (ดอลลารสหรฐ) 1,859.30 2,171.70 2,272.73 2,951.70 3,494.60 อตราเงนเฟอ (รอยละ) 6.41 9.78 4.81 5.13 5.36 อตราแลกเปลยนทางการ (รเปย/ดอลลารสหรฐ) 9,141.00 9,698.96 10,389.94 9,090.43 8,770.43


3.3.1.2 ระบบธนาคาร13

สถาบนการเงนในอนโดนเซยอยภายใตการกากบดแลของธนาคารกลาง (Bank Indonesia: BI) ซงทาหนาทกาหนดนโยบายการเงน นโยบายอตราแลกเปลยน รกษาเสถยรภาพและสงเสรมโครงสรางทางการเงนใหเขมแขง ทงยงเปนนายธนาคารใหกบรฐบาล สาหรบสถาบนการเงนของอนโดนเซยอาจแบงไดเปน 2 ประเภทใหญๆ คอ กจการธนาคาร เชน ธนาคารพาณชยและธนาคารเพอการพฒนาทองถน และกจการทไมใชธนาคาร เชน สหกรณ/เครดตยเนยน และบรษทใหบรการสนเชอเชาซอ เปนตน

ธนาคารพาณชยในอนโดนเซยมจานวนทงสน 128 แหง ประกอบดวย ธนาคารของรฐ 5 แหง

ธนาคารทองถน 69 แหง ธนาคารเพอการพฒนาทองถน 26 แหง ธนาคารรวมทนกบตางชาต 17 แหง และธนาคารตางชาต 11 แหง

13 กรมสงเสรมการสงออก กระทรวงพาณชย (2555). คมอการคาและการลงทน สาธารณรฐอนโดนเซย.

49

3.3.1.3 การถอครองทดน14 กฎหมายของอนโดนเซยกาหนดใหนกลงทนตางชาตมสทธเกยวกบทดนและสงปลกสรางไดใน

3 กรณ คอ - สทธในการเพาะปลก อาท เกษตรกรรม ประมง ปศสตว โดยกฎหมายใหสทธในการ

เพาะปลกเปนเวลาสงสด 95 ป ครงแรกไมเกน 60 ป และสามารถขยายเวลาไดอกไมเกน 35 ป

- สทธในการสรางสงปลกสรางบนทดน กฎหมายอนญาตใหสทธไดสงสด 80 ป ครงแรกไมเกน 50 ป และสทธดงกลาวสามารถโอนใหแกบคคลอนได

- สทธในการใชประโยชนจากทดน เปนสทธในการใชประโยชนจากทดนตามวตถประสงคทกาหนด โดยอนญาตใหสทธไดสงสด 70 ป ครงแรกไมเกน 45 ป


ในภาพรวม โครงสรางพนฐานของประเทศอนโดนเซยถอไดวาอยในระดบปานกลาง หากพจารณาจากทงดชนวดประสทธภาพดานโลจสตกส อตราการเขาถงไฟฟา และปรมาณนาทนามาใชได โดยอนโดนเซยมคาดชนวดประสทธภาพดานโลจสตกสทระดบ 2.94 ซงเปนอนดบท 59 จาก 155 ประเทศทมการจดอนดบ อตราการเขาถงไฟฟารอยละ 64.5 และปรมาณนาทนามาใชได 8,331.8 ลกบาศกเมตรตอคน

เมอพจารณาคาใชจายดานสาธารณปโภคในกรงจาการตา พบวา อตราคาไฟฟาคดเปน 0.08

ดอลลารสหรฐตอกโลวตต และอตราคานาคดเปน 1.3 ดอลลารสหรฐตอลกบาศกเมตร (ตารางท 3.19)

14 กรมสงเสรมการสงออก กระทรวงพาณชย (2555). คมอการคาและการลงทน สาธารณรฐอนโดนเซย.

50

ตารางท 3.19 เครองชวดดานโครงสรางพนฐานของอนโดนเซย เครองชวดทสาคญ

ดชนวดประสทธภาพดานโลจสตกสe (1=ตา, 5=สง) 2.94a ถนน (กโลเมตร) 437,759c การเขาถงไฟฟา (รอยละของประชากรทงหมด) 64.5d อตราคาไฟฟา (ดอลลารสหรฐตอกโลวตต) 0.08a ปรมาณนาภายในทนามาใชได (ลกบาศกเมตรตอคน) 8,331.8b อตราคานา (ดอลลารสหรฐตอลกบาศกเมตร) 1.3a

ทมา: รวบรวมจากฐานขอมลธนาคารโลก, CIA World Factbook หมายเหต: a เปนขอมลป 2555

b เปนขอมลป 2554 c เปนขอมลป 2553 d เปนขอมลป 2552 e ดชนวดประสทธภาพดานโลจสตกส (Logistics Performance Index) จดทาขนโดยธนาคารโลกเพอวดประสทธภาพดานโลจสตกส โดยพจารณาจากมตดานตางๆ ไดแก ประสทธภาพของกระบวนการทางศลกากร คณภาพของโครงสรางพนฐานดานการคาและการขนสง การจดการการขนสงสนคาทางเรอ ความสามารถและคณภาพของบรการดานโลจสตกส ความสามารถในการระบและตดตามสนคาทสงมอบ และความตรงตอเวลาในการขนสงสนคาทางเรอไปยงจดหมายภายในระยะเวลาทกาหนด ทงน การคานวณคาดชนดงกลาว เปนคาเฉลยของผลจากการสารวจผประกอบการดานขนสงและโลจสตกสของประเทศตางๆ ทวโลก โดยมคาอยระหวาง 1-5 โดย 5 คอคาทมากทสดและแสดงวามประสทธภาพดานโลจสตกสสงทสดโดยเปรยบเทยบกบประเทศอนๆ ทวโลก ทงน ในป 2555 เปนการเปรยบเทยบของประเทศตางๆ ทวโลกจานวน 155 ประเทศ


3.3.2.1 รปแบบทางกฎหมายในการจดตงธรกจของตางชาต

กฎหมายการลงทนของอนโดนเซยกาหนดวา การลงทนโดยตรงของบรษทตางประเทศในอนโดนเซยสามารถทาได 2 รปแบบหลก ไดแก

(1) บรษทตวแทน (representative office: RO) บรษทตวแทนจะไมไดรบอนญาตใหทาธรกรรมซอขายทางธรกจหรอดาเนนการขาย

โดยตรง เชน การยนประมลหรอประกวดราคา การจดจาหนาย และการทาสญญาทางธรกจใดๆ ทงน กจกรรมทสามารถดาเนนการได ไดแก การทาการตลาด การทาวจยตลาด และการเปนตวแทนซอขาย

51

(2) การลงทนของบรษทตางประเทศ (Penanaman Medal Asing: PMA) นกลงทนตางชาตทตองการประกอบธรกจในอนโดนเซยสามารถจดตงบรษทไดทงใน

รปแบบของการรวมทน (joint venture) ระหวางนกลงทนตางชาตและนกลงทนอนโดนเซย หรอในรปแบบทนกลงทนตางชาตเปนเจาของทงหมด (นกลงทนตางชาตถอหนรอยละ 100)

3.3.2.2 กระบวนการในการขออนญาตจดตงบรษทของตางชาต

บรษทตางประเทศทตองการจะดาเนนธรกจในอนโดนเซยจะตองดาเนนการตามขนตอน ดงน

• ขนตอนอนมตการลงทน นกลงทนตางชาตตองยนขอใบอนญาตลงทนจากคณะกรรมการประสานงานดานการ

ลงทนของอนโดนเซย (Indonesia Investment Coordinating Board: BKPM) โดยจะตองมเงนลงทนขนตา 2 แสนดอลลารสหรฐ และตองชาระเงนลงทนแลวไมตากวา 1 แสนดอลลารสหรฐ ทงน นกลงทนตางชาตสามารถยนคาขอใบอนญาตการลงทนจากสถานทตอนโดนเซยในตางประเทศได หลงจากทไดลงทะเบยนทอยของบรษทและลงทะเบยนเปนผชาระภาษแลว ผขออนมตจะไดรบหนงสออนมตการลงทนถาวร แลวจงเรมลงทนได

• ขนตอนการจดตงบรษท เอกสารทจาเปนตองใชในการจดทะเบยนบรษท ไดแก เอกสารการจดตงบรษททเปน

ภาษาอนโดนเซย สาเนาเลขทะเบยนผเสยภาษ หนงสออนญาตการจดตงบรษท รวมทงหนงสอแนะนาจากกระทรวงหรอหนวยงานรฐทเกยวของ

• ขนตอนการดาเนนธรกจถาวร การออกใบอนญาตดาเนนธรกจถาวรจะออกใหกบบรษททไดดาเนนการขอ

ใบอนญาตตางๆ ครบถวนตามทกาหนด ไดแก ใบอนญาตนาเขา-สงออกจากกระทรวงการคา และแผนกาลงคนจากกระทรวงแรงงาน หลงจากไดรบใบอนญาตแลว ผลงทนจงสามารถดาเนนการผลตได และจะมผลบงคบใชเปนระยะเวลา 30 ป

3.3.2.3 ขอจากดในการลงทนของตางชาต

ประกาศของประธานาธบดท 77/2007 ระบประเภทกจการทหามลงทน ซงครอบคลมสาขาธรกจทเกยวกบวฒนธรรมและการทองเทยว ปาไม ขนสง อตสาหกรรมเคม และการปลกกญชา ทงหมด 25 สาขา ซงไมรวมอตสาหกรรมสงทอและเครองนงหม รองเทาและเครองหนง และอญมณ

นอกจากนยงมกจการทอนญาตใหลงทนโดยมเงอนไขทตองตงกจการในเขตพนททกาหนด แบงออกเปน 7 กลม คอ กจการทสงวนไวสาหรบผประกอบการขนาดกลางและขนาดยอม กจการทตองเปนหนสวน กจการทจากดเงนลงทนของตางชาต กจการทมขอกาหนดเรองสถานทตง กจการทตองขอใบอนญาตพเศษ กจการทสงวนไวสาหรบชาวอนโดนเซยเทานน และกจการทมเงอนไขทงเงนลงทนและสถานทตง

52


สทธประโยชนในการลงทนในอนโดนเซยโดยสรปมดงน

• สทธประโยชนสาหรบโครงการลงทนทไดรบอนญาตจาก BKPM โครงการลงทนของนกลงทนทงในประเทศและตางชาตทไดรบความเหนชอบจาก

BKPM หรอสานกงานตวแทนของภมภาค จะไดรบการลดหยอนอากรขาเขา

• สทธประโยชนสาหรบโครงการทผลตเพอสงออก นกลงทนทดาเนนกจการผลตเพอสงออกจะไดรบสทธประโยชน ไดแก การคนอากร

สาหรบการนาเขาสนคาและวตถดบเพอผลตเปนสนคาสาเรจรปสงออก การยกเวนภาษมลคาเพมหรอภาษการคาสาหรบสนคาฟมเฟอยทซอในประเทศเพอนามาผลตสนคาสงออก รวมทงสามารถนาเขาวตถดบไดอยางเสรในการผลตสนคาเพอสงออก ในกรณทไมสามารถหาวตถดบหรอเครองจกรทผลตในประเทศได

• สทธประโยชนสาหรบโครงการทตงอยในเขตสนคาทณฑบน (bonded zone) - ไดรบยกเวนอากรขาเขา ภาษสรรพสามต ภาษเงนได และภาษมลคาเพมสาหรบ

สนคาฟมเฟอย การนาเขาสนคาทนและเครองมอ รวมทงวตถดบทใชในการผลตสนคา

- อนญาตใหจาหนายสนคาในประเทศไดถงรอยละ 50 ของมลคาสงออก หรอ รอยละ 100 ของการสงออกสนคาอนทไมใชสนคาสาเรจรป

- อนญาตใหจาหนายเศษหรอของเหลอจากการผลตเทาทยงมสวนประกอบของวตถดบทใชในการผลตเกนกวารอยละ 5

- ไดรบยกเวนภาษมลคาเพมและภาษการคาสาหรบสนคาฟมเฟอยในการสงสนคาเพอการผลตตอจาก Bonded Zone ไปยงผรบเหมาชวงของบรษท

• สทธประโยชนสาหรบโครงการทลงทนในเขตการพฒนาทางเศรษฐกจแบบบรณาการ (integrated economic development zones: KAPET) หากลงทนในเขต KAPET ตามภมภาคทกาหนด เชน ภาคตะวนออกหรอในพนท

หางไกลทรฐบาลเปนผจดตง หรอเปนอตสาหกรรมบกเบกใหม (เชน อตสาหกรรมไบโอดเซล ไบโอเอทานอล) จะไดรบสทธพเศษทางภาษเพมเตม ขนอยกบประเภทของอตสาหกรรมตามนโยบายทองถนนนๆ

53

3.3.3 ภาษ

3.3.2.1 ภาษเงนไดนตบคคล (1) รายไดทตองเสยภาษ

รายไดทตองเสยภาษคดจากรายไดทงหมดหกรายจายทสามารถนามาหกภาษได ทงน มรายไดทตองเสยภาษ ไดแก เงนปนผลจากบรษทในประเทศ และรายไดจากการลงทนในกองทนและบรษทรวมลงทน

(2) ภาษกาไรทไดจากการขายทรพยสน (capital gains tax) กฎหมายของอนโดนเซยเกบภาษกาไรทไดจากการขายทรพยสนในลกษณะเดยวกบ

รายไดปกต ทงน การขายหนสวนของบรษททจดทะเบยนในตลาดหลกทรพยจะตองเสยภาษในอตรารอยละ 0.1 ของมลคาธรกรรม สวนการขายหรอโอนทดนหรออาคารจะตองเสยภาษในอตรารอยละ 5 ของมลคาการซอขาย นอกจากน กาไรจากการขายทรพยสนซงเปนของอนโดนเซยทถอครองโดยตางชาตจะตองเสยภาษในอตรารอยละ 5 ของมลคาการซอขาย

(3) เงนปนผล (dividends) นกลงทนไมจาเปนตองเสยภาษจากเงนปนผลทไดจากบรษทอนโดนเซย อยางไรกตาม

บรษททเปนผจายเงนปนผลไมสามารถนาเงนจานวนดงกลาวมาหกลดหยอนภาษได (4) การหกลดหยอนภาษ (deductions)

รายจายสวนใหญซงเกดจากการประกอบธรกจสามารถนามาหกลดหยอนภาษได ซงครอบคลมถงเงนคาจาง ดอกเบย คาเชา คาลขสทธ คาเดนทาง หนสญ เบยประกน คาเสอมราคา คาดาเนนการตางๆ รวมถงเงนกองทนบาเหนจบานาญ

(5) การขาดทน (losses) หากบรษทเกดการขาดทนในปนน จะสามารถนาผลการดาเนนการทขาดทนไปหกออก

จากรายไดในปถดไปได แตไมเกน 5 ป ทงน การลงทนในบางอตสาหกรรมทไดรบการสนบสนนจากรฐสามารถนาผลการขาดทนไปหกออกจากรายไดในปถดไปได โดยมระยะเวลานานทสดถง 10 ป

(6) การหกคาเสอมราคา (tax depreciation) คาเสอมราคาสามารถนามาหกลดหยอนภาษได โดยอาจคานวณคาเสอมราคาแบบ

เสนตรง (linear) หรออตราถดถอย (regression) ซงแบงตามประเภทของสนทรพย ดงแสดงในตารางท 3.20

54

ตารางท 3.20 การคดคาเสอมราคาแบงตามประเภทของสนทรพย ประเภทของสนทรพย อตราการเสอมราคา

หากคดในอตราถดถอย (รอยละ) อตราการเสอมราคา

หากคดในอตราเสนตรง (รอยละ)

สนคาทมอายการใชงาน 4 ป 50 25 สนคาทมอายการใชงาน 8 ป 25 12.5 สนคาทมอายการใชงาน 16 ป 12.5 6.25 สนคาทมอายการใชงาน 20 ป 10 5 อาคารถาวรทมอายการใชงานเกน 20 ป - 5 อาคารทมอายการใชงาน 10 ป - 10

ทมา: Taxation and Investment in Indonesia 2011, Deloitte. 2011.

(7) อตราภาษเงนไดนตบคคล

นตบคคลเสยภาษในอตราเดยวทรอยละ 25 สวนนตบคคลทมถนทอยในอนโดนเซย15 ทมรายรบมากกวา 500,000 ลานรเปย จะไดรบสทธพเศษในการลดภาษในอตรารอยละ 50 แตตองไมเกน 4,800 ลานรเปย

3.3.2.2 ภาษเงนไดบคคลธรรมดา (1) รายไดทเปนคาจางทตองเสยภาษ

รายไดทเปนคาจางทตองเสยภาษคอ คาจาง รายไดจากการประกอบอาชพและรายไดอนๆ เชน เงนปนผล ดอกเบย และรายไดจากทรพยสน ทงน อนโดนเซยไมมการเกบภาษจากเงนสวสดการทลกจางไดรบจากนายจาง เชน คาเชาบานและคารถยนต เปนตน แตจะเกบจากนายจางแทน

(2) คาลดหยอน โดยทวไป คาใชจายทกอใหเกดรายไดจะนามาหกลดหยอนได

(3) อตราภาษ อตราภาษเงนไดบคคลธรรมดาของอนโดนเซย ดงแสดงในตารางท 3.21

ตารางท 3.21 อตราภาษเงนไดบคคลธรรมดาของอนโดนเซย

รายไดทตองเสยภาษตอป อตราภาษ (รอยละ)

ตากวา 50,000,000 รเปย 5 50,000,001 – 250,000,000 รเปย 15 250,000,001 – 500,000,000 รเปย 25 มากกวา 500,000,000 รเปย 30


15 นตบคคลทมถนทอยในอนโดนเซยคอนตบคคลทจดทะเบยนในอนโดนเซย จะตองเสยภาษจากรายไดทเกดทงในอนโดนเซยและตางประเทศ

55

(4) การยนภาษ บคคลธรรมดามหนาทตองคานวณและแจงยนภาษดวยตนเองภายในวนท 31 มนาคม

ของทกป โดยผทมรายไดไมถงเกณฑไมจาเปนตองแจงภาษ อยางไรกตาม ในสวนของรายไดจากการจางงาน นายจางมหนาทหกภาษเงนไดออกจากเงนเดอนกอนทจะจายใหลกจาง และมหนาทตองชาระภาษสวนนนใหกบทางการภายในวนท 15 ของเดอนถดมา


อนโดนเซยเกบภาษมลคาเพม (value-added tax: VAT) ในแตละขนตอนของการผลตและการกระจายสนคาในอตราเดยว คอรอยละ 10 อยางไรกตาม สนคาและบรการบางประเภทไดรบการยกเวนภาษมลคาเพม

(2) ภาษเงนไดหก ณ ทจาย (withholding taxes) ภาษหก ณ ทจายทสาคญของอนโดนเซย ดงแสดงในตารางท 3.22

ตารางท 3.22 ประเภทของภาษหก ณ ทจายของอนโดนเซย


เงนปนผล (ในกรณทผรบถอหนนอยกวารอยละ 25 ในบรษททจายเงนปนผล) 15 ดอกเบยสาหรบบญชออมทรพยและเงนฝากทจายใหกบผไมมถนทอยในอนโดนเซย หรอทจายใหกบธนาคารตางชาต

20

คาลขสทธทจายใหกบผทมถนทอยในอนโดนเซย 15 คาลขสทธทจายใหผทไมมถนทอยในอนโดนเซย 20


(3) อากรแสตมป (stamp duty) กฎหมายของอนโดนเซยกาหนดใหตองชาระคาอากรแสตมปสาหรบเอกสารทางกฎหมาย

ในอตราตงแต 3,000 – 6,000 รเปย ขนอยกบมลคาของธรกรรมและประเภทของเอกสาร (4) ภาษอสงหารมทรพย (property tax)

อนโดนเซยมการเกบภาษทดนและอาคารรายปในอตราไมเกนรอยละ 0.3 ของมลคาอสงหารมทรพยนน

(5) ภาษศลกากร (customs duty) อนโดนเซยมการเกบภาษจากสนคานาเขาในอตรารอยละ 0-150 ของมลคาสนคานาเขา

ทงน อาจมการยกเวนสาหรบสนคาบางประเภท เชน สนคาทนาเขาไปยงเขตสนคาทณฑบน (bonded zone) หรอสนคาทนาเขาเพอผลตและสงออก เปนตน

56

3.3.2.4 ภาษระหวางประเทศ (อนสญญาภาษซอน) อนโดนเซยมขอตกลงเพอยกเวนการเกบภาษซอนจากผลกาไร เงนปนผล ดอกเบย

คาธรรมเนยม และคาลขสทธจากประเทศคสญญารวม 50 ประเทศ รวมทงประเทศไทย ซงลงนามเมอวนท 15 มถนายน 2544 และมผลบงคบใชนบตงแตวนท 23 ตลาคม 2546 3.3.4 การจางงาน

3.3.4.1 สญญาจางงาน (1) การเลกจาง

หากมการเลกจาง กฎหมายอนโดนเซยกาหนดใหนายจางจายเงนชดเชยแกลกจางตามอายงาน เชน

- จายเงนชดเชย 1 เดอนของคาจาง หากอายงานนอยกวา 1 ป - จายเงนชดเชย 2 เดอนของคาจาง หากอายงานมากกวา 1 ปแตนอยกวา 2 ป - จายเงนชดเชย 9 เดอนของคาจาง หากอายงานตงแต 8 ปขนไป

(2) ชวโมงทางาน กฎหมายแรงงานของอนโดนเซยกาหนดใหลกจางทางานไมมากกวา 40 ชวโมงตอสปดาห

หรอไมเกน 8 ชวโมงตอวนสาหรบผททางาน 5 วนตอสปดาห หรอไมเกน 7 ชวโมงตอวนสาหรบผททางาน 6 วนตอสปดาห

(3) อตราคาจาง ในป 2554 รฐบาลอนโดนเซยกาหนดอตราคาจางขนตาท 891,473 รเปยตอเดอน

(4) การลาประจาป กฎหมายแรงงานของอนโดนเซยกาหนดใหลกจางมสทธในการลาดงน

- ลาประจาปได 12 วน หลงจากททางานตอเนองกน 12 เดอนขนไป - วนหยดราชการ 12 วน - วนหยดพกผอน กาหนดใหหยดไดไมเกน 2 สปดาหหลงจากททางานมาแลวอยางนอย 6 ป - ลาคลอดไดไมเกน 3 เดอน


กฎหมายของอนโดนเซยอนญาตใหแรงงานตางชาตทถอวซาอนโดนเซยสามารถทางานในอนโดนเซยได อยางไรกตาม การจางแรงงานตางชาตมขอจากดคอนขางมาก โดยนายจางตองระบตาแหนงงานใหตรงกบรายการท BKPM อนญาต นอกจากน ยงกาหนดประเภทธรกจทสามารถจางแรงงานชาวตางชาตได ไดแก สานกงานตวแทนการคาระหวางประเทศ สานกงานตวแทนของบรษทในตางประเทศ บรษทลงทนของ

57

ตางประเทศ บรษทลงทนของอนโดนเซย บรษททดาเนนงานเพอโครงการของรฐ และโครงการชวยเหลอตางๆ โดยในการขออนญาตนน นายจางตองระบเหตผลในการใชแรงงานตางชาต ตาแหนง คาจาง จานวน สถานททางาน ระยะเวลาการจาง รวมไปถงจานวนแรงงานทองถนททางานดวย


อนโดนเซยเปนประเทศทมจานวนประชากรมากทสดในกลมประเทศสมาชกอาเซยน ซงสงผลใหมกาลงแรงงานมากทสดในกลมประเทศสมาชกอาเซยนดวย ในป 2553 อนโดนเซยมกาลงแรงงานทงสน 117,961,804 คน และในป 2554 อนโดนเซยมอตราการวางงานรอยละ 6.56 ซงลดลงเลกนอยจากปกอนหนา (ตารางท 3.23)

ตารางท 3.23 กาลงแรงงานและอตราการวางงานของอนโดนเซย

2550 2551 2552 2553 2554

กาลงแรงงาน (คน) 112,737,674 114,325,144 116,407,260 117,961,804 -




นกลงทนตางชาตมอสระในการเคลอนยายเงนในกรณทเงนโอนมมลคานอยกวา 100 ลานรเปย แตในกรณทมการเคลอนยายและโอนเงนทน กาไร รายไดจากดอกเบย เงนปนผล คาสทธประโยชน รายไดจากการขายสนทรพย และรายไดจากการดาเนนธรกจอนๆ ทมมลคามากกวา 100 ลานรเปย ธนาคารจะขอหลกฐานจากผโอนเงน ใหแสดงแหลงทมาของเงนดงกลาว รวมถงวตถประสงคและความสมพนธระหวางผโอนและผรบเงน

ในภาวการณทไมปกต เชน การเปลยนแปลงในตลาดทนอยางฉบพลน หรอเกดการเกงกาไรคาเงน

ธนาคารแหงชาตอนโดนเซยอาจประกาศภาวะฉกเฉนทางการเงนและกาหนดกฎระเบยบในการเคลอนยายเงนตราตางประเทศได ซงอาจสงผลกระทบตอความคลองตวในการเคลอนยายเงนตราตางประเทศของนกลงทน

58

3.3.6 เทคโนโลย

3.3.6.1 สถานภาพดาน ICT หากพจารณาการเขาถงและการใชตอประชากร 100 คน ในป 2554 อนโดนเซยมสดสวนการ

เขาถงโทรศพทเคลอนทรอยละ 97.716 อตราการเขาถงอนเทอรเนตรอยละ 7.0 การใชอนเทอรเนตบรอดแบนดแบบประจาทและแบบเคลอนทรอยละ 1.1 และ 22.217 ตามลาดบ และมปรมาณแบนดวธของอนเทอรเนตระหวางประเทศ 7,196 บตตอวนาทตอผใช สาหรบราคาของคาบรการ ICT โดยพจารณาจากตะกราราคาของบรการ ICT18 พบวา ราคาคาบรการ ICT ของอนโดนเซยคอนขางตา โดยคดเปนรอยละ 5.5 ของรายไดมวลรวมประชาชาตตอเดอนตอประชากร (ตารางท 3.24)


ในป 2554 ชาวอนโดนเซยมการยนคาขอจดทะเบยนสทธบตร (patent application) ตอสานกงานสทธบตรในประเทศจานวน 541 รายการ และตอสานกงานสทธบตรตางประเทศจานวน 67 รายการ คดเปนจานวนรวมทงสน 608 รายการ และชาวตางชาตทยนคาขอจดทะเบยนสทธบตรตอสานกงานสทธบตรในประเทศจานวน 5,297 รายการ

หากจาแนกการยนคาขอจดทะเบยนสทธบตรของชาวอนโดนเซยและชาวตางชาตตอ

สานกงานสทธบตรในประเทศตงแตป 2540–2554 ตามประเภทเทคโนโลย พบวา ประเภทเทคโนโลยทมการยนขอจดสทธบตรมากทสดคอ สนคาบรโภค (consumer goods) (รอยละ 10.08) รองลงมาไดแก วศวกรรมโยธา (civil engineering) (รอยละ 7.98) เฟอรนเจอรและเกมส (furniture, games) (รอยละ 6.30) ตามลาดบ ขณะท ในป 2554 ชาวอนโดนเซยไดรบสทธบตรทจดทะเบยนแลว (granted patent) จากสานกงานสทธบตรในประเทศจานวน 19 รายการ

16 ผใช 1 คนอาจมหมายเลขโทรศพทมากกวา 1 เลขหมาย 17 อนเทอรเนตบรอดแบนดแบบเคลอนทการใชบรการขอมลดวยระบบ 3G ซงผใช 1 คนอาจมหมายเลขโทรศพททใชบรการ 3G มากกวา 1 เลขหมาย 18 ตะกราราคาของบรการ ICT (ICT Price Basket) เปนคาเฉลยของคาบรการโทรศพทพนฐาน บรการโทรศพทเคลอนท และบรการอนเทอรเนต บรอดแบนดแบบประจาท (Fixed broadband Internet) โดยคาบรการทง 3 ประเภทจะเปนคาบรการทถวงดวยรายไดมวลรวมประชาชาตตอเดอนตอประชากรของแตละประเทศ (Monthly GNI per capita)

59

3.3.6.3 การสงออกสนคาเทคโนโลยขนสง (hi-technology)19 ในป 2553 อนโดนเซยมการสงออกสนคาเทคโนโลยขนสง (hi-technology) เปนมลคาทงสน

6,673 ลานดอลลารสหรฐ โดยคดเปนรอยละ 11.4 ของมลคาการสงออกทงหมด

ตารางท 3.24 ตวชวดดานเทคโนโลยทสาคญของอนโดนเซย เครองชวดทสาคญ (ขอมลป 2554)

สถานภาพดาน ICT การเขาถงโทรศพทเคลอนท (รอยละตอประชากร 100 คน) 97.7 การเขาถงอนเทอรเนต (รอยละตอประชากร 100 คน) 7.0 การใชอนเทอรเนตบรอดแบนดแบบประจาท (รอยละตอประชากร 100 คน) 1.1 การใชอนเทอรเนตบรอดแบนดแบบเคลอนท (รอยละตอประชากร 100 คน) 22.2 แบนดวธของอนเทอรเนตระหวางประเทศตอผใชอนเทอรเนต (บตตอวนาท) 7,196 ตะกราราคาของบรการ ICT (รอยละของรายไดมวลรวมประชาชาตตอเดอนตอประชากร) 5.5

การจดทะเบยนทรพยสนทางปญญา การยนคาขอจดทะเบยนสทธบตรรวม (รายการ) 608 ประเภทเทคโนโลยทมการยนขอจดสทธบตรมากทสด (รอยละ) สนคาบรโภค (10.08)a สทธบตรทไดรบการจดทะเบยนแลวรวม (รายการ) 19

การสงออกสนคา hi-technology มลคา (ลานดอลลารสหรฐ ณ ราคาปปจจบน) 6,673b สดสวนตอมลคาการสงออก (รอยละ) 11.4b


19 จากคาจากดความของธนาคารโลก สนคาเทคโนโลยขนสง (hi-technology) คอสนคาทมระดบการวจยและพฒนาเขมขน (R&D intensity) เชน กจการอวกาศ คอมพวเตอร ยา อปกรณทางวทยาศาสตร และเครองมออเลกทรอนกส

60

3.4 สาธารณรฐประชาธปไตยประชาชนลาว 3.4.1 สภาวะตลาดโดยทวไป

3.4.1.1 ขอมลเศรษฐกจมหภาค

เศรษฐกจของ สปป. ลาว มการขยายตวอยางตอเนอง โดยในป 2554 ผลตภณฑมวลรวมในประเทศ (gross domestic product: GDP) มมลคาประมาณ 8.3 พนลานดอลลารสหรฐ ซงเพมสงขนจากในป 2550 เกอบเทาตว อตราการเตบโตทางเศรษฐกจคดเปนรอยละ 8.04 ขณะท รายไดประชาชาตตอหวเพมขนตอเนองจาก 1,158.1 ดอลลารสหรฐในป 2553 เปน 1,319.6 ดอลลารสหรฐในป 2554 และอตราเงนเฟอรอยละ 7.58 ซงสงขนเลกนอยจากปกอนหนา เนองจากราคาสนคาในหมวดคมนาคมขนสง อนเปนผลจากราคานามนในตลาดโลก และราคาสนคาในหมวดอาหารทสงขน อนเปนผลจากภาวะภยแลงและอทกภยในพนทเพาะปลกสาคญ (ตารางท 3.25)

ตารางท 3.25 เครองชวดทางเศรษฐกจทสาคญของ สปป. ลาว ป 2550 – 2554



4.2 5.4 5.8 7.2 8.3

อตราการเตบโตของผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศ (รอยละ)

7.60 7.82 7.50 8.53 8.04

รายไดประชาชาตตอหว (ดอลลารสหรฐ) 712.0 904.0 954.3 1,158.1 1,319.6 อตราเงนเฟอ (รอยละ) 4.52 7.63 0.04 5.98 7.58 อตราแลกเปลยนทางการ (กบ/ดอลลารสหรฐ) 9,603.16 8,744.22 8,516.05 8,258.8 8,030.1



การเตบโตทางเศรษฐกจของ สปป. ลาว เปนผลจากการเตบโตของอตสาหกรรมเปนหลก โดยมอตราการขยายตวสงถงรอยละ 18 โดยอตสาหกรรมทเตบโตมาก ไดแก อตสาหกรรมเหมองแร อตสาหกรรมผลตไฟฟาพลงนา และอตสาหกรรมเสอผาสาเรจรป เนองจากการเพมขนของราคาและความตองการจากตลาดตางประเทศทฟนตวตามเศรษฐกจโลก สวนการผลตในภาคอตสาหกรรมอน เชน อตสาหกรรมแปรรปสนคาเกษตร อาหาร วสดกอสราง รวมถงภาคบรการกขยายตวเชนเดยวกน โดยเฉพาะสาขากอสรางทยงคงขยายตวด เนองจาก การกอสรางโครงสรางพนฐานขนาดใหญหลายโครงการ และการกอสรางภาคเอกชนจากการลงทนของตางประเทศ ในสวนของภาคเกษตรกรรม แมวาจะไดผลผลตทตากวาทคาด แตกยงคงขยายตวรอยละ 2 เนองจากราคาสนคาเกษตรทเพมสงขน อนเปนผลจากผลผลตทลดลง

61

ในสวนของอตสาหกรรมเสอผาสาเรจรปนน ในป 2553 การผลตเพมขนตามคาสงซอจากสหภาพยโรปและสหรฐอเมรกาเปนหลก โดยมปจจยเสรมคอ คาจางแรงงานในจนซงเปนผผลตรายใหญของโลกทเพมสงขน อยางไรกตาม โรงงานขนาดเลกบางแหงทมเงนทนตากไดรบผลกระทบจากการแขงคาของเงนกบตอดอลลารสหรฐ รวมทงคาจางแรงงานใน สปป.ลาว ทมแนวโนมสงขน ทงน ในป 2553 สปป.ลาว มโรงงานตดเยบเสอผาสาเรจรปประมาณ 100 แหง และมการจางงานมากกวา 24,000 คน

3.4.1.3 การสงออกและการนาเขา

ในป 2553 สปป.ลาว มมลคาการคารวม 4,784 ลานดอลลารสหรฐ และมอตราการเตบโตรอยละ 23.2 เนองจากการสงออกและนาเขาทเพมขน โดยการสงออกมมลคาประมาณ 2,091 ลานดอลลารสหรฐ และอตราการขยายตวรอยละ 43.2 ซงเปนผลจากการขยายตวของการสงออกสนแร การสงออกไฟฟาจากเขอนนาเทน 2 รวมถงสนคาประเภทอนๆ สวนการนาเขามมลคาประมาณ 2,693 ลานดอลลารสหรฐ และอตราการขยายตวรอยละ 11.1 เนองจากมลคาทเพมขนของการนาเขานามนสาเรจรป สนคาอปโภคบรโภค และสนคาทน อนเปนผลสบเนองจากราคานามนในตลาดโลกทสงขน ความตองการและราคาสนคาอปโภคบรโภคทเพมขน ความตองการสนคากอสรางเพอใชในโครงการลงทนเพมขน และการกอสรางโครงสรางพนฐานทยงขยายตวตอเนอง

3.4.1.4 การคาระหวางไทยและ สปป. ลาว

การคาระหวางไทยกบ สปป.ลาว ในป 2553 มมลคา 91,542.0 ลานบาท และมอตราการเตบโตรอยละ 27.2 ซงการขยายตวทางการคาทเพมขนทงมลคาการสงออกและนาเขาเปนผลจากการเตบโตทางเศรษฐกจของ สปป. ลาว (ตารางท 3.26)

ตารางท 3.26 การคาระหวางประเทศไทยและ สปป. ลาว (ลานบาท) 2552 2553

มลคาการคา 71,989.3 91,542.0 (-8.6) (27.2)

สงออก 56,045.3 67,606.3 (-4.0) (20.6)

นาเขา 15,944.0 23,935.7 (-22.0) (50.1)

ดลการคา 40,101.3 43,670.6 (5.6) (8.9)

ทมา: ธนาคารแหงประเทศไทย หมายเหต: ตวเลขในวงเลบแสดงอตราการเตบโต

62

การสงออกจากไทยไป สปป.ลาว ในป 2553 มมลคา 67,606.3 ลานบาท และอตราการเตบโตรอยละ 20.6 เนองจากการขยายตวทางเศรษฐกจอยางตอเนองของ สปป.ลาว การลงทนในโครงการขนาดใหญหลายโครงการ เชน เหมองแรและเขอนผลตไฟฟา รวมทงการกอสรางโครงสรางพนฐานตางๆ เชน ทาอากาศยานและโครงขายคมนาคม เปนตน โดยสนคาสงออกทสาคญ ไดแก นามนสาเรจรป รถยนต อปกรณและสวนประกอบ และเครองจกรอปกรณ สวนการนาเขานน ในป 2553 ไทยนาเขาสนคาจาก สปป. ลาว คดเปนมลคา 23,935.7 ลานบาท และมอตราการเตบโตรอยละ 50.1 โดยสนคานาเขาทสาคญ ไดแก สนแร เชอเพลง ไมแปรรปและผลตภณฑ ผลผลตทางการเกษตร และเครองจกรกลและสวนประกอบ 3.4.1.5 การลงทน

ในป 2553 เงนลงทนโดยตรงจากตางประเทศไหลเขามลคา 724 ลานดอลลารสหรฐ ซงลดลงจากป 2552 ทมมลคาเทากบ 769 ลานดอลลารสหรฐ เนองจากการเสรจสนของโครงการกอสรางเขอนนาเทน 2 แตไดรบการชดเชยดวยเงนทนไหลเขาในสวนของการลงทนสาขาเหมองแรและสาขาอนๆ ซงเปนผลจากความตองการและราคาสนคาอปโภคบรโภคในตลาดโลกทสงขน

สาหรบโครงการทเปนการลงทนโดยตรงจากตางประเทศในป 2553 นน มโครงการทไดรบ

อนมตเพมขนจานวน 261 โครงการ แตมลคาเงนลงทนลดลงเหลอเพยง 1,882.2 ลานดอลลารสหรฐ (ตารางท 3.27) เนองจากการลงทนมขนาดเลกลงเมอเทยบกบปกอน โดยสาขาธรกจทไดรบอนมตทมมลคาการลงทนสงสด ไดแก ธรกจบรการ (518.8 ลานดอลลารสหรฐ) รองลงมา ไดแก ธรกจผลตไฟฟาพลงนา (443.3 ลานดอลลารสหรฐ) หตถกรรม (285.1 ลานดอลลารสหรฐ) เหมองแร (268.7 ลานดอลลารสหรฐ) และธรกจเกษตร (168.2 ลานดอลลารสหรฐ) ตามลาดบ (ภาพท 3.1)

ประเทศทเขาไปลงทนใน สปป. ลาว มากทสด ไดแก เวยดนาม โดยมมลคา 859.2 ลาน

ดอลลารสหรฐ รองลงมาคอ จน (604.1 ลานดอลลารสหรฐ) เกาหลใต (73.8 ลานดอลลารสหรฐ) และไทย (50.4 ลานดอลลารสหรฐ) โดยทง 4 ประเทศมมลคาเงนลงทนรวมคดเปนรอยละ 84.3 ของมลคาการลงทนทงหมด (ภาพท 3.2)

ตารางท 3.27 เงนลงทนโดยตรงจากตางประเทศ ป 2549-2553

2549 2550 2551 2552 2553

มลคาเงนลงทน (ลานดอลลารสหรฐ) 2699.7 1136.9 1215.5 4312.8 1882.2

จานวนโครงการ 171 191 152 208 261


ทมา: ธนาค

ทมา: ธนาค

3

จดการ โใชกาหนด

ภา

คารแหงประเท

ภา

คารแหงประเท

3.4.1.6 เงนส เงนสดยธนาคารแหดอตราซอขาย

บรกา

เหมองแ

เกาหล 4%

ไทย

ฝรงเศ

าพท 3.1 สดส

ศไทย

าพท 3.2 สด

ศไทย

สกลหลกและอสกลหลกของ หง สปป. ลาวย ซงจะตองอย

าร 28%

แร 14%

จ

%

ย 3%

ศส 1%

ญปน 1%

สวนประเภทข

ดสวนนกลงทน

อตราแลกเปล สปป. ลาวคอว เปนผกาหนยในระดบทแต

อนๆ 10%

จน 32%

อนๆ

63

ของธรกจทได

นตางชาตทล

ลยน อ เงนกบ (Kipนดอตราแลกเตกตางไดไมเก

%

ๆ 14%

ดรบอนมตกา

งทนใน สปป

p) ภายใตอตรปลยนอางองใกนรอยละ 0.2

อตส1

เกษตร 9

เว

รลงทนป 25

ป. ลาว ป 255

ราแลกเปลยนในแตละวน เ

25 ของอตราแ

าหกรรม 15%

ไฟ

9%

วยดนาม 45%

53

53

นเปนระบบลอ เพอใหธนาคาแลกเปลยนอา

ฟา 24%

อยตวแบบรพาณชยางอง

64

อตราแลกเปลยนระหวางเงนกบตอดอลลารสหรฐแขงคาขนอยางตอเนองตงแตป 2550 โดย

แขงคาขนจากอตราเฉลย 8,258.8 กบตอดอลลารสหรฐ ในป 2553 เปน 8,030.1 กบตอดอลลารสหรฐ ในป 2554 เนองจากความตองการใชเงนกบเพอชาระเงนทเพมขน และการออนคาของเงนดอลลารสหรฐเมอเทยบกบเงนสกลอน รวมทงปรมาณเงนดอลลารสหรฐทเพมขนจากการขยายตวของเงนลงทนจากตางประเทศ

สปป. ลาวมกฎหมายดานการแลกเปลยนเงนตราตางประเทศและการควบคมเงนทน จงเปนผลใหการทาธรกรรมแลกเปลยนเงนตราตางประเทศซงครอบคลมการกเงนจากตางประเทศ การแลกเปลยนเงนตราตางประเทศ การประกนภยสนคาทมาจากตางประเทศ การชาระเงนดวยสกลอนทมใชกบ และทกธรกรรมเงนโอนออกและเงนโอนเขา จะตองดาเนนการภายใตกฎหมายการแลกเปลยนเงนตราตางประเทศ โดยกจกรรมเหลานตองไดรบการอนญาตจากธนาคารแหง สปป. ลาว

สวนการแลกเปลยนจากเงนกบเปนสกลเงนอนๆ นน จะไดรบอนญาตเฉพาะบางวตถประสงค

ภายใตกฎระเบยบควบคมเงนทน อยางไรกตาม จะไดรบการยกเวนในกรณทไดรบการอนมตจากสภาแหงชาตโดยคณะกรรมการสภาแหงชาต เชน กรณการกอสรางโครงสรางพนฐานขนาดใหญและโครงการเหมองแร

3.4.1.7 ระบบธนาคาร (1) ธนาคารกลางแหง สปป. ลาว (Bank of Lao PDR: BOL) ธนาคารแหง สปป. ลาว จดตงขนตามกฎหมายวาดวยธนาคารแหง สปป. ลาว ซงเปน

ธนาคารกลางของประเทศ รบผดชอบดานนโยบายการเงน เชน การดาเนนการดานอตราแลกเปลยน นโยบายควบคมเงนทน และการควบคมและกากบดแลธนาคารพาณชยและสถาบนการเงน เปนตน

(2) ธนาคารพาณชย การจดตงธนาคารพาณชยตางประเทศหรอสาขาของธนาคารพาณชยตางประเทศจะตอง

ไดรบอนญาตจากธนาคารกลางกอน กฎหมายธนาคารพาณชยอนญาตใหธนาคารพาณชยสามารถใหบรการดานการเงนอยางครบวงจร เชน รบฝากเงน จดจาหนายพนธบตรและหลกทรพย ใหสนเชอ ออกหนงสอคาประกนจากธนาคาร แลกเปลยนเงนตราตางประเทศ และจดการและใหคาปรกษาดานเงนทนและหลกทรพย เปนตน นอกจากน กฎหมายวาดวยธนาคารพาณชยกาหนดใหทกธนาคารแบงสดสวนของเงนฝากในปทผานมาใหกบกองทนฟนฟเปนประจาทกป เพอใหเกดความมนคงของธนาคารพาณชย

ในดานการเปดบญช นกลงทนตางชาตตองใชบญชทเปดในประเทศซงเปนธนาคารของ สปป.

ลาว ในการทาธรกรรมทงหมด ยกเวนธรกรรมทธนาคารแหง สปป. ลาวอนญาต จงจะสามารถใชบญชทเปดในตางประเทศได

65

3.4.1.8 การถอครองทดน

กฎหมายรฐธรรมนญแหง สปป. ลาวกาหนดวา ทดนทงหมดใน สปป. ลาวเปนของรฐ ดงนน ชาวลาวหรอชาวตางชาตไมมสทธเปนเจาของทดน การใชทดนของเอกชนจงอาจมาจากการไดรบจดสรรจากรฐบาล การโอนสทธ หรอการรบมรดกสทธในการใชทดน ในกรณของชาวตางชาต ไมวาจะเปนบคคลธรรมดาหรอนกลงทนตางชาต สามารถใชทดนจากการเชาจากชาวลาวไดไมเกน 30 ป หรอไดรบสมปทานการใชทดนจากรฐบาลในระยะเวลาไมเกน 50 ป หรอ 75 ปสาหรบทดนในเขตเศรษฐกจพเศษ โดยสามารถตออายได ทงน หนวยงานทมอานาจในการใหสมปทานทดนแกนกลงทนจะขนอยกบขนาดทดน (ตารางท 3.28)

ตารางท 3.28 หนวยงานทมอานาจอนมตสมปทานทดน

หนวยงานทมอานาจอนมต ขนาดทดน (เฮกตาร)

แผนกกสกรรมและปาไมในแขวงทจะขอสมปทาน 1-3

กระทรวงกสกรรมและปาไม 3-100

รฐบาล สปป. ลาว 101-10,000

สภาแหงชาต ตงแต 10,001 ขนไป

ทมา: คมอการคาและการลงทน สาธารณรฐประชาธปไตยประชาชนลาว, กรมสงเสรมการสงออก. 2554. หมายเหต: 1 เฮกตารเทากบ 6.25 ไร

ชาวตางชาตทไดสทธในการใชทดนตองปฏบตตามกฎระเบยบเกยวกบการแบงเขตทดนและ

การรกษาสงแวดลอมอยางเครงครด ทงน แมวาชาวตางชาตจะไมมสทธเปนเจาของทดน แตสามารถเปนเจาของสงปลกสรางบนทดนทเชาหรอไดรบสมปทานได นอกจากน ชาวตางชาตทไดสทธในการใชทดนสามารถนาไปใหเชาชวงได

สาหรบกระบวนการขนตอนทเอกชนลาวจะใหชาวตางชาตเชาทดน จะตองผานกระบวนการ

รบรองการมสทธในทดนผนทจะใหเชาจากสานกงานจดการทดนกอน จงจะไดรบโฉนดทจะสามารถนาไปเปนหลกฐานของการใหเชาทดนแกคนตางชาตได สวนสงปลกสรางบนทดนทเชานน ตองมการขอใบอนญาตในการสรางสงปลกสรางบนทดน ยกเวนการกอสรางนนเปนสวนหนงของโครงการลงทนขนาดใหญทไดรบอนญาตจากรฐบาล

3.4.1.9 โครงสรางพนฐาน ในภาพรวม ระบบสาธารณปโภคขนพนฐานของ สปป. ลาวยงไมไดมาตรฐานมากนก โดยดชน

วดประสทธภาพดานโลจสตกสของลาวอยทระดบ 2.25 (ตารางท 3.29) ซงถอวาคอนขางตา เนองจากอยในอนดบท 109 จากการจดอนดบของ 155 ประเทศทวโลก และหากเปรยบเทยบในภมภาคอาเซยนแลว นบวาสงกวาเฉพาะเมยนมาร (อนดบท 129) เทานน โดยปญหาดานโครงสรางพนฐานทสาคญคอ คณภาพถนนท

66

ไมไดมาตรฐาน โดยมถนนลาดยางคดเปนเพยงรอยละ 1 ของถนนทงหมด ซงเปนสดสวนทตาทสดในภมภาค (ยกเวนเมยนมาร ซงไมมขอมลถนนลาดยาง)

ประชาชนใน สปป. ลาวทเขาถงไฟฟาไดคดเปนรอยละ 55 ของประชากรทงหมด ซงนบวาไม

สงมากนก โดยเฉพาะเมอเทยบกบประเทศอนในภมภาค โดยสงกวาเพยงเมยนมารและกมพชาเทานน อยางไรกตาม ภายใตแผนนโยบายขจดความยากจนภายในป 2563 รฐบาลลาวไดเรมดาเนนการกอสรางสายสงกระแสไฟฟาไปทวประเทศตงแตป 2548

ทรพยากรนาของ สปป. ลาวมความอดมสมบรณมาก โดยมปรมาณนาภายในทนามาใช

ไดมากทสดในภมภาค กลาวคอ 30,279.72 ลกบาศกเมตรตอคน และยงมอตราคานาตาทสดในภมภาคในอตรา 0.06 ดอลลารสหรฐตอลกบาศกเมตร

ตารางท 3.29 เครองชวดดานโครงสรางพนฐานของ สปป. ลาว เครองชวดทสาคญ

ดชนวดประสทธภาพดานโลจสตกสe (1=ตา, 5=สง) 2.25a ถนนลาดยาง 530 กโลเมตร (รอยละ 1 ของถนนทงหมด)c การเขาถงไฟฟา รอยละ 55 ของประชากรทงหมดd อตราคาไฟฟา ณ เวยงจนทน 0.06 ดอลลารสหรฐตอกโลวตตb ปรมาณนาภายในทนามาใชได 30,279.72 ลกบาศกเมตรตอคนb อตราคานา ณ กรงพนมเปญ 0.06 ดอลลารสหรฐตอลกบาศกเมตรb

ทมา: รวมรวมจากฐานขอมล ธนาคารโลก, CIA World Factbook, และ JETRO หมายเหต: a เปนขอมลป 2555

b เปนขอมลป 2554 c เปนขอมลป 2553

d เปนขอมลป 2552 e ดชนวดประสทธภาพดานโลจสตกส (Logistics Performance Index) จดทาขนโดยธนาคารโลกเพอวดประสทธภาพดานโลจสตกส โดยพจารณาจากมตดานตางๆ ไดแก ประสทธภาพของกระบวนการทางศลกากร คณภาพของโครงสรางพนฐานดานการคาและการขนสง การจดการการขนสงสนคาทางเรอ ความสามารถและคณภาพของบรการดานโลจสตกส ความสามารถในการระบและตดตามสนคาทสงมอบ และความตรงตอเวลาในการขนสงสนคาทางเรอไปยงจดหมายภายในระยะเวลาทกาหนด ทงน การคานวณคาดชนดงกลาว เปนคาเฉลยของผลจากการสารวจผประกอบการดานขนสงและโลจสตกสของประเทศตางๆ ทวโลก โดยมคาอยระหวาง 1-5 โดย 5 คอคาทมากทสดและแสดงวามประสทธภาพดานโลจสตกสสงทสดโดยเปรยบเทยบกบประเทศอนๆ ทวโลก ทงน ในป 2555 เปนการเปรยบเทยบของประเทศตางๆ ทวโลกจานวน 155 ประเทศ

67


3.4.2.1 รปแบบทางกฎหมายในการจดตงธรกจ รปแบบทางกฎหมายในการจดตงธรกจใน สปป. ลาว ประกอบดวย 3 รปแบบ ไดแก การ

จดตงวสาหกจทมตางชาตเปนเจาของทงหมด การจดตงกจการรวมทน (joint venture) และธรกจรวมสญญา โดยมรายละเอยดดงน

(1) การจดตงวสาหกจทมตางชาตเปนเจาของทงหมด การจดตงวสาหกจทมชาวตางชาตเปนเจาของทงหมด (wholly-owned enterprise)

สามารถทาไดในหลายรปแบบ ไดแก การจดตงวสาหกจการคาทมเจาของคนเดยว (sole trader enterprise) การจดตงบรษทจากดโดยเจาของคนเดยว บรษทจากด การจดตงหางหนสวนประเภทจากดและไมจากดความรบผด สานกงานตวแทน และสาขา ทงน หากการจดทะเบยนวสาหกจนนไมมชาวลาวรวมเปนผถอหน การลงทนของนกลงทนตางชาตจะตองมทนจดทะเบยนไมตากวา 500,000 ดอลลารสหรฐ ยกเวนในกรณของการตงสานกงานตวแทน

(2) การจดตงกจการรวมทน (joint venture) การจดตงกจการรวมทนระหวางนกลงทนตางชาตและนกลงทนชาวลาวเปนการทา

สญญาความรวมมอกนระหวางคสญญา 2 ฝายคอ นกลงทนตางชาตอยางนอยหนงราย และนกลงทนทองถนชาวลาวอยางนอยหนงราย เพอประกอบธรกจอยางใดอยางหนงตามทตกลงในสญญา ทงน นกลงทนสามารถรวมจดตงกจการรวมทนไดกบเอกชนชาวลาวหรอองคกรของรฐ โดยอยภายใตเงอนไขวา นกลงทนตางชาตจะตองมทนจดทะเบยนในวสาหกจนนไมนอยกวารอยละ 30 ของทนจดทะเบยน

(3) ธรกจรวมสญญา ธรกจรวมสญญาหรอการทาสญญาความรวมมอทางธรกจเปนอกรปแบบหนงของการ

ลงทนใน สปป. ลาว ทสามารถดาเนนกจการไดโดยไมตองจดตงนตบคคลใหมเพอดาเนนธรกจ ซงจะชวยลดความยงยากในการขอใบอนญาตลงทน อยางไรกตาม รปแบบของการลงทนดงกลาวไมเปนทนยม เพราะจะไมไดรบผลประโยชนในทางภาษและไมสามารถใชในกจการทตองมการขออนญาต เชน สมปทานตางๆ จงทาใหการลงทนในรปแบบของการทากจการรวมทนและการตงวสาหกจทมตางชาตเปนเจาของไดรบความนยมจากนกลงทนมากกวา

3.4.2.2 กระบวนการในการขออนญาตจดตงธรกจ ในการจดตงบรษททกประเภท นกลงทนตองยนจดทะเบยนชอวสาหกจกบสานกงานทะเบยน

วสาหกจ (Enterprise Registration Office: ERO) เพอขออนญาตใชชอวสาหกจ หลงจากนนจงจะไดรบใบรบรองชอและสามารถยนขอใบอนญาตลงทน (Foreign Investment Lincese: FIL) ได โดยยนเอกสารทเกยวของไปยงคณะกรรมการสงเสรมและจดการการลงทน (Committee for Promotion and Management of Investment: CPMI) ภายใตกระทรวงวางแผนและการลงทน ซงเปนหนวยงานทรบผดชอบ

68

ในดานการลงทนจากตางชาต และมการใหบรการครบวงจรในจดเดยว (One-stop Service) เพออานวยความสะดวกใหนกลงทน

เอกสารทนกลงทนตองยนเพอขออนญาตลงทนจะแตกตางกนตามประเภทของธรกจ

ประกอบดวย

• รายงานการศกษาความเปนไปไดของโครงการการลงทน

• รางขอบงคบของบรษท

• เอกสารประจาตวของนกลงทน โดยหากเปนบคคลธรรมดาตองยนใบสาคญประจาตว เชน หนงสอเดนทาง และหากเปนนตบคคล ตองยนสาเนาใบรบรองการจดทะเบยนธรกจ

• ในกรณทเปนกจการรวมคา ตองยนบนทกความเขาใจหรอความตกลงจดตงกจการรวมคา

• ใบรบรองชอวสาหกจ

• เอกสารอนๆ ตามท CPMI ระบ ซงจะตางกนไปในแตละกรณ

นกลงทนตางชาตทมคณสมบตครบตามทกฎหมายกาหนดจะไดรบใบอนญาตลงทนจาก CPMI ใบรบรองการจดทะเบยนธรกจจากกระทรวงพาณชย และแบบฟอรมการจดทะเบยนภาษจากกระทรวงการคลง ทงน ขอบเขตของใบอนญาตแตละชนดคอนขางจากด ทาใหบรษทอาจตองขอรบใบอนญาตนาเขาหรอสงออก นอกเหนอจากใบอนญาตประกอบธรกจเพอดาเนนการคาระหวางประเทศ


กฎเกณฑวาดวยการจดตงวสาหกจโดยนกลงทนตางชาตทเขามาลงทนใน สปป. ลาวนนบญญตขนภายใตกฎหมายวาดวยวสาหกจ ซงครอบคลมประเดนเกยวกบคณสมบตของผทจะจดตงวสาหกจ รปแบบ และเงอนไขของการจดตงวสาหกจ รวมทงการเลกกจการ ทงน เกอบทงหมดของวสาหกจทอนญาตใหนกลงทนจดตงได ไมไดมการกาหนดเพดานขนสงของนกลงทนตางชาตไว ยกเวนในกรณของการจดตงวสาหกจทเอกชนลาวหรอรฐบาลมสวนรวมในกจการทเกยวกบการทองเทยว เหมองแร และไฟฟา

3.4.2.4 สทธประโยชนในการลงทน สปป. ลาว ใหสทธประโยชนในการลงทนแตกตางกนไปตามเขตการลงทน ซงแบงเปน 2

ประเภทหลกคอ เขตสงเสรมการลงทนและเขตเศรษฐกจพเศษ (1) การลงทนในเขตสงเสรมการลงทน

สปป. ลาว แบงระดบการสงเสรมการลงทนออกเปน 3 ระดบคอ กจการทไดรบการสงเสรมสงสด (ระดบ 1) กจการทไดรบการสงเสรมปานกลาง (ระดบ 2) และกจการทไดรบการสงเสรมตา

69

(ระดบ 3) โดยพจารณาจากระดบการแกไขความทกขยาก การยกระดบชวตความเปนอยของประชาชน การสรางโครงสรางพนฐาน การพฒนาทรพยากรมนษย และการสรางงานเปนหลก

นอกจากน เขตสงเสรมการลงทนแบงเปน 3 เขตคอ พนททโครงสรางพนฐานยงไมไดรบการ

พฒนา (เขต 1) พนททมสาธารณปโภคพนฐานบางสวน (เขต 2) และพนทเมองใหญทมสาธารณปโภคพรอม (เขต 3)

สทธประโยชนทางภาษในแตละเขตสงเสรมการลงทนมความแตกตางกน (ตารางท 3.30)

ตารางท 3.30 สทธประโยชนทางภาษในแตละเขตสงเสรมการลงทนของ สปป. ลาว กจการ เขตท 1 เขตท 2 เขตท 3

กจการทไดรบการสงเสรมการลงทนระดบ 1

ยกเวนภาษกาไร 10 ป ยกเวนภาษกาไร 6 ป ยกเวนภาษกาไร 4 ป





ทมา: คมอการคาและการลงทน สาธารณรฐประชาธปไตยประชาชนลาว, กรมสงเสรมการสงออก. 2554.

สาหรบการลงทนจากตางประเทศ จะไดรบการสงเสรมการลงทนเพมเตมคอ ไดรบการยกเวน

ภาษกาไรในปบญชนน สาหรบกาไรทนาไปขยายกจการทไดรบอนญาต และไดรบการยกเวนภาษนาเขาและอากรทเกบจากการนาเขาอปกรณ อะไหล และเครองจกรในการผลตโดยตรง วตถดบทไมมในประเทศหรอมไมเพยงพอ รวมทงผลตภณฑกงสาเรจรปทนาเขามาเพอแปรรปหรอประกอบเปนผลตภณฑเพอสงออก

นอกจากน กฎหมายสงเสรมและจดการการลงทนจากตางประเทศของ สปป. ลาว ยงกาหนดใหกจการลงทนทไดรบการสงเสรมการลงทน รวมถงอตสาหกรรมท สปป. ลาว ไดรบสทธพเศษทางการคา (generalized system of preferences: GSP) จากประเทศทพฒนาแลว เชน เสอผาสาเรจรป รองเทา และอญมณและเครองประดบ สามารถไดรบสทธประโยชนดานภาษเพมเตมคอ การยกเวนภาษนาเขายานพาหนะ เครองจกร วตถดบ และอปกรณทใชในการผลต และไดรบยกเวนภาษสงออกสาหรบสนคาสงออกหรอสนคาสงออกตอ รวมทงไดสทธลดอตราภาษกาไรใหกบธรกจทตงอยในพนทหางไกล โดยพจารณาตามเขตพนทการลงทน

70

(2) การลงทนในเขตเศรษฐกจพเศษ (special economic zone: SEZ) เขตเศรษฐกจพเศษทสาคญของ สปป. ลาวคอ เขตเศรษฐกจพเศษสะหวน-เซโน ซงสทธ

ประโยชนทนกลงทนจะไดรบมดงน 1) ดานอากร

• ยกเวนอากรขาเขาสาหรบสนคาทนาเขามาผลตหรอแปรรปเพอสงออกกลบหรอใชภายในเขต SEZ เชน วตถดบ วสดกอสราง เครองจกร พาหนะ อะไหล อปกรณ และอนๆ

• ลดอากรขาเขาสาหรบรถทใชในสานกงานเหลอรอยละ 1 สาหรบรถยนตนงสวนบคคล รถกระบะ รถต โดยพจารณาจากทนจดทะเบยน ดงน (ตารางท 3.31)

ตารางท 3.31 สทธประโยชนดานอากรสาหรบการลงทนในเขตเศรษฐกจพเศษสะหวน-เซโน

ทนจดทะเบยน (ดอลลารสหรฐ) จานวนรถทไดรบสทธเสยภาษในอตรารอยละ 1

100,000 – 499,000 1 คน

500,000 – 999,999 2 คน

1,000,000 ขนไป 3 คน


2) ดานภาษ

• ยกเวนภาษจากการขายสนคา (turnover tax) ซงคดตามฐานรายรบทงหมด และภาษการใชประโยชน (มลกษณะเหมอน VAT) สาหรบสนคาทนาเขามาจาหนายหรอผลตในเขตเศรษฐกจพเศษ

• ยกเวนภาษจากการขายสนคาและภาษการใชประโยชน สาหรบผลตภณฑทผลตในเขตเศรษฐกจพเศษ

• เกบภาษเงนไดสวนบคคลในอตรารอยละ 5 สาหรบทงชาวลาวและชาวตางชาต

• เกบภาษเงนปนผลในอตรารอยละ 5 สาหรบทงชาวลาวและชาวตางชาต

• เกบภาษเงนปนผลในอตรารอยละ 5 สาหรบบรษททมผรวมทนมากกวา 1 ราย

• ยกเวนภาษและเกบภาษเงนไดในอตราพเศษ (ตารางท 3.32)

71

ตารางท 3.32 การยกเวนภาษกาไรตามสาขาธรกจและเงนลงทนในเขตเศรษฐกจพเศษสะหวน–เซโน ประเภทการลงทน ระยะยกเวนภาษกาไร

(ป) ภาษกาไรทเกบหลงสนสดระยะยกเวน (รอยละ)

อตสาหกรรม - การผลตทสงออกมากกวารอยละ 70 หรอผลตสนคา

เทคโนโลยสง 10 8

- การผลตทสงออกรอยละ 30 – 69 7 8

- การผลตทสงออกนอยกวารอยละ 30 5 8

- การผลตอนๆ 5 8

สาขาการคา - ทนจดทะเบยนตงแต 2 ลานดอลลารสหรฐขนไป 10 8

- ทนจดทะเบยน 5 แสน - 1.99 ลานดอลลารสหรฐ 8 8

- ทนจดทะเบยน 3 แสน - 4.99 แสนดอลลารสหรฐ 6 10

- ทนจดทะเบยน 1.5 แสน - 2.99 แสนดอลลารสหรฐ 4 10

- ทนจดทะเบยน 5 หมน - 1.49 แสนดอลลารสหรฐ 2 10


3) ดานการเชาทดน

โครงการทลงทนในเขตเศรษฐกจพเศษไดรบสทธพเศษในการเชาทดน โดยระยะเวลาทอนญาตใหเชาเทากบระยะเวลาทไดรบอนญาตใหลงทน แตไมเกน 75 ป ซงนกลงทนสามารถขอเชาทดนตอได และหากระยะเวลาการเชามากกวา 30 ปขนไป จะไดรบการยกเวนคาเชาเปนระยะเวลา 12 ป สวนการโอนสทธการใชทดนใหบคคลอนจะทาไดกตอเมอผเชารายแรกจายคาเชาทดนครบแลว

3.4.2.5 การรบรองและคมครองการลงทน

กฎหมายวาดวยการลงทนของตางชาตใหการคมครองนกลงทนตางชาตทเขามาดาเนนกจการใน สปป. ลาว โดยใหสทธประโยชนและความคมครองแกนกลงทนตางชาต รวมทงการคมครองกจการ และทรพยสนของนกลงทนตางชาตดวย ดงน

• อนญาตใหนกลงทนเชาทดน และโอนสทธและผลประโยชนจากการเชาทดนได

• นกลงทนจะไมถกเรยกคนทรพยสน หรอนาเอาทรพยสนไปจดสรรใหม

• นกลงทนสามารถสงรายไดและเงนทนกลบไปยงประเทศของตนหรอประเทศอนไดอยางเสร

• ไมมการเกบเงนคาประกนการลงทนจากนกลงทนตางชาต

• รฐบาลใหการรบรองวาจะไมเขาแทรกแซงตลาด และจะปลอยใหมการแขงขนเสร

72

• ไมมการแบงแยกสญชาตของนกลงทน 3.4.3. ภาษ

3.4.3.1 ภาษเงนไดนตบคคล นตบคคลทกประเภทซงจดทะเบยนดาเนนธรกจภายใตกฎหมายของ สปป. ลาว รวมทงนต

บคคลทอยภายใตกฎหมายการลงทนจากตางชาตและประกอบธรกจใน สปป. ลาว มหนาทตองชาระภาษเงนไดนตบคคลตามกฎหมาย

(1) รายไดทตองเสยภาษ ไดแก

• รายไดจากการผลตสนคาอตสาหกรรมและหตถกรรม

• รายไดจากการใชทรพยากรธรรมชาต

• รายไดจากการสงออกและนาเขา • รายไดจากธรกจการคาสงและคาปลก

• รายไดจากการใหบรการ

• รายไดจากการประกอบอาชพอสระ (2) ภาษกาไรทไดจากการขายทรพยสน

สปป. ลาวไมไดมการแยกชาระภาษกาไรทไดจากการขายทรพยสน ดงนน กาไรทไดจากการขายทรพยสนจงจะถกเกบภาษในลกษณะเดยวกบกาไรจากการประกอบธรกจ

(3) เงนปนผล กฎหมายของ สปป. ลาว กาหนดใหมการชาระภาษจากเงนปนผลในอตรารอยละ 10

ของเงนปนผลทไดรบ (4) การลดหยอนภาษ

คาใชจายในการประกอบธรกจบางประเภทสามารถนามาหกออกจากรายไดในการคานวณกาไรได ดงน

• คาใชจายโดยทวไปในการประกอบธรกจ ประกอบดวย คานา คาไฟ คาโฆษณา เงนคาจางแรงงาน คาเชา และคาประกนภย

• คาใชจายบางประเภท เชน คาเดนทางและคาอานวยความสะดวกใหกบลกคา สามารถนามาหกไดสงสดรอยละ 0.4 ของรายไดประจาป

• คาใชจายในการจดตงธรกจ

• เงนสารองทกนไวสาหรบรายการทมความเสยง เชน สนคาคงคลง

• ภาษการคาและรายจายทเกยวของกบภาษการคาซงไมไดรบการยกเวน

73

ทงน คาใชจายบางรายการไมสามารถนามาหกลดหยอนภาษได ไดแก คาใชจายฟมเฟอย ดอกเบยทชาระใหแกผถอหน คาปรบ เงนบรจาค เงนสนบสนน และเงนคาของขวญ

(5) การขาดทน

หากบรษทเกดการขาดทนในปนน จะสามารถนาผลการดาเนนการทขาดทนไปหกออกจากรายไดในปถดไปได แตไมเกน 3 ป

(6) การหกคาเสอมราคา

คาเสอมราคาของอสงหารมทรพยทใชในการประกอบธรกจสามารถนามาหกลดหยอนภาษได หากคดคาเสอมราคาแบบเสนตรง (straight line method)

(7) อตราภาษเงนไดนตบคคล

สปป. ลาวเกบภาษเงนไดนตบคคลทงภายในและตางประเทศ รวมทงนตบคคลตางประเทศทไดรบอนญาตใหลงทนตามกฎหมายวาดวยการสงเสรมการลงทนในอตราเทากนทรอยละ 28

3.4.3.2 ภาษเงนไดบคคลธรรมดา กฎหมาย สปป. ลาวกาหนดใหผทมถนพานกในสปป. ลาวคอ บคคลทอาศยอยในประเทศ

มากกวา 182 วนในชวงระยะเวลา 1 ป โดยผทมถนทอยอาศยในประเทศตองจายภาษเงนไดบคคลธรรมดาจากรายไดทงทเกดในประเทศและรายไดทเกดจากตางประเทศ ในขณะทผทไมมถนพานกใน สปป. ลาวจะจายภาษเงนไดบคคลธรรมดาจากรายไดทเกดในประเทศเทานน

(1) รายไดทเปนคาจางทตองเสยภาษ รายไดทเปนคาจางทตองเสยภาษคอ รายไดทเกดจากการจางงาน ซงครอบคลมเงนเดอน

คาจาง โบนส คาลวงเวลา คาสวสดการ และคาสงอานวยความสะดวกทไดรบจากนายจาง รวมไปถงรายไดจากการลงทนและรายไดจากสนทรพย

(2) อตราภาษ สปป. ลาว เรยกเกบภาษเงนไดจากผทมเงนเดอนและคาจาง ทงทเปนชาวลาวและ

ชาวตางชาตในอตรากาวหนา ดงแสดงในตารางท 3.33

74

ตารางท 3.33 อตราภาษเงนไดบคคลธรรมดาของ สปป. ลาว ขน ฐานกาไรแตละขน (กบ) ฐานการคานวณ

(กบ) อตราภาษ (รอยละ)

ภาษกาไรแตละขน (กบ)

ภาษทงหมดทตองจาย (กบ)

1 นอยกวา 1,000,000 1,000,000 0 0 0

2 1,000,001 – 3,000,000 2,000,000 5 100,000 100,000

3 3,000,001 – 6,000,000 3,000,000 10 300,000 400,000

4 6,000,001 – 12,000,000 6,000,000 15 900,000 3,300,000

5 12,000,001 – 24,000,000 12,000,000 20 24,000,000 3,700,000

6 24,000,001 – 40,000,000 16,000,000 25 40,000,000 7,700,000

7 40,000,001 ขนไป 28



นายจางมหนาทหกภาษเงนไดออกจากเงนเดอนกอนทจะจายใหลกจาง และมหนาทตองชาระภาษสวนนนใหกบทางการภายในวนท 15 ของเดอนถดมา

3.4.3.3 ภาษทางออม

(1) ภาษการคา ภาษการคาคอ ภาษทเรยกเกบจากการขายสนคาตงแตการขายสงจากโรงงานจนถงผคา

ปลก โดยเกบในอตราเดยว คอรอยละ 10 ดงแสดงในตารางท 3.34

ตารางท 3.34 อตราภาษการคาของ สปป. ลาว

ประเภทสนคา อตราภาษ (รอยละ)

ผลตในประเทศ นาเขา

เมลดพช ดายฝาย ดายไหม ยกเวน 10

วตถดบ สนคากงสาเรจรป เหมองแร 10 10

เสอผา รองเทา เครองจกรทใชในการตดเยบ 10 10

อปกรณและเครองมอทใชไฟฟา 10 10

โลหะมคา 10 10

อปกรณและวสดกอสราง ยานพาหนะ 10 10


ทงน ธรกจบางประเภทไดรบยกเวนภาษการคา เชน ธรกจขนสงระหวางประเทศ ธรกจ

ประกนภย ธรกจการเงนและการธนาคาร ธรกจสงออกสนคา และกจกรรมของภาครฐทเปนประโยชนตอสงคม เปนตน

75

(2) ภาษเงนไดหก ณ ทจาย ภาษเงนไดหก ณ ทจายของ สปป. ลาว ดงแสดงในตารางท 3.35

ตารางท 3.35 ประเภทของภาษหก ณ ทจายของ สปป. ลาว


เงนปนผล 10

คาดอกเบย 10

คาลขสทธ 5

ทมา: Investment in The Lao People’s Democratic Republic, KPMG. 2009.

(3) อากรแสตมป

กฎหมายของ สปป. ลาว กาหนดใหตองชาระอากรแสตมปในอตรา 50,000 กบตอสญญา ทงน ทกสญญาททาใน สปป. ลาวจะตองชาระอากรแสตมป

(4) ภาษอสงหารมทรพย สปป. ลาว มการเกบภาษทดนแตกตางกน โดยขนอยกบทตง ขนาด และประเภทของ

ทดน (เชน ทดนสาหรบกอสรางและทดนสาหรบเกษตรกรรม เปนตน) โดยจะเกบเปนรายปในอตราตามขนาดพนท ในชวงไตรมาสแรกของปปฏทน

(5) ภาษศลกากร สปป. ลาวจดเกบภาษศลกากรสาหรบการนาเขาและการสงออกในอตรารอยละ 2-70

ขนอยกบประเภทของสนคา ในสวนของภาษนาเขา อตสาหกรรมผลตเพอสงออกทไดรบสงเสรมการลงทนจะไดรบยกเวนภาษนาเขาวตถดบและผลตภณฑสาเรจรปทใชผลต ปรงแตง หรอประกอบเพอผลตสนคาสงออก นอกจากน การนาเขาอปกรณการผลต อะไหล และอปกรณอนๆ ทใชในการผลตสนคาเพอทดแทนการนาเขาจะไดรบการลดหยอนภาษขาเขาเหลอเพยงรอยละ 1 ของราคาสนคานาเขา

ในสวนของภาษสงออก อตสาหกรรมผลตเพอสงออกทไดรบการสงเสรมการลงทนจะไดรบ

ยกเวนภาษสงออกสาหรบสนคาสาเรจรปทกชนดทสงออก 3.4.3.4 ภาษระหวางประเทศ (อนสญญาภาษซอน)

สปป. ลาวมการทาอนสญญาภาษซอนกบจน เกาหลเหนอ เกาหลใต คเวต รสเซย และมการทาอนสญญาดงกลาวกบประเทศในอาเซยน ไดแก ไทย บรไน และเวยดนาม

76

3.4.4 การจางงาน

3.3.4.2 การจางงานของบรษทตางชาต กฎหมายของ สปป. ลาว กาหนดใหนกลงทนตางประเทศตองใหความสาคญตอการวาจาง

แรงงานสญชาตลาวเปนอนดบแรก โดยผประกอบการตางชาตมสทธในการวาจางแรงงานฝมอหรอผเชยวชาญชาวตางชาตไดในกรณทจาเปน ซงจะตองไดรบอนญาตจากหนวยงานราชการกอน นอกจากน นายจางชาวตางชาตตองจดใหมการพฒนาความรและฝมอแรงงานแกลกจางดวย

3.3.4.3 สญญาจางงาน กฎหมายแรงงานของ สปป. ลาว กาหนดใหตองทาสญญาจางงาน โดยอาจทาเปนสญญา

วาจางทเปนลายลกษณอกษรหรอวาจากได แลวแตลกษณะของการวาจาง ซงอาจกาหนดเวลาหรอไมกได แตตองมระยะเวลาในการทดลองงานไมเกน 1 เดอนสาหรบแรงงานทไรฝมอ และไมเกน 3 เดอนสาหรบแรงงานทมความเชยวชาญเฉพาะ

3.3.4.4 การเลกจาง

การเลกจางสามารถทาไดใน 3 กรณ คอ

• กรณทตางฝายตางเหนชอบ ผประสงคจะยกเลกสญญาจางงานตองแจงลวงหนาอยางนอย 90 วน

• กรณทนายจางตองการเลกจาง จะตองแจงลวงหนาอยางนอย 3 เดอน พรอมใหเหตผลประกอบ ซงผถกเลกจางมสทธไดเงนชดเชย

• กรณทลกจางกระทาความผด นายจางสามารถเลกจางไดโดยไมจาเปนตองจายเงนชดเชย


การกาหนดชวโมงทางานจะแตกตางกนตามประเภทของงาน กลาวคอ สาหรบงานธรรมดา ลกจางจะทางานไดไมเกน 6 วน และไมเกน 8 ชวโมงตอวน หรอ 48 ชวโมงตอสปดาห สาหรบงานหนกซงกอใหเกดผลเสยตอสขภาพหรอมความเสยงสง ลกจางจะทางานไดไมเกน 6 ชวโมงตอวน หรอ 36 ชวโมงตอสปดาห นอกจากน ลกจางยงสามารถทางานลวงเวลาไดไมเกน 3 ชวโมงตอวน และไมเกน 30 ชวโมงตอเดอน

3.4.4.5 อตราคาจาง รฐบาลกาหนดใหนกลงทนตางประเทศตองจายคาแรงขนตาในอตรา 10,000 กบตอวน หรอ

300,000 กบตอเดอน โดยลกจางททางานในเวลากลางคน (22.00–06.00 น.) จะตองไดรบเงนมากกวาลกจางททางานในเวลากลางวนไมนอยกวา 1.1 เทา

77


กฎหมายของ สปป. ลาวกาหนดใหลกจางลาปวยไดไมเกน 30 วนตอป และสาหรบลกจางทมอายงานไมตากวา 1 ปจะมสทธลาพกผอนประจาปไดไมเกน 18 วนตอป หากผใดไมตองการลากมสทธเรยกเงนชดเชยตามจานวนวนทมสทธลาหยด โดยใหคดเทากบรายไดของวนทางานปกต

3.4.4.7 การจางงานชาวตางชาต

การจางงานชาวตางชาตสามารถทาไดในกรณทจาเปน โดยจะตองเปนแรงงานทมฝมอหรอเปนผเชยวชาญ และจะตองไดรบอนญาตจากหนวยงานราชการกอน นอกจากน กฎหมายอนญาตใหจางงานชาวตางชาตไดไมเกนรอยละ 10 ของลกจางทงหมดทเปนแรงงานไรฝมอ และจางชาวตางชาตไดไมเกนรอยละ 12 ของลกจางทเปนแรงงานมฝมอ

3.4.4.8 วซาและใบอนญาตทางาน ชาวตางชาตทจะทางานใน สปป. ลาวตองมใบอนญาตเขาเมองประเภทธรกจ หรออาจขอ

ใบอนญาตเขาเมองประเภทนกทองเทยวกอน แลวจงขอเปลยนเปนใบอนญาตเขาเมองประเภทธรกจใน สปป. ลาวกได แตตองไดรบการรบรองโดยบรษททจดทะเบยนใน สปป. ลาวทเปนผจางงานวาเปนผทไดรบการจางใหมาปฏบตงานในวสาหกจนนจรง นอกจากน นกลงทนตางชาตและลกจางตางชาตตองขอใบอนญาตทางานดวย 3.4.4.9 กาลงแรงงาน

กาลงแรงงานของ สปป. ลาวถอวามจานวนไมสงนกเมอเทยบกบประเทศในกลมอาเซยน โดยมากกวาสงคโปรเลกนอย ในป 2553 สปป. ลาวมกาลงแรงงานทงหมด 3,167,603 คน นอกจากน อตราการวางงานอยในระดบตา โดยในป 2552 อยทรอยละ 2.5 (ตารางท 3.36)

ตารางท 3.36 กาลงแรงงานของ สปป. ลาว

2550 2551 2552 2553

กาลงแรงงาน (คน) 2,919,843 3,001,725 3,083,577 3,167,603

อตราการวางงาน (รอยละ) ‐ ‐ 2.5 -

ทมา: World Bank

78

3.4.5 การควบคมเงนตราระหวางประเทศ

การโอนเงนจากตางประเทศเพอใชในการลงทนของชาวตางชาตจะตองไดรบอนญาตจากธนาคารแหงสปป. ลาว ภายใตกฎหมายวาดวยการลงทนของชาวตางชาต โดยทนกลงทนตางชาตไดรบอนญาตใหสงคนกาไรกลบประเทศ อยางไรกตาม เงนทนทจะสงกลบจะถกจากดโดยดจากเงนทนทนาเขามาผานระบบธนาคาร นอกจากน บรษทตองแสดงหลกฐานของทนจดทะเบยนทไดชาระแลว เพอขออนญาตโอนเงนปนผลกลบประเทศได สวนการโอนทนจดทะเบยนกลบประเทศจะตองไดรบอนญาตจากเจาหนและรฐบาลในการลดทนจดทะเบยน 3.4.6 เทคโนโลย 3.4.6.1 สถานภาพดาน ICT

สปป. ลาวเปนประเทศทมการเขาถงเทคโนโลยดาน ICT ในระดบตา ทงการเขาถงโทรศพทเคลอนท การเขาถงอนเทอร เนต การใช อนเทอรเนตบรอดแบนดทงแบบประจาท (fixed broadband) และแบบเคลอนท (mobile broadband) และปรมาณแบนดวธของอนเทอรเนตระหวางประเทศตอผใช กลาวคอ หากพจารณาการเขาถงและการใชตอประชากร 100 คน สปป. ลาวมสดสวนการเขาถงโทรศพทเคลอนทรอยละ 87.2 อตราการเขาถงอนเทอรเนตรอยละ 4.2 การใชอนเทอรเนตบรอดแบนดแบบประจาทและแบบเคลอนทรอยละ 0.7 และ 0.6 ตามลาดบ20 และแบนดวธของอนเทอรเนตระหวางประเทศ 2,048 บตตอวนาท ซงโดยรวมแลวนบวาอยในระดบตาทสดในภมภาค ใกลเคยงกบกมพชาและเมยนมาร สาหรบราคาของคาบรการ ICT ซงพจารณาจากตะกราราคาของบรการ ICT21 พบวา สปป. ลาวมราคาคาบรการ ICT สงสดในกลมประเทศอาเซยน โดยคดเปนรอยละ 37.4 ของรายไดมวลรวมประชาชาตตอเดอนตอประชากร (ตารางท 3.37)


ขอมลลาสดป 2553 พบวา สปป . ลาวมการยนคาขอจดทะเบยนสทธบตร (patent application) เพยง 1 รายการเทานน นบวาตาทสดในภมภาคอาเซยน หากพจารณาการยนคาขอจดทะเบยนสทธบตรของชาวลาวและชาวตางชาตตอสานกงานสทธบตรในประเทศในป 2540–2554 โดยแบงตามประเภทเทคโนโลยพบวา เทคโนโลยทมการยนขอจดสทธบตรมากทสดคอ สาขาการขนถาย (handling) (รอยละ 20.0) รองลงมาคอ เทคโนโลยทางการแพทย (รอยละ 13.3) และยารกษาโรค (รอยละ 13.3) ตามลาดบ

20 อนเทอรเนตบรอดแบนดแบบเคลอนทการใชบรการขอมลดวยระบบ 3G ซงผใช 1 คนอาจมหมายเลขโทรศพททใชบรการ 3G มากกวา 1 เลขหมาย 21 ตะกราราคาของบรการ ICT (ICT Price Basket) เปนคาเฉลยของคาบรการโทรศพทพนฐาน บรการโทรศพทเคลอนท และบรการอนเทอรเนต บรอดแบนดแบบประจาท (fixed broadband Internet) โดยคาบรการทง 3 ประเภทจะเปนคาบรการทถวงดวยรายไดมวลรวมประชาชาตตอเดอนตอประชากรของแตละประเทศ (monthly GNI per capita)

79

ตารางท 3.37 ตวชวดดานเทคโนโลยทสาคญของ สปป. ลาว เครองชวดทสาคญ (ขอมลป 2554)

สถานภาพดาน ICT การเขาถงโทรศพทเคลอนท (รอยละตอประชากร 100 คน) 87.2 การเขาถงอนเทอรเนต (รอยละตอประชากร 100 คน) 4.2 การใชอนเทอรเนตบรอดแบนดแบบประจาท (รอยละตอประชากร 100 คน) 0.7 การใชอนเทอรเนตบรอดแบนดแบบเคลอนท (รอยละตอประชากร 100 คน) 0.6 แบนดวธของอนเทอรเนตระหวางประเทศตอผใช (บตตอวนาท) 2,048 ตะกราราคาของบรการ ICT (รอยละของรายไดมวลรวมประชาชาตตอเดอนตอประชากร) 37.4 การจดทะเบยนทรพยสนทางปญญา การยนคาขอจดทะเบยนสทธบตรรวม (รายการ) 1b ประเภทเทคโนโลยทมการยนขอจดสทธบตรมากทสด (รอยละ) Handling (20.0)a


80

3.5 สหพนธรฐมาเลเซย 3.5.1 สภาวะตลาดโดยทวไป


ผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศ (gross domestic product: GDP) ของมาเลเซยในป 2554 มมลคา 287.9 พนลานดอลลารสหรฐ คดเปนอตราการเตบโตรอยละ 5.08 และรายไดประชาชาตตอหว (Gross national income per capita: GNI) ของมาเลเซยคดเปน 9,977.3 ดอลลารสหรฐ ขณะทอตราเงนเฟอของมาเลเซยคดเปนรอยละ 3.17 สาหรบเงนสกลหลกทใชในมาเลเซยคอ รงกต (MYR) โดยมอตราแลกเปลยนเมอเทยบกบดอลลารสหรฐคอ 3.06 รงกตตอหนงดอลลาหสหรฐ (ตารางท 3.38)

ตารางท 3.38 เครองชวดทางเศรษฐกจทสาคญของมาเลเซยป 2550 - 2554



193.6 231.0 202.3 246.8 287.9


6.30 4.83 -1.51 7.15 5.08

รายไดประชาชาตตอหว (ดอลลารสหรฐ) 7155.02 8398.94 7236.35 8690.57 9977.32 อตราเงนเฟอ (รอยละ) 2.03 5.44 0.58 1.71 3.17 อตราแลกเปลยนทางการ (รงกต/ดอลลารสหรฐ) 3.44 3.34 3.52 3.22 3.06


3.5.1.2 ระบบธนาคาร22

สถาบนการเงนในมาเลเซยอยภายใตการกากบดแลของธนาคารกลาง (Bank Negara Malaysia) ซงทาหนาทกาหนดนโยบายการเงน นโยบายอตราแลกเปลยน รกษาเสถยรภาพและสงเสรมโครงสรางทางการเงนใหเขมแขง ทงยงเปนนายธนาคารใหกบรฐบาล

สถาบนการเงนของมาเลเซยแบงไดเปนประเภทตางๆ ดงน - ธนาคารพาณชย (commercial bank) - ธนาคารเพอการพฒนา (development bank) - ธนาคารอสลาม (islamic bank) - บรษทเงนทน (finance company) - บรษทประกนภย (insurance company)

22 กรมสงเสรมการสงออก กระทรวงพาณชย (2555). คมอการคาและการลงทน สหพนธรฐมาเลเซย.

81

นอกจากน สถาบนการเงนประเภทอนๆ เชน merchant bank, discount House และ money broker ธนาคารในมาเลเซย ประกอบดวย ธนาคารพาณชย (commercial bank) 25 แหง ซงเปนธนาคารทองถน 8 แหง และธนาคารตางชาต 17 แหง นอกจากนน มาเลเซยยงมธนาคารเพอการลงทน (investment banking) ซงมลกษณะคลายกบบรษทหลกทรพยของไทย 15 แหง และมธนาคารอสลามซงถอเปนธนาคารทมบทบาทสาคญในมาเลเซย โดยมจานวน 16 แหง

3.5.1.3 การถอครองทดน กฎระเบยบในการถอครองทดนจะแตกตางกนในแตละรฐของมาเลเซย อยางไรกตาม

โดยทวไป ชาวตางชาตสามารถถอครองทดนทมมลคาไมเกน 250,000 รงกต โดยไมจาเปนตองขออนญาตจาก คณะกรรมการวาดวยการลงทนจากตางชาต (Foreign Investment Committee)


ในภาพรวม โครงสรางพนฐานของประเทศมาเลเซยนบไดวามความพรอม ทงการพจารณาจากดชนวดประสทธภาพดานโลจสตกส อตราการเขาถงไฟฟา และปรมาณนาทนามาใชได โดยมาเลเซยมคาดชนวดประสทธภาพดานโลจสตกสทระดบ 3.49 ซงอยทอนดบ 29 จาก 155 ประเทศทมการจดอนดบทงหมด นอกจากน มอตราการเขาถงไฟฟารอยละ 99.4 และมปรมาณนาทนามาใชได 20,097.6 ลกบาศกเมตรตอคน

หากพจารณาคาใชจายดานสาธารณปโภคในกรงกวลาลมเปอร พบวา อตราคาไฟฟาคดเปน

0.09 ดอลลารสหรฐตอกโลวตต และอตราคานาคดเปน 0.6 ดอลลารสหรฐตอลกบาศกเมตร (ตารางท 3.39)

82

ตารางท 3.39 เครองชวดดานโครงสรางพนฐานของมาเลเซย เครองชวดทสาคญ

ดชนวดประสทธภาพดานโลจสตกสe (1=ตา, 5=สง) 3.49a ถนน (กโลเมตร) 98,721c การเขาถงไฟฟา (รอยละของประชากรทงหมด) 99.4d อตราคาไฟฟา (ดอลลารสหรฐตอกโลวตต) 0.09a ปรมาณนาภายในทนามาใชได (ลกบาศกเมตรตอคน) 20,097.6b อตราคานา (ดอลลารสหรฐตอลกบาศกเมตร) 0.6a

ทมา: รวบรวมจากฐานขอมล ธนาคารโลก, CIA World Factbook หมายเหต: a เปนขอมลป 2555



3.5.2.1 รปแบบทางกฎหมายในการจดตงธรกจของตางชาตและกระบวนการในการขออนญาตจดตง

บรษทของตางชาต นกลงทนตางชาตสามารถดาเนนการจดตงธรกจในมาเลเซยภายใตรปแบบตางๆ ดงน

• ธรกจเจาของคนเดยว (sole proprietorship)

• หางหนสวน (กจการรวมทนตงแต 2 คนขนไป แตไมเกน 20 คน)

• บรษท (locally incorporated company)


83

ในการขออนญาตจดตงธรกจ นกลงทนจะตองยนขอจดทะเบยนกบคณะกรรมการกากบบรษทของมาเลเซย (Companies Commission of Malaysia: SSM23) โดยจะตองยนชอของบรษททตองการจดตงใหกบทาง SSM ตรวจสอบ ซงจะมคาธรรมเนยม 30 รงกต หลงจากนน นกลงทนจะตองยนเอกสารทเกยวของเพอใหทาง SSM ตรวจสอบภายใน 3 เดอนนบตงแตวนทไดรบอนมตชอบรษท ซงทาง SSM จะใชเวลาตรวจสอบ 1 วนในการอนมตและออกใบรบรองการจดตงบรษทให


นบตงแตเดอนมถนายน 2546 มาเลเซยอนญาตใหผถอหนตางชาตเขามาถอหนไดรอยละ 100 ในการลงทนในกจการหรอโครงการใหมทกประเภท รวมถงการขยายและปรบปรงกระบวนการผลตโดยกจการทมอยแลว โดยไมกาหนดปรมาณการสงออกสนคา

3.5.2.3 สทธประโยชนในการลงทน24

กจการทรฐบาลมาเลเซยใหการสงเสรมการลงทนจะมการใหสทธประโยชนทงโดยตรงและโดยออม โดยสทธประโยชนทบรษทสามารถยนขอไดอาจจาแนกไดเปน 2 ลกษณะคอ “pioneer status” และ “investment tax allowance (ITA)” ซงสทธประโยชนดงกลาวไมมการแบงแยกวาเปนนกลงทนทองถนหรอตางชาต

(1) pioneer status บรษททยนขอสทธประโยชนในกลมนจะไดรบการยกเวนภาษเงนไดบางสวนเปนเวลา 5

ปนบจากวนทเรมการผลต โดยนารายไดรอยละ 30 ของเงนไดสทธ (statutory income) หรอเงนทไดรบหลงจากหกคาใชจายและคาลดหยอนตางๆ มาใชคานวณเปนฐานภาษ สาหรบบางเขตพนททรฐบาลสงเสรมการลงทนเปนพเศษ ไดแก ซาราวค ซาบาห กลนตน ตรงกาน ปาหง และยะโฮร จะไดรบการยกเวนภาษเงนไดทงหมดเปนเวลา 5 ป

(2) investment tax allowance

บรษททยนขอสทธประโยชนในกลมน สามารถนาคาใชจายในการซอสนคาทน เชน โรงงาน เครองจกร และอปกรณตางๆ ตามเงอนไขขององคการเพอการพฒนาอตสาหกรรมมาเลเซย (Malaysian Industrial Development Authority: MIDA) มาหกลดหยอนไดรอยละ 60 ของคาใชจายดงกลาว กอนนาไปคานวณภาษเงนไดในอตราปกต แตตองไมเกนรอยละ 70 ของเงนไดสทธ เปนเวลา 5 ป นบจากวนทคาใชจายนนเกดขน สาหรบบางเขตพนททรฐบาลสงเสรมการลงทนเปนพเศษ ไดแก ซาราวค ซาบาห

23

ในภาษามาเลยคอ Suruhanjaya Syarikat Malaysia (SSM) 24 กรมสงเสรมการสงออก กระทรวงพาณชย (2555). คมอการคาและการลงทน สหพนธรฐมาเลเซย.

84

กลนตน ตรงกาน ปาหง และยะโฮร สามารถนาคาใชจายซอสนคาทนดงกลาวมาหกลดหยอนไดเตมจานวนและไดสงสดรอยละ 100 ของเงนไดสทธ

นอกเหนอจากสทธประโยชนทง 2 ประเภทขางตนแลว รฐบาลมาเลเซยยงใหสทธประโยชน

เพมเตมสาหรบสาขาทตองการสนบสนนเปนพเศษ ทงในภาคอตสาหกรรม ภาคเกษตร และการทองเทยว สาหรบสาขาในภาคอตสาหกรรมทรฐบาลตองการสงเสรมเปนพเศษคอ โครงการลงทนทใชเทคโนโลยขนสง โครงการลงทนทเปนยทธศาสตรของประเทศ โครงการลงทนทสรางความเชอมโยงภาคอตสาหกรรมตางๆ การผลตชนสวนยานยนต รวมทงธรกจขนาดกลางและขนาดยอมทไดรบการสงเสรม 3.5.3 ภาษ


(1) รายไดทตองเสยภาษ รายไดของนตบคคลทถกนามาคานวณเพอเสยภาษเงนไดนตบคคลประกอบไปดวย

• กาไรทไดรบจากการคาขาย การทาธรกจ และคาบรการวชาชพ (profession) ทเกดขนในมาเลเซย

• เงนปนผล ดอกเบย สวนลด คาตอบแทนการใชสทธ (royalty) คาเชา พรเมยม (premium)

• เงนบานาญ คาธรรมเนยม และเงนประจาป สาหรบรายไดทเกดขนนอกประเทศมาเลเซยไมตองนามาคานวณเสยภาษ ยกเวนนต

บคคลในธรกจธนาคาร ประกนภย การขนสงทางทะเลและทางอากาศ ตองนารายไดทเกดขนนอกประเทศมาเลเซยมาคานวณภาษดวย ซงรายไดดงกลาวสามารถนามาหกลดหยอนภาษไดกอนทจะนามาคานวณฐานภาษ

(2) ภาษกาไรทไดจากการขายทรพยสน (capital gains tax) มาเลเซยมการเกบกาไรทไดจากการขายอสงหารมทรพย โดยมการเกบอตราภาษดงน

- อตรารอยละ 10 สาหรบสนทรพยทมการโอนภายใน 2 ปนบตงแตวนทเรมถอครอง

- อตรารอยละ 5 สาหรบสนทรพยทมการโอนภายใน 3-5 ปนบตงแตวนทเรมถอครอง

- ไมมการเกบภาษสาหรบสนทรพยทมการโอนหลงจาก 6 ปนบตงแตวนทเรมถอครอง

85

(3) เงนปนผล (dividends) นบตงแตป 2551 มาเลเซยไมมการจดเกบภาษจากเงนปนผล

(4) การลดหยอนภาษ (deductions) คาใชจายในการดาเนนธรกจและหนสญ (bad debt) สามารถนามาหกลดหยอนเพอ

นาไปคานวณหาฐานภาษได สาหรบคารบรอง (entertainment expense) สามารถนามาหกลดหยอนภาษไดสงสดไมเกนรอยละ 50 ของคาใชจายทเกดขน


ขาดทนไปหกออกจากรายไดทถกนาไปคานวณเปนฐานภาษในปถดไปไดโดยไมไดจากดระยะเวลา (6) การหกคาเสอมราคา (tax depreciation)

คาเสอมราคาของโรงงานและเครองจกรสามารถนามาหกลดหยอนภาษได โดยในปแรกสามารถนามาหกลดหยอนภาษไดรอยละ 20 และปตอๆ ไปสามารถนาคาเสอมมาหกลดหยอนภาษไดรอยละ 10-20 นอกจากนน คาเสอมของสนทรพยอนๆ ยงสามารถนามาหกลดหยอนภาษได เชน

- คาเสอมราคาของอาคาร สามารถนามาหกลดหยอนภาษไดรอยละ 10 สาหรบปแรก และในปตอๆ ไปรอยละ 3

- คาเสอมราคาของศนยรบเลยงเดก สามารถนามาหกลดหยอนภาษไดรอยละ 10 ตอป

- คาเสอมของอปกรณสานกงาน สามารถนามาหกลดหยอนภาษไดรอยละ 20 ในปแรก และปตอๆ ไปรอยละ 10

(7) อตราภาษเงนไดนตบคคล ภาษเงนไดนตบคคลของมาเลเซยมอตรารอยละ 25 สาหรบบรษทในประเทศ และ

รอยละ 20 สาหรบบรษทตางชาต นอกจากน บรษทในประเทศทมทนชาระแลวในปแรกไมเกน 2.5 ลานรงกต สวนทไมเกน 500,000 รงกตแรกจะเสยภาษในอตรารอยละ 20 และสวนทเกน 500,000 รงกตจะเสยภาษในอตรารอยละ 25

3.5.3.2 ภาษเงนไดบคคลธรรมดา

(1) รายไดทเปนคาจางทตองเสยภาษ รายไดทถกนามาคานวณภาษเงนไดบคคลธรรมดาประกอบดวย กาไรจากการคาขาย

หรอการใหบรการวชาชพ คาจางและเงนเดอน รายไดจากเงนปนผลและดอกเบย เงนบานาญ เบยรายป และรายไดอนๆ

(2) คาลดหยอน ผทเสยภาษเงนไดบคคลธรรมดาสามารถนาคาใชจายในการทางานมาหกลดหยอนได เชน

คาเดนทางและคาสนทนาการ เปนตน สาหรบคาเดนทางระหวางบานและททางานไมสามารถนามาเปนคา

86

ลดหยอนได นอกจากนน คาใชจายอนๆ เชน เงนบรจาคและเงนกยมสาหรบซอบาน สามารถนามาหกเปนคาลดหยอนได โดยเงนกยมสาหรบซอบานนนสามารถนามาหกเปนคาลดหยอนไดไมเกน 10,000 รงกตตอป

(3) อตราภาษ อตราภาษเงนไดบคคลธรรมดาของมาเลเซยเปนอตราภาษกาวหนา ดงแสดงในตารางท

3.40

ตารางท 3.40 อตราภาษเงนไดบคคลธรรมดาของมาเลเซย รายไดสทธ (รงกต) ภาษขนตาในแตละขน (เปโซ) อตราภาษ (รอยละ)

0 – 2,500 0 0

2,500 – 5,000 0 1

5,000 – 20,000 25 3

20,000 – 35,000 475 7

35,000 – 50,000 1,525 12

50,000 - 70,000 3,325 19

70,000 – 100,000 7,125 24

100,000 ขนไป 14,325 26


บคคลธรรมดาทมรายได ทงชาวมาเลเซยและชาวตางชาต ตองยนแบบชาระภาษภายในวนท 30 เมษายนของทกป


(1) ภาษการคา มาเลเซยมการจดเกบภาษการขาย (sale tax) กบสนคานาเขาหรอสนคาทผลต

ภายในประเทศ โดยทวไป สนคาสวนใหญจะมการเกบภาษในอตรารอยละ 5-10 แตสาหรบสนคาประเภทเครองดมแอลกอฮอลและบหรจะเกบภาษในอตรารอยละ 20 และ 25 ตามลาดบ ขณะทสนคาเกยวกบการทองเทยวและกฬา หนงสอ หนงสอพมพ ไมตองเสยภาษ

(2) ภาษเงนไดหก ณ ทจาย (withholding taxes) มาเลเซยมการคดภาษเงนไดหก ณ ทจายสาหรบผทไมมถนพานกระยะยาวในมาเลเซย

โดยรายการทตองเสยภาษเงนไดหก ณ ทจายแสดงในตารางท 3.41

87

ตารางท 3.41 รายการทคดภาษเงนไดหก ณ ทจาย รายการ อตราภาษ (รอยละ)

รายไดพเศษบางประเภท (เชน รายไดจากการใหใชสงหารมทรพย การใหบรการวชาการ บรการตดตงเครองจกร เครองใชในโรงงาน เปนตน)

10

ดอกเบย 15

คาตอบแทนการใชสทธ (royalty) 10

การชาระเงนตามสญญาแกผรบเหมา 10

การชาระเงนตามสญญาแกลกจาง 3

รายไดอนๆ เชน คอมมชชน คาธรรมเนยมการรบประกน คาธรรมเนยมการเปนตวแทน คานายหนา เปนตน

10

นอกจากน มาเลเซยมการเกบภาษเงนไดหก ณ ทจายกบชาวตางชาตสาหรบเงนไดบาง

ประเภท เชน ดอกเบย คาตอบแทนการใชสทธ (royalty) โดยคดภาษหก ณ ทจายรอยละ 15 และรอยละ 10 ตามลาดบ อยางไรกตาม ชาวตางชาตไมจาเปนตองจายภาษดงกลาว หากเงนไดนนเขาขายของอนสญญาภาษซอน

(3) อากรแสตมป (stamp duty) มาเลเซยมการเกบคาอากรแสตมปสาหรบสญญาการซอขายอสงหารมทรพยในอตรา

รอยละ 1-3 และสาหรบสญญาเชาอสงหารมทรพยในอตรารอยละ 0.3 (4) ภาษอสงหารมทรพย (property tax)

มาเลเซยมการเกบภาษอสงหารมทรพย ซงจะแตกตางกนในแตละรฐ (5) ภาษศลกากร (customs duty)

มาเลเซยมการจดเกบภาษศลกากรในอตรารอยละ 0-50 ขนอยกบประเภทสนคานาเขา โดยเฉลยแลวจะมการเกบภาษศลกากรในอตรารอยละ 5.74

3.5.3.4 ภาษระหวางประเทศ (อนสญญาภาษซอน) มาเลเซยไดทาอนสญญาภาษซอนกบประเทศตางๆ กวา 76 ประเทศ (รวมทงทกประเทศใน

อาเซยน ยกเวนกมพชา) 3.5.4 การจางงาน

3.5.4.1 สญญาจางงาน

(1) การเลกจาง กฎหมายการจางงานกาหนดใหนายจางตองแจงแกลกจางหากมการเลกจางงาน โดยม

รายละเอยดดงน

88

- ตองแจงลวงหนา 4 สปดาห ในกรณทลกจางทางานนอยกวา 2 ป - ตองแจงลวงหนา 6 สปดาห ในกรณทลกจางทางาน 2-5 ป - ตองแจงลวงหนา 8 สปดาห ในกรณทลกจางทางานตงแต 5 ปขนไป

(2) ชวโมงทางาน กฎหมายการจางงานของมาเลเซยกาหนดใหลกจางทางานไมเกน 8 ชวโมงตอวน หรอ

48 ชวโมงตอ 1 สปดาห (3) อตราคาจาง

ในป 2550 รฐบาลมาเลเซยกาหนดอตราคาจางขนตาท 155 รงกตตอเดอน (4) การลาประจาป

กฎหมายการจางงานของมาเลเซยกาหนดใหลกจางมสทธในการลาดงน - ลาประจาป - ลาได 8 วนสาหรบอายงานนอยกวา 2 ป - ลาได 12 วนสาหรบอายงาน 2-5 ป - ลาได 16 วนสาหรบอายงานเกน 5 ป - วนหยดราชการ 10 วน - ลาปวยได 14-22 วนตอป - ลาคลอดไดไมเกน 60 วน

3.5.4.1.1 วซาและใบอนญาตทางาน

บรษทตางชาตทอยในภาคการผลตไดรบอนญาตใหจางงานชาวตางชาตในกรณทไมสามารถจางแรงงานในประเทศได โดยบรษททมทนจดทะเบยนตางชาตทชาระแลวตงแต 2 ลานดอลลารขนไป จะสามารถจางชาวตางชาตได 10 ตาแหนง (ในจานวนน รวมตาแหนงบรหารหลก 5 ตาแหนงแลว)25

นายจางทจะจางคนงานตางชาตจะตองทาใบอนญาตทางานใหกบลกจาง โดยนาเอกสารไป

ยนทสานกงานตรวจคนเขาเมอง ประเทศมาเลเซย โดยคาใชจายประกอบดวย คาภาษ คาตรวจสขภาพ คาออกใบอนญาต คาประกนสขภาพ คามดจารบรองความปลอดภย ทงน ใบอนญาตทางานโดยทวไปมอาย 1 ป สาหรบคาใชจายในการจดทาใบอนญาตทางานในมาเลเซยนนจะแตกตางกนตามอาชพทขออนญาต โดยคาใชจายประกอบดวย คาภาษ คาตรวจสขภาพ คาออกใบอนญาต คาประกนสขภาพ คามดจารบรองความปลอดภย

25 กรมเจรจาการคาระหวางประเทศ. มาตรการสงเสรมการลงทนของมาเลเซย

89

3.5.4.2 กาลงแรงงาน กาลงแรงงานในประเทศมาเลเซยมแนวโนมเพมขนอยางตอเนอง ในป 2553 มาเลเซยมกาลง

แรงงานทงสน 11,969,964 คน ขณะทมอตราการวางงานรอยละ 3.05 ในป 2554 ซงเปนอตราการวางงานทลดลงเลกนอยจากปกอนหนา (ตารางท 3.42)

ตารางท 3.42 กาลงแรงงานและอตราการวางงานของมาเลเซย

2550 2551 2552 2553 2554

กาลงแรงงาน (คน) 11,350,820 11,548,873 11,748,309 11,969,964 -


ทมา: World Bank


มาเลเซยมนโยบายการควบคมเงนตราตางประเทศทคอนขางผอนคลาย โดยนกลงทนสามารถ เคลอนยายเงนตราทเปนเงนทน กาไร เงนปนผล คาตอบแทนการใชสทธ คาเชา และคานายหนา ไดอยางอสระ

3.5.6 เทคโนโลย

3.5.6.1 สถานภาพดาน ICT

สถานภาพดาน ICT ของมาเลเซยอยในระดบด หากเปรยบเทยบกบประเทศอนๆ ในภมภาคอาเซยน กลาวคอ หากพจารณาการเขาถงและการใชตอประชากร 100 คน มาเลเซยมสดสวนการเขาถงโทรศพทเคลอนทรอยละ 12726 อตราการเขาถงอนเทอรเนตรอยละ 61.4 การใชอนเทอรเนตบรอดแบนดแบบประจาทและแบบเคลอนทรอยละ 7.4 และ 23.327 ตามลาดบ และปรมาณแบนดวธของอนเทอรเนตระหวางประเทศ 10,651 บตตอวนาทตอผใชอนเทอรเนต สาหรบราคาของคาบรการ ICT โดยพจารณาจากตะกราราคาของบรการ ICT28 พบวา ราคาคาบรการ ICT ของมาเลเซยนบวาตา โดยคดเปนรอยละ 1.8 ของรายไดมวลรวมประชาชาตตอเดอนตอประชากร (ตารางท 3.43)

26 ผใช 1 คนอาจมหมายเลขโทรศพทมากกวา 1 เลขหมาย 27 อนเทอรเนตบรอดแบนดแบบเคลอนทการใชบรการขอมลดวยระบบ 3G ซงผใช 1 คนอาจมหมายเลขโทรศพททใชบรการ 3G มากกวา 1 เลขหมาย 28 ตะกราราคาของบรการ ICT (ICT price basket) เปนคาเฉลยของคาบรการโทรศพทพนฐาน บรการโทรศพทเคลอนท และบรการอนเทอรเนต บรอดแบนดแบบประจาท (fixed broadband Internet) โดยคาบรการทง 3 ประเภทจะเปนคาบรการทถวงดวยรายไดมวลรวมประชาชาตตอเดอนตอประชากรของแตละประเทศ (monthly GNI per capita)

90

3.5.6.2 การจดทะเบยนทรพยสนทางปญญา ในป 2554 ชาวมาเลเซยมการยนคาขอจดทะเบยนสทธบตร (patent application) ตอ

สานกงานสทธบตรในประเทศจานวน 1,076 รายการ และตอสานกงานสทธบตรตางประเทศ29 จานวน 871 รายการ คดเปนจานวนรวมทงสน 1,947 รายการ และชาวตางชาตท ยนคาขอจดทะเบยนสทธบตรตอสานกงานสทธบตรในประเทศจานวน 5,376 รายการ หากจาแนกการยนคาขอจดทะเบยนสทธบตรของชาวมาเลเซยและชาวตางชาตตอสานกงานสทธบตรในประเทศตงแตป 2540–2554 ตามประเภทเทคโนโลยพบวา ประเภทเทคโนโลยทมการยนขอจดทะเบยนสทธบตรมากทสดคอ สาขาเทคโนโลยคอมพวเตอร (computer technology) (รอยละ 7.20) รองลงมาคอ เฟอรนเจอร เกมส (furniture, games) (รอยละ 5.63) และวศวกรรมโยธา (civil engineering) (รอยละ 5.27) ตามลาดบ ขณะทในป 2554 ชาวมาเลเซยไดรบสทธบตรทจดทะเบยนแลว (granted patent) จากสานกงานสทธบตรในประเทศจานวน 310 รายการ และจากสานกงานสทธบตรตางประเทศจานวน 289 รายการ คดเปนจานวนรวมทงสน 599 รายการ และชาวตางชาตไดรบสทธบตรทจดทะเบยนแลวจากสานกงานสทธบตรในประเทศมาเลเซยจานวน 2,043 รายการ

3.5.6.3 การสงออกสนคาเทคโนโลยขนสง (hi-technology)30 ในป 2553 มาเลเซยมการสงออกสนคาเทคโนโลยขนสง (hi-technology) เปนมลคาทงสน

กวา 59,332 ลานดอลลารสหรฐ โดยคดเปนรอยละ 44.5 ของมลคาการสงออกทงหมด

29 สานกงานสทธบตรตางประเทศ เชน สานกงานสทธบตรยโรป (European Patent Office: EPO) สานกงานสทธบตรและเครองหมายการคาแหงสหรฐอเมรกา (United States Patent and Trademark Office: USPTO) และสานกงานสทธบตรญปน (Japan Patent Office: JPO) 30 จากคาจากดความของธนาคารโลก สนคาเทคโนโลยขนสง (hi-technology) คอสนคาทมระดบการวจยและพฒนาเขมขน (R&D intensity) เชน กจการอวกาศ คอมพวเตอร ยา อปกรณทางวทยาศาสตร และเครองมออเลกทรอนกส

91

ตารางท 3.43 ตวชวดดานเทคโนโลยทสาคญของมาเลเซย เครองชวดทสาคญ (ขอมลป 2554)

สถานภาพดาน ICT การเขาถงโทรศพทเคลอนท (รอยละตอประชากร 100 คน) 127 การเขาถงอนเทอรเนต (รอยละตอประชากร 100 คน) 61.4 การใชอนเทอรเนตบรอดแบนดแบบประจาท (รอยละตอประชากร 100 คน) 7.4 การใชอนเทอรเนตบรอดแบนดแบบเคลอนท (รอยละตอประชากร 100 คน) 12.3 แบนดวธของอนเทอรเนตระหวางประเทศตอผใชอนเทอรเนต (บตตอวนาท) 10,651 ตะกราราคาของบรการ ICT (รอยละของรายไดมวลรวมประชาชาตตอเดอนตอประชากร)

1.8

การจดทะเบยนทรพยสนทางปญญา การยนคาขอจดทะเบยนสทธบตรรวม (รายการ) 1,947 ประเภทเทคโนโลยทมการยนขอจดสทธบตรมากทสด (รอยละ) เทคโนโลยคอมพวเตอร (7.20)a สทธบตรทไดรบการจดทะเบยนแลวรวม (รายการ) 599 การสงออกสนคาทมเทคโนโลยสง (hi-Technology) มลคา (ลานดอลลารสหรฐ ณ ราคาปปจจบน) 59,332b สดสวนตอมลคาการสงออก (รอยละ) 44.5b


92

3.6 เมยนมาร 3.6.1 สภาวะตลาดโดยทวไป


สาธารณรฐแหงสหภาพเมยนมารมขนาดเศรษฐกจทเลก แตมการเตบโตอยางรวดเรว กลาวคอ ผลตภณฑมวลรวมในประเทศ (gross domestic product: GDP) ของเมยนมารในป 2554 มมลคา 51.4 พนลานดอลลารสหรฐ คดเปนอตราการเตบโตรอยละ 5.5 และมอตราเงนเฟออยทรอยละ 5.0 ซงลดลงเลกนอยจากปกอนหนา (ตารางท 3.44)

ตารางท 3.44 เครองชวดทางเศรษฐกจทสาคญของเมยนมาร ป 2550 - 2554



20.18 31.37 35.23 45.38 51.44


5.50 3.60 5.10 5.30 5.50

รายไดประชาชาตตอหว (ดอลลารสหรฐ) 350.1 533.5 587.3 741.7 824.2 อตราเงนเฟอ (รอยละ) 35.02 26.80 1.47 7.72 5.02 อตราแลกเปลยนทางการ (จาด/ดอลลารสหรฐ) 5.62 5.44 5.58 5.63 5.44


รายไดประชาชาตตอหวของเมยนมารในป 2554 อยทประมาณ 824 ดอลลารสหรฐตอคน โดยเพมขน

อยางรวดเรวในชวงป 2000-2010 (ภาพท 3.3) สาเหตหลกเกดจากการรายงานรายไดประชาชาตเกนจรงตงแตปงบประมาณ 2542 และการแขงตวของคาเงนจาด อยางไรกตาม GDP ของเมยนมารยงคงอยในกลมทตาทสดของเอเชย

ภาพท 3.3 รายไดประชาชาตตอหวของเมยนมารป 2533-2553 (ดอลลารสหรฐ)

0

200

400

600

800

2533 2535 2537 2539 2541 2543 2545 2547 2549 2551 2553

ทมา: ฐานขอมล World Economic Outlook, IMF, ตลาคม 2555.

3โ

ทรพยาก(2554/5และเพมสรอยละ 3

3

สหรฐ ตเครองจกขาดความคดเปนรอ

ดอลลารสธรรมชาตสาคญลาการสงออดอลลารส

ทมา: KuProductio

3.6.1.2 ขนาดโครงสร าง เกรธรรมชาต 5-2558/59) สดสวนของภา38.7 ตามลาด 3.6.1.3 การส

ในป ามลาดบ ซง

กรกลและอปกมหลากหลาย อยละ 80 ของ ทงนสหรฐในป 25ตแลว การสงอดบสองและสอกทงหมดตามสหรฐ และขา

do, Toshihiroon Networks

ดและโครงสราศรษฐกจขอ เชน นามน ตงเปาหมายาคอตสาหกรบ

สงออกและกา 2555 การสงงมมลคาเพมกรณโลหะและ โดยสนคาสงงมลคาการสง

มลคาการสง543 เปน 2,ออกของเมยนามคอ ไม แลมลาดบ (ภาพดดลบญชเดน

ภาพท 3.

o and Kumaga in East Asia”.

างเศรษฐกจ องเมยนมาร และกาซธรรทจะลดสดสวรมและบรการ

ารนาเขา งออกและนาขนตงแตป 2ะผลตภณฑโลออกสาคญขอออกทงหมดข

งออกกวาครง595.4 ลานนมารในป 254ะเสอผาและเท 3.4) โดยส

นสะพดเปนมล

.4 โครงสราง

ai, Satoru. 20 Policy Revie

93

รอย บนพ นฐรมชาต เปนหวนภาคเกษตรรจากรอยละ

เขาของเมยน2549 เปนตนลหะ และนามองเมยนมารไดของเมยนมาร

งเปนการสงอนดอลลารสหร43-2553 ขยเครองประดบสรป ในป 255ลคา 2,382 ล

สนคาสงออก

013. “Export-Ow Series on M

ฐานของภาหลก แผนยทรตอ GDP จ 26 เปนรอยล

นมารมมลคา นมา สนคานมนดบ อยางไรดแก กาซ ไมซ

ออกกาซธรรมรฐในป 2553 ยายตวเพยงรอบ ซงคดเปนรอ55 เมยนมารขานดอลลารสห

กของเมยนมา

Oriented Gro Myanmar Eco

คเกษตรกรทธศาสตรระยจากรอยละ 36ละ 32.1 และ

10,491 และ นาเขาทสาคญรกตาม การสซง และเสอผา

มชาต ซงเพมข หากไมรวมอยละ 6.2 เทอยละ 16 และขาดดลการคาหรฐ (ภาพท 3

ารป 2553

owth Strategyonomy, No.09

รรมและการยะหาปของเ6.4 เหลอรอยะจากรอยละ 3

12,270 ลานญของเมยนมสงออกของเมยาและเครองป

ขนจาก 108.6มมลคาการสงทานน สนคาะรอยละ 11 ขาเปนมลคา 1,3.5)

y for Myanma9, January 201

รส งออกเมยนมาร ยละ 29.2 37.8 เปน

นดอลลารมารไดแก ยนมารยงระดบ ซง

6 ลานงออกกาซาสงออกทของมลคา779 ลาน

ar: Joining 13.

94

ภาพท 3.5 ดลการคาและดลบญชเดนสะพด (ลานดอลลารสหรฐ)


3.6.1.4 การคาระหวางไทยและเมยนมาร

การสงออกจากไทยไปยงเมยนมารมแนวโนมเพมขนตอเนอง แตยงคงมมลคานอยกวาการนาเขา ทาใหไทยขาดดลการคาสนคากบเมยนมาร โดยในป 2554 พบวาไทยสงออกสนคาไปยงเมยนมารเปนมลคาประมาณ 58,063 ลานบาท ในขณะทนาเขาสนคาเปนมลคาประมาณ 87,822 ลานบาท จงทาใหไทยขาดดลการคาเปนมลคา 29,759 ลานบาท (ภาพท 3.6)

สนคาสงออกทสาคญของไทยไดแก นามนดเซล นามนเบนซน เครองดมทงทมแอลกอฮอล

และไมมแอลกอฮอล และผาผนและดาย สวนสนคานาเขาทสาคญไดแก กาซธรรมชาต สตวนา ผลตภณฑไม โค กระบอ สกร และสนแรโลหะและผลตภณฑ ทงน ตลาดสนคาสงออกทสาคญทสดของเมยนมารคอ ไทย รองลงมาคอ จน อนเดย ญปน และสงคโปร ในขณะทตลาดสนคานาเขาทสาคญทสดของเมยนมารไดแก จน สงคโปร ญปน ไทย และอนโดนเซย ตามลาดบ

ภาพท 3.6 การคาสนคาระหวางไทยกบเมยนมาร (ลานบาท)


-4,000

-2,000

-

2,000

4,000

2550 2551 2552 2553 2554 2555

ดลการคา ดลบญชเดนสะพด

-100,000.0

-50,000.0

-

50,000.0

100,000.0

150,000.0

2550 2551 2552 2553 2554

ไทยสงออกไปยงเมยนมาร ไทยนาเขาจากเมยนมาร ดลการคาสนคา

95

3.6.1.5 การลงทนโดยตรงจากตางประเทศ (Foreign Direct Investment: FDI) การลงทนโดยตรงจากตางประเทศทไปลงทนในเมยนมารยงมมลคามแนวโนมเพมขนอยาง

ตอเนอง (ภาพท 3.7) โดยการลงทนจากตางประเทศในชวงป 2543 ยงคงอยในระดบตา เนองจากการควาบาตรทางเศรษฐกจของประเทศตะวนตกและบรรยากาศทไมเออตอการลงทน อยางไรกตาม ในป 2555 การลงทนโดยตรงจากตางประเทศเขามายงเมยนมารมมลคา 11,910 ลานดอลลารสหรฐ ซงเพมขนเกอบ 3 เทาหากเทยบกบป 2543 เนองจากเมยนมารเรมเปดประเทศมากขน การลงทนจากตางประเทศสวนใหญเปนบรษทจากประเทศเพอนบาน เชน จน เปนตน โดยเปนการลงทนในภาคธรกจพลงงาน เชน พลงนา และกาซ เปนหลก (ภาพท 3.8)

ภาพท 3.7 การลงทนโดยตรงจากตางประเทศ (ลานดอลลารสหรฐ)

ทมา: UNCTAD

3,211 3,305

3,735 4,393 4,815

4,686

5,191 6,088 6,809 7,958

8,752 9,667

11,910

-

5,000

10,000

15,000

2543 2544 2545 2546 2547 2548 2549 2550 2551 2552 2553 2554 2555

96

ภาพท 3.8 การลงทนโดยตรงจากตางประเทศในเมยนมารจาแนกรายประเทศและภาคธรกจ

ทมา: Kudo, Toshihiro and Kumagai, Satoru. 2013. “Export-Oriented Growth Strategy for Myanmar: Joining Production Networks in East Asia”. Policy Review Series on Myanmar Economy, No.09, January 2013.

3.6.1.6 เงนสกลหลกและอตราแลกเปลยน เมยนมารใชเงนสกลจาด (Kyat) เปนเงนสกลหลก โดยตงแตป 2520 จนถงเดอนเมษายน

2555 เมยนมารใชระบบอตราแลกเปลยนแบบคงท โดยกาหนดอตราแลกเปลยนทางการไวท 6.4 จาดตอดอลลารสหรฐ เนองจากอตราแลกเปลยนทางการจะใชสาหรบหนวยงานภาครฐเทานน จงมตลาดคขนานเกดขนในภาคเอกชน ทงน อตราแลกเปลยนคขนานอยทอตราประมาณ 800 จาดตอดอลลารสหรฐ ซงตางจากอตราทางการมากถง 125 เทา

การแบงแยกของตลาดอตราแลกเปลยนในเมยนมารเกดขน 2 กรณ คอ 1) ความแตกตางของอตราแลกเปลยนระหวางภาครฐและภาคเอกชน ซงเกดจากการทภาครฐใช

อตราแลกเปลยนทางการ ในขณะทภาคเอกชนตองใชอตราแลกเปลยนคขนาน เนองจากไมไดรบการจดสรรเงนตราตางประเทศในอตราเดยวกบทภาครฐใช ทงน ธรกรรมของรฐทตองใชเงนตราตางประเทศจะถกจดสรรจากงบของรฐและตองไดรบอนมตจากรฐบาลกอนเทานน

2) ความแตกตางของอตราแลกเปลยนภายในภาคเอกชน เนองจากรฐบาลเมยนมารไมไดจดสรรเงนตราตางประเทศใหภาคเอกชน อตราแลกเปลยนระหวางเงนจาดและดอลลารสหรฐทใชในภาคเอกชนของเมยนมารจงมหลายอตรา ขนอยกบเครองมอทใชในการแลกเปลยนในตลาด (ภาพท 3.9) เชน

0

2000

4000

6000

8000

10000

12000

14000 Ch

ina

Thail

and

Hong

Kon

g

Sout

h Ko

rea UK

Singa

pore

Othe

rs

FDI to Myanmar by Country(million USD)

-2000

0

2000

4000

6000

8000

10000

12000

14000

Hydr

o Po

wer

Petro

and

Gas

Min

ing

Man

ufac

turin

g

Hote

l & T

ouris

m

Real

Esta

te

Othe

rs

FDI to Myanmar by Sector

Upto FY 2009

FY2010 & 2011 (upto Nov)

97

• อตราแลกเปลยนผาน Foreign Currency Deposits (FCDs) กฎระเบยบของเมยนมารกาหนดใหผสงออกฝากรายรบจากการสงออกในธนาคารของรฐในรปแบบของบญช FCDs เทานน กอปรกบนโยบาย “export-first, import-second” ทจะออกใบอนญาตนาเขาใหแกผทม FCDs พอสาหรบชาระคาสนคานาเขาเทานน ทาใหผนาเขาและผสงออกซอขาย FCDs ผานการโอนเงนระหวางบญชในประเทศดวยอตราแลกเปลยนระหวาง FCDs และเงนจาด ซงไมใชอตราทางการ

• อตราแลกเปลยนผานการจายเงนสดดวยธนบตรดอลลารสหรฐ

• อตราแลกเปลยนผาน Foreign Exchange Certificate (FEC) ซงเปนตลาดเงนเทยมใหชาวตางชาตใชแทนดอลลารสหรฐ โดย 1 FEC มคาเทากบ 1 ดอลลารสหรฐ

ภาพท 3.9 ความแตกตางระหวางอตราแลกเปลยนจาก FCD, เงนสด และ FEC

ทมา: Kubo, Koji. 2013. Unification of the segmented foreign exchange market in Myanmar.

เพอแกไขปญหาอตราแลกเปลยนหลายระบบ เมยนมารจงดาเนนมาตรการตางๆ เพอปฏรป

ตลาดอตราแลกเปลยนใหเปนระบบเดยว ดงน - ตลาคม 2554: เปดใหมเคานเตอรแลกเปลยนเงนตราตางประเทศ (จากเดมเปนการซอขาย

เงนตราตางประเทศในตลาดมด) - พฤศจกายน 2554: ใหใบอนญาตแกผคาเงนตราตางประเทศแกธนาคาร 11 แหง (ตอมา เพมเปน

14 แหง) - เมษายน 2555: เปลยนแปลงสระบบอตราแลกเปลยนแบบลอยตวภายใตการจดการ (Managed

Float System) o ประกาศอตราอางองของธนาคารกลางเปนรายวน

600

700

800

900

1000

1100

1200

1300

1400

070815 070923 071105 080103 080303 080508 080703 080828 081023 081222 090224 090505 090630 090825 091019 091214 100216 100423 100618 100816 101012 101207 110208 110405 110610 110809 111004 111205 120209

kyats per US dollar

US dollar, dealer selling rate

FEC, dealer selling rate

FCD, dealer selling rate

98

o บรหารอตราแลกเปลยนใหใกลเคยงกบอตราแลกเปลยนขนานท 820 จาดตอดอลลารสหรฐ โดยใหมชวงเคลอนไหวไดไมเกนรอยละ 2

- เมษายน 2555: ยกเลกนโยบาย “export-first” - สงหาคม 2555: อนญาตใหธนาคารเอกชนทเปนผคาทไดรบอนญาต (authorized dealer: AD)

สามารถใหบรการดานการธนาคารระหวางประเทศ - ธนวาคม 2555: ใหใบอนญาตการแลกเปลยนเงนตราตางประเทศแกธรกจทไมใชธนาคาร (non-

banks) การดาเนนมาตรการดงกลาวขางตนสงผลใหชองวางระหวางอตราแลกเปลยนทางการ (CBM

Reference Rate) และอตราแลกเปลยนคขนานอนๆ โดยเฉพาะอยางยง อตราแลกเปลยนผาน FCD ลดลงอยางเหนไดชดหลงจากเดอนเมษายน 2555 (ภาพท 3.10)

ภาพท 3.10 ชองวางระหวางอตราแลกเปลยนทางการและอตราแลกเปลยนคขนานลดลง

ทมา: Kubo, Koji. 2013. Unification of the segmented foreign exchange market in Myanmar.

3.6.1.7 ระบบธนาคาร

ในปจจบน ระบบการธนาคารของเมยนมารประกอบดวย 5 หนวยงานหลก ไดแก ธนาคารกลาง ธนาคารเฉพาะดานของรฐ ธนาคารพาณชยเอกชน บรษทการเงน และสานกงานตวแทนธนาคารพาณชยตางประเทศ มลกษณะการดาเนนงาน ดงน

(1) ธนาคารกลาง (Central Bank of Myanmar: CBM)

810

820

830

840

850

860

870

880

890

900

1204

0212

0409

1204

2912

0514

1205

2112

0530

1206

1112

0621

1206

2912

0706

1207

1612

0725

1208

0112

0810

1208

2012

0830

1209

0712

0914

1209

2112

0928

1210

0812

1015

1211

0112

1108

1211

1912

1129

1212

1012

1219

1301

0713

0115

1301

25Parallel Rate (Money changer USD selling rate)

Exchange Counter (Bank USD selling rate)

CBM Reference Rate

Export Earning Rate (Broker USD selling rate)

kyat/U

SD

Date

99

หนาทหลกของธนาคารกลางคอ เปนธนาคารและทปรกษาดานเศรษฐกจใหกบรฐบาล เปนผกาหนดและปรบใชนโยบายดานการคลงของประเทศ รวมทงมหนาทออกเงนตราเมยนมารทกชนด ควบคมการแลกเปลยนเงนตราตางประเทศ และควบคมกากบดแลออกใบอนญาตแกสถาบนการเงน

(2) ธนาคารเฉพาะดานของรฐ

• Myanmar Economic Bank (MEB) ทาหนาทใหบรการดานการพาณชยและการพฒนา ไดแก เปดบญชออมทรพย บญชกระแสรายวน บญชเงนฝาก ออกหนงสอรบรองการออม ใหสนเชอทงในระดบบคคลและธรกจ รวมทงใหการสนบสนนทางการเงนแกธรกจของเอกชนทดาเนนงานดาน การผลต การคา และการใหบรการ

• Myanmar Foreign Trade Bank (MFTB) ทาหนาทใหบรการเกยวกบการแลกเปลยนเงนตราตางประเทศและการธนาคารระหวางประเทศ เชน รบฝากเงนทงสกลจาดและสกลตางประเทศ ใหกเปนเงนตราตางประเทศภายใตการอนมตของรฐในรปตวสญญาใชเงน การออก Letter of Credit (L/C) และซอและขายตราสารทางการเงน เชน เชคเดนทาง เงนตราตางประเทศ และตวแลกเงน เปนตน

• Myanmar Investment and Commercial Bank (MICB) ทาหนาทใหบรการปลอยสนเชอเพอการลงทนและบรการดานการพาณชยแกทงชาวเมยนมารและชาวตางชาต เชน ใหบรการรบฝากเงนทงในรปแบบบญชออมทรพยและกระแสรายวน ทงเงนตราของเมยนมารและเงนตราตางชาตทเปนสกลหลก

• Myanmar Agriculture and Development Bank (MADB) ทาหนาทใหบรการสนเชอทงระยะสนและระยะยาวสาหรบการผลตสนคาเกษตร เกลอ ปศสตว ปลา และอนๆ

(3) ธนาคารพาณชยเอกชน อปสรรคทสาคญอยางหนงของการลงทนในเมยนมารคอ การเขาถงแหลงเงนทนทจากด

ในชวงสามปทผานมา รฐบาลเมยนมารจงดาเนนการปฏรประบบธนาคาร โดยปจจบน อนญาตใหธนาคารพาณชยเอกชนทงหมด 19 แหงสามารถใหบรการโอนเงนได (ตารางท 3.45) และอนญาตใหธนาคาร 11 แหงจากทงหมด 19 แหง ใหบรการการเงนระหวางประเทศ บรการแลกเปลยนเงนตราระหวางประเทศ และใหเปดบญชในสกลเงนตางประเทศได จากเดมทใหเปดบญชสกลเงนดอลลารสหรฐกบธนาคารพาณชยของรฐเทานน อยางไรกตาม มเพยง 4 ธนาคารทเรมใหบรการเปดบญชในสกลเงนตางชาต นอกจากน ยงมการนาระบบบตรเดบตและบตรเครดตมาใช ลาสด เมอเดอนธนวาคม 2555 เมยนมารเรมอนญาตใหหนวยงานทไมใชธนาคารดาเนนการแลกเปลยนเงนตราระหวางประเทศได

ตารางท 3.45 รายชอธนาคารพาณชยเอกชนในเมยนมารทงหมด ณ สงหาคม 2555

100

Myanmar Citizens Bank Ltd Myanma Industrial Development Bank

First Private Bank Ltd Myanma Livestock and Fisheries Development Ltd

Yadanabon Bank Ltd Sibin Tharyar Yay Bank Ltd

Myawaddy Bank Ltd Innwa Bank Ltd

Yangon City Bank Ltd Co-operative Bank Ltd

Yoma Bank Ltd Asia Green Development Bank Ltd

Myanmar Oriental Bank Ltd Ayeyarwaddy Bank Ltd

Asia-Yangon Bank Ltd United Amara Bank Ltd

Tun Foundation Bank Ltd Myanma Apex Bank Ltd

Kanbawza Bank Ltd

ทมา: Myanmar Business Guide, PwC, 2012. หมายเหต: *คอธนาคารทเรมใหบรการเปดบญชในสกลเงนตางชาต ณ วนท 9 กรกฎาคม 2555

(4) บรษททางการเงน

บรษททางการเงนในเมยนมาร ณ สงหาคม 2555 มเพยงบรษทเดยว ไดแก Myanmar Orient Leasing Company Ltd.

(5) สานกงานตวแทนธนาคารพาณชยตางประเทศ สานกงานตวแทนของธนาคารตางประเทศทตงอยในเมยนมาร ณ สงหาคม 2555 มดงน

(ตารางท 3.46)

ตารางท 3.46 รายชอสานกงานตวแทนธนาคารพาณชยตางประเทศในเมยนมาร ณ สงหาคม 2555 United Overseas Bank Ltd. Sumitomo Mitsui Banking Corporation

Overseas-Chinese Banking Corporation Ltd. DBS Bank Ltd.

Malayan Banking Berhad (MAYBANK), Malaysia The Bank of Tokyo-Mitsubishi UFJ, Ltd

Bangkok Bank Public Company Ltd. Bank for Investment and Development of Vietnam

National Bank Ltd. AB Bank Limited

Brunei Investment Bank (BIB) Industrial and Commercial Bank of China Ltd.

First Overseas Bank Ltd. Mitzuho Corporate Bank Ltd.

First Commercial Bank, Singapore Branch Siam Commercial Bank Public Company Ltd.

CIMB Bank Berhad Krung Thai Bank Public Company Ltd.

ทมา: Myanmar Business Guide, PwC, 2012.


101

พระราชบญญตการจากดการโอนอสงหารมทรพยป 2530 (Transfer of Immovable Property Restriction Law, 1987) และกฎหมายการลงทนตางชาตป 2531 (The Union of Myanmar Foreign Investment Law, 1988) ของเมยนมารไมอนญาตใหชาวตางชาตหรอบรษทตางชาตถอครองทดนและอสงหารมทรพย แตอนญาตใหเชาทดนจากรฐบาลได จนกระทงป 2544 เมยนมารออกประกาศฉบบท 39/2011 ภายใตกฎหมายการลงทนตางชาตป 2531 อนญาตใหชาวตางชาตสามารถเชาทดนจากรฐบาลหรอเอกชนได 30 ป และมสทธตออายการเชาทดนได 2 ครง ๆ ละ 15 ป

อยางไรกตาม ภายใตกฎหมายการลงทนตางชาตฉบบใหมของเมยนมาร (The Union of

Myanmar Foreign Investment Law, 2012) ซงประกาศใชเมอวนท 2 พฤศจกายน 2555 เมยนมารอนญาตใหชาวตางชาตสามารถเชาทดนจากรฐบาลหรอเอกชนไดถง 50 ป และสามารถขอตออายการเชาทดนได 2 ครง ๆ ละ 10 ป ขนอยกบประโยชนรวมกนของทงสองฝาย ในการน ชาวตางชาตหรอนกลงทนตางชาตตองยนเอกสารขอตกลงเชาท ดน หรอเอกสารทแสดงความยนยอมให เชาของเจาของท ดนไปยงคณะกรรมาธการวาดวยการลงทนของเมยนมาร (Myanmar Investment Commission: MIC) เพอขออนมตเชาท


ในภาพรวม ระบบสาธารณปโภคขนพนฐานของเมยนมารยงไมไดมาตรฐาน ทงในเรองโครงสรางการคมนาคมขนสง ไฟฟา และอนเทอรเนต ในสวนของการคมนาคมขนสงขนพนฐานนน เมยนมารมคาดชนวดประสทธภาพดานโลจสตกส31 เพยง 1.86 ซงตาทสดในอาเซยนและเปนอนดบท 129 จากทมการจดอนดบทงหมด 155 ประเทศทวโลก (ตารางท 3.47) โดยปญหาทสาคญคอ คณภาพถนนทไมไดมาตรฐาน นอกจากน อปสรรคตอการลงทนทสาคญอกประการหนงคอ การใหบรการกระแสไฟฟาทไมเพยงพอตอความตองการของประชาชนจนตองประกาศงดจายกระแสไฟฟาในบางชวงเวลา เหนไดจากอตราการเขาถงไฟฟาของประชาชนในเมยนมาร ซงคดเปนเพยงรอยละ 13 ของประชากรทงหมด ทงน อตราดงกลาวนบวาตาทสดในกลมประเทศอาเซยน

31 ดชนวดประสทธภาพดานโลจสตกส (Logistics Performance Index) จดทาขนโดยธนาคารโลกเพอวดประสทธภาพดานโลจสตกส โดยพจารณาจากมตดานตางๆ ไดแก ประสทธภาพของกระบวนการทางศลกากร คณภาพของโครงสรางพนฐานดานการคาและการขนสง การจดการการขนสงสนคาทางเรอ ความสามารถและคณภาพของบรการดานโลจสตกส ความสามารถในการระบและตดตามสนคาทสงมอบ และความตรงตอเวลาในการขนสงสนคาทางเรอไปยงจดหมายภายในระยะเวลาทกาหนด ทงน การคานวณคาดชนดงกลาว เปนคาเฉลยของผลจากการสารวจผประกอบการดานขนสงและโลจสตกสของประเทศตางๆ ทวโลก โดยมคาอยระหวาง 1-5 โดย 5 คอคาทมากทสดและแสดงวามประสทธภาพดานโลจสตกสสงทสดโดยเปรยบเทยบกบประเทศอนๆ ทวโลก ทงน ในป 2555 เปนการเปรยบเทยบของประเทศตางๆ ทวโลกจานวน 155 ประเทศ

102

อยางไรกตาม เมยนมารมทรพยากรนาทอดมสมบรณ โดยมปรมาณนาทนามาใชไดมากเปนอนดบสองในอาเซยน รองจากลาว คดเปน 20,750.25 ลกบาศกเมตรตอประชากรหนงคน นอกจากน อตราคาไฟฟาและอตราคานา ณ เมองยางกงกอยในระดบไมสง โดยมราคาใกลเคยงกบประเทศอนๆ ในอาเซยน

ตารางท 3.47 เครองชวดดานโครงสรางพนฐานของเมยนมาร


ดชนวดประสทธภาพดานโลจสตกส (1=ตา, 5=สง) 1.86a

ถนน 34377 กโลเมตรc

การเขาถงไฟฟา รอยละ 13 ของประชากรทงหมดd

อตราคาไฟฟา ณ เมองยางกง 0.1 ดอลลารสหรฐตอกโลวตตb

ปรมาณนาภายในทนามาใชได 20,750.25 ลกบากศกเมตรตอคนb

อตราคานา ณ เมองยางกง 0.8 ดอลลารสหรฐตอลกบากศกbเมตร

ทมา: รวมรวมจากฐานขอมล ธนาคารโลก, CIA World Factbook, และ JETRO หมายเหต: a เปนขอมลป 2555

b เปนขอมลป 2554 c เปนขอมลป 2553 d เปนขอมลป 2552


3.6.2.1 รปแบบทางกฎหมายในการจดตงธรกจและกระบวนการในการขออนญาตลงทนของชาวตางชาต ภายใตกฎหมายการลงทนตางชาตของเมยนมาร (Myanmar Foreign Investment Law:

MFIL) นตบคคลตางชาตสามารถจดตงธรกจในเมยนมารไดหลายรปแบบ ไดแก บรษทจากด สาขาและสานกงานตวแทนบรษทตางชาต และการรวมทน

(1) บรษทจากด บรษทจากดหมายถง การจดตงหนวยธรกจทจากดใหผถอหนมความรบผดในกจการของ

บรษทเฉพาะเทากบจานวนหนทตนถออยเทานน ชาวตางชาตสามารถถอหนในบรษทจากดไดทงหมด (100% foreign-owned) ยกเวนในบางอตสาหกรรม

ในสวนของโครงสราง บรษทตองมผถอหนอยางนอย 2 คนโดยไมจาเปนตองเปนบคคลธรรมดา และตองมกรรมการบรษทอยางนอย 2 คน ซงไมจาเปนตองพานกในเมยนมาร

บรษทจากดจาแนกเปน 2 ประเภท คอ

103

1) บรษทเอกชนจากด (private limited liability company) คอ บรษททกฎหมายหามมใหมการโอนหนและไมอาจเสนอขายหนแกสาธารณชนได บรษทประเภทนจะตองมผถอหนอยางนอย 2 รายและไมเกน 50 ราย

2) บรษทมหาชนจากด (public limited liability company) ตองมจานวนผถอหนไมนอยกวา 7 ราย โดยสามารถเสนอขายหนแกสาธารณชนได และหลงจากทมการจดทะเบยนบรษทแลวจะตองมการขอรบใบรบรองการประกอบธรกจ (certificate of commencement of business) เพอทจะเรมดาเนนกจการ

(2) สาขาของบรษทตางชาต บรษทตางชาตสามารถจดตงสาขาในเมยนมารได โดยจะขออนญาตจดตงสาขาไดภายใต

กฎหมายวาดวยบรษทของเมยนมาร (Myanmar Company Act: CA) เทานน ทาใหไมสามารถขอรบสทธพเศษทางการลงทนภายใตกฎหมายการลงทนตางชาตได

(3) สานกงานตวแทนของบรษทตางชาต บรษทตางชาตทมความสมพนธทางธรกจหรอลงทนในเมยนมารสามารถขออนญาตตง

สานกงานตวแทนในเมยนมารได เชน ในกรณของธนาคารตาง ๆ สานกงานตวแทนของบรษทตางชาตแตกตางกบสาขาของบรษทตรงทสานกงานตวแทนไมไดรบอนญาตใหประกอบกจกรรมทเกยวกบการคา หรอกจกรรมททาใหเกดรายได แตไดรบอนญาตใหประสานงานกบสานกงานใหญเพอเกบขอมลทจาเปน

(4) การรวมทน นกลงทนตางชาตสามารถจดตงธรกจในรปแบบของการรวมทนกบผรวมทนเมยนมาร ซง

อาจเปนบคคลธรรมดา บรษทเอกชน สหกรณ หรอรฐวสาหกจกได โดยสามารถจดตงทงในรปแบบของหางหนสวนหรอบรษทจากด

สาหรบการจดทะเบยนบรษทนน นกลงทนตางชาตสามารถจดทะเบยนบรษทไดภายใต

กฎหมายการลงทนตางชาต (Myanmar Foreign Investment Law: MFIL) หรอกฎหมายวาดวยบรษทของเมยนมาร (Myanmar Company Act: CA) โดยความแตกตางระหวางการจดทะเบยนบรษทภายใตกฎหมายแตละฉบบ คอ

• บรษททจดทะเบยนภายใตกฎหมายการลงทนตางชาต (MFIL) สามารถยนขอรบสทธพเศษในการลงทนได ทงน กฎหมายการลงทนฉบบใหมของเมยนมารมการเปลยนแปลงทสาคญคอ ไมไดกาหนดเงนลงทนขนตาจากตางชาต จากแตเดมทเคยกาหนดไวในอตราคอนขางสงเมอเปรยบเทยบกบการจดทะเบยนภายใตกฎหมายวาดวยบรษท (CA)32

32

กฎหมายการลงทนตางชาตฉบบเกากาหนดใหบรษททจดทะเบยนภายใตกฎหมายการลงทนตางชาต (MFIL) ซงดาเนนกจการดาน

อตสาหกรรมตองมเงนลงทนจากตางชาตอยางนอย 500,000 ดอลลารสหรฐ ในขณะทบรษททดาเนนกจการดานบรการตองมเงนลงทนจากตางชาตอยางนอย 300,000 ดอลลารสหรฐ

104

อยางไรกตาม MIC อาจกาหนดเงนลงทนขนตาเปนรายกรณไป ทงน ขนตอนในการขอรบใบอนญาตและจดทะเบยนบรษทมดงน 1) ขอรบใบอนญาตลงทนจากคณะกรรมาธการวาดวยการลงทนของเมยนมาร

(Myanmar Investment Commission: MIC) พรอมกบยนขอรบใบอนญาตทาการคา (permit to trade) จากคณะกรรมการดานการลงทนและการบรหารบรษท (Directorate of Investment and Company Administration: DICA)

2) ขอขนทะเบยนกบสานกงานทะเบยนบรษท (Companies Registration Office: CRO) โดยตองชาระคาจดทะเบยนในอตรา 2,500 ดอลลารสหรฐ

• บรษททจดทะเบยนภายใตกฎหมายวาดวยบรษท (CA) ไมสามารถยนขอรบสทธพเศษในการลงทนภายใตกฎหมายการลงทนตางชาต (MFIL) ได โดยมการกาหนดเงนลงทนขนตาสาหรบบรษททดาเนนกจการดานอตสาหกรรมไวท 150,000 ดอลลารสหรฐ และสาหรบบรษททดาเนนกจการดานบรการไวท 50,000 ดอลลารสหรฐ สาหรบการจดทะเบยนภายใตกฎหมายวาดวยบรษท (CA) นน ไมตองขอรบใบอนญาตลงทนจาก MIC กอน กลาวคอ สามารถขอรบใบอนญาตทาการคาและขอขนทะเบยนไดเลย


การลงทนของตางชาตในเมยนมารอยภายใตกฎหมายการลงทนตางชาต (MFIL) โดยฉบบปรบปรงลาสดไดมผลบงคบใชเมอวนท 12 พฤศจกายน 2555 ซงครอบคลมกจกรรมทางเศรษฐกจเกอบทกประเภท ยกเวนการลงทนทอาจสงผลเสยตอวฒนธรรมและประเพณของชนกลมนอย หรอการลงทนทสงผลกระทบตอสขภาพอนามย หรอการลงทนทตองกาจดสารเคมหรอของเสยอนตราย

ลาสด เมอวนท 31 มกราคม 2556 เมยนมารไดออกประกาศฉบบท 1/2013 และประกาศ

ฉบบท 11/2013 เพอเพมเตมรายละเอยดภายใตกฎหมายการลงทนตางชาต (MFIL) ฉบบใหม โดยมกฎระเบยบทเกยวของกบอตสาหกรรมอญมณ คอ

1) เมยนมารไมอนญาตใหชาวตางชาตลงทนในโครงการเหมองอญมณขนาดกลางและขนาดยอม

2) นกลงทนตางชาตสามารถลงทนในโครงการเหมองอญมณขนาดใหญได แตตองเปนการลงทนในรปแบบของการรวมทนกบเอกชนชาวเมยนมาร และนกลงทนตางชาตสามารถถอหนไดไมเกนรอยละ 80 ของหนทงหมด

3) นกลงทนตางชาตสามารถลงทนในกจการผลตและขายอญมณไดในรปแบบของการรวมทนกบรฐบาลเทานน

105

นอกจากน ยงมกจการบางประเภททสงวนไวเพอใหรฐดาเนนการภายใตกฎหมายวาดวยรฐวสาหกจ (state-owned economic enterprises (SEE) law) เชน กจกรรมสารวจ สกด และสงออกไขมก หยก และอญมณ อยางไรกตาม รฐบาลอาจอนญาตใหลงทนในกจการดงกลาวไดเปนรายกรณ โดยนกลงทนตองแสดงความจานงตอ MIC และแสดงใหเหนไดวาการลงทนในกจกรรมดงกลาวจะเปนประโยชนกบรฐ


(1) สทธประโยชนภายใตกฎหมายการลงทนตางชาต (MFIL) บรษทตางชาตทจดทะเบยนภายใตกฎหมายการลงทนตางชาต (MFIL) ซงไดรบ

ใบอนญาตจาก MIC ทกบรษทจะไดรบสทธยกเวนภาษเงนได 5 ปตดตอกน สวนสทธประโยชนอน ๆ จะไดรบเมอยนเรองขออนญาตกบ MIC เทานน โดยสทธประโยชนดงกลาวมดงน

1) ไดรบการลดหยอนภาษเงนได จากการนาผลกาไรสะสมกลบไปลงทนใหมภายในระยะเวลา 1 ป

2) คดคาเสอมราคาของเครองจกร อปกรณ อาคาร หรอสนทรพยทนในอตราเรงทกาหนดโดย MIC โดยสามารถนาคาเสอมราคาเหลานนหกออกจากกาไรกอนนาไปคดภาษได

3) ไดรบการลดหยอนภาษเงนไดสงสดรอยละ 50 ของกาไรจากการสงออกสนคา 4) ชาวตางชาตไดรบสทธในการชาระภาษเงนไดในอตราเดยวกบผพานกในเมยนมาร 5) ไดรบสทธในการหกคาใชจายในการทาวจยและพฒนาในเมยนมารออกจากเงนไดท

จะนาไปคานวณภาษ 6) ไดรบสทธใหใชผลประกอบการทขาดทนในการหกภาษไดเปนระยะเวลามากทสด 3

ป และหลงจากนนจะไดรบสทธในการยกเวนภาษอก 2 ป 7) ไดรบการยกเวนหรอลดหยอนภาษสาหรบการนาเขาเครองจกร อปกรณ เครองมอ

ชนสวนและวสดของเครองจกรทใชในการกอตงกจการ 8) ไดรบการยกเวนหรอลดหยอนภาษสาหรบวตถดบทนาเขาเพอใชในการผลต เปน

ระยะเวลา 3 ปตดตอกนหลงจากการกอสรางโรงงานหรอบรษทเสรจสน 9) ไดรบการยกเวนหรอลดหยอนภาษสาหรบการนาเขาเครองจกร อปกรณ เครองมอ

ชนสวนและวสดของเครองจกร ทใชในการขยายกจการ ภายใตการอนญาตของ MIC 10) ไดรบการยกเวนหรอลดหยอนภาษการคาสาหรบสนคาทผลตเพอสงออก

(2) เขตเศรษฐกจพเศษ (special economic zone: SEZ) นอกเหนอจากการลงทนภายใตกฎหมายการลงทนตางชาต (MFIL) นกลงทนตางชาต

สามารถลงทนภายใตกฎหมายเขตเศรษฐกจพเศษ (special economic zone (SEZ) law, 2011) ซงบงคบใช

106

กบพนทเขตเศรษฐกจพเศษในเมยนมาร และกฎหมายเขตเศรษฐกจพเศษทวาย (Dawei special economic zone aaw, 2011) ซงจะบงคบใชกบพนทเขตเศรษฐกจพเศษทวายเทานน

สทธประโยชนในการลงทนภายใตกฎหมายเขตเศรษฐกจพเศษ ไดแก

1) ไดรบการยกเวนการชาระภาษ (tax holidays) ในชวง 5 ปแรก 2) ไดรบการลดหยอนภาษรายไดจากสนคาสงออกคดเปนรอยละ 50 เปนระยะเวลา 5 ป 3) ไดรบการลดหยอนภาษจากการนารายไดจากการสงออกสนคามาลงทนตอ (reinvestment)

คดเปนรอยละ 50 เปนระยะเวลา 5 ป 4) ไดรบการยกเวนภาษศลกากรสาหรบสนคาบางประเภท เชน เครองจกรและยานยนต เปน

ระยะเวลา 5 ป และไดรบการลดหยอนภาษศลกากรรอยละ 50 ในอก 5 ปตอมา โครงการลงทนในเขตเศรษฐกจพเศษทวายจะตองไดรบการอนมตจากหนวยงานกลางดานเขต

เศรษฐกจพเศษเมยนมาร (Central Body for the Myanmar Special Economic Zone) จากนน นกลงทนตางชาตอาจยนขอรบการยกเวนหรอลดหยอนภาษภายใตกฎหมายเขตเศรษฐกจพเศษทวาย นอกจากน ในเขตเศรษฐกจพเศษทวาย นกลงทนตางชาตยงไดรบอนญาตสามารถถอครองทดนไดเปนระยะเวลา 30 ป โดยสามารถยนขอขยายระยะเวลาถอครองทดนเพมเตมได ดงน

1) ธรกจขนาดใหญ สามารถขอเพมเตมไดอก 30 ป และอก 15 ป 2) ธรกจขนาดกลาง สามารถขอเพมเตมไดอก 15 ป และอก 15 ป 3) ธรกจขนาดเลก สามารถขอเพมเตมไดอก 5 ป และอก 5 ป

ทงน การขอยดระยะเวลาจะพจารณาเปนรายโครงการ ขนอยกบขนาดเงนลงทนและความสาเรจของ

โครงการ นอกจากน นกลงทนสามารถใหเชาหรอขายทดนและอาคารไดในชวงระยะเวลาทไดรบอนญาตใหประกอบกจการในเขตเศรษฐกจพเศษทวาย แตตองมจดประสงคเพอการลงทน และตองไดรบอนมตจากรฐบาลและหนวยงานกลางดานเขตเศรษฐกจพเศษเมยนมาร

(3) การรบรองและคมครองการลงทน

กฎหมายการลงทนตางชาต (MFIL) และกฎหมายเขตเศรษฐกจพเศษทวาย (Dawei SEZ Law) ใหการรบรองวาจะไมมการยดกจการเอกชนมาเปนของรฐในชวงระยะเวลาทไดทาสญญา และยงระบดวยวาในชวงระยะเวลาทจะหมดสญญา นกลงทนสามารถนาเงนลงทนและผลกาไรจากการลงทนออกนอกประเทศไดในเงนสกลตางชาต ซงเปนเงนสกลเดยวกบทไดลงทนไวในตอนแรก

นอกจากน เมยนมารยงทาขอตกลงคมครองการลงทนกบประเทศไทย จน อนเดย คเวต

สปป.ลาว ฟลปปนส และเวยดนามดวย

107

3.6.3 ภาษ

นอกจากการตองเสยภาษเงนไดในเมยนมารแลว ผประกอบกจการในเมยนมารจะตองเสยภาษประเภทตางๆ อก เชน ภาษการคา และภาษศลกากร เปนตน ทงน รอบบญชปภาษของเมยนมารคอ 1 เมษายน–31 มนาคม โดยการทาบญชจะเรมในวนท 1 เมษายนของแตละป และตองดาเนนการยนแบบและชาระภาษภายในวนท 30 มถนายนของปภาษนน หากเลกกจการกลางป จะตองยนชาระภาษภายใน 1 เดอนนบจากเลกกจการ

เมยนมารมภาษทงหมด 15 ประเภท โดยมภาษทเกยวของกบการคาและการลงทนของชาวตางชาต

ดงน

3.6.3.1 ภาษเงนไดนตบคคล เมยนมารใชระบบการเกบภาษชนเดยวคอ เกบจากรายไดโดยตรงจากรายไดของนตบคคล

โดยไมมการเกบภาษจากรายไดทเกดจากการไดรบเงนปนผลของนตบคคล ทงน ผเสยภาษนตบคคลสามารถแบงไดเปน 2 ประเภท คอ

• นตบคคลทมถนทอยในเมยนมาร (resident) สถานะของการมถนทอยในเมยนมารกาหนดไดจากสถานททจดทะเบยนบรษทนน หาก

เปนบรษททจดทะเบยนในเมยนมารภายใตกฎหมายวาดวยบรษทของเมยนมาร (CA) กจะถอวาเปนบรษททมถนทอยในเมยนมาร ซงมหนาทตองเสยภาษจากรายไดทไดรบทงจากในและนอกประเทศเมยนมาร (worldwide Income)

• นตบคคลทไมไดมถนทอยในเมยนมาร (non-resident) นตบคคลทไมไดมถนทอยในเมยนมาร หมายถง บรษทตางชาตทไมไดอยในประเทศแตม

รายไดเกดขนในเมยนมาร รวมทงสาขาของบรษทตางชาต มหนาทในการเสยภาษเฉพาะรายไดทเกดขนในเมยนมารเทานน ในกรณของบรษททจดตงโดยกฎหมายการลงทนจากตางชาต (MFIL) จะเสยภาษเงนไดนตบคคลเฉพาะเงนไดทมแหลงเงนไดมาจากประเทศเมยนมารเทานน

ประเดนทสาคญเกยวกบภาษเงนไดนตบคคล ไดแก (1) รายไดทตองเสยภาษ

รายไดพงประเมนทตองนามาคานวณในการเสยภาษเงนไดนตบคคลทงหมดไดแก รายไดจากการประกอบกจการ และรายไดจากทรพยสนหรอรายไดอน ๆ ทงน การคานวณรายไดทตองเสยภาษทาไดจากการนาเอารายไดทงหมดมาหกคาลดหยอนทเกดจากการทาธรกจหรอกจการใด ๆ อนทาใหเกดรายไดนน ตามทกฎหมายภาษอนญาต และหกคาเสอมของโรงงาน เครองจกรกล สงปลกสราง และยานพาหนะ เปนตน

108

(2) ภาษจากกาไรทไดจากการขายทรพยสน สาหรบบรษททไมไดประกอบกจการกาซธรรมชาตและนามน หากไดกาไรจากการขาย

สนทรพย เชน หน ทดน ยานพาหนะ หรอสนทรพยถาวรอนๆ ทเกนกวา 100,000 จาด ภาษจากกาไรทไดจากการขายสนคาเปนการคานวณจากตนทนของสนทรพยและราคาทขายไป จะตองเสยภาษกาไรทรอยละ 10 แตหากเปนชาวตางชาตทไมมถนทอยในเมยนมารจะตองเสยภาษทรอยละ 40

(3) เงนปนผล ภายใตกฎหมายภาษเงนได (income tax law) ไมตองมการเสยภาษจากเงนปนผลทได

จากนตบคคลทจดทะเบยนในเมยนมาร (4) การหกลดหยอนภาษ

คาใชจายโดยตรงตาง ๆ ททาใหเกดรายได รวมทงคาเสอมและหนเสยทคดเปนหนสญแลว จะสามารถนามาเปนคาลดหยอนทหกจากรายไดเพอคานวณฐานภาษ สวนคาใชจายอน ๆ ทเปนทนทรพยของบรษทหรอคาใชจายสวนตวไมสามารถนามาหกเปนคาลดหยอนภาษได

(5) การขาดทน หากบรษทเกดการขาดทนในปนน จะสามารถนาผลการดาเนนการทขาดทนไปหกออก

จากรายไดในปถดไปไดแตไมเกน 3 ป (6) การหกคาเสอมราคา

คาเสอมราคาของสงหารมทรพยนบเปนรายไดจากการประกอบธรกจ จงนามาหกลดหยอนภาษได ในขณะทคาเสอมราคาจากอสงหารมทรพยไมสามารถนามาหกลดหยอนภาษได

(7) อตราภาษเงนไดนตบคคล เมยนมารกาหนดอตราภาษเงนไดนตบคคล โดยมรายละเอยดดงแสดงในตารางท 3.48

ตารางท 3.48 อตราภาษเงนไดนตบคคลของเมยนมาร

ประเภทของนตบคคล อตราภาษ (รอยละ)

นตบคคลทจดตงขนตามกฎหมายวาดวยบรษท (Myanmar Companies Act) 25

นตบคคลทจดตงขนตามกฎหมายการลงทนจากตางชาต (Myanmar Foreign Investment Law) 25

บรษทตางชาตทดาเนนกจการทไดรบอนญาตเปนพเศษในโครงการทรฐบาลใหการสนบสนน 25

บรษทตางชาตทไมไดตงอยในเมยนมาร เชน สาขาของบรษทตางชาต (เสยภาษเฉพาะรายไดทเกดขนในเมยนมาร)

35

ภาษกาไรทไดจากการขายทรพยสน - บรษททองถน: 20 - บรษทตางชาต: 40

ทมา: Myanmar Business Guide, PwC. 2012.

109

3.6.3.2 ภาษเงนไดบคคลธรรมดา สาหรบชาวตางชาตทอาศยในเมยนมาร กฎหมายกาหนดใหเกบภาษเงนไดบคคลธรรมดาจาก

รายไดทงหมดทเกดขนทงในและนอกเมยนมาร โดยจะถอวาเปนผมถนทอยอาศยในเมยนมารเมอชาวตางชาตอาศยอยในประเทศเมยนมารอยางนอย 183 วนในปภาษนน โดยคานวณจากวนท 1 เมษายนถง 31 มนาคมของทกป นอกจากน ชาวตางชาตททางานใหกบบรษททจดทะเบยนภายใตกฎหมายการลงทนตางชาต (MFIL) นบเปนชาวตางชาตทมถนทอยอาศยในเมยนมาร ไมวาจะอยอาศยเปนระยะเวลานานเทาใดกตาม แตจะถกเรยกเกบภาษจากรายไดทเกดในเมยนมารเทานน ขณะท ชาวตางชาตทไมไดมถนทอยในเมยนมาร จะถกเกบภาษเงนไดบคคลธรรมดาจากรายไดทเกดขนในเมยนมารเทานน

ประเดนสาคญทเกยวของกบภาษเงนไดบคคลธรรมดา ไดแก (1) รายไดทเปนคาจางทตองเสยภาษ

รายไดทเปนคาจางทตองเสยภาษ ไดแก เงนเดอน คาจาง โบนส คาใชจายทนายจางจายให (เชน คาเชาบาน และคารถ) รวมทงรายไดตางๆ ทเกดจากการจางงาน เชน เงนสมทบกองทนสารองเลยงชพ บาเหนจบานาญ คาสมนาคณ นอกจากน ยงตองเสยภาษจากรายไดทไมไดมาจากคาจาง เชน รายไดจากการลงทนตางๆ (ยกเวนเงนปนผล) โดยจะตองเสยภาษหากมรายไดประเภทดงกลาวมากกวา 1,200,000 จาด นอกจากน จะตองเสยภาษเมอมรายไดจากการขายทรพยสนมากกวา 5,000,000 จาด

(2) อตราภาษ เมยนมารกาหนดอตราภาษเงนไดบคคลธรรมดา โดยมรายละเอยดดงแสดงในตารางท 3.49

ตารางท 3.49 อตราภาษเงนไดบคคลธรรมดาในเมยนมาร

ประเภทของผเสยภาษหรอรายได อตราภาษ (รอยละ)

เงนเดอนหรอคาจาง 20

ชาวตางชาตททางานใหบรษททจดทะเบยนภายใตกฎหมายการลงทนตางชาต (MFIL) อตรากาวหนา: 1-20

ชาวตางชาตททางานใหบรษททไมไดจดทะเบยนภายใตกฎหมายการลงทนตางชาต (MFIL) - ชาวตางชาตทมถนทอยในเมยนมาร - ชาวตางชาตทไมไดมถนทอยในเมยนมาร

35

อตรากาวหนา: 1-20

รายไดอนๆ ของชาวตางชาตทมถนทอยในเมยนมาร 35

รายไดจากการขายสนทรพย - ผมถนทอยในเมยนมาร - ผไมมถนทอยในเมยนมาร

10 40


110

(3) การยนภาษ นายจางมหนาทหกภาษเงนไดออกจากเงนเดอนกอนทจะจายใหลกจาง และมหนาทตอง

ชาระภาษสวนนนใหกบทางการภายใน 7 วนหลงจากมการหกภาษ นอกจากน นายจางยงมหนาทยนเอกสารเงนรายไดประจาปของลกจางภายใน 3 เดอน หลงจากครบปภาษ หากนายจางไมสามารถยนเอกสารภายในกาหนดเวลา จะตองชาระคาปรบคดเปนรอยละ 10 ของภาษทจะตองชาระจากรายไดประจาป


(1) ภาษการคา เมยนมารยงไมไดใชระบบภาษมลคาเพมในการเกบภาษจากการคาสนคาหรอการ

ใหบรการ แตมการเกบภาษการคา โดยเกบจากสนคาและบรการทระบไวภายใตกฎหมายวาดวยภาษการคา (commercial tax law) เชน การขนสง กจการบนเทง และกจการโรงแรม เปนตน (ตารางท 3.50)

ตารางท 3.50 ประเภทของสนคาและบรการทตองชาระภาษการคา ประเภทสนคาและบรการ อตราภาษ (รอยละ)

สนคา 72 รายการทเปนสนคาจาเปนในการดารงชพ และสนคาโภคภณฑ เชน นามนปาลม อปกรณการแพทยทใชในการผาตดและรกษาโรค เปนตน

ไดรบยกเวน

สนคาเฉพาะรายการทถกกาหนดใหมการเสยภาษการคา 5–25

สนคาประเภทบหร เครองดมประเภทสราและของมนเมา นามนเชอเพลง ไขมก หยก และอญมณ 30–200

การคาสนคา การทองเทยว การใหบรการดานความงาม และการพมพ 5

คาขนสงโดยสาร 8

โรงแรม ทพก และรานอาหาร 10

การบนเทงตางๆ 15

โรงภาพยนตร 30

ทมา: คมอการคาและการลงทนในประเทศพมา. สสว. 2554.

นอกจากภาษการคาทเกบจากการคาสนคาและบรการทเกดขนในประเทศแลว เมยนมารยงเกบภาษ

สนคานาเขาดวย โดยภาษนาเขาสนคาทสาคญ มดงน 1) รฐบาลสหภาพเมยนมารไดประกาศเกบภาษนาเขาสนคาหลายชนดเปนอตราเดยวทระดบรอยละ

25 (ไมไดระบประเภทสนคา แตไมรวมสนคาคอมพวเตอร ปย และเวชภณฑ ฯลฯ) จากเดมทสนคาเหลานนตองเสยภาษในอตรารอยละ 2–200

2) สงทอ จดเกบในอตรารอยละ 5–300 ของมลคานาเขา 3) เครองจกรและอปกรณ จดเกบในอตรา 15–200 ของมลคานาเขา 4) อปกรณในการขนสงจดเกบในอตรารอยละ 5–300 ของมลคานาเขา 5) สนคาอปโภคบรโภค จดเกบในอตรารอยละ 50–200 ของมลคานาเขา

111

ในสวนของภาษสงออก เมยนมารยกเวนภาษการคาสาหรบสนคาสงออกทกประเภท ยกเวน กาซธรรมชาต นามนดบ หยก อญมณ และไม

(2) ภาษเงนไดหก ณ ทจาย ภาษหก ณ ทจาย ของประเทศเมยนมาร จาแนกเปนประเภทตางๆ ดงแสดงในตารางท

3.51

ตารางท 3.51 ประเภทของภาษหก ณ ทจายของเมยนมาร

ประเภทของเงนได อตราภาษสาหรบชาวเมยนมารและชาวตางชาตทมถนทอยใน

เมยนมาร (รอยละ)

อตราภาษสาหรบชาวตางชาตทไมมถนทอยในเมยนมาร

(รอยละ)

ดอกเบย - 15

คาตอบแทนการใชสทธ เชน คาใชเครองหมายการคา สทธบตร และใบอนญาตตางๆ

15 20

การจายเงนเพอการซอสนคาและการใหบรการภายใตสญญาหรอขอตกลงโดยองคกรของรฐ

2 3.5

การจายเงนคาซอสนคาและบรการภายในประเทศ 2 3.5


(3) อากรแสตมปทเกบจากการซอขายอสงหารมทรพย

กฎหมายอากรแสตมปป 2434 (Myanmar Stamp Act 1891) กาหนดใหเกบอากรแสตมปในหลายประเภท เชน

• เกบอากรแสตมปสาหรบการโอนสทธหรอขายอสงหารมทรพยทอตรารอยละ 5 และเพมอกรอยละ 2 สาหรบอสงหารมทรพยในเขตพนทพฒนายางกง

• เกบอากรแสตมปของการโอนหนในอตรารอยละ 3 ของมลคาหน

• เกบอากรแสตมปสาหรบพนธบตรในอตรารอยละ 2 (4) ภาษอสงหารมทรพย

กฎหมายเมยนมารไมอนญาตใหชาวตางชาตเปนเจาของอสงหารมทรพย (5) ภาษศลกากร

ภาษศลกากรของเมยนมารจดเกบภายใตกฎหมายภาษศลากรแหงเมยนมาร (customs tariff of Myanmar law, 2007) ทอตราภาษรอยละ 0–40 ทงน สนคาจากประเทศไทยและประเทศสมาชกอาเซยนอนๆ จะไดรบสทธในการเสยภาษศลกากรทตากวาสนคาจากประเทศอนสาหรบสนคาทถอวามแหลงกาเนดในอาเซยน เนองจากประเทศเมยนมารเปนสมาชกของอาเซยนทมความผกพนทจะลดอตราภาษศลกากรลงใหเหลอรอยละ 0 ภายในป 2556 และในขณะน เมยนมารกไดดาเนนการลดภาษศลกากรในสนคาหลายรายการลงเหลอรอยละ 0 แลว

112

3.6.3.4 ภาษระหวางประเทศ (อนสญญาภาษซอน) เมยนมารไดทาอนสญญาภาษซอนกบบงคลาเทศ อนเดย อนโดนเซย มาเลเซย สงคโปร

เกาหลใต ไทย สหราชอาณาจกร เวยดนาม และลาว ทงน การยนขอหกภาษ ณ ทจาย ออกจากคาใชจายทตองจายใหกบบรษทจากอนเดย เกาหลใต มาเลเซย สงคโปรและสหราชอาณาจกร จะขนอยกบดลยพนจของกระทรวงการคลงและสรรพากร (Ministry of Finance and Revenue)

3.6.4 การจางงาน 3.6.4.1 การจางงานของบรษทตางชาต

กฎหมายการลงทนจากตางชาต (MFIL) มบทบญญตเกยวกบการวาจางพนกงานโดยนกลงทนตางชาต ดงน

1) สาหรบงานทตองใชทกษะ มขอกาหนดดงน

• ในชวง 2 ปแรกหลงจากเรมธรกจ ตองจางชาวเมยนมารอยางนอยรอยละ 25 ของพนกงานทกษะทงหมด

• ในชวง 2 ปถดมา ตองจางชาวเมยนมารอยางนอยรอยละ 50 ของพนกงานทกษะทงหมด


ทงน ในการจางงานแรงงานเมยนมารทมทกษะ ทงนายจางและลกจางตองลงนามในสญญาจางงานซงเปนไปตามกฎหมายและกฎระเบยบแรงงาน

2) สาหรบงานทไมตองใชทกษะ อนญาตใหจางไดเฉพาะชาวเมยนมาร 3) ดาเนนการจางงานผานสานกงานแลกเปลยนแรงงาน (Labour Exchange Office) หรอ

ตวแทนแลกเปลยนแรงงานทองถน หรอการจางงานดวยนกลงทนเอง 4) ตองจดทาสญญาจางงาน ใหเปนไปตามขอกาหนดในการแตงตงพนกงาน 5) ปฏบตตามกฎหมายและกฎระเบยบเกยวกบแรงงาน ไดแก คาจางขนตาและคาตอบแทน

การลาหยด การลาประจาป เงนชดเชย สวสดการสงคม และประกนประเภทตางๆ ทเกยวของกบการทางาน รวมทงภาระหนาทของตาแหนงงาน เปนตน

6) ดาเนนการแกไขขอพพาทตามทกฎหมายกาหนด

3.6.4.2 สญญาจางงาน สญญาจางงานเปนเอกสารกาหนดความสมพนธทางกฎหมายระหวางนายจางกบลกจาง

ประกอบดวยประเดนทสาคญตางๆ เชน ขอกาหนดเรองชวโมงทางาน คาตอบแทน การประกนสงคมและเงน

113

ชดเชย และการหยดงานประจาป เปนตน ทงน กฎหมายแรงงานของเมยนมารกาหนดวา แมวาการจางแรงงานระหวางนายจางและลกจางใดจะไมไดทาเปนสญญา แตสทธดงกลาวจะตองไมนอยกวาทกฎหมายกาหนดไว

3.6.4.3 การเลกจาง หากมขอพพาททเกดขนจากการจางแรงงาน ไมวาจะเปนขอพพาทระหวางนายจางและ

ลกจางเรองการจางงาน การระงบการจางงาน ขอกาหนดการจางงาน ขอพพาทระหวางนายจาง หรอขอพพาทระหวางลกจาง กจะตองหาทางระงบขอพพาทระหวางกนเองเสยกอน และหากการระงบขอพพาทระหวางกนไมไดผล จงจะยนขอพพาทใหอนญาโตตลาการเปนผตดสน ภายใตกฎหมายขอพพาททางการคา (Trade Disputes Act 1929)


ชวโมงทางานสงสดตอสปดาหของลกจางตามทกฎหมายกาหนด จาแนกตามประเภทกจการ 3 ประเภท ดงน

1) กจการประเภทบรษท รานคาและหางสรรพสนคา และโรงงาน ลกจางทางานไดไมเกน 48 ชวโมงตอสปดาห

2) กจการประเภทขดเจาะนามน และเหมองแร ลกจางทางานไดไมเกน 44 ชวโมงตอสปดาห

3) กจการเหมองแรใตดน ลกจางทางานไดไมเกน 40 ชวโมงตอสปดาห หากนายจางใหทางานเกนกวาทกฎหมายกาหนด กจะตองจายคาจางลวงเวลาเปนเงน 2 เทาของ

คาจางในเวลาทางานปกต 3.6.4.5 อตราคาจาง

เมยนมารไมไดมการกาหนดคาแรงขนตาไว ยกเวนในบางอตสาหกรรม เชน อตสาหกรรมโรงสขาวและใบยาสบ ดงนน คาแรงจงขนอยกบการตกลงกนระหวางนายจางและลกจาง ซงมกจะใชประสบการณ ความร รวมทงฝมอ และพจารณาความตองการของตลาดแรงงานในการกาหนดคาจาง

ทงน การประทวงของแรงงานชวงปลายป 2555 จนถงตนป 2556 โดยเฉพาะในอตสาหกรรม

เครองนงหม สงผลใหรฐบาลเมยนมารกาหนดคาแรงขนตาชวคราวสาหรบแรงงานในเขตนคมอตสาหกรรมไวท 32 ดอลลารสหรฐตอเดอน (หรอเทากบ 65 ดอลลารสหรฐตอเดอนหากรวมคาลวงเวลาและเบยเลยง)

ลาสด เมอวนท 22 มนาคม 2556 สภานตบญญตแหงชาตของเมยนมารไดมมตเหนชอบราง

กฎหมายคาแรงขนตา (Law on Minimum Wages) ซงมผลบงคบใชเมอวนท 4 มถนายน 2556 อยางไรกตาม

114

กฎหมายดงกลาวเปนเพยงกรอบในการกาหนดคาแรงขนตา ซงจะกาหนดโดยคณะกรรมการทแตกตางกนใน แตละอตสาหกรรม 3.6.4.6 การประกนสงคมและคาชดเชยสาหรบลกจาง

กฎหมายประกนสงคม (Social Security Act 1954) กาหนดใหนายจางทมลกจางในสถานประกอบการตงแต 5 คนขนไป ตองจดใหมการสงเงนเขากองทนประกนสงคม ซงการจายเงนสมทบของนายจางจะเทากบรอยละ 2.5 ของคาจางทจายใหลกจางแตละคน และลกจางตองชาระรอยละ 1.5 ของเงนเดอน

สทธของลกจางตามกฎหมายประกนสงคมคอ ไดรบการรกษาพยาบาลฟร ไดเงนชดเชย

ขณะทพกรกษาตว คลอดบตร และทพพลภาพ เงนชวยคาทาศพ และเงนบานาญ หากในกรณทลกจางไมไดอยในระบบประกนสงคม กฎหมายการชดเชยของแรงงาน (Workmen’s Compensation Act 1923) กาหนดใหนายจางมหนาทในการจายคาชดเชยหากลกจางไดรบบาดเจบทเกยวเนองกบการทางาน

เมอวนท 31 สงหาคม 2555 เมยนมารมมตเหนชอบรางกฎหมายประกนสงคมป 2555

(Social Security Law 2012) ครอบคลมประเดนหลก เชน การจดตงและหนาทของคณะกรรมการประกนสงคม ประเภทของกจการทตองปฏบตตามกฎหมายประกนสงคม และประโยชนทลกจางจะไดรบ เปนตน อยางไรกตาม ยงไมมการกาหนดรายละเอยดสาคญตางๆ เชน สดสวนของการจายเงนสมทบโดยนายจางและลกจาง รวมทงจานวนลกจางขนตาในสถานประกอบการทตองสงเงนเขากองทนประกนสงคม โดยกระทรวงแรงงานของเมยนมารจะเปนผกาหนดกฎระเบยบทเกยวของกบประเดนดงกลาว ดงนน จงยงไมมการประกาศบงคบใชกฎหมายประกนสงคมฉบบใหมน


ภายใตกฎหมายวาดวยการลาและวนหยด (Leave and Holidays Act 1951) ลกจางทกคนมสทธในการลางาน ดงน

- ลากจได 6 วน ตอป - ลาประจาปได 10 วนตอป - ลาปวยไดไมเกน 30 วนตอป - วนหยดราชการ 21 วน - ลาคลอด ไมมกฎหมายกาหนดระยะเวลาในการลาคลอดบตรไว แตในทางปฏบต

นายจางจะใหลกจางหญงลาคลอดบตรตามทราชการอนญาตใหขาราชการหญงลาคลอดและเลยงดบตรได โดยใหลาไดเปนเวลา 12 สปดาห

115

3.6.4.7 การจางงานชาวตางชาต กฎหมายเมยนมารอนญาตใหบรษททไดรบใบอนญาตประกอบธรกจจาก MIC สามารถจาง

ผเชยวชาญหรอชางเทคนคชาวตางชาตได แตการจางงานในตาแหนงตางๆ ในบรษทนน ชาวเมยนมารจะไดรบการพจารณากอนชาวตางชาต โดยการจางงานชาวตางชาตมขนตอนดงน

1) นกลงทนตางชาตตองระบจานวนผเชยวชาญหรอชางเทคนคชาวตางชาตทจะจางในแบบฟอรมการขออนมตประกอบธรกจทยนให MIC

2) เมอ MIC อนมตแลว บรษทตองยนขอใบอนญาตทางาน (work permit) จากกรมแรงงาน (Directorate of Labour) ภายใตกระทรวงแรงงานของเมยนมาร และตองยนขอวซาและใบอนญาตพกอาศย (stay permit) ซงจะมอาย 3 เดอน หรอ 12 เดอน และ/หรอสามารถเขาออกประเทศไดหลายครง ๆ ได จากกรมการตรวจคนเขาเมองและการทะเบยนแหงชาต (Immigration and National Registration Department) ภายใตกระทรวงการตรวจคนเขาเมองและประชากร (Ministry of Immigration and Population)

อยางไรกตาม กฎหมายเมยนมารไมอนญาตใหบรษททจดทะเบยนภายใตกฎหมายวาดวย

บรษท (CA) และเปนเจาของโดยชาวเมยนมารแตงตงชาวตางชาตเปนผบรหาร นอกจากน หากบรษททเปนเจาของโดยชาวเมยนมารตองการจางผชานาญการ ผเชยวชาญดานเทคนค ผจดการ ผจดการทวไป หรอตวแทนจดการ จะตองไดรบการอนมตจาก MIC ซงจะไดรบการพจารณาเปนรายกรณ

3.6.4.8 วซาและใบอนญาตทางาน ชาวตางชาตทตองการทางานในเมยนมารตองยนขอรบใบอนญาตทางานและใบอนญาตพก

อาศยตามทระบขางตน แมวาในขณะนประเทศสมาชกอาเซยนไดมความตกลงรวมกนทจะยกเวนการขอวซาประเภทชวคราวใหกบคนในชาตของประเทศสมาชก แตเมยนมารยงไมไดมการงดเวนการขอวซาใหชาตใด ๆ รวมทง ไทย


เมยนมารนบวาเปนประเทศทมกาลงแรงงานสงพอสมควรเมอเทยบกบประเทศในกลมอาเซยน โดยเปนรองเพยง อนโดนเซย เวยดนาม ไทย และฟลปปนส ในป 2553 เมยนมารมกาลงแรงงาน 27,961,865 คน และในป 2554 ธนาคารโลกคาดการณวา เมยนมารมอตราวางงานเพยงรอยละ 4.02 ซงนบวาไมสงมากนก (ตารางท 3.52)

116

ตารางท 3.52 กาลงแรงงานและอตราการวางงานของเมยนมาร 2550 2551 2552 2553 2554

ประชากร (คน) 50,828,959 51,174,018 51,540,490 51,931,231 52,350,763

กาลงแรงงาน (คน) 26,754,984 27,182,428 27,585,537 27,961,865 -

อตราการวางงาน* (รอยละ) 4.02 4.02 4.02 4.02 4.02

ทมา: World bank หมายเหต: * แสดงตวเลขคาดการณ

3.6.5 การควบคมเงนตราระหวางประเทศ

การควบคมเงนตราตางประเทศของเมยนมารอยภายใตการดแลของธนาคารกลาง (CBM) โดย

ชาวตางชาตหรอนตบคคลในเมยนมารตองขออนมตจากธนาคารกลาง (CBM) กอนสงเงนตราตางประเทศออกนอกประเทศ และตองเปนจานวนเงนตามทธนาคารกลาง (CBM) อนญาต โดยจะตองทาธรกรรมกบผคาทไดรบอนญาต (authorized dealer) เทานน 3.6.6 เทคโนโลย

3.6.6.1 สถานภาพดาน ICT ในภาพรวม เมยนมารมการเขาถงและการใชเทคโนโลยดาน ICT ในระดบตา กลาวคอ หาก

พจารณาการเขาถงตอประชากร 100 คน ในป 2554 เมยนมารมสดสวนการเขาถงโทรศพทเคลอนทเพยง รอยละ 2.6 อตราการเขาถงอนเทอรเนตเพยงรอยละ 1.4 การใชอนเทอรเนตบรอดแบนดแบบประจาทรอยละ 0.1 ทงน เมยนมารมสถตทงหมดทกลาวมาในอตราตาทสดในกลมประเทศอาเซยน และมแบนดวธของอนเทอรเนตระหวางประเทศ 8,180 บตตอวนาทตอผใช ซงสงกวาเพยงแค อนโดนเซย และสปป. ลาว (ตารางท 3.53)

3.6.6.2 การจดทะเบยนทรพยสนทางปญญา จากขอมลลาสดป 2553 ชาวเมยนมารมการยนคาขอจดทะเบยนสทธบตร (patent

application) เพยง 1 รายการ เมอพจารณาการยนคาขอจดทะเบยนสทธบตรของชาวเมยนมารและชาวตางชาตตอสานกงานสทธบตรในประเทศตงแตป 2540–2554 โดยแบงตามประเภทเทคโนโลย พบวาเทคโนโลยทมการยนขอจดสทธบตรมากทสดคอสาขา พลงงาน อปกรณ เครองจกรไฟฟา (electrical machinery, apparatus, energy) (รอยละ 17.0) รองลงมาคอ การวด (measurement) และยา (pharmaceuticals) ในอตราเทากน (รอยละ 20.0) ขณะทจานวนสทธบตรทไดรบการจดทะเบยนแลว (granted patent) ของชาวเมยนมารทจดทะเบยนกบสานกงานสทธบตรในประเทศ มจานวน 1 รายการ

117

ตารางท 3.53 ตวชวดดานเทคโนโลยทสาคญของเมยนมาร

เครองชวดทสาคญ (ขอมลป 2554)

สถานภาพดาน ICT การเขาถงโทรศพทเคลอนท (รอยละตอประชากร 100 คน) 2.6 การเขาถงอนเทอรเนต (รอยละตอประชากร 100 คน) 1.4 การใชอนเทอรเนตบรอดแบนดแบบประจาท (รอยละตอประชากร 100 คน) 0.1 การใชอนเทอรเนตบรอดแบนดแบบเคลอนท (รอยละตอประชากร 100 คน) 0 แบนดวธของอนเทอรเนตระหวางประเทศตอผใช (บตตอวนาท) 8,180 การจดทะเบยนทรพยสนทางปญญา การยนคาขอจดทะเบยนสทธบตรรวม (รายการ) 1b ประเภทเทคโนโลยทมการยนขอจดสทธบตรมากทสด (รอยละ) พลงงาน อปกรณ เครองจกรไฟฟา

(40.0)a สทธบตรทไดรบการจดทะเบยนแลวรวม (รายการ) 1b


118

3.7 สาธารณรฐฟลปปนส 3.7.1 สภาวะตลาดโดยทวไป


เศรษฐกจของฟลปปนสมอตราการขยายตวมาอยางตอเนอง โดยในป 2554 ผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศ (gross domestic product: GDP) มมลคา 224.8 พนลานดอลลารสหรฐ คดเปนอตราการเตบโตรอยละ 3.9 อยางไรกตาม ในป 2553 ฟลปปนสมอตราการเตบโตของ GDP สงถงรอยละ 7.6 นอกจากน ในป 2554 รายไดประชาชาตตอหว (Gross national income per capita: GNI) ของฟลปปนสคดเปน 2,369.5 ดอลลารสหรฐ ขณะทอตราเงนเฟอของฟลปปนสอยในระดบรอยละ 4.65

เงนสกลหลกทใชในฟลปปนสคอ เปโซ (PHP) โดยมอตราแลกเปลยนเมอเทยบกบดอลลารสหรฐ

คอ 43.31 เปโซตอหนงดอลลาหสหรฐ (ตารางท 3.54) ตารางท 3.54 เครองชวดทางเศรษฐกจทสาคญของฟลปปนส ป 2550 - 2554


ผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศ (พนลานดอลลารสหรฐ) 149.4 173.6 168.3 199.6 224.8 อตราการเตบโตของผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศ (รอยละ) 6.62 4.15 1.15 7.63 3.91 รายไดประชาชาตตอหว (ดอลลารสหรฐ) 1,684.8 1,925.2 1,835.6 2,140.1 2,369.5 อตราเงนเฟอ (รอยละ) 2.90 8.26 4.13 3.88 4.65 อตราแลกเปลยนทางการ (เปโซ/ดอลลารสหรฐ) 46.15 44.32 47.68 45.11 43.31



สถาบนการเงนของฟลปปนสอยภายใตการดแลของธนาคารกลาง (Bangko Sentral ng Pilipinas) ซงทาหนาทกากบนโยบายการเงนของประเทศ ดแลอตราแลกเปลยน อกทงเปนนายธนาคารใหกบธนาคารพาณชย ทงน ในปจจบน จานวนธนาคารพาณชยในฟลปปนสมอยทงหมด 19 แหง


ฟลปปนสอนญาตใหเฉพาะชาวฟลปปนสและบรษททมชาวฟลปปนสถอหนมากกวารอยละ 60 สามารถถอครองทดนได อยางไรกตาม ชาวตางชาตสามารถถอครองอสงหารมทรพยไดในกรณดงตอไปน

- ถอครองอสงหารมทรพยกอนป พ.ศ. 2478 - ไดรบมรดกจากครอบครวหรอคสมรสทเปนชาวฟลปปนส - สามารถถอครองคอนโดมเนยมได หากผดแลโครงการคอนโดมเนยมนนตางชาตถอหนนอยกวารอยละ 40

119

3.7.1.4 โครงสรางพนฐาน ในภาพรวมโครงสรางพนฐานของประเทศฟลปปนสถอไดวามความพรอมปานกลาง ดชนวด

ประสทธภาพทางโลจสตกสอยในระดบปานกลางโดยมคะแนนเทากบ 3.02 ซงเปนอนดบท 52 จากทมการจดอนดบทงหมด 155 ประเทศ แตฟลปปนสมอตราการเขาถงไฟฟารอยละ 89.7 และมปรมาณนาภายในทนามาใชได 5,050 ลกบาศกเมตรตอคน

เมอพจารณาคาใชจายดานสาธารณปโภค พบวาคาใชจายดานสาธารณปโภคทงคาไฟฟาและคานาม

คาใชจายคอนขางสงเมอเทยบกบประเทศในกลมอาเซยน กลาวคอ อตราคาไฟฟาคดเปน 0.14 ดอลลารสหรฐตอกโลวตต อตราคานาคดเปน 1.6 ดอลลารสหรฐตอควบกเมตร ซงถอวามอตราคานาสงทสดเมอเปรยบเทยบกบประเทศในกลมอาเซยน (ตารางท 3.55)

ตารางท 3.55 เครองชวดดานโครงสรางพนฐานของฟลปปนส


ดชนวดประสทธภาพทางโลจสตกสe (1=ตา, 5=สง) 3.02a ถนน (กโลเมตร) 213,151d การเขาถงไฟฟา (รอยละของประชากรทงหมด) 89.7d อตราคาไฟฟา (ดอลลารสหรฐตอกโลวตต) 0.14a ปรมาณนาภายในทนามาใชได (ลกบาศกเมตรตอคน) 5,050b อตราคานา (ดอลลารสหรฐตอลกบาศกเมตร) 1.6a

ทมา: รวมรวมจากฐานขอมล ธนาคารโลก, CIA World Factbook, หมายเหต: a เปนขอมลป 2555

b เปนขอมลป 2554 c เปนขอมลป 2553 d เปนขอมลป 2552

120


รปแบบทางกฎหมายในการจดตงธรกจของตางชาตและกระบวนการในการขออนญาตจดตงบรษทของตางชาต33

กฎหมายการลงทนจากตางชาต (Foreign Investment Act 1991) ของฟลปปนสกาหนดรปแบบทางกฎหมายในการจดตงธรกจดงน

• ธรกจเจาของคนเดยว (sole proprietorship) หมายถง กจการทมบคคลเดยวเปนเจาของกจการ และรบผดชอบการดาเนนกจการทงหมด

• หางหนสวน หมายถง กจการทมการรวมทนตงแต 2 คนขนไป โดยตองมทนจดทะเบยนอยางนอย 3,000 เปโซ

• บรษทจากด หมายถง กจการทมผถอหน 5-15 คนโดยมทนจดทะเบยนไมนอยกวา 5,000 เปโซ ทงน หากตางชาตถอหนมากกวารอยละ 40 จะถอวาเปนบรษทตางชาต

• สาขาของบรษทตางชาต หมายถง กจการทจดทะเบยนในตางประเทศแลวเขามาดาเนนธรกจในฟลปปนส โดยตองมทนจดทะเบยนขนตา 200,000 ดอลลารสหรฐ อยางไรกตาม หากกจการมการใชเทคโนโลยระดบสงหรอจางแรงงานมากกวา 50 คน ทนจดทะเบยนขนตาจะลดลงเหลอ 100,000 ดอลลารสหรฐ และสาหรบกจการทเปนการผลตเพอสงออกไมตากวารอยละ 60 หรอบรษททซอสนคาในประเทศและสงออกไมตากวารอยละ 60 จะไมมการกาหนดทนจดทะเบยนขนตา

• สานกงานตวแทน หมายถง กจการทจดทะเบยนในตางประเทศแลวเขามาตงสานกงานตวแทนในฟลปปนส โดยมไดมรายไดในฟลปปนส กจการประเภทนตองมทนจดทะเบยนขนตา 30,000 ดอลลารสหรฐ

การขออนญาตจดตงบรษทและกจการประเภทธรกจเจาของคนเดยว จะตองยนขอจดทะเบยนทกระทรวงการคาและอตสาหกรรม (Department of Trade and Industry: DTI) ขณะท กจการประเภทหางหนสวนและบรษทจากดจะจดทะเบยนท DTI หรอไมกได แตกจการทง 5 ประเภทนตองจดทะเบยนทคณะกรรมการกากบหลกทรพยและตลาดหลกทรพย (Securities and Exchange Commission: SEC) โดยไมจาเปนตองขายหนในตลาดหลกทรพย

ขอจากดในการลงทนของตางชาต นกลงทนสามารถลงทนไดรอยละ 100 ในเกอบทกกจการ ยกเวนทระบไวในบญชทหามการลงทนจาก

ตางชาต (Foreign Investments Negative List: FINL) โดย FINL จะประกอบไปดวย

33 ทมา: กรมสงเสรมการสงออก กระทรวงพาณชย (2555) คมอการคาและการลงทน สาธารณรฐฟลปปนส.

121

List A: กจการทมขอจากดการลงทนของตางชาตตามกฎหมาย List B: กจการทมขอจากดการลงทนของตางชาต เนองดวยเหตผลดานความมนคง การ

ปองกนประเทศ สขภาพอนามย วฒนธรรม และการคมครองธรกจขนาดกลางและขนาดเลก

สาหรบรายละเอยดของกจการตาม List A และ List B แสดงในตารางท 3.56 และ 3.57 ตารางท 3.56 กจกรรมทมเงอนไขสาหรบการลงทนของตางชาต List A

ประเภท กจการ

กจการทหามตางชาตลงทน 1. Mass Media except recording 2. Practice of all professions:

a. Engineering b. Medicine and Allied Professions c. Accountancy d. Architecture e. Criminology f. Chemistry g. Customs Brokerage h. Environmental Planning i. Forestry j. Geology k. Interior Design l. Landscape Architecture m. Law

3. Retail trade enterprises with paid-up capital of less than US$2,500,000 4. Cooperatives 5. Private Security Agencies 6. Small-scale Mining 7. Utilization of Marine Resources in archipelagic waters, territorial sea, and exclusive economic zone as well as small scale utilization of natural resources in rivers, lakes, bays, and lagoons 8. Ownership, operation and management of Cockpits 9. Manufacture, repair, stockpiling and/or

122


distribution of nuclear weapons 10. Manufacture, repair, stockpiling and/or distribution of biological, chemical and radiological weapons and anti-personnel mines 11. Manufacture of firecrackers and other pyrotechnic devices

กจการทตางชาตสามารถถอหนไดไมเกนรอยละ 20 Private radio communications network

กจการทตางชาตสามารถถอหนไดไมเกนรอยละ 25 1. Private recruitment, whether for local or overseas employment 2. Contracts for the construction and repair of locally-funded public works

a. Infrastructure/development projects b. Projects which are foreign funded or assisted and required to undergo international competitive bidding

3. Contracts for the construction of defense related structures

กจการทตางชาตสามารถถอหนไดไมเกนรอยละ 30 Advertising

กจการทตางชาตสามารถถอหนไดไมเกนรอยละ 40 1. Exploration, development and utilization of natural resources 2. Ownership of private land 3. Operation and management of public utilities 4. Ownership/establishment and administration of educational institutions 5. Culture, production, milling, processing, trading excepting retailing, of rice and corn and acquiring, by barter, purchase or otherwise, rice and corn and the by-products thereof 6. Contracts for the supply of materials, goods and commodities to government-owned or controlled corporation, company, agency or municipal corporation 7. Project Proponent and Facility Operator of a BOT project requiring a public utilities franchise 8. Operation of deep sea commercial fishing vessels

123


9. Adjustment Companies 10. Ownership of condominium units where the common areas in the condominium project are co-owned by the owners of the separate units or owned by a corporation

กจการทตางชาตสามารถถอหนไดไมเกนรอยละ 60 1. Financing companies regulated by the Securities and Exchange Commission (SEC) 2. Investment houses regulated by the SEC

ตารางท 3.57 กจกรรมทมเงอนไขสาหรบการลงทนของตางชาต List B


กจการทตางชาตสามารถถอหนไดไมเกนรอยละ 40 1. Manufacture, repair, storage, and/or distribution of products and/or ingredients requiring Philippine National Police (PNP) clearance 2. Manufacture, repair, storage and/or distribution of products requiring Department of National Defense (DND) clearance 3. Manufacture and distribution of dangerous drugs 4. Sauna and steam bathhouses, massage clinics and other like activities regulated by law because of risks posed to public health and morals 5. All forms of gambling 6. Domestic market enterprises with paid-in equity capital of less than the equivalent of US$ 200,000 7. Domestic market enterprises which involve advanced technology or employ at least fifty (50) direct employees with paid-in-equity capital of less than the equivalent of US$ 100,000

124

สทธประโยชนในการลงทน34 นกลงทนตางชาตจะไดรบสทธประโยชนในการลงทนโดยขนอยกบสถานทตงและการจดทะเบยนธรกจ

อยางไรกตาม นกลงทนจะไดรบสทธประโยชน หากจดทะเบยนกบ 2 หนวยงานทสาคญไดแก คณะกรรมการดานการลงทน (Board of Investment: BOI) และองคการเขตเศรษฐกจพเศษของฟลปปนส (Philippine Economic Zone Authority: PEZA)

(1) กจการทจดทะเบยนกบ BOI

กจการทจดทะเบยนกบ BOI ไมวาจะเปนกจการของคนทองถนหรอตางชาต จะไดรบสทธประโยชนจาก BOI ภายใตเงอนไขดงน

• กจการทระบใน Investment Priorities Plan (IPP)

• หากไมไดเปนกจการทอยใน IPP จะตองเปนการผลตเพอสงออกอยางนอยรอยละ 50 (กรณทเปนกจการทตางชาตถอหนไมเกนรอยละ 40) หรออยางนอยรอยละ 70 (กรณทเปนกจการทตางชาตถอหนเกนรอยละ 40)

สทธประโยชนทสาคญสาหรบกจการทจดทะเบยนกบ BOI มดงน

• ไดรบการยกเวนภาษเงนไดนตบคคล นบตงแตปทเรมการผลตเชงพาณชย ซงระยะเวลาการยกเวนภาษจะขนอยกบประเภทของโครงการคอ

โครงการบกเบก35 (pioneer status) ไดรบการยกเวน 6 ป

โครงการใหมทไมไดเปนโครงการบกเบก ไดรบการยกเวน 4 ป

โครงการขยาย ไดรบการยกเวน 3 ป

โครงการใหมหรอโครงการขยายทตงอยในเขตหางไกลความเจรญ ไดรบการยกเวน 6 ป และอาจไดรบการยกเวนภาษเพม 1 ป หากมการใชวตถดบในประเทศอยางนอยกงหนงของตนทนวตถดบในปกอนหนา หรอสดสวนทนตอแรงงานไมเกน 10,000 ดอลลารสหรฐตอคน หรอมรายไดเงนตราตางประเทศสทธอยางนอย 500,000 ดอลลารสหรฐ

โครงการปรบปรงกจการ ไดรบการยกเวน 3 ป

• ไดรบการยกเวนภาษนาเขา

• ไดรบการยกเวนธรรมเนยมทาเรอ ภาษสงออก และคาธรรมเนยมการนาเขา

34 ทมา: กรมสงเสรมการสงออก กระทรวงพาณชย (2555) คมอการคาและการลงทน สาธารณรฐฟลปปนส. 35 โครงการบกเบก (pioneer project) ตามทกฎหมายสงเสรมการลงทนของฟลปปนส (EXECUTIVE ORDER NO. 226) ระบไวอยางกวางๆ กลาวคอ เปนอตสาหกรรมทไมไดเปนอตสากรรมประกอบหรอบรรจสนคา และเปนอตสาหกรรมทมการออกแบบ มกระบวนการผลตผลตภณฑทยงไมเคยมการผลตขนในฟลปปนส

125

• สามารถจางแรงงานตางชาตในตาแหนง ผอานวยการ ชางเทคนค และทปรกษา ได 5 ปนบตงแตวนทจดทะเบยน

• ไดรบการผอนคลายพธการศลกากร (2) กจการทจดทะเบยนกบ PEZA กจการทอยในเขตการสงเสรมการลงทนทอยภายใตการดแลของ PEZA และมการสงออก

อยางนอยรอยละ 70 จะไดรบสทธประโยชนในการลงทนทสาคญดงน

• ไดรบการยกเวนภาษเงนไดนตบคคล เปนระยะเวลา 4 ป และสามารถขยายสทธประโยชนไดไมเกน 4 ป หลงจากนนสามารถเลอกเสยภาษเงนไดในอตราพเศษรอยละ 5 ของรายไดรวม แทนการเสยภาษเงนไดและภาษทองถนในอตราทวไปได

• การยกเวนภาษนาเขา เครองจกร อปกรณ ชนสวนอะไหล และวตถดบ

• การยกเวนคาธรรมเนยมทาเรอ ภาษสงออก และคาธรรมเนยมภาษนาเขา

• ไดรบสทธพานกถาวรสาหรบผประกอบการตางชาตและครอบครว หากกจการมการลงทนเรมตนไมนอยกวา 150,000 ดอลลารสหรฐ

3.7.3 ภาษ


(1) รายไดทตองเสยภาษ36 ฐานเงนไดของนตบคคลทถกนามาคานวณเพอเสยภาษเงนไดนตบคคลจะแตกตางกนไป

ตามประเภทของการจดทะเบยน คอ - นตบคคลในประเทศ (domestic corporation) หมายถงกจการทจดทะเบยนตาม

กฎหมายของฟลปปนส การคานวณภาษเงนไดจะคดจากฐานเงนไดสทธทเกดขนจากทวโลก - นตบคคลตางประเทศทมถนทอยในฟลปปนส (resident foreign corporation)

หมายถงกจการทจดทะเบยนในตางประเทศ และเขามาดาเนนกจการในฟลปปนส (เชน สาขาของบรษทตางชาต) การคานวณภาษเงนไดจะคดจากฐานเงนไดสทธ (net income) ทเกดขนเฉพาะในฟลปปนส

- นตบคคลตางประเทศทมไดมถนทอยในฟลปปนส (non-resident foreign corporation) หมายถงกจการทจดทะเบยนในตางประเทศและมไดเขามาดาเนนกจการในฟลปปนส การคานวณภาษเงนไดจะคดจากฐานรายไดรวม (gross Income) ทเกดขนเฉพาะในฟลปปนส เชน เงนปนผล คาเชา คาธรรมเนยม คาชดเชย หรอคาบรการตางๆ โดยหกภาษ ณ ทจาย บางรายการอาจมอตราเฉพาะ เชน ดอกเบยเงนกยมตางประเทศ มอตราภาษรอยละ 20 เปนตน

36 ทมา: กรมสงเสรมการสงออก กระทรวงพาณชย (2555) คมอการคาและการลงทน สาธารณรฐฟลปปนส.

126

(2) ภาษกาไรทไดจากการขายทรพยสน (capital gains tax) ฟลปปนสมการจดเกบภาษกาไรทไดจากการขายอสงหารมทรพยในอตรารอยละ 6 ภาษ

กาไรทไดรบจากการขายหนทไมไดซอขายผานตลาดหลกทรพยในอตรารอยละ 5 สาหรบกาไรจากการขายหนทไมเกน 100,000 เปโซ และภาษกาไรทไดรบจากการขายหนทเกนกวา 100,000 เปโซในอตรารอยละ 10

(3) เงนปนผล (dividends) ฟลปปนสไมมการจดเกบภาษจากเงนปนผล หากเปนเปนเงนปนผลจากบรษททจดตงใน

ฟลปปนส ขณะทนตบคคลตางประเทศทมไดมถนทอยในฟลปปนส จะถกเกบภาษจากเงนปนผลในอตรารอยละ 30 แตในบางกรณ อาจจดเกบภาษในอตรารอยละ 15

(4) การลดหยอนภาษ (deductions) คาใชจายในการดาเนนธรกจ สามารถนามาหกลดหยอนเพอนาไปคานวณหาฐานภาษ

นอกจากนนคาใชจายอนๆ เชน คาใชจายในการวจยและพฒนาทเกยวของกบการดาเนนกจการ สามารถนามาหกลดหยอนภาษได


ขาดทนไปหกออกจากรายไดทถกนาไปคานวณเปนฐานภาษในปถดไปไดแตไมเกน 3 ป (6) การหกคาเสอมราคา (tax depreciation)

ฟลปปนสอนญาตใหสามารถนาคาเสอมราคาของสนทรพยทใชในการคาและประกอบธรกจมาหกเปนคาลดหยอนภาษได

(7) อตราภาษเงนไดนตบคคล ฟลปปนสกาหนดอตราภาษเงนไดนตบคคลรอยละ 30


(1) รายไดทเปนคาจางทตองเสยภาษ รายไดทถกนามาคานวณภาษเงนไดบคคลธรรมดาประกอบไปดวย คาตอบแทน กาไร

จากการคาขาย หรอการใหบรการวชาชพ และรายไดอนๆ (ไดแก รายไดจากอสงหารมทรพย ดอกเบย คาเชา เงนปนผล เงนประจาป เงนรางวล และเงนบานาญ)

(2) คาลดหยอน ผเสยภาษสามารถนาคาใชจายสวนตวมาเปนคาลดหยอนได โดยสามารถหกไดสงสด

50,000 เปโซตอคน นอกจากนน ผเสยภาษยงสามารถนาคาใชจายอนๆ มาเปนคาลดหยอนได เชน คาเบยประกนชวต โดยสามารถนามาลดหยอนได 2,400 เปโซ หรอสาหรบผเสยภาษทมรายไดจากการคาหรอการใหบรการวชาชพ สามารถนาคาใชจายทเกดขน (เชน ดอกเบย สวนขาดทน หนสญ คาเสอมราคา เงนบรจาค และเงนทใชสาหรบการวจยและพฒนา) มาเปนคาลดหยอนได

127

(3) อตราภาษ อตราภาษเงนไดบคคลธรรมดาของฟลปปนสเปนอตราภาษกาวหนา ดงแสดงในตารางท

3.58 ตารางท 3.58 อตราภาษเงนไดบคคลธรรมดาของฟลปปนส

รายไดสทธ (เปโซ) ภาษขนตาในแตละขน (เปโซ) อตราภาษ (รอยละ)

0 - 10,000 0 5

10,000 – 30,000 500 10

30,000 – 70,000 2,500 15

70,000 – 140,000 8,500 20

140,000 – 250,000 22,500 25

250,000 – 500,000 50,000 30

500,000 ขนไป 125,000 32


บคคลธรรมดาทมรายไดทงชาวฟลปปนสและชาวตางชาตตองยนแบบชาระภาษภายในวนท 15 เมษายนของทกป สาหรบผทตองเสยภาษมากกวา 2,000 เปโซ สามารถแบงจายไดเปน 2 งวดโดยในงวดท 1 ชาระพรอมกบการยนแบบภาษ และงวดท 2 ชาระภายในวนท 15 กรกฎาคม ทงน หากมการเสยภาษลาชาจะถกปรบในอตรารอยละ 25 ของภาษทตองชาระทงหมด


(1) ภาษการคา ฟลปปนสมการจดเกบภาษมลคาเพม (value-added tax) ในอตรารอยละ 12 อยางไรก

ตาม มสนคาบางรายการทไดรบยกเวนภาษมลคาเพม เชน การคาหรอการนาเขาสนคาเกษตร ประมง ปศสตว และปย และการนาเขาเครองมอเพอใชในธรกจบรการบางประเภท

(2) ภาษเงนไดหก ณ ทจาย (withholding taxes) ฟลปปนสมการเกบภาษเงนไดหก ณ ทจายจากชาวตางชาตสาหรบเงนไดบางประเภท

เชน ดอกเบย คาตอบแทนการใชสทธ (royalty) โดยคดภาษหก ณ ทจาย รอยละ 20 และภาษจากการโอนกาไรกลบประเทศ (branch remittance tax) ทอตรารอยละ 15

อยางไรกตามชาวตางชาตไมจาเปนตองจายภาษดงกลาวหากเงนไดนนเขาขายตามทกาหนดในอนสญญาภาษซอนทประเทศของตนมอยกบฟลปปนส

(3) อากรแสตมป (stamp duty) ฟลปปนสมการจดเกบอากรแสตมป โดยมอตราทขนอยกบแตละประเภทของเอกสาร

(4) ภาษอสงหารมทรพย (property tax)

128

อตราภาษอสงหารมทรพยขนอยกบสถานทตง โดยมอตราไมเกนรอยละ 3 ของสนทรพยทประเมน

(5) ภาษศลกากร (customs duty) ฟลปปนสมการจดเกบภาษศลกากรในอตรารอยละ 0-65 ขนอยกบประเภทสนคานาเขา

โดยเฉลยแลวจะมการเกบภาษศลกากรในอตรารอยละ 10.5

3.7.3.4 ภาษระหวางประเทศ (อนสญญาภาษซอน) ฟลปปนสไดทาอนสญญาภาษซอนกบประเทศตางๆ กวา 44 ประเทศ โดยเปนประเทศใน

กลมอาเซยน 5 ประเทศคอ อนโดนเซย มาเลเชย สงคโปร ไทย และเวยดนาม 3.7.4 การจางงาน


ภายใตกฎหมายการจางงานของฟลปปนส กรณนายจางยกเลกสญญาจาง กฎหมายไมไดระบระยะเวลาทนายจางตองแจงใหลกจางทราบ อยางไรกตาม ในกรณของการยกเลกสญญาจางเนองจากนายจางมความจาเปนตองตดตงอปกรณเครองจกรเพอลดการจางงาน หรอการปองกนการขาดทนจากการดาเนนกจการ นายจางตองแจงใหลกจางทราบกอนลวงหนา 1 เดอน สาหรบกรณทลกจางยกเลกสญญาจาง ตองแจงใหนายจางทราบกอนลวงหนา 1 เดอน

(2) ชวโมงทางาน กฎหมายการจางงานของฟลปปนส กาหนดใหลกจางทางานไมเกน 8 ชวโมงตอวน

(3) อตราคาจาง ในป 2554 ฟลปปนสกาหนดอตราคาจางขนตาท 11,112 เปโซตอเดอน

(4) การลาประจาป กฎหมายการจางงานของฟลปปนส กาหนดการลาประจาปดงน

• ลกจางทมอายงานเกน 1 ปขนไป มสทธลาประจาปได 5 วนตอป

• วนหยดราชการ 11 วนตอป

• ลาคลอดไดไมเกน 6 สปดาห

129

3.7.4.2 วซาและใบอนญาตทางาน ชาวตางชาตตองขอใบอนญาตทางานของคนตางชาต (alien employment permit: AEP)

จากกระทรวงแรงงานและการจางงาน (Department of Labour and Employment: DOLE) ในกรณดงตอไปน

• ชาวตางชาตทตองการเขามาทางานในประเทศฟลปปนส

• ชาวตางชาตทเปนผบรการวชาชพทไดรบอนญาตภายใตขอตกลงระหวางประเทศใหเขามาทางานในฟลปปนส

• ผทถอวซาประเภท special investor resident visa (SIRV), special retirees resident visa (SRRV), treaty traders visa หรอ special non-immigrant visa

ในการขอวซาเพอเขามาทางานของชาวตางชาตนน ผขอจะตองสงแบบฟอรม AEP พรอมทง

เอกสารตามทกาหนดใหกบ DOLE ทงน ระยะเวลาในการออกใบอนญาตทางานจะใชเวลาประมาณ 5-10 วนทาการ


กาลงแรงงานในประเทศฟลปปนสมแนวโนมเพมขนอยางตอเนอง ในป 2553 ฟลปปนสมกาลงแรงงานอย 38,712,925 คน ขณะทอตราการวางงานของฟลปปนสคอนขางสงถงรอยละ 7.02 ในป 2554 (ตารางท 3.59)

ตารางท 3.59 กาลงแรงงานและอตราการวางงานของฟลปปนส

2550 2551 2552 2553 2554

กาลงแรงงาน (คน) 35,624,685 36,722,588 37,791,478 38,712,925 -




ฟลปปนสเรมมนโยบายการควบคมเงนตราตางประเทศแบบผอนคลายมากขน โดยทวไปรฐบาลฟลปปนสไมมขอจากดในการเคลอนยายเงนตราตางประเทศสาหรบเงนทน กาไร และรายไดจากการประกอบกจการในฟลปปนส ขณะทการกยมเงนตราตางประเทศและการลงทนจากตางประเทศจาเปนตองลงทะเบยนกบธนาคารกลางของฟลปปนส

130


ฟลปปนสถอเปนประเทศทมการเขาถงเทคโนโลยดาน ICT ในอตราไมสงนก ทงการเขาถงโทรศพทเคลอนท การเขาถงอนเทอร เนต การใช อนเทอรเนตบรอดแบนดทงแบบประจาท (fixed broadband) และแบบเคลอนท (mobile broadband) และปรมาณแบนดวธของอนเทอรเนตระหวางประเทศตอผใช กลาวคอ หากพจารณาการเขาถงและการใชตอประชากร 100 คน ฟลปปนสมสดสวนการเขาถงโทรศพทเคลอนทรอยละ 9237 มอตราการเขาถงอนเทอรเนตรอยละ 15 มการใชอนเทอรเนตบรอดแบนดแบบประจาทและแบบเคลอนทรอยละ 1.9 และ 3.438 ตามลาดบ และมปรมาณแบนดวธของอนเทอรเนตระหวางประเทศ 12,360 บตตอวนาท ตอผใชอนเทอรเนต สาหรบราคาของคาบรการ ICT โดยพจารณาจากตะกราราคาของบรการ ICT39 พบวา ราคาคาบรการ ICT ของฟลปปนสถอวามราคาคอนขางสง โดยคดเปนรอยละ 9.0 ของรายไดมวลรวมประชาชาตตอเดอนตอประชากร (ตารางท 3.60) 3.7.6.2 การจดทะเบยนทรพยสนทางปญญา

ในป 2554 ชาวฟลปปนสมการยนคาขอจดทะเบยนสทธบตร (patent application) ตอสานกงานสทธบตรในประเทศจานวน 186 รายการและตอสานกงานสทธบตรตางประเทศ จานวน 112 รายการ คดเปนจานวนรวมทงสน 298 รายการ และชาวตางชาตทยนคาขอจดทะเบยนสทธบตรตอสานกงานสทธบตรในประเทศจานวน 3,010 รายการ

หากจาแนกการยนคาขอจดทะเบยนสทธบตรของชาวฟลปปนสและชาวตางชาตตอสานกงาน

สทธบตรในประเทศตงแตป 2540 – 2554 ตามประเภทเทคโนโลยพบวา ประเภทเทคโนโลยทมการยนขอจดทะเบยนสทธบตรมากทสดคอ สาขาเครองยนต (engines), เครองสบ (pumps), กงหน (turbines) (รอยละ 8.68) รองลงมาคอ เซมคอนดกเตอร (semiconductors) (รอยละ 7.79) และเฟอรนเจอร เกมส (furniture, games) (รอยละ 6.91) ตามลาดบ

ขณะท ในป 2554 ชาวฟลปปนสไดรบสทธบตรทจดทะเบยนแลว (granted patent) จากสานกงาน

สทธบตรในประเทศจานวน 6 รายการ และจากสานกงานสทธบตรตางประเทศจานวน 45 รายการ คดเปน

37 ผใช 1 คนอาจมหมายเลขโทรศพทมากกวา 1 เลขหมาย 38 อนเทอรเนตบรอดแบนดแบบเคลอนทการใชบรการขอมลดวยระบบ 3G ซงผใช 1 คนอาจมหมายเลขโทรศพททใชบรการ 3G มากกวา 1 เลขหมาย 39 ตะกราราคาของบรการ ICT (ICT Price Basket) เปนคาเฉลยของคาบรการบรการโทรศพทพนฐาน บรการโทรศพทเคลอนท และบรการอนเทอรเนตบรอดแบนดแบบประจาท (Fixed broadband Internet) โดยคาบรการทง 3 ประเภทจะเปนคาบรการทถวงดวยรายไดมวลรวมประชาชาตตอเดอนตอประชากรของแตละประเทศ (Monthly GNI per capita)

131

จานวนรวมทงสน 51 รายการ และชาวตางชาตไดรบสทธบตรทจดทะเบยนแลวจากสานกงานสทธบตรในประเทศฟลปปนสจานวน 1,129 รายการ

3.7.6.3 การสงออกสนคาเทคโนโลยขนสง (Hi-technology)40

ในป 2553 ฟลปปนสมการสงออกสนคาเทคโนโลยขนสง (Hi-technology) เปนมลคาทงสน 29,792 ลานดอลลารสหรฐ โดยคดเปนรอยละ 67.82 ของมลคาการสงออกทงหมด

ตารางท 3.60 ตวชวดดานเทคโนโลยทสาคญของฟลปปนส เครองชวดทสาคญ (ขอมลป 2554)

สถานภาพดาน ICT การเขาถงโทรศพทเคลอนท (รอยละตอประชากร 100 คน) 92 การเขาถงอนเทอรเนต (รอยละตอประชากร 100 คน) 15 การใชอนเทอรเนตบรอดแบนดแบบประจาท (รอยละตอประชากร 100 คน) 1.9 การใชอนเทอรเนตบรอดแบนดแบบเคลอนท (รอยละตอประชากร 100 คน) 3.4 ปรมาณแบนดวธของอนเทอรเนตระหวางประเทศตอผใชอนเทอรเนต (บตตอวนาท) 12,360 ตะกราราคาของบรการ ICT (รอยละของรายไดมวลรวมประชาชาตตอเดอนตอประชากร) 9.0 การจดทะเบยนทรพยสนทางปญญา การยนคาขอจดทะเบยนสทธบตรรวม (รายการ) 298 ประเภทเทคโนโลยทมการยนขอจดสทธบตรมากทสด (รอยละ) เครองยนต เครองสบ กงหน (8.68)a สทธบตรทไดรบการจดทะเบยนรวม (รายการ) 51 การสงออกสนคาเทคโนโลยขนสง (Hi-Technology) มลคา (ลานดอลลารสหรฐ ณ ราคาปปจจบน) 29,792b สดสวนตอมลคาการสงออก (รอยละ) 67.82b

ทมา: รวบรวมจากฐานขอมล ITU, WIPO หมายเหต: เปนผลรวมของการยนคาขอจดทะเบยนสทธบตรตงแตป 2540 – 2554

40 จากคาจากดความของธนาคารโลก สนคาเทคโนโลยขนสง (hi-technology) คอสนคาทมระดบการวจยและพฒนาเขมขน (R&D intensity) เชน กจการอวกาศ, คอมพวเตอร, ยา, อปกรณทางวทยาศาสตร, และ เครองมออเลกทรอนกส

132

3.8 สาธารณรฐสงคโปร 3.8.1 สภาวะตลาดโดยทวไป


เศรษฐกจของสงคโปรมการขยายตวอยางตอเนอง โดยในป 2554 ผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศ (gross domestic product: GDP) ของสงคโปรอยท 239.7 พนลานดอลลารสหรฐ มอตราการเตบโตรอยละ 4.9 เมอพจารณารายไดประชาชาตตอหว (Gross national income per capita: GNI) ของสงคโปรคดเปน 46,241 ดอลลารสหรฐ ซงถอเปนประเทศทมรายไดประชาชาตตอหวสงสดในกลมประเทศอาเซยน ขณะทอตราเงนเฟอของสงคโปรคดเปนรอยละ 5.3 สาหรบเงนสกลหลกทใชในสงคโปรคอ ดอลลารสงคโปร (SGD) โดยมอตราแลกเปลยนเมอเทยบกบดอลลารสหรฐคอ 1.26 ดอลลารสงคโปรตอหนงดอลลารสหรฐ (ตารางท 3.61)

ตารางท 3.61 เครองชวดทางเศรษฐกจทสาคญของสงคโปร ป 2550 - 2554



168.43 166.79 175.93 213.15 239.70


8.9 1.7 -1.0 14.8 4.9

รายไดประชาชาตตอหว (ดอลลารสหรฐ) 36,707.1 34,465.5 35,274.5 41,986.8 46,241.0 อตราเงนเฟอ (รอยละ) 2.1 6.5 0.6 2.8 5.3 อตราแลกเปลยนทางการ (ดอลลารสงคโปร/ดอลลารสหรฐ)

1.51 1.41 1.45 1.36 1.26



รฐบาลสงคโปรประสบความสาเรจอยางสงในการผลกดนใหสงคโปรเปนศนยกลางทางการเงนของภมภาค โดยภาคการเงนการธนาคารของสงคโปรอยภายใตการกากบของ Monetary Authority of Singapore (MAS) เปรยบไดกบเปนธนาคารกลางของสงคโปร ซงมหนาทหลกในการกาหนดนโยบายการเงน รกษาเสถยรภาพทางการเงน และสงเสรมใหภาคการเงนของสงคโปรเปนศนยกลางทางการเงน

การจดตงธนาคารพาณชยของสงคโปรจะดาเนนการตามกฎหมายการธนาคาร (Banking Act) ซงภายใตกฎหมายดงกลาว ธนาคารพาณชยสามารถใหบรการธรกรรมทางการเงนทงการรบฝาก ถอน การบรการเกยวกบเชค การใหกยม นอกจากนนธนาคารพาณชยยงสามารถใหบรการธรกรรมอนๆ ได เชน

133

บรการใหคาปรกษาทางการเงน บรการเกยวกบประกนภยและบรการทางดานตลาดทน ซงการใหบรการดงกลาวจะอยภายใตการกากบดแลของ MAS

การจดตงธนาคารพาณชยสามารถดาเนนการทงในรปแบบของ full bank, wholesale bank และ offshore bank ซงการใหบรการในแตละรปแบบมรายละเอยดดงน

• full bank เปนการใหบรการครอบคลมทกกจกรรมทางการเงนทใหอนญาตดาเนนการภายใตกฎหมายการธนาคาร

• wholesale bank สามารถใหบรการครอบคลมทกธรกจธนาคารทใหอนญาตดาเนนการภายใตกฎหมายการธนาคาร เชนเดยวกบ full bank แตไมสามารถดาเนนกจกรรมของลกคารายยอย (retail banking) โดยใชเงนสกลดอลลารสงคโปรได สาหรบการดาเนนงานของ wholesale bank จะเปนไปตาม Guidelines for Operations of Wholesale Banks ซงออกโดย MAS

• offshore bank สามารถใหบรการธรกรรมเชนเดยวกบ full bank และ wholesale bank โดยมการดาเนนธรกรรมผานทาง Asian Currency Units (ACUs) ซงเปนหนวยงานทางบญชทาหนาทดแล ธรกรรมเกยวกบอตราแลกเปลยนตางประเทศ ขณะทธรกรรมของธนาคารทเกยวของกบเงนสกลดอลลารสงคโปรจะดาเนนการผานทาง Domestic Banking Unit (DBU) สาหรบการดาเนนงานของ offshore bank จะเปนไปตาม Guidelines for Operations of Offshore Banks ซงออกโดย MAS

ในปจจบนมธนาคารพาณชยกวา 123 แหงทจดตงในสงคโปร โดยแบงเปน

• ธนาคารทองถน (local bank) 6 แหง ซงเปนธนาคารทสามารถใหบรการทางการเงนไดทกประเภท

• ธนาคารตางชาต (foreign bank) 117 แหง ซงจาแนกเปน - foreign full bank 27 แหง ซงเปนธนาคารตางชาตทสามารถใหบรการทาง

การเงนไดเกอบทกประเภท แตมขอจากดดานจานวนสาขาและจานวนเครองเบกถอนเงนอตโนมต ตวอยางเชน ธนาคารกรงเทพ จากด

- wholesale bank 53 แหง ซงธนาคารสามารถจดตงสาขาหลกไดเพยงแหงเดยว - offshore bank 37 แหง

นอกจากสงคโปรจะมธนาคารพาณชยเปนจานวนมากแลว สงคโปรยงมสถาบนทางการเงน

ประเภทอนๆ อก อาท สถาบนทางการเงนทใหเงนทนแกบรษทในรปแบบของการเขาไปถอหนแทนการใหเงนก (merchant bank) สถาบนทเปนสอกลางในตลาดทน (capital markets intermediaries) บรษทประกนภย

134

(insurance) ทปรกษาทางการเงน (financial adviser) บรษทเงนทน (finance company) ทรสต (trust company) บรษทททาหนาทแลกเปลยนเงนตราและการโอนเงน (money changing and remittance businesses) รวมทงหมดแลวสงคโปรมสถาบนทางการเงนและธนาคารมากกวา 600 แหง


โดยทวไปชาวตางชาตสามารถถอครองทดนหรออสงหารมทรพยในสงคโปรได ยกเวนอสงหารมทรพยประเภททอยอาศยบางประเภททตองไดรบความเหนชอบจากรฐมนตรวาการกระทรวงยตธรรม (Minister for Law) เชน

• ทดนวางสาหรบทอยอาศย (vacant residential land)

• บานเดยว (detached house) บานแฝด (semi-detached house) และทาวนเฮาส (townhouse)

• ทดนวางทไมไดรบการอนมตในการกอสรางคอนโดมเนยม

3.8.1.4 โครงสรางพนฐาน ในภาพรวมโครงสรางพนฐานของประเทศสงคโปรถอไดวามความพรอมคอนขางสง ทงอตรา

การเขาถงไฟฟา ดชนวดประสทธภาพดานโลจสตกส และมขอจากดอยบางในการเขาถงปรมาณนาทนามาใชได โดยสงคโปรมอตราการเขาถงไฟฟารอยละ 100 มคาดชนวดประสทธภาพดานโลจสตกสทระดบ 4.13 ซงสงทสดเปนอนดบ 1 จากประเทศตางๆ ทวโลกจานวน 155 ประเทศ และมปรมาณนาทนามาใชได 115.7 ลกบาศกเมตรตอคน

เมอพจารณาถงคาใชจายดานสาธารณปโภค พบวา คาใชจายดานสาธารณปโภคทงคาไฟฟา

และคานามคาใชจายคอนขางสงเมอเทยบกบประเทศในกลมอาเซยน กลาวคอ อตราคาไฟฟาคดเปน 0.21 ดอลลารสหรฐตอกโลวตต อตราคานาคดเปน 0.8 ดอลลารสหรฐตอลกบาศกเมตร (ตารางท 3.62)

135

ตารางท 3.62 เครองชวดดานโครงสรางพนฐานของสงคโปร เครองชวดทสาคญ

ดชนวดประสทธภาพดานโลจสตกสe (1=ตา, 5=สง) 4.13a ถนน (กโลเมตร) 3,356c การเขาถงไฟฟา (รอยละของประชากรทงหมด) 100d อตราคาไฟฟา (ดอลลารสหรฐตอกโลวตต) 0.21a ปรมาณนาภายในทนามาใชได (ลกบาศกเมตรตอคน) 115.7b อตราคานา (ดอลลารสหรฐตอลกบาศกเมตร) 0.8a

ทมา: รวมรวมจากฐานขอมล ธนาคารโลก, CIA World Factbook, Singapore’s national water agency และ Singapore Power หมายเหต: a เปนขอมลป 2555


136

3.8.2 การจดตงธรกจ 3.8.2.1 รปแบบทางกฎหมายในการจดตงธรกจของตางชาต

ภายใตกฎหมายจดทะเบยนธรกจของสงคโปร (Business Registration Act) ไดกาหนดรปแบบทางกฎหมายในการจดตงธรกจทบคคลตางชาตสามารถดาเนนการไดดงน

• บรษท (locally incorporated company)


• ธรกจเจาของคนเดยว (sole proprietorship)

• หางหนสวน

• หางหนสวนจากด

• หางหนสวนจากดความรบผด (limited liability partnership)

• กองทนธรกจ (business trust)

• ตวแทนของบรษทตางชาต

ในการพจารณารปแบบทางกฎหมายในการจดตงธรกจมกขนอย กบประเภทธรกจทดาเนนการวาเหมาะสมกบรปแบบธรกจใด ซงโดยทวไป การจดตงธรกจของคนตางชาตในสงคโปรมกเปนรปแบบบรษทหรอเปนสาขาของบรษทตางชาต

ขอกาหนดในการจดตงธรกจในสงคโปรทสาคญมดงน

• ทนจดทะเบยน: ตองมหนจดทะเบยนอยางนอย 1 หน

• ผกอตงและผถอหน: ไมมขอกาหนดเรองสญชาตของกรรมการ สาหรบการจดตงบรษทมหาชนจากดตองมผกอตงอยางนอย 2 คน ขณะทสาหรบบรษทจากด หากมผกอตง 1 คนกสามารถจดตงบรษทได

• กรรมการและ สมาชกผบรหาร: ไมมขอกาหนดเรองสญชาตของกรรมการ สาหรบการจดตงบรษทมหาชนจากด ตองมผบรหารอยางนอย 2 คน โดย 1 คนตองเปนคนทมถนพานกในสงคโปรซงอาจเปนคนสงคโปร/ผพานกถาวรหรอเปนผทมใบอนญาตทางาน ขณะทบรษทจากดสามารถมผบรหารไดอยางนอย 1 คน อยางไรกตาม หากบรษทมผบรหาร 1 คน ผบรหารคนนไมสามารถทางานในตาแหนงเลขานการควบคกนไปได

• การบรหารจดการ: ไมมขอกาหนดเรองสญชาตในการบรหารจดการ

• ภาษและคาธรรมเนยม: คาธรรมเนยมในการจดทะเบยน 300 ดอลลารสงคโปร และคาธรรมเนยมในการอนมตและลงทะเบยนชอบรษท 15 ดอลลารสงคโปร

137

3.8.2.2 กระบวนการในการขออนญาตจดตงบรษทของตางชาต ในการขออนญาตจดตงบรษทของนกลงทนตางชาต นกลงทนตองมอายมากกวา 18 ปและ

ตองมผถอหนและกรรมการอยางนอย 1 คน โดยกรรมการอยางนอย 1 คนนนตองอาศยอยในประเทศสงคโปร สาหรบบรษททมกรรมการ 1 คน กรรมการทานนนไมสามารถทาหนาทเปนเลขานการได

นกลงทนตองยนเอกสารการจดตงบรษทกบ Accounting & Corporate Regulatory

Authority (ACRA) ซงเอกสารดงกลาวมรายละเอยดเกยวกบชอของบรษท จดประสงคในการจดตง รายละเอยดของทนจดทะเบยน รายชอผมอานาจลงนาม และขอมลอนๆ

ระยะเวลาในการจดทะเบยนจดตงบรษทโดยปกตใชเวลา 1 วน โดยขนตอนในการอนมตชอ

บรษท ใชเวลาตรวจสอบ 2 ชวโมง ยกเวนกรณทมขอขดแยง เชน คาในชอมคาทหามใช หรอความคลมเครอเปนตน


สงคโปรไมมขอจากดในการลงทนของตางชาตทงขนาดทนจดทะเบยน สญชาตของกรรมการ และสญชาตสาหรบการบรหารจดการ โดยนกลงทนตางชาตสามารถมสดสวนในการลงทนไดรอยละ 100 ในเกอบทกสาขายกเวนเพยงสาขาโทรคมนาคม (ไมเกนรอยละ 73.99) สาขาบรการทางการแพทย (ไมเกนรอยละ 51) รวมถงในสาขาบรการบางสาขาทมความสาคญทใหบรการโดยภาครฐ (เชน การอานวยความสะดวกของทาเรอ และสาธารณปโภค)


สงคโปรมมาตรการเพอสงเสรมการลงทนจากนกลงทนตางชาตโดยใหสทธประโยชนแกนกลงทนทงการยกเวนภาษ การลดหยอนอตราภาษ ซงภาคเศรษฐกจทรฐบาลมกใหสทธประโยชนสวนใหญเปนกจกรรมทเนนการใชเทคโนโลย มการวจยและพฒนา และมการคดคนนวตกรรม

สทธประโยชนในการลงทนของนกลงทนตางชาตทสาคญ ไดแก

1. Enterprise Investment Incentive (EII) Scheme EII เปนการใหสทธประโยชนแกผประกอบการทเรมดาเนนธรกจโดยเนนกจกรรมการสราง

ผลตภณฑทเปนนวตกรรมและเนนกจกรรมการวจยและพฒนาผลตภณฑใหมหรอมบรการรปแบบใหม โดยบรษทสามารถนายอดขาดทนสะสมมาหกลดหยอนภาษไดสงสดถง 3 ลานดอลลารสงคโปรในชวงระยะเวลา 5 ปนบตงแตกอตงบรษท

138

2. Tax Exemption for Start-Ups สาหรบนตบคคลทจดทะเบยนในสงคโปรและมผถอหนไมเกน 20 รายโดยทกรายเปนบคคล

ธรรมดา สามารถขอรบสทธประโยชนในการยกเวนภาษเงนได โดยเงนไดจานวน 1 แสนดอลลารสงคโปรแรกไดรบยกเวนไมตองนามาคานวณภาษเงนไดประจาปเปนเวลา 3 ป

3. Pioneer Incentive Scheme บรษททอยในภาคอตสาหกรรมหรอภาคการบรการทดาเนนกจการโดยสามารถชวยยกระดบ

มาตรฐานของอตสาหกรรมในภาพรวมของสงคโปรไดมสทธทจะไดรบการยกเวนภาษรายไดเปนระยะเวลา 5- 15 ป ขนอยกบประเภทของผลตภณฑ ระดบเทคโนโลยทใช และระดบการลงทนในภาพรวมของสงคโปร 3.8.3 ภาษ

3.8.3.1 ภาษเงนไดนตบคคล (1) รายไดทตองเสยภาษ

รายไดของนตบคคลทถกนามาคานวณเพอเสยภาษเงนไดนตบคคลประกอบไปดวย

• กาไรทไดรบจากการคาขาย การทาธรกจ และคาบรการวชาชพ (profession) ทเกดขนในสงคโปร

• เงนปนผล ดอกเบย สวนลด คาตอบแทนการใชสทธ (royalty) คาเชา พรเมยม (premium) และกาไรทไดรบจากการเปนเจาของอสงหารมทรพยในสงคโปร

• เงนบานาญ คาธรรมเนยม และเงนประจาป (2) ภาษกาไรทไดจากการขายทรพยสน (capital gains tax)

ประเทศสงคโปรไมมการจดเกบภาษกาไรทไดจากการขายทรพยสน (3) เงนปนผล (dividends)

ประเทศสงคโปรไมมการจดเกบภาษจากเงนปนผลหากเปนเงนปนผลจากบรษททจดตงในสงคโปร

(4) การหกลดหยอนภาษ (deductions) คาใชจายในการดาเนนธรกจสามารถนามาหกลดหยอนเพอนาไปคานวณหาฐานภาษ

นอกจากนน คาใชจายอนๆ ทสามารถนามาเปนสวนลดหยอนได อาท คาเสอมการใชทน (capital allowanc) ผลขาดทนสะสม (tax loss carry forward) และเงนบรจาค โดยเงนบรจาคสามารถนามาเปนสวนลดหยอนไดถงรอยละ 250 ของยอดบรจาค

(5) การขาดทน (losses) หากบรษทเกดการขาดทนจากการดาเนนกจการในปนน สามารถนาผลการดาเนนการท

ขาดทนไปหกออกจากรายไดทถกนาไปคานวณเปนฐานภาษในปถดไปไดสงสดไมเกน 100,000 ดอลลารสงคโปร

139

(6) การหกคาเสอมราคา (tax depreciation) คาเสอมราคาของโรงงานและเครองจกรสามารถนามาหกลดหยอนภาษไดโดยสามารถ

นามาหกลดหยอนภาษไดรอยละ 100 หากสนทรพยดงกลาวมมลคานอยกวา 1,000 ดอลลารสงคโปร โดยสามารถลดหยอนภาษไดสงสด 30,000 ดอลลารสงคโปร นอกจากนนนกลงทนยงสามารถนาคาเสอมราคาของสนทรพยอนๆ ทสามารถนามาลดหยอนได อาทเชน อาคาร ทรพยสนทางปญญา สาหรบคาใชจายในการจดซอรถยนต ทไมไดใชเพอการพาณชย ไมสามารถนาคาเสอมราคามาเปนสวนลดหยอนได

(7) อตราภาษเงนไดนตบคคล อตราภาษเงนไดนตบคคลของสงคโปรมอตรารอยละ 17 ซงอตราดงกลาวทงบรษทของ

สงคโปรและบรษทตางชาตตางเกบในอตราเดยวกน สาหรบรอยละ 75 ของรายได 10,000 ดอลลารสงคโปรแรกนนจะถกยกเวนไมตองเสยภาษ และรอยละ 50 ของรายได 290,000 ดอลลารสงคโปรถดมาจะถกยกเวนไมตองเสยภาษ


(1) รายไดทเปนคาจางทตองเสยภาษ รายไดทถกนามาคานวณภาษเงนไดบคคลธรรมดาประกอบไปดวย กาไรจากการคา หรอ

การใหบรการวชาชพ รายไดจากการจางงาน เงนบานาญ และเงนประจาป สาหรบรายไดจากการจางงานประกอบไปดวย คาจาง เงนเดอน เงนชดเชยวนหยด (leave pay) คาธรรมเนยม คาคอมมชชน เงนโบนส สนนาใจ (gratuity) เงนรางวลพเศษ (perquisite) เบยเลยง และผลตอบแทนในรปแบบอนทมใชเงน (benefit in-kind) เชน สวสดการดานอาหาร คาเสอผา และคาทอยอาศย

(2) คาลดหยอน สาหรบลกจางสามารถนาคาใชจายในการทางานมาเปนสวนลดหยอนได เชน คาเดนทาง

คาสนทนาการ เปนตน สาหรบผททาธรกจสวนตวสามารถนาคาใชจายในการดาเนนกจการมาเปนคาลดหยอนได และยงมคาลดหยอนอนๆ อก เชน คารกษาพยาบาล คาใชจายในการวจยและพฒนา ขณะทคาลดหยอนอนๆ สาหรบทงลกจางและผททาธรกจสวนตวเชน คาทอยอาศย เงนบรจาค เปนตน นอกจากนน รฐบาลสงคโปรยงมคาลดหยอนภาษ (earned income relief) ใหกบทงบคคลธรรมดาทเปนลกจางหรอทาธรกจสวนตว โดยในปภาษ 2556 บคคลธรรมดาทมรายไดทอายตากวา 55 ป จะไดรบเงนคาลดหยอนภาษ 1,000 ดอลลารสงคโปร อาย 55-59 ป จะไดรบเงนคาลดหยอนภาษ 6,000 ดอลลารสงคโปร และอายมากกวา 60 ปขนไป จะไดรบเงนคาลดหยอนภาษ 8,000 ดอลลารสงคโปร

(3) อตราภาษ อตราภาษเงนไดบคคลธรรมดาของสงคโปรแบงเปน อตราภาษสาหรบคนสญชาตสงคโปร

และคนตางชาต โดยอตราภาษเงนไดบคคลธรรมดาสาหรบคนสญชาตสงคโปรเปนแบบอตรากาวหนาตงแต รอยละ 2-20 ขณะทคนตางชาตจะคดรายไดจากการจางงานแบบอตราคงททรอยละ 15 ขณะทรายไดจาก

140

แหลงอนๆ ทเกดขนในประเทศสงคโปรจะคดอตราภาษคงททรอยละ 20 อยางไรกตาม สาหรบคนตางชาตทเขามาทางานในสงคโปรเปนระยะเวลาสนกวา 60 วน อาจไดรบการยกเวนภาษเงนไดบคคลธรรมดา

(4) การยนภาษ บคคลธรรมดาทมรายไดทงชาวสงคโปรและชาวตางชาตตองยนแบบชาระภาษภายใน

วนท 15 เมษายนของทกป โดยตองทาเรองยนแบบชาระภาษกบ Inland Revenue Authority of Singapore (IRAS) สาหรบผทตองเสยภาษ สามารถเลอกชาระครงเดยวภายใน 1 เดอนนบตงแตยนแบบชาระภาษหรอสามารถแบงจายเปนงวดไดสงสด 12 งวดตอป


(1) ภาษการคา สงคโปรมการจดเกบภาษการคาจากสนคาและบรการทมการบรโภคในสงคโปร และการ

นาเขาสนคาเขามาในประเทศสงคโปร โดยภาษการคาของสงคโปรสามารถแบงไดเปน 3 ประเภทตามประเภทของสนคาและบรการคอ

• สนคาและบรการทวไปจะเกบภาษทรอยละ 7

• สนคาสงออกและการใหบรการระหวางประเทศ จะเกบภาษทรอยละ 0

• รายการไดรบการยกเวนภาษ ไดแก การขายและใหเชาทดน ผลตภณฑทเกยวกบการใหบรการทางการเงน เชนการประกนชวต ดอกเบยธนาคาร เปนตน

(2) ภาษเงนไดหก ณ ทจาย (withholding taxes) สงคโปรมการเกบภาษเงนไดหก ณ ทจายกบชาวตางชาตสาหรบเงนไดบางประเภท เชน

ดอกเบย คาตอบแทนการใชสทธ (royalty) โดยคดภาษหก ณ ทจาย รอยละ 15 และ 10 ตามลาดบ อยางไรกตามชาวตางชาตไมจาเปนตองจายภาษดงกลาวหากเงนไดนนเขาขายของอนสญญาภาษซอน

(3) อากรแสตมป (stamp duty) สงคโปรไมมการจดเกบคาอากรแสตมปสาหรบผลตภณฑทางการเงนนบตงแตป 2541

แตยงคงมการจดเกบคาอากรแสตมปกบหน และอสงหารมทรพย (4) ภาษอสงหารมทรพย (property tax)

สงคโปรมการเกบภาษอสงหารมทรพย โดยเจาของอสงหารมทรพยจะตองเสยภาษซงเกบเปนรายปในทกตนป ซงเปนอตราภาษแบบกาวหนา โดยมอตราภาษรอยละ 0–6 สาหรบอสงหารมทรพยทมเจาของอยอาศย (owner-occupied residential property) และมการเกบภาษอตรารอยละ 10 สาหรบอสงหารมทรพยประเภทอน

(5) ภาษศลกากร (customs duty) สงคโปรไมมการจดเกบภาษนาเขาและสงออก

141

3.8.3.4 ภาษระหวางประเทศ (อนสญญาภาษซอน) สงคโปรไดทาอนสญญาภาษซอนกบประเทศตางๆ กวา 73 ประเทศโดยเปนประเทศในกลม

อาเซยน 7 ประเทศคอ บรไน ฟลปปนส อนโดนเซย มาเลเชย เมยนมาร ไทย และเวยดนาม 3.8.4 การจางงาน

3.8.4.1 สญญาจางงาน

(1) การเลกจาง ภายใตกฎหมายการจางงานของสงคโปรกาหนดใหนายจางตองทาการแจงแกลกจางหาก

มการเลกจางงาน โดยมรายละเอยดดงน - สาหรบลกจาง - ตองไดรบการแจงลวงหนา 1 วน สาหรบลกจางทมอายงานนอยกวา 26 สปดาห - ไดรบการแจงกอน 1 สปดาหสาหรบลกจางทมอายงาน 26 สปดาหถง 2 ป - ไดรบการแจงกอน 2 สปดาหสาหรบลกจางทมอายงาน 2-5 ป - ไดรบการแจงกอน 4 สปดาหสาหรบลกจางทมอายงานมากกวา 5 ปขนไป - สาหรบตาแหนงผบรหารนน ทงฝายนายจางและลกจางตองทาการแจงลวงหนา

ภายใน 3 เดอน หากมการเลกจางงานหรอลาออกจากงาน

ในกรณของการเลกจางงานทไมไดเกดจากเหตผลทางเศรษฐกจ (non-economic) ลกจางทเหนวาการเลกจางนนไมเปนธรรม สามารถรองเรยนไปยงรฐมนตรกระทรวงแรงงาน (Minister for Manpower) ภายใน 1 เดอนนบแตวนทถกเลกจาง

(2) ชวโมงทางาน กฎหมายการจางงาน กาหนดใหลกจางทางานไมเกน 12 ชวโมงตอวน

(3) อตราคาจาง ประเทศสงคโปรไมมการกาหนดอตราคาจางขนตา อยางไรกตาม สภาคาจางแหงชาต

(National Wage Council: NWC) ของสงคโปรไดจดทาแนวทางกาหนดคาจางประจาป ซงจะมการทบทวนทกๆ 2-3 ป

(4) การลาประจาป กฎหมายการจางงาน (Employment Act) ของสงคโปร กาหนดใหผใชแรงงาน

(workmen) ทมรายไดนอยกวา 4,500 ดอลลารสงคโปรตอเดอน และลกจางทมรายไดนอยกวา 2,000 ดอลลารสงคโปรตอเดอนสามารถมสทธลาดงน

142

- ลาประจาปได 7 วนตอปสาหรบลกจางทมอายงาน 1 ปและมวนลาประจาปเพมขนทก 1วนสาหรบอายงานทเพมขนทก 1 ป ซงวนลาประจาปสงสดคอ 14 วนตอป

- วนหยดราชการ 11 วนตอป - ลาปวย 14 วนตอป (สงสด 60 วนหากตองเขารบการรกษาในโรงพยาบาล) - ลาคลอด 16 สปดาห


บคคลตางชาตทตองการเขามาทางานในประเทศสงคโปรตองทาการสมครเพอขอใบอนญาตทางาน โดยใบอนญาตทางานของสงคโปรจาแนกไดเปน 4 ประเภท คอ

(1) work permit ใบอนญาตประเภทนสาหรบแรงงานตางชาตมฝมอและแรงงานไรฝมอทมเงนเดอนตากวา

2,000 เหรยญสงคโปร ใบอนญาตประเภทนมอาย 2 ป และสามารถตออายใหมได โดยนายจางตองเปนผออกคาใชจายในการดาเนนการทาเรองขอใบอนญาตทางาน

(2) employment pass ใบอนญาตประเภทนสาหรบคนตางชาตระดบวชาชพ (professional) และระดบบรหาร

(executive) ทม เงนเดอนประจา ตงแต 3 ,000 ดอลลารสงคโปรและมคณสมบ ต เ ปนทยอมรบโดย employment pass แบงเปนหลายระดบดงน

- ระดบ P1 สาหรบผไดรบเงนเดอนมากกวา 8,000 ดอลลารสงคโปรขนไป - ระดบ P2 สาหรบผไดรบเงนเดอนมากกวา 4,500 และไมเกน 7,000 ดอลลาร

สงคโปร - ระดบ Q1 สาหรบผไดรบเงนเดอนมากกวา 3,000 ดอลลารสงคโปรขนไป

(3) ใบอนญาต S pass ใบอนญาตประเภทนสาหรบสาหรบคนตางชาตทมฝมอแรงงานในระดบกลาง (mid-

level skilled worker) มการศกษาระดบปรญญาหรออนปรญญา หรอประกาศนยบตรวชาชพเทคนคหลกสตรเตมเวลาอยางนอย 1 ป และไดรบคาเงนเดอนขนตา 2,000 ดอลลารสงคโปร

(4) personalized employment pass (PEP) ใบอนญาตทางานประเภท PEP เปนใบอนญาตแบบใหมเพออานวยความสะดวกใหผม

ความสามารถพเศษ (global talent) ใหมาทางานในประเทศสงคโปรซงจะตองมรายไดในปทผานมาอยางนอย 34,000 ดอลลารสงคโปร และเงนเดอนขนตาในชวง 6 เดอนกอนทจะสมครใบอนญาตนอยางนอย 8,000 ดอลลารสงคโปร หรอผทมใบอนญาตประเภท P1 สามารถสมครใบอนญาตประเภทนได ซงใบอนญาตประเภทนไมสามารถตออายได

143

3.8.4.3 กาลงแรงงาน กาลงแรงงานของประเทศสงคโปรถอวามจานวนไมสงนกเมอเทยบกบประเทศในกลมอาเซยน

โดยในป 2553 สงคโปรมกาลงแรงงานทงสน 2,805,435 คน นอกจากน อตราการวางงานของสงคโปรอยในระดบตา โดยมอตราการวางงานเพยงรอยละ 2.03 ในป 2554 (ตารางท 3.63)

ตารางท 3.63 กาลงแรงงานและอตราการวางงานของสงคโปร 2550 2551 2552 2553 2554

กาลงแรงงาน (คน) 2,457,482 2,624,581 2,719,444 2,805,435 -




ถงแมวาสงคโปรจะมกฎหมายวาดวยการควบคมเงนตางประเทศ (Exchange Control Act) แตในทางปฏบต รฐบาลสงคโปรไมมขอจากดสาหรบธรกรรมการแลกเปลยนเงนตราและการเคลอนยายเงนทน นกลงทนสามารถเคลอนยายเงนทนอยางเปนอสระทงการเคลอนยายเงนทนเขาและออก ถงแมวาในบางกรณ รฐบาลสงคโปรมขอจากดในการเคลอนยายเงนดอลลารสงคโปรเพอใชในตางประเทศ สาเหตทรฐบาลมการจากดการเคลอนยายเงนดอลลารสงคโปร เนองจากการปองกนการเกงกาไรคาเงน


สงคโปรเปนประเทศทมการเขาถงเทคโนโลยดาน ICT ในอตราสง ทงการเขาถงโทรศพทเคลอนท การเขาถงอนเทอร เนต การใช อนเทอรเนตบรอดแบนดทงแบบประจาท (fixed broadband) และแบบเคลอนท (mobile broadband) และปรมาณแบนดวธของอนเทอรเนตระหวางประเทศตอผใช กลาวคอ หากพจารณาการเขาถงและการใชตอประชากร 100 คน สงคโปรมสดสวนการเขาถงโทรศพทเคลอนทรอยละ 149.541 มอตราการเขาถงอนเทอรเนตรอยละ 85 มการใชอนเทอรเนตบรอดแบนดแบบประจาทและแบบเคลอนทรอยละ 25.5 และ 110.942 และมแบนดวธของอนเทอรเนตระหวางประเทศ 547,064 บตตอวนาท ตอผใช สาหรบราคาของคาบรการ ICT ซงพจารณาจากตะกราราคาของบรการ ICT43

41 ผใช 1 คนอาจมหมายเลขโทรศพทมากกวา 1 เลขหมาย 42 อนเทอรเนตบรอดแบนดแบบเคลอนทการใชบรการขอมลดวยระบบ 3G ซงผใช 1 คนอาจมหมายเลขโทรศพททใชบรการ 3G มากกวา 1 เลขหมาย 43 ตะกราราคาของบรการ ICT (ICT price basket) เปนคาเฉลยของคาบรการบรการโทรศพทพนฐาน บรการโทรศพทเคลอนท และบรการอนเทอรเนตบรอดแบนดแบบประจาท (fixed broadband internet) โดยคาบรการทง 3 ประเภทจะเปนคาบรการทถวงดวยรายไดมวลรวมประชาชาตตอเดอนตอประชากรของแตละประเทศ (monthly GNI per capita)

144

พบวาสงคโปรมราคาคาบรการ ICT ตา โดยคดเปนรอยละ 0.4 ของรายไดมวลรวมประชาชาตตอเดอนตอประชากร (ตารางท 3.64) 3.8.6.2 การจดทะเบยนทรพยสนทางปญญา

ในป 2554 ชาวสงคโปรมการยนคาขอจดทะเบยนสทธบตร (patent application) ตอสานกงานสทธบตรในประเทศจานวน 1,056 รายการและตอสานกงานสทธบตรตางประเทศ จานวน 3,512 รายการ คดเปนจานวนรวมทงสน 4,568 รายการ และชาวตางชาตท ยนคาขอจดทะเบยนสทธบตรตอสานกงานสทธบตรในประเทศจานวน 8,738 รายการ

หากจาแนกการยนคาขอจดทะเบยนสทธบตรของชาวสงคโปรและชาวตางชาตตอสานกงานสทธบตร

ในประเทศตงแตป 2540–2554 ตามประเภทเทคโนโลยพบวา ประเภทเทคโนโลยทมการยนขอจดทะเบยนสทธบตรมากทสดคอ สาขาเซมคอนดกเตอร (semiconductor) (รอยละ 17.0) รองลงมาคอ เทคโนโลยคอมพวเตอร (technology computer) (รอยละ 12.0) และเทคโนโลยโสตทศน (audio-visual technology) (รอยละ 8.7) ตามลาดบ

ขณะท ในป 2554 ชาวสงคโปรไดรบสทธบตรทจดทะเบยนแลว (granted patent) จากสานกงาน

สทธบตรในประเทศจานวน 484 รายการ และจากสานกงานสทธบตรตางประเทศจานวน 1,561 รายการ คดเปนจานวนรวมทงสน 2,045 รายการ และชาวตางชาตไดรบสทธบตรทจดทะเบยนแลวจากสานกงานสทธบตรในประเทศสงคโปรจานวน 5,465 รายการ

3.8.6.3 การสงออกสนคาเทคโนโลยขนสง (hi-technology)44 ในป 2553 สงคโปรมการสงออกสนคาเทคโนโลยขนสง (hi-technology) เปนมลคาทงสน

กวา 126,982 ลานดอลลารสหรฐ โดยคดเปนรอยละ 49.9 ของมลคาการสงออกทงหมด

44 จากคาจากดความของธนาคารโลก สนคาเทคโนโลยขนสง (hi-technology) คอสนคาทมระดบการวจยและพฒนาเขมขน (R&D intensity) เชน กจการอวกาศ คอมพวเตอร ยา อปกรณทางวทยาศาสตร และ เครองมออเลกทรอนกส

145

ตารางท 3.64 ตวชวดดานเทคโนโลยทสาคญของสงคโปร เครองชวดทสาคญ (ขอมลป 2554)

สถานภาพดาน ICT การเขาถงโทรศพทเคลอนท (รอยละตอประชากร 100 คน) 149.5 การเขาถงอนเทอรเนต (รอยละตอประชากร 100 คน) 85.0 การใชอนเทอรเนตบรอดแบนดแบบประจาท (รอยละตอประชากร 100 คน) 25.5 การใชอนเทอรเนตบรอดแบนดแบบเคลอนท (รอยละตอประชากร 100 คน) 110.9 แบนดวธของอนเทอรเนตระหวางประเทศตอผใช (บตตอวนาท) 547,064 ตะกราราคาของบรการ ICT (รอยละของรายไดมวลรวมประชาชาตตอเดอนตอประชากร)

0.4

การจดทะเบยนทรพยสนทางปญญา การยนคาขอจดทะเบยนสทธบตรรวม (รายการ) 4,568 ประเภทเทคโนโลยทมการยนขอจดสทธบตรมากทสด (รอยละ) Semiconductor (17.0)a สทธบตรทไดรบการจดทะเบยนแลวรวม (รายการ) 2,045 การสงออกสนคา Hi-Technology มลคา (ลานดอลลารสหรฐ ณ ราคาปปจจบน) 126,982b สดสวนตอมลคาการสงออก (รอยละ) 49.9b


146

3.9 เวยดนาม 3.9.1 สภาวะตลาดทวไป

3.9.1.1 ขอมลเศรษฐกจมหภาค เศรษฐกจของประเทศเวยดนามเตบโตอยางรวดเรว ในป 2554 เวยดนามมอตราขยายตว

รอยละ 5.9 นอยกวาป 2553 ทขยายตวรอยละ 6.8 แตมอตราเงนเฟอสงถงรอยละ 18.68 ซงสงขนมากเมอเทยบกบปกอนหนา เนองจากการขนราคาของสนคาหมวดบรการอาหาร หมวดการศกษา และหมวดเคหสถานและวสดกอสราง ในขณะเดยวกน รายไดประชาชาตตอหวของเวยดนามเพมสงขนอยางตอเนอง โดยเพมขนเกอบ 2 เทาในชวงระยะเวลาตงแตป 2550–2554 โดยในป 2554 รายไดประชาชาตตอหวของเวยดนามอยทประมาณ 1,407 ดอลลารสหรฐตอคน (ตารางท 3.65)

ตารางท 3.65 เครองชวดทางเศรษฐกจทสาคญของเวยดนาม ป 2550-2554



71.02 91.09 97.18 106.43 123.60

อ ต ร ากา ร เ ต บ โ ตของผล ต ภณฑ ม วลรวมภายในประเทศ (รอยละ)

8.46 6.31 5.32 6.78 5.89

รายไดประชาชาตตอหว (ดอลลารสหรฐ) 843.20 1,070.15 1,129.68 1,224.31 1,407.11 อตราเงนเฟอ (รอยละ) 8.30 23.12 7.05 8.86 18.68 อตราแลกเปลยนทางการ (ดอง/ดอลลารสหรฐ) 16,105.13 16,302.25 17,065.08 18,612.92 20,509.75

ทมา: ฐานขอมลธนาคารโลก


เศรษฐกจเวยดนามพงพาภาคอตสาหกรรมเปนหลก ในป 2554 ภาคอตสาหกรรมมมลคาประมาณ 44.2 พนลานดอลลารสหรฐ คดเปนอตราการเตบโตรอยละ 13.5 ซงเปนผลจากอตสาหกรรมดานพลงงานและภาคการผลต โดยเฉพาะอตสาหกรรมเซรามค นาตาล ตอเรอและซอมเรอ รถจกรยานยนต และเบยร สวนภาคเกษตรกรรมมมลคา 11.8 พนลานดอลลารสหรฐ คดเปนอตราการเตบโตรอยละ 5.2 ซงเปนผลจากผลผลตตอไรและพนทเพาะปลกทเพมขน โดยเฉพาะขาวซงผลตไดมากถง 42.3 ลานตน โดยผลผลตเกษตรทสาคญอนๆ ไดแก ออย ลนจ เงาะ กาแฟ ยางพารา และชา 3.9.1.3 การสงออกและการนาเขา

ป 2554 เวยดนามขาดดลการคา 9.5 พนลานดอลลารสหรฐ จากการนาเขาสนคาประเภททน เชน เครองจกร ชนสวนอปกรณ และวตถดบสาหรบการผลต โดยเวยดนามนาเขาสนคาเปนมลคา 105.8 พนลานดอลลารสหรฐ ซงขยายตวจากปกอนหนารอยละ 33.3 โดยแหลงนาเขาสนคาอนดบหนงคอ ประเทศ

147

จน สนคานาเขาสวนใหญไดแก เครองจกรและอปกรณ เสนใยสงทอ คอมพวเตอร สนคาอเลกทรอนกสและอปกรณ สวนตลาดนาเขาอนดบสองคอกลมประเทศอาเซยน สนคานาเขาสาคญไดแก นามนสาเรจรป คอมพวเตอร สนคาอเลกทรอนกสและอปกรณ เมดพลาสตก และเครองจกรและอปกรณ

การสงออกของเวยดนามในป 2554 มมลคา 96.3 พนลานดอลลารสหรฐ โดยขยายตวจากปกอน

รอยละ 33.3 ซงเปนผลจากการสงออกสนคาหลกไดแก ผลตภณฑสงทอ นามนดบ โทรศพทและอะไหลโทรศพท รองเทา และอาหารทะเล สาหรบตลาดสงออกนน ตลาดสงออกทสาคญของเวยดนามอนดบแรกคอ สหรฐอเมรกา มสนคาสงออกสาคญคอเสอผาสาเรจรป รองเทา ไมและผลตภณฑ และอาหารทะเล ตลาดสงออกสาคญอนดบสองคอ สหภาพยโรป โดยมสนคาทสาคญคอ โทรศพทและอะไหล รองเทา เสอผาสาเรจรป อาหารทะเล และกาแฟ ตลาดสงออกสาคญอนดบสามและมการเตบโตสงคอ กลมประเทศอาเซยน ซงมสนคาสงออกสาคญไดแก ขาว นามนดบ นามนสาเรจรป และเหลก (ตารางท 3.66)

ตารางท 3.66 ประเทศคคาสาคญของเวยดนาม

สดสวนการคา (รอยละ) อตราเตบโต (รอยละ)

2551 2552 2553 2554 2552 2553 2554

ตลาดสงออก

สหรฐอเมรกา 18.9 19.9 19.7 17.5 -4.3 25.4 18.9

สหภาพยโรป 17.3 16.4 15.8 17.1 -13.6 21.4 45.3

อาเซยน 16.3 15 14.3 14.3 -15.7 20.5 31.2

ตลาดนาเขา

จน 19.4 23.5 23.6 23.0 5.0 21.8 22.9

อาเซยน 24.2 19.7 19.3 19.6 -29.4 18.8 27.4

เกาหลใต 8.8 10.0 11.5 12.3 -1.3 39.9 35.0


3.9.1.4 การคาระหวางไทยและเวยดนาม

ในป 2554 การคาระหวางไทยกบเวยดนามมมลคา 9,086.3 ลานดอลลารสหรฐ โดยเปนการสงออกของไทยไปเวยดนามมลคา 7,059.2 ลานดอลลารสหรฐ ซงขยายตวจากปกอนรอยละ 20.8 สนคาทมอตราการขยายตวสงไดแก ผลตภณฑยาง นาตาลทราย และผาผน ในขณะทไทยนาเขาสนคาจากเวยดนามเปนมลคา 2,027.1 ลานดอลลารสหรฐ ขยายตวจากปกอนรอยละ 45.1 ตามการเพมขนของการนาเขาเหลก เหลกกลาและผลตภณฑ เครองใชไฟฟาในบาน และเคมภณฑเปนหลก

148

3.9.1.5 การลงทนโดยตรง ในสวนของการลงทน จากขอมลป 2554 ทางการเวยดนามไดอนมตโครงการลงทนใหม

1,091 โครงการ คดเปนมลคา 11.6 พนลานดอลลารสหรฐ และมการจดทะเบยนเพมทนของโครงการเดม 374 โครงการ ซงคดเปนมลคา 3.1 พนลานดอลลารสหรฐ รวมเปนเงนลงทนทงสน 14.7 พนลานดอลลารสหรฐ

การลงทนสวนใหญอยในอตสาหกรรมการผลตและแปรรป รองลงมาคอ การลงทนดานไฟฟา

และพลงงาน และการกอสราง ซงมมลคา 7.1, 2.5 และ 1.3 พนลานดอลลารสหรฐ ตามลาดบ ทงน ประเทศผลงทนหลกไดแก ฮองกง ญปน สงคโปร เกาหลใต และจน โดยไทยไดรบการอนมตใหลงทนในเวยดนามเปนจานวน 0.2 พนลานดอลลารสหรฐ

3.9.1.6 เงนสกลหลกและอตราแลกเปลยน

เวยดนามใชระบบอตราแลกเปลยนแบบผกคากบสกลอน (pegged exchange rate) โดยธนาคารรฐแหงเวยดนาม (State Bank of Vietnam: SBV) ซงเปนธนาคารกลางของเวยดนามจะเปนผประกาศอตราแลกเปลยนทางการเปนรายวน (inter-bank average rate) และธนาคารพาณชยตางๆ จะใชอตราแลกเปลยนทางการในการกาหนดราคาซอขายเงนตราตางประเทศ โดยมชวงการเคลอนไหวขนลงไมเกนรอยละ 1.0

เงนสกลหลกของเวยดนามคอ เงนดอง ซงมแนวโนมออนคาลงตงแตป 2550 เปนตนมา อน

เปนผลจากการขาดดลการคาอยางตอเนอง การขาดแคลนเงนดอลลารสหรฐ และอตราเงนเฟอทอยในระดบสงในป 2554 ซงสรางแรงกดดนตออตราแลกเปลยนของเวยดนามเปนอยางมาก โดยลาสด ณ วนท 27 มนาคม 2556 อตราแลกเปลยนทางการรายวนของเวยดนามอยท 20,828 ดองตอดอลลารสหรฐ


นอกจากธนาคารรฐแหงเวยดนามซงเปนธนาคารกลางแลว ระบบธนาคารในเวยดนามยงประกอบดวยธนาคารพาณชยทองถน ธนาคารพาณชยของรฐ ธนาคารพาณชยซงตางชาตเปนเจาของ และสาขาของธนาคารตางชาต ทงน การเขารวมเปนสมาชกองคกรการคาโลกของเวยดนามเมอป 2552 ทาใหในปจจบน การปฏบตตอธนาคารตางชาตและธนาคารของเวยดนามแทบไมมความแตกตางกน

กฎหมายสถาบนการเงนของเวยดนาม (Law on Credit Institutions) อนญาตใหธนาคาร

พาณชยสามารถใหบรการไดหลากหลาย โดยรวมไปถงการบรหารกองทนและตราสารทางการเงน โดยทวไป นกลงทนตางชาตทจะลงทนในเวยดนามตองเปดบญชธนาคารในเวยดนาม โดยอาจเปดบญชเปนสกลเงนดองหรอสกลเงนดอลลารสหรฐกได

149

ปจจบน ธนาคารพาณชยในเวยดนามมจานวน 149 ธนาคาร โดยแบงเปนธนาคารของรฐ 6 ธนาคาร ธนาคารของเอกชนทองถนและตางชาตรวมกน 143 ธนาคาร ทงน ธนาคารสาขาของไทยไดแก ธนาคารกรงเทพ ธนาคารกรงไทย และธนาคารวรนาสยามซงเปนการรวมลงทนระหวาง Agribank Vietnam ธนาคารไทยพาณชย และบรษทเครอเจรญโภคภณฑ


รฐบาลเวยดนามไมอนญาตใหนกลงทนตางชาตซอขายหรอเปนเจาของทดนในเวยดนาม แตใหสทธในการเชาทดน (land use right: LUR) โดยตองเชาจากรฐบาลและมระยะเวลาการเชาขนอยกบระยะเวลาของโครงการลงทนตามทไดรบใบอนญาตการลงทน (investment license)

โดยทวไป การใหใชสทธในทดนระยะยาว จะมอายในการใชทดนไมเกน 50 ป แตอาจมการ

ตออายการใชสทธในทดนไดอกหากเปนโครงการลงทนทไดรบการสงเสรมเปนพเศษจาก The Standing Committee of the National Assembly ของเวยดนาม แตระยะเวลาทงหมดตองไมเกน 70 ป โดยมใบรบรองสทธในการใชทดนระยะยาว (long-term land use rights certificates: LURC) เปนหลกฐานเพอแสดงการจดทะเบยนของผถอใบรบรอง เงอนไขการใชทดน วตถประสงคของการใชทดน รวมทงรายการจดทะเบยนจานองทดน หรอจากการดาเนนธรกรรมทเกยวกบทดนตางๆ

ภายใตกฎหมายทดนของประเทศเวยดนาม วสาหกจทมชาวตางชาตลงทนสามารถขอใชทดน

ระยะยาวได 3 วธดงตอไปน 1) การรวมลงทน (joint venture) กบหนสวนชาวเวยดนามทไดรบการจดสรรจากรฐบาลใหไดสทธ

ในการใชทดนระยะยาว โดยสวนใหญการลงทนรวมดงกลาวนน ผเปนหนสวนชาวเวยดนามจะลงทนในลกษณะของการใหใช LURs ดงนน กจการทมการลงทนโดยตางชาตจงไมตองเชาทดนจากรฐบาล

2) การเชาทดนจากรฐบาล โดยคณะกรรมการระดบจงหวด (Provincial People’s Committee) เปนผทมอานาจในการใหวสาหกจทมตางชาตเปนผลงทนเชาทดน โดยมกระทรวงพลงงานธรรมชาตและสงแวดลอมเปนตวแทนในฐานะฝายเวยดนามในการทาสญญาใหเชาทดน

3) การเชาชวงทดนจากเขตอตสาหกรรม เขตอตสาหกรรมเพอการสงออก หรอเขตเทคโนโลยขนสง การใชทดนนเปนการเชาชวงตอจากนกพฒนาอสงหารมทรพยทไดจดสรรทดนเปนเขตพเศษตางๆ เชน อตสาหกรรม เขตอตสาหกรรมเพอการสงออก หรอเขตเทคโนโลยขนสง เพอใหนกลงทนเขามาดาเนนกจการในเขตนนโดยการเชาชวง ซงโดยปกตจะมการสรางสงปลกสรางบนทดนนน และใหเชาไปพรอมกบทดน

150

นอกจากน เมอป 2552 รฐบาลไดรเรมโครงการนารองทอนญาตใหบคคลธรรมดาและนตบคคลตางชาตซออพารทเมนทในเขตทรฐบาลจดสรรไวให แตยงไมอนญาตใหมการซอบาน ทงน เปนการซอทไมใชสทธเดดขาด และมกาหนดระยะเวลาในการเปนเจาของไว โดยโครงการนารองนมระยะเวลา 5 ป เปนการทดลองใหชาวตางชาต 5 กลม ไดแก

1) ชาวตางชาตทเขามาลงทนตามกฎหมายวาดวยการลงทน 2) ชาวตางชาตททาคณประโยชนตอประเทศเวยดนามและไดรบคาสงพเศษจากประธานาธบดและ

นายกรฐมนตรใหซอทอยอาศยได 3) ชาวตางชาตทมคสมรสเปนชาวเวยดนามทอาศยอยในประเทศเวยดนาม 4) ชาวตางชาตทประกอบวชาชพพเศษทเปนทขาดแคลนในประเทศเวยดนาม 5) ธรกจทเปนการลงทนโดยตางชาต ทไมเกยวของกบดานอสงหารมทรพย และซออพารทเมนทเพอ

ใชเปนทพกอาศยใหแกพนกงานของบรษท

ผทมสทธดงกลาวขางตนและตองการจะซอทพกอาศย ตองมเอกสารเพอแสดงสทธทจะอยในประเทศเวยดนาม และไดพานกอยในประเทศเวยดนามมาแลวอยางนอย 1 ป นอกจากน ชาวตางชาตทเขามาทางานในประเทศเวยดนามนน สามารถเปนเจาของอพารทเมนทไดไมเกน 50 ป จะขยายเกนกวานไมได หลงจากทหมดอายของการเปนเจาของแลว ตองขายใหบคคลอนตอไป โดยชาวตางชาตทเขามาทางานในเวยดนามสามารถขอเงนกซอทอยอาศย โอนอพารทเมนททซอไวแกคนอน หรอโอนใหเปนมรดกได


คาเฉลยของดชนวดประสทธภาพดานโลจสตกส ของเวยดนามอยในอนดบท 53 จากทมการจดอนดบทงหมด 155 ประเทศทวโลกในป 2555 (ตารางท 3.67) และอยในอนดบท 5 ในกลมประเทศอาเซยน ซงถอวาไมสงมากนกเมอเทยบกบประเทศอนในภมภาค เนองจากสงอานวยความสะดวกและความสามารถในดานโลจสตกสของเวยดนามยงไมทนสมย นอกจากน เวยดนามยงประสบปญหาการจราจรตดขดบนทองถนนในเขตเมอง และความจากดของโครงขายถนนทเชอมตอเมองตางๆ ดงนน รฐบาลจงมโครงการกอสรางตาง ๆ เพอปรบปรงสาธารณปโภคขนพนฐาน เชน โครงการถนนวงแหวนในกรงฮานอย รถไฟความเรวสงเชอมกรงฮานอย-นครโฮจมนห และทางดวนเชอมกรงฮานอยและเมองอนๆ เปนตน

แมวาการเขาถงไฟฟาของเวยดนามจะคอนขางสง ทอตรารอยละ 97.6 ของประชากรทงหมด

แตเนองจากความตองการใชไฟฟาในเวยดนามเพมขนอยางตอเนอง รฐบาลจงมแผนเพมกาลงการผลตไฟฟา สวนอตราคาไฟฟาในเวยดนามอยท 0.03 ดอลลารสหรฐตอกโลวตตซงตาทสดในภมภาค ในทางกลบกน ปรมาณนาตอคนทนามาใชไดของเวยดนามตาเกอบทสดในภมภาค มากกวาเพยงแคสงคโปรและไทย อยางไรกตาม อตราคานาในเวยดนามกลบตาเกอบทสดในภมภาค โดยสงกวากมพชาและลาวเทานน (ตารางท 3.67)

151

ตารางท 3.67 เครองชวดดานโครงสรางพนฐานของเวยดนาม เครองชวดทสาคญ

ดชนวดประสทธภาพทางโลจสตกส (1=ตา, 5=สง) 3a

ถนนลาดยาง 133,899 กโลเมตร (รอยละ 74 ของถนนทงหมด)c

การเขาถงไฟฟา รอยละ 97.6 ของประชากรทงหมดd

อตราคาไฟฟา ณ ฮานอย โฮจมนห และดานง 0.03 ดอลลารสหรฐตอกโลวตตb

ปรมาณนาภายในทนามาใชได 4,091.53 ลกบาศกเมตรตอคนb

อตราคานา ณ กรงฮานอย 0.3 ดอลลารสหรฐตอลกบาศกเมตรb

อตราคานา ณ โฮจมนหและดานง 0.4 ดอลลารสหรฐตอลกบาศกเมตรb

ทมา: รวมรวมจากฐานขอมล ธนาคารโลก, CIA World Factbook, และ JETRO หมายเหต: a เปนขอมลป 2555 b เปนขอมลป 2554 c เปนขอมลป 2553 d เปนขอมลป 2552 e ดชนวดประสทธภาพดานโลจสตกส (Logistics Performance Index) จดทาขนโดยธนาคารโลกเพอวดประสทธภาพดานโลจสตกส โดยพจารณาจากมตดานตางๆ ไดแก ประสทธภาพของกระบวนการทางศลกากร คณภาพของโครงสรางพนฐานดานการคาและการขนสง การจดการการขนสงสนคาทางเรอ ความสามารถและคณภาพของบรการดานโลจสตกส ความสามารถในการระบและตดตามสนคาทสงมอบ และความตรงตอเวลาในการขนสงสนคาทางเรอไปยงจดหมายภายในระยะเวลาทกาหนด ทงน การคานวณคาดชนดงกลาว เปนคาเฉลยของผลจากการสารวจผประกอบการดานขนสงและโลจสตกสของประเทศตางๆ ทวโลก โดยมคาอยระหวาง 1-5 โดย 5 คอคาทมากทสดและแสดงวามประสทธภาพดานโลจสตกสสงทสดโดยเปรยบเทยบกบประเทศอนๆ ทวโลก ทงน ในป 2555 เปนการเปรยบเทยบของประเทศตางๆ ทวโลกจานวน 155 ประเทศ 3.9.2 การจดตงธรกจ

3.9.2.1 รปแบบทางกฎหมายในการจดตงธรกจและกระบวนการในการขออนญาตลงทนของชาวตางชาต45 (1) นตบคคล

กฎหมายวสาหกจ (Law on Enterprise) กาหนดรปแบบของนตบคคลทอนญาตใหนกลงทนตางชาตจดตงเพอดาเนนกจการและธรกจในเวยดนามไดใน 3 ประเภท ไดแก

1) บรษทจากด (limited liability company: LLC) การจดตงบรษทจากดประกอบดวยคณะบคคล ซงอาจเปนบคคลธรรมดา หรอนตบคคล

กได และจะมจานวนกคนกได ทงน บรษทจากดไมจาเปนตองมการออกหนของบรษท และสมาชกแตละคนจะมความรบผดเทากบมลคาทไดลงทนไปเทานน โดยสภาพบคคลตามกฎหมายของบรษทจากดนนจะเรมขนเมอ

45 สานกงานสงเสรมวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอม (สสว.). 2554

152

ไดรบใบรบรองการจดทะเบยนธรกจ (business registration certificate) โดยบรษทจากดแบงไดเปน 2 ประเภท คอ

1) บรษทจากดทมจานวนสมาชกผกอตงรายเดยว ผกอตงจะเปนบคคลธรรมดาหรอนตบคคลกไดและสามารถแตงตงผกระทาการแทนซงอาจมมากกวา 1 คน เพอใชสทธและหนาทแทนตนในนามบรษท 2) บรษทจากดทมจานวนสมาชกตงแต 2 คนขนไป การบรหารจดการบรษทดาเนนการผานกรรมการบรษททไดรบการแตงตงจากทประชมสมาชก นอกเหนอจากการแตงตงกรรมการบรหารบรษทแลว ทประชมสมาชกอาจแตงตงผแทนของบรษทเพอใหเปนผรบผดชอบในการดาเนนกจการของบรษททตองเกยวของกบบคคลภายนอก เปนตวแทนในศาล รวมทงการใชตราประทบของบรษท ทงน ผแทนบรษทอาจเปนชาวตางชาตกไดแตตองเปนผทมถนทอยในเวยดนาม

ในการดาเนนการจดตงบรษท คณะผกอตงจะตองยนเอกสารทใชในการจดทะเบยนธรกจตามท

กฎหมายกาหนดเพอขอรบใบรบรองการจดทะเบยนธรกจ ซงจะออกใหภายใน 10 วนทาการหลงจากทมการยนเอกสารครบถวนแลว เอกสารทตองใขประกอบดวย

• คารองขอจดตงบรษทตามทกฎหมายกาหนด


• รายการของสมาชกผกอตงบรษทและเอกสารประกอบของแตละบคคล หากเปนบคคลธรรมดาตองยนใบสาคญประจาตว หากนตบคคลเปนสมาชกตองยนสาเนามตทประชมสมาชกทใหเขารวมกอตงบรษทใหม สาเนาใบรบรองการจดทะเบยนธรกจ หนงสอมอบอานาจ และสาเนาใบสาคญประจาตวของผมอานาจกระทาการแทนบรษท

• เอกสารตางๆ ทหนวยงานของรฐออกใหเพอรบรองวาเปนเงนลงทนถกกฎหมาย ซงไดมาจากวสาหกจทดาเนนกจการถกตองตามกฎหมาย

• ใบรบรองการปฏบตงานของกรรมการบรษทหรอบคคลทเกยวของกบการดาเนนกจการของบรษทตามทกฎหมายกาหนดไว

2) บรษทรวมหน (joint-stock company: JSC) บรษทรวมหนเปนนตบคคลทมการแบงเงนลงทนของบรษทเปนหน โดยผถอหนในบรษท

รวมทนจะเปนบคคลธรรมดาหรอนตบคคลกได แตตองประกอบไปดวยผถอหนอยางนอย 3 ราย ความรบผดของผถอหนแตละรายนนจากดอยเพยงจานวนหนทตนถออย

153

โครงสรางของการบรหารบรษทรวมหนประกอบดวย ทประชมผถอหนสามญ (general shareholder meeting: GSM) คณะกรรมการบรหารบรษท (board of directors) และกรรมการผจดการ (director) โดยในกรณทมบคคลธรรมดาเปนผถอหนมากกวา 11 คน หรอมนตบคคลเปนผถอหนมากกวา รอยละ 50 ของมลคาหน กฎหมายเวยดนามกาหนดใหจดตงคณะกรรมการกากบดแล ประกอบดวยสมาชก 3-7 คนทไดรบการแตงตงจากทประชมผถอหนสามญ ทงน ประธานคณะกรรมการบรหารบรษทหรอกรรมการผจดการจะเปนผทกระทาการแทนบรษทรวมหน โดยจะเปนชาวเวยดนามหรอไมกได แตตองเปนผทมถนทอยในเวยดนาม

การจดทะเบยนบรษทรวมหน ตองมเอกสารดงน

• คารองขอจดตงบรษทรวมหนตามแบบทกฎหมายกาหนด


• รายชอผถอหนกอตงและเอกสารประกอบของแตละบคคล หากเปนบคคลธรรมดาใหยนใบสาคญประจาตว กรณทเปนนตบคคลใหยนสาเนามตทประชมสมาชกทใหเขารวมเปนผถอหน สาเนาใบรบรองการจดทะเบยนธรกจ หนงสอมอบอานาจ และสาเนาใบสาคญประจาตวของผมอานาจกระทาการแทนบรษท และหากผถอหนเปนนตบคคลตางชาตตองยนสาเนาใบรบรองการจดทะเบยนบรษททรบรองโดยหนวยงานทรบจดทะเบยนบรษทนน โดยตองยนลวงหนาภายใน 3 เดอนกอนทจะมการขอจดทะเบยนบรษทรวมหน

• เอกสารตางๆ ทหนวยงานของรฐออกใหเพอรบรองวาเปนเงนทลงทนถกกฎหมาย ทไดมาจากวสาหกจทดาเนนกจการถกตองตามกฎหมาย

• ใบรบรองการปฏบตงานของกรรมการบรษทหรอบคคลทเกยวของกบการดาเนนกจการของบรษทตามทกฎหมายกาหนดไว

202 3) หางหนสวนประเภทไมจากดความรบผดชอบ นกลงทนตางชาตสามารถจดตงวสาหกจในรปแบบของหางหนสวนได ซงเปนการรวมหน

กนระหวางหนสวนตงแต 2 คนขนไป โดยมความรบผดแบบไมจากด แตหางหนสวนอาจจะจดใหมหนสวนประเภทจากดความรบผดกได

ในการดาเนนกจการ หนสวนทกคนเปนสมาชกในทประชมผถอหน โดยใหมการเลอก

หนสวนประเภทไมจากดความรบผดเขาเปนประธานกรรมการในทประชมผถอหน นอกจากน ทประชมผถอหนมหนาทตองลงมตในเรองตางๆ ทเกยวกบการดาเนนกจการของหางหนสวน สาหรบการลงมตในกจการทม

154

ความสาคญมากจะตองใชคะแนนเสยง 2 ใน 3 ของจานวนสมาชกทไมจากดความรบผด โดยสภาพนตบคคลของหางหนสวนนนจะเรมขนนบจากวนทไดมการออกใบรบรองการจดทะเบยนธรกจ

(2) การจดตงสานกงานตวแทน ตามกฎหมายของเวยดนาม วสาหกจตางประเทศสามารถจดตงสานกงานสาขาได แตม

ขอจากดในการดาเนนกจการและการทาธรกรรมมาก โดยไมสามารถทากจกรรมใดๆ ทเปนการหากาไรโดยตรง และไมสามารถทาสญญาทางการพาณชยใดๆ ทงในนามของสานกงานตวแทนและบรษทตางชาตทเปนบรษทแม โดยทาไดเพยงธรกรรมทเกยวของกบการศกษาตลาด การดาเนนการตางๆ เพอขยายการคาของบรษท และการดแลตลาดในประเทศเวยดนาม

ในการจดตงสานกงานตวแทน วสาหกจตางประเทศตองยนขออนญาตจดตงตอหนวยงานทใหบรการดานอตสาหกรรมและการคาของจงหวดทตองการตงสานกงานตวแทน โดยยนเอกสารดงตอไปนเปนภาษาเวยดนามและภาษาองกฤษ

• ใบสมครขอจดตงสานกงานตวแทน

• ใบรบรองการจดทะเบยนธรกจ ตองมอายคงเหลออยางนอยหนงป

• รายงานงบการเงนปลาสด

• ขอบงคบของวสาหกจจากตางประเทศทเปนผขอจดตงสานกงานตวแทน หากหนวยงานทใหบรการดานอตสาหกรรมและการคาของจงหวดเหนสมควร จะออก

ใบอนญาตจดตงสานกงานสาขาใหภายใน 15 วนนบจากวนทไดรบเอกสารทเกยวของ โดยใบอนญาตตงสานกงานตวแทนจะมอาย 5 ปนบจากวนทออกใบอนญาต ทงน วสาหกจตางชาตจะขออนญาตจดตงสานกงานตวแทนไดเพยง 1 แหงในแตละเขต และหากตองการขอเปดสานกงานตวแทนแหงท 2 ในเขตอน กตองทาการขอใบอนญาตใหม

กฎหมายพาณชยของเวยดนามกาหนดใหสานกงานตวแทนของวสาหกจตางชาตสามารถเชาสานกงาน และซอหรอเชาอปกรณตางๆ เทาทจาเปนในการดาเนนกจการ รวมทงรบสมครพนกงานชาวเวยดนามหรอชาวตางชาตเปนลกจางได นอกจากนยงสามารถเปดบญชของสานกงานตวแทนกบธนาคาร แตตองใชในกจการของสานกงานตวแทนเทานน

155

(3) สานกงานสาขา สานกงานสาขาของวสาหกจตางประเทศในเวยดนาม หมายถงสานกงานสาขาทเปนของ

วสาหกจตางชาตทงหมดทดาเนนการบางอยางภายใตสาขาบรการทกาหนด เชน ธนาคาร การเงน สานกงานกฎหมาย การประกนภย การตลาด การโฆษณา การศกษา การทองเทยว โลจสตกส และกอสราง เปนตน

สานกงานสาขาของนตบคคลตางชาตสามารถดาเนนการและธรกรรมของนตบคคลตางชาต

นนไดอยางเปนทางการ รวมทงสามารถทาธรกรรมทางการเงนและทาสญญากบคนทองถนได โดยสานกงานสาขาจะตองรบผดชอบในการชาระภาษตางๆ ในเวยดนามทเกดจากการทาธรกรรมและสนทรพยของสานกงานสาขา ทงน วสาหกจตางชาตสามารถยนขอรบใบอนญาตไดจากกระทรวงทเกยวของในการกากบดแลสาขาบรการตางๆ 3.9.2.2 ขอจากดในการลงทนของตางชาต

ในปจจบน นกลงทนตางชาตไดทยอยเขาไปลงทนในเวยดนาม รฐบาลเวยดนามจงกาหนดเงอนไขในการลงทนจากตางชาตเปนรายสาขาอตสาหกรรม ดงน

(1) กจการทมเงอนไขเกยวกบรปแบบการลงทน เวยดนามกาหนดรปแบบและเงอนไขการลงทนสาหรบบางสาขาธรกจ ดงน (ตารางท 3.68)

ตารางท 3.68 รปแบบและเงอนไขการลงทนของกจการในเวยดนาม รปแบบและเงอนไขการลงทน สาขาธรกจ

การลงทนในลกษณะ Business Co-operation Contract (BCC) - นกลงทนเวยดนามตองมความเชยวชาญและไดรบอนมตดาเนนการ

- การพฒนาเครอขายโทรคมนาคม บรการโทรคมนาคม บรการขนสงพสดภณฑทงในและระหวางประเทศ

- กจกรรมเกยวกบสอมวลชน การกระจายเสยงทางวทยและโทรทศน

การลงทนในลกษณะ BCC หรอ Joint Venture เทานน - การคนหาทรพยากรธรรมชาตและนามน - การขนสงทางอากาศ รถไฟ และทางทะเล - การขนสงผโดยสาร การสรางทาเรอและทาอากาศยาน ยกเวนกรณ

ทาสญญาลกษณะ BOT (Build – Operate – Transfer), BTO (Build – Transfer – Operate) หรอ BT (Build – Transfer)

- บรการทางทะเลและทางอากาศ - กจกรรมทเกยวของกบวฒนธรรม - กจการทเกยวของกบปาไม - กจการทเกยวของกบการเดนทางทองเทยว - การผลตวตถระเบดเชงอตสาหกรรม - บรการทปรกษา (ยกเวนทปรกษาทางเทคนค)

ทมา: คมอการคาและการลงทน สาธารณรฐสงคมนยมเวยดนาม, กรมสงเสรมการสงออก. 2554.

156

(2) กจการทตองลงทนพฒนาวตถดบ ไดแก

• การผลตและแปรรปนม

• การผลตนามนพชและนาตาลจากออย

• การแปรรปไม (ยกเวนโครงการทใชไมทนาเขาจากตางประเทศ)

(3) กจการทตองขออนมตจากนายกรฐมนตรโดยตรง ไดแก

• กจการนาเขาและกระจายสนคาในประเทศ

• กจการประมงนอกชายฝง 3.9.2.3 สทธประโยชนในการลงทน

(1) สทธประโยชนในการลงทนตามกฎหมาย ในภาพรวม นกลงทนตางชาตไดรบสทธประโยชนในการลงทนทสาคญ ดงน

• การยกเวนภาษนาเขาวตถดบทใชผลตสนคาเพอสงออกภายในเวลาไมเกน 270 วน นบตงแตวนทนาเขาวตถดบ

• การสงผลกาไรกลบประเทศไดอยางเสร โดยไมเสยภาษ

• อตราภาษเงนไดนตบคคลตางชาตสาหรบธรกจทวไป เปนอตราเดยวทรอยละ 25

• การลดหยอนภาษเงนไดนตบคคล โดยเกบภาษในอตรารอยละ 10 – 20 จากอตราปกตรอยละ 25 โดยขนอยกบเงอนไขของแตละกจการ

ทงน กจการทรฐบาลเวยดนามสงเสรมการลงทน ครอบคลมอตสาหกรรมทตองใชแรงงาน

การพฒนางานฝมอและอตสาหกรรมตางๆ รวมถงการผลตวสดคณภาพสง เพอใชในอตสาหกรรมรองเทาและอตสาหกรรมสงทอเพอสงออกดวย

(2) สทธประโยชนในการลงทนจากเขตเศรษฐกจพเศษ (Special Economic Zone: SEZ) นอกเหนอจากสทธประโยชนโดยทวไปแลว นกลงทนตางชาตยงไดรบสทธประโยชน

พเศษอนๆ หากมการลงทนในเขตเศรษฐกจพเศษ ซงแบงออกเปน 3 ประเภท ไดแก 1) export processing zone (EPZ) เปนเขตเศรษฐกจทรวมอตสาหกรรม

ประเภทตางๆ ซงเนนผลตสนคาเพอการสงออก มการจดระบบสาธารณปโภคเพอใหบรการและอานวยความสะดวกดานการผลต นกลงทนทเขามาลงทนใน EPZ สามารถทาการผลตรบชวงตอ (sub-contract) และประกอบชนสวนสนคาเพอการสงออก

157

2) industrial zone (IZ) หรอ industrial park เปนเขตเศรษฐกจอตสาหกรรม ซงเนนผลตสนคาเพอจาหนายในประเทศ

3) high-tech zone (HTZ) เปนเขตเศรษฐกจทจดตงขนเพอสงเสรมการวจยและพฒนา (R&D) รวมทงผลตสนคาทใชเทคโนโลยขนสงเปนสาคญ

อยางไรกตาม IZ และ HTZ บางแหงอาจมอตสาหกรรมหรอธรกจผลตสนคาเพอการสงออกตงอยและ

ไดรบสทธพเศษเชนเดยวกบอตสาหกรรมหรอธรกจประเภทเดยวกนทตงอยใน EPZ ได นอกจากน รฐบาลเวยดนามยงมไดจากดรปแบบการลงทนสาหรบกจการหรอโครงการลงทนภายในเขตเศรษฐกจพเศษ โดยอนญาตทงการลงทนโดยชาวตางชาต การรวมทนระหวางนกลงทนตางชาตและนกลงทนทองถน การลงทนโดยชาวเวยดนาม และการลงทนในรปแบบของสญญารวมลงทนธรกจ (BCC)

นกลงทนทสนใจลงทนในเขตเศรษฐกจพเศษสามารถขออนญาตลงทนไดโดยตรงจากคณะกรรมการจดการเขตเศรษฐกจอตสาหกรรมของจงหวด (Provincial IZ Management Boards) ซงใชระยะเวลาในการอนมตเพยง 15 วน เทยบกบการลงทนนอกเขตเศรษฐกจพเศษซงใชระยะเวลาในการอนมตนานถง 60 วน โดยนกลงทนไดรบสทธประโยชน เชน

• สามารถเชาชวงตอ (sub-lease) ทดนในเขตเศรษฐกจพเศษได

• สามารถทาธรกจนาเขาและสงออกไดโดยตรง

• สามารถคดเลอกและจางแรงงานชาวตางชาตได ในกรณทไมสามารถหาแรงงานชาวเวยดนามทมคณสมบตเหมาะสม

• สามารถดาเนนการผลตไดอยางเสร

• สามารถเปดบญชกบธนาคารตางชาตเพอประกอบการกยมเงน ในกรณทผใหกตางชาตระบเงอนไขดงกลาว แตทงนตองไดรบอนมตจากธนาคารกลางของเวยดนาม (State Bank of Vietnam) กอน จงจะเปดบญชได

• ไดรบการยกเวนภาษการคา (turnover tax) และภาษมลคาเพม (value-added tax: VAT) รวมทงภาษนาเขาสนคา

158

เขตเศรษฐกจพเศษในเวยดนามแบงตามพนทไดดงน (ตารางท 3.69)

ตารางท 3.69 ลกษณะเดนของเขตเศรษฐกจพเศษในเวยดนาม พนท ลกษณะเดน

ภาคใต - มนครโฮจมนหเปนเมองสาคญทางเศรษฐกจ - ดงดดการลงทนจากตางประเทศไดมากทสดเมอเทยบกบภาคอน โดยเฉพาะภาคใตฝงตะวนออก ซงม

อตราการขยายตวของผลลตภาคอตสาหกรรมเพมขนเฉลยกวารอยละ 10 ตอป - มเขตเศรษฐกจพเศษรวม 63 แหง

ภาคเหนอ - ประกอบดวย 26 จงหวด มเมองสาคญคอฮานอย ซงเปนเมองหลวงและศนยราชการ - มการจดตงเขตเศรษฐกจพเศษใน 10 จงหวด รวม 32 แหง

ภาคกลาง - ประกอบดวย 19 จงหวด - มการจดตงเขตเศรษฐกจพเศษใน 7 จงหวด รวม 24 แหง - ใชกาลงการผลตไมเตมทเทยบกบภาคอน เนองจากอปสรรคดานระบบคมนาคมขนสง


3.9.2.4 การรบรองและคมครองการลงทน

กฎหมายการลงทนโดยตรงจากตางชาต (Law on Foreign Direct Investment) ซงประกาศใชเมอการประชมสมชชาพรรคครงท 7 เมอวนท 29 ธนวาคม 2530 และไดเปลยนเปนกฎหมายการลงทน (Investment Law) เมอวนท 29 พฤศจกายน 2548 ใหการรบประกนวาจะใหการปฏบตอยางเปนธรรมและเทาเทยมกนตอนกลงทนตางชาตทลงทนในเวยดนามในดานตางๆ ดงน

1) ไมมการยดทรพยสนหรอโอนกจการลงทนของตางประเทศเปนของรฐ ตลอดชวงระยะเวลาของการลงทน

2) ปกปองสทธในทรพยสนอตสาหกรรม และผลประโยชนในการถายทอดเทคโนโลยในเวยดนาม

3) ปกปองผลประโยชนของนกลงทนอยางสมเหตสมผล หากมการเปลยนแปลงกฎหมายใดๆ ทกอใหเกดความเสยหายแกนกลงทน เชน หากกฎหมายทประกาศใชภายหลง ทาใหผลประโยชนของนกลงทนลดลง นกลงทนทลงทนกอนหนาทกฎหมายใหมประกาศใชมสทธเลอกใชสทธประโยชนตามกฎหมายเดมได

4) ใหสทธการโอนยายเงนทนตางๆ ตอไปนไปตางประเทศ ไดแก - กาไรจากการดาเนนธรกจ - เงนตนและดอกเบยของเงนกจากตางประเทศในระหวางดาเนนกจการลงทน - เงนและทรพยสนอนๆ ทมกรรมสทธโดยชอบดวยกฎหมาย - รายไดหลงหกภาษรายไดของแรงงานตางชาตททางานในเวยดนาม

159

5) เมอเกดขอพพาทระหวางผรวมทน หรอระหวางบรษทตางชาตกบสถาบนใดๆ ของเวยดนาม และไมสามารถตกลงกนได สามารถเสนอใหอนญาโตตลาการหรอองคกรอนๆ ตามทตกลงกนเปนผไกลเกลยหรอประนประนอมได

6) อนญาตใหบรษทตางชาตดาเนนการลงทนได 50 ป และสามารถตอเวลาไดถง 70 ป

3.9.3 ภาษ 3.9.3.1 ภาษเงนไดนตบคคล

(1) รายไดทตองเสยภาษ รฐบาลเวยดนามเกบภาษเงนไดนตบคคลจากบรษทจากตางชาตทมรายไดในประเทศ

เวยดนามจากกจการทชาวตางชาตไดทาสญญาความรวมมอทางธรกจ และสถานประกอบการในประเทศ โดยคานวณรายไดทตองเสยภาษจากผลตางระหวางรายไดสทธกบคาใชจายและบวกกบกาไรเพมเตม โดยคาใชจายทอนญาตใหนามาหกภาษตองเปนไปตามเงอนไข 2 ประการคอ เปนคาใชจายทเกยวของกบการดาเนนงานของธรกจ และมเอกสารแสดงคาใชจายอยางสมเหตสมผล เชน คาใชจายครอบคลมตนทนตางๆ จากการผลต พนกงาน การเงน ประกนภย บญช และการจดการ

(2) ภาษกาไรทไดจากการขายทรพยสน (capital gains tax) เวยดนามเกบภาษเงนไดนตบคคลสาหรบรายไดทมาจากหลกทรพยและอสงหารมทรพย

ในอตรารอยละ 25 (3) เงนปนผล (dividends)

เวยดนามไมเรยกเกบภาษจากเงนปนผลทใหแกผถอหนชาวตางชาต (4) การลดหยอนภาษ (deductions)

คาใชจายโดยตรงตางๆ ททาใหเกดรายไดซงมเอกสารแสดงคาใชจายและไมไดถกระบวาเปนคาใชจายทไมสามารถนามาหกภาษ สามารถนามาเปนคาลดหยอนทหกจากรายไดเพอคานวณฐานภาษ โดยตวอยางของคาใชจายทไมสามารถนามาหกลดหยอนภาษ เชน

• คาเสอมราคาของสนทรพยถาวร

• คาตอบแทนของลกจางซงไมไดจายจรงหรอไมไดระบในสญญาจางงาน

• คาโฆษณาและการตลาด (5) การขาดทน (losses)

หากบรษทเกดการขาดทนในปนน จะสามารถนาผลการดาเนนการทขาดทนไปหกออกจากรายไดในปถดไปไดแตไมเกน 5 ป

(6) การหกคาเสอมราคา (tax depreciation) กฎหมายเวยดนามไมอนญาตใหนาคาเสอมราคาของสนทรพยถาวรมาหกลดหยอนภาษ

160

(7) อตราภาษเงนไดนตบคคล กฎหมายภาษเงนไดนตบคคลของเวยดนามกาหนดอตราภาษเงนไดนตบคคลไวทรอยละ

25 ของเงนไดพงประเมนสทธ


บคคลธรรมดาไมวาจะเปนชาวตางชาตหรอชาวเวยดนามทอาศยอยในประเทศเวยดนามจะตองจายภาษ ถาหากบคคลอาศยอยในประเทศเวยดนาม 183 วน หรอมากกวา 12 เดอนตดตอกนตามปปฏทน นบจากวนแรกทเขามาในประเทศ หรอมถนพานกในเวยดนามเปนหลกแหลงและอาศยอยในประเทศรวม 90 วน หรอมากกวาตามปปฏทน

(1) รายไดทเปนคาจางทตองเสยภาษ ภาษเงนไดบคคลธรรมดา เกบจากผทมรายไดดงตอไปน

• รายไดจากการประกอบธรกจ

• เงนเดอน คาจางทไดรบเปนเงนสด

• รายไดจากการลงทนในเงนทน

• รายไดจากเงนโอน

• รายไดจากการโอนอสงหารมทรพย (ยกเวนการโอนยายระหวางคสมรสและญาตพนองทมสายเลอดเดยวกน)

• รายไดจากการแขงขนชนะรางวล

• รายไดจากคาลขสทธ

• รายไดจากใบอนญาตใหขายผลตภณฑของบรษทในนามของบรษทนน (แฟรนไชส)

• รายไดจากมรดก (ยกเวนมรดกทเปนอสงหารมทรพยจากคสมรสและญาตพนองทมสายเลอดเดยวกน)

• รายไดจากของขวญ (ยกเวนของขวญทเปนอสงหารมทรพยจากคสมรสและญาตพนองทมสายเลอดเดยวกน)

ทงน จะมการหกภาษจากเงนบรจาคสถาบนหรอการจดตงมลนธเพอดแลเดกทยากลาบาก คนพการ ผสงอาย และจากเงนบรจาคดานมนษยธรรมและกองทนสงเสรมการศกษา

(2) อตราภาษ ชาวตางชาตผมเงนไดในประเทศเวยดนามจะตองเสยภาษเงนไดบคคลธรรมดาในอตราตอไปน

(ตารางท 3.70)

161

ตารางท 3.70 อตราภาษเงนไดบคคลธรรมดาสาหรบชาวตางชาตในเวยดนาม ประเภทของเงนได อตราภาษ

กาไรจากการดาเนนธรกจ - การคา - บรการ - การผลต กอสราง ขนสง การดาเนนธรกจอนๆ

- รอยละ 1 ของรายได - รอยละ 5 ของรายได - รอยละ 2 ของรายได

คาจาง รอยละ 20

อตราดอกเบยและเงนปนผล รอยละ 5

การขายหนและหลกทรพย รอยละ 0.1 ของยอดขาย

การขายอสงหารมทรพย รอยละ 2 ของยอดขาย

คาลขสทธและแฟรนไชสเกน 10 ลานดอง รอยละ 5

มรดกและของขวญเกน 10 ลานดอง รอยละ 10

ทมา: โครงการพฒนาความรวมมอเพอสงเสรมวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอม, สสว. 2555.


สาหรบรายไดทไดรบจากการทางาน ตองแจงยนภาษเปนรายเดอนภายในวนท 20 ของเดอนถดไป โดยอตราภาษสอดคลองกบภาษทจะจายประจาปภาษ สวนภาษเพมเตมอนๆ ตองชาระภายใน 90 วนหลงจากครบปภาษ สาหรบรายไดทไมไดมาจากการทางาน บคคลตองแจงและชาระภาษเงนไดบคคลธรรมดาตามประเภทของรายได


ภาษมลคาเพมเกบจากการขายสนคาและใหบรการในประเทศเวยดนาม ผประกอบการตองบวกภาษมลคาเพมเขาไปในสนคาและบรการ นอกจากน ภาษมลคาเพมยงเกบจากคาอากรสนคาขาเขา โดยผนาเขาจะตองชาระภาษมลคาเพมกบศลกากรพรอมกบชาระคาภาษอากรนาเขา

โดยทวไป การคานวณภาษมลคาเพมจะคดจากราคาซอขายสนคาและบรการกอนบวกภาษมลคาเพม ในสวนของสนคาและบรการทตองเสยภาษการคาพเศษ (special sales tax: SST) เชน บหร เบยร จะคานวณภาษมลคาเพมโดยคดราคาขายบวกกบภาษการคาพเศษ แตไมรวมภาษมลคาเพม ในสวนของสนคานาเขา จะคานวณจากราคาสนคานาเขา ณ ดานศลกากรบวกอากรขาเขาและภาษการคาพเศษ (ถาม)

อตราภาษมลคาเพมมทงรอยละ 5 และรอยละ 10 โดยปกต สนคาและบรการจะมการ

เกบอตรารอยละ 10 สวนสนคาทมการสงเสรมการคาและบรการเกบทอตรารอยละ 5 ทงน มสนคาและบรการบางอยางซงไดรบการยกเวนภาษมลคาเพม เชน สนคาบรการเพอสงออกหรอจาหนายในเขตอตสาหกรรม

162

สงออก การลงทนดานการเงนหรอตลาดทนในตางประเทศ การโอนกรรมสทธในทดน การใหสนเชอ และบรการการลงทนทางการเงนภายใตกฎหมายภาษมลคาเพม เปนตน

(2) ภาษเงนไดหก ณ ทจาย เวยดนามมการเกบภาษเงนไดหก ณ ทจายกบชาวตางชาตสาหรบเงนไดบางประเภท เชน

ภาษจากดอกเบย คดในอตรารอยละ 5 และภาษจากคาตอบแทนการใชสทธ (royalty) คดในอตรารอยละ 10 (3) อากรแสตมปทเกบจากการซอขายอสงหารมทรพย (stamp duty)

เวยดนามมการเกบอากรแสตมปจากการซอขายอสงหารมทรพยขนอยกบประเภทของอสงหารมทรพย เชน

• บานและทดน: อตรารอยละ 0.5

• ยานพาหนะ: อตรารอยละ 2 –20

• รถจกรยานยนต: อตรารอยละ 1 –5

อยางไรกตาม อากรแสตมปทเกบจากการซอขายอสงหารมทรพยแตละธรกรรมจะตองไมเกน 500 ลานดอง นอกจากน ในกรณรถยนตนอยกวา 10 ทนง เครองบน และเรอ จะตองยนและชาระภาษภายใน 30 วนหลงจากทาธรกรรมซอขาย

(4) ภาษอสงหารมทรพย การจดเกบภาษอสงหารมทรพยของเวยดนาม ขนอยกบหนวยงานเทศบาลของแตละเขต

(5) ภาษศลกากร อตราภาษนาเขาของเวยดนามแบงไดเปน 3 ประเภท คอ

• อตราทวไป (ordinary rates)

• อตราพเศษ (preferential rates) ซงจะใชกบสนคานาเขาจากประเทศทมความสมพนธทางการคาในระดบปกต เชน สนคาทนาเขาจากกลมอาเซยนจะคดภาษนาเขาในอตราภาษพเศษ ซงสวนใหญอยระหวางรอยละ 0 - 5

• อตราพเศษสด (special preferential rates) ซงจะใชกบสนคานาเขาจากประเทศทมขอตกลงภาษพเศษกบเวยดนาม

สวนภาษสงออกของเวยดนามใชกบสนคาเพยงไมกรายการ โดยสวนใหญเปนสนคาเกษตรและ

ทรพยากรธรรมชาต เชน อญมณ (อตรารอยละ 1 - 5) และสนคาแร (อตรารอยละ 1 - 20) เปนตน

3.9.3.4 ภาษระหวางประเทศ (อนสญญาภาษซอน) เวยดนามไดทาอนสญญาภาษซอนกบประเทศตางๆ กวา 60 ประเทศ โดยเปนประเทศใน

กลมอาเซยน 8 ประเทศคอ บรไน ฟลปปนส อนโดนเซย ลาว มาเลเชย เมยนมาร สงคโปร และไทย

163



นายจางสามารถเลกจางไดผานการยกเลกสญญา โดยนายจางตองแจงลวงหนาอยางนอย 30 วนสาหรบสญญาจางงานแบบมกาหนดเวลา หรออยางนอย 45 วนสาหรบสญญาจางงานแบบไมมกาหนดเวลา แตตองมหลกเกณฑในการพจารณาทเหมาะสม เชน ผลการทางาน การเจบปวยเรอรง เหตสดวสย บรษทเลกกจการ เปนตน หากนายจางไมสามารถพสจนไดวา การเลกจางเปนไปตามทกฎหมายกาหนด หรอไมสามารถปฏบตตามขนตอนทเหมาะสมไดซงเปนผลใหการยกเลกสญญาไมถกตองนน นายจางตองใหเงนเดอนชดเชยในชวงเวลาทลกจางไมไดทางาน และตองชาระเงนชดเชยเทากบเงนเดอนของลกจาง 2 เดอน

ในกรณทการยกเลกสญญาจางงานเปนไปโดยความเหนชอบของทงสองฝาย นายจางไม

จาเปนตองแจงลวงหนาและอาจขามขนตอนในการดาเนนการบางประการได แตตองมการจดทาเอกสารทระบถงการยกเลกสญญา เงนชดเชย ประกนสงคม เปนตน โดยทงสองฝายตองลงลายมอชอ

นอกจากน นายจางสามารถยกเลกสญญาจางงานสาหรบการเลกจางโดยทนทในกรณทลกจาง

ประพฤตมชอบ เชน ขโมย เปดเผยความลบทางธรกจ หรอละเมดกฎในการทางานอยางตอเนอง ทงน ตองผานการไตสวนและขนตอนอนๆ ทกาหนด

(2) ชวโมงทางาน กฎหมายแรงงานของเวยดนามกาหนดชวโมงทางานสงสดคอ 8 ชวโมงตอวนหรอ 48

ชวโมงตออาทตยสาหรบสภาวะการทางานปกต ทงน ชวโมงทางานตอวนควรจะลดลง 1 หรอ 2 ชวโมงสาหรบลกจางททางานใชแรงงานหนกหรอทางานในสภาวะแวดลอมทเปนอนตรายหรอมสารพษเจอปนมาก

(3) อตราคาจาง ลกจางจะตองไดรบเงนคาจางไมตากวาคาจางขนตา ซงจะมการทบทวนเปนครงคราว

โดยระดบคาจางขนตาจะแตกตางกนออกไปตามตาแหนงทตงของการทางาน

(4) การประกนสงคมและคาชดเชยสาหรบลกจาง กฎหมายเวยดนามกาหนดใหผประกอบการทจางลกจางเปนระยะเวลานานกวา 3 เดอน

ตองชาระเงนสวนหนงใหกบกองทนประกนสงคม คดเปนสดสวนรอยละ 21 ของเงนเดอนลกจาง โดยแบงเปนสวนของระบบประกนสงคมรอยละ 17 ระบบประกนสขภาพรอยละ 3 และระบบประกนการวางงานรอยละ 1 ทงน ระบบประกนสงคมของเวยดนามครอบคลมประโยชนตางๆ ไดแก เงนบานาญ เงนชดเชยในกรณลาปวย ลาคลอด ประสบอบตเหตจากการทางาน เปนโรคทเกดจากการทางาน หรอเสยชวต รวมทงไดสทธในการเขาทางานอกครงในกรณทตองเกณฑทหารดวย

164

(5) การลาประจาป ลกจางททางานกบนายจางมาเปนเวลาอยางนอย 12 เดอนมสทธทจะไดรบวนลาหยด

พกผอนประจาป 12 วน ไมรวมวนหยดราชการประจาป สาหรบวนหยดพกผอนนนจะเพมขนตามอายงานทเพมขน โดยจะไดรบวนหยดพกผอนประจาปเพมขนอก 1 วนทกๆ 5 ปททางาน


(1) การขอใบอนญาตทางาน ชาวตางชาตทประสงคจะทางานในประเทศเวยดนามจะตองไดรบใบอนญาตทางานกอน

ยกเวนในกรณดงตอไปน

• เขามาทางานนอยกวาสามเดอน

• เปนหนสวนในบรษทจากดทมหนสวนตงแตสองคนขนไป

• เปนเจาของเพยงผเดยวในบรษทจากด

• เปนสมาชกของคณะกรรมการบรหารบรษท shareholding company

• เขามาในเวยดนามเพอขายการใหบรการ

• เขามาเพอแกไขปญหาในกรณฉกเฉนเรงดวน

• ทนายความตางชาตทไดรบใบรบรองการประกอบอาชพจากกระทรวงยตธรรม

การออกใบอนญาตทางานจะมกาหนดระยะเวลาตามสญญาทผขอไดทาไวกบผวาจาง หรอระยะเวลาตามทไดรบมอบหมายใหเขามาทางานในประเทศเวยดนาม โดยมระยะเวลาสงสดไมเกน 36 เดอน นายจางทขอใบอนญาตทางานใหชาวตางชาตจะตองแสดงใหเหนวา เปนนตบคคลทมผจดการ ผเชยวชาญ และผบรหารเปนชาวเวยดนามอยางนอยรอยละ 20 โดยบรษทจะตองนาหลกฐานตางๆ เชน หนงสอเดนทาง ทะเบยนบานทงตนฉบบและสาเนา สญญาจางงานทระบเหตผลของการวาจาง ทอยของบรษททเปนภาษาเวยดนาม แผนภมโครงสรางบคลากรของบรษท และรายชอของแรงงานตางชาตทงหมด รวมทงตองแสดงหลกฐานของบรษทผวาจาง ไดแก ทะเบยนบรษท หนงสอระบวตถประสงคของบรษท รายชอของคณะกรรมการบรษท นอกจากน ยงมเอกสารสวนบคคลทแรงงานตางชาตตองยนไปพรอมกบคาขอคอ หนงสอรบรองคณวฒการศกษา ประวตการทางาน หนงสอรบรองประวตอาชญากรรม และหนงสอรบรองการตรวจสขภาพจากโรงพยาบาลทรฐกาหนด

(2) การขอวซา ผทจะเดนทางเขาประเทศเวยดนามตองมการขออนญาตเขาเมอง และนาใบอนญาตเขา

เมองมาแสดงในขณะทเดนทางเขาประเทศเวยดนาม ทงน ชาวตางชาตทไดรบใบอนญาตทางานไมตองขอวซาในการเขาประเทศเวยดนาม นอกจากน พลเมองของประเทศสมาชกอาเซยนบางประเทศ รวมทงประเทศไทย ไมตองขอวซาเขาประเทศเวยดนามหากอยไมเกน 14 วน

165

3.9.4.3 กาลงแรงงาน เวยดนามเปนประเทศทมกาลงแรงงานสงและมแนวโนมสงขนเรอยๆ โดยเฉพาะเมอ

เทยบกบประเทศอนในกลมอาเซยน โดยเปนรองเพยงแคอนโดนเซยเทานน ในป 2553 เวยดนามมกาลงแรงงาน 51,137,641 คน สวนอตราวางงานคอนขางคงทประมาณรอยละ 4 โดยในป 2554 อตราการวางงานรอยละ 4.51 (ตารางท 3.71)

ตารางท 3.71กาลงแรงงานและอตราการวางงานของเวยดนาม

2550 2551 2552 2553 2554

กาลงแรงงาน (คน) 48,319,139 49,288,104 50,190,072 51,137,641 -




กฎหมายหลกวาดวยการควบคมการแลกเปลยนเงนตราระหวางประเทศของเวยดนามมหลกการให

เสรภาพในการทาธรกรรมระหวางประเทศ เชน ธรกรรมทเกยวของกบการชาระเงนและการโอนเงนไปตางประเทศ เงนทเกยวของกบการสงออกการนาเขา เงนกธนาคาร เงนไดสทธจากการลงทนทางตรงและทางออม การชาระคนเงนกยมจากตางประเทศ การนาเขาและสงออกสนคาและบรการ เปนตน

ทงน นกลงทนตางชาตในประเทศเวยดนามอาจไมสามารถสงเงนลงทนกลบประเทศไดกอนทโครงการ

ลงทนจะแลวเสรจ ในทางกลบกน เวยดนามอนญาตใหดาเนนการโอนผลกาไรทไดรบจากการลงทนโดยตรงกลบประเทศไดอยางอสระ ในการน ผลกาไรทไดรบจะเปนสกลดอง จงอนญาตใหมการเปลยนเปนเงนสกลตางประเทศได สวนการลงทนทางออม (ลงทนในหลกทรพย) ในเวยดนามจะตองใชเงนดองเทานน 3.9.6 เทคโนโลย 3.9.6.1 สถานภาพดาน ICT

เวยดนามนบวาเปนประเทศทมการเขาถงเทคโนโลยดาน ICT ในระดบทสงพอสมควรหากเปรยบเทยบกบประเทศอนในอาเซยน กลาวคอ หากพจารณาการเขาถงและการใชตอประชากร 100 คน เวยดนามมสดสวนการเขาถงโทรศพทเคลอนทรอยละ 143.446 ซงเปนรองกลมประเทศอาเซยนเพยงแคสงคโปร อตราการเขาถงอนเทอรเนตรอยละ 14 อตราการใชอนเทอรเนต บรอดแบนดแบบประจาทและแบบเคลอนทรอยละ 4.3 และ 18 ตามลาดบ และมปรมาณแบนดวธของอนเทอรเนตระหวางประเทศ 9,998 บต

46 ผใช 1 คนอาจมหมายเลขโทรศพทมากกวา 1 เลขหมาย

166

ตอวนาทตอผใช สาหรบราคาของคาบรการ ICT ซงพจารณาจากตะกราราคาของบรการ ICT47 พบวา เวยดนามมราคาคาบรการ ICT ในระดบปานกลาง โดยคดเปนรอยละ 6 ของรายไดมวลรวมประชาชาตตอเดอนตอประชากร หากเปรยบเทยบกบประเทศอนในอาเซยน จะมตะกราราคาสงกวาประเทศสงคโปร มาเลเซย ไทย บรไน และอนโดนเซย (ตารางท 3.72)


ในป 2554 ชาวเวยดนามมการยนคาขอจดทะเบยนสทธบตร (patent application) ตอสานกงานสทธบตรในประเทศจานวน 300 รายการและตอสานกงานสทธบตรตางประเทศจานวน 22 รายการ คดเปนจานวนรวมทงสน 322 รายการ และชาวตางชาตทยนคาขอจดทะเบยนสทธบตรตอสานกงานสทธบตรในประเทศจานวน 3,260 รายการ

หากจาแนกการยนคาขอจดทะเบยนสทธบตรของชาวเวยดนามและชาวตางชาตตอสานกงานสทธบตรในประเทศตงแตป 2540 – 2554 ตามประเภทเทคโนโลยพบวา ประเภทเทคโนโลยทมการยนขอจดทะเบยนสทธบตรมากทสดคอ สาขาเครองยนต เครองสบ และกงหน (engines, pumps, turbines) (รอยละ 13.0) รองลงมาคอ อปกรณการขนสง (transport equipment) (รอยละ 8.1) และเครองจกรพเศษอน (other special machines) (รอยละ 7.3) ตามลาดบ

ขณะท ในป 2554 ชาวเวยดนามไดรบสทธบตรทจดทะเบยนแลว (granted patent) จากสานกงาน

สทธบตรในประเทศจานวน 48 รายการ และจากสานกงานสทธบตรตางประเทศจานวน 5 รายการ คดเปนจานวนรวมทงสน 53 รายการ และชาวตางชาตไดรบสทธบตรทจดทะเบยนแลวจากสานกงานสทธบตรในประเทศเวยดนามจานวน 1,796 รายการ

3.9.6.3 การสงออกสนคาเทคโนโลยขนสง (hi-technology)48

ในป 2552 เวยดนามมการสงออกสนคาเทคโนโลยขนสง (hi-technology) เปนมลคาทงสนราว 2,100 ลานดอลลารสหรฐ โดยคดเปนมลคาเพยงรอยละ 6.21 ของมลคาการสงออกทงหมด

47 ตะกราราคาของบรการ ICT (ICT price basket) เปนคาเฉลยของคาบรการบรการโทรศพทพนฐาน บรการโทรศพทเคลอนท และบรการอนเทอรเนตบรอดแบนดแบบประจาท (fixed broadband Internet) โดยคาบรการทง 3 ประเภทจะเปนคาบรการทถวงดวยรายไดมวลรวมประชาชาตตอเดอนตอประชากรของแตละประเทศ (monthly GNI per capita) 48 จากคาจากดความของธนาคารโลก สนคาเทคโนโลยขนสง (hi-technology) คอสนคาทมระดบการวจยและพฒนาเขมขน (R&D intensity) เชน กจการอวกาศ คอมพวเตอร ยา อปกรณทางวทยาศาสตร และ เครองมออเลกทรอนกส

167

ตารางท 3.72 ตวชวดดานเทคโนโลยทสาคญของเวยดนาม เครองชวดทสาคญ (ขอมลป 2554)

สถานภาพดาน ICT

การเขาถงโทรศพทเคลอนท (รอยละตอประชากร 100 คน) 143.4

การเขาถงอนเทอรเนต (รอยละตอประชากร 100 คน) 14.0

การใชอนเทอรเนตบรอดแบนดแบบประจาท (รอยละตอประชากร 100 คน) 4.3

การใชอนเทอรเนตบรอดแบนดแบบเคลอนท (รอยละตอประชากร 100 คน) 18

แบนดวธของอนเทอรเนตระหวางประเทศตอผใช (บตตอวนาท) 9,998

ตะกราราคาของบรการ ICT (รอยละของ GDP ตอเดอนตอประชากร) 6

การจดทะเบยนทรพยสนทางปญญา

การยนคาขอจดทะเบยนสทธบตรรวม (รายการ) 322

ประเภทเทคโนโลยทมการยนขอจดสทธบตรมากทสด (รอยละ) เครองยนต เครองสบ และกงหน (13.0)a

สทธบตรทไดรบการจดทะเบยนแลวรวม (รายการ) 53

การสงออกสนคา Hi-Technology

มลคา (ลานดอลลารสหรฐ ณ ราคาปปจจบน) 2,100b

สดสวนตอมลคาการสงออก (รอยละ) 6.2b

ทมา: รวบรวมจากฐานขอมล ITU, WIPO หมายเหต: a เปนผลรวมของการยนคาขอจดทะเบยนสทธบตรตงแตป 2540 – 2554

b ขอมลป 2552

169

บทท 4 การวเคราะหเชงอตสาหกรรม

4.1 อตสาหกรรมสงทอและเครองนงหมของประเทศไทย 4.1.1 ลกษณะของหวงโซคณคาในอตสาหกรรม

ในหวงโซอปทานของอตสาหกรรมสงทอและเครองนงหม กระบวนการทสาคญประกอบดวย

อตสาหกรรมตนนา อตสาหกรรมกลางนา อตสาหกรรมปลายนา และการกระจายสนคา49ดงแสดงในภาพท 4.1

ภาพท 4.1 โครงสรางอตสาหกรรมสงทอและเครองนงหม

ทมา: สถาบนบณฑตพฒนาบรหารศาสตรและสานกงานเศรษฐกจอตสาหกรรม. สงหาคม 2554. โครงการจดทา

ยทธศาสตรการพฒนาศกยภาพเศรษฐกจเชงสรางสรรคในอตสาหกรรมแฟชน

49สถาบนพฒนาอตสาหกรรมสงทอ. 2554. โครงการพฒนาผลตภณฑสงทอและเครองนงหมไทย เพอสนองตอบผผลตในประเทศและสมาชกเขตการคาเสรอาเซยนและ BIMSTEC (ระยะท 3)

170

หวงโซอปทานในอตสาหกรรมสงทอและเครองนงหมจาแนกไดเปน 4 กลมหลก ไดแก 1. อตสาหกรรมตนนา ประกอบดวย

(1) อตสาหกรรมเสนใยธรรมชาต (2) อตสาหกรรมเสนใยสงเคราะหหรอเสนใยประดษฐเปนอตสาหกรรมทใชเงนทนและ

เทคโนโลยสง ดงนน โรงงานเสนใยในประเทศไทยจงเปนโรงงานขนาดใหญ ซงสวนใหญเปนการรวมทนกบนกลงทนตางชาต โดยพงพาเทคโนโลยจากบรษทแม

2. อตสาหกรรมกลางนา เปนอตสาหกรรมทใช เงนทนและเทคโนโลยระดบปานกลางถงสง ประกอบดวย

• อตสาหกรรมปนดาย เปนการนาวตถดบเสนใย (fiber) ทงทเปนธรรมชาต (เชน ฝาย) หรอเสนใยประดษฐ (เชน เรยอน อะครลก ไนลอน และโพลเอสเทอร) มาตเกลยวหรอปนใหเปนเสนดาย (yarn) ซงเปนกระบวนการทตองใชเงนลงทนมากและเทคโนโลยระดบปานกลาง

• อตสาหกรรมทอผา ในปจจบน เทคโนโลยการทอผาทใชคอ ระบบไรกระสวย (shuttle less loom) จากเดมทเปนระบบกระสวย (shuttle loom)

• อตสาหกรรมถกผา ซงเทคโนโลยทใชในปจจบนคอ เครองถกแบบ single และ double ทงน โรงงานถกผาในประเทศไทยมขนาดทหลากหลายตงแตโรงงานหองแถวทมเครองจกรเพยงเครองเดยวจนถงโรงงานขนาดใหญ

• อตสาหกรรมฟอก ยอม พมพลาย และตกแตงสาเรจ ซงสวนใหญเปนระบบตอเนองอตโนมตทประกอบดวยกระบวนการตางๆ ตงแตการเตรยม (pre-treatment) การยอมหรอพมพลาย (dyeing or printing) จนถง การตกแตงสาเรจ (finishing) เพอใหเกดความสวยงาม (เชน การขดมน การตะกยขน หรอการใหไดคณสมบตเฉพาะตามตองการ เชน การปองกนแบคทเรย และการดดซมความชน) ซงนบไดวาเปนอตสาหกรรมทมมลคาเพมมาก แตในขณะเดยวกน กระบวนการผลตของอตสาหกรรมนตองใชนาปรมาณมากทาใหมกประสบปญหาการบรหารการจดการนาทงนาดและนาเสย ทงน โรงงานในอตสาหกรรมนมทงขนาดเลก กลาง และใหญ

3. อตสาหกรรมปลายนาคอ อตสาหกรรมเครองนงหมเปนอตสาหกรรมทใชเงนลงทน เทคโนโลย และเครองจกรในระดบทไมสง แตมความตองการใชแรงงานเปนจานวนมาก ซงคณสมบตของแรงงานทตองการคอ มทกษะและประสบการณดานงานฝมอและการตดเยบทประณต และมคณภาพสมาเสมอ ในดานขนาดของโรงงานมตงแตโรงงานขนาดเลกทตดเยบเสอโหลราคาถกจนถงโรงงานขนาดใหญทรบจางตดเยบเสอผาตราสนคา (brand name) จากตางประเทศ

4. การกระจายสนคา ผานชองทางการจดจาหนาย เชน บรษทเสอผาซงเปนเจาของตราสนคา บรษทจาหนายสนคาในสาขาตางประเทศ และบรษทการคา (trading company) ซงทาหนาทจดจาหนายสนคาไปยงผบรโภค

171

หากพจารณาดานมลคาเพมของแตละอตสาหกรรมยอย50 พบวา

• อตสาหกรรมทมมลคาเพมมาก ไดแก อตสาหกรรมทอผาและผาถก อตสาหกรรมฟอก ยอม พมพลาย และตกแตงสาเรจ อตสาหกรรมผาไมถกไมทอ (non-wovens) และการกระจายสนคา

• อตสาหกรรมทมมลคาเพมปานกลาง ไดแก อตสาหกรรมเสนใย และอตสาหกรรมปนดาย

• อตสาหกรรมทมมลคาเพมนอย ไดแก อตสาหกรรมเครองนงหมทรบจางผลต

4.1.2 การจางงาน จากสถตการจางงานในอตสาหกรรมสงทอและเครองนงหมในภาพรวม (ตารางท 4.1) พบวา การจาง

งานทงในอตสาหกรรมสงทอและเครองนงหมมแนวโนมลดลง อยางไรกตาม การจางงานในอตสาหกรรมสงทอและเครองนงหมยงคงคดเปนสดสวนถงประมาณรอยละ 20 ของการจางงานในภาคอตสาหกรรม51 โดยอตสาหกรรมเครองนงหมมการจางงานมากกวาอตสาหกรรมสงทอ ในป 2555 มการจางงานในอตสาหกรรมเครองนงหมคดเปนสดสวนรอยละ 67.22 ของแรงงานทงหมดในอตสาหกรรมสงทอและเครองนงหม

ตารางท 4.1 การจางงานในอตสาหกรรมสงทอและเครองนงหม

การจางงาน 2550 2551 2552 2553 2554 2555

อตสาหกรรมสงทอ 335,446 293,424 220,632 228,958 213,601 209,438

อตราการเตบโต (รอยละ) 1.00 -12.53 -24.81 3.77 -6.71 -1.95

สดสวน (รอยละ) 40.10 35.05 29.64 32.15 29.70 32.78

อตสาหกรรมเครองนงหม 501,073 543,850 523,791 483,286 505,535 429,413

อตราการเตบโต (รอยละ) -3.41 8.54 -3.69 -7.73 4.60 -15.06

สดสวน (รอยละ) 59.90 64.95 70.36 67.85 70.30 67.22

อตสาหกรรมสงทอและเครองนงหม 836,519 837,274 744,423 712,244 719,136 638,851

อตราการเตบโต (รอยละ) -1.69 0.09 -11.09 -4.32 0.97 -11.16

สดสวน (รอยละ) 100.00 100.00 100.00 100.00 100.00 100.00

ทมา: ขอมลการสารวจภาวะการทางานของประชากร ไตรมาส 1 ป 2556.

50สถาบนบณฑตพฒนาบรหารศาสตรและสานกงานเศรษฐกจอตสาหกรรม. สงหาคม 2554. โครงการจดทายทธศาสตรการพฒนาศกยภาพเศรษฐกจเชงสรางสรรคในอตสาหกรรมแฟชน 51สถาบนพฒนาอตสาหกรรมสงทอ. 2555. สถตสงทอไทย 2554/2555.

จ4.3) พบกรงเทพแเฉพาะอตจากเดมมกรงเทพมสมทรสาค

ท

จากขอมลการบวา ในภาพรและปรมณฑลตสาหกรรมสงมากนก สวนใมหานครและคร และนครป

ทมา: ศนยสารส

-

50,000

100,000

150,000

200,000

250,000

300,000

รกระจายตวขรวม แรงงานสล (ประกอบดวทอ พบวา จาในอตสาหกรสมทรปรากาปฐม ทเพมขน

ภาพท

สนเทศโรงงานอ

จานวนแรงง

ของแรงงานในสวนใหญของทวย สมทรปราานวนแรงงานใรรมเครองนงหรลดลงจากป

นจากป 2548

4.2 การกระ

อตสาหกรรม กร

งานป 2548

60,845

14,464 11,756 17,196 21,904

41,390

42,183

59,707

172

นอตสาหกรรมทงอตสาหกราการ สมทรสใน 5 จงหวดหหม พบวา ใน 2548 สวนท

ะจายตวของแ

รมโรงงานอตสา

จานวนแรงงาน

52,7

7,611,515,221,3

36,4

41,8

56,0

มสงทอและเครมสงทอและาคร และนครหลกดงกลาวมนป 2555 จาทางกบจานวน

แรงงานในอต

หกรรม

นป 2555

791

67556241351

438

831

030

ครองนงหม (ภเครองนงหมกรปฐม) และตมแนวโนมลดลนวนและสดสนและสดสวน

สาหกรรมสงท

สมท

สมท

กรง

นคร

ตาก

ราช

ปทม

อนๆ

ภาพท 4.2 แกระจกตวอยใาก ทงน หากลง และมสดสสวนแรงงานในแรงงานในจง

ทอ

ทรปราการ

ทรสาคร

งเทพมหานคร

รปฐม

ก

ชบร

มธาน

ๆ

และภาพทในบรเวณกพจารณาสวนไมตางในจงหวดงหวดตาก

ท

จ

คาจางแรภาวะแรงเครองนงขนคาแรกรงเทพม

52คาจางเฉล


จากสถตคาจรงงานเฉลยตงงานตงตว โหมเพมสงขนรงขนตาเปนมหานครและป

ยตอเดอนคดจาก

-

50,000

100,000

150,000

200,000

250,000

300,000

350,000

ภาพท 4.3


างแรงงานขออเดอน52 ขอโดยเฉพาะกลนเปน 7,481 บอตรา 300 ปรมณฑล

คาจางรายเดอนข


3 การกระจาย


องอตสาหกรรองอตสาหกรรลมแรงงานไรบาท และ 7,0 บาทตอวน

องผมอาขพตางๆ

งานป 2548

110,952

12,926 7,364 12,264 17,932 11,817 37,968

125,538

173

ยตวของแรงง


รมสงทอและเรมสงทอและเทกษะ ในป 027 บาทตอเเมอเดอนเม

ทเกยวของกบอต


126

111216202327

109

งานในอตสาห

หกรรม

เครองนงหม (เครองนงหมม 2555 คาจางดอน ตามลาดษายน 2555

สาหกรรมนนๆ

นป 2555

6,928

,953 ,151 ,307 ,927 ,951 ,337

9,571

หกรรมเครอง

(ภาพท 4.4 แมแนวโนมเพมงเฉลยของอตดบ สวนหนงเ5 ใน 7 จงห

กรง

สมท

ตาก

สมท

นคร

นคร

นน

อน

งนงหม

และภาพท 4.มสงขน ซงเปตสาหกรรมสเปนผลมาจาก

หวดนารอง ซ

งเทพมหานคร

ทรปราการ

ก

ทรสาคร

รปฐม

รราชสมา

ทบร

ๆ

.5) พบวา ปนผลจากสงทอและกการปรบซงรวมถง

174

ภาพท 4.4 คาจางเฉลยตอเดอนของอตสาหกรรมสงทอ

ทมา: ขอมลการสารวจภาวะการทางานของประชากร. 2556.

ภาพท 4.5 คาจางเฉลยตอเดอนของอตสาหกรรมเครองนงหม


4.1.3 จานวนสถานประกอบการ จากสถตจานวนโรงงานในอตสาหกรรมสงทอและเครองนงหม (ตารางท 4.2 และตารางท 4.3) พบวา

โรงงานผลตสงทอมจานวนมากกวาโรงงานผลตเครองนงหมเลกนอย และจานวนโรงงานของทงสองอตสาหกรรมลดลง โดยจานวนโรงงานผลตสงทอลดลงจาก 2,821 แหงในป 2548 เปน 2,646 แหงในป 2555 ในขณะทจานวนโรงงานผลตเครองนงหมลดลงจาก 2,783 แหงในป 2548 เปน 2,390 แหงในป 2555 นอกจากน ยงพบวาทงอตสาหกรรมสงทอและเครองนงหมประกอบไปดวยโรงงานขนาดเลกเปนสดสวน

4,385

4,287 4,495

4,667

4,562

4,906

4,867

5,355

5,385

6,026

6,948

7,481

1,000

2,000

3,000

4,000

5,000

6,000

7,000

8,000

2544 2545 2546 2547 2548 2549 2550 2551 2552 2553 2554 2555

4,481

4,471

4,540

4,377

4,760

4,952

4,884

5,275

5,359

5,422 5,761

7,027

1,000

2,000

3,000

4,000

5,000

6,000

7,000

8,000

2544 2545 2546 2547 2548 2549 2550 2551 2552 2553 2554 2555

175

มากกวาครงหนงของจานวนโรงงานทงหมด สวนอนดบรองลงมา ไดแก โรงงานขนาดกลาง โรงงานขนาดใหญและโรงงานขนาดยอม ตามลาดบ

หากพจารณาการกระจายตวของโรงงานพบวา โรงงานสงทอและเครองนงหมกระจกตวอยมากบรเวณ

กรงเทพและปรมณฑล (เชน สมทรปราการ สมทรสาคร และนครปฐม เปนตน) รวมทง จงหวดตาก ซงเปนชายแดนเชอมตอไทยและเมยนมาร ทงน การกระจายตวของโรงงานสงทอและเครองนงหมในลกษณะดงกลาวสอดคลองกบการกระจายตวของแรงงานในอตสาหกรรมสงทอและเครองนงหมดงทกลาวแลวขางตน

นอกจากนมขอสงเกตวา แมวาจานวนโรงงานโดยรวมของทงสองอตสาหกรรมลดลงแตมบางจงหวดท

มจานวนโรงงานสงทอและเครองนงหมเพมมากขน ไดแก สมทรสาคร ตาก นนทบร และชลบร โดยเฉพาะตากซงมโรงงานผลตเครองนงหมเพมขนเปนจานวนมากจาก 70 แหงในป 2548 เปน 133 แหงในป 2555 ทงน เปนผลมาจากจงหวดดงกลาวมแรงงานตางดาวทยายถนฐานเขามาทางานในไทยเปนจานวนมาก

ตารางท 4.2 จานวนโรงงานในอตสาหกรรมสงทอแยกตามพนท

จงหวด จานวนโรงงานป 2548 จานวนโรงงานป 2555

รวม ขนาดยอม ขนาดเลก ขนาดกลาง ขนาดใหญ รวม ขนาดยอม ขนาดเลก ขนาดกลาง ขนาดใหญ

กรงเทพมหานคร 837 90 592 116 39 704 76 501 93 34

สมทรปราการ 586 23 270 222 71 545 23 259 192 71

สมทรสาคร 458 21 239 143 55 477 22 254 151 50

นครปฐม 260 12 131 88 29 246 6 134 81 25

ตาก 66 - 13 23 30 72 0 16 26 30

นครราชสมา 79 3 51 18 7 69 1 50 14 4

ราชบร 64 2 28 20 14 66 4 34 15 13

ปทมธาน 59 3 22 20 14 56 2 23 21 10

ชลบร 45 - 22 15 8 51 2 25 15 9

นนทบร 43 - 18 16 9 50 1 24 17 8

อนๆ 324 15 138 108 63 310 21 141 92 56

รวมทงหมด 2,821 169 1,524 789 339 2,646 158 1,461 717 310

ทมา: ศนยสารสนเทศโรงงานอตสาหกรรม กรมโรงงานอตสาหกรรม หมายเหต: โรงงานขนาดยอม หมายถง โรงงานทมจานวนแรงงานไมเกน 5 คน โรงงานขนาดเลก หมายถง โรงงานทมจานวนแรงงานตงแต 6 คน แตไมเกน 50 คน โรงงานขนาดกลาง หมายถง โรงงานทมจานวนแรงงานตงแต 51 คน แตไมเกน 200 คน โรงงานขนาดใหญ หมายถง โรงงานทมจานวนแรงงานตงแต 201 คนขนไป

176

ตารางท 4.3 จานวนโรงงานในอตสาหกรรมเครองนงหมแยกตามพนท



กรงเทพมหานคร 1,671 42 1,134 386 109 1,380 33 966 279 102

สมทรปราการ 340 35 175 87 43 167 5 60 68 34

ตาก 70 1 20 28 21 133 0 35 56 42

สมทรสาคร 71 1 16 29 25 81 1 22 29 29

นครปฐม 59 1 15 27 16 63 0 19 25 19

เชยงใหม 64 2 39 18 5 54 0 35 16 3

นนทบร 48 - 15 24 9 53 0 18 24 11

นครราชสมา 31 3 5 10 13 37 3 6 10 18

ปทมธาน 36 1 9 17 9 34 4 8 15 7

ชลบร 27 - 9 8 10 31 1 13 9 8

อนๆ 366 17 122 129 98 357 14 122 114 107

รวมทงหมด 2,783 103 1,559 763 358 2,390 61 1,304 645 380


จากสถตจานวนคนงานและเครองจกรในโรงงานประเภทตางๆ ของอตสาหกรรมสงทอและ

เครองนงหม (ตารางท 4.4) พบวา จานวนคนงานและเครองจกรของแตละอตสาหกรรมยอยไมมการเปลยนแปลงมากนก ทาใหสดสวนเครองจกรตอโรงงานคอนขางคงท เชนเดยวกบอตราสวนทนตอแรงงาน (capital-labour ratio) ซงแสดงใหเหนวา ในชวงทผานมา อตสาหกรรมสงทอและเครองนงหมไมไดมการเปลยนแปลงมาใชเครองจกรในการผลต (capital deepening)

หากพจารณาอตราสวนทนตอแรงงาน พบวา ประเภทของโรงงานทมอตราสวนทนตอแรงงานสงทสด

คอ โรงงานปนดาย (66 เครองจกรตอคนงาน) รองลงมาคอ โรงงานทอผา (3 เครองจกรตอคนงาน) โรงงานถกผา (2 เครองจกรตอคนงาน) และโรงงานตดเยบเสอผา (1 เครองจกรตอคนงาน)

177

ตารางท 4.4 จานวนคนงานและเครองจกรในโรงงานของอตสาหกรรมสงทอและเครองนงหม

ประเภทโรงงาน 2550 2551 2552 2553 2554

โรงงานปนดาย

จานวนคนงานในอตสาหกรรม 60,550 60,300 60,075 60,040 57,200

จานวนเครองจกรในอตสาหกรรม 3,879,750 3,875,600 3,779,210 3,669,613 3,770,500

จานวนเครองปนดายตอโรงงานโดยเฉลย 25,524.7 25,497.4 25,194.7 24,464.1 24,325.8

อตราสวนทนตอแรงงาน (เครองจกรตอคนงาน) 64.1 64.3 62.9 61.1 65.9

โรงงานทอผา


จานวนเครองทอผาในอตสาหกรรม 129,770 129,100 128,300 130,230 131,740

จานวนเครองทอผาตอโรงงานโดยเฉลย 210.0 211.6 214.5 218.9 219.2


โรงงานถกผา


จานวนเครองจกรในอตสาหกรรม 122,394 123,620 123,080 118,150 118,490

จานวนเครองจกรตอโรงงานโดยเฉลย 166.7 169.3 170.0 170.0 170.0


โรงงานตดเยบเสอผา


จานวนเครองจกรในอตสาหกรรม 749,100 748,490 737,875 736,000 724,250

จานวนเครองจกรตอโรงงานโดยเฉลย 301.1 302.3 300.2 308.2 300.6


ทมา: คณะผวจย คานวณจาก สถาบนพฒนาอตสาหกรรมสงทอ. 2555. สถตสงทอไทย 2554/2555. หมายเหต: * แสดงตวเลขคาดการณ

นอกจากน หากพจารณาดชนผลผลตอตสาหกรรมสงทอและเครองนงหมของไทย53 (ภาพท 4.6)

พบวา ดชนผลผลตสงทอและเครองนงหมของไทยในป 2555 มแนวโนมลดลงตงแตป 2553 สอดคลองกบจานวนโรงงานและแรงงานในอตสาหกรรมทลดลง โดยเฉพาะดชนผลผลตสงทอ ซงลดลงอยางตอเนองตงแตป 2543

53ดชนผลผลตอตสาหกรรม คอดชนทใชชระดบการผลตในภาคอตสาหกรรม โดยเปรยบเทยบกบผลผลตอตสาหกรรมในปฐาน (ในทนคอป 2543) และถวงนาหนกอตสาหกรรมแตละประเภทดวยมลคาผลผลตของปฐาน

178

ภาพท 4.6 ดชนผลผลตอตสาหกรรมสงทอและเครองนงหม

หมายเหต: ดชนไมไดปรบผลกระทบของฤดกาลและมฐานเฉลยป 2543 ทมา: สานกงานเศรษฐกจอตสาหกรรม กระทรวงอตสาหกรรม

4.1.4 ตลาดสงออกหลกของไทย

ในภาพรวม การสงออกสงทอและเครองนงหมของไทยมมลคาเพมขน (ตารางท 4.5) จาก 7,286.6 ลานดอลลารสหรฐในป 2551 เปนมลคา 8,356.3 ลานดอลลารสหรฐในป 2554 ซงแบงเปนการสงออกสงทอมลคา 5,047.7 ลานดอลลารสหรฐ และการสงออกเครองนงหมมลคา 3,308.6 ลานดอลลารสหรฐ ทงน มลคาและสดสวนการสงออกสงทอมแนวโนมเพมขนตอเนอง โดยเพมขนจากสดสวนประมาณรอยละ 51.5 ของมลคาการสงออกสงทอและเครองนงหมทงหมดในป 2551 เปนรอยละ 60.4 ในป 2554 ในขณะทสดสวนการสงออกเครองนงหมลดลงตอเนอง จากประมาณรอยละ 48.5 ของการสงออกสงทอและเครองนงหมทงหมดในป 2551 เปนรอยละ 39.6 ในป 2554

ตารางท 4.5 มลคาและสดสวนการสงออกสงทอและเครองนงหมของไทย

อตสาหกรรม มลคาการสงออก (ลานดอลลารสหรฐ) สดสวน (รอยละ)

2551 2552 2553 2554 2551 2552 2553 2554

สงทอ 3,755.1 3,538.5 4,535.2 5,047.7 51.53 54.25 58.37 60.41

เครองนงหม 3,531.5 2,983.6 3,235.2 3,308.6 48.47 45.75 41.63 39.59

รวมทงหมด 7,286.6 6,522.1 7,770.4 8,356.3 100.0 100.0 100.0 100.0

ทมา: สถาบนพฒนาอตสาหกรรมสงทอ. 2555. สถตสงทอไทย 2554/2555.

2543 2544 2545 2546 2547 2548 2549 2550 2551 2552 2553 2554 2555

การผลตสงทอ 100.00 94.36 95.46 93.85 90.90 88.56 83.76 76.22 70.58 63.30 67.13 56.39 50.58

การผลตเครองนงหม 100.00 100.47 102.75 120.94 134.83 147.21 148.68 154.82 162.06 138.32 143.55 118.04 105.37

0.00

20.00

40.00

60.00

80.00

100.00

120.00

140.00

160.00

180.00

179

ในป 2554 ตลาดสงออกหลกของสนคาสงทอไทยคอ กลมประเทศอาเซยนและเอเชยใต (ตารางท 4.6) ซงมแนวโนมขยายตวตอเนองทงในแงมลคาและสดสวนของการสงออกสงทอ โดยการสงออกสงทอไปยงกลมประเทศอาเซยนเพมขนจากจากมลคา 939.5 ลานดอลลารสหรฐ ซงคดเปนสดสวนรอยละ 25 ของมลคาการสงออกสงทอในป 2551 เปนมลคา 1,403.5 ลานดอลลารสหรฐ ซงคดเปนสดสวนรอยละ 27.8 ของมลคาการสงออกสงทอในป 2554 ทงน มลคาและสดสวนการสงออกสงทอไปยงสหรฐอเมรกามแนวโนมลดลงตอเนอง จากสดสวนรอยละ 9.6 ของการสงออกสงทอในป 2551 เหลอเพยงสดสวนรอยละ 5.6 ของการสงออกสงทอในป 2554

ตารางท 4.6 มลคาการสงออกสงทอของไทยแยกตามตลาด

ตลาดสงออก มลคา (ลานดอลลารสหรฐ) สดสวน (รอยละ)

2551 2552 2553 2554 2551 2552 2553 2554

อาเซยน (9) 939.5 926.4 1,246.3 1,403.5 25.0 26.2 27.5 27.8

เอเชยใต 391.9 406.3 552.7 635.5 10.4 11.5 12.2 12.6

ตะวนออกกลาง (15) 472.3 456.5 523.2 553.9 12.6 12.9 11.5 11.0

สหภาพยโรป (27) 359.7 302.7 411.6 464.9 9.6 8.6 9.1 9.2

ญปน 257.7 225.2 282.1 404.5 6.9 6.4 6.2 8.0

สหรฐอเมรกา 358.9 273.9 290.2 284.7 9.6 7.7 6.4 5.6

อนๆ 975.1 947.5 1,229.1 1,300.7 26.0 26.8 27.1 25.8

รวมทงหมด 3,755.1 3,538.5 4,535.2 5,047.7 100.0 100.0 100.0 100.0

ทมา: คณะผวจย คานวณจาก สถาบนพฒนาอตสาหกรรมสงทอ. 2555.สถตสงทอไทย 2554/2555.

การสงออกเครองนงหมไทยมตลาดสงออกหลก ไดแก สหรฐอเมรกา สหภาพยโรป และญปน (ตารางท

4.7) โดยมลคาและสดสวนการสงออกเครองนงหมของไทยไปยงสหรฐอเมรกามแนวโนมลดลงตอเนอง จากสดสวนรอยละ 45.5 ในป 2551 เหลอเพยงรอยละ 34.7 ในป 2554 สวนมลคาและสดสวนการสงออกเครองนงหมไทยไปสหภาพยโรปคอนขางคงท ซงเปนผลมาจากวกฤตเศรษฐกจการเงนในสหรฐอเมรกาและสหภาพยโรป

มลคาและสดสวนการสงออกเครองนงหมไทยไปยงญปนมแนวโนมเพมขน จากสดสวนรอยละ 6.1 ใน

ป 2551 เปนสดสวนรอยละ 9.9 ในป 2554 เนองจากญปนลดการนาเขาสนคาจากจน และหนมานาเขาสนคาจากไทยมากขน นอกจากน มขอสงเกตวา มลคาและสดสวนการสงออกเครองนงหมไปยงตลาดอาเซยนเพมขนอยางมาก โดยสดสวนการสงออกเพมขนจากรอยละ 2.6 ในป 2551 เปนรอยละ 4.8 ในป 2554 ซงเปน

180

ผลมาจากการขยายตวทางเศรษฐกจของกลมประเทศอาเซยน จากทศทางการสงออกเครองนงหมดงกลาว คาดวาตลาดในเอเชยทงอาเซยนและญปน จะชวยขบเคลอนการสงออกเครองนงหมของไทยในอนาคต

ตารางท 4.7 มลคาการสงออกเครองนงหมของไทยแยกตามตลาด


2551 2552 2553 2554 2551 2552 2553 2554

สหรฐอเมรกา 1,606.2 1,180.3 1,267.1 1,148.5 45.5 39.6 39.2 34.7

สหภาพยโรป (27) 1,079.8 973.2 1,019.6 1,003.5 30.6 32.6 31.5 30.3

ญปน 216.5 228.3 254.4 327.3 6.1 7.7 7.9 9.9

อาเซยน (9) 92.5 95.1 129.0 159.6 2.6 3.2 4.0 4.8

ตะวนออกกลาง (15) 113.2 105.8 105.9 114.6 3.2 3.5 3.3 3.5

แอฟรกา 77.7 79.3 85.9 81.8 2.2 2.7 2.7 2.5

อนๆ 345.6 321.6 373.3 473.3 9.8 10.7 11.5 14.2

รวมทงหมด 3,531.5 2,983.6 3,235.2 3,308.6 100.0 100.0 100.0 100.0

ทมา: สถาบนพฒนาอตสาหกรรมสงทอ. 2555.สถตสงทอไทย 2554/2555.

4.1.5 ขนตอนของการผลตทมแนวโนมยายหรอขยายฐานการผลต

โดยสรป หากพจารณาทงจากระดบมลคาเพมของอตสาหกรรม ระดบเทคโนโลยและเครองจกรทใชใน

การผลต และระดบความเขมขนของการใชแรงงาน กระบวนการผลตในอตสาหกรรมสงทอและเครองนงหมทมแนวโนมสงทจะยายหรอขยายฐานการผลตไปยงประเทศเพอนบานคอ อตสาหกรรมเครองนงหม ซงมระดบมลคาเพมนอย ระดบการใชเทคโนโลยและเครองจกรไมสงนก และตองใชแรงงานจานวนมาก 4.1.6 ลกษณะและรปแบบของการยายหรอขยายฐานการผลตทเกดขน

การยายหรอขยายฐานการผลตของอตสาหกรรมสงทอและเครองนงหมไทยทเกดขน เปนของผประกอบการอตสาหกรรมเครองนงหมเปนหลก โดยสวนใหญเปนผประกอบการรายใหญทมเงนทนมากพอสมควร โดยเฉพาะผผลตเสอผากฬา และมกยายหรอขยายฐานการผลตไปยงประเทศทมคาแรงตากวาตามคาแนะนาของผซอ (buyer)

รปแบบของการยายหรอขยายฐานการผลตทเกดขน สวนมากเปนการลงทนโดยตรงและการรวมทน

กบผประกอบการทองถน สาหรบการลงทนโดยตรงนน มทงการลงทนโดยรวมกลมเปนคลสเตอร และการ

181

ลงทนดวยตนเอง สวนการรวมทนนน มทงการรวมทนกบนกลงทนทองถน และการรวมทนกบนกลงทนจากชาตอน ทงน การรวมทนกบชาวทองถนมขอดคอ ผประกอบการทองถนมความรความเขาใจเกยวกบตลาดในประเทศเปนอยางด และมเครอขายทสามารถเออประโยชนได อยางไรกตาม ความเสยงคอ ผประกอบการไทยตองมคคาทไวใจได นอกจากน ผประกอบการไทยบางรายเขาไปลงทนในประเทศเพอนบานโดยใหผประกอบการทองถนเปนนอมน เพอลดตนทนในการทาธรกจ

4.1.7 สาเหตของการยายหรอขยายฐานการผลต

สาเหตหลกของการยายหรอขยายฐานการผลตทเกดขนในอตสาหกรรมเครองนงหมคาดวาเกดจาก

ปจจยสาคญ 2 ประการ คอ 1. ตองการแกไขปญหาดานแรงงานเนองจากคาจางแรงงานของไทยทปรบตวสงขน รวมทงไทยยงประสบภาวะขาดแคลนแรงงาน โดยเฉพาะแรงงานไรทกษะ ผประกอบการจงตองหาแหลงผลตในประเทศเพอนบานทอตราคาจางตากวา และมกาลงแรงงานเปนจานวนมาก 2. ประเทศเพอนบานไดรบสทธพเศษทางการคาจากกลมประเทศพฒนาแลว ซงเปนตลาดสาคญของไทย ในขณะทไทยอาจถกยกเลกสทธพเศษทางการคาสาหรบสนคาบางรายการในอนาคตอนใกล ผประกอบการจงสนใจทจะยายหรอขยายฐานการผลตไปยงประเทศเพอนบานเพอใชสทธพเศษดงกลาว

4.1.8 ขอดและขอเสยของการยายหรอขยายฐานการผลต ในภาพรวม ขอดของการยายหรอขยายฐานการผลตของอตสาหกรรมเครองนงหมคอ ผประกอบการม

ตนทนคาจางแรงงานทตาลง สามารถหาแรงงานไดงายขน และอาจไดรบสทธพเศษทางการคาในการสงออกไปยงตลาดหลกตางๆ นอกจากน อาจเปนการเพมชองทางจาหนายในตางประเทศใหกบผประกอบการดวย อยางไรกตาม ผประกอบการควรพจารณาประเดนอนๆ ประกอบดวย เชน การเผชญตนทนทสงขนในสวนของการขนสงสนคาและระบบสาธารณปโภคพนฐานทยงไมมประสทธภาพมากนก รวมทง ระดบของผลตภาพแรงงาน (labour productivity)

182

4.2 อตสาหกรรมรองเทาและเครองหนง 4.2.1 ลกษณะของหวงโซคณคาในอตสาหกรรม

ในหวงโซอปทานของอตสาหกรรมรองเทาและเครองหนง กระบวนการทสาคญประกอบดวย อตสาหกรรมตนนา อตสาหกรรมกลางนา อตสาหกรรมปลายนา และการกระจายสนคา54 ดงแสดงในภาพท 4.7

ภาพท 4.7 โครงสรางอตสาหกรรมรองเทาและเครองหนง

ทมา: สถาบนบณฑตพฒนาบรหารศาสตรและสานกงานเศรษฐกจอตสาหกรรม. สงหาคม 2554. โครงการจดทายทธศาสตรการพฒนาศกยภาพเศรษฐกจเชงสรางสรรคในอตสาหกรรมแฟชน หวงโซอปทานในอตสาหกรรมรองเทาและเครองหนงจาแนกไดเปน 4 กลมหลก ไดแก

1. อตสาหกรรมตนนา คอ อตสาหกรรมผลตหนงดบ โดยนาหนงสตวทไดจากโรงงานฆาสตวผานกระบวนการเกบรกษา เชน หนงแชนาเกลอ หนงหมกเกลอ หนงตากแหง และหนงอาบนายา

54สถาบนพฒนาอตสาหกรรมสงทอ. 2554. โครงการพฒนาผลตภณฑสงทอและเครองนงหมไทย เพอสนองตอบผผลตในประเทศและสมาชกเขตการคาเสรอาเซยนและ BIMSTEC (ระยะท 3)

กระจาย

สนคา

อตสาหกรรมปลายนา อตสาหกรรมกลางนา อตสาหกรรม

ตนนา

183

2. อตสาหกรรมกลางนา คอ อตสาหกรรมฟอกหนงแท และการผลตหนงเทยม (1) อตสาหกรรมฟอกหนงแท เกยวของกบกระบวนการออกแบบลวดลายหนง คดเลอกสวน

ของหนงสตวดบทจะมาทาสนคา เตรยมหนงกอนฟอก โดยกาจดขน ลาง และแชนาปนใส เพอใหหนงนมและหดตว จากนนนาหนงสตวมาผานการฟอกยอมเพอใหไดหนงทไมเนาเสย แลวนามาตกแตงโดยการยอมส อบแหง ใสนามนเพอขดใหหนงมน และสดทาย ทาการพนสและพมพลาย เพอใหไดเปนหนงฟอกสาเรจพรอมขนรป

(2) อตสาหกรรมผลตหนงเทยม เกยวของกบกระบวนการออกแบบลวดลายหนง แลวใชพลาสตกประเภทโพลยเรเทน (polyurethane: PU) และโพลไวนลคลอไรด (polyvinyl chloride: PVC) นามาผานกระบวนการอบแหง ผานนา และยอมสทากาว เพอใหไดหนงเทยมทตกแตงสาเรจ

3. อตสาหกรรมปลายนา ประกอบดวย อตสาหกรรมรองเทา และเครองหนง (1) อตสาหกรรมรองเทา เปนการผลตรองเทาซงมขนตอนหลกคอ ออกแบบรปทรงและ

ลวดลายรองเทา เตรยมวตถดบและอปกรณ ประกอบและตอกสน ตกแตงขนสดทาย และตรวจสอบคณภาพ

(2) อตสาหกรรมเครองหนง ในการผลตเครองหนง ขนตอนการผลตประกอบดวย การออกแบบ การเตรยมงานโดยการคดเลอกวตถดบทงชนสวนของหนงและสวนประกอบอนๆ การตดหนงตามแบบ และประกอบชนสวนตางๆ ตกแตงขนสดทาย และตรวจสอบคณภาพ

4. การกระจายสนคาผานชองทางการจดจาหนาย โดยสวนใหญแลวผประกอบการในอตสาหกรรมรองเทาและเครองหนงของไทยรบจางผลตใหแกผอน (Original Equipment Manufacuring: OEM) โดยเปนการผลตตามแบบ ซงมบรษทตางประเทศเปนผออกแบบและเปนเจาของตราสนคาตางประเทศนน อยางไรกตาม ผประกอบการบางรายออกแบบเอง (Original Design Manufacturing: ODM) และบางรายมตราสนคาของตนเอง (Original Brand Manufacturing: OBM) หากพจารณาดานมลคาเพมของแตละขนตอนในอตสาหกรรมรองเทาและเครองหนง55 พบวา

• ขนตอนทมมลคาเพมปานกลางถงสง ไดแก การออกแบบ การฟอกหนงแท และการสรางตราสนคาและการตลาด

• ขนตอนทมมลคาเพมนอย ไดแก การผลตหนงแทและหนงเทยม การผลตรองเทา (สวนบนของรองเทา ไดแก ลอกแบบ ตดหนง ตกแตงตดซบใน ประกอบเปนรปทรง และสวนพนและสนรองเทา ไดแก ลอกแบบ ตดหนง และตกแตงขดรมหนง) การผลตเครองหนง (การเตรยมวตถดบและตดหนงและผาซบใน)

55สถาบนบณฑตพฒนาบรหารศาสตรและสานกงานเศรษฐกจอตสาหกรรม. สงหาคม 2554. โครงการจดทายทธศาสตรการพฒนาศกยภาพเศรษฐกจเชงสรางสรรคในอตสาหกรรมแฟชน

184

ทงน การผลตรองเทาและเครองหนงในประเทศไทย สวนใหญเปนการผลตทเกยวของกบกระบวนการผลตทมมลคาเพมนอยและเนนการใชแรงงานมากกวาเครองจกร เนองจากสนคาทผลตเปนสนคาแฟชนทมการเปลยนแปลงบอย นอกจากน ไทยขาดแคลนวตถดบในการฟอกยอม จงตองนาเขาโดยเฉพาะอยางยงจาก สหรฐอเมรกา อารเจนตนา และออสเตรเลย 4.2.2 การจางงาน

ในภาพรวม การจางงานในอตสาหกรรมรองเทาและเครองหนงมแนวโนมลดลง (ตารางท 4.8) โดยลดลงจาก 137,806 คน ในป 2550 เหลอเพยง 106,593 คน ในป 2555

ตารางท 4.8 การจางงานในอตสาหกรรมรองเทาและเครองหนง

อตสาหกรรมรองเทาและเครองหนง 2550 2551 2552 2553 2554 2555

การจางงาน (คน) 137,806 112,932 110,765 119,739 101,283 106,593

อตราการเตบโต (รอยละ) 6.32 -18.05 -1.92 8.1 -15.41 5.24


หากพจารณาในรายละเอยด พบวา ในป 2555 อตสาหกรรมรองเทามการจางงานมากทสด (ภาพท

4.8) คดเปนสดสวนประมาณรอยละ 66 ของการจางงานทงอตสาหกรรม รองลงมาคอ อตสาหกรรมเครองหนงและอตสาหกรรมฟอกหนง ซงมการจางงานเปนสดสวนประมาณรอยละ 26 และรอยละ 8 ตามลาดบ ทงน จานวนแรงงานในอตสาหกรรมเครองหนงลดลงเปนอยางมากเมอเทยบกบป 2553 โดยลดจาก 27,430 คน ในป 2553 เหลอเพยง 24,620 คน ในป 2554 และ 24,679 คน ในป 255556

56สานกงานเศรษฐกจอตสาหกรรม. 2555. เอกสารเผยแพรอตสาหกรรมนาร ความรเบองตนเกยวกบอตสาหกรรมรองเทาและเครองหนง.และ สถาบนบณฑตพฒนาบรหารศาสตรและสานกงานเศรษฐกจอตสาหกรรม. สงหาคม 2554. โครงการจดทายทธศาสตรการพฒนาศกยภาพเศรษฐกจเชงสรางสรรคในอตสาหกรรมแฟชน.

จ

4.11) พบกระจกตสมทรปร

ส

ตวอยในกและชลบ2555 สว

ส

สวนใหญโดยจานว

ภาพท

ทมา: ศ

จากขอมลการบวา จานวนแวอยในจงหวาการเพมขนพ สาหรบอตสาหกรงเทพมหานรเพมขนโดย

วนทางกบจาน สวนจานวนแ

ญของอตสาหกวนแรงงานใน

4.8 สดสวนก

ศนยสารสนเทศ

รกระจายตวขแรงงานของอตวดสมทรปรากพอสมควร จา

หกรรมรองเทนคร ชลบร แเฉพาะชลบรทนวนและสดสว

แรงงานของอตกรรมเครองหน สมทรปรากา

รอยละ

การจางงานใน

ศโรงงานอตสาห

ของแรงงานในตสาหกรรมฟการ ลาพน แก 4,015 คน

ทาซงมจานวนและพระนครศทมจานวนแรวนแรงงานในพ

ตสาหกรรมเคนงกระจกตวอร และกรงเทพ

66

อต

อต

อต

185

นอตสาหกรร

กรรม กรมโรงง

นอตสาหกรรมฟอกหนงในป และพระนคร ในป 2548 เป

แรงงานในป 2ศรอยธยา โดยงงานเพมขนจพระนครศรอย

ครองหนงในปอยใน สมทรปพมหานคร ใน

รอยละ

ตสาหกรรมฟอกห

ตสาหกรรมรองเทา

ตสาหกรรมเครองห

มรองเทาและ

งานอตสาหกรรม

มรองเทาและ 2555 เพมขนรศรอยธยา ทปน 5,405 คน

2555 ลดลงจยจานวนและสจาก 8,803 คยธยาทลดลง

2555 ไมแตราการ กรงเทนป 2555 ลดล

8

รอ

นง

า

หนง

ะเครองหนง ป

ม

เครองหนง (ภนจากป 2548ทงน จานวนแน ในป 2555

ากป 2548 แสดสวนแรงงาคนในป 2548

กตางจากป 2ทพมหานคร แลงจากป 254

อยละ 26

ป 2555

ภาพท 4.9, 48 โดยแรงงานและสดสวนแ

แรงงานสวนมาานในกรงเทพ8 เปน 15,467

2548 มากนก และพระนครศ48

4.10 และ นสวนมากรงงานใน

ากกระจกพมหานคร7 คนในป

ก แรงงานศรอยธยา

ท

ท



-

2,000

4,000

6,000

8,000

-

10,00

20,00

30,00

40,00

50,00

60,00

70,00

80,00

ภาพท 4.9 ก


ภาพท 4.10



5227

1,

4,

00

00

00

00

00

00

00

00

จานวน

การกระจายต


การกระจาย


นป 2548

577 218 233 717

,068

,015

นแรงงานป 2548

19,605

3,323 2,354 11,154

14,384

8,803

15,901

186

วของแรงงาน


ตวของแรงงา


จานวนแรงงานป

323154 271724

1,06

5,40

จานวนแรง

นในอตสาหกร

หกรรม

านในอตสาห

หกรรม

2555

3 1 4

8

5

งงานป 2555

14,514

3,074 3,153 8,107

9,530

15,467

16,855

รรมฟอกหนง

กรรมรองเทา

สมทร

ลาพน

พระน

ชลบร

ปราจน

อนๆ

ง

า

ปราการ

ครศรอยธยา

นบร

กรงเทพมหานคร

ชลบร

พระนครศรอยธย

สมทรปราการ

ชยนาท

ขอนแกน

อนๆ

ยา

ท

จ

เฉลยตอเคาจางเฉและการปอตสาหก

ทมา: ขอม

ภ


จากสถตคาจาเดอนมแนวโนลยท 5,355 บปรบเพมคาแรรรมทใชแรงง

ภ

ลการสารวจภา

5,0

10,0

15,0

20,0

25,0

30,0

-

1,000

2,000

3,000

4,000

5,000

6,000

7,000

8,000

ภาพท 4.11 ก


างแรงงานขอนมเพมขน โดบาทตอเดอน รงขนตา โดยานเขมขน

ภาพท 4.12

าวะการทางานข

-

000

000

000

000

000

000

จานวน

5,355

5,399

5

2544 2545 2

การกระจายต


งอตสาหกรรดยในป 2555 ซงสวนหนงเปอตสาหกรรม

คาจางเฉลยต

ของประชากร. 2

นแรงงานป 2548

7,475

956 1,387 1,263 963

1,909

7,121

6,470

5,644

5,505

5,

2546 2547 25

187

วของแรงงาน


มรองเทาและ5 มคาจางเฉลปนผลมาจาก

มรองเทาและเ

ตอเดอนของอ

2556.


,233

5,633

5,4

548 2549 255

นในอตสาหกร

หกรรม

ะเครองหนง (ลยอยท 7,377สภาวะแรงงาเครองหนงได

อตสาหกรรมร

งานป 2555

7,363

1,300 1,374 1,451 1,533 2,425

5,967

6,394

467

6,340 6,59

50 2551 2552

รรมเครองหน

(ภาพท 4.12)7 บาทตอเดอานตงตว โดยเรบผลกระทบ

รองเทาและเค

ส

ก

พ

น

ป

ส

ช

อ

0

6,192 7,014

2 2553 2554

นง

) พบวา คาจาอน ขณะท ในเฉพาะแรงงานบดงกลาวเนอ

ครองหนง

สมทรปราการ

กรงเทพมหานคร

พระนครศรอยธยา

นครราชสมา

ปทมธาน

สมทรสาคร

ชลบร

อนๆ

4

7,377

2555

างแรงงานนป 2544 นไรทกษะ งจากเปน

า

188

4.2.3 จานวนสถานประกอบการ

จากจานวนโรงงานในอตสาหกรรมรองเทาและเครองหนงในประเทศไทย (ตารางท 4.9) พบวา โรงงานในอตสาหกรรมรองเทาและเครองนงหมในภาพรวมมจานวนลดลงเลกนอยจาก 1,086 แหง ในป 2548 เปน 1,037 แหง ในป 2555 โดยอตสาหกรรมรองเทาและเครองหนง ประกอบดวย โรงงานขนาดเลกเปนหลก คดเปนสดสวนประมาณรอยละ 63 ของโรงงานทงอตสาหกรรม รองลงมาไดแก โรงงานขนาดกลาง โรงงานขนาดใหญ และโรงงานขนาดยอม ตามลาดบ ทงน หากเปรยบเทยบจานวนโรงงานในป 2548 และ 2555 พบวา จานวนโรงงานลดลงในทกขนาด

หากพจารณาการกระจายตวของโรงงาน พบวา โรงงานสวนใหญ กระจกตวอยในกรงเทพมหานคร

และสมทรปราการเปนหลก โดยมขอสงเกตวา โรงงานในเขตกรงเทพมหานครมจานวนลดลงอยางมาก จากจานวน 457 โรงงานในป 2548 เหลอ 385 โรงงาน ในป 2555 ในขณะทจานวนโรงงานในสมทรปราการมจานวนเพมขนเลกนอย

ตารางท 4.9 จานวนโรงงานในอตสาหกรรมรองเทาและเครองหนงแยกตามพนท



กรงเทพมหานคร 457 21 376 41 19 385 14 325 29 17 สมทรปราการ 297 42 174 57 24 300 37 184 57 22 ชลบร 42 - 18 15 9 48 0 23 16 9 สมทรสาคร 36 - 21 12 3 48 0 29 16 3 พระนครศรอยธยา 24 1 2 8 13 32 1 6 12 13 ปทมธาน 24 - 17 6 1 27 1 20 4 2 นนทบร 15 1 6 5 3 17 1 8 6 2 ปราจนบร 22 - 7 7 8 17 0 7 5 5 นครปฐม 18 1 7 8 2 15 1 5 6 3 ฉะเชงเทรา 18 1 5 8 4 14 0 6 7 1 อนๆ 133 18 38 45 32 134 17 41 46 30 รวมทงหมด 1,086 85 671 212 118 1,037 72 654 204 107


189

ทงน อตสาหกรรมยอยทมจานวนโรงงานมากทสดคอ อตสาหกรรมรองเทา (ตารางท 4.10) คดเปนสดสวนรอยละ 46.48 ของจานวนโรงงานทงหมดในอตสาหกรรมรองเทาและเครองหนง รองลงมาคออตสาหกรรมเครองหนง และอตสาหกรรมฟอกหนง ซงมสดสวนของจานวนโรงงานเปนรอยละ 35.39 และ รอยละ 18.13 ตามลาดบ

ตารางท 4.10 จานวนโรงงานในอตสาหกรรมรองเทาและเครองหนง ป 2555 แยกตามประเภท

ประเภทโรงงาน จานวนโรงงาน สดสวน (รอยละ)

โรงงานฟอกหนง 188 18.13

โรงงานรองเทา 482 46.48

โรงงานเครองหนง 367 35.39

รวมทงหมด 1,037 100.00

จากดชนผลผลตอตสาหกรรมรองเทาและเครองหนงของไทย57 (ภาพท 4.13) พบวา ดชนผลผลต

อตสาหกรรมการฟอกและตกแตงหนงฟอก การผลตรองเทา และการผลตกระเปา มแนวโนมลดลง โดยเฉพาะการผลตกระเปา ซงมดชนในป 2555 ตามาก โดยอยท 9.55 เทานน ทงน ดชนผลผลตอตสาหกรรมรองเทาและเครองหนงทลดลงสอดคลองกบจานวนแรงงานและสถานประกอบการทลดลง

ภาพท 4.13 ดชนผลผลตอตสาหกรรมรองเทาและเครองหนง

ทมา: สานกงานเศรษฐกจอตสาหกรรม กระทรวงอตสาหกรรม หมายเหต: ดชนไมไดปรบผลกระทบของฤดกาล และมฐานเฉลยป 2543

57ดชนผลผลตอตสาหกรรม คอดชนทใชชระดบการผลตในภาคอตสาหกรรม โดยเปรยบเทยบกบผลผลตอตสาหกรรมในปฐาน (ในทนคอป 2543) และถวงนาหนกอตสาหกรรมแตละประเภทดวยมลคาผลผลตของปฐาน

2543 2544 2545 2546 2547 2548 2549 2550 2551 2552 2553 2554 2555

การฟอกและตกแตงหนงฟอก 100.00 93.46 108.39 130.88 98.85 93.69 87.14 74.68 81.57 93.61 114.49 107.20 99.72

การผลตรองเทา 100.00 109.25 107.52 114.08 109.10 108.39 111.87 105.81 98.68 81.30 83.05 82.14 55.85

การผลตกระเปาเดนทาง กระเปาถอ 100.00 76.86 77.51 60.53 71.39 63.53 52.18 57.85 11.99 8.26 9.93 10.16 9.55

0.00

20.00

40.00

60.00

80.00

100.00

120.00

140.00

190

4.2.4 ตลาดสงออกหลกของไทย

ในภาพรวม การสงออกรองเทาและเครองหนงของไทยมมลคาเพมขน (ตารางท 4.11) จาก 1,772.1 ลานดอลลารสหรฐ ในป 2551 เปนมลคา 1,836.0 ลานดอลลารสหรฐ ในป 2554 โดยการสงออกรองเทามมลคามากทสดเทากบ 923.4 ลานดอลลารสหรฐ คดเปนสดสวนรอยละ 50.29 ของมลคาการสงออกรองเทาและเครองหนง รองลงมาไดแก หนงดบและหนงฟอก และเครองหนง ซงคดเปนสดสวนรอยละ 27.61 และ 22.10 ของมลคาการสงออกของอตสาหกรรม ตามลาดบ ทงน มลคาและสดสวนการสงออกหนงดบและหนงฟอกรวมทงเครองหนงมแนวโนมเพมขน ในขณะทมลคาและสดสวนการสงออกรองเทาลดลง

ตารางท 4.11 มลคาและสดสวนการสงออกรองเทาและเครองหนงของไทย

อตสาหกรรม มลคา (ลานดอลลารสหรฐ) สดสวน (รอยละ)

2551 2552 2553 2554 2551 2552 2553 2554

หนงดบและหนงฟอก 446.4 332.1 440.2 507.0 25.19 23.34 27.58 27.61 รองเทา 970.8 793.7 819.7 923.4 54.78 55.77 51.37 50.29 เครองหนง 355.0 297.2 335.9 405.7 20.03 20.89 21.05 22.10

รวมทงหมด 1,772.1 1,423.0 1,595.8 1,836.0 100.00 100.00 100.00 100.00

หากพจารณาโดยละเอยด พบวา ตลาดสงออกหลกของผลตภณฑหนงดบและหนงฟอกของไทย

(ตารางท 4.12) ไดแก กลมประเทศอาเซยน ฮองกง และจน ซงครองตลาดสงออกหนงดบและหนงฟอกของไทยคดเปนสดสวนรอยละ 37.37, 21.36 และ 20.38 ตามลาดบ

191

ตารางท 4.12 มลคาการสงออกหนงดบและหนงฟอกของไทยแยกตามตลาด

ตลาดสงออก มลคาการสงออก (ลานดอลลารสหรฐ) สดสวน (รอยละ)

2551 2552 2553 2554 2551 2552 2553 2554

อาเซยน (9) 167.4 124.1 161.8 189.5 37.49 37.37 36.75 37.37

ฮองกง 109.1 83.9 117.8 108.3 24.43 25.26 26.77 21.36

จน 80.0 55.8 76.0 103.3 17.92 16.80 17.28 20.38

ไตหวน 24.6 24.2 27.0 32.4 5.52 7.28 6.13 6.40

อนเดย 8.0 9.1 13.4 16.8 1.80 2.73 3.05 3.31

สหภาพยโรป (27) 16.1 8.4 7.3 13.5 3.60 2.54 1.67 2.66

เกาหลใต 16.4 5.4 7.6 10.8 3.67 1.62 1.73 2.14

อนๆ 24.9 21.2 29.2 32.4 5.57 6.40 6.63 6.38

รวมทงหมด 446.4 332.1 440.2 507.0 100.00 100.00 100.00 100.00

ทมา: รวบรวมจากกระทรวงพาณชย

ตลาดสงออกรองเทาของไทยทสาคญ ไดแก สหภาพยโรป สหรฐอเมรกา กลมประเทศตะวนออกกลาง และกลมประเทศอาเซยน (ตารางท 4.13) โดยสหภาพยโรปเปนตลาดสงออกทมความสาคญทสด เนองจากไทยสงออกรองเทาใหสหภาพยโรปคดเปนมลคาถง 343.8 ลานดอลลารสหรฐ ในป 2554 หรอคดเปนสดสวน รอยละ 37.24 ของมลคาการสงออกรองเทาทงหมด ทงน มลคาและสดสวนการสงออกรองเทาของไทยไปยงสหรฐอเมรกามแนวโนมลดลงอยางมาก โดยสดสวนการสงออกลดลงจากรอยละ 24.38 ของมลคาการสงออกรองเทาในป 2551 เหลอเพยงรอยละ 13.88 ของมลคาการสงออกรองเทาในป 2554

ตลาดสาคญทมมลคาและสดสวนการสงออกรองเทาไทยเพมขนไดแก กลมประเทศตะวนออกกลาง

และกลมประเทศอาเซยน โดยเฉพาะกลมประเทศอาเซยน ทนาเขารองเทาจากไทยเพมขนมาก จากมลคา 39.6 ลานดอลลารสหรฐ ในป 2551 เปน 66.2 ลานดอลลารสหรฐในป 2554 สงผลใหสดสวนการสงออกเพมขนจากรอยละ 4.08 ของมลคาการสงออกรองเทา ในป 2551 เปนรอยละ 7.17 ของมลคาการสงออกรองเทา ในป 2554

192

ตารางท 4.13 มลคาการสงออกรองเทาของไทยแยกตามตลาด


2551 2552 2553 2554 2551 2552 2553 2554

สหภาพยโรป (27) 377.7 332.1 320.4 343.8 38.91 41.84 39.08 37.24

สหรฐอเมรกา 236.7 129.5 121.8 128.1 24.38 16.32 14.85 13.88

ตะวนออกกลาง (15) 92.6 90.5 99.1 115.9 9.54 11.41 12.08 12.56

อาเซยน (9) 39.6 44.6 50.7 66.2 4.08 5.62 6.18 7.17

จน 30.0 25.6 27.2 39.0 3.09 3.23 3.32 4.22

รสเซย 3.4 2.0 27.5 32.4 0.35 0.25 3.36 3.51

ญปน 29.9 25.9 20.3 22.8 3.08 3.27 2.47 2.47

อนๆ 160.9 143.3 152.8 175.1 16.58 18.06 18.65 18.97

รวมทงหมด 970.8 793.7 819.7 923.4 100.00 100.00 100.00 100.00


สวนการสงออกเครองหนงของไทยนน ตลาดสาคญไดแก สหภาพยโรป สหรฐอเมรกา และญปนซงม

สดสวนในตลาดสงออกเครองหนงของไทยเปนรอยละ 28.39, 23.57 และ 11.38 ตามลาดบ ทงน มขอสงเกตทสาคญคอ มลคาและสดสวนการสงออกเครองหนงของไทยไปยงกลมประเทศอาเซยนมแนวโนมเพมขน โดยมลคาการสงออกเพมจาก 17.8 ลานดอลลารสหรฐ ซงคดเปนสดสวนรอยละ 5.03 ของการสงออกเครองหนงของไทย ในป 2551 เปนมลคา 34.2 ลานดอลลารสหรฐ หรอคดเปนสดสวนรอยละ 8.43 ของการสงออกเครองหนงของไทย ในป 2554

193

ตารางท 4.14 มลคาการสงออกเครองหนงของไทยแยกตามตลาด


2551 2552 2553 2554 2551 2552 2553 2554

สหภาพยโรป (27) 113.0 95.4 97.1 115.2 31.83 32.10 28.92 28.39

สหรฐอเมรกา 86.9 75.5 82.4 95.6 24.48 25.40 24.52 23.57

ญปน 49.0 42.7 46.9 46.2 13.79 14.37 13.97 11.38

สวตเซอรแลนด 32.7 15.4 24.6 39.1 9.20 5.19 7.32 9.65

อาเซยน (9) 17.8 14.9 21.4 34.2 5.03 5.00 6.37 8.43

ฮองกง 10.5 7.5 13.6 17.5 2.96 2.52 4.06 4.32

จน 3.5 6.6 10.0 10.1 0.98 2.22 2.96 2.49

อนๆ 41.6 39.2 39.9 47.8 11.73 13.19 11.89 11.77

รวมทงหมด 355.0 297.2 335.9 405.7 100.00 100.00 100.00 100.00


4.2.5 ขนตอนของการผลตทมแนวโนมยายหรอขยายฐานการผลต

หากพจารณาทงจากระดบมลคาเพมของอตสาหกรรม ระดบเทคโนโลยและเครองจกร ทใชในการผลต และระดบความเขมขนของการใชแรงงานนน กระบวนการผลตในอตสาหกรรมรองเทาและเครองหนงทมแนวโนมสงทจะยายหรอขยายฐานการผลตไปยงประเทศเพอนบานคอ กระบวนการเตรยมงานในการผลตรองเทา (กลาวคอ สวนบนรองเทา ไดแก ลอกแบบ ตดหนง ตกแตงตดซบใน ประกอบเปนรปทรง และสวนพนและสนรองเทา ไดแก ลอกแบบ ตดหนง และตกแตงขดรมหนง) การผลตเครองหนง (การเตรยมวตถดบและตดหนงและผาซบใน) ซงมระดบมลคาเพมนอย ระดบการใชเทคโนโลยและเครองจกรไมสงนก และตองใชแรงงานจานวนมาก

4.2.6 ลกษณะและรปแบบของการยายหรอขยายฐานการผลตทเกดขน

สาหรบอตสาหกรรมรองเทาและเครองหนง ทผานมา การลงทนในประเทศเพอนบานทเกดขนสวน

ใหญเปนการยายหรอขยายฐานการผลตของผประกอบการรายใหญทมตราสนคาของตวเอง เชน ผลตภณฑรองเทาแตะ โดยเปนการลงทนแบบทผประกอบการชาวไทยเปนเจาของเองทงหมด ทงการลงทนตงโรงงานดวยผประกอบการเพยงรายเดยว และการลงทนแบบรวมกลมกนเปนคลสเตอรเพอตงนคมอตสาหกรรม โดยผประกอบการในอตสาหกรรมรองเทาและเครองหนงรวมมอกบผประกอบการในอตสาหกรรมสงทอและเครองนงหม

194

อยางไรกตาม การยายหรอขยายฐานการผลตของอตสาหกรรมรองเทาและเครองหนงยงไมเกดขนมาก

นก เนองจาก ผประกอบการยงคงกงวลเกยวกบความเสยงดานระบบกฎหมายทไมแนนอนและระบบการเงนทยงไมมประสทธภาพ ทงน ผประกอบการไทยบางรายเลอกใชวธการจางผประกอบการในตางประเทศทมคาแรงตาใหทาการผลตให (outsource)

4.2.7 สาเหตของการยายหรอขยายฐานการผลต

การขยายฐานการผลตของอตสาหกรรมรองเทาและเครองหนงทเกดขนเปนผลจากปจจยทสาคญ

ไดแก 1. ตนทนการผลตในภาพรวมสงขน ทงคาจางแรงงานและคาวตถดบ เชน ยาง เปนตน 2. สภาวะแรงงานตงตวในอตสาหกรรมรองเทาและเครองหนง โดยนายกสมาคมสงเสรมอตสาหกรรมรองเทาไทยระบวา ปจจบน อตสาหกรรมรองเทาไทยขาดแคลนแรงงานมากกวา 10,000 คน 3. ตลาดรองเทาไทยคอนขางอมตว และประสบปญหาการทาตลาดโดยสนคาจากจนทมราคาตากวา สงผลใหผประกอบการไทยหนไปสรางตลาดในประเทศเพอนบานทมการพฒนาทางเศรษฐกจเพมสงขน และมกาลงซอมากขน

4.2.8 ขอดและขอเสยของการยายหรอขยายฐานการผลต

ขอดของการยายหรอขยายฐานการผลตในอตสาหกรรมรองเทาและเครองหนงไปยงประเทศเพอนบานคอ การไดประโยชนจากคาแรงทถกกวา และแรงงานทสามารถหาไดงายกวา นอกจากน ผประกอบการไทยอาจใชตลาดประเทศเพอนบานเปนการขยายตลาดไปยงตลาดอาเซยน ซงเปนตลาดใหมทมศกยภาพทางเศรษฐกจ และมความตองการสนคาคลายกบไทย

ขอเสยของการยายหรอขยายฐานการผลต สวนใหญเกยวของกบปจจยภายนอกทควบคมไมได เชน

กฎระเบยบและนโยบายของรฐบาลทไมแนนอน ทาใหผประกอบการตองปรบตวและตดตามอยางใกลชด นอกจากน ความเสยงทควรพจารณา คอ คาจางแรงงานในหลายประเทศ เชน เวยดนาม กมพชา และ เมยนมาร ยงมแนวโนมวาจะสงขนตอเนองดวย

195

4.3 อตสาหกรรมอญมณและเครองประดบของประเทศไทย 4.3.1 ลกษณะของหวงโซคณคาในอตสาหกรรมอญมณและเครองประดบ อตสาหกรรมอญมณและเครองประดบ ประกอบดวย 3 ผลตภณฑหลก ไดแก อญมณ เครองประดบ และโลหะมคา ทงน ในหวงโซอปทานของอตสาหกรรมอญมณและเครองประดบ กระบวนการทสาคญประกอบดวย อตสาหกรรมตนนา อตสาหกรรมกลางนา อตสาหกรรมปลายนา และการกระจายสนคา58 ดงแสดงในภาพท 4.14

ภาพท 4.14 โครงสรางอตสาหกรรมอญมณและเครองประดบ

ทมา: สถาบนบณฑตพฒนาบรหารศาสตรและสานกงานเศรษฐกจอตสาหกรรม สงหาคม 2554 โครงการจดทายทธศาสตร การพฒนาศกยภาพเศรษฐกจเชงสรางสรรคในอตสาหกรรมแฟชน

หวงโซอปทานในอตสาหกรรมอญมณและเครองประดบจาแนกไดเปน 4 กลมหลก59 ไดแก

1. อตสาหกรรมตนนา เปนอตสาหกรรมเกยวกบการจดหาวตถดบ เชน เพชร พลอย ไขมก ทอง เงน และแพลตตนม เปนตน โดยวตถดบในการผลตสามารถจาแนกไดเปน 2 ประเภท คอ วตถดบในสวนของอญมณ ไดแก เพชร พลอย และไขมก และวตถดบในสวนของการผลตตวเรอน

58 สถาบนพฒนาอตสาหกรรมสงทอ. 2554. โครงการพฒนาผลตภณฑสงทอและเครองนงหมไทย เพอสนองตอบผผลตในประเทศและสมาชกเขตการคาเสรอาเซยนและ BIMSTEC (ระยะท 3) 59 สถาบนบณฑตพฒนาบรหารศาสตรและสานกงานเศรษฐกจอตสาหกรรม สงหาคม 2554 โครงการจดทายทธศาสตรการพฒนาศกยภาพเศรษฐกจเชงสรางสรรคในอตสาหกรรมแฟชน

196

เครองประดบ ไดแก โลหะมคา อาท ทอง เงน และแพลตตนม ซงอตสาหกรรมตนนานบวาเปนกระบวนการทมมลคาเพมนอยทสด และปจจบนแหลงวตถดบในไทยของอตสาหกรรมนเรมมจานวนนอยลง จาเปนจะตองนาเขามาจากแหลงอญมณในตางประเทศเปนหลก

2. อตสาหกรรมกลางนา เปนอตสาหกรรมวตถดบแปรรปหรอขนรป ซงจะเนนการเจยระไนเพอใหสวยงาม ซงนบวาเปนกระบวนการทมมลคาเพมปานกลาง

3. อตสาหกรรมปลายนา เปนอตสาหกรรมผลตเครองประดบ ซงจาแนกไดเปน 2 ประเภท ไดแก

• การผลตเครองประดบดวยมอ ซงเหมาะสมสาหรบการผลตทมราคาสง เนนความละเอยดของงานทมการออกแบบตวเรอนเปนพเศษ และมการผลตในปรมาณนอย นบเปนกระบวนการทมมลคาเพมมาก

• การผลตเครองประดบดวยเครองจกร ซงเหมาะสมสาหรบการผลตในปรมาณมาก รปแบบของสนคาไมซบซอนมากนก และมกเปนสนคาทเนนตลาดลางซงมราคาไมสง นบเปนกระบวนการทมมลคาเพมนอย

4. การกระจายสนคา ผานชองทางการจดจาหนาย เชน รานขายปลกทวไป รานขายปลกทมตราสนคาของตวเอง และหางสรรพสนคา ซงทาหนาทจดจาหนายสนคาไปยงผบรโภค ในขนตอนนสามารถสรางมลคาเพมไดมาก


ในภาพรวม การจางงานในอตสาหกรรมอญมณและเครองประดบมแนวโนมลดลง โดยในป 2555 มการจางงานรวมทงสน 80,957 คน ลดลงจากป 2548 คดเปนรอยละ 41 อยางไรกตามเมอเปรยบเทยบการจางงานในป 2555 เทยบกบป 2554 พบวามการจางงานเพมขนคดเปนรอยละ 2 (ตารางท 4.15)

ตารางท 4.15 การจางงานในอตสาหกรรมอญมณและเครองประดบ

อตสาหกรรมอญมณและเครองประดบ

2548 2549 2550 2551 2552 2553 2554 2555

การจางงาน 136,386 126,544 120,095 96,550 104,467 104,152 79,351 80,957

อตราการเตบโต (รอยละ) -11.93 -7.22 -5.10 -19.61 8.20 -0.30 -23.81 2.02

ทมา: ขอมลการสารวจภาวะการทางานของประชากร ไตรมาส 1 ป 2556

เมอพจารณาการจางงานในรายจงหวด จากขอมลของกรมโรงงานอตสาหกรรมพบวา การจางงานจะ

กระจกตวอยในเขตกรงเทพและปรมณฑล โดยในป 2555 กรงเทพมหานคร มการจางงานในอตสาหกรรม อญมณและเครองประดบสงทสด มจานวนการจางงาน 32,655 คน คดเปนสดสวนรอยละ 57 รองลงมาคอ

197

สมทรปราการ 5,217 คน (รอยละ 9) สมทรสาคร 3,565 คน (รอยละ 6) และนครปฐม 2,255 คน (รอยละ 4) ตามลาดบ (ภาพท 4.15)

หากพจารณาการจางงานใน 10 จงหวดทมการจางงานสงสดโดยเปรยบเทยบระหวางป 2555 และป

2548 พบวา แทบทกจงหวดมแนวโนมการจางงานลดลง ยกเวนกรงเทพมหานคร ทมการจางงานเพมขนจากป 2548 เลกนอย (อตราการเตบโตรอยละ 2 ) และจงหวดสมทรสาครทมการจางงานเพมขนจากป 2548 คอนขางมาก (อตราการเตบโตรอยละ 86)

ภาพท 4.15 การจางงานในอตสาหกรรมอญมณและเครองประดบรายจงหวด

ป 2548 และป 2555

ทมา: ศนยสารสนเทศโรงงานอตสาหกรรม กรมโรงงานอตสาหกรรม

เมอพจารณาคาจางแรงงานในอตสาหกรรมอญมณและเครองประดบพบวา คาจางแรงงานเฉลยตอ

เดอน60 ของอตสาหกรรมอญมณและเครองประดบมแนวโนมเพมสงขน โดยคาจางแรงงานเฉลยเพมขนจาก 7,404 บาทตอเดอนในป 2548 เปน 8,119 บาทตอเดอนในป 2555 คดเปนอตราการเตบโตจากป 2548 รอยละ 10 อยางไรกตาม เมอเปรยบเทยบกบป 2554 กลบพบวา อตราคาจางมแนวโนมลดลง โดยมอตราลดลงรอยละ 5 (ภาพท 4.16)

60คาจางเฉลยตอเดอนคดจากคาจางรายเดอนของผมอาขพตางๆ ทเกยวของกบอตสาหกรรมนนๆ

กรงเทพฯ สมทรปราการ สมทรสาคร นครปฐม ปทมธาน เชยงใหม ลาพน เชยงราย อยธยา นนทบร อนๆ

ป 2548 32,143 5,604 1,918 4,903 2,282 1,911 2,625 525 1,247 715 6,360

ป 2555 32,655 5,217 3,565 2,255 2,179 1,824 1,811 687 459 448 6,686

อตราเตบโต 2% -7% 86% -54% -5% -5% -31% 31% -63% -37% 5%

(5,000) -

5,000 10,000 15,000 20,000 25,000 30,000 35,000

ป 2548 ป 2555

198

ภาพท 4.16 คาจางเฉลยตอเดอนของอตสาหกรรมอญมณและเครองประดบ


4.3.3 จานวนสถานประกอบการ ในภาพรวม จานวนโรงงานอตสาหกรรมอญมณและเครองประดบมแนวโนมลดลงเลกนอยโดยในป 2555 มจานวน 733 โรงงาน ลดลงจากป 2548 ทมจานวน 738 โรงงาน เมอพจารณาขนาดของโรงงานอตสาหกรรมพบวา โรงงานอตสาหกรรมอญมณและเครองประดบมากกวาครงหนงเปนโรงงานขนาดเลก รองลงมา คอ โรงงานขนาดกลาง โรงงานขนาดใหญ และโรงงานขนาดยอม ตามลาดบ (ตารางท 4.16)

เมอพจารณาจานวนโรงงานอตสาหกรรมอญมณและเครองประดบรายจงหวดพบวา สวนใหญแลวโรงงานอตสาหกรรมอญมณและเครองประดบจะตงอยทกรงเทพมหานคร โดยมจานวนโรงงานรวมทงสน 467 โรงงาน คดเปนสดสวนรอยละ 63.7 รองลงมาคอ สมทรปราการ 43 โรงงาน (รอยละ 5.9) นครปฐม 29 โรงงาน (รอยละ 4.0) และเชยงใหม 26 โรงงาน (รอยละ 3.5) ตามลาดบ ขณะท จงหวดจนทบรซงถอเปนจงหวดหนงทเคยเปนแหลงอญมณและแหลงผลตอญมณและเครองประดบทสาคญของไทย ปจจบนมโรงงานอตสาหกรรมอญมณและเครองประดบตงอยเพยง 7 โรงงาน โดยเปนโรงงานขนาดเลก (5 โรงงาน) และขนาดกลาง (2 โรงงาน) และจงหวดตาก ซงเปนแหลงผลตพลอยทสาคญแหงหนงของไทย มโรงงานอญมณและเครองประดบตงอย 9 โรงงาน ซงสวนใหญจะเปนโรงงานขนาดกลาง (7 โรงงาน)

7,404 8,184 7,219

9,413 8,926

7,434 8,519 8,119

2,000

4,000

6,000

8,000

10,000

2548 2549 2550 2551 2552 2553 2554 2555

199

ตารางท 4.16 จานวนโรงงานอตสาหกรรมอญมณและเครองประดบรายจงหวด

จงหวด

จานวนโรงงาน ป 2548 จานวนโรงงาน ป 2555

รวม ขนาดยอม

ขนาดเลก

ขนาดกลาง

ขนาดใหญ

รวม ขนาดยอม




กรงเทพมหานคร 518 20 360 105 33 467 22 306 103 36

สมทรปราการ 39 1 20 10 8 43 1 24 9 9

นครปฐม 22 1 8 8 5 29 3 5 10 11

เชยงใหม 24 - 13 10 1 26 - 17 8 1

พระนครศรอยธยา 10 1 6 2 1 24 3 5 16 -

เชยงราย 16 - 13 2 1 18 - 16 2 -

ลาพน 11 3 1 2 5 16 4 1 5 6

สมทรสาคร 13 - 3 6 4 13 - 4 6 3

นนทบร 10 - 6 4 - 12 - 6 6 -

ปทมธาน 7 - 2 2 3 9 - 2 4 3

ตาก 10 1 1 7 1 9 1 1 7 -

ชลบร 4 - - 4 - 9 3 - 5 1

นครราชสมา 9 1 3 1 4 9 1 2 3 3

อนๆ 45 1 32 8 4 49 2 34 10 3

รวมทงหมด 738 29 468 171 70 733 40 423 194 76


ในดานการผลตของอตสาหกรรมอญมณและเครองประดบของไทย โดยพจารณาจากดชนผลผลต

อตสาหกรรม61 พบวา ดชนผลผลตอญมณและเครองประดบของไทยมแนวโนมลดลง โดยลดลงจาก 68.46 ในป 2548 เปน 51.57 ในป 2555 สอดคลองกบจานวนแรงงานในอตสาหกรรมทมจานวนลดลง (ภาพท 4.17)

61 ดชนผลผลตอตสาหกรรม คอดชนทใชชระดบการผลตในภาคอตสาหกรรม โดยเปรยบเทยบกบผลผลตอตสาหกรรมในปฐาน (ในทนคอป 2543) และถวงนาหนกอตสาหกรรมแตละประเภทดวยมลคาผลผลตของปฐาน

200

ภาพท 4.17 ดชนผลผลตอตสาหกรรมอญมณและเครองประดบ

ทมา: สานกงานเศรษฐกจอตสาหกรรม กระทรวงอตสาหกรรม หมายเหต: ดชนไมไดปรบผลกระทบของฤดกาลและมฐานเฉลยป 2543

4.3.4 ตลาดสงออกหลกของไทย ในภาพรวมมลคาการสงออกของไทยมแนวโนมเพมสงขน จาก 8,270.1 ลานดอลลารสหรฐในป 2554 เปน 12,301.1 ลานดอลลารสหรฐ มอตราเตบโตกวารอยละ 48.7 และมอตราการเตบโตเฉลยตอป (CAGR) รอยละ 14.15 สาเหตทมลคาการสงออกของไทยเพมมากขน สวนหนงเปนผลจากราคาวตถดบ โดยเฉพาะราคาทองคาในตลาดโลกมมลคาสงขน (ตารางท 4.17) เมอพจารณาตลาดสงออกเปนรายตลาดพบวา ประเทศสวตเซอรแลนด ถอเปนประเทศสงออกทสาคญของไทย โดยมมลคาการสงออกในป 2554 เปนจานวน 3,895.6 ลานดอลลารสหรฐ คดเปนสดสวนรอยละ 31.67 รองลงมา คอ ฮองกง (มลคาสงออก 2,484.2 ลานดอลลารสหรฐ คดเปนรอยละ 20.2) สหภาพยโรป (มลคาสงออก 1,718.7 ลานดอลลารสหรฐ คดเปนรอยละ 13.97) และ สหรฐอเมรกา (มลคาสงออก 1,341.3 ลานดอลลารสหรฐ คดเปนรอยละ 10.9) ตามลาดบ

ปญหาเศรษฐกจตกตาในยโรปสงผลใหมลคาการสงออกไปยงสหภาพยโรปมสดสวนลดนอยลง โดยลดลงจากรอยละ 18.14 ในป 2551 เปนรอยละ 13.97 ในป 2554 โดยมอตราการเตบโตเฉลยตอป 4.63 ซงตากวาอตราการเตบโตเฉลยตอปในภาพรวม (รอยละ 14.15) นอกจากน มขอสงเกตวา สวตเซอรแลนดทวความสาคญมากขนเรอยๆ ในฐานะเปนตลาดสงออกอญมณและเครองประดบทสาคญของไทย โดยมสดสวนการสงออกเพมขนจากรอยละ 15.22 ในป 2551 เปนรอยละ 31.67 ในป 2554 มอตราการเตบโตเฉลยตอปสงกวารอยละ 45.72

100.00

78.24

78.88

74.69

78.59

68.46

70.06

71.2058.41

60.64

59.72

53.36

51.57

0.00

20.00

40.00

60.00

80.00

100.00

120.00

2543 2544 2545 2546 2547 2548 2549 2550 2551 2552 2553 2554 2555

201

ตารางท 4.17 มลคาการสงออกอญมณและเครองประดบของไทย มลคา (ลานดอลลารสหรฐ) สดสวน (รอยละ)

2551 2552 2553 2554 2551 2552 2553 2554

สวตเซอรแลนด 1,259.0 2,636.5 3,447.0 3,895.6 15.22 27.01 29.58 31.67

ฮองกง 1,527.4 1,912.3 2,584.0 2,484.2 18.47 19.59 22.18 20.20

สหรฐอเมรกา 1,076.0 840.7 1,095.6 1,341.3 13.01 8.61 9.40 10.90

ออสเตรเลย 1,431.6 2,055.1 1,526.2 755.3 17.31 21.05 13.10 6.14

สหภาพยโรป (27) 1,500.5 1,233.7 1,509.3 1,718.7 18.14 12.64 12.95 13.97

อาเซยน (9) 220.3 73.3 122.3 236.0 2.66 0.75 1.05 1.92

อนๆ 1,255.3 1,009.7 1,367.3 1,870.0 15.18 10.34 11.73 15.20

ทงหมด 8,270.1 9,761.3 11,651.8 12,301.1 100.00 100.00 100.00 100.00


4.3.5 ขนตอนของการผลตทมแนวโนมยายหรอขยายฐานการผลต เมอพจารณาจาก ระดบมลคาเพมของอตสาหกรรม ระดบเทคโนโลยและเครองจกร ทใชในการผลต และระดบความเขมขนของการใชแรงงานนน กระบวนการผลตในอตสาหกรรมอญมณและเครองประดบทมแนวโนมสงทจะยายหรอขยายฐานการผลตไปยงประเทศเพอนบานคอ อตสาหกรรมผลตเครองประดบโดยเฉพาะการผลตดวยเครองจกร การผลตสนคาสาหรบตลาดลาง โดยเฉพาะเครองประดบเทยม และการผลตสนคาสาหรบตลาดระดบกลางในขนตอนการผลตสดทายทไมซบซอนมากนก เนองจากเปนการผลตทตองอาศยแรงงานเปนจานวนมาก ซงจานวนแรงงานในไทยมแนวโนมลดลง อกทงคาแรงมแนวโนมเพมสงขน ซงการยายหรอขยายฐานการผลตไปยงประเทศเพอนบานทมกาลงแรงงานอยเปนจานวนมาก และมคาแรงทถกกวาไทย จงเปนแรงผลกดนสาคญในการยายหรอขยายฐานการผลต

นอกจากนน จากมลคาการสงออกอญมณและเครองประดบของไทยไปยงประเทศอาเซยนมมลคาเพม

สงขน และมสดสวนการสงออกเพมมากขน แสดงใหเหนวา ตลาดภายในประเทศเพอนบานยงคงมกาลงซออยเปนจานวนหนง ดงนน การเขาไปตงโรงงานในประเทศเพอนบานโดยผลตสนคาทไมซบซอนมาก และมมลคาไมสงนก เพอจาหนายภายในประเทศเพอนบาน นาจะเปนเหตผลประการหนงในการยายหรอขยายฐานการผลตอญมณและเครองประดบไปยงประเทศเพอนบาน

202

4.3.6 ลกษณะและรปแบบของการยายหรอขยายฐานการผลตทเกดขน การยายหรอขยายฐานการผลตของผประกอบการไทยไปยงประเทศเพอนบานทผานมามกจะเปนผประกอบการรายใหญและเปนผประกอบการทมตราสนคาของตวเอง โดยเปนการขยายฐานการผลตไปยงประเทศเพอนบาน ในขณะทโรงงานในประเทศไทยยงคงดาเนนการผลตอย ขนตอนทไปลงทนยงประเทศเพอนบานคอ การผลตเครองประดบ โดยเฉพาะการชบและการเจยระไนอญมณ เพอผลตเปนสตวมงคลหรอรปวาดในวรรณคด อยางไรกตาม จานวนผประกอบการทขยายฐานการผลตไปยงประเทศเพอนบานมจานวนไมมากนก

สาหรบรปแบบของการขยายฐานการผลต จะมทงการลงทนโดยตรงและการรวมทนกบผประกอบการทองถน สาหรบการลงทนโดยตรงนนมขอด คอ มความคลองตวในการบรหารงานมากกวา อกทงผประกอบการทขยายฐานการผลตไปยงประเทศเพอนบานสวนใหญจะมเงนทนเปนของตวเองอยแลว ไมมความจาเปนในการหาแหลงเงนทนเพมเตม ในขณะทการรวมทนกบผประกอบการทองถนนน ผประกอบการไทยจาเปนตองหาผรวมทนทไวใจได อยางไรกด การรวมทนกบผประกอบการทองถนจะไดรบประโยชนในกรณทผประกอบการไทยตองการขยายตลาดไปยงประเทศเพอนบาน เนองจากผประกอบการทองถนจะเขาใจสภาพตลาดภายในประเทศไดเปนอยางด และสามารถหาชองทางในการจดจาหนายทเหมาะสมได 4.3.7 สาเหตของการยายหรอขยายฐานการผลต

สาเหตของการยายหรอขยายฐานการผลตในอตสาหกรรมอญมณและเครองประดบทสาคญ 3 ประการคอ

1. ตองการลดตนทนในการผลตโดยเฉพาะคาจางแรงงาน เนองจากคาจางแรงงานในประเทศเพอนบานมอตราทตากวาไทย อกทงจากสภาพปจจบนการหาแรงงานในไทยเรมทาไดยากขน จาเปนทผประกอบการจะตองหาแหลงแรงงานในประเทศเพอนบานทยงคงมกาลงแรงงานอยเปนจานวนมาก

2. ตองการแสวงหาแหลงวตถดบจากประเทศเพอนบานซงเปนแหลงวตถดบทอดมสมบรณและมราคาถกกวา

3. ตองการสรางตลาดในประเทศเพอนบาน เนองจากประเทศเพอนบานมการพฒนาทางเศรษฐกจเพมสงขน สงผลใหกลมชนชนกลางในประเทศมกาลงซอเพมมากขน และมความตองการจบจายใชสอยในสนคาฟมเฟอยมากขนตามไปดวย โดยเหนไดจากมลคาการสงออกของไทยไปยงประเทศในกลมอาเซยนเพมสงขน

203

4.3.8 ขอดและขอเสยของการยายหรอขยายฐานการผลต จากทกลาวมาขางตน ขอดของการยายหรอขยายฐานการผลตในอตสาหกรรมอญมณและเครองประดบ คอ ตนทนการผลตลดลง โดยเฉพาะคาจางแรงงาน ซงตนทนคาแรงในอตสาหกรรมนคดเปนกวารอยละ 20 ของตนทนการผลตทงหมด นอกจากนน ขอดอกประการ คอ ผประกอบการสามารถขยายตลาดมายงประเทศเพอนบานซงมแนวโนมทมกาลงซอเพมมากขน อยางไรกตาม การยายฐานหรอขยายฐานการผลตในอตสาหกรรมอญมณและเครองประดบ มขอพงระวง คอ เนองจากประเทศเพอนบานเพงมนโยบายสงเสรมเศรษฐกจในเชงรกมากขน ทาใหกฎระเบยบทางดานการคา การลงทนมการเปลยนแปลงบอย ผประกอบการจาเปนตองตดตามขอมลขาวสารอยางใกลชด โดยเฉพาะกฎระเบยบขอปฏบตทอยในรปของกฎกระทรวง ซงโดยสวนใหญแลวจะเปนเอกสารภาษาทองถน นอกจากน เนองจากแรงงานในอตสาหกรรมอญมณและเครองประดบสวนใหญเปนแรงงานมฝมอ ทมการฝกฝนเปนเวลานาน ซงคณภาพของฝมอแรงงานในประเทศเพอนบานทยงมคณภาพยงไมเทยบเทาแรงงานไทย ผประกอบการจงอาจตองใชเวลาในการฝกแรงงานใหมความชานาญในการผลตใหไดคณภาพเทยบเทาการผลตในไทย

205

บทท 5 การวเคราะหเชงพนท

จากการศกษาขอมลในระดบมหภาค (macro-level data) พบวา อตสาหกรรมสงทอและเครองนงหม เครองหนงและรองเทา และอญมณและเครองประดบ ตองเผชญกบแรงกดดนตอขดความสามารถในการแขงขน สงผลใหผประกอบการไทยตองปรบตวโดยอาจยายหรอขยายฐานการผลตไปยงประเทศเพอนบาน

ในการพจารณาพนทเปาหมายทเหมาะสมในการยายหรอขยายฐานการผลตไปยงประเทศเพอนบาน

คณะผวจยจะพจารณาทงในมตของรายอตสาหกรรมและรายประเทศ โดยมแนวคดทสาคญ (ดภาพท 5.1) ดงน

• รายอตสาหกรรม การยายหรอขยายฐานการผลตสนคาไปยงประเทศเพอนบาน ควรเปนขนตอนหรอ

กระบวนการผลตทมมลคาเพมไมสงนก ซงเนนการใชแรงงานเขมขนและแรงงานไรทกษะ ในขณะเดยวกน การผลตในประเทศควรไดรบการพฒนาโดยการยกระดบการผลตใหมมลคาเพมสงขน แลวทาการเชอมโยงเครอขายการผลต (production network) เขาดวยกนดวยโครงขายคมนาคมและการสอสาร

• รายประเทศ ประเทศเปาหมายทจะทาการยายหรอขยายฐานการผลตสนคาในขนตอนหรอ

กระบวนการผลตทมมลคาเพมไมสงมากนก ควรมปจจยเออทสาคญดานตนทนและสทธประโยชนทางภาษและการลงทน ดงน

1. แรงงาน ความสามารถในการแขงขนดานแรงงาน ทงในดาน กาลงแรงงานจานวน

มาก คาแรงทเหมาะสมกบผลตภาพแรงงาน (labour productivity) 2. โครงขายคมนาคมขนสงและโลจสตกส

ความไดเปรยบดานโครงขายคมนาคมขนสงและโลจสตกสทสามารถเชอมโยงเครอขายการผลตในประเทศไทยไดเปนอยางด

3. โครงสรางพนฐาน โครงสรางพนฐาน เชน โทรคมนาคม ไฟฟา และประปา ทมตนทนและ

คณภาพทเหมาะสม 4. สทธประโยชนทางการคาและการลงทน

- สทธประโยชนทางภาษในการสงออกสนคา

206

การไดรบสทธประโยชนทางภาษในการสงออกสนคาจากประเทศสงออกหลกของไทย เชน สหรฐอเมรกา และสหภาพยโรป

- สทธประโยชนทางการลงทนแกนกลงทนตางชาต แรงจงใจหรอสทธประโยชนในการลงทนแกนกลงทนตางชาต เชน การ

ยกเวนหรอลดหยอนภาษ การถอครองทดน และการอานวยความสะดวกในการจางแรงงานตางชาต เปนตน

5. ปจจยอนๆ เชน สภาพแวดลอมทางการเมอง และเศรษฐกจทมเสถยรภาพ และวฒนธรรมในการทางานทด

ภาพท 5.1 มตในการพจารณาการยายหรอขยายฐานการผลตไปยงประเทศเพอนบาน

ยายหรอขยายฐานการผลตสนคาในกระบวนการผลตท

มมลคาเพมไมสงนก

มตเชงอตสาหกรรม

ยกระดบการผลตในประเทศไทยใหมมลคาเพมสงขนเชอมโยงเครอขายการผลต

ดวยโครงขายคมนาคม

มตเชงพนท

แรงงาน โครงขายคมนาคม

โครงสรางพนฐาน

สทธประโยชน

อนๆ เชน เสถยรภาพทางการเมอง

และเศรษฐกจ


ในบทน คณะผวจยจะนาเสนอปจจยทผลกดนใหมการยายหรอขยายฐานการผลตของอตสาหกรรมไทยทใชแรงงานเขมขน และปจจยทสาคญในการพจารณาประเทศเปาหมายทควรยายหรอขยายฐานการผลต 5.1 ปจจยผลกดนใหมการยายหรอขยายฐานการผลต

อตสาหกรรมไทยทใชแรงงานเขมขน ทงอตสาหกรรมสงทอและเครองนงหม รองเทาและเครองหนง

และอญมณและเครองประดบ ตองเผชญกบแรงกดดนทสงผลกระทบตอขดความสามารถในการแขงขน ซงเปนผลจากปจจยหลก 4 ประการ ไดแก ภาวะขาดแคลนแรงงาน คาจางแรงงานมแนวโนมสงขน ภาวะการแขงขน

207

ทรนแรงมากขนจากประเทศคแขงทไดเปรยบดานแรงงาน และการเขาถงตลาดหลกมความยากลาบากมากขนเมอเทยบกบประเทศคแขง

ปจจยหลกทง 4 ประการขางตนผลกดนใหอตสาหกรรมไทยตองปรบตว โดยอาจยายหรอขยายฐาน

การผลตหรอวาจางใหผประกอบการในตางประเทศดาเนนกจกรรมการผลตในขนตอนทใชแรงงานเขมขนและมมลคาเพมตา หรออาจใชวธปรบกจกรรมการผลตในประเทศใหมมลคาเพมสงขนผานการใชเครองจกร หรอดาเนนการทงยายหรอขยายฐานการผลตพรอมกบปรบกจกรรมการผลตในประเทศควบคไปกบการเชอมโยงหวงโซการผลตทงในและตางประเทศเขาดวยกน 5.1.1 ภาวะขาดแคลนแรงงาน

จากขอมลดานแรงงานของสานกงานสถตแหงชาตพบวา ทงจานวนผวางงานและอตราการวางงานของ

ไทยลดลงตอเนองตงแตป 2552 และมแนวโนมลดลงอกในอนาคต เนองจากการเขาสสงคมสงอาย โดยในป 2554 ไทยมจานวนคนวางงานประมาณ 2.64 แสนคน และมอตราการวางงานเพยงรอยละ 0.7 (ดภาพท 5.2)

ภาพท 5.2 จานวนผวางงานและอตราการวางงานป 2550-2554

ทมา: สานกงานสถตแหงชาต

หากจาแนกอตราการวางงานตามระดบการศกษาพบวา อตราการวางงานของแรงงานไรทกษะ62

(unskilled labour) ตาสดอยทรอยละ 0.42 รองลงมาคอ แรงงานกงทกษะ (semi-skilled labour) และ

62 แรงงานไรทกษะ หมายถง แรงงานทมการศกษาระดบมธยมศกษาตอนตนและตากวา สวนแรงงานกงทกษะ หมายถง แรงงานทมการศกษาระดบมธยมศกษาตอนปลายและสงกวา รวมถง ปวช. และ ปวส. และแรงงานทมทกษะ หมายถง แรงงานทมการศกษาระดบปรญญาตรขนไป

208

แรงงานทมทกษะ (skilled labour) ทรอยละ 1.0 (ดภาพท 5.3) ซงแสดงใหเหนวา ไทยกาลงประสบปญหาแรงงานตงตวเพมขนตอเนอง โดยเฉพาะแรงงานไรทกษะ

ภาพท 5.3 อตราการวางงานตามระดบการศกษาป 2550-2554

ทมา: สานกงานสถตแหงชาต อางใน ดร. เสาวณ จนทะพงษ และ นายกรวทย ตนศร. 2555. การขาดแคลนแรงงานไทย:

สภาพปญหา สาเหตและแนวทางแกไข. ธนาคารแหงประเทศไทย.

นอกจากน ผลการสารวจความตองการแรงงาน63 และขาดแคลนแรงงานป 2554 โดยธนาคารแหง

ประเทศไทย พบวา ภาคธรกจโดยรวมรอยละ 67.3 ของกลมตวอยางเหนวา แรงงานหายากมากขน โดยภาคการผลตเปนภาคทมความตองการแรงงานมากทสด คดเปนรอยละ 63.2 ของความตองการแรงงานทงหมด (ดภาพท 5.4)

63 ธนาคารแหงประเทศไทยใหคาจากดความของความตองการแรงงานหมายถง ความตองการแรงงานเพมจากทมอยในปจจบนเพอเขามาบรรจในตาแหนงตางๆ ของสถานประกอบการ

209

ภาพท 5.4 โครงสรางความตองการแรงงานตามภาคธรกจ

ทมา: การสารวจสภาวะการจางงาน, ธนาคารแหงประเทศไทย 2554.

ในดานการขาดแคลนแรงงาน64 ประเภทธรกจทประสบปญหามากทสด 5 อนดบแรก สวนใหญอยใน

ภาคการผลต และเปนกลมธรกจขนาดใหญซงใชแรงงานเขมขน โดยขาดแคลนแรงงานถงรอยละ 76.3 ของการขาดแคลนแรงงานรวม ประเภทธรกจดงกลาว ไดแก กลมสงทอ/เครองแตงกาย/เครองหนง กลมอเลกทรอนกส/เครองใชไฟฟา ผลตภณฑอาหาร/เครองดม ผลตภณฑยาง/พลาสตก และกอสราง ตามลาดบ (ดตารางท 5.1)

ตารางท 5.1 ประเภทธรกจทขาดแคลนแรงงาน 5 อนดบแรก

อนดบ 1 อนดบ 2 อนดบ 3 อนดบ 4 อนดบ 5

ภาพรวม สงทอ/เครองแตงกาย/เครองหนง

อเลกทรอนกส/เครองใชไฟฟา

ผลตภณฑอาหาร/เครองดม

ผลตภณฑยาง/พลาสตก

กอสราง

กลาง อเลกทรอนกส/เครองใชไฟฟา

สงทอ/เครองแตงกาย/เครองหนง

ผลตภณฑยาง/พลาสตก

ยานยนต/ชนสวน กอสราง

เหนอ สงทอ/เครองแตงกาย/เครองหนง

ผลตภณฑอาหาร/เครองดม

กอสราง อเลกทรอนกส/เครองใชไฟฟา

คาปลกฯ

อสาน สงทอ/เครองแตงกาย/เครองหนง

กอสราง ผลตภณฑอาหาร/

เครองดม ขนสง/คลงสนคา

อเลกทรอนกส/เครองใชไฟฟา

ใต ผลตภณฑยาง/

พลาสตก ผลตภณฑอาหาร/

เครองดม โรงแรม/ ภตตาคาร

ไม/ผลตภณฑจากไม

คาปลกฯ

ทมา: การสารวจสภาวะการจางงาน, ธนาคารแหงประเทศไทย 2554.

64 ธนาคารแหงประเทศไทยใหคาจากดความของการขาดแคลนแรงงานหมายถง การขาดแคลนแรงงานมาทาในตาแหนงทตองการ โดยทนายจางไมสามารถหาคนเขาทางานในตาแหนงทตองการไดภายในระยะเวลาตงแต 6 เดอนขนไป

63.2%

0.2%7.3%

15.6% 13.7%

0.0%

20.0%

40.0%

60.0%

80.0%

ภาคการผลต ภาคเกษตร ภาคการคา ภาคกอสราง ภาคบรการ/อนๆ

210

5.1.2 คาจางแรงงานมแนวโนมสงขน

การขาดแคลนแรงงานมผลทาใหคาจางแรงงานมแนวโนมสงขน สถตคาจางขนตาป 2544-2554 จากสานกงานพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต (สศช.) แสดงใหเหนวา คาจางขนตาเพมสงขนตอเนองตงแตป 2544 (ดภาพท 5.5) ซงเปนผลจากภาวะแรงงานตงตวโดยเฉพาะแรงงานไรทกษะ อยางไรกตาม คาจางขนตาทแทจรง ซงปรบดวยอตราเงนเฟอแลวกเพมขนเพยงเลกนอย จนกระทงมการปรบคาจางขนตาครงใหญตาม นโยบายขนคาแรงขนตาในอตรา 300 บาทตอวน ในสมยรฐบาลปจจบน

ภาพท 5.5 อตราคาแรงขนตาป 2544-2554 (บาทตอวน)

ทมา: ระบบฐานขอมลดานสงคมและคณภาพชวต, สศช.

การปรบขนคาแรงขนตาในอตรา 300 บาทตอวน สงผลกระทบอยางมากตออตสาหกรรมทใชแรงงาน

เขมขน จากการศกษาสถตโครงสรางตนทนและกาไรตอยอดขาย ซงไดจากการคานวณขอมลผลตภาพและผลประกอบการอตสาหกรรมป 2553 ของสานกงานเศรษฐกจอตสาหกรรม (สศอ.) พบวา ผประกอบการของอตสาหกรรมทใชแรงงานเขมขน เชน อตสาหกรรมสงทอและเครองนงหม อตสาหกรรมรองเทาและเครองหนง และอตสาหกรรมอญมณและเครองประดบ มกาไรเฉลยเปนสดสวนทนอยมากตอยอดขาย โดยทงสาม

2544 2546 2548 2550 2552 2554

กรงเทพมหานคร 165 169 181 191 206 215

สมทรสงคราม 133 133 147 154 160 169

ปทมธาน 165 169 181 191 203 213

พระนครศรอยธยา 133 139 152 160 173 182

ชลบร 143 150 163 172 180 180

มหาสารคาม 133 133 140 146 151 160

ขอนแกน 133 136 144 148 154 164

นครราชสมา 143 145 156 162 170 180

120

140

160

180

200

220

211

อตสาหกรรมมสดสวนกาไรตอยอดขายเพยงรอยละ 6.8, 7.6 และ 3.765 ตามลาดบ แสดงใหเหนวา อตสาหกรรมเหลานตองเผชญกบความเสยงสงและอาจไมสามารถรบแรงกดดนจากภายนอกไดมาก (ดภาพท 5.6)

ภาพท 54.6 โครงสรางตนทนและกาไรเฉลยตอยอดขายป 2553

ทมา: ทดอารไอ คานวณจากขอมลของ สศอ.

ทงน คณะผวจยไดทาการศกษาในกรณทมการปรบเพมคาแรงขนตาขนเปน 300 บาทตอวน พบวา

ผประกอบการในหลายสาขาอตสาหกรรมมความเสยงทจะประสบภาวะขาดทน โดยอตสาหกรรมสงทอและเครองนงหม มสดสวนกาไรเฉลยตอยอดขายลดลงเหลอเพยงรอยละ 1.9 ในขณะทอตสาหกรรมอญมณและเครองประดบและอตสาหกรรมรองเทาและเครองหนง มสดสวนกาไรเฉลยตอยอดขายตดลบทรอยละ -0.33 และ -0.4 ตามลาดบ (ดภาพท 5.7) ทงน ขอมลขางตนแสดงใหเหนถงความจาเปนในการปรบตวของผประกอบการ

65 มขอสงเกตวา สดสวนกาไรเฉลยตอยอดขายของอตสาหกรรมอญมณและเครองประดบอาจตากวาความเปนจรง เนองจากขอมลการสารวจผประกอบการในอตสาหกรรมอญมณและเครองประดบอาจไมไดครอบคลมประชากรซงเปนตวแทนสวนใหญในอตสาหกรรมอญมณและเครองประดบ

16.8 13.4 11.9 11.4 7.6 6.8 5.6 4.2 3.7

0%

20%

40%

60%

80%

100%

กาไร

ตนทนอน

คาแรง

212

ภาพท 5.7 ตนทนและกาไรเฉลยตอยอดขายหลงปรบคาแรงขนตา

ทมา: ทดอารไอ คานวณจากขอมลของ สศอ.

5.1.3 การแขงขนทรนแรงมากขนจากประเทศคแขงทไดเปรยบดานแรงงาน

ในดานการสงออก อตสาหกรรมไทยตองเผชญกบสภาวะการแขงขนทรนแรงมากขนในตลาดโลกจากประเทศทไดเปรยบดานแรงงานอยางตอเนอง โดยเฉพาะอยางยง จน และอนเดย ซงเหนไดจาก สถตสวนแบงตลาดสนคาอตสาหกรรมในตลาดโลกของจนทสงขนอยางรวดเรวตงแตป 2546 ในขณะทสวนแบงตลาดของอนเดย แมจะไมมากและเพมสงขนอยางรวดเรวเทาจน แตกมแนวโนมเพมขนอยางตอเนอง (ดภาพท 5.8)

ในปจจบน การผลตเพอสงออกถกกดดนดวยการแขงขนจากประเทศจนซงไดเปรยบจากแรงงานทม

จานวนมากและราคาถก และในอนาคต อตสาหกรรมไทยยงมแนวโนมตองเผชญการแขงขนดวยแรงงานราคาถกจากประเทศอนเดย เมออนเดยเรมพฒนาอตสาหกรรมการผลตอยางเตมท เนองจากการพฒนาภาคบรการในอนเดยในชวงทผานมาไมสามารถดดซบแรงงานไดทงหมด ประเทศอนเดยจงยงคงมแรงงานอยอกเปนจานวนมาก

16.4 13.1 10.7 10.7 4.3 1.9

-0.33 -0.4 -0.5-20%

0%

20%

40%

60%

80%

100%

กาไร

ตนทนอน

คาแรง

213

ภาพท 5.8 สวนแบงตลาดสนคาอตสาหกรรมในตลาดโลก (รอยละ)

ทมา: ทดอารไอ คานวณจาก UN Comtrade

5.1.4 การเขาถงตลาดหลกมความยากลาบากมากขน

ในอนาคต ผประกอบการไทยอาจตองประสบปญหาเขาถงตลาดหลกไดยากมากขน เนองจาก ปจจย

หลก 2 ประการ ประการแรกคอ ประเทศคคาทาความตกลงเขตการคาเสร (Free Trade Area: FTA) กบประเทศคแขง เชน ความตกลงหนสวนยทธศาสตรเศรษฐกจเอเชย-แปซฟก (Trans-Pacific Partnership: TPP)66 FTA ระหวางสหภาพยโรปและสงคโปร FTA ระหวางสหภาพยโรปและมาเลเซย รวมไปถง FTA ระหวางสหภาพยโรปและเวยดนาม ซงยงคงอยในระหวางการเจรจา หากการเจรจาดงกลาวประสบความสาเรจ ประเทศคแขงในภมภาคจะมแตมตอเหนอประเทศไทยในตลาดสหภาพยโรปและสหรฐอเมรกา นอกจากนยงมความตกลงทเรมมผลบงคบใชแลว เชน ความตกลงหนสวนเศรษฐกจ (Economic Partnership Agreement: EPA) ระหวางญปนและอนโดนเซย (มผลบงคบใชเมอป 2551) และระหวางญปนและเวยดนาม (มผลบงคบใชเมอป 2552) เปนตน ซงทาใหแตมตอทประเทศไทยเคยไดรบเหนอคแขงหมดไป

ประการทสอง ไทยถกตดสทธจากระบบสทธพเศษทางภาษศลากร (Generalized System of

Preferences: GSP) เพมเตม จากขอมลลาสดพบวา ทงสหรฐอเมรกาและสหภาพยโรปไดตดสทธพเศษทไทยไดรบ ในหลายสาขาอตสาหกรรม เชน สหรฐอเมรกาตดสทธ GSP ไทยในสาขาเครองประดบเงนและยางเรเดยลสาหรบป 2555 สหภาพยโรปตดสทธ GSP ไทยในสาขาอญมณ ซงถกตดสทธตงแตป 2549-2559 และสาขาอาหารปรงแตงและเครองดม ซงจะถกตดสทธในป 2557-2559 ทงยงมโอกาสถกตดสทธสนคาในทกสาขา

66 ลาสด TPP มสมาชกทงหมด 11 ประเทศ ไดแก บรไน ชล นวซแลนด สงคโปร สหรฐอเมรกา ออสเตรเลย เปร เวยดนาม มาเลเซย เมกซโก และแคนาดา โดยเกาหลใต และญปนแสดงความสนใจเขารวมเปนสมาชกดวย

จน

อนเดย0

5

10

15

20

2546 2548 2550 2552 2554

214

อตสาหกรรมตงแตป 2560 เปนตนไป ซงจะทาใหไทยพลาดประโยชนจากการประหยดภาษศลกากรประมาณ 7 พนลานบาทตอป 5.2 ปจจยทใชพจารณาพนทเปาหมาย

ปจจยทใชพจารณาพนทเปาหมายสาหรบการยายหรอขยายฐานการผลตประกอบดวย ตนทนแรงงานและกาลงแรงงาน วตถดบ ตนทนดานโครงสรางพนฐานสาคญ การคมนาคมขนสงและการเชอมโยงกบหวงโซอปทานในไทย กฎระเบยบและสทธพเศษดานการลงทนและสงออก สภาพแวดลอมทางการเมองและธรกจ และความไดเปรยบในการสงออก

5.2.1 ตนทนแรงงานและกาลงแรงงาน

ตนทนแรงงานและกาลงแรงงานเปนปจจยหลกทควรใชในการพจารณาเลอกทตงการผลต เนองจาก

ภาคการผลตทงสงทอและเครองนงหม รองเทาและเครองหนง อญมณและเครองประดบในไทยกาลงสญเสยความสามารถในการแขงขน เนองจากปญหาการขาดแคลนแรงงานและตนทนแรงงานทเพมสงขนในประเทศ

จากขอมลเกยวกบกาลงแรงงานและคาจางแรงงานในประเทศอาเซยน พบวา - คาจางแรงงานทวไปในประเทศอาเซยนทตากวาไทยม 5 ประเทศ ไดแก เมยนมาร (ยางกง)

กมพชา (พนมเปญ) เวยดนาม (ฮานอย โฮจมนห และดานง) ลาว (เวยงจนทน) และอนโดนเซย (จาการตา) (ดภาพท 5.9) และคาจางแรงงานทเปนวศวกรในประเทศอาเซยนสวนใหญตากวาไทย ยกเวน สงคโปร (ดภาพท 5.10)

- ประเทศในอาเซยนทมกาลงแรงงานมากกวาไทยและมความพรอมดานกาลงแรงงานมากทสด ไดแก อนโดนเซย และเวยดนาม (ดภาพท 5.11)

215

ภาพท 5.9 คาจางแรงงานทวไป (เหรยญดอลลารสหรฐตอเดอน) ของเมองสาคญในป 2551-2554

ทมา: ผลสารวจจากบรษทญปนทลงทนในประเทศตางๆ โดย JETRO. The 19th – 22nd Survey of Investment

Related Costs in Asia and Oceania (2008-2011).

2551 2552 2553 2554

สงคโปร 1,027.3 969.9 1,252.0 1,285.0

กวลาลมเปอร 290.5 256.6 298.0 344.0

มะนลา 197.8 295.8 236.0 325.0

กรงเทพ 241.1 230.6 263.0 286.0

จาการตา 131.3 147.7 186.0 209.0

ดานง 95.8 85.6 107.0 200.0

โฮจมนห 95.8 99.7 114.0 130.0

เวยงจนทร - - - 117.6

ฮานอย 95.8 104.0 96.0 111.0

พนมเปญ - - 101.0 82.0

ยางกง 16.3 22.8 41.0 68.0

-

200.0

400.0

600.0

800.0

1,000.0

1,200.0

1,400.0

216

ภาพท 5.10 คาจางวศวกรระดบกลาง (เหรยญดอลลารสหรฐตอเดอน) ของเมองสาคญในป 2551-2554

ทมา: ผลสารวจจากบรษทญปนทลงทนในประเทศตางๆ โดย JETRO. The 19th – 22nd Survey of Investment

Related Costs in Asia and Oceania (2008-2011).

2551 2552 2553 2554

สงคโปร 1,891.8 1,997.3 2,239.0 2,378.0

กรงเทพ 576.7 540.2 588.0 1,565.0

กวลาลมเปอร 759.4 744.7 878.0 973.0

จาการตา 257.4 294.4 357.0 414.0

มะนลา 314.8 392.4 388.0 403.0

ฮานอย 270.4 287.1 265.0 297.0

โฮจมนห 270.4 293.3 265.0 286.0

ดานง 270.4 179.6 160.0 250.0

เวยงจนทร - - - 217.7

พนมเปญ - - 363.0 204.0

ยางกง 72.4 57.7 95.0 176.0

-

500.0

1,000.0

1,500.0

2,000.0

2,500.0

217

ภาพท 5.11 กาลงแรงงาน (ลานคน) ในประเทศอาเซยนในป 2547-2553

ทมา: รวบรวมจากฐานขอมลธนาคารโลก

5.2.2 วตถดบ

วตถดบสาหรบใชในการผลตของทง 3 อตสาหกรรมทศกษามความแตกตางกน กลาวคอ สาหรบ

อตสาหกรรมสงทอและเครองนงหม วตถดบตงตนแบงไดเปน 2 ประเภทหลกคอ วตถดบจากธรรมชาตซงประกอบดวย วตถดบจากพช เชน ฝาย ปาน ปอ และลนน เปนตน และอกประเภทหนงคอ วตถดบสงเคราะหซงผลตจากผลตภณฑปโตรเคม นอกจากนยงมวตถดบจากสตว เชน ขนสตว ไหม และวตถดบจากแรธาต เชน แรใยธาต เปนตน

สวนอตสาหกรรมเครองหนงและรองเทา วตถดบหลกทใช คอ หนงแทจากสตว หนงเทยม และ

เคมภณฑ โดยหนงดบทไดจากสตวจะตองผานกระบวนการฟอกยอม สารเคมจงเปนวตถดบหนงทสาคญในอตสาหกรรม นอกจากน หนงเทยมยงเปนอกทางเลอกหนงในการผลต โดยผลตจากสารสงเคราะหขนรป

2547 2548 2549 2550 2551 2552 2553

อนโดนเซย 107.2 109.3 111.1 112.7 114.3 116.4 118.0

เวยดนาม 45.4 46.4 47.4 48.3 49.3 50.2 51.1

ไทย 37.3 37.9 38.0 38.8 39.1 38.6 39.4

ฟลปปนส 34.9 34.8 35.2 35.6 36.7 37.8 38.7

เมยนมาร 25.6 26.0 26.4 26.8 27.2 27.6 28.0

มาเลเซย 10.8 11.0 11.2 11.4 11.5 11.7 12.0

กมพชา 6.7 6.9 7.1 7.4 7.6 7.8 8.0

ลาว 2.7 2.8 2.8 2.9 3.0 3.1 3.2

สงคโปร 2.2 2.2 2.3 2.5 2.6 2.7 2.8

บรไน 0.2 0.2 0.2 0.2 0.2 0.2 0.2

0.0

20.0

40.0

60.0

80.0

100.0

120.0

140.0

218

เลยนแบบหนงแท สวนใหญผลตจาก polyurethane (PU) และ polyvinyl chloride (PVC) ทงน วตถดบอนๆ ทใชในการผลต ไดแก ยาง พลาสตก ซป และผา เปนตน

ขณะทในอตสาหกรรมอญมณและเครองประดบ วตถดบแบงไดเปน 2 กลมหลก ไดแก วตถดบทเปน

สวนของอญมณ เชน เพชร พลอย และไขมก เปนตน และวตถดบของการผลตตวเรอนเครองประดบหรอโลหะมคา เชน ทอง เงน และแพลตตนม เปนหลก

จากการศกษาขอมลวตถดบทสาคญของประเทศเพอนบานในภมภาคพบวา ประเทศทมความอดม

สมบรณของวตถดบทเกยวของในอตสาหกรรมทศกษา ไดแก กมพชา (อญมณและไหม) อนโดนเซย (โลหะมคา) ลาว (โลหะมคา อญมณ หนง และฝาย) มาเลเซย (ทองแดง) เมยนมาร (อญมณ) และฟลปปนส (โลหะมคา) ขณะท สงคโปรและบรไนเปนประเทศทมขนาดเลกและมวตถดบในการผลตนอย ดงนน จงไมเหมาะสมทจะเปนพนทเปาหมายในการยายฐานการผลต (ดตารางท 5.2)

ตารางท 5.2 ทรพยากรทสาคญของประเทศเพอนบานในภมภาค ประเทศ ทรพยากรทสาคญของประเทศ

บรไน นามนปโตรเลยม กาซธรรมชาต และไมซง

กมพชา นามนและกาซธรรมชาต ไมซง อญมณ แรเหลก แมงกานส ฟอสเฟต ขาวเจา ยางพารา พรกไทย ไหม ปลานาจด และปาไม

อนโดนเซย ปโตรเลยม ดบก กาซธรรมชาต นกเกล ไมซง ทองแดง แรโบไซต ถานหน ทอง เงน ไมเนอแขง ขาว มนสาปะหลง ยาสบ ขาวโพด ยาง นามนปาลม กาแฟ เครองเทศ และการประมง

ลาว ไมซง พลงนา ยปซม ดบก ทอง อญมณ สนแร เศษโลหะ ถานหน หนง ฝาย ขาวโพด ออย ใบยาสบ ชา และกาแฟ

มาเลเซย ดบก ปโตรเลยม ไมซง ทองแดง แรเหลก กาซธรรมชาต แรโบไซต ยางพารา นามนปาลม และพรกไทย

เมยนมาร กาซธรรมชาต ไมซง และแรธาต เชน ปโตรเลยม สงกะส ดบก ปาไมสก อญมณตางๆ ขาวเจา ปอกระเจา ออย และพชเมองรอน

ฟลปปนส ไมซง ปโตรเลยม นกเกล โคบอลต แรเหลก ทอง เงน ทองแดง เกลอ มะพราว ออย ปาน กลวยพนธพนเมอง อบากา ขาวเจา ขาวโพด และสบปะรด

สงคโปร มสภาพภมประเทศเปนเกาะขนาดเลก จงไมมทรพยากรธรรมชาตสาคญทางดานเศรษฐกจ

เวยดนาม ฟอสเฟต ถานหน แมงกานส แรโบไซต โครเมต นามนและกาซธรรมชาต ไมซง ขาวเจา ยางพารา ชา กาแฟ ยาสบ พรกไทย และการประมง

ทมา: รวบรวมขอมลจากกระทรวงพาณชยและฐานขอมลของ CIA World Factbook

219

5.2.3 ตนทนดานโครงสรางพนฐานทสาคญ

ตนทนดานโครงสรางพนฐานทสาคญ นบเปนปจจยสาคญประการหนงในการตดสนใจยายหรอขยายฐานการผลต67 โดยเฉพาะอยางยง การเปรยบเทยบกบตนทนดงกลาวในประเทศไทย จากขอมลทตยภมทเกยวของในประเทศอาเซยน พบวา ตนทนโครงสรางพนฐานดานคาไฟฟาและคานาในกลมประเทศอาเซยนคอนขางใกลเคยงกน แตคาเชาอสงหารมทรพยในเขตอตสาหกรรมแตกตางกนอยางเหนไดชดระหวางประเทศอาเซยนเดมกบกลมประเทศอาเซยนใหม หรอ CLMV (กมพชา ลาว เมยนมาร และเวยดนาม) เมอพจารณาเปรยบเทยบกบประเทศไทยพบวา มหลายเมองในกลมประเทศอาเซยนทมตนทนโครงสรางพนฐานตากวาหรอใกลเคยงกบไทย โดยเฉพาะอยางยงในกลมประเทศ CLMV (ดภาพท 5.12)

ภาพท 5.12 ตนทนโครงสรางพนฐานทสาคญในประเทศกลมอาเซยน

ทมา: ผลสารวจจากบรษทญปนทลงทนในประเทศตางๆ โดย JETRO. The 19th – 22nd Survey of Investment Related

Costs in Asia and Oceania (2008-2011).

67 การมอยของขอมลดานคณภาพของโครงสรางพนฐานทจากดมาก ทาใหไมสามารถเปรยบคณภาพของโครงสรางพนฐานของประเทศอาเซยนได

220

5.2.4 การคมนาคมขนสงและการเชอมโยงกบหวงโซอปทานในไทย

มาเลเซยและสงคโปรนบเปนประเทศทมระบบคมนาคมขนสงดทสด และมระบบโครงขายถนนทสมบรณและกาวหนาทสดในอาเซยน โดยมาเลเซยมเสนทางคมนาคมทสาคญคอ ทางหลวงเชอมโยงจากไทยไปจนถงชายแดนสงคโปร ขณะท สงคโปรมรถไฟซงเชอมตอไปยงกวลาลมเปอรและกรงเทพฯ

สวนอนโดนเซยและฟลปปนส โครงสรางพนฐานทงทาเรอ ทาอากาศยาน ถนน และทางรถไฟยงไมม

ความพรอมเทาทควร โดยเฉพาะในสวนภมภาคทหางไกล เนองจากมภมประเทศเปนหมเกาะจานวนมากสาหรบการคมนาคมทางเรอซงเปนระบบขนสงทสาคญทสด แมวาทงสองประเทศจะมจานวนทาเรอมาก แตสวนใหญสรางมานานแลวจงมขนาดเลก และตองใชเวลาเดนทางนาน ดานการคมนาคมทางบกกไมสะดวกนกเนองจากถนนสวนใหญไมไดลาดยางและยงกระจกตวอยบรเวณเมองใหญเทานน

สาหรบกลมประเทศ CLMV มขอไดเปรยบทสาคญคอ ทตงทอยไมไกลจากประเทศไทย แมวาการยาย

และการเชอมโยงดานการผลตระหวางประเทศไทยกบประเทศเหลานในอดตทาไดไมสะดวกนก เนองจากเสนทางคมนาคมขนสงยงไมไดรบการพฒนาเทาทควร แตในปจจบน แผนงานการพฒนาเสนทางคมนาคมขนสงทงทางบกและทางรางในกลมประเทศอนภมภาคลมนาโขง (Greater Mekong Subregion: GMS) มความชดเจนและความกาวหนาเปนรปธรรมอยพอสมควรตามแนวเสนทางเศรษฐกจ (economic corridors) ตางๆ (ดภาพท 5.13) โดยเฉพาะในเรองการคมนาคมขนสงและโลจสตกส หากแผนงานตางๆ ใหผลทเปนรปธรรมมากยงขนในอนาคตจะทาใหการเชอมโยงอตสาหกรรมระหวางประเทศในแถบนมประสทธภาพมากยงขน

ตวอยางเสนทางคมนาคมขนสงสาคญๆ ทเปนแผนงานในกรอบ GMS และบางสวนเรมดาเนนการไป

แลวเชน

เสนทาง R3A: คนหมง-บอหาน (จน)-บอเตน-หวยทราย (สปป.ลาว)-เชยงของ-กรงเทพฯ (ไทย)

เสนทาง R3B: คนหมง-ตาลว (จน)-ทาขเหลก (เมยนมาร)-แมสาย-กรงเทพฯ (ไทย)

เสนทาง R9: ดานง-ลาวบาว (เวยดนาม)-แดนสะหวน-สะหวนนะเขต (สปป.ลาว)-มกดาหาร-แมสอด (ไทย)-เมยวด-มะละแหมง (เมยนมาร)

เสนทาง R1: กรงเทพฯ-พนมเปญ-โฮจมนห-วงเตา

เสนทางรถไฟหนานหนง-ฮานอย-กรงเทพฯ-สงคโปร

221

ภาพท 5.13 เสนทางเศรษฐกจภายใตกรอบความรวมมอเศรษฐกจอนภมภาคลมนาโขง (GMS)

ทมา: http://www.boi.go.th/tir/issue/200807_18_7/58.htm

5.2.5 กฎระเบยบและสทธพเศษดานการลงทนและสงออก

ขอมลทตยภมเกยวกบอตราภาษเงนไดแสดงใหเหนวา กลมประเทศอาเซยนจดเกบและใหสทธประโยชนภาษเงนไดนตบคคลไมแตกตางกนมากนก (ดตารางท 5.3) โดยสงคโปรเปนประเทศทยกเวนภาษเงนไดนตบคคลเปนระยะเวลานานทสดและเกบอตราภาษเงนไดนตบคคลตาทสดในภมภาคทรอยละ 17 ขณะท ลาวเกบอตราภาษดงกลาวสงทสด (อตรารอยละ 35) รองลงมา ไดแก และฟลปปนส (อตรารอยละ 30) สวนประเทศทกาหนดอตราภาษเงนไดบคคลธรรมดาสงสดในภมภาค ไดแก ไทยและเวยดนาม (อตรารอยละ 35)

222

ตารางท 5.3 อตราภาษและมาตรการสงเสรมการลงทนของกลมประเทศอาเซยน

ทมา: รวบรวมจากสานกงานคณะกรรมการสงเสรมการลงทน (บโอไอ); กรมการคาตางประเทศ; กรมสงเสรมการสงออก และกฎหมายการลงทนฉบบใหมของเมยนมาร

ในชวง 20-30 ปทผานมา กฎระเบยบดานเศรษฐกจและการลงทนในกลมประเทศ CLMV เคยเปน

อปสรรคสาคญลาดบตนๆ ตอการลงทนจากตางประเทศ เนองจากรฐบาลของประเทศดงกลาวในอดตไมไดกาหนดนโยบายเศรษฐกจเสรเชนเดยวกบประเทศอนๆ ในภมภาค อยางไรกตาม ในชวง 10 ปทผานมา การลงทนจากตางประเทศเรมไหลเขาสประเทศ CLMV โดยเฉพาะอยางยง เวยดนาม (ดภาพท 5.14) เนองจาก CLMV ไดเรมปฏรประบบเศรษฐกจในประเทศใหเสรมากขนในบางพนท ดงจะเหนไดจาก การกาหนดเขตเศรษฐกจพเศษและเปดรบการลงทนโดยตรงจากตางประเทศ (ดตารางท 5.4) โดยเขตพนทการพฒนาอตสาหกรรมสวนใหญจะบงคบใชกฎระเบยบดานเศรษฐกจและการลงทนทแตกตางจากพนทอนๆ ของประเทศ เชน สดสวนการถอหนของนกลงทนตางชาต การคมครองการลงทน และสทธในการถอครองทดนและเชาทดนระยะยาวจากรฐบาล นอกจากน ยงมมาตรการสงเสรมการลงทนทจงใจนกลงทนจากตางประเทศ เชน การยกเวนภาษเงนไดนตบคคล ภาษกาไร และภาษนาเขาวตถดบจากตางประเทศ เปนตน (ดตารางท 5.5)

ประเทศ อตราภาษเงนไดนตบคคล (รอยละ)

อตราภาษเงนไดบคคลธรรมดา (รอยละ)

สทธประโยชนภาษเงนไดนตบคคล

บรไน 25 0 ยกเวนไมเกน 11 ป

กมพชา 20 20 ยกเวน 3-6 ป

อนโดนเซย 25 25 ยกเวน 5-10 ปและลดหยอน 50% 2 ป

ลาว 35 25 ยกเวนภาษกาไร 1-10 ป

มาเลเซย 25 26 ยกเวน 5-10 ป

เมยนมาร 25 20 ยกเวน 5 ปแรก

ฟลปปนส 30 32 ยกเวนไมเกน 8 ป

สงคโปร 17 20 ยกเวนไมเกน 15 ป

ไทย 20 35 ยกเวนไมเกน 8 ป และลดหยอน 50% ไมเกน 5 ป

เวยดนาม 25 35 ยกเวน 2-4 ป และลดหยอน 50% ไมเกน 9ป

223

ภาพท 5.14 การลงทนโดยตรงระหวางประเทศในกลมประเทศ CLMV ป 2526-2554

ทมา: รวบรวมจาก UNCTAD STATISTICs หนวย: ลานดอลลารสหรฐฯ (คานวณ ณ ราคาปจจบนและอตราแลกเปลยนปจจบน)

ตารางท 5.4 เขตพนทการพฒนาอตสาหกรรมในกลมประเทศ CLMV

ประเทศ กมพชา ลาว เมยนมาร เวยดนาม

พนทการพฒนาอตสาหกรรม

ตวอยางเชน พนมเปญ ปอยเปต สหนวลล เกาะกง และตะแกว

ตวอยางเชน สะหวนนะเขต บอแกว หลวงนาทา คามวน และทาแขก เปนตน

ตวอยางเชน ยางกง มณฑะเลย ตละวา พะโค และทวาย เปนตน

ตวอยางเชน ฮานอย ดานง และโฮจมนห

ทมา: รวบรวมจากเอกสารของสานกงานคณะกรรมการสงเสรมการลงทน (บโอไอ)

ตารางท 5.5 กฎระเบยบและสทธประโยชนทางการลงทนของกลมประเทศ CLMV

ประเทศ รปแบบการลงทน สทธประโยชนทางการลงทน

กมพชา • ตางชาตถอหนทงหมด - ตองมเงนทนจดทะเบยนขนตา 1,000 ดอลลารสหรฐ

- หลงจากยนจดทะเบยนจดตง ตองยนรายงานทกเดอนแมจะไมประกอบการ

- ตองจดทะเบยนการจางแรงงานกบกระทรวงแรงงาน ภายใน 30 วน และตองรายงานทกครงทมการเปลยนแปลง

• รวมทน - คนกมพชาตองถอหนรอยละ 51 ขนไป - สามารถนาทดนเครองจกรกล และสนทรพยอนๆ มาประเมนเปนทนของโครงการได

• ยกเวนภาษเงนไดจากกาไร หรอลดหยอนภาษทรพยสนในระยะเวลา ตามลกษณะโครงการลงทนแตละประเภท

• ยกเวนภาษนาเขา วตถ ดบและสวนประกอบสาหรบโครงการผลตเพอสงออก

• ยกเวนภาษมลคาเพมจากอตราปกตรอยละ 10

• สญญาเชาทดนไมจากดระยะเวลาสงสด

224


ลาว • ตางชาตถอหนทงหมด - ทนจดทะเบยนไมตากวารอยละ 30 ของทนทงหมด ตลอดระยะเวลาดาเนนธรกจ ทรพยสนของกจการไมตากวาทนจดทะเบยน

- ระยะเวลาอนญาตลงทนตามลกษณะ ขนาด และเงอนไขของกจการ แตไมใหเกน 50 ปและตออายไดสงสดไมเกน 75 ป

- เครองนงหม: ทนจดทะเบยนขนตา 300,000 ดอลลารสหรฐ และสงออกไมนอยกวารอยละ 80 ของปรมาณการผลต

• สญญารวมธรกจ โดยไมตองจดทะเบยนบรษทขนใหม

• รวมลงทนโดยตางชาตตองลงทนไมนอยกวารอยละ 30 ของทนจดทะเบยน โดยการลงทนเปนเงนตราตางประเทศจะใชอตราแลกเปลยนของธนาคารแหง สปป.ลาว

• ยกเวนภาษกาไร หากนากาไรไปขยายกจการทไดรบอนญาต

• ยกเวนภาษนาเขาวตถดบ อปกรณ และเครองจกร ในกรณทไมมอยในประเทศ/มไมเพยงพอ

• ยกเวนภาษขาออกสาหรบสนคาเพอการสงออก

• นกลงทนไทยไดรบยกเวนการเกบภาษซอน

• ในเขตเศรษฐกจสะหวนเซโน นกลงทนไทยเชาทดนไดไมจากดระยะเวลา และยกเวนภาษเงนไดนตบคคล 5 ป

เมยนมาร • ตางชาตถอหนทงหมด: ตองขออนญาตเขามาลงทนจากรฐบาลเมยนมารกอน จากนนจงขออนญาตดาเนนกจการในเมยนมาร

• รวมทนกบเอกชนเมยนมาร: สดสวนการถอหนใหเปนไปตามทหนสวนตกลงกน สดสวนการลงทนขนตาไมไดระบในกฎหมายชดเจนแตใหคณะกรรมการมอานาจกาหนดโดยแปรผนตามลกษณะเฉพาะของธรกจแตละสาขา

• ยกเวนภาษเงนไดนตบคคลใน 5 ปแรก

• ยกเวนภาษเงนได หากนาผลกาไรกลบไปลงทนใหมใน 1 ป

• ยกเวน/ลดหยอนภาษนาเขาเครองจกรและอปกรณในการกอสรางโครงการ

• ยกเวน/ลดหยอนภาษนาเขาวตถดบใน 3 ปแรก

• สทธในการเชาทดน นกลงทนตางประเทศมสทธใชทดนในประเทศเมยนมารโดยการเชา ไมวาจะเชาจากหนวยงานของรฐหรอจากเอกชน ไดนานถง 50 ปขนอยกบประเภทและขนาดของการลงทน และสามารถตอสญญาไดครงละ 10 ป 2 ครง รวมระยะเวลาเชาซอทดนไดนานทสด 70 ป

• การถอนทนคนจากการลงทน กาหนดใหนกลงทนตางชาตนาเงนทนกลบในสกลเงนตราตางประเทศ ทเปนสกลเดยวกบเมอเขาลงทนเรมแรก

เวยดนาม • ตางชาตเปนเจาของกจการทงหมด โดยตองจดตงบรษทจากดเปนนตบคคล - ขอด-ขอเสย: การบรหารงานคลองตว แตปญหาการถอกรรมสทธในสนทรพยและขอกาหนดในการจางแรงงานทองถน

• รวมลงทน โดยตงเปนบรษทจากด โดยตางชาตลงทน

• ยกเวนภาษนาเขาวตถดบ หากใชผลตเพอสงออกไมเกน 270 วนนบจากวนนาเขา

• อตราภาษเงนไดนตบคคลสาหรบธรกจทวไปรอยละ 25 เชนเดยวกบนกลงทนเวยดนาม

• ลดหยอนภาษเงนไดนตบคคลเหลอรอยละ 10-20 ขนอยกบเงอนไขของแตละกจการ

225


ไมนอยกวารอยละ 30 ของเงนทนทงหมด และสดสวนของคณะกรรมการบรหารเปนไปตามสดสวนเงนลงทน แตตองมชาวเวยดนามอยางนอย 2 คน - ขอด-ขอเสย: รฐบาลใหการสงเสรมรปแบบนมากทสด แตนกลงทนเวยดนามมกรวมทนโดยใชทดนและสงกอสรางตเปนเงนลงทนสงเกนจรง

• สญญารวมลงทน โดยไมจดทะเบยนเปนบรษทจากด - ขอด-ขอเสย: ไมมขอกาหนดทนขนตาของตางชาต สามารถโอนกาไรกลบประเทศไดงาย แตนกลงทนตางชาตขาดอสระในการบรหาร และไมมการจากดความรบผดชอบหากขาดทน

• นกลงทนไทยไดรบยกเวนการเกบภาษซอน

• สงกาไรกลบประเทศ โดยไมเสยภาษ

ทมา: รวบรวมจากคมอการคาและการลงทนของประเทศของประเทศดงกลาว. สสว. 2554 และกฎหมายสงเสรมการลงทนฉบบใหมของเมยนมาร

นอกจากนโยบายสงเสรมการลงทนแลว ผลจากการทประเทศกมพชา ลาว เมยนมาร เปนกลมประเทศพฒนานอยทสด และเวยดนามเปนประเทศกาลงพฒนา จงทาให CLMV ไดรบสทธพเศษทางการคาจากตลาดทสาคญทงสหรฐอเมรกาและสหภาพยโรป โดยสทธพเศษทางการคาทไดรบ ไดแก สทธ GSP (Generalized System of Preferences) และ EBA (Everything but Arms) ซงเปนสทธพเศษทสหภาพยโรปใหแกประเทศพฒนานอยทสดดงแสดงในตารางท 5.6

ตารางท 5.6 สทธพเศษทางการคาในตลาดสาคญของกลมประเทศ CLMV ตลาดหลก กมพชา ลาว เมยนมาร เวยดนาม

สหรฐอเมรกา GSP ภาษเปน 0 และจะไมถกตดสทธรายสนคาหากสงออกเกนเพดาน

ไ ม ไ ด ร บ ส ท ธพ เ ศษ GSP

อยระหวางพจารณาเพอยกเลกการควาบาตรทางการคา

อยระหวางการเจรจาความตกลง TPP

สหภาพยโรป EBA ภาษเปน 0 และจะไมถกตดสทธรายสนคาหากสงออกเกนเพดาน

EBA ภาษเปน 0 และจะไมถกตดสทธรายสนคาหากสงออกเกนเพดาน

ยกเลกการควาบาตรทางก า รค า แ ล ว ใ น เ ด อ นเมษายน 2555 และคนสทธ GSP ใหกบเมยนมารแล ว เม อวนท 19 กรกฎาคม 2556 ภายใตระบบ EBA

• สงทอเครองนงหม: GSP ภาษไมเปน 0 และมการกาหนดเพดานการสงออก

• เครองหนง รองเทา: ถกตดสทธ GSP เนองจากสงออกเกนเพดาน

• อญมณ: GSP ภาษสวนใหญเปน 0 และมการกาหนดเพดานการสงออก

หมายเหต: ขอมลในตารางครอบคลมเฉพาะสนคาทอยภายใตระบบ GSP และ EBA

226

5.2.6 สภาพแวดลอมทางการเมองและธรกจ

สภาพแวดลอมทางการเมองของแตละประเทศในอาเซยนมความแตกตางกน เนองจากความแตกตางของระดบความพฒนา ในภาพรวม ประเทศสงคโปรและมาเลเซยนบไดวามเสถยรภาพทางเศรษฐกจและการเมองคอนขางมาก ในขณะทกลมประเทศ CLMV เพงจะปรบเปลยนนโยบายพฒนาเศรษฐกจและการตางประเทศ ทาใหสภาพแวดลอมทางเศรษฐกจและการเมองเรมมเสถยรภาพมากขนในชวง 10 ปทผานมา

ในปจจบน สภาพแวดลอมทางการเมองของประเทศกมพชา ลาว และเวยดนามนบวา มเสถยรภาพ

เนองจาก การมพรรคการเมองเพยงพรรคเดยวปกครองประเทศ โดยประเทศลาวซงปกครองดวยระบบสงคมนยม มพรรคประชาชนปฏวตลาวเปนพรรคทปกครองประเทศและมอานาจสงสด เชนเดยวกบประเทศเวยดนามทปกครองดวยระบอบสงคมนยมและมพรรคคอมมวนสตเวยดนามเปนพรรคการเมองเดยว สวนประเทศกมพชา พรรคประชาชนกมพชาเปนพรรคการเมองทกมเสยงสวนใหญไดอยางตอเนอง จงเปนพรรคการเมองหลกเพยงพรรคเดยว ในขณะท เมยนมารมการเปลยนแปลงทางการเมองอยางรวดเรว ซงเปนผลจากการเลอกตงในป 2553 ซงเปนการเลอกตงครงแรกในรอบ 20 ป และจากการเลอกตงซอมในป 2555 ทนางอองซาน ซจ แกนนาเรยกรองประชาธปไตยไดรบเลอกตง ผลจากการเปลยนแปลงทางการเมองดงกลาว ทาใหสหภาพยโรปยกเลกมาตรการควาบาตรตอเมยนมารแลวเมอเดอนเมษายน 2555 และกาลงพจารณาคนสทธ GSP ใหแกเมยนมาร ในขณะทสหรฐกาลงพจารณายกเลกมาตรการควาบาตร ทงน ในดานความสมพนธระหวางประเทศนน ไทยและกมพชามปญหาขดแยงในกรณพพาทเขาพระวหาร โดยความขดแยงดงกลาวมความรนแรงมากขน เนองจากถกนามาเปนประเดนการเมองภายในประเทศไทย

ดานสภาพแวดลอมทางธรกจ จากการศกษาขอมลทเกยวของในเบองตนพบวา เศรษฐกจของกลม

ประเทศอาเซยนในภาพรวมมแนวโนมขยายตวตอเนอง เชนเดยวกบรายไดตอหวทเพมขน (ดตารางท 5.7) ซงสวนใหญมปจจยสนบสนนจากการฟนตวของเศรษฐกจโลก การใชจายเพอพฒนาโครงสรางพนฐาน การขยายตวของการบรโภคภายในประเทศ และการเพมขนของปรมาณการลงทน ยกเวนในกรณของสงคโปรซงมปจจยสนบสนนคอ การสงเสรมใหไปลงทนในตางประเทศ รวมถงการสงเสรมการวจยและพฒนาโดยภาครฐ

แนวทางในการพฒนาเศรษฐกจการคาของแตละประเทศมความแตกตางกน เชน มาเลเซย เนนปฏรป

ระบบราชการ สนบสนนใหภาคเอกชนเปนผผลกดนหลกของเศรษฐกจ ยกระดบฐานะและความเปนอยของประชาการทมรายไดตา และพฒนาทรพยากรมนษย ในขณะทเวยดนามใชนโยบายโดย เหมย โดยเนนการปรบตวใหเขากบระบบเศรษฐกจแบบเสรของโลก มการสงเสรมการคาเสรผานการปรบปรงกฎหมายและระเบยบใหเอออานวยตอการคาระหวางประเทศ และลาวซงใหความสาคญกบการลงทนในประเทศและการพฒนาอตสาหกรรมใหทนสมย

227

ในดานอตราเงนเฟอ ในชวงทผานมา เวยดนามเปนประเทศทมอตราเงนเฟอสงทสดในภมภาคอาเซยน (รอยละ 18.7) รองลงมา ไดแก ลาว (รอยละ 7.6)

ตารางท 5.7 เครองชวดเศรษฐกจสาคญของกลมประเทศอาเซยน ณ ป 2555

บรไน กมพชา อนโดนเซย ลาว มาเลเซย เมยนมาร ฟลปปนส สงคโปร ไทย เวยดนาม

ผลตภณฑมวลรวมในประเทศ (พนลานดอลลารสหรฐ)

17.0 14.1 878.0 9.3 303.5 53.1* 250.3 274.7 365.6 141.7


2.2 7.3 6.2 8.2 5.6 3.3* 6.6 1.3 6.4 5.0

รายไดประชาชาตตอหว (ดอลลารสหรฐ)

41,127 946 3,557 1,399 10,381 834.6* 2,588 51,709 5,474 1,596

อตราเงนเฟอ (รอยละ)

0.5 2.9 4.3 4.3 1.7 6.1* 3.2 4.5 3.0 9.1

ประชากร (ลานคน) 0.4 14.8 246.9 6.6 29.2 52.8 96.7 5.3 66.8 88.8

อตราการวางงาน (รอยละของกาลงแรงงาน)

2.7* n.a. 6.2* n.a. 3.0* 4.0* 7.0* 2.0* 0.5* 4.5*

ทมา: รวบรวมจากฐานขอมลธนาคารโลกและกองทนการเงนระหวางประเทศ หมายเหต: * เปนตวเลขคาดการณจากกองทนการเงนระหวางประเทศ

5.2.7 ความไดเปรยบในการสงออก

ในดานขอมลการคา เครองมอทนยมใชในการเปรยบเทยบทางการคาระหวางประเทศ ไดแก ดชนความไดเปรยบโดยเปรยบเทยบทปรากฏ (revealed comparative advantage: RCA) ซงวดจากการเปรยบเทยบสดสวนของสนคาสงออกของประเทศหนงกบสดสวนของสนคานนในตลาด ดงแสดงในสมการดงตอไปน

⁄⁄

⁄⁄

โดย คอมลคาการสงออกของสาขาอตสาหกรรม j จากประเทศ i และคาดชน RCA อยระหวาง 0 ถง ⁄ ทงน คา RCA ทมากกวา 1 จงแสดงถงความไดเปรยบในสนคานนของประเทศนนในตลาดโลก68

68 อยางไรกตาม การประมาณคา RCA มขอจากดบางประการ เนองจากคา RCA มความสมพนธกบขนาดของประเทศเมอเทยบกบตลาดโลก จงตองมความระมดระวงในการแปลความหมายของคา RCA ในกรณทประเทศทศกษามขนาดแตกตางกนมาก ยกตวอยางเชน หากประเทศไทยมสวน

แบงตลาดโลกในอตสาหกรรม j เทากบสหภาพยโรป แตไทยมขนาด ( ⁄ ) ทนอยกวาสหภาพยโรปมาก คา RCA ของไทยจงสงกวาสหภาพ

228

จากการคานวณคา RCA ของทง 10 ประเทศอาเซยนใน 4 อตสาหกรรม ไดแก สงทอ เครองนงหม เครองหนงและรองเทา และอญมณและเครองประดบ พบวา เวยดนามเปนประเทศเดยวทม RCA มากกวา 1 ในทง 4 อตสาหกรรม ในขณะทกมพชามคา RCA มากกวา 1 ใน 3 อตสาหกรรม (ไดแก สงทอ เครองนงหม และเครองหนง) เชนเดยวกบเมยนมารซงม RCA มากกวา 1 ใน 3 อตสาหกรรม (ไดแก เครองนงหม เครองหนง และเครองประดบ) อยางไรกตาม RCA อาจประเมนความไดเปรยบโดยเปรยบเทยบของประเทศเมยนมารตาเกนจรง เนองจากในชวงเวลาทเกบขอมล เมยนมารยงคงอยภายใตมาตรการควาบาตรทางเศรษฐกจจากทงสหรฐอเมรกาและสหภาพยโรป ซงเปนตลาดสงออกทสาคญ (ดตารางท 5.8, 5.9, 5.10 และ 5.11)

ตารางท 5.8 RCA อตสาหกรรมสงทอของกลมประเทศอาเซยน

2550 2552 2554

กมพชา 14.56 12.84 13.48 เวยดนาม 2.36 2.92 3.29 อนโดนเซย 1.74 1.64 1.61 ไทย 1.05 1.01 1.05 ลาว 3.02 1.54 0.69 ฟลปปนส 0.58 0.42 0.40 มาเลเซย 0.36 0.36 0.34 เมยนมาร 0.36 0.17 0.17 สงคโปร 0.10 0.09 0.08 บรไน 0.72 0.12 0.02

ทมา: คานวณจากฐานขอมล UN Comtrade

ยโรปมาก และดเหมอนวาไทยมความเชยวชาญในอตสาหกรรม j สงกวายโรปมาก ทาใหประเทศทมขนาดเลกกวามแนวโนมทจะมคา RCA ทประมาณการเกนความเปนจรง (ทมา: โครงการศกษาผลกระทบจากการเปดตลาดการคาเสรภายใตกรอบอาเซยน+3 และอาเซยน+6 และแนวทางการเจรจาทเหมาะสมสาหรบประเทศไทย, สถาบนวจยเพอการพฒนาประเทศไทย, 2554)

229

ตารางท 5.9 RCA อตสาหกรรมเครองนงหมของกลมประเทศอาเซยน

2550 2552 2554

กมพชา 26.89 22.53 29.21 เวยดนาม 6.99 6.63 7.07 เมยนมาร 5.13 3.86 6.07 ลาว 7.83 5.87 4.50 อนโดนเซย 2.38 2.16 2.09 ฟลปปนส 1.36 1.27 1.36 ไทย 1.09 0.87 0.78 มาเลเซย 0.37 0.28 0.24 สงคโปร 0.04 0.03 0.03 บรไน 0.87 0.41 0.02


ตารางท 5.10 RCA อตสาหกรรมรองเทาและเครองหนงของกลมประเทศอาเซยน 2550 2552 2554

เวยดนาม 12.55 11.57 10.64 กมพชา 5.72 6.39 9.52 อนโดนเซย 1.80 2.06 2.12 เมยนมาร 1.33 1.19 1.18 ไทย 1.12 0.89 0.72 ลาว 0.81 0.72 0.52 ฟลปปนส 0.16 0.21 0.21 มาเลเซย 0.09 0.09 0.07 สงคโปร 0.09 0.05 0.05 บรไน 0.01 0.00 0.00


230

ตารางท 5.11 RCA อตสาหกรรมอญมณและเครองประดบของกลมประเทศอาเซยน 2550 2552 2554

เมยนมาร 0.91 1.56 10.19 ไทย 3.75 3.04 2.83 เวยดนาม 0.58 4.37 1.24 บรไน 1.56 1.68 1.12 สงคโปร 0.36 0.63 0.57 กมพชา 0.04 0.06 0.52 มาเลเซย 0.44 0.48 0.48 อนโดนเซย 0.50 0.59 0.40 ลาว 0.03 0.10 0.22 ฟลปปนส 0.11 0.11 0.08

ทมา: คานวณจากฐานขอมล UN Comtrade 5.3 ผลการคดเลอกประเทศเปาหมายในการสารวจ

จากกรอบแนวคดการศกษาในบทท 2 ปจจยหลกทใชในการพจารณาพนทเปาหมายในการยายหรอ

ขยายฐานการผลตคอ ปจจยดานแรงงาน ทงแนวโนมคาจางและกาลงแรงงาน และปจจยสนบสนนอนๆ ไดแก วตถดบ โครงสรางพนฐาน สถานภาพเทคโนโลย นวตกรรม และสภาพการแขงขน การคมนาคมขนสงและการเชอมโยงกบหวงโซอปทานในไทย สทธพเศษดานการลงทนและสงออก รวมถงสภาพแวดลอมทางการเมองและธรกจ

ในภาพรวม เมอพจารณาจากหลกเกณฑดงกลาวพบวา เมยนมาร กมพชา และเวยดนามเปนประเทศ

ทมความเหมาะสมมากทสดเมอเปรยบเทยบกบประเทศอนในภมภาค เนองจาก ความพรอมดานแรงงาน ความอดมสมบรณของวตถดบ และความไดเปรยบเชงเปรยบเทยบในการสงออกของกลมอตสาหกรรมททาการศกษา ตนทนโครงสรางพนฐานตา ตาแหนงทตงและแผนพฒนาระบบคมนาคมขนสงซงจะชวยเชอมโยงกบหวงโซอปทานในไทย สทธพเศษเพอจงใจนกลงทนตางชาตและสทธพเศษทางการคาทไดรบจากตลาดหลก ไปจนถงแนวโนมการขยายตวของเศรษฐกจ และเสถยรภาพทางการเมอง (ดตารางท 5.12)

231

ตารางท 5.12 ความเหมาะสมในการเปนพนทเปาหมาย ปจจย บรไน กมพชา อนโดนเซย ลาว มาเลเซย เมยนมาร ฟลปปนส สงคโปร เวยดนาม

คาจางแรงงาน √ (2) √ √ (3) √ (1) √ (4)

จานวนกาลงแรงงาน

√ (1) √ (4) √ (3) √ (2)

วตถดบ √ √ √ √ √ √

ตนทนโครงสรางพนฐาน (คาเชาทดน)

√ (2) √ √(1) √ (3) √ √ (4)

การคมนาคม (ทตงตดกบไทย)

√ √ √ √ √

สทธพเศษทางการคา

√ √ √ √

สภาพแวดลอมทางการเมองและธรกจ

√ √ √ √ √ √ √ √ √

ความไดเปรยบในการสงออก

√ √ √ √

หมายเหต: เครองหมาย √ แสดงถงความเหมาะสมในการเปนพนทเปาหมายเมอพจารณาโดยเปรยบเทยบกบประเทศอนในภมภาค ตวเลขในวงเลบ หมายถง อนดบ (1 คออนดบทดทสด)

ขอสงเกตกคอ ประเทศเปาหมายในการลงทนทง 3 ประเทศคอ เมยนมาร เวยดนาม และกมพชา เปนประเทศในกลมเปาหมายลาดบท 1 ทสานกงานคณะกรรมการสงเสรมการลงทน (บโอไอ) กาหนดไว69 สวนพนทซงควรไปลงทนในแตละประเทศเปาหมายในรายละเอยดจะอยในหวขอ 5.4

หากพจารณาประเทศเปาหมาย โดยจาแนกรายอตสาหกรรม พบวา

• อตสาหกรรมสงทอและเครองนงหม: ประเทศเปาหมายคอ เมยนมาร เวยดนาม และกมพชา

• อตสาหกรรมรองเทาและเครองหนง: ประเทศเปาหมายคอ เมยนมาร และเวยดนาม

• อตสาหกรรมอญมณและเครองประดบ: ประเทศเปาหมายคอ เมยนมาร และเวยดนาม

69 รางยทธศาสตรการสงเสรมการลงทนในระยะ 5 ป (พ.ศ.2556–2560) ฉบบ 10 เมษายน 2556 ของสานกงานคณะกรรมการสงเสรมการลงทน

232

5.4 พนททมศกยภาพในกลมประเทศเปาหมาย พนททอยในขายพนทเปาหมายสาหรบลงทนในภาคการผลตสวนใหญจะอยในเขตเศรษฐกจพเศษ

(Special Economic Zones: SEZs) เนองจาก พนทเหลานถกกาหนดใหมกฎระเบยบดานเศรษฐกจทเสรและเออตอการลงทน โดยเฉพาะอยางยงการลงทนจากตางประเทศ มากกวาพนทอนๆ ของประเทศ เชน การยกเวนภาษเงนไดนตบคคลและภาษกาไร ระยะเวลาในการเชาทดนสาหรบอตสาหกรรม สดสวนการถอหนโดยนกลงทนตางชาต ตนทน และความพรอมดานโครงสรางพนฐานทจาเปนสาหรบการผลต ยกตวอยางเชน ไฟฟา นา โทรศพท และการเชอมตออนเทอรเนต รวมทงการคมนาคมขนสง เปนตน

เขตเศรษฐกจพเศษอาจแบงไดเปน 4 ประเภทตามลกษณะของท ตง ไดแก พนทในเขตเมอง (metropolitan areas) เขตทาเรอ (port and harbor) พนทชายแดน (border areas) และจดเชอมตอการคมนาคมขนสงหลก (junctions or intersections) โดยในชวงเวลาทผานมา ประเทศอาเซยนทมระดบการพฒนาเศรษฐกจกาวหนาไดจดตงเศรษฐกจพเศษในสองรปแบบแรกเปนหลก ไดแก พนทในเขตเมองและเขตทาเรอ70 อยางไรกตาม ในอนาคต เขตเศรษฐกจพเศษในทตงบรเวณชายแดนและจดเชอมตอการคมนาคมขนสงหลกจะมแนวโนมเพมมากขนเรอยๆ ในพนทกรอบความรวมมอทางเศรษฐกจในอนภมภาคลมแมนาโขง (Greater Mekong Sub-region: GMS) ซงครอบคลมทงเมยนมาร กมพชา และเวยดนาม (ดงแสดงในภาพท 5.15)

70 Masami Ishida. 2009. Special Economic Zones and Economic Corridors. ERIA Discussion Paper Series.

233

ภาพท 5.15 ตวอยางเขตเศรษฐกจพเศษในประเทศเพอนบาน

1) เขตเศรษฐกจพเศษทตงในพนทในเขตเมอง ขอไดเปรยบทควรพจารณาในการลงทนสาหรบการผลตในเขตเศรษฐกจพเศษทตงในเขตพนทเมองคอ

จานวนประชากรทคอนขางหนาแนนกวาพนทอนๆ ซงหมายถง ขอไดเปรยบในเรองกาลงแรงงาน รวมทง ขนาดตลาดทมขนาดใหญตามไปดวย อยางไรกตาม ตนทนแรงงานและโครงสรางพนฐานในเขตเมองอาจสงกวาพนทนอกเขตเมองดวยเชนกน ทงน เขตเศรษฐกจพเศษหรอเขตอตสาหกรรมทสาคญดงแสดงในตารางท 5.13

ตารางท 5.13 เขตเศรษฐกจพเศษและเขตอตสาหกรรมทตงพนทในเขตเมอง

ประเทศ เมอง จานวนประชากร

(ลานคน) ตวอยางเขตเศรษฐกจพเศษและ

เขตอตสาหกรรมทสาคญ

กมพชา พนมเปญ 1.3 โครงการเขตเศรษฐกจพเศษพนมเปญ

เมยนมาร

ยางกง 4.3 Hlaing Thayar

Thakayta Shwe Pyithar

มณฑะเลย 1.2 Industrial Zone-1 Industrial Zone-2

เวยดนาม โฮจมนห 6.6 Binh Chieu

Tay Bac Cu Chi Tan Binh

ทมา: รวบรวมจากเอกสารของสานกงานคณะกรรมการสงเสรมการลงทน (บโอไอ) และสานกเอเชยศกษา; แหลงขอมลของหนวยงานในประเทศดงกลาว; Masami Ishida. 2009.

234

2) เขตเศรษฐกจพเศษทตงในบรเวณทาเรอ ขอไดเปรยบทควรพจารณาในการลงทนสาหรบการผลตในเขตเศรษฐกจพเศษทตงบรเวณทาเรอคอ

ความสะดวกในการผลตเพอการสงออกสนคา รวมทงการนาเขาวตถดบจากตางประเทศทขนสงมาทางนา ซงเหมาะสาหรบผผลตทใหความสาคญกบการสงออกสนคาไปยงประเทศทสามเปนหลก อยางไรกตาม พนทในเขตทาเรออาจมจานวนประชากรไมหนาแนนเทากบในเขตเมอง ทงน เขตเศรษฐกจพเศษหรอเขตอตสาหกรรมทสาคญดงแสดงในตารางท 5.14

ตารางท 5.14 เขตเศรษฐกจพเศษและเขตอตสาหกรรมทตงพนทในบรเวณทาเรอ




กมพชา สหนวลล 0.2 โครงการเขตเศรษฐกจพเศษ Stung Hao

เกาะกง 0.1 โครงการเขตเศรษฐกจพเศษเกาะกง

เมยนมาร

เมาะละแหมง 0.5 เขตอตสาหกรรมเมาะละแหมง

ตละวา n.a. เขตเศรษฐกจพเศษตละวา (กาลงดาเนนการ)

ทวาย 1.2 โครงการนคมอตสาหกรรมทวาย (กาลงดาเนนการ)

เวยดนาม ดานง 0.8 เขตอตสาหกรรมดานง


3) เขตเศรษฐกจพเศษทตงในบรเวณพรมแดน ขอไดเปรยบทควรพจารณาในการลงทนสาหรบการผลตในเขตเศรษฐกจพเศษทตงบรเวณพรมแดนคอ

ผผลตอาจไมตองยายหรอขยายการผลตไปยงตางประเทศซงตองเผชญกบกฎระเบยบดานเศรษฐกจและการลงทนใหม การตงหนวยการผลตในบรเวณชายแดนทาใหผผลตสามารถนาแรงงานจากประเทศเพอนบานเขามาทางานชวคราวโดยขนอยกบกฎหมายดานแรงงานทเกยวของ นอกจากน การยายหรอขยายการผลตไปยงเขตพรมแดนของประเทศเพอนบาน ยงชวยลดตนทนดานการขนสงในการเชอมโยงหวงโซอปทานระหวางหนวยผลตในไทยและหนวยผลตบรเวณพรมแดน ทงน เขตเศรษฐกจพเศษหรอเขตอตสาหกรรมทสาคญและมศกยภาพดงแสดงในตารางท 5.15

235

ตารางท 5.15 เขตเศรษฐกจพเศษและเขตอตสาหกรรมทตงพนทในบรเวณชายแดน




กมพชา เกาะกง-ตราด 0.1 โครงการเขตเศรษฐกจพเศษ Stung Hao

ปอยเปต-อรญประเทศ 0.1 โครงการเขตเศรษฐกจพเศษเกาะกง

เมยนมาร เมยวด-แมสอด 0.05 ยงไมมการพฒนาเขตเศรษฐกจพเศษขนมา

ทาขเหลก-แมสาย 0.04 ยงไมมการพฒนาเขตเศรษฐกจพเศษขนมา


4) เขตเศรษฐกจพเศษทตงในบรเวณจดเชอมตอการคมนาคมหลก

ขอไดเปรยบทควรพจารณาในการลงทนสาหรบการผลตในเขตเศรษฐกจพเศษทตงบรเวณจดเชอมตอการคมนาคมหลกกคอ ความสะดวกดานการคมนาคมขนสง ซงเหมาะสมกบการผลตแบบเครอขายหรอมการเคลอนยายสนคาวตถดบและสนคาขนกลางคอนขางสง ทงน กมพชา เมยนมาร และเวยดนามไมมเขตเศรษฐกจพเศษหรอเขตอตสาหกรรมทสาคญทเปนจดเชอมตอของเสนทางคมนาคมซงอยในแนวเสนทางเศรษฐกจ ภายใตกรอบความรวมมอเศรษฐกจในอนภมภาคลมแมนาโขง (GMS)

237

บทท 6 แนวปฏบตการลงทนในประเทศเวยดนาม

6.1 การวเคราะหเชงอตสาหกรรม: อตสาหกรรมสงทอและเครองนงหม 6.1.1 การจางงาน ในป 2555 จานวนแรงงานในอตสาหกรรมสงทอและเครองนงหมของเวยดนามมจานวนกวา 2.5 ลานคน เพมขนจากป 2542 ทมจานวน 2 แสนคน ในดานความตงตวของกาลงแรงงานพบวา การหาแรงงานในบรเวณรอบจงหวดใหญเชน ฮานอย และโฮจมนห เรมทาไดยากขน โดยเฉพาะในชวง 2 ปทผานมา อยางไรกตาม การหาแรงงานบรเวณจงหวดรอบนอกยงสามารถหาไดโดยทวไป เนองจากลกษณะอยางหนงของแรงงานชาวเวยดนามคอ แรงงานชาวเวยดนามมกไมนยมยายถนเพอไปทางานในจงหวดทหางไกลจากบานเกด สวนใหญแรงงานจะหางานบรเวณพนททตนอาศยอยในรศม 30-40 กโลเมตร ซงแรงงานจะเดนทางโดยใชจกรยานยนตและจกรยาน และจะมาเชาหอพกอยบรเวณโรงงาน

ในดานอตราคาแรงทผประกอบการจายใหกบพนกงานนน โดยทวไป ผประกอบการจะจายคาแรงอยางนอย 2.4 ลานดองตอเดอน (120 ดอลลารสหรฐ) (ไมรวมคาลวงเวลา และเงนโบนส) โดยเฉลยแลวผประกอบการจะจายคาแรงท 3 ลานดองตอเดอน (150 ดอลลารสหรฐ) นอกจากนน ผประกอบการยงตองมคาใชจายอนๆ เชน คาอาหาร เงนประกนสงคมและประกนสขภาพ (จายใหกบหนวยงานรฐประมาณรอยละ 21) และจายใหกบสหภาพแรงงานรอยละ 1 กลาวโดยสรป ผประกอบการจะจายคาจางพนกงานรวมคาใชจายอนๆ แลวเฉลยคนละ 200-250 ดอลลารสหรฐตอเดอน 6.1.2 ผประกอบการ

• จานวนผประกอบการ

จานวนผประกอบการในอตสาหกรรมสงทอและเครองนงหมของเวยดนามเพมขนอยางกาวกระโดด โดยในป 2555 มจานวนผประกอบในอตสาหกรรมกวา 6,000 ราย จาก 200 รายในป 2542 (ตารางท 6.1) สวนหนงเปนผลจากผประกอบการทเปนรฐวสาหกจเดมไดแปรรปไปเปนบรษทเอกชน โดยในปจจบนมหนวยงานรฐทยงดาเนนกจการอยนอยกวารอยละ 1 นอกนนเปนการดาเนนงานโดยภาคเอกชนรอยละ 84 และเปนการลงทนโดยตรงจากตางชาต (foreign direct investment: FDI) อกรอยละ 15

ตา

เงนห

มลคา

จานว

จานว

ทมา: V

•

ผประกอกลาง (รอ(รอยละ

ทมา: Gen

•

ผประกอ(Cut Maประเภทรประเภท

ขน

รางท 6.1 อต

หมนเวยน (turn

าการสงออก (พ

วนบรษท (แหง)

วนแรงงาน (คน

Vietnamese G

ขนาดของผปเมอพจารณาบการในอตสาอยละ 18.6) 20.5) และขน

ภาพท 6.1

neral Statistic

ประเภทของเมอพจารณา

อบการสวนใหake and Trimรบจางผลต (oรบจางออกแ

18.

อ

นาดยอย ข

ตสาหกรรมสง

nover) (พนลาน

พนลานดอลลาร

)

)

Garment Asso

ประกอบการ

าขนาดของผปาหกรรมสงทอ และขนาดใหนาดกลาง (รอ

สดสวนผปรจาแ

s Office of Vie

ผประกอบกาาประเภทของหญเปนประเภm) โดยคดเปนoriginal equบบ (original

6.7

6

.6%

11.2%

อตสาหกรรม


งทอและเครอ

นดอลลารสหรฐ

สหรฐ)

ociation

ประกอบการอและเครองนหญ (รอยละ 1อยละ 16.3) ส

ระกอบการในแนกตามขนา

etnam

าร

งผประกอบกภทรบจางผลตนรอยละ 70 ขuipment mal design

%

63.6%

สงทอ


238

องนงหมในเว

ฐ)

รในอตสาหกรนงหมสวนใหญ11.2) สาหรบสาหรบอตสาห

อตสาหกรรมาดของผประก

การในอตสาหตทาการตดแลของจานวนผปanufacturer:

manufactu


วยดนามเปรยป 2542

1

0.1

200

200,000

รรมสงทอแลญเปนผประกออตสาหกรรม

หกรรมเครองน

มสงทอและเค กอบการ ป 25

หกรรมสงทอและเยบตามคาประกอบการท OEM) คดเป

urer: OBM)

ขนาดยอย

บเทยบป 252

0

ละเครองนงหอบการขนาดเลมสงทอ และรอนงหม (ภาพท

รองนมหมขอ552

และเครองนงาสงของผวาจทงหมด รองลปนสดสวนรอย) คดเปนสด

16.3%

20.5%

อตสาหกรรม

ย ขนาดเลก

542 และป 25ป 2555

20

17.2

6,000

2,500,000

หมของเวยดนลก รองลงมาคองลงมาคอ ข 6.1)

องเวยดนาม

งหมในเวยดนางผลตทเรยก

ลงมาคอ ผประยละ 20 ผประดสวนรอยละ

9.6%

53.6%

มเครองนงหม


555

นามพบวา คอ ขนาดขนาดใหญ

นามพบวา กวา CMT ะกอบการะกอบการ 9 และ

ม


239

ผประกอบการทเปนเจาของตราสนคาเอง (original brand manufacturer: OBM) คดเปนสดสวนเพยง รอยละ 1 (ภาพท 6.2)

ภาพท 6.2 ประเภทของผประกอบการในอตสาหกรรมสงทอและเครองนงหมในเวยดนาม

ทมา: Vietnamese Garment Association หมายเหต: (1) ผผลตประเภท CMT (cut, make and trim) คอ ผรบจางตดและเยบตามคาสงผวาจางผลต

เทานน (2) ผผลตประเภท OEM (original equipment manufacturer) คอ ผรบจางผลตสนคาใหกบตรา

สนคาตางๆ ตามแบบทลกคากาหนด (3) ผผลตประเภท ODM (original design manufacturer) คอ ผรบจางออกแบบและผลตสนคา

ใหกบตราสนคาตางๆ ตามทลกคากาหนด (4) ผผลตประเภท OBM (original brand manufacturer) คอ ผผลตทมตราสนคาของตวเอง

6.1.3 ลกษณะของหวงโซคณคาในอตสาหกรรมสงทอและเครองนงหม หวงโซคณคาในอตสาหกรรมสงทอและเครองนงหมของเวยดนามสามารถแบงไดเปน 5 ขนตอนคอ การจดหาวตถดบ (material) การปนดาย (spinning) การทอและถก (weaving and knitting) การฟอกยอมและตกแตงสาเรจ (dyeing and Finishing) และการผลตเสอผาสาเรจรป (garment) โดยรายละเอยดในแตละขนตอนการผลต แสดงดงตารางท 6.2

OBM (1%)

ODM (9%)

OEM (20%)

CMT (70%)

240

เมอพจารณาสดสวนผประกอบการจากหวงโซคณคาในอตสาหกรรมสงทอและเครองนงหมพบวา ผประกอบการกระจกตวอยทกระบวนการผลตเสอผาสาเรจรป (รอยละ 70 ) รองลงมาคอ ขนตอนการทอ (รอยละ 17) การปนดาย (รอยละ 6) และการฟอกยอม (รอยละ 4) ตามลาดบ (ภาพท 6.3)

ทงน อตสาหกรรมการปนดายมการเตบโตอยางมาก โดยจานวนแกนปนดายเพมขนจากป 2542 ทม

จานวน 1 ลานแกน เพมเปน 5.1 ลานแกนในป 2555 โดยสามารถผลตดายเปนจานวน 700,000 ตน ขณะทขอจากดของอตสาหกรรมสงทอและเครองนงหมของเวยดนามจะอยทขนตอนการทอและการถก และการฟอกยอมและตกแตงสาเรจ ซงยงสามารถผลตไดจานวนไมมากนก ภาพท 6.3 สดสวนผประกอบการในอตสาหกรรมสงทอและเครองนงหมของเวยดนาม จาแนกตามประเภท

ทมา: Vietnamese Garment Association 6.1.4 ตลาดในประเทศและตลาดสงออก

ในป 2555 เวยดนามมการผลตในอตสาหกรรมสงทอและเครองนงหมกวา 20 พนลานดอลลารสหรฐ โดยผลตเพอบรโภคภายในประเทศ 2.8 พนลานดอลลารสหรฐ และสงออก 17.2 พนลานดอลลารสหรฐ ซงการสงออกในอตสากรรมสงทอและเครองนงหมของเวยดนามนนเพมขนจากป 2554 กวารอยละ 8.5 นอกจากน หากพจารณาสดสวนมลคาการสงออกสงทอและเครองนงหมเปรยบเทยบกบมลคาสงออกรวมพบวา ในป 2555 มลคาการสงออกสงทอและเครองนงหมคดเปนรอยละ 13.1 ของมลคาการสงออกรวม (ภาพท 6.4)

241

สาหรบตลาดสงออกสงทอและเครองนงหมทสาคญของเวยดนามคอ สหรฐอเมรกา โดยมสดสวนการสงออกรอยละ 50 รองลงมาคอ สหภาพยโรป (สดสวนรอยละ 16) ญปน (สดสวนรอยละ 12) และ เกาหลใต

(สดสวนรอยละ 6) ตามลาดบ1 ภาพท 6.4 สดสวนมลคาการสงออกสงทอและเครองนงหมเปรยบเทยบกบมลคาการสงออกรวม

ทมา: General Statistics Office of Vietnam

6.1.5 ขนตอนของการผลตทมการยายหรอขยายฐานการผลตจากตางประเทศ โดยสวนใหญแลว สนคาเครองนงหมทมการยายหรอขยายฐานการผลตมายงเวยดนามคอ เสอผากฬา สวนขนตอนของการผลตนน สวนมากเปนขนตอนการปนดาย (spinning) และผลตเสอผาสาเรจรป (garment) โดยขนตอนการปนดายมสดสวนการลงทนจากตางประเทศกวารอยละ 60-65 ของเงนทนหมนเวยนทงหมด ขณะท ขนตอนการผลตเสอผาสาเรจรปมการลงทนจากตางประเทศคดเปนรอยละ 60-65 ของเงนทนหมนเวยนทงหมด หรอคดเปนรอยละ 11 ของจานวนบรษททงหมด 6.1.6 ลกษณะและรปแบบของการยายหรอขยายฐานการผลตจากตางประเทศ

จากการรวบรวมขอมลและการสมภาษณผประกอบการโดยคณะผวจยพบวา โดยสวนใหญ รปแบบของการยายหรอขยายฐานการผลตของผประกอบตางชาตมกจะเปนการลงทนโดยตรงเนองจาก มความคลองตวในการบรหารงานมากกวา อกทงในการรวมทนกบผประกอบการทองถนนน ผประกอบการตางชาตจาเปนทจะตองเสาะหาผประกอบการทองถนทไวใจได หรอเคยทาธรกจรวมกนมากอน สาหรบการจางผลต (subcontracting) นน ผประกอบการตางชาตหลายรายไดวาจางผประกอบการทองถนในลกษณะรบจางการผลต โดยจะเหนไดจากมผประกอบการประเภท CMT อยเปนจานวนมากในอตสาหกรรมสงทอและ

1 ทมา: Vietnamese Garment Association

242

เครองนงหมในเวยดนาม อยางไรกตาม การจางใหผประกอบการทองถนทาการผลตนน ผประกอบการตางชาตอาจจะเผชญกบความเสยงเรองคณภาพของสนคา เนองจากผประกอบการประเภท CMT มขอจากดดานทกษะฝมอในการผลต 6.1.7 สาเหตของการยายหรอขยายฐานการผลตจากตางประเทศ สาเหตสาคญของการยายหรอขยายฐานการผลตจากตางประเทศ ไดแก

• วงจรของหวงโซการผลตแสดงใหเหนวา ขนตอนการผลตสนคาทมมลคาเพมตาจะยายจากประเทศพฒนาแลวไปยงประเทศกาลงพฒนา ในกรณของอตสาหกรรมสงทอและเครองนงหม ไดมการยายฐานการผลตจากประเทศพฒนาแลวไปยงประเทศกาลงพฒนา โดยเฉพาะอยางยง จน และประเทศในกลมอาเซยนเดม (ASEAN6) ตอมาไดขยายสประเทศในกลมอาเซยนใหม (CLMV) ในกรณของเวยดนามนน เวยดนามมความพรอมทงในดานกาลงแรงงานทมอยเปนจานวนมากเมอเปรยบเทยบกบลาวและกมพชา และมอตราคาแรงทตาเมอเทยบกบประเทศกาลงพฒนาอนๆ อกทง ยงมอตราการเพมขนของคาแรงตากวาเมอเปรยบเทยบกบจนและไทย

• รฐบาลเวยดนามมการสงเสรมการลงทนมากขนหลงจากทมการเปดประเทศ อกทงรฐบาลมการสงเสรมดานการตลาด โดยรฐบาลพยายามเปดตลาดใหม ๆ เพมขน ภายใตการเปดเสรในรปแบบตาง ๆ เชน AFTA รวมทงมการพยายามทาความตกลงเขตการคาเสรทวภาคกบหลายประเทศ เชน ญปน สหภาพยโรป และสหรฐอเมรกา เปนตน

243

ตาราง 6.2 หวงโซคณคาในอตสาหกรรมสงทอและเครองนงหมในเวยดนาม ณ สนป 2555

วตถดบ (material)

การปนดาย (spinning)

การทอและการถก (weaving and knitting)

การฟอกยอมและตกแตงสาเรจ (dyeing and Finishing)

การผลตเสอผาสาเรจรป (garment)

ปรมาณวตถดบทใช 820,000 ตน เครองปนดาย 5.1 ลานแกน

ปรมาณการผลต การทอ = 800 ลาน ตร.ม. การถก = 500 ลาน ตร. ม.

บรโภคภายในประเทศ = 800 ลาน ตร.ม. สงออก = 500 ลาน ตร.ม.

การใชผาทอ (fabric): พนลาน ตร.ม. ปรมาณการใชทงหมด = 6.8 ผลตในประเทศ = 0.8 นาเขา = 6.0

ประเภทวตถดบทใช ฝาย = 420,000 ตน นาเขา = 415,000 ตน ผลตในประเทศ = 5,000 ตน

โพลเอสเตอร = 400,000 ตน นาเขา = 120,000 ตน ผลตในประเทศ = 288,000 ตน

ปรมาณดายทผลตได = 700,000 ตน บรโภคในประเทศ = 245,000 ตน สงออก = 455,000 ตน

ประเทศทนาเขาผาทอ 1. จน คดเปนรอยละ 50 ของการนาเขา 2. ญปน 3. เกาหลใต 4. ไทย 5. อนเดย

สดสวนประเทศทสงออกดาย (รอยละ)1. จน (รอยละ 30) 2. ตรก (รอยละ 25)

สดสวนการลงทนจากตางประเทศ (foreign direct investment: FDI) (รอยละ)

มการลงทนจากตางประเทศคอนขางมาก

60-65 40 30 - ในรปของเงนหมนเวยน คดเปนรอยละ 60-65 - ในรปของจานวนบรษท คดเปนรอยละ 11 (มบรษทตางชาตอย 650 บรษท)

ทมา: Vietnamese Garment Association

244

6.2 การวเคราะหเชงอตสาหกรรม: อตสาหกรรมเครองหนงและรองเทา 6.2.1 การจางงาน จากขอมลป 2551 พบวา จานวนแรงงานในอตสาหกรรมเครองหนงและรองเทามจานวนกวา 6.5 แสนคน มอตราการเตบโตเฉลยตอป (compound annual growth rate: CAGR) รอยละ 6.3 โดยสดสวนจานวนแรงงานในอตสาหกรรมเครองหนงและรองเทาของเวยดนามคดเปนรอยละ 10.6 ของจานวนกาลงแรงงานทงหมด (ตารางท 6.3) ในดานความตงตวของกาลงแรงงานพบวา การหาแรงงานในเมองโฮจมนหเรมหาไดยากขน ขณะทพนทรอบนอกยงสามารถหาแรงงานได ในดานอตราคาแรงทผประกอบการจายใหกบแรงงานนน ในป 2556 โดยทวไปผประกอบการจะจายคาแรงอยางนอยท 150 ดอลลารสหรฐตอเดอน ขณะท ในป 2551 ผประกอบการมการจายคาแรงอยางนอย 94-110 ดอลลารสหรฐตอเดอนสาหรบโรงงานทตงอยทางภาคใตของประเทศ และมการจายคาแรงอยางนอย 60-78 ดอลลารสหรฐตอเดอน2 สาหรบโรงงานทตงอยทางภาคเหนอของประเทศ ซงแสดงใหเหนวาคาแรงในประเทศเวยดนามมอตราการเพมขนทสงพอสมควร

ตารางท 6.3 จานวนแรงงานในอตสาหกรรมเครองหนงและรองเทาในเวยดนาม 2547 2548 2549 2550 2551

จานวนแรงงาน (แสนคน) 5.1 5.4 5.7 6.1 6.5

รอยละของจานวนกาลงแรงงานทงหมด 9.9 9.6 9.7 11.2 10.6

ทมา: Lefaso อางใน German Agency for Technical Cooperation (GTZ) (2009)

6.2.2 จานวนสถานประกอบการ

จากการรวบรวมขอมลและสมภาษณกบสมาคมทเกยวของ จานวนผประกอบการในอตสาหกรรม

เครองหนงและรองเทามอย 400 ราย ซงเปนผประกอบการทผลตเพอสงออกประมาณ 40-70 ราย โดยสามารถแบงไดเปน

• ผประกอบการตางชาต 30-50 ราย ซงผประกอบการตางชาตมการผลตเพอสงออกเปนมลคาการสงออกกวารอยละ 60-70 ของการสงออกทงหมด โดยผประกอบการตางชาตทเขามาลงทนมากทสดคอ ไตหวน และเกาหลใต

• ผประกอบการทองถน 10-20 ราย

2 ทมา: German Agency for Technical Cooperation (GTZ) (2009)

245

ในดานทตงของโรงงาน ผประกอบการเครองหนงและรองเทาในเวยดนามสวนใหญจะตงโรงงานอยทางภาคใต (รอยละ 42.5) รองลงมาคอ ภาคเหนอ (รอยละ 26) และภาคกลาง (รอยละ 15) ตามลาดบ สาเหตทการผลตรองเทากระจกตวอยทภาคใตของประเทศ เนองจาก ภาคใตเปนแหลงศนยกลางทางเศรษฐกจของประเทศ (ขณะท ภาคเหนอเปนแหลงศนยกลางทางวฒนธรรมของประเทศ) อกทง ระบบสาธารณปโภคมความพรอมมากกวาภมภาคอน 6.2.3 ลกษณะของหวงโซคณคาในอตสาหกรรม

หวงโซคณคาในอตสาหกรรมเครองหนงและรองเทาในเวยดนาม อาจแบงไดเปน 3 ประเภทคอ การผลตหนงดบ การฟอกหนง และการผลตเครองหนงและรองเทา ซงในขนตอนการผลตหนงดบนน สวนใหญแลวจะเปนการนาเขาวตถดบจากตางประเทศ มการนาเขาวตถดบในการผลตโดยเฉพาะหนงสตวกวารอยละ 70-75 ของปรมาณหนงสตวทงหมด โดยประเทศทนาเขาวตถดบมากทสดคอ อนเดย (รอยละ 30) รองลงมาคอ จน ไตหวน บราซล และสหรฐอเมรกา (นาเขาหนงแชเกลอ) ขณะทวตถดบอนๆ เชน พนรองเทา สามารถผลตไดในประเทศประมาณรอยละ 70-75

เมอเปรยบเทยบกระบวนการผลต การฟอกหนง และการผลตเครองหนงและรองเทา พบวา

ผประกอบการในอตสาหกรรมเครองหนงและรองเทาสวนใหญ เปนผผลตเครองหนงและรองเทามากทสด โดยคดเปนสดสวนสงถงรอยละ 92 ขณะทสดสวนของจานวนผประกอบการฟอกหนงคดเปนสดสวนรอยละ 83

6.2.4 ตลาดในประเทศและตลาดสงออก

ในป 2555 เวยดนามมมลคาการสงออกเครองหนงและรองเทากวา 7.25 พนลานดอลลารสหรฐ คด

เปนอตราการเตบโตรอยละ 11.2 ซงมลคาการสงออกเครองหนงและรองเทาคดเปนสดสวนรอยละ 6.3 ของมลคาการสงออกรวม และในชวง 5 เดอนแรกของป 2556 เวยดนามมการสงออกเครองหนงและรองเทาคดเปนมลคา 3.11 พนลานดอลลารสหรฐ โดยมสดสวนการสงออกรอยละ 6.2 ของการสงออกรวม (ภาพท 6.5)

ตลาดสงออกทสาคญของเวยดนามคอ สหภาพยโรป โดยในป 2555 มลคาการสงออกเครองหนงและ

รองเทาไปยงสหภาพยโรปมมลคา 2.6 พนลานดอลลารสหรฐ คดเปนสดสวนรอยละ 36 รองลงมาคอ สหรฐอเมรกามมลคา 2.2 พนลานดอลลารสหรฐ (สดสวนรอยละ 31) และญปนมมลคา 0.3 พนลานดอลลารสหรฐ(สดสวนรอยละ 5) ตามลาดบ (ภาพท 6.6)

3 ทมา: German Agency for Technical Cooperation (GTZ) (2009)

246

เมอพจารณาความสามารถในการผลตเครองหนงและรองเทาในเวยดนามพบวา ในป 2554 เวยดนามผลตรองเทาไดกวา 850 ลานค โดยเปนรองเทากฬา 349.5 ลานค นอกจากน ผลตกระเปาถอได 200 ลานชน และหนงฟอกสาเรจรป (finished leather) 350 ลานตารางฟต (ตารางท 6.4)

ภาพท 6.5 มลคาการสงออกเครองหนงและรองเทาของเวยดนาม


ภาพท 6.6 สดสวนการสงออกเครองหนงและรองเทาของเวยดนาม รายประเทศ


36%31%

5% 4% 3% 3% 3% 2% 2% 1%0%5%

10%15%20%25%30%35%40%

2553 2554 25555 เดอนแรกของป 2556

มลคาการสงออก 5.08 6.52 7.25 3.11

สดสวนการสงออก 7.1 6.8 6.3 6.2

5.5

6

6.5

7

7.5

0

2

4

6

8

มลคาการสงออก

(พนลานดอลลารสหรฐ)

สดสว

นการ

สงออ

ก

(รอย

ละ)

247

ตารางท 6.4 ปรมาณการผลตเครองหนงและรองเทาในเวยดนาม ผลตภณฑ 2550 2551 2552 2553 2554

รองเทา (ลานค) 614.7 620.7 800 n/a 850

รองเทากฬา (ลานค) 391.6 377 280 319 349.5

รองเทาผาใบ (ลานค) 38.3 49.7 n/a n/a n/a

รองเทาสตร (ลานค) 110.5 121.6 n/a n/a n/a

อนๆ (ลานค) 74.2 72.2 n/a n/a n/a

กระเปาถอ (ลานชน) 80 88 120 n/a 200

หนงฟอกสาเรจรป (ลานตารางฟต) 120 130 150 n/a 350

ทมา: LEFASO

6.2.5 ขนตอนของการผลตทมการยายหรอขยายฐานการผลตจากตางประเทศ จากขอมลป 2551 พบวา โดยสวนใหญแลวผประกอบการตางชาตทเขามาลงทนในอตสาหกรรมเครองหนงและรองเทาจะเขามาตงโรงงานในกระบวนการผลตประเภทการผลตเครองหนงและรองเทา รวมทงโรงงานผลตชนสวนทใชในการประกอบรองเทา เชน ขอเกาะ ขณะทจานวนโรงงานของผประกอบการตางชาตในกระบวนการฟอกหนง มจานวนไมมากนก (ตารางท 6.5) ตารางท 6.5 ประเภทของผประกอบการในอตสาหกรรมเครองหนงและรองเทาในเวยดนาม ในป 2551

ประเภทผประกอบการ การผลตเครองหนงและรองเทา ฟอกหนง

รฐวสาหกจ 6 -

ผประกอบการเอกชน 224 32

การรวมทน 17 -

ผประกอบตางชาต 218 10

รวม 465 42

ทมา: Lefaso อางใน German Agency for Technical Cooperation (GTZ) (2009)

6.2.6 ลกษณะและรปแบบของการยายหรอขยายฐานการผลตจากตางประเทศ

เชนเดยวกบอตสาหกรรมประเภทอนๆ โดยสวนใหญแลว รปแบบของการยายหรอขยายฐานการผลตของผประกอบตางชาตมกจะเปนการลงทนโดยตรงเนองจาก มความคลองตวในการบรหารงานมากกวา อกทงในการรวมทนกบผประกอบการทองถนนน ผประกอบการตางชาตจาเปนทจะตองเสาะหาผประกอบการทองถนทไวใจได หรอเคยทาธรกจรวมกนมากอน

248

ตารางท 6.5 แสดงใหเหนวาการรวมทนระหวางผประกอบการตางชาตและผประกอบการทองถนในขนตอนการผลตเครองหนงและรองเทามเพยง 17 ราย คดเปนสดสวนรอยละ 3.7 ของผประกอบการในขนตอนการผลตเครองหนงและรองเทา ขณะทในขนตอนการฟอกหนง ไมมประเภทผประกอบการในรปแบบการรวมทน 6.2.7 สาเหตของการยายหรอขยายฐานการผลตจากตางประเทศ

สาเหตสาคญของการยายหรอขยายฐานการผลตจากตางประเทศคอ ตองการลดตนทนการผลต โดยเฉพาะตนทนดานคาจางแรงงาน ซงประเทศเวยดนามมอตราคาแรงทตาเมอเทยบกบประเทศกาลงพฒนาอนๆ อกทง ยงมกาลงแรงงานอยเปนจานวนมากเมอเปรยบเทยบกบลาวและกมพชา ซงเปาหมายในการตงโรงงานการผลตทเวยดนามจะเนนการผลตเพอสงออกมากกวาการผลตเพอบรโภคภายในประเทศ

6.3 การวเคราะหเชงอตสาหกรรม: อตสาหกรรมอญมณและเครองประดบ 6.3.1 การจางงาน เนองจากขอจากดของขอมล ทาใหไมทราบตวเลขการจางงานในอตสาหกรรมอญมณและเครองประดบทแนชด ในดานคาจางแรงงานนน ในภาคเหนอและภาคกลาง อตราคาจางแรงงานประมาณ 100-120 ดอลลารสหรฐตอเดอน ขณะท ในภาคใต อตราคาจางแรงงานอยางนอย 150 ดอลลารสหรฐตอเดอน 6.3.2 ขนาดและจานวนสถานประกอบการ ในภาพรวม ผประกอบการในอตสาหกรรมอญมณและเครองประดบในเวยดนามสามารถแบงไดเปน 2 ประเภทใหญคอ

1. ผประกอบการขนาดใหญ สวนใหญจะตงโรงงานทโฮจมนห บนหเยอง (Binh Duong) และเถยนเกยง (Tien Giang) ผประกอบการในอตสาหกรรมอญมณและเครองประดบขนาดใหญโดยมากแลวจะเปนจะเปนผประกอบการตางชาต และมสวนหนงทเปนผประกอบการทองถนโดยผประกอบการทองถนโดยผนาตลาดรายหลกในเวยดนามซงเปนผประกอบการทองถนไดแก Phu Nhun Jewelry Joint Stock เปนผครองตลาดทางภาคใต และ Bao Tin Minh Chau เปนผครองตลาดทางภาคเหนอ4

2. ผประกอบการขนาดกลางและขนาดเลก (SMEs) ประมาณ 20,000 ราย สวนใหญจะมลกษณะเปนอตสาหกรรมในครวเรอนและเปนการผลตเพอตลาดภายในประเทศ

4 ทมา: สถาบนวจยและพฒนาอญมณและเครองประดบแหงชาต (2555)

249

ผประกอบการในอตสาหกรรมอญมณและเครองประดบกวารอยละ 80 ของจานวนผประกอบการทงหมดจะตงโรงงานทบรเวณเมองโฮจมนห เนองจากมความสะดวกในการขนสงวตถดบ ขณะทโรงงานทตงอยทางภาคเหนอของเวยดนามนน จะตงทเมองฮานอย และไฮฟอง (Hai Phong) โดยมผประกอบการตางชาตเขามาตงโรงงานอาทเชน ฝรงเศส และญปน เปนตน 6.3.3 ลกษณะของหวงโซคณคาในอตสาหกรรม

หวงโซคณคาในอตสาหกรรมอญมณและเครองประดบสามารถแบงไดเปน 4 ขนตอนคอ การจดหาวตถดบ การแปรรปวตถดบ การผลตเครองประดบ และการจดจาหนาย ในขนตอนการจดหาวตถดบนน สวนใหญแลวผประกอบการจะนาเขาวตถดบมาจากตางประเทศ แมวาเวยดนามจะมเหมองพลอยสไมตากวา 70 แหง ซงสวนใหญดาเนนกจการโดยผประกอบการขนาดกลางและขนาดเลกทยงไมมการพฒนาดานเทคโนโลยเทาทควร นอกจากน แมวาภาครฐจะอนญาตใหตางชาตดาเนนธรกจเหมองได แตเงอนไขในการอนญาตนนคอนขางยงยาก

ในขนตอนการผลตเครองประดบนน สวนใหญแลวจะเปนผประกอบการขนาดเลก ซงคณภาพการ

ผลตจะไดมาตรฐานเฉพาะเพอบรโภคภายในประเทศ และการบรหารกจการยงเปนลกษณะในครวเรอนมากกวา โดยทงการผลตและการบรหารจดการยงไมไดมาตรฐานในระดบสากล สาหรบการผลตอญมณและเครองประดบในเวยดนามโดยผประกอบการทองถนนนจะเปนการสงออกราวรอยละ 20 และบรโภคภายในประเทศรอยละ 80

6.3.4 ตลาดในประเทศและตลาดสงออกหลก

ภาพรวมของการสงออกอญมณและเครองประดบของเวยดนามนนมแนวโนมลดลง กอนป 2553 ยอด

การสงออกอญมณและเครองประดบของเวยดนามมมลคากวา 2,732 และ 2,824 ลานดอลลารสหรฐในป 2552 และ 2553 ตามลาดบ อยางไรกตาม การสงออกอญมณและเครองประดบของเวยดนามลดลงอยางมากเหลอเพยง 546 ลานดอลลารสหรฐในป 2555 สงผลใหผประกอบการทองถนหลายรายตองปดตวลง (ภาพท 6.7)

สาหรบตลาดสงออกอญมณและเครองประดบทสาคญของเวยดนามคอ สวตเซอรแลนด โดยในป

2555 มลคาการสงออกอญมณและเครองประดบไปยงสวตเซอรแลนดมสดสวนรอยละ 25 รองลงมาคอ สหรฐอเมรกา (รอยละ 20) และแอฟรกาใต (รอยละ 17) ตามลาดบ

250

ภาพท 6.7 มลคาการสงออกอญมณและเครองประดบของเวยดนาม

ทมา: General Statistics office of Vietnam

ภาพท 6.8 สดสวนการสงออกอญมณและเครองประดบของเวยดนาม ในป 2555 รายประเทศ

ทมา: General Statistics office of Vietnam

6.3.5 ขนตอนของการผลตทมการยายหรอขยายฐานการผลตจากตางประเทศ ขนตอนการผลตในอตสาหกรรมอญมณและเครองประดบทมการยายหรอขยายฐานการผลตจากตางประเทศคอ ขนตอนการผลตเครองประดบ ซงมทงขนตอนการเจยระไน และการชบทองหรอเงน โดยผประกอบการจะนาเขาวตถดบมาจากตางประเทศ และผลตโดยแรงงานทองถนซงมคาแรงตา โดยเปนการผลตทงเพอการสงออกและบรโภคภายในประเทศ สาหรบขนตอนการจดหาวตถดบโดยเฉพาะจากแหลงเหมองภายในประเทศนน รฐบาลเวยดนามเรมใหการสงเสรมผประกอบการตางชาตทมเทคโนโลยขนสงเขามาสารวจและทาเหมองในเวยดนามเพมขน

2,732 2,824 2,665

546

0

500

1000

1500

2000

2500

3000

2552 2553 2554 2555

25%20%

17%

8% 8% 6% 4% 4% 3% 3%

0%5%

10%15%20%25%30%

ลานด

อลลา

รสหร

ฐ

251

6.3.6 ลกษณะและรปแบบของการยายหรอขยายฐานการผลตจากตางประเทศ

การยายฐานหรอขยายฐานการผลตในประเทศเวยดนามสามารถลงทนไดทง 3 รปแบบ กลาวคอ (1) การลงทนโดยตรง สวนใหญแลวผประกอบการตางชาตมกเขามาลงทนโดยตรงในเวยดนาม

มากกวา เมอเปรยบเทยบกบการรวมทนและการจางผลต

(2) การรวมทนกบผประกอบการทองถน สวนใหญจะเปนการใหผประกอบการทองถนเปนผจดหาชองทางการจดจาหนายผานทางรานคาปลก เนองจากผประกอบการทองถนทราบถงความตองการของตลาดภายในประเทศไดเปนอยางด

(3) การจางผลตใหกบผประกอบการทองถน ในปจจบน ผประกอบการทองถนในเวยดนามเรมทจะมอปกรณในการผลตททนสมยมากขน และสามารถผลตเพอสงออกได

6.3.7 สาเหตของการยายหรอขยายฐานการผลตจากตางประเทศ

สาเหตสาคญของการยายหรอขยายฐานการผลตจากตางประเทศ ไดแก

• เวยดนามมขอไดเปรยบในเรองคาแรงทมราคาถก มกาลงแรงงานอย เปนจานวนมาก นอกจากนนแรงงานยงมทกษะทดกวาประเทศเพอนบาน

• ตลาดอญมณและเครองประดบภายในประเทศทมขนาดใหญและมกาลงซอเพมมากขนจากกลมชนชนกลางในประเทศ

• มภมประเทศทเหมาะสมสาหรบการสงออก โดยเฉพาะการสงออกไปประเทศญ ปน จน สหรฐอเมรกา และ ยโรป

6.4 กฎระเบยบขอบงคบและสทธประโยชนทเกยวของ 6.4.1 กฎหมายดานการลงทนของคนตางชาต

จากการทรฐบาลเวยดนามไดสงเสรมการลงทนจากตางชาตมากขน และมผประกอบการตางชาตสนใจ

เขาไปลงทนในเวยดนามเปนจานวนมาก รฐบาลเวยดนามจงไดกาหนดเงอนไขในการลงทนจากตางชาต ซงมรายละเอยดทสาคญดงน

(1) กจการทมเงอนไขเกยวกบรปแบบการลงทน เวยดนามกาหนดรปแบบและเงอนไขการลงทนสาหรบบางสาขาธรกจ ดงน (ตารางท 6.6)

252

ตารางท 6.6 รปแบบและเงอนไขการลงทนของกจการในเวยดนาม รปแบบและเงอนไขการลงทน สาขาธรกจ

การลงทนในลกษณะ business co-operation contract (BCC) - นกลงทนเวยดนามตองมความเชยวชาญและไดรบอนมตดาเนนการ

- การพฒนาเครอขายโทรคมนาคม บรการโทรคมนาคม บรการขนสงพสดภณฑทงในและระหวางประเทศ

- กจกรรมเกยวกบสอมวลชน การกระจายเสยงทางวทยและโทรทศน

การลงทนในลกษณะ BCC หรอ joint venture เทานน - การคนหาทรพยากรธรรมชาตและนามน - การขนสงทางอากาศ รถไฟ และทางทะเล - การขนสงผโดยสาร การสรางทาเรอและทาอากาศยาน ยกเวนกรณทาสญญาลกษณะ BOT (Build – Operate – Transfer), BTO (Build – Transfer – Operate) หรอ BT (Build – Transfer)

- บรการทางทะเลและทางอากาศ - กจกรรมทเกยวของกบวฒนธรรม - กจการทเกยวของกบปาไม - กจการทเกยวของกบการเดนทางทองเทยว - การผลตวตถระเบดเชงอตสาหกรรม - บรการทปรกษา (ยกเวนทปรกษาทางเทคนค)


(2) กจการทตองลงทนพฒนาวตถดบ กจการทตองลงทนพฒนาวตถดบ ไดแก

• การผลตและแปรรปนม

• การผลตนามนพชและนาตาลจากออย

• การแปรรปไม (ยกเวนโครงการทใชไมทนาเขาจากตางประเทศ)

(3) กจการทตองขออนมตจากนายกรฐมนตรโดยตรง กจการทตองขออนมตจากนายกรฐมนตรโดยตรง ไดแก

• กจการนาเขาและกระจายสนคาในประเทศ

• กจการประมงนอกชายฝง

253

6.4.2 กฎหมายแรงงาน

กฎหมายแรงงานของเวยดนามนบไดวามลกษณะทเออประโยชนใหกบลกจางเปนสาคญ โดยรายละเอยดทสาคญของกฎหมายแรงงานของเวยดนามมดงน

(1) การเลกจาง นายจางสามารถเลกจางไดผานการยกเลกสญญา โดยนายจางตองแจงลวงหนาอยางนอย 30 วน

สาหรบสญญาจางงานแบบมกาหนดเวลา หรออยางนอย 45 วนสาหรบสญญาจางงานแบบไมมกาหนดเวลา แตตองมหลกเกณฑในการพจารณาทเหมาะสม เชน ผลการทางาน การเจบปวยเรอรง เหตสดวสย บรษทเลกกจการ เปนตน หากนายจางไมสามารถพสจนไดวา การเลกจางเปนไปตามทกฎหมายกาหนด หรอไมสามารถปฏบตตามขนตอนทเหมาะสมไดซงเปนผลใหการยกเลกสญญาไมถกตองนน นายจางตองใหเงนเดอนชดเชยในชวงเวลาทลกจางไมไดทางาน และตองชาระเงนชดเชยเทากบเงนเดอนของลกจาง 2 เดอน

ในกรณทการยกเลกสญญาจางงานเปนไปโดยความเหนชอบของทงสองฝาย นายจางไม

จาเปนตองแจงลวงหนาและอาจขามขนตอนในการดาเนนการบางประการได แตตองมการจดทาเอกสารทระบถงการยกเลกสญญา เงนชดเชย ประกนสงคม เปนตน โดยทงสองฝายตองลงลายมอชอ

นอกจากน นายจางสามารถยกเลกสญญาจางงานสาหรบการเลกจางโดยทนทในกรณทลกจาง

ประพฤตมชอบ เชน ขโมย เปดเผยความลบทางธรกจ หรอละเมดกฎในการทางานอยางตอเนอง อาทเชน ขาดงานเกน 5 วนตอเดอน หรอ 20 วนตอป ทงน ตองผานการไตสวนและขนตอนอนๆ ทกาหนด

กรณทลกจางลาออกจากงาน บรษทตองมการจายเงนชดเชยการลาออก โดยบรษทตองจายรอย

ละ 50 ตอป ตามระยะเวลาของอายงาน อยางไรกตาม กฎระเบยบนไดถกยกเลกไปแลวในป 2552 แตยงมผลบงคบใชสาหรบลกจางททางานกอนป 2552 หากลาออก จะคดระยะเวลาอายงานนบตงแตวนททางานจนถงป 2552

(2) ชวโมงทางาน กฎหมายแรงงานของเวยดนามกาหนดชวโมงทางานสงสดคอ 8 ชวโมงตอวนหรอ 48 ชวโมงตอ

อาทตยสาหรบสภาวะการทางานปกต ทงน ชวโมงทางานตอวนควรจะลดลง 1 หรอ 2 ชวโมงสาหรบลกจางททางานใชแรงงานหนกหรอทางานในสภาวะแวดลอมทเปนอนตรายหรอมสารพษเจอปนมาก

254

(3) อตราคาจาง ลกจางจะตองไดรบเงนคาจางไมตากวาคาจางขนตา ซงจะมการทบทวนเปนครงคราว โดยระดบ

คาจางขนตาจะแตกตางกนไปตามตาแหนงทตงของสถานททางาน เชน ทตงอยในจงหวดทแตกตางกน

(4) การประกนสงคมและคาชดเชยสาหรบลกจาง กฎหมายเวยดนามกาหนดใหผประกอบการทจางลกจางเปนระยะเวลานานกวา 3 เดอน ตอง

ชาระเงนสวนหนงใหกบกองทนประกนสงคม คดเปนสดสวนรอยละ 21 ของเงนเดอนลกจาง โดยแบงเปนสวนของระบบประกนสงคมรอยละ 17 ระบบประกนสขภาพรอยละ 3 และระบบประกนการวางงานรอยละ 1 ทงน ระบบประกนสงคมของเวยดนามครอบคลมประโยชนตาง ๆ ไดแก เงนบานาญ เงนชดเชยในกรณลาปวย ลาคลอด ประสบอบตเหตจากการทางาน เปนโรคทเกดจากการทางาน หรอเสยชวต รวมทงไดสทธในการเขาทางานอกครงในกรณทตองเกณฑทหารดวย

(5) การลาประจาป ลกจางททางานกบนายจางมาเปนเวลาอยางนอย 12 เดอนมสทธทจะไดรบวนลาหยดพกผอน

ประจาป 12 วน ไมรวมวนหยดราชการประจาป สาหรบวนหยดพกผอนนนจะเพมขนตามอายงานทเพมขน โดยจะไดรบวนหยดพกผอนประจาปเพมขนอก 1 วนทก ๆ 5 ปททางาน

6.4.3 สทธประโยชนแกนกลงทนตางชาต

สทธประโยชนแกนกลงทนตางชาตสามารถจาแนกไดเปนสทธประโยชนในการลงทนตามกฎหมาย

และสทธประโยชนในการลงทนจากเขตเศรษฐกจพเศษ (special economic zone: SEZ) โดยรายละเอยดในแตละหวขอมดงน

(1) สทธประโยชนในการลงทนตามกฎหมาย ในภาพรวม นกลงทนตางชาตไดรบสทธประโยชนในการลงทนทสาคญ ดงน

• การยกเวนภาษนาเขาวตถดบทใชผลตสนคาเพอสงออกภายในเวลาไมเกน 270 วน นบตงแตวนทนาเขาวตถดบ

• การสงผลกาไรกลบประเทศไดอยางเสร โดยไมเสยภาษ

• อตราภาษเงนไดนตบคคลตางชาตสาหรบธรกจทวไป เปนอตราเดยวทรอยละ 25

• การลดหยอนภาษเงนไดนตบคคล โดยเกบภาษในอตรารอยละ 10–20 จากอตราปกตรอยละ 25 โดยขนอยกบเงอนไขของแตละกจการ

255

ทงน กจการทรฐบาลเวยดนามสงเสรมการลงทน ครอบคลมอตสาหกรรมทตองใชแรงงาน การพฒนางานฝมอและอตสาหกรรมตางๆ รวมถงการผลตวสดคณภาพสง เพอใชในอตสาหกรรมรองเทาและอตสาหกรรมสงทอเพอสงออกดวย

(2) สทธประโยชนในการลงทนจากเขตเศรษฐกจพเศษ (special economic zone: SEZ) นอกเหนอจากสทธประโยชนโดยทวไปแลว นกลงทนตางชาตยงไดรบสทธประโยชนพเศษอนๆ

หากมการลงทนในเขตเศรษฐกจพเศษ ซงแบงออกเปน 3 ประเภท ไดแก 1) export processing zone (EPZ) เปนเขตเศรษฐกจทรวมอตสาหกรรมประเภท

ตางๆ ซงเนนผลตสนคาเพอการสงออก มการจดระบบสาธารณปโภคเพอใหบรการและอานวยความสะดวกดานการผลต นกลงทนทเขามาลงทนใน EPZ สามารถทาการผลตรบชวงตอ (sub-contract) และประกอบชนสวนสนคาเพอการสงออก

2) industrial zone (IZ) หรอ industrial park เปนเขตอตสาหกรรม ซงเนนผลตสนคาเพอจาหนายในประเทศ

3) high-tech zone (HTZ) เปนเขตเศรษฐกจทจดตงขนเพอสงเสรมการวจยและพฒนา (R&D) รวมทงผลตสนคาทใชเทคโนโลยขนสงเปนสาคญ

อยางไรกตาม IZ และ HTZ บางแหงอาจมอตสาหกรรมหรอธรกจผลตสนคาเพอการสงออก

ตงอยและไดรบสทธพเศษเชนเดยวกบอตสาหกรรมหรอธรกจประเภทเดยวกนทตงอยใน EPZ ได นอกจากน รฐบาลเวยดนามยงมไดจากดรปแบบการลงทนสาหรบกจการหรอโครงการลงทนภายในเขตเศรษฐกจพเศษ โดยอนญาตทงการลงทนโดยชาวตางชาต การรวมทนระหวางนกลงทนตางชาตและนกลงทนทองถน การลงทนโดยชาวเวยดนาม และการลงทนในรปแบบของสญญารวมลงทนธรกจ (BCC)

นกลงทนทสนใจลงทนในเขตเศรษฐกจพเศษสามารถขออนญาตลงทนไดโดยตรงจาก

คณะกรรมการจดการเขตเศรษฐกจอตสาหกรรมของจงหวด (Provincial IZ Management Boards) ซงใชระยะเวลาในการอนมตเพยง 15 วน เทยบกบการลงทนนอกเขตเศรษฐกจพเศษซงใชระยะเวลาในการอนมตนานถง 60 วน โดยนกลงทนไดรบสทธประโยชน เชน

• สามารถเชาชวงตอ (sub-lease) ทดนในเขตเศรษฐกจพเศษได

• สามารถทาธรกจนาเขาและสงออกไดโดยตรง

• สามารถคดเลอกและจางแรงงานชาวตางชาตได ในกรณทไมสามารถหาแรงงานชาวเวยดนามทมคณสมบตเหมาะสม

• สามารถดาเนนการผลตไดอยางเสร

256

• สามารถเปดบญชกบธนาคารตางชาตเพอประกอบการกยมเงน ในกรณทผใหกตางชาตระบเงอนไขดงกลาว แตทงนตองไดรบอนมตจากธนาคารกลางของเวยดนาม (State Bank of Vietnam) กอน จงจะเปดบญชได

• ไดรบการยกเวนภาษการคา (turnover tax) และภาษมลคาเพม (VAT) รวมทงภาษนาเขาสนคา

6.4.4 รปแบบการลงทนของตางชาต

ผประกอบการตางชาตสามารถลงทนในเวยดนามทงในรปแบบของการเปนเจาของกจการทงหมด การรวมทน และสญญารวมทน ซงรายละเอยดการลงทนในแตประเภทมดงน

• ตางชาตเปนเจาของกจการทงหมด โดยตองจดตงบรษทจากดเปนนตบคคล การลงทนลกษณะนการบรหารงานจะคลองตว แตอาจมปญหาการถอกรรมสทธในสนทรพยและขอกาหนดในการจางแรงงานทองถน

• การรวมลงทน โดยตงเปนบรษทจากด โดยตางชาตลงทนไมนอยกวารอยละ 30 ของเงนทนทงหมด และสดสวนของคณะกรรมการบรหารเปนไปตามสดสวนเงนลงทน แตตองมชาวเวยดนามอยางนอย 2 คน ทงน รฐบาลใหการสงเสรมการลงทนรปแบบนมากทสด แตนกลงทนเวยดนามมกรวมทนโดยใชทดนและสงกอสรางตเปนเงนลงทนสงเกนจรง

• สญญารวมลงทน โดยไมจดทะเบยนเปนบรษทจากด การลงทนลกษณะน ไมมขอกาหนดทนขนตาของตางชาต สามารถโอนกาไรกลบประเทศไดงาย แตนกลงทนตางชาตขาดอสระในการบรหาร และไมมการจากดความรบผดชอบหากขาดทน

6.5 สทธประโยชนทางการคากบตางประเทศ 6.5.1 สหรฐอเมรกา

ในกรณของสทธประโยชนทางการคาของเวยดนามกบสหรฐอเมรกานน ขณะนอยในระหวางการ

เจรจาความตกลงหนสวนยทธศาสตรเศรษฐกจเอเชย-แปซฟก (Trans-Pacific Strategic Economic Partnership Agreement: TPP)5

5 ความตกลงหนสวนยทธศาสตรเศรษฐกจเอเชย-แปซฟก (Trans-Pacific Strategic Economic Partnership Agreement: TPP) เปนความตกลงการคาเสรกรอบพหภาคทมประเทศสมาชกทงหมด 9 ประเทศประกอบดวย ชล นวซแลนด สงคโปร บรไน สหรฐอเมรกา ออสเตรเลย เปร เวยดนาม และมาเลเซย

257

6.5.2 สหภาพยโรป

เวยดนามไดรบสทธ GSP (Generalized System of Preferences) จากสหภาพยโรป ดงน - สงทอและเครองนงหม: สทธ GSP ภาษสวนใหญไมเปน 0 และมการกาหนดเพดานการสงออก - อญมณและเครองประดบ: สทธ GSP ภาษสวนใหญเปน 0 และมการกาหนดเพดานการสงออก - เครองหนงและรองเทา: สาหรบเครองหนงนน GSP ภาษสวนใหญไมเปน 0 สาหรบรองเทา ไมได

รบสทธ GSP เนองจากสงออกเกนเพดาน

6.5.3 ญปน

เวยดนามไดรบสทธ GSP (Generalized System of Preferences) จากญปน ดงน - สงทอและเครองนงหม: สทธ GSP ภาษสวนใหญไมเปน 0 - เครองหนงและรองเทา: สาหรบเครองหนงนน GSP ภาษสวนใหญไมเปน 0 สาหรบรองเทา ไมได

รบสทธ GSP - อญมณและเครองประดบ: สาหรบอญมณ ไมไดรบสทธ GSP สาหรบเครองประดบ สทธ GSP ภาษ

เปน 0

ตารางท 6.7 สทธพเศษทางการคาในตลาดสาคญของเวยดนาม ตลาดหลก สทธพเศษทางการคา

สหรฐอเมรกา อยระหวางการเจรจาความตกลง TPP

สหภาพยโรป • สงทอเครองนงหม: GSP ภาษสวนใหญไมเปน 0 และมการกาหนดเพดานการสงออก • เครองหนง รองเทา: สาหรบเครองหนง GSP สวนใหญไมเปน 0 สาหรบรองเทา ไมไดรบสทธ GSP • อญมณ: GSP ภาษสวนใหญเปน 0 และมการกาหนดเพดานการสงออก

ญปน • สงทอและเครองนงหม: GSP ภาษสวนใหญไมเปน 0 • เครองหนง รองเทา: สาหรบเครองหนง GSP สวนใหญไมเปน 0 สาหรบรองเทา ไมไดรบสทธ GSP • อญมณ และเครองประดบ: สาหรบเครองประดบ GSP ภาษเปน 0 สาหรบอญมณไมไดรบสทธ GSP

258

6.6 ขอมลเชงพนท

ในกรณของประเทศเวยดนาม ดชนความสามารถในการแขงขนของจงหวดเปนขอมลทสาคญซง

สะทอนถงความยากงายในการประกอบธรกจ ธรรมาภบาลทางเศรษฐกจ (economic governance) และความพยายามในการปฏรปการบรหารจดการของรฐบาลทองถนในระดบจงหวดและเมองของเวยดนาม โดยมตวแปรทสาคญ 9 ประการ ดงน (1) ตนทนตาในการจดตงธรกจ (2) การเขาถงทดนไดงาย (3) สภาพแวดลอมทางธรกจทโปรงใส (4) คาใชจายทไมเปนทางการตา (5) การตรวจสอบและกระบวนการทางราชการมการกาหนดระยะเวลาทชดเจน (6) ความกระตอรอรนในการชวยแกไขปญหาใหผประกอบการ (7) บรการสนบสนนทางธรกจทมคณภาพสง (8) นโยบายการฝกอบรมแรงงานทจรงจง และ (9) กระบวนการทางกฎหมายทมประสทธภาพในการตดสนขอพพาท

ทงน ดชนในป 2555 ซงเปนผลจากการสารวจบรษทในเวยดนามทงสน 8,053 แหง แสดงใหเหนวา

จงหวดทมความสามารถในการแขงขนสงมกจะอยทางภาคใตของเวยดนาม ดงแสดงในภาพท 6.9

259

ภาพท 6.9 ผลการจดอนดบความสามารถในการแขงขนในระดบจงหวดของเวยดนาม

260

ทมา: The Vietnam Provincial Competitiveness Index 2012: Measuring Economic Governance for Business

Development

261

6.6.1 จานวนประชากรและกาลงแรงงาน

เวยดนามเปนประเทศทมจานวนประชากรและกาลงแรงงานสง และมแนวโนมสงขนเรอยๆ ในป

2555 เวยดนามมจานวนประชากรกวา 88.77 ลานคน มกาลงแรงงาน 51.7 ลานคน โดยมอตราการวางงาน รอยละ 3.21 (ตารางท 6.8)

ตารางท 6.8 จานวนประชากร กาลงแรงงานและอตราการวางงานของเวยดนาม

2550 2551 2552 2553 2554 25551

จานวนประชากร (ลานคน) 84.22 85.11 86.01 86.93 87.84 88.77

กาลงแรงงาน (ลานคน) 45.21 46.46 47.74 49.05 50.35 51.70

อตราการวางงาน (รอยละ) 4.64 4.65 4.60 4.29 3.6 3.21


หมายเหต: 1 ตวเลขประมาณการเบองตน

หากพจารณาในระดบภมภาคพบวา ในไตรมาส 4 ของป 2555 กาลงแรงงานในเขตชายฝงทะเลภาค

กลางทางตอนเหนอและตอนใตมกาลงแรงงานมากทสด โดยคดเปนสดสวนรอยละ 21.6 ของกาลงแรงงานทงหมดรองลงมาคอ ทราบลมแมโขง (รอยละ 19.6) และทราบลมแมนาแดง (รอยละ 15.4) ตามลาดบ ขณะทเมองฮานอยและโฮจมนห มสดสวนกาลงแรงงานรอยละ 7.2 และ 7.8 ตามลาดบ

เมอพจารณากาลงแรงงานจาแนกตามภาคการผลตพบวา กาลงแรงงานในเวยดนามสวนใหญอยใน

ภาคเกษตรกรรม ยกเวนท เมองฮานอยและโฮจมนหท กาลงแรงงานสวนใหญอยในภาคบรการและภาคอตสาหกรรม โดยมกาลงแรงงานในภาคเกษตรกรรมเพยงรอยละ 25.0 ในฮานอย และ 2.9 ในโฮจมนห

262

ภาพท 6.10 กาลงแรงงานในเวยดนามแบงตามภมภาค

ทมา: รายงานการสารวจกาลงแรงงาน, ไตรมาสท 4 ป 2555. General Statistics Office of Vietnam.

นอกจากน จากการรวบขอมลและการสมภาษณผประกอบการ สมาคมทเกยวของ และหนวยงาน

ภาครฐของเวยดนาม พบวา

- การหาแรงงานในบรเวณรอบโฮจมนหเรมทาไดยากขน โดยเฉพาะในชวง 2 ปทผานมา

- โรงงานทตงอยในจงหวดบนเยอง (Binh Doung) และจงหวดดองไน (Dong Nai) เรมทจะหาแรงงานไดยาก โดยจงหวดบนเยองมอตราการวางงานเปน 0 โดยขณะน โรงงานทอยในจงหวดบนเยองยงตองการแรงงานอกกวา 20,000-25,000 คน

- การหาแรงงานในบรเวณจงหวดเบนเตร (Ben Tre) ยงคงไมยากนก เนองจากยงคงมกาลงแรงงานเพยงพอ

- แรงงานชาวเวยดนามไมนยมยายถนไปทางานทตางจงหวด

263

6.6.2 คาจางแรงงาน

คาแรงทผประกอบการจายใหกบแรงงานจรงจะสงกวาคาแรงขนตาทกาหนดโดยรฐบาลประมาณรอย

ละ 7 โดยเฉลยแลว ผประกอบการจะจายคาแรงใหกบลกจางประมาณ 120-150 ดอลลารสหรฐตอเดอน โดยอตราดงกลาวไมรวมเงนคาประกนสงคม (ผประกอบการจายรอยละ 17 ลกจางจายรอยละ 7) เงนประกนสขภาพ (ผประกอบการจายรอยละ 3 ลกจางจายรอยละ 1.5) และเงนประกนการวางงาน (ผประกอบการจายรอยละ 1 ลกจางจายรอยละ 1)

จากการสมภาษณผประกอบการ สมาคมทเกยวของ และหนวยงานภาครฐของเวยดนาม พบขอมลท

นาสนใจ ดงน - คาแรงในภาคใตจะสงกวาในภาคเหนอและภาคกลาง โดยคาแรงในภาคใต (เชน จงหวดบน

เยอง และจงหวดดองไน) ประมาณ 150 ดอลลารสหรฐตอเดอน ขณะทคาแรงในภาคเหนอและภาคกลางประมาณ 100-120 ดอลลารสหรฐตอเดอน

- คาแรงในจงหวดทอยบรเวณรอบนอกโฮจมนหจะตากวาคาแรงในโฮจมนห ประมาณรอยละ 60-70

- แมวารฐบาลไมไดมกฎหมายจะตองปรบคาจางขนตารอยละ 5 ทกป แตในทางปฏบตนน คาแรงทจายตามจรงจะมอตราเพมขนโดยเฉลยประมาณรอยละ 5 ตอป ซงสงกวาอตราคาจางขนตา เนองจาก การแขงขนในตลาดแรงงานซงเปนไปตามกลไกตลาด

264

6.6.3 โครงสรางพนฐานทสาคญ

ภาพท 6.11 ภาพรวมโครงสรางพนฐานทสาคญในเวยดนาม


• ทาเรอ

เวยดนามมทาเรอขนสงสนคากวา 70 แหงทวประเทศ โดยมความยาวของทาเรอรวมกนเปนระยะทาง 22 กโลเมตร โดยทตงของทาเรอทสาคญ เชน ไฮฟอง (Hai Phong) โฮจมนห (Ho Chi Minh) กวโล (Cua Lo) ดานง (Da Nang) คยนอนห (Quy Nhon) และบาเรย-วงเตา (Ba Ria-Vung Tau) เปนตน (ภาพท 6.11) โดยสามารถรองรบการขนสงสนคาไดมากกวา 45 ลานตนตอป และรฐบาลมแผนทจะพฒนาใหสามารถขนสงสนคาไดมากกวา 60 ลานตนตอป

• สนามบน

ปจจบนเวยดนามมสนามบนนานาชาต 8 แหง ไดแก - Cam Ranh (Nha Trang) - Cat Bi (Hai Phong) - Da Nang (Da Nang) - Lien Khuong (Lam Dong)

265

- Noi Bai (Ha Noi) - Phu Bai (Hue) - Tra Noc (Can Tho) - Tan Son Nhat (Ho Chi Minh City) ในป 2553 สนามบน Tan Son Nhat ทโฮจมนห สามารถรองรบผโดยสารได 15.5 ลานคนตอป และ

สนามบน Noi Bai ทฮานอย สามารถรองรบผโดยสารได 9.5 ลานคนตอป รฐบาลเวยดนามมแผนทจะสรางสนามบนแหงใหมชอวา Long Thanh Airport ทบรเวณจงหวดดองไน คาดวาจะแลวเสรจภายในป พ.ศ. 2563และสามารถรองรบผโดยสารได 40 ลานคนตอป

6.6.4 นคมอตสาหกรรม

ในภาพรวมเขตเศรษฐกจพเศษในเวยดนามแบงตามพนทไดดงน (ตารางท 6.9)

ตารางท 6.9 ลกษณะเดนของเขตเศรษฐกจพเศษในเวยดนาม พนท ลกษณะเดน

ภาคใต - มนครโฮจมนหเปนเมองสาคญทางเศรษฐกจ - ดงดดการลงทนจากตางประเทศไดมากทสดเมอเทยบกบภาคอน โดยเฉพาะภาคใตฝงตะวนออก ซงมอตรา

การขยายตวของผลผลตภาคอตสาหกรรมเพมขนเฉลยกวารอยละ 10 ตอป - มเขตเศรษฐกจพเศษรวม 63 แหง

ภาคเหนอ - ประกอบดวย 26 จงหวด มเมองสาคญคอ ฮานอย ซงเปนเมองหลวงและศนยราชการ - มการจดตงเขตเศรษฐกจพเศษใน 10 จงหวด รวม 32 แหง

ภาคกลาง - ประกอบดวย 19 จงหวด - มการจดตงเขตเศรษฐกจพเศษใน 7 จงหวด รวม 24 แหง - ใชกาลงการผลตไมเตมทเมอเทยบกบภาคอน เนองจากอปสรรคดานระบบคมนาคมขนสง


เมอพจารณานคมอตสาหกรรมทางภาคใตของประเทศเวยดนามพบวา นคมอตสาหกรรมทมความสาคญทางภาคใตอยทจงหวดดองไน โฮจมนห และบนเยอง (ตารางท 6.10) โดยมรายละเอยดดงน

266

ตารางท 6.10 นคมอตสาหกรรมทางภาคใตของเวยดนาม จงหวด จานวนนคมอตสาหกรรม (แหง) พนท คาเชาทดน (ดอลลารสหรฐ/ตารางเมตร/ป)

Ninh Thuan 2 777 17-34 ดอลลารสหรฐ/ตารางเมตร/48ป

Binh Thuan 4 684 0.8-1.0

Dong Nai 29 9,076 0.4-2.5

Ho Chi Minh City 15 Na 46 ดอลลารสหรฐ/ตารางเมตร/49 ป – 108 ดอลลารสหรฐ/ตารางเมตร/36 ป

Ba Ria – Vung Tau 10 4,696 1.27-1.54

Binh Duong 24 6,821 0.5-2.0

Binh Phuoc 2 309 0.3-0.4

Tay Ninh 3 3,353 39.5 ดอลลารสหรฐ/ตารางเมตร/44 ป

Long An 12 2,640 50-95 ดอลลารสหรฐ/ตารางเมตร/48 ป

Tien Giang 4 1,101 33-60 ดอลลารสหรฐ/ตารางเมตร/48 ป

Ben Tre 2 173 0.5-0.6

Dong Thap 3 255 0.3-0.8

Vinh Long 2 380 20-50 ดอลลารสหรฐ/ตารางเมตร/50 ป

Tra Vinh 1 100 0.09-0.18

Can Tho 3 920 32-75 ดอลลารสหรฐ/ตารางเมตร/50 ป

Hau Giang 1 300 0.16

Soc Trang 1 251 0.3-1.06

An Giang 3 358 0.5-0.65

Kien Giang 2 598 0.7

Bac Lieu 1 70 0.5

Ca Mau 4 760 28-48 ดอลลารสหรฐ/ตารางเมตร/48 ป

ทมา: Investment and Doing Business in the Southern provinces of Vietnam 2010-2011

• นคมอตสาหกรรมในจงหวดดองไน นคมอตสาหกรรมในจงหวดดองไนมจานวน 31 แหงทดาเนนการโดยสวนราชการ ซงขณะนมพนทเตม

แลวกวารอยละ 62 ทงน บรเวณทมการลงทนมากทสดเปนจดทมการคมนาคมสะดวก ซงสวนใหญจะเปนโรงงานของผประกอบการชาวเกาหลใต โดยพนทดงกลาวมการลงทนเตมแลวตงแต 5-6 ปทผานมา สาหรบนคมอตสาหกรรมทยงมพนทวางคอ บรเวณทางตะวนออกเฉยงเหนอของจงหวด โดยหางจากจดเดมประมาณ 40 กโลเมตร

267

สาหรบนโยบายของทางหนวยงานภาครฐนน หนวยงานกลางของเวยดนามมนโยบายในการสงเสรมการลงทนโดยเฉพาะในอตสาหกรรมทใชเทคโนโลยสง ขณะทอตสาหกรรมทใชแรงงานเขมขนจะมนโยบายใหอยในพนทรอบนอกออกไป

ขอมล ณ เดอน กนยายน 2555 ผประกอบการตางชาตทเขามาลงทนในจงหวดดองไนมากทสดคอ

จน (ทนจดทะเบยน 4.79 พนลานดอลลารสหรฐ) รองลงมาคอ เกาหลใต (4.28 พนลานดอลลารสหรฐ) และญปน (2.8 พนลานดอลลารสหรฐ) ตามลาดบ

• นคมอตสาหกรรมในจงหวดบนเยอง นคมอตสาหกรรมในจงหวดบนเยองมทงหมดจานวน 28 แหงและมพนทรวม 9,000 เฮคเตอร โดย

นคมอตสาหกรรมทอยทางตอนใตของจงหวด ปจจบนพนทเตมแลว (มจานวน 10 นคม) ขณะท นคมอตสาหกรรมทอยทางภาคเหนอยงคงมพนทวางอยประมาณรอยละ 30 และพนทเตมแลวรอยละ 70

นกลงทนตางชาตทเขามาลงทนในจงหวดมากทสดคอ นกลงทนจากไตหวน ขณะท นกลงทนจาก

สงคโปรเขามาลงทนเปนอนดบท 4-5 โดยสวนใหญจะเขามาลงทนในภาคบรการ อาท การสรางอาคาร คลงสนคา โรงพยาบาล และโรงเรยน

นคมอตสาหกรรมทง 28 แหงในจงหวดบนเยองนน เปนการดาเนนการโดยเอกชนทงหมด โดยจาแนก

เปน - ผประกอบการทองถนเปนเจาของ 22 แหง - การรวมทนระหวางผประกอบการทองถนและผประกอบการตางชาต 3 แหง - ผประกอบตางชาตเปนเจาของ 3 แหง

6.7 ขอควรระวงทสาคญในการเขาไปลงทน

ขอควรระวงทสาคญในการเขาไปลงทนในเวยดนาม ดงตอไปน 1) สาธารณปโภคขนพนฐาน - ตนทนดานโลจสตกสยงคงสง และระบบสาธารณปโภค โดยเฉพาะไฟฟา ยงคงมปญหา - การคมนาคมมการพฒนาขน โดยมการสรางถนนทางหลวง (Highway) ในบางพนท อยางไรกตาม ในภาพรวม สภาพถนนยงคงมปญหา

268

2) ดานแรงงาน - ผประกอบการควรจดสรรสวสดการใหกบแรงงานอยางเพยงพอ ตลอดจน ควรเรยนรดานวฒนธรรม

และแนวปฏบตตอแรงงานทองถน ทงน ผประกอบการจากบางประเทศ เชน เกาหลใต มกประสบปญหาการประทวงจากแรงงาน เนองจาก ปญหาความไมเขาใจในดานวฒนธรรมและแนวปฏบตตอแรงงาน

- คณภาพของแรงงานของเวยดนามจาเปนทตองมการฝกฝนเพมเตม โดยผประกอบการควรมการจดอบรมเพอพฒนาฝมอแรงงานใหไดคณภาพเพมมากขน

3) กฎระเบยบและแนวทางปฏบต - ภายใตกฎหมายหรอกฎระเบยบเดยวกน เจาหนาทรฐอาจมการตความทแตกตางกน จงเปนผลใหม

แนวปฏบตทแตกตางกน เชน กฎระเบยบทเกยวของกบการยกเวนภาษ และพธการศลกากร - ผประกอบการควรศกษากฎหมายภายในประเทศอยางละเอยด โดยเฉพาะอยางยง กฎหมายแรงงาน

เนองจาก แมวาเนอหาสาคญจะปรากฏอยในกฎหมายหลกแลว ยงมรายละเอยดทสาคญทอยในกฎกระทรวงอกดวย ซงสวนใหญแลวจะเปนเอกสารภาษาเวยดนาม

- การตดตอกบหนวยงานรฐจะมขนตอนทยงยากและใชเวลาในการดาเนนการนาน ในบางกรณ ผประกอบการบางรายอาจจายสนบนใหแกเจาพนกงานเพอใหการดาเนนการสะดวกและรวดเรวขน

- หนวยงานภาครฐเรมมความเขมงวดเกยวกบเรองสงแวดลอมมากขน ดงนน ผประกอบการควรตงโรงงานภายในนคมอตสาหกรรมเนองจาก มความพรอมดานสาธารณปโภคมากกวา และชวยลดปญหาในการบรหารจดการดานสงแวดลอม

4) สภาพเศรษฐกจ ภาคการเงนของเวยดนามเรมประสบปญหา โดยในปทผานมา ธนาคารพาณชยของเวยดนามหลาย

แหงประสบปญหาภาวะหนทไมกอใหเกดรายได (NPL) อกทง ภาคธรกจมความกงวลตอความเชอมนในสกลเงนของเวยดนาม สงผลใหทางการเวยดนามตองลดคาเงนของตนลง 5) รปแบบการดาเนนธรกจ

ผประกอบการสวนใหญมกลงทนโดยตรงมากกวาการรวมทน เนองจากการลงทนโดยตรงจะมความคลองตวในการบรหารงานมากกวา อกทง การหาผรวมทนจาเปนตองหาผประกอบการทองถนทไวใจได

269

6.8 กรณศกษาการยายหรอขยายฐานการผลตทประสบความสาเรจ

กรณศกษาการยายหรอขยายฐานการผลตทประสบความสาเรจคอ Alliance One Apparel ซงเปนบรษทในกลมลเบอรตการเมนท เดมมโรงงานทตงในประเทศไทย 3 แหงคอ รอยเอด มหาสารคาม และปราจนบร แตผลจากคาจางแรงงานทสงขนและไมสามารถหาแรงงานได เนองจากแรงงานสวนใหญในประเทศไทยมระดบการศกษาสงขน จงทาใหผบรหารของกลมลเบอร ตการเมนทตดสนใจทจะปดโรงงานท มหาสารคาม และปราจนบร และยายฐานการผลตสวนหนงมาทเวยดนามเมอประมาณ 4-5 ปทแลว

เหตผลหลกทผบรหารเลอกจดตงโรงงานทเวยดนาม เนองจาก กาลงแรงงานมาก อตราการเตบโตของ

ประชากรสง และบรษทมคคา (partner) ทเวยดนาม โดยโรงงานตงอยในนคมอตสาหกรรม Giao Long จงหวด เบนเตร (Ben tre) มพนท 100,000 ตารางเมตร และมพนกงานจานวน 5,000 คน โดยลกษณะงานทผลตในเวยดนามจะเปนการผลตใหแบรนดสนคากฬาชนนา โดยลกษณะของคาสงซอจะเปนปรมาณนอย เปลยนแปลงแบบบอย และเนนเสอแจกเกตกฬา

การตงโรงงานในจงหวดเบนเตรชวยใหบรษทสามารถลดตนทนคาแรงงาน อกทง ยงสามารถหา

แรงงานไดงายกวาเมอเปรยบเทยบกบการตงโรงงานทโฮจมนห กลาวคอ คาแรงในจงหวดเบนเตรจะถกกวาในโฮจมนหราว 80 ดอลลารสหรฐตอคนตอเดอน และในการหาแรงงานจานวน 100 คน บรษทสามารถหาแรงงานไดในระยะเวลาเพยง 1 สปดาห ในปจจบน บรษทกาลงจดตงโรงงานแหงท 2 ซงอยในบรเวณใกลเคยงกน

ทงน ขอสงเกตสาคญในการลงทนในเวยดนามคอ คณภาพของแรงงานเวยดนามยงไมเทยบเทา

แรงงานไทย ดงนน บรษทจาเปนตองมการฝกอบรม และพฒนาฝมอแรงงานใหสามารถผลตงานทมคณภาพได นอกจากน เจาหนาทรฐมแนวปฏบตทแตกตางกนภายใตกฎระเบยบเดยวกน เชน กฎระเบยบทเกยวของกบการยกเวนภาษ และพธการศลกากร ดงนน ผประกอบการทตองการมาลงทนในเวยดนามจาเปนตองศกษากฎระเบยบอยางละเอยด

270

6.9 หนวยงานทสาคญในการตดตอเพอเขาไปลงทน

1) สถานกงสลใหญ ณ นครโฮจมนห ทอย: 77 Tran Quoc Thao Street, District 3, Ho Chi Minh City, Vietnam โทรศพท: (848) 3932-7637-8 โทรสาร: (848) 3932-6002 อเมล: [email protected] 2) สานกงานสงเสรมการคาในตางประเทศ นครโฮจมนหซต (เวยดนาม) ทอย: 8th Fl., Unit 4, Saigon Centre Building, 65 Le Loi Boulevard, District 1 Ho Chi Minh City, Vietnam โทรศพท: (848) 3914-1838 โทรสาร: (848) 3914-1864 อเมล: [email protected], [email protected]

3) ธนาคารกรงเทพ สาขานครโฮจมนห ทอย: Habour View Tower 35 Nguyen Hue Street District 1, Ho Chi Minh City, Vietnam โทรศพท: (848) 3821-4396-8 โทรสาร: (848) 3821-3772 อเมล: [email protected] 4) Investment Promotion Center South Vietnam (IPCs) ทอย: 178 Nguyen Dinh Chieu St., Dist.3, Hochiminh City, Vietnam โทรศพท: (848) 3930-6671 โทรสาร: (848) 3930-5413 อเมล: [email protected]

271

5) Department of Planning and Investment of Dong Nai Province ทอย: No. 2 Nguyen Van Tri Street, Thanh Binh Ward, Bien Hoa City, Dong Nai Province, Vietnam โทรศพท: (061) 382-2505 โทรสาร: (061) 394-1718 อเมล: [email protected]

6) Department of Planning and Investment of Binh Doung Province ทอย: Binh Duong Boulevard, Phu Tho Ward, Thu Dau Mot Town, Binh Duong Province, Vietnam โทรศพท: (84) 650 382-2926 โทรสาร: (84) 650 382-5194, 382-4817 อเมล: [email protected]

7) Vietnamese Garment Association ทอย: 10 Fl., Vinatex Tai Nguyen Tower, No. 10 Nguyen Hue Street Ben Nghe Ward, District 1, Ho Chi Minh City, Vietnam โทรศพท: (848) 3911-0992-95 โทรสาร: (848) 3911-0982 อเมล: [email protected]

8) Shoes and Leather Association of Ho Chi Minh City ทอย: 6 Fl., Giay Viet Plaza, 180-182 Ly Chinh Thang, District 3 Ho Chi Minh City, Vietnam โทรศพท: (848) 6290-5045 โทรสาร: (848) 6290-5023 อเมล: [email protected]

272

9) Saigon Jewelry Association ทอย: 586 Tran Hung Dao St., Ward 14, Dist. 5 Ho Chi Minh City, Vietnam โทรศพท: (848) 3955-7284 อเมล: [email protected] เวบไซต: www.hoikimhoansaigon.org

273

บทท 7 แนวปฏบตการลงทนในประเทศเมยนมาร

7.1 การวเคราะหเชงอตสาหกรรม: อตสาหกรรมสงทอและเครองนงหม 7.1.1 การจางงาน

จากขอมลของสมาคมผผลตเครองนงหมของเมยนมาร (Myanmar’s Garment Manufacturers Association: MGMA) พบวา ในป 2555 สถตของทางการรายงานวา แรงงานในอตสาหกรรมเครองนงหมของเมยนมารมจานวนประมาณ 80,000 คน อยางไรกตาม คาดวาในความเปนจรง จานวนแรงงานในอตสาหกรรมมมากกวา 200,000 คน เนองจากผประกอบการรายงานจานวนแรงงานตากวาความเปนจรง เพราะตองการหลกเลยงคาประกนสงคมของแรงงาน นอกจากน จากการสมภาษณผประกอบการดานความตงตวของแรงงาน พบวา แรงงานยงคงหาไดทวไป เนองจากอตสาหกรรมสงทอและเครองนงหมไมจาเปนตองใชแรงงานทมทกษะมากนก

สาหรบดานคาจางแรงงาน โดยทวไป คาจางแรงงานของอตสาหกรรมเครองนงหมอยท 80-90

ดอลลารสหรฐตอเดอน ในขณะทคาจางแรงงานทมทกษะอยท 120-150 ดอลลารสหรฐตอเดอน โดยคาจางแรงงานมแนวโนมเพมขนแตไมรวดเรว เนองจากในปทผานมา อตราเงนเฟอของเมยนมารลดลง ทงน โรงงานของผประกอบการชาวตางชาตมแนวโนมใหคาจางแรงงาน (รวมสวสดการ เชน อาหาร 3 มอและรถรบสงพนกงาน) สงกวาผประกอบการชาวเมยนมาร โดยคดเปนประมาณ 150 เหรยญดอลลารสหรฐตอเดอน ในขณะทผประกอบการชาวเมยนมารใหคาจางแรงงาน (รวมสวสดการ) ประมาณ 100 เหรยญสหรฐตอเดอน ทงน คาจางแรงงานดงกลาวยงไมรวม คาใชจายทนายจางตองจายคาประกนสขภาพและประกนสงคมรอยละ 1.5 ของคาจางแรงงาน และคาประกนการบาดเจบจากการทางานรอยละ 1 ของคาจางแรงงาน 7.1.2 ขนาดและจานวนสถานประกอบการ

จานวนผประกอบการทเปนสมาชกสมาคมผผลตเครองนงหมของเมยนมาร (MGMA) มทงสน 260 ราย ซงสมาชกเหลานคอ โรงงานททาการนาเขาและสงออก (เนองจากตองใชใบอนญาตนาเขาและสงออกจงตองเปนสมาชกกบสมาคม) ทงน ยงมโรงงานเครองนงหมบางสวนทรบจางผลตแบบเหมาชวง (sub-contract) จากโรงงานในเมยนมาร ซงไมตองใชใบอนญาตนาเขาสงออก จงไมจาเปนตองสมครเปนสมาชก MGMA ดงนน จงคาดการณวา อตสาหกรรมเครองนงหมเมยนมารมโรงงานมากกวา 300 แหง

274

ในสวนของโรงงานผลตเครองนงหมทมชาวตางชาตเปนเจาของนน โรงงานทใหญทสด 4 อนดบแรกเปนโรงงานของชาวเกาหลใต 2 แหง และชาวไตหวนและชาวจนอยางละ 1 แหง โดยโรงงานของชาวตางชาตทใหญทสดในเมยนมารมแรงงานประมาณ 3,000 คน

สาหรบโรงงานเครองนงหมทเปนการรบจางผลตตามคาสงซอทเรยกวา CMP (cut, make and

pack) ประกอบดวย โรงงานทเปนเจาของโดยชาวเมยนมารรอยละ 10 โรงงานทเปนการลงทนโดยตรงจากตางชาตรอยละ 20 (นกลงทนตางชาตสวนใหญคอ ชาวเกาหลใต) และทเหลอเปนโรงงานทชาวเมยนมารเปนนอมน (nominee) ใหชาวตางชาต โดยเฉพาะอยางยง ชาวเกาหลใต และชาวไตหวน

7.1.3 ลกษณะของหวงโซคณคาในอตสาหกรรม

สาหรบอตสาหกรรมสงทอในเมยนมาร รฐบาลเมยนมารเปนเจาของโรงงานหลายโรงงาน ในขนตอนทาเสนดาย ทอ ถก พมพ รวมทงการฟอกยอมและตกแตงสาเรจ โดยวตถดบมาจากการนาเขา อยางไรกตาม ไมมภาคเอกชนประกอบกจการดานสงทอ เนองจากตองจายภาษการคาในการนาเขาวตถดบประเภทผาและสงทอในอตราสง ทงน อตสาหกรรมสงทอในเมยนมารเปนการผลตเพอใชในทองถนเทานน เนองจากประสทธภาพการผลตของโรงงานสงทออยในระดบตา ซงเปนผลจากเครองจกรทเกาและขาดประสทธภาพ

สวนอตสาหกรรมเครองนงหมในเมยนมารนน ประกอบดวยอตสาหกรรมการผลตเครองนงหมประเภทผาทอรอยละ 90 และอตสาหกรรมการผลตเครองนงหมประเภทผาถกรอยละ 10 โดยสวนใหญเปนโรงงานทนาเขาสนคาวตถดบมาทาการผลตแบบ CMP เพอสงออก เนองจากเปนการรบจางผลตโดยทไมตองบรหารหวงโซคณคาเอง (ภาพท 7.1) ทาใหไมตองใชเงนลงทนสง นอกจากน รฐบาลเมยนมารยงม CMP Scheme ซงชวยใหโรงงานผลตเครองนงหมเพอสงออกไมตองเสยภาษนาเขาวตถดบ ทงน ธรกจ CMP ทารายไดปละประมาณ 40-60 ลานเหรยญดอลลารสหรฐ

275

ภาพท 7.1 การผลตแบบ CMP

ทมา: คณะผวจย ดดแปลงจาก How Has the Myanmar Garment Industry Evolved?. Kudo, 2012.


ในดานมลคาการสงออก อตสาหกรรมเครองนงหมในเมยนมารเรมเตบโตตงแตชวงกลางทศวรรษท

90 การสงออกเครองนงหมของเมยนมารในป 2540 มมลคามากกวา 200 ลานดอลลารสหรฐ และเพมสงทสดถง 868 ลานดอลลารสหรฐในป 2544 หลงจากนนในป 2547 สหรฐอเมรกาใชมาตรการควาบาตรทางเศรษฐกจกบเมยนมาร จงเปนผลใหมลคาการสงออกเครองนงหมของเมยนมารลดลงอยางรวดเรวจนถงป 2548 อยางไรกตาม นบจากป 2549 เปนตนมา การสงออกสนคาเครองนงหมกลบมาดขน เนองจากญปนสงซอสนคาจากเมยนมารเพมมากขน1 สงผลใหการสงออกเครองนงหมของเมยนมารกลบมามมลคาสงถง 903.9 ลานดอลลารสหรฐในป 2555 (ตารางท 7.1)

หากพจารณาสดสวนตลาดสงออกสนคาเครองนงหมของเมยนมาร พบวา ตงแตป 2540 จนถงป

2547 ตลาดหลกของสนคาเครองนงหมเมยนมาร ไดแก สหรฐอเมรกา และสหภาพยโรป ตอมาในป 2547 สหรฐเรมใชมาตรการควาบาตรทางเศรษฐกจกบเมยนมาร ทาใหสดสวนการสงออกเหลอ 0 และสหภาพยโรปกลายเปนตลาดหลก3 อยางไรกตาม สดสวนมลคาการสงออกเครองนงหมของเมยนมารไปยงสหภาพยโรปลดลงอยางตอเนองจากรอยละ 40.88 ของมลคาการสงออกทงหมดในป 2552 เหลอเพยงสดสวนรอยละ 16.74 ของมลคาการสงออกในป 2555 (ตารางท 7.1)

1 IDE-JETRO, 2012. How Has the Myanmar Garment Industry Evolved? 3 IDE-JETRO, 2012. How Has the Myanmar Garment Industry Evolved?

276

ในขณะเดยวกน สดสวนการสงออกไปยงญปนเพมขนตอเนองมาโดยตลอด ทาใหญปนกลายเปนตลาด

สงออกหลกของเครองนงหมเมยนมารตงแตป 25494 ลาสดในป 2555 การสงออกเครองนงหมของเมยนมารไปยงญปนคดเปนสดสวนถงรอยละ 45.05 ของมลคาการสงออกทงหมด โดยสนคาทผลตสวนใหญเปนชดเครองแบบ (uniform) ของผชาย นอกจากน มขอสงเกตวา สดสวนการสงออกไปยงเกาหลใตเพมขนโดยตลอดเชนกน จากสดสวนเพยงรอยละ 11.84 ของมลคาการสงออกทงหมดในป 2552 เปนสดสวนรอยละ 30.82 ของมลคาการสงออกทงหมดในป 2555 (ตารางท 7.1)

ตารางท 7.1 มลคาการสงออกเครองนงหมของเมยนมารแยกตามตลาด


2552 2553 2554 2555 2552 2553 2554 2555

ญปน 149.3 180.8 345.6 407.2 32.76 32.68 41.08 45.05

เกาหลใต 53.9 124.0 232.4 278.6 11.84 22.41 27.63 30.82

สหภาพยโรป (27) 186.3 184.0 193.5 151.3 40.88 33.25 23.00 16.74

จน 0.5 1.8 7.0 21.2 0.10 0.32 0.83 2.34

รสเซย 3.6 7.9 13.4 7.8 0.79 1.42 1.60 0.86

อารเจนตนา 7.4 7.5 10.5 7.4 1.63 1.35 1.25 0.82

อาเซยน (9) 8.0 5.4 4.3 5.9 1.76 0.98 0.52 0.66

อนๆ 46.7 42.0 34.4 24.4 10.24 7.60 4.09 2.70

รวมทงหมด 455.6 553.3 841.3 903.9 100.00 100.00 100.00 100.00

ทมา: คณะผวจย คานวณจาก International Trade Centre

7.1.5 ขนตอนของการผลตทมการยายหรอขยายฐานการผลตจากตางประเทศ

โดยสวนใหญแลว ขนตอนของการผลตทมการยายหรอขยายฐานการผลตจากตางประเทศมายงเมยนมารคอ ขนตอนการผลตเสอผาสาเรจรป โดยทไมมอตสาหกรรมสงทอ เนองจากอตสาหกรรมสงทอตองใชเงนลงทน เทคโนโลยในการผลต และแรงงานทมทกษะพอสมควร ซงมจานวนไมมากนกในเมยนมาร รวมทงยงตองเสยภาษนาเขาวตถดบในอตราสงอกดวย

สาหรบประเภทของสนคาเครองนงหมททาการผลตในเมยนมารนน ผประกอบการชาวญปนทยาย

หรอขยายฐานการผลตมายงเมยนมารมกจะผลต ชดสท หรอชดเครองแบบ (uniform) เปนหลก ขณะท สนคา

4 IDE-JETRO, 2012. How Has the Myanmar Garment Industry Evolved?

277

แฟชน เชน ชดกระโปรง หรอชดเสอผาสตร ซงมการเปลยนแปลงรปแบบบอย มกจะมฐานการผลตทจน เนองจากใชระยะเวลาในการขนสงสนกวา สวนผประกอบการไทยทไปลงทนในอตสาหกรรมเครองนงหมในเมยนมารมกผลตสนคาประเภทเสอแจกเกต5 7.1.6 ลกษณะและรปแบบของการยายหรอขยายฐานการผลตจากตางประเทศ

จากการรวบรวมขอมลและสมภาษณผประกอบการพบวา ทผานมา นกลงทนตางชาตมกจดตงโรงงานโดยใหชาวเมยนมารเปนนอมน เนองจากชาวเมยนมารจะเสยคาใชจายในการดาเนนธรกจตากวา เชน ในอดต กจการของชาวตางชาตตองชาระคาไฟฟาในอตรา 0.08 ดอลลารสหรฐตอหนวย (ประมาณ 75.5 จาด ณ อตราแลกเปลยนท 943.5 จาดตอดอลลารสหรฐ) ในขณะทกจการของชาวเมยนมารชาระคาไฟฟาในอตราเพยง 2.5 จาดตอหนวยเทานน นอกจากน ในอดต เมยนมารยงกาหนดใหชาวตางชาตทตองการเขามาลงทนตองนาเงนเขามาลงทนอยางนอย 500,000 จาด และตองใชอตราแลกเปลยนทางการทประมาณ 5.6 จาดตอดอลลารสหรฐ ซงนบวาเปนเงนลงทนทมมลคาสง จงทาใหการลงทนโดยตรงไมเปนทนยมของผประกอบการตางชาตมากนก

นอกจากรปแบบการลงทนทใหชาวเมยนมารเปนนอมนแลว ผประกอบการบางรายจดตงโรงงานโดย

การถอหนเองทงหมด เนองจากมความคลองตวในการบรหารงานมากกวา และมบางสวนทใชวธการจางผลต ซงเหนไดจากโรงงานประเภท CMP ทมอยมากในเมยนมาร 7.1.7 สาเหตของการยายหรอขยายฐานการผลตจากตางประเทศ

สาเหตหลกของการยายหรอขยายฐานการผลตในอตสาหกรรมสงทอและเครองนงหมมายงเมยนมารไดแก

• จากวงจรของหวงโซการผลต กรณของอตสาหกรรมสงทอและเครองนงหมนน มการยายฐานการผลตจากประเทศทพฒนาแลวไปยงประเทศกาลงพฒนา โดยเฉพาะ ประเทศอาเซยนเดม ตอมา มการยายฐานการผลตมายงประเทศใหมมากขน ซงเมยนมารเปนประเทศหนงทมความนาสนใจ เนองจาก เมยนมารมจานวนกาลงแรงงานสง และอตราคาแรงทตามากเมอเทยบกบประเทศกาลงพฒนาอนๆ

• เมยนมารมจานวนประชากรประมาณ 60 ลานคน และเศรษฐกจของเมยนมารมแนวโนมวาจะเตบโตสง ทาใหเมยนมารกลายเปนตลาดขนาดใหญทมกาลงซอมากขน ผประกอบการจากตางประเทศจงเหนชองทางในการขยายตลาดมายงเมยนมาร

5 ผประกอบการไทยรายดงกลาวลงทนโดยการรวมทนกบผประกอบการชาวเมยนมาร

278

• จากการปฏรประบบการเมองการปกครองในชวงทผานมา ทาใหเมยนมารมแนวโนมวาจะไดรบสทธพเศษทางการคาจากชาตตะวนตก ซงเปนตลาดทสาคญ โดยสหภาพยโรปไดยกเลกมาตรการควาบาตรทางเศรษฐกจเมยนมารแลว และกาลงพจารณาคนสทธพเศษทางการคาใหกบเมยนมาร ในขณะทสหรฐอเมรกากาลงพจารณายกเลกมาตรการควาบาตรทางเศรษฐกจ เมยนมารจงเปนทางเลอกใหมทนาสนใจสาหรบผประกอบการตางชาตทตองการเจาะตลาดสหภาพยโรปและสหรฐอเมรกาจากตนทนทตาลงหากไดรบสทธพเศษทางการคา

7.2 การวเคราะหเชงอตสาหกรรม: อตสาหกรรมรองเทาและเครองหนง 7.2.1 การจางงาน

จากขอจากดดานขอมลและสถตของเมยนมาร ทาใหไมทราบตวเลขการจางงานในอตสาหกรรมรองเทาและเครองหนงทแนชด สวนคาจางแรงงานในอตสาหกรรมรองเทาและเครองหนงนน จากการรวบรวมขอมลและสมภาษณผประกอบการพบวา คาจางแรงงานในชวงทดลองงานสาหรบผทไมมประสบการณประมาณ 1.89 ดอลลารสหรฐตอวน (ประมาณ 1,800 จาดตอวน ณ อตราแลกเปลยนท 950 จาดตอดอลลารสหรฐ) สวนคาจางแรงงานในชวงทดลองงานสาหรบผมประสบการณประมาณ 2.11 ดอลลารสหรฐตอวน (ประมาณ 2,000 จาดตอวน ณ อตราแลกเปลยนท 950 จาดตอดอลลารสหรฐ) โดยหลงจากทไดเปนลกจางถาวรแลว คนงานจงจะมสทธไดรบคาลวงเวลาและเบยขยน 7.2.2 ขนาดและจานวนสถานประกอบการ

จากขอมลของสมาคมการผลตรองเทาเมยนมาร (Myanmar Footwear Manufacturing Association: MFMA) ในป 2544 เมยนมารมโรงงานรองเทาทผลตเพอสงออก 7 แหง (ไมนบรวมโรงงานทไมดาเนนการ 2 แหงและโรงงานผลตรองเทาแตะ)7 และจากการสมภาษณผประกอบการในอตสาหกรรมพบวา ในปจจบน เมยนมารมโรงงานผลตรองเทาประมาณ 12 แหง ประกอบดวย โรงงานของชาวตางชาต (เชน ญปน และเกาหลใต) 4 แหง และโรงงานของผประกอบการชาวเมยนมาร 8 แหงซงดาเนนการผลตแบบ CMP (ในจานวนน ผประกอบการบางรายเปนนอมนใหนกลงทนชาวจน) และมความสมพนธทใกลชดกบผซอตางประเทศในรปแบบของสญญาจางทา CMP ทงน โรงงานสวนใหญตงอยในบรเวณยางกง แตมโรงงานเพยง 1 แหงทตงอยใกลเขตพะโค

7 Kojima, Eitaro, 2011, “Myanmar’s Intermediate Goods Trade and Industrial Development: A Case Study of the Garment Industry” in Intermediate Goods Trade in East Asia: Economic Deepening Through FTAs/EPAs, edited by Mitsuhiro Kagami, BRC Research Report No.5, Bangkok Research Center, IDE-JETRO, Bangkok, Thailand.

279

7.2.3 ลกษณะของหวงโซคณคาในอตสาหกรรม

กจกรรมการผลตในหวงโซคณคาในอตสาหกรรมรองเทาและเครองหนงของเมยนมารยงมไมครบทกขนตอน ทงน ผประกอบการสวนใหญทาการผลตในอตสาหกรรมปลายนาเทานน โดยเปนการรบจางผลตแบบ CMP โดยการรบหนงสตวทฟอกแลว รวมทงวตถดบอนๆ จากตางประเทศ (เชน บงคลาเทศ และไทย เปนตน) จากผรบจางผลต แลวจงนามาตด เยบ และตกแตง เปนสนคาขนสดทายหรอกงสดทาย (finished or semi-finished product) แลวจงสงสนคาใหแกผจางผลต ในกรณทเปนสนคากงสดทาย (semi-finished) นน ผประกอบการ CMP ในเมยนมารจะดาเนนการผลตจนเหลอเพยงขนตอนเคลอบเทานน


จากการเกบรวบรวมขอมลและสมภาษณผประกอบการ พบวา สาหรบตลาดในประเทศเมยนมาร

โดยเฉพาะยางกง รองเทาทผลตโดยผประกอบการไทยนบไดวาไดรบความนยมพอสมควร โดยเฉพาะอยางยง รองเทาแตะแบบคบ

มลคาการสงออกรองเทาและเครองหนงของเมยนมารเพมสงขนตอเนอง จากมลคา 81.0 ลาน

ดอลลารสหรฐในป 2552 เปน 119.6 ลานดอลลารสหรฐในป 2555 (ตารางท 7.2) หากพจารณาสดสวนการสงออกจาแนกตามตลาด พบวา เมยนมารสงออกรองเทาและเครองหนงไปยงญปนเปนอนดบแรก คดเปนสดสวนถงรอยละ 87.87 ของมลคารองเทาและเครองหนงทงหมดในป 2555 ในขณะท มลคาและสดสวนการสงออกรองเทาและเครองหนงไปยงเกาหลใตเพมขนอยางตอเนอง จากสดสวนรอยละ 2.59 ของมลคาการสงออกรองเทาและเครองหนงในป 2552 เปนสดสวนรอยละ 5.89 ของมลคาการสงออกรองเทาและเครองหนงในป 2555

280

ตารางท 7.2 มลคาการสงออกรองเทาและเครองหนงของเมยนมารแยกตามตลาด


2552 2553 2554 2555 2552 2553 2554 2555

ญปน 72.4 78.1 88.5 105.1 89.34 85.40 86.73 87.87

เกาหลใต 2.1 2.4 4.8 7.0 2.59 2.65 4.66 5.89

สหภาพยโรป (27) 3.6 2.8 5.7 3.4 4.49 3.06 5.59 2.83

โคลอมเบย 0.0 0.0 0.0 2.3 0.00 0.00 0.00 1.95

ไตหวน 0.4 0.4 0.5 0.5 0.49 0.42 0.52 0.41

ออสเตรเลย 0.2 0.2 0.4 0.4 0.25 0.24 0.43 0.33

อาเซยน (9) 1.3 6.2 0.5 0.3 1.56 6.83 0.49 0.27

อนๆ 0.5 0.2 0.1 0.3 5.05 3.24 6.81 5.04

รวมทงหมด 81.0 91.5 102.0 119.6 100.00 100.00 100.00 100.00



จากการรวบรวมขอมลและสมภาษณผประกอบการ คณะผวจยพบวา ขนตอนของการผลตทมการยายหรอขยายฐานการผลตจากตางประเทศมายงเมยนมารคอ ขนตอนการตดหนง ขดหนง ประกอบ และตกแตง ซงเปนขนตอนการผลตของอตสาหกรรมปลายนา โดยจะอยในรปแบบของการจดตงโรงงานททาธรกจแบบ CMP 7.2.6 ลกษณะและรปแบบของการยายหรอขยายฐานการผลตจากตางประเทศ

จากการรวบรวมขอมลและสมภาษณผประกอบการ คณะผวจยพบวา ลกษณะและรปแบบของการยายหรอขยายฐานการผลตจากตางประเทศในอตสาหกรรมรองเทาและเครองหนง ไดแก

(1) การจางผลตแบบรบจางเหมาชวง (sub-contract) เปนลกษณะทผประกอบการตางชาตวาจางใหผประกอบการเมยนมารผลต โดยอยในรปแบบของสญญาการวาจางผลตแบบ CMP (CMP contracts)

(2) การลงทนโดยตรงแบบทชาวตางชาตเปนเจาของเองทงหมด ซงเปนรปแบบทนยมมากกวาการรวมทนกบผประกอบการทองถน เนองจากการเปนเจาของเองทงหมดมความคลองตวในการบรหารงานมากกวา และไมตองแบกรบความเสยงในการหาคคาทองถนทไวใจได

(3) การใหผประกอบการทองถนเปนนอมน เพอประโยชนในการลดตนทนการประกอบการ

281

7.2.7 สาเหตของการยายหรอขยายฐานการผลตจากตางประเทศ

สาเหตหลกของการยายหรอขยายฐานการผลตในอตสาหกรรมรองเทาและเครองหนงมายงเมยนมาร ไดแก

• อตสาหกรรมรองเทาและเครองหนงเปนอตสาหกรรมทใชแรงงานเขมขน ตนทนการผลตจงขนอยกบคาจางแรงงานเปนหลก ซงในกรณเมยนมาร มขอไดเปรยบประเทศกาลงพฒนาอนๆ ในดานแรงงาน ทงกาลงแรงงานทหาไดคอนขางงาย และคาจางแรงงานทคอนขางตา รวมทงยงมอตราการเพมของคาจางแรงงานทตากวาหลายประเทศ เชน จน และไทย

• เมยนมารมทตงใกลกบแหลงวตถดบทสาคญ ไดแก บงคลาเทศและปากสถาน ดงนน การยายหรอขยายฐานการผลตมายงเมยนมารจะชวยลดตนทนคาขนสงวตถดบ

• ปจจบน เมยนมารมตลาดผบรโภคใหญถง 60 ลานคน และมแนวโนมวาขนาดตลาดจะขยายใหญขน กอปรกบการทเศรษฐกจของเมยนมารมแนวโนมวาจะเตบโตสง ทาใหเมยนมารเปนตลาดทมทงความตองการซอและกาลงซอทเพมมากขน ผประกอบการจากตางประเทศหลายรายจงเรมหนมาทาตลาดในเมยนมารดวย โดยเฉพาะตลาดลาง จากเดมทเปนการผลตเพอสงออกเทานน

7.3 การวเคราะหเชงอตสาหกรรม: อตสาหกรรมอญมณและเครองประดบ 7.3.1 การจางงาน

จากขอมลของสมาคมอญมณและเครองประดบของเมยนมาร ในป 2555 จานวนแรงงานในอตสาหกรรมผลตอญมณและเครองประดบของเมยนมาร (ไมรวมเหมองอญมณ) มจานวนประมาณ 30,000 คน หากรวมแรงงานในขนตอนการกระจายสนคาจะมจานวนแรงงานประมาณ 100,000 คน อยางไรกตาม ตวเลขดงกลาวเปนสถตตามทผประกอบการรายงานกบสมาคมอญมณและเครองประดบเทานน คาดวาจานวนแรงงานในอตสาหกรรมอญมณและเครองประดบของเมยนมารในความเปนจรงนาจะมากกวาสถตดงกลาว เนองจากผประกอบการอาจรายงานตวเลขตากวาความเปนจรงเพอหลกเลยงภาระคาประกนสงคม และยงมผประกอบการสวนหนงทไมไดเปนสมาชกสมาคมดวย

ในดานการกระจายตวของแรงงาน พบวา แรงงานในอตสาหกรรมอญมณและเครองประดบกระจกตว

อยบรเวณเมองยางกง ซงเปนแหลงผลตอญมณและเครองประดบ ดานความตงตวของแรงงาน พบวา เนองจากอตสาหกรรมอญมณและเครองประดบตองใชแรงงานทมทกษะทางดานเทคนคพอสมควร จงทาใหขาดแคลนแรงงานทกษะและผเชยวชาญ ในขณะทแรงงานไรทกษะนนยงคงหาไดโดยทวไป สวนอตราคาจางแรงงานนน โดยทวไป ผประกอบการจายคาจางแรงงานไรทกษะทประมาณ 3 ดอลลารสหรฐตอวน ในขณะทคาจางแรงงานทกษะอยทอตรา 5-8 ดอลลารสหรฐตอวน

282

7.3.2 ขนาดและจานวนสถานประกอบการ การผลตอญมณและเครองประดบในเมยนมารสวนใหญเปนผผลตรายยอยในระดบครวเรอน ในขณะท

ผประกอบการผลตอญมณและเครองประดบรายใหญมจานวนนอย โดยมโรงงานทดาเนนงานตดและเปลยนรปอญมณเพยง 5 โรงงานเทานน

สาเหตทผประกอบการรายใหญมจ านวนนอยราย เนองจากเมยนมารมกฎระเบยบดาน

อตสาหกรรมอญมณและเครองประดบทซบซอน อกทงยงมการเกบคาธรรมเนยม (royalty) ในอตราสง 7.3.3 ลกษณะของหวงโซคณคาในอตสาหกรรม

หวงโซคณคาในอตสาหกรรมอญมณและเครองประดบของเมยนมารแบงไดเปน 4 ขนตอนหลก คอ การทาเหมองเพอจดหาวตถดบ การแปรรปวตถดบ การผลตเครองประดบ และการจดจาหนาย ทงน ขนตอนการแปรรปวตถดบและการผลตเครองประดบในเมยนมารยงไมพฒนามากนก เนองจากยงขาดแคลนเทคโนโลย โดยเฉพาะดานการหงหรอเผาพลอย (heat treatment) รวมทงขาดแคลนแรงงานทกษะและผเชยวชาญดวย

ในขนตอนการทาเหมองอญมณนน กฎหมายอญมณของเมยนมาร (Myanmar Gemstone Law,

1995) กาหนดใหผประกอบการทจะทาเหมองอญมณตองรวมหนกบรฐบาลเทานน กลาวคอ รฐบาลเปนเจาของทดน จากนนจงทาการประมลหาผทจะเขามาทาเหมอง โดยการผลตจะอยภายใตสญญาเชาทดนจากรฐบาล ทงน ผประกอบการทจะทาเหมองอญมณตองเปนชาวเมยนมารเทานน8 สวนการผลตอญมณและเครองประดบนน ชาวตางชาตสามารถเขามาลงทนในกจการดงกลาวได แตตองเปนการรวมทนกบรฐบาลเทานน9

8 ทมา: มาตรา 5 วาดวยการอนญาตใหทาเหมองอญมณ, Myanmar Gemstone Law, 1995. 9 The Republic of the Union of Myanmar, Myanmar Investment Commission, Notification No. 1/2013.

283

7.3.4 ตลาดในประเทศและตลาดสงออก แมวาเมยนมารมการตงศนยอญมณและเครองประดบ (Gems and Jewelry Centre) ทกรงเนปดอว

อยางไรกตาม เมองยางกงยงคงเปนศนยกลางการคาและการผลตอญมณและเครองประดบ เนองจากยางกงมประชากรมากถงประมาณ 10 ลานคน และเปนศนยรวมดานคมนาคมของเมยนมาร

ดานการสงออก มลคาการสงออกอญมณและเครองประดบของเมยนมารเพมสงขนมากอยางกาว

กระโดด (ตารางท 7.3) จาก 93.2 ลานดอลลารสหรฐในป 2552 เปน 797.5 ลานดอลลารสหรฐในป 2554 และลดลงเหลอ 322.7 ลานดอลลารสหรฐในป 2555 เนองจากความตองการซอวตถดบของตลาดหลกลดลง

หากพจารณาตลาดสงออกหลกพบวา จนเปนตลาดหลกของสนคาอญมณและเครองประดบของ

เมยนมารมาโดยตลอด โดยมลคาการสงออกไปยงจนเพมขนตอเนองจาก 71.5 ลานดอลลารสหรฐในป 2552 เปน 294.0 ลานดอลลารสหรฐในป 2555 เชนเดยวกบสดสวนการสงออกซงคดเปนรอยละ 91.09 ของมลคาการสงออกอญมณและเครองประดบในป 2555

ตารางท 7.3 มลคาการสงออกอญมณและเครองประดบของเมยนมารแยกตามตลาด


2552 2553 2554 2555 2552 2553 2554 2555

จน 71.5 142.4 776.7 294.0 76.79 85.90 97.39 91.09

ฮองกง 10.7 10.6 7.9 7.0 11.49 6.40 0.98 2.18

ญปน 7.1 7.6 8.7 6.8 7.61 4.61 1.08 2.11

สหภาพยโรป (27) 1.7 1.6 0.4 5.8 1.82 0.96 0.05 1.81

อาเซยน (9) 1.0 2.6 3.7 5.1 1.12 1.56 0.47 1.58

สวตเซอรแลนด 0.0 0.0 0.0 2.2 0.00 0.00 0.00 0.67

อนๆ 1.1 0.9 0.2 1.8 1.18 0.57 0.03 0.55

รวมทงหมด 93.2 165.8 797.5 322.7 100.00 100.00 100.00 100.00


284


บรษทตางชาตเพยงบรษทเดยวในอตสาหกรรมอญมณและเครองประดบของเมยนมารคอ Myanmar VES Company Limited ซงดาเนนธรกจผลตอญมณและเครองประดบมากวา 15 ป เหตผลททาใหมบรษทตางชาตลงทนในอตสาหกรรมเพยงรายเดยวเนองจาก กฎขอบงคบของเมยนมาร ทกาหนดใหผประกอบการทจะทาเหมองอญมณตองรวมหนกบรฐบาลเทานน ทงน ผประกอบการทจะทาเหมองอญมณตองเปนชาวเมยนมารเทานน10 สวนการตงโรงงานผลตอญมณและเครองประดบนน ชาวตางชาตสามารถเขามาลงทนในกจการดงกลาวได แตตองเปนการรวมทนกบรฐบาลเทานน11 7.3.6 ลกษณะและรปแบบของการยายหรอขยายฐานการผลตจากตางประเทศ

รปแบบของการยายหรอขยายฐานการผลตของบรษทดงกลาว เปนการรวมหนระหวางรฐบาล เมยนมารกบบรษทเอกชนไทย โดยรฐบาลเมยนมารเปนผสนบสนนวตถดบอญมณ เชน แซฟไฟร และหนพระอาทตย เปนตน สวนเอกชนไทยเปนผสนบสนนดานเทคโนโลยการผลต โดยเฉพาะกระบวนการทางความรอนและการสกด 7.3.7 สาเหตของการยายหรอขยายฐานการผลตจากตางประเทศ

สาเหตหลกของการยายหรอขยายฐานการผลตจากตางประเทศในอตสาหกรรมอญมณและเครองประดบมายงเมยนมารคอ

• เมยนมารเปนแหลงวตถดบอญมณทอดมสมบรณมากและราคาถก

• ขนตอนการแปรรปวตถดบและเจยระไนในเมยนมารยงไมพฒนามากนก กลาวคอ ยงไมมเทคโนโลยการผลตททนสมยและขาดแรงงานทกษะ ทาใหผประกอบการเมยนมารยงมศกยภาพนอยกวาผประกอบการจากตางชาต ในขณะทอตสาหกรรมแปรรปและเจยระไนของเมยนมารมคแขงไมมากนก

10 ทมา: มาตรา 5 วาดวยการอนญาตใหทาเหมองอญมณ, Myanmar Gemstone Law, 1995. 11 The Republic of the Union of Myanmar, Myanmar Investment Commission, Notification No. 1/2013.

285

7.4 กฎระเบยบขอบงคบและสทธประโยชนทเกยวของ 7.4.1 กฎหมายดานการลงทนของคนตางชาต

การลงทนของคนตางชาตในเมยนมารอยภายใตกฎหมายการลงทนจากตางชาต (Myanmar Foreign Investment Law: MFIL) ฉบบปรบปรงลาสดมผลบงคบใชเมอวนท 12 พฤศจกายน 2555 ซงยงไมไดมการระบรายละเอยดในรายอตสาหกรรมมากนก เมอวนท 31 มกราคม 2556 เมยนมารจงออกประกาศฉบบท 1/2013 และประกาศฉบบท 11/2013 เพอเพมเตมรายละเอยดภายใตกฎหมายวาดวยการลงทนตางชาต

สาหรบกฎระเบยบทเกยวของกบ 3 อตสาหกรรมททาการศกษา คอ ชาวตางชาตไมสามารถลงทนใน

โครงการเหมองอญมณขนาดกลางและขนาดยอมได แตสามารถลงทนในโครงการเหมองอญมณขนาดใหญได แตตองเปนการรวมทนกบเอกชนชาวเมยนมาร โดยนกลงทนตางชาตสามารถถอหนไดไมเกนรอยละ 80 ของหนทงหมด นอกจากน นกลงทนตางชาตยงสามารถตงโรงงานเจยระไนและขายอญมณ โดยตองลงทนในรปแบบของการรวมทนกบรฐบาลเทานน ทงน เมยนมารไมมขอกาหนดเรองจานวนเงนลงทนขนตา ยกเวนการทาเหมอง 7.4.2 กฎหมายแรงงาน

กฎหมายแรงงานของเมยนมารกาหนดวา ในกรณทผประกอบการมลกจางตงแต 5 คนขนไป ตองชาระเงนสวนหนงใหกบกองทนประกนสงคม โดยสดสวนทผประกอบการตองรบผดชอบทงหมดคดเปนรอยละ 2.5 ของเงนเดอนลกจาง แบงเปนระบบประกนสขภาพและประกนสงคมรอยละ 1.5 และระบบประกนการบาดเจบจากการทางานรอยละ 1

นอกจากน กฎหมายการลงทนจากตางชาต มบทบญญตเกยวกบการวาจางพนกงานโดยนกลงทน

ตางชาต ดงน 1) สาหรบงานทตองใชทกษะ มขอกาหนด ดงน

• ในชวง 2 ปแรกหลงจากเรมธรกจ ตองจางชาวเมยนมารอยางนอยรอยละ 25 ของพนกงานทกษะทงหมด


• ในชวง 2 ปถดมา ตองจางชาวเมยนมารอยางนอยรอยละ 75 ของพนกงานทกษะทงหมด ทงน ในการจางงานแรงงานเมยนมารทมทกษะ ทงนายจางและลกจางตองลงนามในสญญาจางงานซงเปนไปตามกฎหมายและกฎระเบยบแรงงาน

2) สาหรบงานทไมตองใชทกษะ อนญาตใหจางไดเฉพาะชาวเมยนมาร

286

3) สามารถดาเนนการจางงานผานสานกงานแลกเปลยนแรงงาน (Labour Exchange Office) หรอตวแทนแลกเปลยนแรงงานทองถน หรอการจางงานดวยนกลงทนเอง

4) ตองจดทาสญญาจางงาน ใหเปนไปตามขอกาหนดในการแตงตงพนกงาน 5) ปฏบตตามกฎหมายและกฎระเบยบเกยวกบแรงงาน ไดแก คาจางขนตาและคาตอบแทน การลา

หยด การลาประจาป เงนชดเชย สวสดการสงคม และประกนประเภทตางๆ ทเกยวของกบการทางาน รวมทงภาระหนาทของตาแหนงงาน เปนตน

6) ดาเนนการแกไขขอพพาทตามทกฎหมายกาหนด 7) กาหนดใหผประกอบการตางชาตตองฝกหดลกจางชาวเมยนมารในสดสวนรอยละ 10 ของลกจาง

ทงหมดทกเดอน 7.4.3 สทธประโยชนแกนกลงทนตางชาต

สทธประโยชนทสาคญของนกลงทนตางชาตภายใตกฎหมายวาดวยการลงทนจากตางชาตของเมยนมารมดงน

1) ยกเวนภาษเงนไดนตบคคลใน 5 ปแรก 2) ลดหยอนภาษเงนได หากนาผลกาไรกลบไปลงทนใหมใน 1 ป 3) ลดหยอนภาษเงนไดสงสดรอยละ 50 ของกาไรจากการสงออกสนคา 4) ยกเวนหรอลดหยอนภาษนาเขาเครองจกรและอปกรณในการกอสรางโครงการ 5) ยกเวนหรอลดหยอนภาษนาเขาวตถดบใน 3 ปแรก 6) สทธในการเชาทดน นกลงทนตางประเทศมสทธใชทดนในประเทศเมยนมารโดยการเชา ไมวาจะ

เชาจากหนวยงานของรฐหรอจากเอกชนไดนานถง 50 ป ขนอยกบประเภทและขนาดของการลงทน และสามารถตอสญญาไดครงละ 10 ป เปนจานวน 2 ครง รวมระยะเวลาเชาซอทดนไดนานทสด 70 ป และอนญาตใหจายคาเชาทดนเปนรายปได

7.4.4 รปแบบการลงทนของตางชาต

การเปนเจาของกจการของชาวตางชาตในเมยนมารจะขนอยกบอตสาหกรรม บางอตสาหกรรมอนญาตใหชาวตางชาตสามารถถอครองหนไดทงหมด สวนในบางอตสาหกรรมซงเปนอตสาหกรรมควบคม เชน การทาเหมองขนาดใหญ และอตสาหกรรมผลตยาง เปนตน ชาวตางชาตตองรวมทน (joint venture) กบชาวเมยนมาร โดยอนญาตใหชาวตางชาตถอครองหนไดสงสดรอยละ 80

287

ขอจากดดานรปแบบการลงทนของตางชาตทเกยวของกบอตสาหกรรมทศกษา ไดแก ขอจากดสาหรบอตสาหกรรมผลตและขายเครองประดบ ซงกฎหมายเมยนมารกาหนดใหนกลงทนตางชาตสามารถรวมทนไดกบรฐบาลเมยนมารเทานน 7.5 สทธประโยชนทางการคากบตางประเทศ

เมยนมารไดรบสทธประโยชนทางการคากบประเทศญปนในฐานะทอยในกลมประเทศพฒนานอยทสด (Least Developed Countries: LDCs) โดยสาหรบอตสาหกรรมสงทอและเครองนงหม รองเทาและเครองหนง และอญมณและเครองประดบ เมยนมารไดรบการยกเวนทงภาษและโควตานาเขา กลาวคอ สามารถนาเขาสนคาในกลมอตสาหกรรมดงกลาวโดยทไมตองเสยภาษนาเขาไดไมจากดจานวน

นอกจากนน จากการทเมยนมารเรมเปดประเทศและปรบเปลยนระบอบการปกครอง สหภาพยโรปจง

ไดยกเลกมาตรการควาบาตรตอเมยนมารแลว และไดคนสทธ GSP ใหแกเมยนมาร มผลบงคบใชเมอวนท 19 กรกฎาคม 2556 ซงเมยนมารอยในกลมประเทศทไดรบสทธ ‘Everything but Arm’ scheme โดยไดรบการยกเวนภาษนาเขาสนคาทงหมดยกเวนสนคาทางดานอาวธ ขณะทในกรณของสหรฐอเมรกานน กาลงอยในระหวางพจารณายกเลกมาตรการควาบาตร

7.6 ขอมลเชงพนท 7.6.1 จานวนประชากรและกาลงแรงงาน

เมอป 2555 เมยนมารมประชากรจานวน 52.8 ลานคน12 โดยมกาลงแรงงานประมาณ 33.41 ลาน

คน13 หากพจารณาในรายละเอยดเชงพนท (ภาพท 7.2) ซงไดจากการรวบรวมขอมลและการสมภาษณผประกอบการ พบวา

• ยางกงเปนเมองทมประชากรสงสดประมาณ 10 ลานคน

• มณฑะเลยมประชากร 8.8 ลานคน มจานวนมากทสดเปนอนดบสองรองจากยางกง

• พะโคมประชากรคอนขางมาก จานวน 6 ลานคน

• ทวายมพนทเปนภเขา จงไมมประชากรหนาแนน

• ผะอนมกาลงแรงงานคอนขางมาก หาแรงงานไดไมยาก และเปนเมองทตงอยใกลกบไทย จงมแรงงานทคนเคยกบชาวไทยและสอสารภาษาไทยไดเปนจานวนมาก

12 ขอมลจากธนาคารโลก 13 ขอมลประมาณการณจาก CIA World Factbook

288

• เมยวดอยใกลกบชายแดนไทยเกนไป แรงงานเมยนมารจงยายเขามาทางานในไทย เนองจากไดคาจางทดกวา

ภาพท 7.2 เมองสาคญทเหมาะเปนฐานการผลตของอตสาหกรรมทศกษา


7.6.2 คาจางแรงงาน

คาแรงขนตาในเมยนมารอยท 120 บาทตอวน โดยคาแรงจะแตกตางกนไปตามพนท จากการรวบรวมขอมลและสมภาษณผประกอบการ พบวา

• คาแรงในยางกงอยท 120-150 บาทตอวน

• คาแรงในพะโคอยท 120-130 บาทตอวน

• คาแรงในผะอนอยท 120 บาทตอวน

• คาแรงในเมาะละแหมง 120 บาทตอวน

289

7.6.3 โครงสรางพนฐานทสาคญ

โครงสรางพนฐานทสาคญในเมยนมาร มดงน 1) ทาเรอในเมองยางกง

การคาระหวางประเทศในเมยนมารดาเนนการในบรเวณยางกงเปนหลก (นอกจากนนเปนการคาชายแดน) เนองจากยางกงมทาเรอทมความพรอมกวาหากเปรยบเทยบกบทาเรอในเมองอนๆ

ทาเรอในเมองยางกงเปนทาเรอแมนา ทมทงอาคารเกบตคอนเทนเนอร ทาเทยบเรอ

และทจอดเรอ จากขอมลป 2554 ยางกงมสงอานวยความสะดวกดานการทาเรอทงสน 21 แหง ดงแสดงในตารางท 7.4

290

ตารางท 7.4 สงอานวยความสะดวกดานการทาเรอในยางกง

ลาดบ ชอทาเทยบเรอ ความยาวของทาเรอ (เมตร)

พนทสาหรบเกบสนคา

กลางแจง (ตารางเมตร) ในรม (ตารางเมตร)

1 Ahlone Wharves No.1 198.0 43,630.0 2,675.5 No.2 156.0 3,483.0 1,895.0 No.3 230.0 7,928.0 1,859.0

2 Myanmar Industrial Port 310.0 102,385.0 6,140.0

3 Bo Aung Gyaw Wharves No.1 137.0

48,000.0 400.0 No.2 137.0

No.3 183.0

4 Myanmar International Terminal Thilawa (MITT) Wharves

1,000.0 500,000.0 20,000.0

5 Hteedan Rice Berth 139.0 - 6,688.8

6 Sule Pagoda Wharves No.1 137.0 6,967.5 5,016.6 No.2 137.0 5,574.0 5,202.4 No.3 137.0 10,683.5 3,855.4 No.4 137.0 3,251.5 6,688.8 No.5 160.0 6,038.5 17,595.3 No.6 160.0 3,251.5 16,062.4 No.7 158.5 1,042.3 13,098.9

7 Port Health Jetty 91.0 - 4,366.3

8 Hteedan Berth 180.0 21,738.6 -

9 Thaketa Wharves No.1 106.2

16,294.0 4,462.0 No.2 106.2

10 Myanmar Integrated Port Limited (MIPL) Wharf

200.0 20,000.0 3,000.0

ทมา: IDE-JETRO, 2011. A Study on Economic Corridors and Industrial Zones, Ports and Metropolitan and Alternative Roads in Myanmar.

291

ทาเรอในยางกงทงหมดมทจอดเรอรวมกนทงสน 24 แหง ซงสามารถรองรบเรอบรรทกสนคาไดปละ 1,752 ลา จานวนตคอนเทนเนอรทมการขนสงผานทาเรอในยางกงเพมขนอยางมาก จาก 108,695 ตในป 2542 เปน 281,704 ตในป 2553 โดยเปนการขนสงผานทาเรอ Asia World Port Terminal มากทสด คดเปนกวารอยละ 40ของตคอนเทนเนอรทงหมดในป 2553 รองลงมาคอ Bo Aung Kyaw Wharves, MIPL และ MITT ซงมการขนสงตคอนเทนเนอรคดเปนสดสวนรอยละ 30, 18 และ 12 ตามลาดบ โดยสดสวนการลาเลยงตคอนเทนเนอรผาน MITT ทนอยกวาทาเรออนแมวาจะมสงอานวยความสะดวกครบครนและมความลกคอนขางมาก14 เปนผลมาจากทตงของทาเรอทอยในเขตตละวาซงอยหางจากยางกงประมาณ 20 กโลเมตร และถนนกมสภาพไมดนก ทงน จากการขยายตวของเศรษฐกจเมยนมารในชวงปทผานมา จงคาดการณวาจานวนตคอนเทนเนอรทมการลาเลยงผานทาเรอยางกงในป 2554-2555 จะเพมขนอกจานวนมาก15

จดออนทสาคญของทาเรอในเมยนมารคอ ทาเรอสวนใหญในเมยนมารดาเนนการโดยภาครฐ ทาใหสง

อานวยความสะดวกตางๆ ภายในทาเรอคอนขางลาสมย โดยเฉพาะไฟฟา นอกจากน แมวาทาเรอในยางกงนบวามความพรอมมากกวาทาเรออนๆ แตกประสบปญหาเกยวกบความลกของทาเรอ โดยทาเทยบเรอ สวนใหญมความลกเฉลยเพยง 9 เมตร ซงถอวาคอนขางตน และความยาวของทาเรอกนบวาคอนขางสนมาก ทาใหเปนปญหาสาหรบการเทยบเรอขนสงสนคาขนาดใหญ

2) ทาอากาศยานระหวางประเทศยางกง ทาอากาศยานระหวางประเทศยางกงเรมกอสรางเมอป 2495 และการปรบปรงครงลาสดเสรจสนเมอ

ป 2550 โดยอาคารผโดยสารมความยาว 832 ฟต กวาง 206 ฟต และสง 68 ฟต สามารถรองรบผโดยสารได 1,800 คนตอชวโมง และ 2.7 ลานคนตอป และสามารถรองรบเครองบนได 5 ลาตอชวโมง ในป 2554 มผใหบรการสายการบนผานทาอากาศยานระหวางประเทศยางกงทงหมด 19 ราย แบงเปนผใหบรการสายการบนภายในประเทศ 4 ราย และผใหบรการสายการบนระหวางประเทศ 15 ราย16 ทงน ทาอากาศยานระหวางประเทศยางกงยงคงไมมความพรอมมากพอสาหรบการขนสงสนคาระหวางประเทศ จงไมใชชองทางทเปนทนยมสาหรบการขนสงสนคามากนก

3) ทาอากาศยานระหวางประเทศมณฑะเลย ทาอากาศยานระหวางประเทศมณฑะเลยเปนทาอากาศยานระหวางประเทศทใหญและทนสมยทสด

ในเมยนมาร เปดใหบรการในเดอนกนยายน ป 2543 ดวยเงนลงทนประมาณ 150 ลานดอลลารสหรฐ รองรบ 14 ทาเรอ MITT มทาเทยบเรอภายในทงหมด 5 ทา โดยมความลก 9 เมตร และมความยาว 260 เมตร ซงถอวาไมยาวมากนก ปจจบนกาลงพฒนาใหมความยาวเพมขนเปน 300 เมตร 15 IDE-JETRO, 2011. A Study on Economic Corridors and Industrial Zones, Ports and Metropolitan and Alternative Roads in Myanmar. 16 IDE-JETRO, 2011. A Study on Economic Corridors and Industrial Zones, Ports and Metropolitan and Alternative Roads in Myanmar

292

ผโดยสารไดประมาณ 3 ลานคนตอป ตงอยบนพนทประมาณ 25,015 เอเคอร และมระยะหางจากเมองมณฑะเลยประมาณ 35 กโลเมตร ซงตองใชเวลาเดนทางประมาณ 1 ชวโมงจากใจกลางเมองมณฑะเลย ทงน เมยนมารตงเปาหมายวา ทาอากาศยานระหวางประเทศมณฑะเลยจะเปนจดศนยกลางการคมนาคมในภมภาค

ทงน เมยนมารยงมโครงการสรางทาอากาศยานระหวางประเทศหนธาวด ในเขตพะโค ซงเปนทาอากาศยานระหวางประเทศแหงท 3 ของเมยนมาร โดยคาดวาจะมขนาดใหญกวาทาอากาศยานยางกง 9 เทา และใชเวลาสราง 3 ป นอกจากน ยงมการกอสรางทาเรอนาลกบรเวณเจาผว ซงใกลจะเสรจสมบรณแลว

7.6.4 นคมอตสาหกรรม

ในชวง 10 ปทผานมา เมยนมารไดกอตงนคมอตสาหกรรมในเมองตางๆ โดยตงอยในเมองยางกงเปนจานวน 15 แหง (นบรวมเขตอตสาหกรรมตละวา ซงอยบรเวณชานเมองยางกง) (ดภาพท 7.3) และตงอยในเมองอนๆ เชน มณฑะเลย พะโค และเมาะละแหมง เปนตน แมเมยนมารจะมนโยบายสนบสนนการกอตงเขตอตสาหกรรม แตเขตอตสาหกรรมสวนใหญในเมยนมารยงขาดโครงสรางพนฐานและระบบสาธารณปโภคทด โดยเฉพาะในดานไฟฟา ทนกลงทนตองซอไฟฟาจากผผลตไฟฟาอสระ (Independent Power Producers: IPP) เอง รวมทงเขตอตสาหกรรมในเมยนมารสวนใหญยงมพนทไมมากนก ไมเหมาะสมกบการตงโรงงานทตองใชพนทมาก นอกจากเขตอตสาหกรรมแลว เมยนมารยงมเขตเศรษฐกจพเศษ 3 แหง ไดแก ตละวา ทวาย และเจาผว

293

ภาพท 7.3 นคมอตสาหกรรมในยางกง

ทมา: A Study on Economic Corridors and Industrial Zones, Ports and Metropolitan and Alternative Roads

in Myanmar, IDE-JETRO. 2011.

จากการรวบรวมขอมลและสมภาษณผประกอบการ เมองทมเขตนคมอตสาหกรรมทสาคญมดงน 1) ยางกง ยางกงเปนเมองทมเขตอตสาหกรรมมากทสดถง 23 แหง และมประชากรจานวนมาก จงเปน

ศนยกลางการคาทสาคญ และเปนแหลงลงทนซงเปนทนยมโดยนกลงทนชาวเกาหลใต ไตหวน และญปน โดยเฉพาะนคมอตสาหกรรมทอยทางตอนเหนอและตะวนออกของยางกง เชน มงกะลาดง และเหลยงทายา อยางไรกตาม คาเชาทดนบรเวณยางกงสงกวาเมองอนๆ โดยอยทประมาณ 15 ดอลลารสหรฐตอตารางเมตรตอป

เขตอตสาหกรรมทสาคญในยางกง ไดแก

• มงกะลาดง: เปนนคมอตสาหกรรมทกอตงโดยชาวญปน และเปนเขตอตสาหกรรมทมความพรอมมากทสด แตมพนทนอย จงทาใหคาเชาทดนสง ปจจบนไมมพนทวางแลว

• เหลยงทายา: เปนนคมอตสาหกรรมทมผประกอบการ 511 ราย เปนทนยมของอตสาหกรรมเครองนงหม เนองจากมขอดคอ เปนเขตอตสาหกรรมทมพนทมากทสดใน

294

ยางกงถง 1,401 เอเคอร (แมทดนบางสวนถกแบงจนแปลงมขนาดเลก) สามารถขนสงสนคาขนไปทางเหนอไดสะดวก มแรงงานในพนทมาก และมระบบขนสงทเหมาะสมตอการคมนาคมของแรงงาน แตมปญหาดานการจราจรตดขด รฐบาลจงแกไขปญหาดวยการกอสรางสะพานเพมเตม ซงคาดวาจะแลวเสรจในป 2557 อยางไรกตาม พนทสาหรบกอตงโรงงานอตสาหกรรมในเขตดงกลาวเตมแลว

• ตละวา: เปนการรวมทนระหวางบรษทขนาดใหญของญปน 3 บรษทและรฐบาลเมยนมาร ซงใหสทธในการใชทดนแกญปน จงใหความสาคญกบอตสาหกรรมทใชเทคโนโลยเปนหลก ลาสด ไดมการจดทาบนทกความเขาใจ (Memorandum of Understanding: MOU) เปนเขตเศรษฐกจพเศษทจะมทงทาเรอและนคมอตสาหกรรมอยภายในเขต รวมทงมการพฒนาโครงสรางพนฐานดานไฟฟา ปจจบนมพนทวางเหลอไมมากนก

2) ผะอน เขตนคมอตสาหกรรมแบงไดเปน 3 สวน ไดแก สวนทเปนการผลตของชาวเมยนมาร (ขนาดใหญ)

สวนทเปนการผลตของชาวตางชาต และสวนทเปนการผลตของชาวเมยนมารทเปน SMEs ครอบคลมพนทประมาณ 2,340 ไร (937 เอเคอร) โดยคาดวาจะมการขยายพนทเพมขนอก ทงน นคมอตสาหกรรมผะอนมโรงงานเครองนงหมตงอยพอสมควร สวนใหญเปนโรงงานทเปนเจาของโดยชาวเมยนมารทผลตสนคาใหแกญปน

ผะอนมความไดเปรยบเนองจากมระยะทางใกลกบเมยวดและแมสอด (หางจากเมยวดและแมสอด

เพยง 100 กโลเมตร) ซงทาใหเดนทางตอไปยงกรงเทพได จงคาดวาจะเปนแหลงลงทนทสาคญของชาวไทย อยางไรกตาม ถนนทใชในการเดนทางเปนถนน 1 ชองทาง ซงในขณะนกาลงดาเนนการปรบปรงใหเปน 2 ชองทาง คาดวาจะแลวเสรจในป 2557 นอกจากน ยงไมมทาเรอในระยะใกล ทาใหผประกอบการตองขนสงสนคากลบไปททาเรอยางกง

3) เมยวด เขตอตสาหกรรมเมยวดมสาธารณปโภคและโครงสรางพนฐานในระดบหนง และราคาทดนไมสงมาก

นก จงเหมาะสมสาหรบอตสาหกรรมเครองนงหม อยางไรกตาม เนองจากบรเวณนคมอยใกลกบชายแดนไทยมากเกนไป ทาใหอาจหาแรงงานไดยาก เนองจากแรงงานขามมาทางานในฝงไทยเพราะไดคาจางดกวา

4) พะโค โครงการกอสรางนคมอตสาหกรรมพะโคและแผนพฒนาเมองพะโคเกดขนพรอมกบโครงการกอสราง

สนามบนระหวางประเทศแหงใหมทชอวาหนธาวด ซงตงอยใกลนคมอตสาหกรรมพะโค ในปจจบน เขตอตสาหกรรมพะโคมพนทเพยงประมาณ 156 ไร (62.38 เอเคอร) แตกระทรวงอตสาหกรรมมโครงการทจะ

295

ขยายพนทเพมเตมอกประมาณ 783 ไร (313.18 เอเคอร) โดยเขตอตสาหกรรมนประกอบดวย 2 สวน คอ เขตอตสาหกรรมทองถนซงมพนทประมาณ 723 ไร (289.35 เอเคอร) และเขตการลงทนจากตางชาตหรอรวมลงทนกบตางชาตซงมพนทประมาณ 482 ไร (192.80 เอเคอร)

เขตอตสาหกรรมพะโคอยหางจากยางกงไมมากนก คดเปนระยะทางประมาณ 90 กโลเมตร ใชเวลาเดนทางโดยรถยนต 1.30 ชวโมง มขอดคอ ราคาทดนยงไมสงมากนก อยท 4-6 ดอลลารสหรฐตอตารางเมตรตอป เนองจากยงพอมทดนเหลออย และกาลงจะมการกอสรางทาอากาศยานระหวางประเทศแหงท 3 ของเมยนมาร อยางไรกตาม เนองจากปญหาดานระบบสาธารณปโภค จงทาใหเขตอตสาหกรรมพะโคใหมยงไมมโรงงานเรมดาเนนกจการ มเพยงการปรบพนถนนเทานน

5) มณฑะเลย

เขตอตสาหกรรมมณฑะเลยมพนทประมาณ 3,123 ไร (1,249.33 เอเคอร) ซงแบงทดนเปน 3,140 แปลง มผประกอบการในเขตจานวน 1,159 ราย ประกอบดวย ผประกอบการขนาดใหญ 317 ราย ผประกอบการขนาดกลาง 232 ราย และผประกอบการขนาดเลก 610 ราย โดยเปนโรงงานแปรรปอาหาร เคมภณฑ และสนคาอปโภคบรโภค เปนหลก มขอดคอมถนนทเชอมตอกบชายแดนจน จงทาใหมสนคาจนในเมองมณฑะเลยมาก อยางไรกตาม เนองจากเมองมณฑะเลยตงอยหางจากยางกง รวมทงสภาพถนนทไมดนก ทาใหเขตอตสาหกรรมมณฑะเลยอาจจะไมเหมาะสมตอการลงทนในอตสาหกรรมทศกษามากนก

6) ทวาย เขตเศรษฐกจพเศษทวาย เปนโครงการความรวมมอระหวางรฐบาลไทยและรฐบาลเมยนมาร มพนททเหมาะสมกบอตสาหกรรมหนก แตปจจบนยงไมคบหนามากนก เนองจากมปญหาดานเงนลงทนไมเพยงพอ และมปญหาดานภาพลกษณวาอตสาหกรรมทจะลงทนในพนทอาจสงผลกระทบตอสงแวดลอม

7) เจาผว เขตเศรษฐกจพเศษเจาผวดาเนนการโดยชาวจน เปนเขตอตสาหกรรมทประสบความสาเรจมาก ใน

อนาคตคาดวาจะเปนศนยกลางการขนสงสนคาทสาคญ 7.7 ขอควรระวงทสาคญในการเขาไปลงทน

ผประกอบการทสนใจเขาไปลงทนในเมยนมารควรพจารณาขอควรระวงทสาคญ ดงตอไปน 1) ระบบสาธารณปโภคและคมนาคม นอกจากถนนทไมไดมาตรฐานแลว เมยนมารยงมปญหาหลกคอ การขาดแคลนไฟฟา เนองจาก

เมยนมารใชพลงนาในการปนไฟ จงตองพงพาปรมาณนาฝน ทาใหเกดปญหาขาดแคลนไฟฟาเมอถงหนาแลง

296

ผประกอบการจงตองมเครองปนไฟไวใชในยามฉกเฉน ซงมตนทนในการใชนามนดเซลปนไฟสงมาก17 ทงน รฐบาลใหความสาคญกบการแกปญหาในเมองยางกงเปนหลก รองลงมาคอ มณฑะเลย เนองจากเปนจดศนยกลางของโรงงานอตสาหกรรม โดยปญหาดงกลาวกาลงพฒนาไปในทศทางทดขน

2) ทดน

• ราคาทดนสงขนอยางรวดเรวจากกการเกงกาไรของคนทองถน

• ผประกอบการชาวตางชาตมปญหาในการเชาทดนทมขนาดใหญ กลาวคอ แมวาจะมทดนมาก แตรฐบาลแบงทดนใหกบชาวเมยนมารเปนขนาดเลกเพยงแปลงละ 1-5 เอเคอรเทานน ซงผถอครองทดนแตละสวนเปนคนละคนกน จงยากตอการตดตอขอเชาทดนใหไดขนาดใหญ นอกจากน ทดนขนาดใหญในเมยนมารไดถกกาหนดใหเปนเขตเกษตรกรรม หากตองการนาทดนดงกลาวมาสรางโรงงานตองขออนญาตจากรฐบาลกอน

3) ภาคการธนาคาร

• เขาถงแหลงเงนทนไดยาก กลาวคอ ผประกอบการตองเผชญกบอตราดอกเบยในระดบสง และตองชาระเงนทงหมดเมอครบป หลงจากนนตองทาเรองขอกเงนใหม นอกจากน สาหรบ SMEs ธนาคารยงตองการใหมผรบรองเงนกทงหมด

• ธนาคารยงไมมการนาระบบคอมพวเตอรมาใชอยางแพรหลาย ชาวเมยนมารสวนใหญจงนยมใชเงนสดและไมใชตวแลกเงน รวมทงการกาหนดใหถอนเงนไดไมเกน 50,000 ดอลลารสหรฐตอสปดาห ทาใหการทาธรกจในเมยนมารมปญหาสภาพคลอง

• ปจจบน ไมอนญาตใหมการตงสาขาของธนาคารตางชาตในเมยนมาร อยางไรกตาม คาดวาภายในป 2556 จะมการออกกฎหมายอนญาตใหธนาคารพาณชยทเปนการรวมทนระหวางนกลงทนตางชาตและเมยนมารสามารถดาเนนงานในเมยนมารได และคาดวาจะอนญาตใหมการตงสานกงานยอย (local subsidiaries) ในป 2558 กอนจะอนญาตใหตงสาขาอยางเตมรปแบบ (full branch) ไดในป 2559

• ธนาคารกลางของเมยนมารระมดระวงการโอนเงนออกนอกประเทศมาก การโอนเงนออกนอกประเทศทกครงตองไดรบอนญาตจากธนาคารกลางเมยนมารกอน และมขนตอนยงยาก เชน หากเปนกาไรจากการประกอบธรกจ จะตองหกภาษกอน

17 จากการรวบรวมขอมลและสมภาษณผประกอบการทเกยวของ พบวา ตนทนในการปนไฟเองอยทประมาณ 400-600 จาด /กโลวตต/ชวโมง ในขณะทตนทนในการซอไฟฟาจากรฐบาลอยทประมาณ 75 จาด/กโลวตต/ชวโมง

297

4) กฎระเบยบและมาตรการตางๆ

• เมยนมารมความไมแนนอนดานกฎระเบยบสง เนองจากรฐบาลเมยนมารยงคงปรบเปลยนกฎและมาตรการตาง ๆ อยางตอเนอง นกธรกจและนกลงทนจงตองคอยตดตามอยางใกลชด

• คณะกรรมาธการวาดวยการลงทนของเมยนมาร (Myanmar Investment Commission: MIC) เปนหนวยงานเดยวทมอานาจดลพนจในการตความกฎหมายการลงทนฉบบใหม ซงอาจมปญหาการแทรกแซงจากผมอานาจในรฐบาลได

5) แรงงาน

• แรงงานกอการประทวงบอยคร ง สวนใหญจะเปนการประทวงในโรงงานทมผประกอบการเปนชาวตางชาต โดยเฉพาะ จน และเกาหลใต เนองจากความแตกตางทางวฒนธรรมและภาษา

• ขอจากดดานแรงงานทมคณภาพ

6) ขอควรระวงอน ๆ

• ความไมแนนอนทางการเมอง

• ปญหาความไมสงบจากความขดแยงดานเชอชาตและชนกลมนอย

7.8 กรณศกษาการยายหรอชยายฐานการผลตทประสบความสาเรจหรอลมเหลว

กรณศกษาการยายหรอขยายฐานการผลตทประสบความสาเรจ18 ตวอยางเชน กรณของ Famoso Clothing ซงเปนโรงงานผลตเครองนงหมทตงอยในเขตอตสาหกรรมมงกะลาดง เมองยางกง เปนเจาของโดย Daiei Ready Made Clothes Corporation ของญปนโดยเรมกอตงเมอป 2545 และเรมตนจากการเปนเพยงโรงงานขนาดเลกทผลตชดสทสาหรบผชายใหกบตลาดญปนโดยเฉพาะ

เดมทนนบรษทแมของ Famoso Clothing ดาเนนการผลตสวนใหญในประเทศจน โดยมการจาง

แรงงานจนหลายพนคนสาหรบทางานในโรงงานผลตเครองนงหมทงหมด 3 โรงงาน จนกระทงป 2553 โรงงาน 2 จาก 3 แหงในจนปดตวลง เนองจากคาจางแรงงานในจนสงขนเปน 400 ดอลลารสหรฐตอเดอน ขณะท คาจางแรงงานในยางกงทตาเพยง 100 ดอลลารสหรฐตอเดอน บรษทแมจงหนมาปรบปรงโรงงาน Famoso Clothing ทตงอยในยางกงดวยตนทน 7 ลานดอลลารสหรฐ เพอเปนศนยกลางการผลตแหงใหมของบรษท โดยภายในป 2556 บรษทคาดวาจะปดโรงงานทเหลอในจน และเพมกาลงการผลตของโรงงานในยางกงถง 3 เทาจากเดมผลตชดสทปละ 170,000 ชดเปนปละ 500,000 ชด

18 บทความ Rite of passage นตยสาร The Economist ฉบบวนท 25 พฤษภาคม 2556

298

บรษทใหความเหนวา นอกจากคาแรงทถกแลว บรษทยงเลงเหนถงโอกาสจากการทเมยนมารเรม

ปฏรประบอบการเมองการปกครองซงกคอ การยกเลกมาตรการควาบาตรทางเศรษฐกจจากชาตตะวนตกโดยเฉพาะการหามนาเขาสนคาจากเมยนมาร รวมทง ยงเหนวาเมยนมารเปนตลาดใหมทมประชากรและกาลงแรงงานจานวนมากอกดวย

ผลจากการยกเลกมาตรการควาบาตรจากสหภาพยโรปทาให Famoso Clothing เรมรบจางผลตชด

สทใหกบยหอ Marks & Spencer เปนครงแรก โดยจะทาการขนสงสนคาในเดอนกรกฎาคม 2556 นอกจากน จากความตองการชดสทของชาวเมยนมารทเพมขน โดยเฉพาะในกรงเนปดอว Famoso Clothing จงเรมหนมาผลตชดสทเพอบกตลาดเมยนมารเปนครงแรกดวย

7.9 หนวยงานทสาคญในการตดตอเพอเขาไปลงทน

1) กองสงเสรมการลงทนภายในตางประเทศ สานกงานคณะกรรมการสงเสรมการลงทน ทอย: 555 ถ. วภาวดรงสต เขตจตจกร กรงเทพ 10900 โทรศพท: 02-553-8218, 02-553-8395 โทรสาร: 02-553-8318 อเมล: [email protected]

2) สถานเอกอครราชทตไทย ณ เมองยางกง ทอย: No. 94, Pyay Road, Dagon Township,

Yangon, Republic of the Union of Myanmar โทรศพท: (951) 226-721, (951) 226-728, (951) 226-824 โทรสาร: (951) 221-713 อเมล: [email protected]

3) สานกงานสงเสรมการคา ณ เมองยางกง

ทอย: 86(A) Shin Saw Pu Road, San Chaung Township, Yangon, Republic of the Union of Myanmar

โทรศพท: (951) 510-731, (951) 558-628, (951) 558-556 ตอ 7041 โทรสาร: (951) 510-731 อเมล: [email protected], [email protected]

299

4) สานกงานตวแทนธนาคารกรงเทพ ณ เมองยางกง ทอย: Chatrium Hotel Royal Lake Yangon, Lobby Floor 40 Natmauk Road, Tamwe Township, North Yangon, Republic of the Union of Myanmar โทรศพท: (951) 549-922, (951) 549-933 โทรสาร: (951) 549-977 อเมล: [email protected], [email protected]

5) Myanmar’s Garment Manufacturers Association (MGMA) ทอย: 6th Floor, UMFCCI Building No.29, Min Ye KyawSwar Street, Lanmadaw Township, Yangon, Republic of the Union of Myanmar โทรศพท: (951) 214-829, (959) 519-5781, (959) 514-8761 โทรสาร: (951) 214-829 อเมล: [email protected], [email protected].

6) Myanmar Marketing Research & Development Co., Ltd (MMRD) ทอย: 6-9th Floor, Building C, New Mingalar Market,

Corner of Set Yone Road &Banyardala Road, MingalarTaungNyunt Township, Yangon, Republic of the Union of Myanmar

โทรศพท: (951) 200-326, (951) 200-846, (951) 201-350 โทรสาร: (951) 202-425 อเมล: [email protected]

7) Myanmar Industries Association (MIA) ทอย: 5th Floor, UMFCCI Building No.29, Min Ye KyawSwar Street, Lanmadaw Township, Yangon, Republic of the Union of Myanmar โทรศพท: (951) 214-830, (951) 214-831 โทรสาร: (951) 214-832 อเมล: [email protected]

300

8) Myanmar Gems & Jewellery Entrepreneurs Association (MGJEA)

ทอย: 8th Floor, UMFCCI Building No.29, Min Ye KyawSwar Street, Lanmadaw Township, Yangon, Republic of the Union of Myanmar โทรศพท: (951) 218-451 โทรสาร: (951) 230-0159 อเมล: [email protected], [email protected]

9) The Republic of the Union of Myanmar Federation of Chambers of Commerce &

Industry (UMFCCI) ทอย: 2nd Floor, UMFCCI Building No.29, Min Ye KyawSwar Street, Lanmadaw Township, Yangon, Republic of the Union of Myanmar โทรศพท: (951) 214-343, (951) 214-344~9 โทรสาร: (951) 214-484 อเมล: [email protected], [email protected]

301

บทท 8 บทสรปและขอเสนอแนะทางนโยบาย

อตสาหกรรมทใชแรงงานเขมขน โดยเฉพาะอยางยงเสอผาและเครองนงหม รองเทาและเครองหนง และอญมณและเครองประดบ มบทบาทสาคญอยางมากตอเศรษฐกจไทย ในฐานะเปนอตสาหกรรมสงออกทสาคญของประเทศ โดยคดเปนสดสวนรอยละ 6.5 ของมลคาการสงออกสนคาทงหมดของประเทศไทยในป 2555 นอกจากน ยงเปนแหลงการจางงานทสาคญของประเทศ โดยมสดสวนการจางงานสงถงรอยละ 16 ของการจางงานในภาคอตสาหกรรมทงหมดในป 25541

อยางไรกตาม ความสามารถในการแขงขนของอตสาหกรรมทใชแรงงานเขมขนดงกลาวของไทยเรมลดตาลง โดยจะเหนไดจากสวนแบงตลาดของไทยในตลาดโลกทเรมลดลง ซงสวนหนงเปนผลจากปญหาการขาดแคลนแรงงานและการเพมขนของคาจางทวความรนแรงอยางตอเนอง หากเปรยบเทยบคาจางเฉลยของแรงงานในอตสาหกรรมทใชแรงานเขมขนดงกลาวในป 2550 และป 2556 ณ ไตรมาสท 1 (ภาพท 8.1) พบวา คาจางเฉลยในอตสาหกรรมดงกลาวเพมสงขนมาก กลาวคอ อตสาหกรรมสงทอเพมขนจาก 4,867 บาทในป 2550 เปน 9,217 บาทในป 2556 (คดเปนรอยละ 89) อตสาหกรรมเครองนงหมเพมขนจาก 4,884 บาทในป 2550 เปน 7,745 บาทในป 2556 (คดเปนรอยละ 59) อตสาหกรรมรองเทาและเครองหนงเพมขนจาก 5,467 บาทในป 2550 เปน 8,150 บาทในป 2556 (คดเปนรอยละ 49) และอตสาหกรรมอญมณและเครองประดบเพมขนจาก 7,219 บาทในป 2550 เปน 10,955 บาทในป 2556 (คดเปนรอยละ 52)

1 ทมา: ขอมลการสารวจภาวะการทางานของประชากร, สานกงานสถตแหงชาต

302

ภาพท 8.1 คาจางเฉลยของแรงงานในอตสาหกรรมทใชแรงงานเขมขน (ณ ไตรมาสท 1)

ทมา: ขอมลการสารวจภาวะการทางานของประชากร, สานกงานสถตแหงชาต

หากพจารณาอตราเตบโตเฉลยของคาแรงในอตสาหกรรมดงกลาว พบวา นบตงแตป 2551-2555 อตราการเตบโตเฉลยของคาแรงในอตสาหกรรมสงทอคดเปนรอยละ 9 อตสาหกรรมเครองนงหมรอยละ 8 อตสาหกรรมรองเทาและเครองหนงรอยละ 7 และอตสาหกรรมอญมณและเครองประดบรอยละ 4 และในป 2556 (เมอเทยบกบไตรมาสท 1 ของป 2555) ผลจากนโยบายคาแรงขนตา 300 บาทตอวนทวทงประเทศ ทาใหอตราการเตบโตเฉลยของคาแรงในอตสาหกรรมเหลานเพมสงขนอยางชดเจน กลาวคอ อตสาหกรรมสงทอ (รอยละ 23) อตสาหกรรมเครองนงหม (รอยละ 11) อตสาหกรรมรองเทาและเครองหนง (รอยละ 10) และอตสาหกรรมอญมณและเครองประดบ (รอยละ 35) 8.1 เปรยบเทยบโครงสรางตนทนการผลต

การเปรยบเทยบโครงสรางตนทนการผลต คอการจาลองโครงสรางตนทนของโรงงาน เพอศกษาความ

แตกตางของตนทนการผลตเบองตน ในกรณทโรงงานซงตงอยในกรงเทพฯ ยายไปดาเนนการผลตในโฮจมนหและยางกง (ดรายละเอยดสมมตฐานตามภาคผนวกท 1)

2550 2551 2552 2553 2554 2555 2556

สงทอ 4,867 5,355 5,385 6,026 6,948 7,481 9,217

เครองนงหม 4,884 5,275 5,359 5,422 5,761 7,027 7,745

เครองหนงและรองเทา 5,467 6,340 6,590 6,192 7,014 7,377 8,150

อญมณและเครองประดบ 7,219 9,413 8,926 7,434 8,519 8,119 10,955

2,000

4,000

6,000

8,000

10,000

12,000

303

8.1.1 อตสาหกรรมสงทอและเครองนงหม คณะผวจยจงจาลองโครงสรางตนทนการผลตในเมองโฮจมนหและยางกง โดยใชโครงสรางตนทนการ

ผลตของโรงงานผลตเครองแตงกายของไทยในการศกษา เนองจากอตสาหกรรมการผลตเครองนงหมเปนอตสาหกรรมปลายนา ซงมแนวโนมทจะยายหรอขยายฐานการผลตไปยงประเทศเพอนบาน

จากการจาลองโครงสรางตนทนของโรงงานผลตเครองแตงกายในโฮจมนหและยางกง พบวา หาก

กาหนดใหตนทนการผลตสนคาหนาโรงงานทตงอยในกรงเทพฯ มมลคาเทากบ 100 บาท ตนทนการผลตสนคาหนาโรงงานทเมองโฮจมนหจะเทากบ 90.16 บาท ในขณะทตนทนการผลตหนาโรงงานทตงอยในเมองยางกงอยท 86.19 บาท (ตารางท 8.1)

ตารางท 8.1 โครงสรางตนทนการผลตเครองนงหมทโฮจมนหและยางกง เปรยบเทยบกบกรงเทพฯ

ตนทน กรงเทพฯ โฮจมนห ยางกง

วตถดบ 47.05 47.05 47.05

แรงงาน* 22.91 18.46 9.39

คาใชจายสานกงาน 6.83 3.54 1.92

ไฟฟา 4.15 2.05 8.74

นา 0.05 0.04 0.09

อนๆ 19.01 19.01 19.01

ตนทนการผลตหนาโรงงาน** 100.00 90.16 86.19

ทมา: คณะผวจย หมายเหต: * ตนทนแรงงาน ประกอบดวยคาจางแรงงานและเงนสมทบทนายจางตองจายใหระบบประกนสงคม ** ไมรวมตนทนคาขนสงจากโรงงานไปยงทาเรอ

ปจจยหลกทสงผลใหตนทนการผลตหนาโรงงานในแตละพนทมความแตกตางกนคอ ตนทนแรงงาน

โดยกรงเทพฯ มตนทนแรงงานสงทสด รองลงมาคอ โฮจมนห และเวยดนาม ตามลาดบ ทงน มขอสงเกตวา โรงงานเครองนงหมทตงอยในยางกงมตนทนคาไฟฟาสงทสด โดยสงกวากรงเทพฯ และเวยดนามมาก เนองจากยางกงมปญหาขาดแคลนไฟฟา ผประกอบการจงตองปนไฟฟาใชเอง ซงมตนทนสงกวาการซอไฟฟาจากรฐบาล

304

8.1.2 อตสาหกรรมรองเทาและเครองหนง คณะผวจยจาลองโครงสรางตนทนการผลตในเมองโฮจมนหและยางกง โดยใชโครงสรางตนทนการ

ผลตของโรงงานผลตรองเทาและเครองหนงของไทยในการศกษา เนองจากเปนอตสาหกรรมปลายนาของอตสาหกรรมรองเทาและเครองหนง ซงมแนวโนมทจะยายหรอขยายฐานการผลตไปยงประเทศเพอนบาน

จากการจาลองโครงสรางตนทนของโรงงานผลตรองเทาและเครองหนงในโฮจมนหและยางกง พบวา

หากกาหนดใหตนทนการผลตรองเทาและเครองหนงหนาโรงงานทตงอยในกรงเทพฯ มมลคาเทากบ 100 บาท ตนทนการผลตสนคาหนาโรงงานทโฮจมนหจะอยท 92.21 บาท ในขณะทตนทนการผลตหนาโรงงานทตงอยในยางกงอยท 83.95 บาท (ตารางท 8.2)

ตารางท 8.2 โครงสรางตนทนการผลตรองเทาและเครองหนงทโฮจมนหและยางกง

เปรยบเทยบกบกรงเทพฯ


วตถดบ 46.10 46.10 46.10

แรงงาน* 20.13 17.77 9.16


ไฟฟา 1.58 0.78 3.33

นา 0.08 0.06 0.14

อนๆ 22.53 22.53 22.53


ทมา: คณะผวจย หมายเหต: * ตนทนแรงงาน ประกอบดวยคาจางแรงงานและเงนสมทบทนายจางตองจายใหระบบ

ประกนสงคม ** ไมรวมตนทนคาขนสงจากโรงงานไปยงทาเรอ

ปจจยหลกทสงผลใหตนทนการผลตหนาโรงงานในแตละพนทมความแตกตางกนคอ ตนทนแรงงาน

โดยกรงเทพฯ มตนทนแรงงานสงทสด รองลงมาคอ โฮจมนห และเวยดนาม ตามลาดบ ทงน มขอสงเกตวา ความแตกตางระหวางตนทนคาไฟฟาของโรงงานผลตรองเทาและเครองหนงทตงอยในกรงเทพฯ และยางกง มสดสวนนอยกวาความแตกตางระหวางตนทนคาไฟฟาของโรงงานผลตเครองนงหมทตงอยในกรงเทพฯ และยางกง เนองจากกระบวนการผลตรองเทาและเครองหนงใชไฟฟาในสดสวนทนอยกวากระบวนการผลตเครองนงหม

305

8.1.3 อตสาหกรรมอญมณและเครองประดบ คณะผวจยจาลองโครงสรางตนทนการผลตในเมองโฮจมนหและยางกง โดยใชโครงสรางตนทนการ

ผลตของโรงงานผลตเครองเพชรพลอยและรปพรรณของไทยในการศกษา เนองจากเปนอตสาหกรรมปลายนา ซงมแนวโนมทจะยายหรอขยายฐานการผลตไปยงประเทศเพอนบาน

จากการจาลองโครงสรางตนทนของโรงงานผลตเครองเพชรพลอยและรปพรรณในโฮจมนหและยางกง

พบวา หากกาหนดใหตนทนการผลตสนคาหนาโรงงานทตงอยในกรงเทพฯ มมลคาเทากบ 100 บาท ตนทนการผลตสนคาหนาโรงงานทเมองโฮจมนหจะเทากบ 95.98 บาท ในขณะทตนทนการผลตหนาโรงงานทตงอยในเมองยางกงอยท 93.73 บาท (ตารางท 8.3) ซงนบวาไมแตกตางกนมากนก หากเปรยบเทยบกบในกรณของอตสาหกรรมการผลตเครองนงหมและอตสาหกรรมการผลตรองเทาและเครองหนง เนองจากสดสวนของตนทนแรงงานของอตสาหกรรมการผลตเครองเพชรพลอยและรปพรรณตากวาเกอบครงหนงของอตสาหกรรมการผลตเครองนงหมและอตสาหกรรมการผลตรองเทาและเครองหนง ทงน ปจจยหลกทสงผลใหตนทนการผลตหนาโรงงานในแตละพนทมความแตกตางกนคอ ตนทนแรงงาน โดยกรงเทพฯ มตนทนแรงงานสงทสด รองลงมาคอ โฮจมนหและเวยดนาม ตามลาดบ

ตารางท 8.3 โครงสรางตนทนการผลตอญมณและเครองประดบทโฮจมนหและยางกง

เปรยบเทยบกบกรงเทพฯ


วตถดบ 64.11 64.11 64.11

แรงงาน* 12.17 9.55 5.54


ไฟฟา 1.26 0.62 2.65

นา 0.10 0.08 0.18

อนๆ 20.82 20.82 20.82


ทมา: คณะผวจย หมายเหต: * ตนทนแรงงาน ประกอบดวยคาจางแรงงานและเงนสมทบทนายจางตองจายใหระบบ

ประกนสงคม ** ไมรวมตนทนคาขนสงจากโรงงานไปยงทาเรอ

306

8.2 แนวทางการยายหรอขยายฐานการผลตไปยงประเทศเพอนบาน

ในอตสาหกรรมทใชแรงงานเขมขน โดยเฉพาะอยางยง ขนการผลตทมมลคาเพมไมสงนก ปจจยสาคญทสดในการแขงขนคอ ตนทนดานแรงงาน ดงนน ผประกอบการไทยทเปนผรบจางผลต (OEMs) ซงตองเผชญกบการแขงขนดานราคาทรนแรงจากตางประเทศ จงตองแสวงหาแหลงผลตทมคาจางตาเพอรกษาความสามารถในการแขงขน ยกตวอยางเชน ในอตสาหกรรมเครองนงหม ในป 2006 จานวนวสาหกจและแรงงานในกรงเทพฯ และปรมณฑล2 คดเปนสดสวนรอยละ 79 และรอยละ 75 ของอตสาหกรรมเครองนงหมทงหมด แตในป 2010 จานวนวสาหกจและแรงงานในกรงเทพฯ และปรมณฑล ไดลดสดสวนลงเหลอเพยง รอยละ 76 และรอยละ 57 ตามลาดบ และจงหวดทผประกอบการยายฐานการผลตไปมากทสด ไดแก ตาก ขอนแกน และนครราชสมา อยางไรกตาม แนวโนมของคาจางแรงงานทเพมสงขนและกาลงแรงงานทลดลงในประเทศไทย สงผลใหผประกอบการไทยบางสวนยายหรอขยายฐานการผลตไปยงประเทศเพอนบานทมคาแรงตากวาไทย เชน เวยดนาม กมพชา และลาว 8.2.1 ผประกอบการกลมทมแนวโนมในการยายหรอขยายฐานการผลต

ผประกอบการขนาดใหญทมคาสงซอจากผซอตางประเทศรายใหญ มโอกาสทจะยายหรอขยายฐาน

การผลตไปยงประเทศเพอนบานมากกวาผประกอบการขนาดกลางและขนาดเลก (SMEs) เนองจากเปนการปฏบตตามคาแนะนาของผซอทเรยกรองใหผประกอบการยายหรอขยายฐานการผลตไปยงประเทศทมคาแรงตากวา เพอคงความสามารถในการแขงขนดานราคา นอกจากน ผประกอบการรายใหญยงมความพรอมดานเงนทนมากกวา และมความสามารถในการยอมรบความเสยงมากกวา SMEs

สวน SMEs นน การยายหรอขยายฐานการผลตไปยงประเทศเพอนบานไมสามารถทาไดงายนก

เพราะมความสามารถในการยอมรบความเสยงในระดบจากด และจาเปนตองใชเงนทนจานวนมาก ทงในการลงทนและศกษาหาขอมล ทงน จากการศกษาและสมภาษณผทเกยวของพบวา ผประกอบการทเขาไปลงทนในประเทศเพอนบานมกประสบปญหาขาดความรและความเขาใจเกยวกบกฎระเบยบและแนวทางปฏบต

2 กรงเทพฯ และปรมณฑล ประกอบดวย กรงเทพฯ สมทรปราการ สมทรสาคร นครปฐม นนทบร และปทมธาน

307

8.2.2 พนททเหมาะสมในการยายหรอขยายฐานการผลต

1) ระดบประเทศ หากผประกอบการไทยสนใจทจะยายหรอขยายฐานการผลตไปยงประเทศเพอนบานเพอหาแหลงแรงงานทคาจางตากวาประเทศไทย ประเทศเพอนบาน โดยเฉพาะทตงอยในอนภมภาคลมแมนาโขง (GMS) ประกอบดวย เมยนมาร ลาว กมพชา และเวยดนาม มความนาสนใจ เนองจากคาแรงทตากวาไทย ในป 2554 เงนเดอนของแรงงานในโรงงานทวไปทตาทสดในอาเซยน 5 อนดบแรกคอ ยางกง (68 ดอลลารสหรฐ) รองลงมาคอ พนมเปญ (82 ดอลลารสหรฐ) ฮานอย (111 ดอลลารสหรฐ) เวยงจนทน (118 ดอลลารสหรฐ) และโฮจมนห (130 ดอลลารสหรฐ)3 นอกจากน หากพจารณาในดานกาลงแรงงานพบวา ในป 2552 ประเทศใน GMS ทมกาลงแรงงานมากทสดคอ เวยดนาม (50.1 ลานคน) รองลงมาคอ เมยนมาร (27.6 ลานคน) กมพชา (7.7 ลานคน) และลาว (3 ลานคน)4 หากพจารณาทงจากปจจยดานคาแรงและกาลงแรงงาน จะเหนไดวา โดยเปรยบเทยบ เวยดนามและเมยนมารมความนาสนใจมากกวากมพชาและลาว ทงน การเขาไปลงทนในเวยดนามและเมยนมารมจดแขงและจดออน5 ดงน

• การเขาไปลงทนในเวยดนาม จดแขงทสาคญคอ ตลาดในประเทศทมศกยภาพในการเตบโตสง แหลงแรงงานทมคาจางตาและกาลงแรงงานมาก มทรพยากรบคคลทมคณภาพ และเปนฐานการสงออกไปยงประเทศทสาม ขณะทจดออนทสาคญคอ กฎหมายทไมชดเจนและมการเปลยนแปลงบอย คาจางทเพมสงขน ปญหาดานเสถยรภาพทางเศรษฐกจมหภาค และโครงสรางพนฐานทยงไมคอยพฒนา

• การเขาไปลงทนในเมยนมาร จดแขงทสาคญคอ แหลงแรงงานทมคาจางตาและกาลงแรงงานมาก ตลาดในประเทศมศกยภาพในการเตบโตสง ตนทนวตถดบตา และการเปนฐานการสงออกไปยงประเทศทสามได

3 ทมา: ผลสารวจจากบรษทญปนทลงทนในประเทศตางๆ โดย JETRO. The 22nd Survey of Investment Related Costs in Asia and Oceania (2011) 4 ทมา: ธนาคารโลก 5 คณะผวจยวเคราะหจากขอมลจากการสมภาษณ และ Survey Report on Overseas Business Operations by Japanese Manufacturing Companies Results of the JBIC FY2012 Survey:-Outlook for Japanese Foreign Direct Investment (24thAnnual Survey), December 2012.

308

ขณะทจดออนทสาคญคอ โครงสรางพนฐานยงไมคอยพฒนา ความไมมเสถยรภาพทางการเมอง การเขาถงขอมลทาไดยากลาบาก ระบบกฎหมายยงไมพฒนา และกฎระเบยบทไมชดเจนและมการเปลยนแปลงบอย

2) ระดบจงหวด ในการพจารณาขอมลเชงพนทในระดบจงหวดของเวยดนามและเมยนมาร โดยใชปจจยหลก เชน จานวนกาลงแรงงานในจงหวดและบรเวณใกลเคยง โครงสรางพนฐาน เสนทางการคมนาคมขนสง และนโยบายในการสงเสรมการลงทนของจงหวด เปนขอมลทสาคญเพอประกอบการพจารณาในการตดสนใจลงทน พบวา ในกรณของประเทศเวยดนาม ผลการจดอนดบของดชนความสามารถในการแขงขนของจงหวด6 ในป 2012 สะทอนวา จงหวดทมความสามารถในการแขงขนสงมกจะอยในภาคใตของเวยดนาม7 และจงหวดสวนใหญในเวยดนามมความสามารถในการแขงขนระดบกลาง-สง8 อยางไรกตาม โฮจมนหและจงหวดใกลเคยง (เชน บนเยอง ดองไน และบาเรย-วงเตา) เรมมปญหาดานความตงตวของแรงงานทหาไดยากขน รวมทงพนทสาหรบตงโรงงานคอนขางเตมแลว ดงนน นกลงทนอาจพจารณาจดตงโรงงานในจงหวดทอยหางไกลจาก โฮจมนหออกไปอก เชน เทนน ลองอน และเถยนเกยง (ภาพท 8.2)

6 ดชนความสามารถในการแขงขนของจงหวด เปนการวดความยากงายในการประกอบธรกจ ธรรมาภบาลทางเศรษฐกจ (economic governance) และความพยายามในการปฏรปการบรหารจดการของรฐบาลทองถน ในระดบจงหวดและเมองของเวยดนาม 7 จงหวดทมความสามารถในการแขงขนสง (17 จงหวด) ไดแก Dong Thap, An Giang, Lao Cai, Binh Dinh, Vinh Long, Kien Giang, Bac Lieu, Tra Vinh, Dong Nai, Bac Ninh, Hau Giang, Da Nang, HCMC, Can Tho, Quang Nam, Long An, Thai Nguyen 8 จงหวดทมความสามารถในการแขงขนระดบกลาง-สง (35 จงหวด) ไดแก Ninh Thuan, Binh Duong, Quang Ninh, BRVT, Son La, Ninh Binh, Khanh Hoa, Thai Binh, Ben Tre, Quang Ngai, Hung Yen, Tien Giang, TT-Hue, Bac Giang, Gia Lai, Hai Duong, Lang Son, Ha Tinh, Dak Lak, Quang Tri, Quang Binh, Binh Phuoc, Phu Tho, Hoa Binh, Yen Bai, Vinh Phuc, Thanh Hoa, Soc Trang, Nghe An, Binh Thuan, Dak Nong, Ca Mau, Hai Phong, Ha Noi, Phu Yen, Ga Giang

309

ภาพท 8.2 จงหวดทอาจพจารณาเปนแหลงทตงโรงงานอตสาหกรรมทศกษาในเวยดนาม

ทมา: ขอมลจาก JETRO, 2012.

ในกรณของเมยนมาร พนททนกลงทนใหความสนใจเขาไปลงทนคอ ยางกงและจงหวดใกลเคยง เนองจากระดบความรนแรงของปญหาดานโครงสรางพนฐานนบวานอยกวาบรเวณอนๆ โดยเปรยบเทยบ กลาวคอ ในภาพรวม ระดบการพฒนาของโครงสรางพนฐานในเมยนมารยงคงอยในระดบตา แมแตในยางกงและจงหวดใกลเคยง ซงมระดบการพฒนาของโครงสรางพนฐานทนบวาสงกวาบรเวณอนๆ อยมาก กยงคงประสบปญหา เชน ปญหาไฟฟาดบเปนประจาทกวน และปญหาถนนทเชอมตอระหวางเมองหรอจงหวดทอยหางออกไปมคณภาพตา เปนตน 8.2.3 รปแบบการลงทนทเหมาะสมในการยายหรอขยายฐานการผลตไปยงประเทศเพอนบาน

ในกรณของการลงทนในเวยดนาม รปแบบการลงทนในการยายฐานหรอขยายการผลตในประเทศเวยดนามอาจจาแนกไดเปน 3 ประเภท ดงน

(1) การลงทนโดยตรง สวนใหญแลวผประกอบการตางชาตมกเขามาลงทนโดยตรงในเวยดนามมากกวา เมอเปรยบเทยบกบการรวมทนและการจางผลต

(2) การรวมทนกบผประกอบการทองถน สวนใหญจะเปนการใหผประกอบการทองถนเปนผจดหาชองทางการจดจาหนายผานทางรานคาปลก เนองจากผประกอบการทองถนทราบความตองการของตลาดภายในประเทศเปนอยางด

(3) การจางผลตใหกบผประกอบการทองถนนน ในปจจบน ผประกอบการทองถนในเวยดนามเรมทจะมอปกรณในการผลตททนสมยมากขน และสามารถผลตเพอสงออกได

310

สวนในกรณของการลงทนในเมยนมาร รปแบบการลงทนในการยายฐานหรอขยายการผลตในประเทศเมยนมารอาจจาแนกไดเปน 3 ประเภท ดงน

(1) การจางผประกอบการทองถนใหทาการผลต เปนลกษณะทผประกอบการตางชาตวาจางใหผประกอบการเมยนมารผลต โดยอยในรปแบบของสญญาการวาจางผลตแบบ CMP (CMP contracts)

(2) การลงทนโดยตรงทชาวตางชาตเปนเจาของเองทงหมด เนองจากความคลองตวในการบรหารงาน และไมตองแบกรบความเสยงในการหาคคาทองถนทไวใจได

(3) นกลงทนตางชาตเขามาลงทนโดยใหชาวเมยนมารเปนนอมน เพอประโยชนในการลดตนทนการประกอบการ เนองจากในอดต ชาวเมยนมารเสยคาใชจายในการดาเนนธรกจตากวานกลงทนชาวตางชาต

(4) การรวมทนกบผประกอบการทองถน โดยมทปรกษาทางกฎหมายใหคาแนะนา

ทงน การเปนเจาของกจการของชาวตางชาตในเมยนมารจะขนอยกบอตสาหกรรม บางอตสาหกรรมอนญาตใหชาวตางชาตสามารถถอครองหนไดทงหมด สวนในบางอตสาหกรรมซงเปนอตสาหกรรมควบคม เชน การทาเหมองขนาดใหญ ชาวตางชาตตองรวมทน (joint venture) กบชาวเมยนมาร โดยอนญาตใหชาวตางชาตถอครองหนไดสงสดรอยละ 80 นอกจากน สาหรบอตสาหกรรมผลตและขายเครองประดบ กฎหมายเมยนมารกาหนดใหนกลงทนตางชาตสามารถรวมทนไดกบรฐบาลเมยนมารเทานน 8.3 ขอเสนอแนะทางนโยบาย

ในสภาวการณทคาจางแรงงานสงขนและขาดแคลนแรงงาน ผประกอบการในอตสาหกรรมทใช

แรงงานเขมขนจาเปนตองปรบตวเพอรกษาความสามารถในการแขงขน ทงน แนวทางการปรบตวในระยะสนคอ การยายหรอขยายฐานการผลตไปยงประเทศเพอนบานทมคาจางแรงงานตากวา อยางไรกตาม ความไดเปรยบดานคาแรงตาจะเกดขนในระยะสนเทานน ดงนน ผประกอบการควรมงสแนวทางการปรบตวในระยะยาว คอจาเปนตองยกระดบการผลตใหมมลคาเพมสงขน เพอเพมความสามารถในการแขงขนในระยะยาว

ทงน ขอเสนอแนะทางนโยบายทง 2 ประเดนดงกลาว มความสอดคลองกบรางยทธศาสตรการสงเสรมการลงทนในระยะ 5 ป (พ.ศ. 2556 – 2560) ของคณะกรรมการสงเสรมการลงทน (Thailand Board of Investment: BOI) ทงในแงของการใหความสาคญกบการสงเสรมการลงทนไทยในตางประเทศมากขน (ประเทศเปาหมายลาดบ 1 ของ BOI ประกอบดวย เมยนมาร เวยดนาม กมพชา และอนโดนเซย) เพอเพมความสามารถในการแขงขน และในแงของการปรบโครงสรางทางเศรษฐกจผานการสรางมลคาเพมของอตสาหกรรม

311

8.3.1 ขอเสนอแนะทางนโยบายเพอสนบสนนการยายหรอขยายฐานการผลต คณะผวจยมขอเสนอแนะทางนโยบายเกยวกบบทบาทของภาครฐตอการบรหารจดการเพอสนบสนนการยายหรอขยายฐานการผลตของอตสาหกรรมทใชแรงงานเขมขนไปยงประเทศเพอนบาน 2 ประการ ดงน

ประการแรก การจดตงหนวยงานบรการเบดเสรจ ณ จดเดยว (one-stop service) ภาครฐควรจดตงหนวยงานบรการแบบเบดเสรจ ณ จดเดยว (one-stop service) ทใหขอมลพนฐาน

และขอมลเชงลกทเกยวของกบการไปลงทนในตางประเทศ เนองจากผประกอบการสวนใหญไมสามารถเขาถงขอมลทเกยวของกบการลงทนในตางประเทศ เชน สทธประโยชนทางการคา สทธประโยชนทางภาษ สทธประโยชนในการลงทนของตางชาต กฎหมายเกยวกบการลงทนของตางชาต ขอมลเกยวกบเขตเศรษฐกจพเศษ สงอานวยความสะดวกและโครงสรางพนฐานตางๆ (เชน ไฟฟา สนามบน และทาเรอ) ขอมลเชงพนทและเชงอตสาหกรรม ขอมลดานการตลาดของตางประเทศ ตลอดจนขอมลกฎระเบยบดานการขออนญาตจดตงโรงงานและใบรบรองทจาเปน

นอกจากน หนวยงานดงกลาวควรมบทบาทสาคญในการสนบสนนและสงเสรมการลงทนของวสาหกจ

ขนาดกลางและยอม (SMEs) ของไทยทตองการไปลงทนในตางประเทศ รวมทงชวยอานวยความสะดวกในการทาธรกจรวมกนระหวาง SMEs ของไทยและประเทศเพอนบาน โดยหนวยงานของตางประเทศทเปนตวอยางทดคอ Japan External Trade Organization (JETRO) ของญปน

ประการทสอง การเรงรดการจดตงเขตเศรษฐกจพเศษบรเวณตะเขบชายแดน ภาครฐควรเรงรดการจดตงเขตเศรษฐกจพเศษ (special economic zone: SEZ) บรเวณตะเขบ

ชายแดน เชน บรเวณ อ.แมสอด จ.ตาก, อ.สงขละบร จ.กาญจนบร, อ.แมสาย จ.เชยงราย และ อ.อรญประเทศ จ.สระแกว เปนตน โดยอาจมการบงคบใชกฎหมายพเศษเพอชวยลดภาระของผประกอบการ เชน ดานคาจางแรงงานและการจางแรงงานตางดาว โดยการจดตงเขตเศรษฐกจพเศษบรเวณชายแดนมขอดคอ ผประกอบการยงสามารถดาเนนการผลตไดในประเทศไทย กลาวคอ ผประกอบการไมตองเผชญกบความเสยงตางๆ ในการไปลงทนยงตางประเทศ โดยเฉพาะอยางยงความไมแนนอนของกฎระเบยบขอบงคบดานการลงทน

ทงน ขอเสนอแนะใหเรงรดการจดตงเขตเศรษฐกจพเศษบรเวณชายแดนสอดคลองกบรางยทธศาสตร

การสงเสรมการลงทนในระยะ 5 ป (พ.ศ. 2556–2560) ของ BOI ทมแผนสงเสรมคลสเตอรอตสาหกรรมใหมในภมภาค (new regional clusters) เชน คลสเตอรอตสาหกรรมแฟชน ซงประกอบดวยอตสาหกรรมสงทอและเครองนงหม รองเทาและเครองหนง รวมทงอญมณและเครองประดบ โดยการสงเสรมใหเกดคลสเตอร

312

อตสาหกรรมในภาคตางๆ ของประเทศหรอบรเวณพนทชายแดน ตามนโยบายการพฒนาพนทเฉพาะของรฐบาล ซง BOI จะกาหนดสทธประโยชนทเหมาะสมเปนรายกรณ เพอสรางการกระจกตวใหมของการลงทน 8.3.2 ขอเสนอแนะทางนโยบายเพอเปนแนวทางในการพฒนาอตสาหกรรม

เพอเปนการเพมความสามารถในการแขงขนในระยะยาว ภาครฐควรสนบสนนใหผประกอบการยกระดบ (upgrading) สขนการผลตทมมลคาเพมสงขน ซงแนวทางการยกระดบของผประกอบการอาจแตกตางกนตามลกษณะการผลต ดงน

1) ผรบจางประกอบ (assembler) หมายถง ผผลตตามคาสงของผซอและใชวตถดบทผซอจดหาให ทงน ในอตสาหกรรมเครองนงหม การประกอบ (assembly) มกใชคาวา CMP (cut, make and pack) หรอ CMT (cut, make and trim)

การรบจางประกอบเปนขนตอนทมมลคาเพมตาทสดในหวงโซคณคา (value chain) เนองจากมลคาการผลตทเกดขนเปนผลจากคาแรงเทานน ทงน ปจจยสาคญทสดทสงผลตอความสามารถในการแขงขนคอ คาจางทตา ดงนน ยทธศาสตรทควรพจารณาในระยะสนคอ การยายฐานการผลตไปยงแหลงทมคาจางแรงงานถกกวา หรอการจางเหมาชวง

อยางไรกตาม ผรบจางประกอบจะไมสามารถแขงขนไดในระยะยาว หากไมสามารถยกระดบการผลตของตนเอง เนองจากการแขงขนดานคาแรงทวความรนแรงมากขนเรอยๆ ดงนน ผรบจางประกอบควรยกระดบสขนการผลตทสงขนในหวงโซคณคาโดยการมงสการเปนผรบจางผลต (original equipment manufacturer: OEM) โดยภาครฐควรใหการสนบสนนดานเงนทน และพฒนาทกษะดานการเสาะหาวตถดบและบรการโลจสตกส

2) ผรบจางผลต (original equipment manufacturer: OEM) เปนผรบจางทาการผลต (ตามแบบ

ทไดรบจากผซอ) รวมทงการเสาะหาวตถดบและบรการดานโลจสตกสใหแกผซอ การรบจางผลตเปนขนตอนทมมลคาเพมไมคอยสงนกในหวงโซคณคา เนองจากมลคาการผลตสวนใหญเปนผลจากคาแรงเปนสาคญ ปจจยสาคญทสดทสงผลตอความสามารถในการแขงขนจงเปนตนทนคาแรงทตา ดงนน ยทธศาสตรทควรพจารณาในระยะสนคอ การยายหรอขยายฐานการผลตไปยงพนททมคาจางแรงงานตากวา หรอการจางเหมาชวงไปยงผรบจางประกอบทอยในพนททมคาจางตากวา

313

อยางไรกตาม หากผรบจางผลตมเพยงความสามารถในการแขงขนดานคาแรงทตา จะทาใหผรบจางผลตมโอกาสทจะหลดออกจากหวงโซคณคาของผซอไดงาย เนองจากผซอสามารถหาผผลตทมตนทนคาแรงตากวาจากทวโลกมาทดแทนไดโดยงาย ดงนน ผรบจางผลตควรมงพฒนาสการเปนผรบจางผลตทอยในระดบบน (preferred OEM supplier) ทมมาตรฐานทางสงคมและสงแวดลอม รวมทงมทกษะในการเสาะหาวตถดบทมคณภาพสงและราคาสมเหตสมผล รวมทงใหบรการดาน โลจสตกสทรวดเรวและตนทนตา นอกจากน ในระยะยาว ผรบจางผลตควรยกระดบสการเปนผรบจางออกแบบ (original design manufacturer: OBM) โดยภาครฐควรสนบสนนและสงเสรมการพฒนาความสามารถในการออกแบบและการวจย การเพมความสามารถในการผลตทไดมาตรฐาน รวดเรว และมความยดหยนสง และการจดการหวงโซการผลตไดอยางมประสทธภาพ รวดเรว และตอบสนองตอความตองการของตลาดไดเปนอยางด โดยการประยกตใชเทคโนโลยสารสนเทศในการจดการคาสงซอทางอเลกทรอนกสจากผซอ ตลอดจนการตดตาม การวางแผน และการคาดการณในการผลตไดอยางมประสทธภาพ

3) ผรบจางออกแบบ (original design manufacturer: ODM) เปนผรบจางออกแบบ รวมทงผลต

สนคาใหแกผซอทเปนเจาของตราสนคา การรบจางออกแบบเปนขนตอนทมมลคาเพมสง ขณะทการรบจางผลตเปนขนตอนทใชแรงงานเขมขนและมมลคาเพมไมสงนก ดงนน ยทธศาสตรทอาจพจารณาใชคอ การดาเนนการออกแบบในประเทศ ขณะทในสวนของการผลต ผประกอบการอาจยายหรอขยายฐานการผลตไปยงพนททมคาจางแรงงานตากวา เชน เมยนมาร เวยดนาม กมพชา และลาว หรอจางเหมาชวงไปยงแหลงผลตทมคาจางตากวา และในระยะยาว ผรบจางออกแบบควรยกระดบสการเปนเจาของตราสนคา (original brand manufacturer: OBM) โดยภาครฐควรสนบสนนผประกอบการในการสรางแบรนด การทาการตลาด และการใหบรการลกคาอยางมคณภาพ 4) ผเปนเจาของตราสนคา (original brand manufacturer: OBM) เปนผขายสนคาภายใตตรา

สนคาของตนเอง ซงในการออกแบบ ผลต และทาการตลาดสนคานน เจาของตราสนคาอาจวาจางผอนใหดาเนนการเปนบางสวนหรอทงหมดกได

ผประกอบการในประเทศไทยทเปนเจาของตราสนคาเอง สวนใหญมกเปนเจาของแบรนดทมตลาดในประเทศ ทงน เพอเปนการเพมความสามารถในการแขงขนในระยะยาว ผประกอบการควรพจารณาขยายตลาดและสรางตราสนคาในระดบภมภาค โดยภาครฐควรสนบสนนทางดานการตลาด และการสรางเครอขาย

314

ทงน แนวคดการยกระดบอตสาหกรรมดงกลาวขางตน มความสอดคลองกบยทธศาสตรสงเสรมการลงทนใหมของ BOI ซงสนบสนนใหมการปรบโครงสรางเศรษฐกจ โดยในสวนของอตสาหกรรมเบา (ครอบคลมอตสาหกรรมสงทอและเครองนงหม รองเทาและเครองหนง อญมณและเครองประดบ) BOI มแผนใหผประกอบการไทยซงสวนใหญเปนผผลตระดบ OEM ยกระดบการผลตสการเปนผผลตในระดบ ODM และ OBM

คณะผวจยมขอเสนอแนะทางนโยบายเพอเปนแนวทางในการพฒนาอตสาหกรรมโดยการยกระดบการ

ผลต 6 ประการ ดงน ประการแรก การสงเสรม SMEs ในการเขาถงเงนทน ในการยกระดบอตสาหกรรมนน ผประกอบการจาเปนจะตองใชเงนทนเปนจานวนมาก ภาครฐจงควร

สงเสรมใหผประกอบการเขาถงเงนทน โดยเฉพาะกลม SMEs ซงเขาถงแหลงเงนทนไดยาก เพอใหสามารถตอยอดอตสาหกรรมตอไปได

ประการทสอง การพฒนาและเสรมสรางความแขงแกรงในการเชอมโยงธรกจ ภาครฐควรสนบสนนการเชอมโยงธรกจเพอสงเสรมการยกระดบโครงสรางอตสาหกรรมทงระหวาง

SMEs ดวยกนเอง (เชน การพฒนาคลสเตอร) และระหวาง SMEs และบรษทขนาดใหญ เชน การเชอมโยงการผลตของ SMEs ผานระบบการรบจางเหมาชวง (subcontracting) กบบรษทผซอรายใหญ โดยสามารถเชอมโยงไดทงในระดบประเทศและภมภาค

ประการทสาม การศกษาและอบรม ภาครฐควรสนบสนนใหมการศกษาหรอการจดฝกอบรมโดยสถาบนการศกษาหรอสถาบนเฉพาะทางท

มความรความเขาใจอยางลกซง เพอเสรมสรางทกษะเชงเทคนค ทกษะดานการจดการ การพฒนาผลตภณฑ การออกแบบ และการวจยตลาด ใหกบผประกอบการ

ประการทส การตลาดและการสรางเครอขาย หนวยงานภาครฐควรใหขอมล เชน ขอมลเกยวกบตลาด ผซอ และเทคโนโลย ทเปนปจจบนผานทาง

เวบไซต เพอใหผประกอบการไดรบทราบขอมลททนสมยและนาไปใชไดอยางเกดประโยชน รวมทงควรสนบสนนใหผประกอบการเขารวมงานแสดงสนคา เพอชวยทาการตลาดและสรางเครอขาย

ประการทหา การพฒนาและถายทอดเทคโนโลย กระทรวงอตสาหกรรมอาจสงเสรมใหมการออกแบบ พฒนา ถายทอด และปรบใชเทคโนโลยใหมๆ ส

SMEs

315

ประการสดทาย การรบรองมาตรฐาน หนวยงานภาครฐทเกยวของควรสนบสนนการปรบปรงกระบวนการผลตใหไดมาตรฐานสากลตามท

ลกคาตองการ เชน ISO 9000 รวมทงสงเสรมใหมการจดตงระบบดานความปลอดภยของพนกงานและการรกษาสงแวดลอม โดยการใหคาแนะนาและเงนสนบสนน

โดยสรป ในสภาวการณทคาจางแรงงานสงขนและขาดแคลนแรงงาน ผประกอบการในอตสาหกรรมทใชแรงงานเขมขนจาเปนตองแสวงหาแนวทางในการปรบตว ซงทางเลอกหนงคอ การยกระดบการผลตใหมมลคาเพมสงขน เพอรกษาความสามารถในการแขงขน อยางไรกตาม ในกรณทผประกอบการไมสามารถยกระดบการผลตสขนทมมลคาเพมสงขนได ผประกอบการมกยายหรอขยายฐานการผลตไปยงประเทศเพอนบานทมคาจางแรงงานตากวา โดยขนการผลตทยายไปในประเทศเพอนบานนนควรมมลคาเพมตา (เชน การตดเยบ) และขนการผลตทยงคงอยในประเทศควรมมลคาเพมสง (เชน การออกแบบและการตลาด) นอกจากน ในกรณทผประกอบการตองการขยายตลาด ผประกอบการอาจพจารณาปรบใชโรงงานในประเทศไทยเพอรองรบการผลตสาหรบลกคาใหมหรอการผลตทตองการความรวดเรวสง ซงจาเปนตองไดรบการควบคมดแลอยางใกลชด และใชโรงงานในประเทศเพอนบานทมคาแรงตาเพอรองรบการผลตสาหรบลกคาเกาหรอการผลตทไมตองการความรวดเรวสง ซงมกระบวนการผลตทชดเจนแลว และไมจาเปนตองไดรบการควบคมดแลอยางใกลชด อยางไรกตาม ผประกอบการไมควรมงเนนเพยงการลดตนทนดานคาแรงเทานน เนองจากความไดเปรยบดานคาแรงตาจะเกดขนในระยะสน ดงนน ผประกอบการจงควรมงยกระดบความสามารถทางเทคนคในการใชเทคโนโลยสารสนเทศเพอจดการเครอขายหวงโซอปทานในการผลตใหมประสทธภาพ และการควบคมการผลตทไดมาตรฐานเพอรกษาความเชอมโยงทางเครอขายกบผซออยางใกลชด นอกจากน ในการเพมความสามารถในการแขงขนในระยะยาว ผประกอบการควรเรงยกระดบการผลตสขนการผลตทมมลคาเพมสงขนในหวงโซคณคา

317

เอกสารอางอง ภาษาไทย กรมสงเสรมการสงออก กระทรวงพาณชย (2554). คมอการคาและการลงทน ราชอาณาจกรกมพชา.

คมอการคาและการลงทน สาธารณรฐประชาธปไตยประชาชนลาว. คมอการคาและการลงทน สาธารณรฐสงคมนยมเวยดนาม.

กรมสงเสรมการสงออก กระทรวงพาณชย (2555). คมอการคาและการลงทน สาธารณรฐสหภาพเมยนมาร. คมอการคาและการลงทน สหพนธรฐอนโดนเซย.

คมอการคาและการลงทน สหพนธรฐมาเลเซย. คมอการคาและการลงทน สาธารณรฐฟลปปนส คมอการคาและการลงทน สาธารณรฐสงคโปร.

ธนาคารแหงประเทศไทย (2554). รายงานภาวะเศรษฐกจการเงน สาธารณรฐประชาธปไตยประชาชนลาว ป

2553 และแนวโนมป 2554. ธนาคารแหงประเทศไทย (2555). รายงานภาวะเศรษฐกจการเงน ราชอาณาจกรกมพชา ป 2554 และแนวโนมป 2555

รายงานภาวะเศรษฐกจการเงน สาธารณรฐสงคมนยมเวยดนาม ป 2554 และแนวโนมป 2555 สมาคมอตสาหกรรมเครองนงหมไทย (2555). ขอมลการลงทนใน CLMV. สถาบนพฒนาอตสาหกรรมสงทอ (2555). สถตสงทอไทย 2554/2555. สถาบนวจยและพฒนาอญมณและเครองประดบแหงชาต (2555) ลทางการคาและการลงทนในตลาดอญมณ

และเครองประดบเวยดนาม. สานกงานคณะกรรมการสงเสรมการลงทน (BOI) (2554). ดชนและคมอการลงทน ราชอาณาจกรกมพชา. สานกงานคณะกรรมการสงเสรมการลงทนและสถาบนเอเชยศกษา. ดชนและคมอการลงทนสาธารณรฐประชาธปไตยประชาชนลาว. <http://www.boi.go.th> ดชนและคมอการลงทนราชอาณาจกรกมพชา. <http://www.boi.go.th> ดชนและคมอการลงทนสาธารณรฐแหงสหภาพเมยนมาร. <http://www.boi.go.th>

318

ดชนและคมอการลงทนสาธารณรฐสงคมนยมเวยดนาม. <http://www.boi.go.th> สานกงานสงเสรมวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอม (2550). มาตรการ/กฎระเบยบทางการคาสหภาพพมา. สานกงานสงเสรมวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอม (2554). คมอการคาและการลงทนในประเทศพมา. สานกงานสงเสรมวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอม (2555). โครงการพฒนาความรวมมอเพอสงเสรม

วสาหกจขนาดกลางและขนาดยอม. หอการคาไทยและสภาหอการคาแหงประเทศไทย (2554). คมอการคาและการลงทน ราชอาณาจกรกมพชา.

คมอการคาและการลงทน สาธารณรฐสหภาพพมา. ภาษาองกฤษ Allens (2012). Legal Guide to Investment in Vietnam. Akamatsu, K. 1962. A historical pattern of economic growth in developing countries. Journal

of Developing Economies, 1(1):3–25. Board of Investment (1010). Primer on doing Business in the Philippines. Deloitte (2011). Taxation and Investment in Indonesia 2011. Deloitte (2012). Taxation and Investment in Singapore 2012: Reach, relevance and reliability Deloitte (2013). Brunei Darussalam Highlight 2012. Deloitte (2013). Malaysia Highlight 2013. Deloitte (2013). Philippines Highlight 2013. Ernst & Young (2012). The 2012 Worldwide personal tax guide.

319

Ernst & Young (2012). Worldwide personal tax guide: Income tax, Social Security and Immigration 2012-2013.

German Agency for Technical Cooperation (GTZ) (2009) Leather and Footwear in Vietnam:

The Labour Markets and Gender Impact of the Global Economic slowdown on Value Chains.

General Statistics Office of Vietnam (2009) Business results of all enterprises of Viet Nam in

2009. Goto, K. (2012) Is the Vietnamese Garment Industry at a Turning Point? Upgrading from the

Export to the Domestic Market. In: Fukunishi (ed.) Dynamics of the Garment Industry in Low-Income Countries: Experience of Asia and Africa (Interim Report). Chousakenkyu Houkokusho, IDE-JETRO.

HSBC Bank Vietnam and PwC (2011). Doing Business in Vietnam. Investment Promotion Center South Vietnam (2010) Investment and Doing Business in the

Southern provinces of Vietnam 2010-2011. Ishida, Masami .2009. Special Economic Zones and Economic Corridors. ERIA Discussion Paper

Series. Japan External Trade Organization. 2008. The 19th Survey of Investment Related Costs in

Asia and Oceania. 2009. The 20th Survey of Investment Related Costs in Asia and Oceania. 2010. The 21th Survey of Investment Related Costs in Asia and Oceania. 2011. The 22th Survey of Investment Related Costs in Asia and Oceania. KPMG (2009). Investment in The Lao People’s Democratic Republic. KPMG (2011). Investing in Vietnam.

320

KPMG (2012). Investing in Cambodia. KPMG (2012). Investing in Myanmar. Kubo, K. (2013). Sources of Fluctuations in Parallel Exchange Rates and Policy Reform in

Myanmar. IDE-JETRO Discussion Paper, 388, February 2013. Kudo, T. (2012). How Has the Myanmar Garment Industry Evolved? In: Fukunishi (ed.)

Dynamics of the Garment Industry in Low-Income Countries: Experience of Asia and Africa (Interim Report). Chousakenkyu Houkokusho, IDE-JETRO.

PricewaterhouseCoopers (2012). Cambodia Pocket Tax Booklet 2012. PricewaterhouseCoopers (2012). Indonesian Pocket Tax Book 2012. PricewaterhouseCoopers (2012). Myanmar Business Guide. PricewaterhouseCoopers (2012). Vietnam Pocket Tax Book 2012. The Nation. “Laos approves new special economic zone near Friendship Bridge.” (22 May

2012) Zaw, Myinmo, and Toshihiro Kudo (2011). A Study on Economic Corridors and Industrial

Zones, Ports and Metropolitan and Alternative Roads in Myanmar. In: Intra- and Inter-City Connectivity in the Mekong Region, BRC Research Report No.6, Bangkok Research Center, IDE-JETRO, Bangkok, Thailand.

แหลงขอมลอเลกทรอนกส กรมการคาระหวางประเทศ <http://www.dft.go.th> กรมสงเสรมการสงออก <http://www.ditp.go.th> กระทรวงพาณชย <http://www2.moc.go.th> สานกงานคณะกรรมการสงเสรมการลงทน <http://www.boi.go.th> สานกงานเศรษฐกจอตสาหกรรม <http://www.oie.go.th>

321

ASEAN Secretariat <http://www.aseansec.org> Asian Development Bank<http://www.adb.org> CIA World Factbook <http://www.cia.org> International Monetary Fund <http://www.imf.org> International Trade Centre <http://www.trademap.org> Japan External Trade Organization <http://www.jetro.go.jp> United Nations Conference on Trade and Development.<http://unctad.org> The World Bank<http://www.worldbank.org> http://www.bedb.com.bn

ภาคผนวกท 1 สมมตฐานทใชในการจาลองโครงสรางตนทนโดยเปรยบเทยบ

323

สมมตฐานทใชในการจาลองโครงสรางตนทนโดยเปรยบเทยบของโรงงานผลตเครองนงหม

1) โครงสรางตนทนเปนของโรงงานผลตสนคาเครองแตงกายโดยการตดและเยบจากผา ยกเวนททาจากขนสตว รวมทงผาเชดหนา เนคไท ผาคลมไหล ผาคลมหนา และสงตดเยบ (ISIC 1810) เปนโรงงานขนาดใหญ มกาลงแรงงาน 624 คน1 โดยดาเนนธรกจแบบ CMT/CMP

2) โรงงานทจะตงในเวยดนามและเมยนมารนาเขาวตถดบจากไทย โดยภาษนาเขาวตถดบไปยงเวยดนามและเมยนมารเปนศนย เนองจากทงสองประเทศมนโยบายไมเกบภาษสนคานาเขาทเปนวตถดบสาหรบโรงงานทดาเนนการผลตแบบ CMT/CMP (นาเขาวตถดบเพอผลตแลวสงออก) ทาใหตนทนวตถดบของการตงโรงงานในไทย เมยนมาร หรอเวยดนาม เทากน

3) โรงงานมแรงงานเปนสดสวนดงน I. แรงงานรอยละ 60 เปนแรงงานสวนทไดรบคาจางเทากบคาแรงขนตากอนปรบเพมคาแรงขน

ตาในป 2555 ดงนน เมอมนโยบายปรบเพมคาแรงขนตาในป 2555 โรงงานจงปรบเพมคาจางของคนงานกลมนใหเทากบ 300 บาทตอวน2 ซงคดเปนการปรบเพมคาจางในอตรารอยละ 40

II. แรงงานรอยละ 40 เปนแรงงานสวนทไดรบคาจางสงกวาคาแรงขนตากอนปรบเพมคาแรงขนตาในป 2555 เมอมนโยบายปรบเพมคาแรงขนตาในป 2555 โรงงานไมจาเปนตองปรบเพมคาแรงขนตาใหแกคนงานกลมนในสดสวนทเทากนกบคนงานกลมแรก (รอยละ 40) แตตองปรบเพมขนเลกนอยเพอคงไวซงโครงสรางองคกร จงสมมตใหผประกอบการปรบเพมคาจางใหแรงงานกลมนในอตรารอยละ 20

4) โรงงานเปดทาการในเวลา 8.00 – 18.00 น. ดาเนนการผลตวนละ 10 ชวโมง 5) โรงงานทตงในยางกงยงคงมปญหาไฟฟาดบ ไดรบกระแสไฟฟาจากทางการวนละ 5 ชวโมง และ

ผลตกระแสไฟฟาใชเองวนละ 5 ชวโมง3 6) โรงงานใชนาในปรมาณมาก ในกรณทอตราคานาตอยนตการใชคดตามปรมาณการใชนา จงใช

อตราคานาสงสดในการคานวณ 7) ตนทนคาไฟฟาและคานามการปรบเพมขนเพอใหสอดคลองกบอตราคาไฟฟา คานา และภาวะ

เงนเฟอโดยมรายละเอยด ดงน

1จากขอมลโรงงานของกรมโรงงานอตสาหกรรม พบวา โรงงานทผลตสนคาเครองแตงกายเปนโรงงานขนาดใหญทงสน มกาลงแรงงานเฉลยโรงงานละ 624 คน 2โครงสรางตนทนในเบองตนไดจากขอมลตวชวดสมรรถนะการดาเนนงาน รายกลมอตสาหกรรม สศอ. ป 2554 และฐานขอมลตารางปจจยการผลตและผลผลต สศช. ป 2554 จงตองมการปรบใหสอดคลองกบตนทนในแตละสวนทเพมสงขนจากปจจยหลายดาน เชน ภาวะเงนเฟอ และนโยบายเพมคาแรงขนตา เปนตน 3การศกษาของ IDE-JETRO เรอง How Has the Myanmar Garment Industry Evolved? (2012) กลาววา ในชวงหนาแลงโรงงานในเมยนมารไดรบกระแสไฟฟาจากทางการเพยงวนละ 3 ชวโมง ทาใหตองปนกระแสไฟฟาใชเองถงวนละ 7 ชวโมง สวนในชวงหนาฝนจะไดรบกระแสไฟฟา วนละ 7 ชวโมง และตองปนกระแสไฟฟาเองวนละ 3 ชวโมง

324

I. ไฟฟา: ปรบตาม CPI ในหมวดไฟฟา โดยหากใช CPI ของป 2554 เปนปฐานพบวาคา CPI เฉลยในหมวดไฟฟาของป 2556 (ตงแตเดอนมกราคม – กรกฎาคม) เทากบ 125.92

II. นา: ปรบตาม CPI ในหมวดนาประปา โดยหากใช CPI ของป 2554 เปนปฐานพบวาคา CPI เฉลยในหมวดนาประปาของป 2556 (ตงแตเดอนมกราคม – กรกฎาคม) เทากบ 112.674

8) ในสวนคาใชจายสานกงาน ใชคาจางตอเดอนของพนกงานประเภท non-manufacturer เปนตวแทนในการคานวณเปรยบเทยบตนทนโดยไมไดมการปรบเพมคาจางตอเดอน (ตามนโยบายเพมคาแรงขนตา 300 บาททวประเทศไทย) เนองจากเปนกลมทคาจางสงกวาคาแรงขนตาอยแลว

9) ตนทนในดานอนๆ ประกอบดวย คาใชจายตลาด คาเสอมราคา เปนตน 10) อตราแลกเปลยนของเมยนมารท 975 จาดตอดอลลารสหรฐ 11) ตนทนของปจจยการผลตตางๆ แบงตามพนท ดงแสดงในตารางท 1

ตารางท 1 เปรยบเทยบตนทนของปจจยการผลตตางๆ ของอตสาหกรรมเครองนงหมแบงตามพนท

กรงเทพฯ โฮจมนห ยางกง

คาจางแรงงานในภาคการผลต 286 USD/เดอน + 5% 200 USD/เดอน + 21% 120 USD/เดอน + 2.5%

คาจางพนกงานนอกภาคการผลต (non-manufacturer)

617 USD/เดอน 320 USD/เดอน 173 USD/เดอน

คาไฟฟา 0.14 USD/kWh และ 9.86 USD/เดอน*

(a) ชวง off-peak (22.00-4.00 น.) ในอตรา 0.036 USD/kWh (b) ชวง standard (วนจนทร-เสาร เวลา 4.00-9.30 น., 11.00-17.00 น., 20.00-22.00 น.และวนอาทตย เวลา 4.00-22.00 น.) ในอตรา 0.058 USD/kWh (c)ชวง peak (วนจนทร-เสารเวลา 9.30-11.00 น. และ 17.00-20.00 น.) ในอตรา 0.103 USD/kWh

(a) ในกรณทไดรบกระแสไฟฟาจากรฐ: 75 จาด/kWh (b) กรณทปนกระแสไฟฟาใชเอง: 400-600 จาด/kWh

คานา 0.3-0.51 USD/cu.m. และ 2.84 USD/เดอน*

0.39 USD/cu.m. 0.88 USD/cu.m.

ทมา: รวบรวมจากการสมภาษณผประกอบการและ The 22nd Survey of Investment Related Costs in Asia and Oceania (FY 2011 Survey), JETRO. 2011.

หมายเหต: * คาไฟและคานาของไทยในสวนทเปน fixed cost ตอเดอน เทากบ 9.86 ดอลลารสหรฐและ 2.84 ดอลลารสหรฐตอเดอนตามลาดบ ซงคดเปนมลคานอยมากเมอเปรยบเทยบกบสวนทเปน variable cost ทแปรผนตามการใชงาน จงไมนามารวมในการคานวณ

4ขอมลจากกระทรวงพาณชย

325

สมมตฐานทใชในการจาลองโครงสรางตนทนโดยเปรยบเทยบของโรงงานผลตรองเทา และเครองหนง

1) โรงงานผลตสนคาประเภทผลตภณฑจากหนงแทและหนงเทยม เชน กระเปาเดนทาง กระเปาถอ

ซองใสกญแจ เปนตน (ISIC 1912) เปนโรงงานขนาดกลาง มกาลงแรงงาน 24 คน5 โดยดาเนนธรกจแบบ OEM

2) โรงงานทจะตงในเวยดนามและเมยนมารนาเขาวตถดบจากแหลงเดยวกบโรงงานในไทย โดยภาษนาเขาวตถดบไปยงเวยดนามและเมยนมารเปนศนย เนองจากทงสองประเทศมนโยบายไมเกบภาษสนคานาเขาทเปนวตถดบสาหรบโรงงานทดาเนนการผลตแบบ CMT/CMP (นาเขาวตถดบเพอผลตแลวสงออก) ทาใหตนทนวตถดบของการตงโรงงานในไทย เมยนมาร หรอเวยดนาม เทากน

3) โรงงานมแรงงานเปนสดสวนดงน I. แรงงานรอยละ 60 เปนแรงงานสวนทไดรบคาจางเทากบคาแรงขนตากอนปรบเพมคาแรงขน

ตาในป 2555 ดงนน เมอมนโยบายปรบเพมคาแรงขนตาในป 2555 โรงงานจงปรบเพมคาจางของคนงานกลมนใหเทากบ 300 บาทตอวน6 ซงคดเปนการปรบเพมคาจางในอตรารอยละ 40





เงนเฟอโดยมรายละเอยด ดงน

5จากขอมลโรงงานของกรมโรงงานอตสาหกรรม พบวา โรงงานทผลตสนคาประเภทเครองหนงสวนใหญเปนโรงงานขนาดเลก โดยโรงงานขนาดเลกมกาลงแรงงานเฉลยโรงงานละ 24 คน 6โครงสรางตนทนในเบองตนไดจากขอมลตวชวดสมรรถนะการดาเนนงาน รายกลมอตสาหกรรม สศอ. ป 2554 และฐานขอมลตารางปจจยการผลตและผลผลต สศช. ป 2554 จงตองมการปรบใหสอดคลองกบตนทนในแตละสวนทเพมสงขนจากปจจยหลายดาน เชน ภาวะเงนเฟอ และนโยบายเพมคาแรงขนตา เปนตน 7การศกษาของ IDE-JETRO เรอง How Has the Myanmar Garment Industry Evolved? (2012) กลาววา ในชวงหนาแลงโรงงานในเมยนมารไดรบกระแสไฟฟาจากทางการเพยงวนละ 3 ชวโมง ทาใหตองปนกระแสไฟฟาใชเองถงวนละ 7 ชวโมง สวนในชวงหนาฝนจะไดรบกระแสไฟฟาวนละ 7 ชวโมง และตองปนกระแสไฟฟาเองวนละ 3 ชวโมง

326

I. ไฟฟา: ปรบตาม CPI ในหมวดไฟฟา โดยหากใช CPI ของป 2554 เปนปฐานพบวาคา CPI เฉลยในหมวดไฟฟาของป 2556 (ตงแตเดอนมกราคม – กรกฎาคม) เทากบ 125.92

II. นา: ปรบตาม CPI ในหมวดนาประปา โดยหากใช CPI ของป 2554 เปนปฐานพบวาคา CPI เฉลยในหมวดนาประปาของป 2556 (ตงแตเดอนมกราคม – กรกฎาคม) เทากบ 112.678




327

ตารางท 2 เปรยบเทยบตนทนของปจจยการผลตตางๆ ของอตสาหกรรมรองเทาและเครองหนง แบงตามพนท


คาจางแรงงานในภาคการผลต

300.24 USD/เดอน + 5% 230 USD/เดอน + 21% 140 USD/เดอน + 2.5%




(a) ชวง off-peak (22.00 - 4.00 น.) ในอตรา 0.036 USD/kWh

(a) ในกรณทไดรบกระแสไฟฟาจากรฐ: 75 จาด/kWh

(b) ชวง standard (วนจนทร-เสาร เวลา 4.00 - 9.30 น., 11.00 - 17.00 น., 20.00 - 22.00 น.และวนอาทตย เวลา 4.00 - 22.00 น.) ในอตรา 0.058 USD/kWh

(b) กรณทปนกระแสไฟฟาใชเอง: 400-600 จาด/kWh

(c)ชวง peak (วนจนทร-เสารเวลา 9.30 - 11.00 น. และ 17.00 - 20.00 น.) ในอตรา 0.103 USD/kWh





328

สมมตฐานทใชในการจาลองโครงสรางตนทนโดยเปรยบเทยบของโรงงานผลตอญมณและเครองประดบ

1) โรงงานผลตเครองเพชรพลอยและรปพรรณ และผลตภณฑทเกยวของ (ISIC 3691) เปนโรงงาน

ขนาดเลก มกาลงแรงงาน 27 คน9 2) โรงงานทจะตงในเวยดนามและเมยนมารใชวตถดบจากในประเทศ เชนเดยวกบโรงงานในไทย 3) โรงงานมแรงงานเปนสดสวนดงน

I. แรงงานรอยละ 60 เปนแรงงานสวนทไดรบคาจางเทากบคาแรงขนตากอนปรบเพมคาแรงขนตาในป 2555 ดงนน เมอมนโยบายปรบเพมคาแรงขนตาในป 2555 โรงงานจงปรบเพมคาจางของคนงานกลมนใหเทากบ 300 บาทตอวน10 ซงคดเปนการปรบเพมคาจางในอตรารอยละ 40





เงนเฟอโดยมรายละเอยด ดงน I. ไฟฟา: ปรบตาม CPI ในหมวดไฟฟา โดยหากใช CPI ของป 2554 เปนปฐานพบวาคา CPI

เฉลยในหมวดไฟฟาของป 2556 (ตงแตเดอนมกราคม – กรกฎาคม) เทากบ 125.92 II. นา: ปรบตาม CPI ในหมวดนาประปา โดยหากใช CPI ของป 2554 เปนปฐานพบวาคา CPI

เฉลยในหมวดนาประปาของป 2556 (ตงแตเดอนมกราคม – กรกฎาคม) เทากบ 112.6712

9จากขอมลโรงงานของกรมโรงงานอตสาหกรรม พบวา โรงงานทผลตสนคาประเภทเครองหนงสวนใหญเปนโรงงานขนาดเลก โดยมกาลงแรงงานเฉลยโรงงานละ 87 คน 10โครงสรางตนทนในเบองตนไดจากขอมลตวชวดสมรรถนะการดาเนนงาน รายกลมอตสาหกรรม สศอ. ป 2554 และฐานขอมลตารางปจจยการผลตและผลผลต สศช. ป 2554 จงตองมการปรบใหสอดคลองกบตนทนในแตละสวนทเพมสงขนจากปจจยหลายดาน เชน ภาวะเงนเฟอ และนโยบายเพมคาแรงขนตา เปนตน 11การศกษาของ IDE-JETRO เรอง How Has the Myanmar Garment Industry Evolved? (2012) กลาววา ในชวงหนาแลงโรงงานในเมยนมารไดรบกระแสไฟฟาจากทางการเพยงวนละ 3 ชวโมง ทาใหตองปนกระแสไฟฟาใชเองถงวนละ 7 ชวโมง สวนในชวงหนาฝนจะไดรบกระแสไฟฟา วนละ 7 ชวโมง และตองปนกระแสไฟฟาเองวนละ 3 ชวโมง

329



ตารางท 3 เปรยบเทยบตนทนของปจจยการผลตตางๆ ในอตสาหกรรมอญมณและเครองประดบ

แบงตามพนท


คาจางแรงงานในภาคการผลต 330.5 USD/เดอน + 5% 225 USD/เดอน + 21% 154 USD/เดอน + 2.5%




(a) ชวง off-peak (22.00 - 4.00 น.) ในอตรา 0.036 USD/kWh

(a) ในกรณทไดรบกระแสไฟฟาจากรฐ: 75 จาด/kWh

(b) ชวง standard (วนจนทร-เสาร เวลา 4.00 - 9.30 น., 11.00 - 17.00 น., 20.00 - 22.00 น.และวนอาทตย เวลา 4.00 - 22.00 น.) ในอตรา 0.058 USD/kWh

(b) กรณทปนกระแสไฟฟาใชเอง: 400-600 จาด/kWh

(c)ชวง peak (วนจนทร-เสารเวลา 9.30 - 11.00 น. และ 17.00 - 20.00 น.) ในอตรา 0.103 USD/kWh






ภาคผนวกท 2 สรปผลการเดนทางไปสารวจขอมลและสมภาษณผทเกยวของ

ในประเทศเมยนมารและเวยดนาม

331

สรปผลการเดนทางไปสารวจขอมลและสมภาษณผทเกยวของ ในประเทศเมยนมารระหวางวนท 3-6 มถนายน 2556

สรปสมภาษณ ดร. U Myint

หวหนาทปรกษาดานเศรษฐกจของประธานาธบดเตง เสง วนท 3 มถนายน 2556 เวลา 13.30 – 14.30 น.

ปญหาดานมหภาคทสาคญของเมยนมาร

• ปญหาสาคญทสดของเมยนมารคอปญหาความยากจนของคนทองถน ซงเปนปญหาเรงดวนทควรแกไขกอน โดยการขอความรวมมอจาก NGOs และองคกรตางชาตทมประสบการณ ปญหาดงกลาวมสาเหตหลกจากธนาคารของรฐบาลไมมประสทธภาพ ในขณะทธนาคารพาณชยไมไดรบอนญาตใหปลอยกแกเกษตรกร จงทาใหมการปลอยกนอกระบบในอตราดอกเบยรอยละ 5-10 ตอเดอน

• ปญหาการขาดงบประมาณเนองจากรฐมรายไดจากการเกบภาษไดนอย และมความไมโปรงใสในการนาเงนจากการขายแกสธรรมชาตเปนรายไดแผนดน และอตราแลกเปลยนทางการและอตราแลกเปลยนในตลาดมดทตางกนมาก รวมทงคาเงนจาดทมแนวโนมแขงคาขนมากจากเงนดอลลารทออนคาลง

• การขาดสถตทเชอถอได ยกตวอยางเชน สถตประชากรของเมยนมารมหลายตวเลข ตงแต 48 ลานคน 52 ลานคน และ 60 ลานคน หรอสถตอตราเตบโตของผลตภณฑมวลรวมและอตราเงนเฟอทไมสอดคลองกบความเปนจรง

• การจบจองทดนเพอเกงกาไรเปนปญหาสาคญทตองเรงแกไข โดยเฉพาะในพนทเศรษฐกจสาคญ เชน ตละวา เปนตน ทงน กฎหมายเมยนมารกาหนดใหสทธในการครอบครองทดนเปนของรฐบาล โดยใหสทธแกเกษตรกรในการใชทดนเพาะปลก แตในทางปฏบต นกลงทนตางชาต เชน สงคโปร ใหเงนชดเชยแกเกษตรกรเมยนมารแลกกบสทธในการใชทดน แตไมไดมการใชประโยชนจรง เมอครบกาหนด 6 เดอน รฐบาลจงยดทดนดงกลาวคนและมอบสทธในการใชทดนใหเกษตรกรเมยนมาร13 ซงจะรบเงนจากนกลงทนตางชาตแลกกบสทธในการใชทดนอก ทาใหเกดเปนวงจรตอเนอง และทาใหเกษตรกรไมสามารถเพาะปลกได

• ปจจบน เมยนมารมนโยบายตอนรบนกลงทนชาวตางชาตมาก แตยงคงมปญหาสาธารณปโภค โดยเฉพาะไฟฟา ถนน และสะพาน เปนตน รวมทงยงคงมความไมแนนอนดานกฎระเบยบและมาตรการตางๆ สภาวะทวไปและปญหาอนๆ

• คณะกรรมการการลงทนของเมยนมารยงคงมปญหาอย เนองจากมอานาจดลพนจมาก นอกจากน เมยนมารยงมปญหาระบบราชการซงเออตอการใชอานาจในทางทไมถกตองและการคอรรปชนในวงกวาง

13 กฎหมายของเมยนมารระบวาหากไมใชประโยชนจากทดนภายใน 6 เดอน ทดนดงกลาวจะตกเปนของรฐ

332

• เมยนมารกาลงจะดาเนนการแกไขกฎหมายภาษสาหรบรายไดทไมมทมา จากอตราภาษรอยละ 30 เปนอตรารอยละ 15

• ระบบการศกษาของเมยนมารไมไดคณภาพ คนนยมเฉพาะปรญญา (Diploma) เพอรบเงนเดอนเพม โดยไมไดพฒนาความสามารถอยางแทจรง ขอคดเหนเกยวกบเขตเศรษฐกจพเศษ

• โครงการตละวาเปนโครงการในลกษณะ public-private partnership ซงเปนการรวมทนระหวางบรษทขนาดใหญของญปน 3 บรษท และรฐบาลเมยนมาร ซงใหสทธในการใชทดนแกญปน โดยมปจจยทตองคานงถงคอการสรางสาธารณปโภคใหมมาตรฐานเทยบเทาตางประเทศ และตองมความโปรงใสในการดาเนนงาน

• โครงการทวายมปญหาดานการเงน และปญหาภาพลกษณทไมคอยดจากการถกมองวาเปนการนาเอาอตสาหกรรมทมปญหาสงแวดลอมในประเทศไทยไปลง ขอคดเหนเกยวกบการยายฐานการผลต

• สาหรบการยายฐานการผลต มความเหนวาบรษททตองการลงทนในระยะยาวควรรอจนถงป 2558 ใหการเลอกตงในปหนาและการเปน ASEAN Chair ของเมยนมารเสรจสนกอน ซงจะเปนชวงทบรรยากาศการลงทนโดยเฉพาะดานกฎระเบยบมความแนชดมากยงขน

333

สรปสมภาษณคณทศทศ รอดประเสรฐ หวหนาผแทน สานกงานตวแทนธนาคารกรงเทพ ณ กรงยางกง

วนท 3 มถนายน 2556 เวลา 15.30 – 17.00 น. การดาเนนงานของธนาคารพาณชย

• ธนาคารกรงเทพสามารถจดตงไดเพยงสานกงานตวแทนซงมหนาทประสานงานใหลกคาเทานน ไมสามารถทาธรกรรมได อยางไรกตาม ธนาคารมสาขายอยอยทชายแดนไทย-เมยนมาร 3 สาขา ไดแก สาขาทาขเหลก-แมสาย สาขาแมสอด และสาขาบอตอง ซงเปนบรเวณทมความสาคญดานการคาชายแดน

• รปแบบการดาเนนธรกจของธนาคารไทยเหมาะสมกบประเทศทยงไมพฒนามากนกเชน เวยดนามและเมยนมาร กลาวคอ ธนาคารใหสาคญกบความสมพนธระหวางธนาคารและลกคา รวมทงมบรการผลตภณฑทไมซบซอน ในขณะทธนาคารจากประเทศพฒนาแลวเชน สงคโปร จะไมไดรบความนยมมากนก เนองจากผลตภณฑและบรการมความซบซอนเกนไป ระบบอตราแลกเปลยนของเมยนมาร

• เมยนมารใชระบบอตราแลกเปลยนแบบลอยตวภายใตการจดการ (Managed Float System) โดยเงนสกลตางชาตทนยมใช คอ ดอลลารสหรฐ สวนการใชเงนยโรยงไมแพรหลายนก เนองจากสหภาพยโรปเพงยกเลกการควาบาตรทางเศรษฐกจเมยนมาร

• อตราแลกเปลยนของเมยนมารเปลยนแปลงอยางมากตงแตเดอนมนาคม 2556 เนองจากการเปดเสรระบบอตราแลกเปลยนเพอแกไขปญหาตลาดมด ผานการอนญาตใหมเคานเตอรแลกเปลยนเงนตราตางประเทศ ซงในระยะแรกมความกงวลจากทง IMF และ World Bank วา อาจทาใหธนาคารขาดทนทางบญช ทงน อตราแลกเปลยนทางการเปลยนแปลงจากอตรา 6 จาดตอดอลลารสหรฐ เปนกวา 800 จาดตอดอลลารสหรฐ นอกจากน เมยนมารยกเลกการใช Foreign Exchange Certificate (FEC)14 แลวเมอเดอนมถนายน 2556

• ในประเทศเมยนมาร เงนตราตางประเทศทนามาแลกเงนจาดไดม 3 สกล ไดแก ดอลลารสหรฐ ยโร และสงคโปรดอลลาร ในอนาคต เงนบาทและหยวนอาจไดรบอนญาตใหใชในระบบการเงนของเมยนมารได (ขณะนเรองดงกลาวอยระหวางการพจารณาโดยกระทรวงการคลงของเมยนมาร โดยธนาคารแหงประเทศไทยและธนาคารแหงชาตของเมยนมารไดเจรจากนเรยบรอยแลว)

กฎระเบยบและขอจากดดานการธนาคารในเมยนมาร

• เมยนมารมธนาคารเฉพาะดานของรฐ 4 แหง และธนาคารพาณชยเอกชน 19 แหง โดยมธนาคารเอกชนทมชอเสยงคอ Kanbawza Bank, Ayeyarwaddy Bank, Myanmar Apex Bank และ Asia Green Development Bank สวนธนาคารตางชาตทมสานกงานตวแทนในเมยนมารมทงหมด 21 ธนาคาร แตเมยน 14

FEC คอเงนเทยมทรฐบาลใหชาวตางชาตใชภายในเมยนมารแทนเงนดอลลารสหรฐ โดย 1 FEC มคาเทากบ 1 ดอลลารสหรฐ

334

มารยงไมอนญาตใหมการตงสาขา ทงน ธนาคารของรฐยงไมมการนาระบบคอมพวเตอรมาใช คนเมยนมารสวนใหญจงนยมใชเงนสดและไมนยมใชตวแลกเงน ทาใหการทาธรกจในเมยนมารมปญหามาก เนองจากเมยนมารกาหนดใหถอนเงนไดไมเกน 50,000 ดอลลารสหรฐตอสปดาห อยางไรกตาม เมยนมารเรมพฒนาระบบธนาคารในประเทศแลว โดยการใชตกดเงนอตโนมตและเครดตการด คาดวาเมยนมารจะออกกฎหมายใหมวนท 1 กรกฎาคม 2556 อนญาตใหธนาคารพาณชยทเปนการรวมทนระหวางนกลงทนตางชาตและเมยนมารสามารถดาเนนงานในเมยนมารได หลงจากนนในป 2015 คาดวาจะอนญาตใหมการตงสานกงานยอย (local subsidiaries) กอนจะใหตงสาขาอยางเตมรปแบบ (full branch) ในป 2016

• ธนาคารกลางของเมยนมารระมดระวงการโอนเงนออกนอกประเทศมาก การโอนเงนออกนอกประเทศตองไดรบอนญาตจากธนาคารกลางเมยนมารกอน ลาสด เมยนมารอนญาตใหสามารถโอนเงนระหวางประเทศได (ผาน Western Union) กอนหนานใชระบบโพยกวน สทธประโยชนและโอกาสในการลงทนในเมยนมาร

• นกลงทนสามารถถอครองหนในบรษทจากดไดทงหมด สาหรบกรณทเปนการรวมทน (Joint Venture) ในสาขาทคนตางชาตไมสามารถถอหนไดทงหมด จะสามารถถอครองหนไดไมเกนรอยละ 80 ของหนทงหมด

• ชาวตางชาตสามารถเชาทดนไดสงสด 50 ป และสามารถขอตออายการเชาทดนไดอก 20 ป รวมทงหมดเปน 70 ป และไดรบการยกเวนภาษเปนระยะเวลา 5 ป

• สาหรบอตสาหกรรมทใชแรงงานเขมขน เชน สงทอ เครองนงหม และรองเทา เมยนมารกาลงจะไดรบสทธ GSP จากสหภาพยโรปและสหรฐอเมรกาหลงจากมการยกเลกมาตรการควาบาตรทางเศรษฐกจ โดยจะมการยกเลกภาษนาเขาและไมมขอจากดในการใหโควตา

• โดยทวไป คาจางแรงงานขนตาทจายกนจรง ประมาณ 100 ดอลลารสหรฐตอเดอน ความเสยงในการลงทนในเมยนมาร

ความเสยงในการลงทนในเมยนมารทสาคญ 4 ประการ ไดแก

• ประการแรกคอ ความไมแนนอนทางการเมองในเมยนมาร เนองจากทหารยงเปนฝายกมอานาจในพนทตางจงหวด

• ประการทสองเกยวของกบการตความกฎหมายการลงทนฉบบใหม ซงอยภายใตอานาจของ MIC เทานน

• ประการทสามคอ การโอนเงนออกนอกประเทศทาไดยาก ตองผานระเบยบขนตอนหลายอยาง รวมทงตองมแหลงทมาของเงนเหลานนชดเจน

• ประการทสคอ ปญหาสาธารณปโภค โดยเฉพาะไฟฟาดบ และประการสดทายคอ ราคาทดนเพมสงขนอยางรวดเรวจากการเกงกาไรของคนทองถน

335

การลงทนของบรษทไทยในเมยนมาร

• บรษทขนาดใหญของไทยทไปลงทนในเมยนมารแบบเปดเผยมทงสน 8 บรษท ไดแก PTTEP International Limited (Yangon Branch), PTT Public Company Limited, Siam Cement (ยงไมเรมการผลต), ITD, CP, Sahaphat Group, Berli Jucker และ MDX โดย Sahaphat เปนบรษทเดยวทจดตงโรงงานผลตเครองนงหม

เขตเศรษฐกจพเศษในเมยนมาร

• พนทผะอนอยใกลประเทศไทย มสนคาไทยมาก สวนพนทมณฑะเลยมสนคาจนมาก

• ตละวาเปนพนทเดยวในเมยนมารทมเขตอตสาหกรรมสงออก (Export Processing Zone: EPZ) สวนพนทอนๆ นนเปนเพยงนคมอตสาหกรรมทยงไมมการสรางสาธารณปโภค มเพยงการกนเขตเทานน

• ทวายเปนพนททเหมาะกบอตสาหกรรมหนก แตอาจมปญหาดานเงนลงทนไมเพยงพอ

• โรงงานเครองนงหมในมงกะลาดงเปนโรงงานรบจางผลต มแรงงานประมาณ 5,000 – 10,000 คน ความเหนเกยวกบการยายฐานการผลตของผประกอบการไทย

• มความเหนวา นกลงทนไทยควรมาลงทนทงนคม (เปน cluster) หรอตงเปนบรษทขามชาต เพอใหสามารถชวยกนแกไขปญหาได ยกตวอยางเชนกรณการไปลงทนในเวยดนาม นกลงทนไทยพบวาระบบสาธารณปโภคในเวยดนามยงไมดนก จงยายการลงทนกลบ แตนกลงทนไตหวนซงไปลงทนกนทง cluster สามารถสรางระบบสาธารณปโภคเองได ลาสด การนคมอตสาหกรรมแหงประเทศไทย (Industrial Estate Authority of Thailand: IEAT) เปดนคมอตสาหกรรมทคนหมงเพอเปนศนยกระจายสนคา ในกรณของเมยนมารกอาจดาเนนการในลกษณะเดยวกน

• แนะนาใหลงทนทพะโค (หงสาวด) เนองจากราคาทดนยงถกอยและมทาอากาศยานระหวางประเทศ ถงแมวาระบบสาธารณปโภคจะยงไมดมากนก แตคาดวาจะพฒนาไดอก

• SMEs เผชญความเสยงจากการขาดประสบการณในการทาธรกจตางประเทศ จงควรหาคคาทองถนหรอทปรกษาดานกฎหมายทมความชานาญดานกฎหมายการลงทน ยกตวอยางเชน ยนลเวอรมคคาคอบรษท MK Trading ซงชวยดแลดานการกระจายสนคาทเปน consumer products

• ควรมตวแทนจาก BOI มาประจายงสถานเอกอครราชทตไทยประจาประเทศตางๆ ทมศกยภาพ เพอเปนทปรกษาใหกบนกลงทนไทยทตองการขอมลเชงลก ประเดนทนาสนใจอนๆ

• ประเทศคคาและลงทนหลกของเมยนมารคอไทย จน และญปน โดยนกลงทนญปนสวนใหญมาลงทนในกจการสาธารณปโภค

336

• เมยนมารยงคงถกควาบาตรทางเศรษฐกจจากสหรฐอเมรกา แตนาจะไดรบการยกเลกในเรวๆ น สหภาพยโรปจะใหสทธ GSP แกเมยนมารในเดอนกรกฎาคม แตจะมโควตากาหนด ซงทางการเมยนมารตองจดสรรเอง ทงน การสงสนคาออกจากเมยนมารตองมใบอนญาตดวย

• ชาวตางชาตไมสามารถลงทนในธรกจเหมองอญมณ แตสามารถรวมทนกบชาวเมยนมารในการตงโรงงานเจยระไนได

• ธนาคารกลางเมยนมารกาลงจะเปนอสระจากรฐบาลเมยนมาร

• มลคาการผลตสนคาประเภทเครองนงหมของเวยดนามเทากบ 17,000 ลานเหรยญดอลลารสหรฐตอป ในขณะทการผลตเครองนงหมของเมยนมารคดเปนมลคาเพยง 1,000 ลานเหรยญดอลลารสหรฐตอป

337

สรปสมภาษณ Myanmar’s Garment Manufacturers Association (MGMA) วนท 4 มถนายน 2556 เวลา 9.30 – 11.00 น.

ประวตความเปนมาและบทบาทหนาทของสมาคม

• สมาคมกอตงเมอป 2544 ซงเปนชวงเวลาทอยภายใตการปกครองของรฐบาลทหาร ปจจบนประกอบดวยสมาชกทงหมด 260 บรษท แตคาดวาในอตสาหกรรมเครองนงหมจะมโรงงานมากกวา 300 โรงงาน แตเฉพาะโรงงานทนาเขาและสงออกเทานนทเปนสมาชกกบสมาคม เนองจากตองใชใบอนญาตนาเขาและสงออก โรงงานเครองนงหมบางสวนทรบจางผลตแบบ sub-contract จากโรงงานในเมยนมารซงไมตองใชใบอนญาตนาเขาสงออกจงอาจไมไดเปนสมาชกของสมาคม ทงน สมาคมไมไดรบการชวยเหลอจากภาครฐ สามารถดาเนนการอยไดโดยการเกบคาลงทะเบยนเพอขอใบอนญาตนาเขาและสงออกในอตรา 3,000 จาดตอใบ

• นอกจากออกใบอนญาตแลว สมาคมยงมหนาทในการใหขอมลและคาปรกษาแกภาครฐ ทงในประเดนทเกยวกบอตสาหกรรมเครองนงหม แรงงาน และกฎหมายตางๆ เชน กฎหมายเขตเศรษฐกจพเศษ (Special Economic Zone: SEZ) กฎหมายวตถดบและสนคา และกฎหมายเกยวกบวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอม (Small and Medium Enterprises: SMEs) นอกจากน สมาคมมศนยฝกอบรม (Training Centre) ซงสนบสนนโดยรฐบาลญปน โดยจดใหมการฝกอบรมแรงงานโดยไมตองเสยคาใชจาย ลาสด สมาคมไดรบเงนทนจากกองทนสหภาพยโรป (EU Fund) เปนจานวน 2 ลานเหรยญยโร เพอทาโครงการพฒนาอตสาหกรรมเครองนงหมในเมยนมาร

• The Association for Overseas Technical Scholarship (AOTS) ประเทศไทย เคยเชญสมาคมเขารวมฝกอบรมแตทางสมาคมไมสามารถสงคนไปไดเนองจากไมมงบประมาณมากพอ และสมาคมยงเคยประชมกบสถาบนพฒนาอตสาหกรรมสงทอของไทยดวย

ความเปนมาของอตสาหกรรมเครองนงหมในเมยนมาร

• สหภาพยโรปใชมาตรการกดกนทางการคากบเมยนมารตงแตป 2545 แตไมมการหามนาเขาสนคาประเภทเครองนงหมจากเมยนมาร เพยงแตไมใหสทธ GSP เทานน สวนสหรฐอเมรกาเรมใชมาตรการควาบาตรทางการคากบเมยนมารในป 2546

• เมอป 2550 ซงเปนปทบงคลาเทศ ลาว เวยดนาม และกมพชา ไดสทธ GSP ในขณะทเมยนมารประสบปญหาถกควาบาตรจากสหรฐและไมได GSP จากสหภาพยโรป ผประกอบการเครองนงหมจงยายการผลตไปยงประเทศดงกลาว

• ในอดต เมยนมารเคยเกบภาษสาหรบกจกรรม CMP ในอตสาหกรรมเครองนงหมในอตรารอยละ 10 ของยอดขาย แตตอมายกเลกภาษดงกลาวไป และใชภาษเงนไดรอยละ 25 ของกาไรแทน

338

ประเดนทนาสนใจของอตสาหกรรมเครองนงหมในเมยนมาร

• ทผานมา นายกรฐมนตรเวยดนามมาเยอนเมยนมารพรอมกบผประกอบการประมาณ 100 ราย และนายกรฐมนตรญปนมาเยอนเมยนมารพรอมกบผประกอบการประมาณ 150 ราย โดยนกลงทนจากเวยดนาม (และฮองกง) สนใจอตสาหกรรมเครองนงหม สวนนกลงทนญปนสนใจอตสาหกรรมอเลกทรอนกส เหมอง และพลงงานเปนหลก

• อตสาหกรรรมเครองนงหมของเมยนมารประกอบดวยอตสาหกรรมการผลตเครองนงหมประเภทผาทอรอยละ 90 และอตสาหกรรมการผลตเครองนงหมประเภทผาถกรอยละ 10 ในปทผานมา กวารอยละ 80 ของการผลตสงออกไปยงญปน ซงสนคาทผลตสวนใหญเปนชดยนฟอรมของผชาย อยางไรกด สดสวนการสงออกไปยงญปนในปนลดลง สวนการถกนนเปนการผลตใหเสอโปโล เพอสงออกไปสหรฐ

• ธรกจ CMP ของเมยนมารทารายไดปละประมาณ 40-60 ลานเหรยญดอลลารสหรฐ โดยสดสวนการเปนเจาของโรงงานเครองนงหมทเปน CMP (Cutting Making and Packaging) ประกอบดวย โรงงานทเปนเจาของโดยชาวเมยนมารรอยละ 10 โรงงานทเปน FDI รอยละ 20 (นกลงทนตางชาตสวนใหญคอชาวเกาหลใต) สวนทเหลอเปนโรงงานทเปน nominee ของชาวตางชาต โดยเฉพาะเกาหลใตและไตหวน

• จานวนโรงงานทเปน CMP ทงหมด มประมาณ 160 โรง

• ระยะเวลาในการจดทะเบยนบรษทลดลง จากทเคยใชเวลาประมาณ 1 เดอน เหลอเพยง 5 วนทาการ

• โรงงานในเขตเศรษฐกจพเศษ (Special Economic Zone: SEZ) จะอยภายใตกฎระเบยบทตางจากกรณทวไป

• นกลงทนตางชาตนยมตงโรงงานโดยใหชาวเมยนมารเปนนอมน เนองจากชาวเมยนมารจะเสยคาใชจายในการดาเนนธรกจตากวา เชน ในอดต กจการของชาวตางชาตตองชาระคาไฟฟาในอตรา 0.08 ดอลลารสหรฐตอหนวย (ประมาณ 75.5 จาด ณ อตราแลกเปลยนท 943.5 จาดตอดอลลารสหรฐ) ในขณะทกจการของชาวเมยนมารชาระคาไฟฟาในอตราเพยง 2.5 จาดตอหนวยเทานน อยางไรกตาม ลาสดเมยนมารไดปรบอตราคาไฟฟาใหกจการของชาวเมยนมารชาระคาไฟฟาในอตรา 0.075 ดอลลารสหรฐตอหนวย ทาใหอตราคาไฟฟาระหวางคนทองถนและชาวตางชาตไมตางกนมากนก นอกจากน ในอดต เมยนมารกาหนดใหชาวตางชาตทตองการเขามาลงทนตองนาเงนเขามาลงทนอยางนอย 500,000 จาด และตองใชอตราแลกเปลยนทางการทประมาณ 5.6 จาดตอดอลลารสหรฐ ซงนบวาเปนเงนลงทนทมมลคาสง

• ปจจบนเรมมบรษทจากสหรฐและสหภาพยโรปใหความสนใจสงผลตสนคาเครองนงหมจากเมยนมาร แตการผลตสนคาใหกบบรษทจากสหรฐอเมรกาจะตองผาน CSR Compliance ซงตองใชเงนจานวนมาก นอกจากน บรษทจากสหรฐยงตองการใหผผลตทา Free on Board (FOB) ซงคอการรบผดชอบตนทนการผลตทงหมด (รวมทงคาขนสง) ครอบคลมถงขนตอนการเดนทางไปยงทาเรอทจะสงสนคาออกนอกประเทศ และตองทา raw material license ซงตองใชตนทนมาก ผผลตในเมยนมารซงไมมทนจงไมสามารถเสยงทา FOB และรบผลตสนคาครงละมากๆ ได เพราะจะตองเปนผรบผดชอบคาเสยหายหากเกดปญหา ทงน เนองจากเมยนมารยงอยภายใตมาตรการควาบาตรทางเศรษฐกจจากสหรฐอเมรกา ทาใหไมสามารถเปด

339

Letter of Credit (L/C) ได จงตองใชจากธนาคารตางประเทศ เชน สงคโปร ซงเปนการเพมตนทนใหกบผผลตเมยนมาร

• ผประกอบการไทยทไปลงทนในอตสาหกรรมเครองนงหมในเมยนมารอยางเปดเผยมเพยง 1 ราย ซงตอนหลงไดรวมทนกบผประกอบการเมยนมาร ในชอ Myanmar SMC ทาการผลตเครองนงหมประเภทผาทอ มแรงงานประมาณ 400 คน ปญหาหลกของอตสาหกรรมเครองนงหมในเมยนมาร

• ปญหาหลกของเมยนมารคอการขาดแคลนไฟฟา ในเดอนพฤษภาคม 2556 ทผานมา เขตอตสาหกรรมทงหมดตองผลตกระแสไฟฟาใชเองทงเดอน เนองจากขาดแคลนนาทใชในการปนกระแสไฟฟา

• ปญหาทดนในเมยนมารกเปนอกปจจยสาคญ กลาวคอ แมวาจะมทดนมาก แตรฐบาลแบงทดนใหกบชาวเมยนมารไปแลว โดยทดนทแบงนนมขนาด 1-5 เอเคอรเทานน ซงผถอครองทดนแตละสวนเปนคนละคนกน จงเปนปญหาสาหรบผประกอบการชาวตางชาตในการเชาทดนทมขนาดใหญ ทงน ทดนขนาดใหญในเมยนมารไดถกกาหนดใหเปนเขตเกษตรกรรม หากตองการนาทดนดงกลาวมาสรางโรงงานตองขออนญาตจากรฐบาลกอน

• ผประกอบการในอตสาหกรรมเครองนงหมตองเผชญกบอตราดอกเบยในระดบสง และตองชาระเงนทงหมดเมอครบป หลงจากนนตองทาเรองขอกเงนใหม ซงเปนปญหาสาคญททาใหอตสาหกรรมเครองนงหมในเมยนมารไมสามารถพฒนาได

เขตอตสาหกรรมทเหมาะสมสาหรบการผลตเครองนงหม

• โรงงานผลตเครองนงหมสวนใหญตงอยบรเวณยางกง เนองจากอยใกลทาเรอ โดยเขตอตสาหกรรมใหมทเหมาะสมสาหรบอตสาหกรรมเครองนงหมไดแก ผะอน พะโค และผะเต โดยผะเตมพนทเพยง 200 เอเคอรเทานน ทงน เขตอตสาหกรรมในเมยนมารสวนใหญมพนทไมมากนก ไมเหมาะสมกบการตงโรงงานทตองการพนทมาก โดยเฉพาะบรเวณมงกะลาดง สวนเขตอตสาหกรรมอนๆ เชน มณฑะเลย และอระวด ไมใชเขตอตสาหกรรมใหมทนาสนใจเนองจากอยไกลจากยางกง แมวาจะมโรงงานเครองนงหมตงอยบางกตาม

• โรงงานเครองนงหมทผะอนสวนใหญเปนโรงงานซงเปนเจาของโดยชาวเมยนมาร ซงผลตสนคาใหแกญปน อยางไรกตาม ถนนในบรเวณดงกลาวยงไมพฒนามากนก และมพนทเพยง 100 เอเคอร ซงนบวามขนาดเลก

• คาเชาทดนบรเวณยางกงอยท 15 เหรยญดอลลารสหรฐตอตารางเมตรตอป ในขณะทคาเชาทดนบรเวณพะโคอยท 4-6 เหรยญดอลลารสหรฐตอตารางเมตรตอป หรอเทากบ 600 เหรยญดอลลารสหรฐตอเอเคอร ซงนบวาไมสงมากนกเนองจากยงพอมทดนเหลออย แตไมมสาธารณปโภค

• ปจจบน เขตอตสาหกรรมสงออก (Export Processing Zone: EPZ) ของเมยนมารมทงหมด 3 แหง ไดแก ตละวา ทวาย และเจาผว ซงยงไมไดมกจกรรมการผลต เปนเพยงการลงนามใน MOU เทานน

340

การจางงานและดแลลกจางชาวเมยนมาร

• โรงงานของชาวตางชาตใหการดแลคนงานดกวาโรงงานของชาวเมยนมาร โดยใหทพกและอาหาร นอกจากน ยงใหคาตอบแทนสงกวา โดยใหในอตรา 150 เหรยญดอลลารสหรฐตอเดอน ในขณะทผประกอบการชาวเมยนมารใหคาจางประมาณ 100 เหรยญสหรฐตอเดอน ทงน เมยนมารกาหนดใหผประกอบการตางชาตตองฝกหดลกจางชาวเมยนมารในสดสวนรอยละ 10 ของลกจางทงหมดทกเดอน อยางไรกตาม การบงคบใชกฎหมายในเมยนมารยงไมมประสทธภาพ จงอาจจะไมมผปฏบตตามมากนก

• ตามสถตทางการ แรงงานในอตสาหกรรมเครองนงหมมประมาณ 80,000 คน อยางไรกตาม เชอวามแรงงานในอตสาหกรรมมากกวา 200,000 คน แตนายจางไมรายงาน เนองจากตองชาระคาประกนสงคม ในอตรารอยละ 13 ของคาจาง (จากแตเดมรอยละ 4)

• คนงานกอการประทวงประมาณเดอนละครง อยางไรกตาม กฎหมายเมยนมารกาหนดวาหากตองการประทวง ลกจางตองยนหนงสอใหกบเจาหนาทรฐพจารณากอนลวงหนา 1 สปดาห จงจะสามารถกอการประทวงได

กฎหมายการลงทนฉบบใหม

• นกลงทนไดรบสทธยกเวนภาษเงนไดเปนเวลา 5 ป และอนญาตใหจายคาเชาทดนเปนรายปได สาหรบอตสาหกรรมเครองนงหม นกลงทนตางชาตสามารถรวมทนกบหนวยงานภาครฐหรอเอกชนกไดกได (กฎหมายเกาอนญาตใหนกลงทนตางชาตรวมทนไดเฉพาะกบรฐบาลเทานน) อตสาหกรรมสงทอในเมยนมาร

• มอตสาหกรรมในขนตอนการยอมและการทอในเมยนมาร สาหรบเพอการใชในทองถนเทานน เนองจากประสทธภาพการผลตของโรงงานสงทออยในระดบตา จากเครองจกรเกาและขาดประสทธภาพ

• รฐบาลเมยนมารเปนเจาของโรงงานในขนตอนทาเสนดาย ทอ พมพ และตกแตงสาเรจ หลายโรงงาน อยางไรกตาม ไมมภาคเอกชนประกอบกจการดานสงทอ เนองจากตองจายภาษการคาในการนาเขาวตถดบประเภทผาและสงทอในอตราสง สงเกตไดจากการทสถตนาเขาสนคาวตถดบของอตสาหกรรมสงทอโดยภาคเอกชนเปนศนย ปจจยทนกลงทนตางชาตควรคานงถงในการยายฐานการผลตมายงเมยนมาร

• แรงงานไมใชขอจากด แตมปญหาเรองขาดแคลนไฟฟา ทาใหไฟดบบอย และการคมนาคมซงยงไมสะดวกนก นอกจากน ยงมปญหาขาดแคลนทดนและราคาทดนทเพมสงขนอยางรวดเรว รวมทงกฎหมาย zoning ทดน ทาใหไมมทดนแปลงใหญในแถบนครยางกงทเหมาะสาหรบทาโรงงานอตสาหกรรม เชนยากทจะหาพนททาโรงงานอตสาหกรรมขนาด 20 เอเคอรขนไป การเวนคนทดนจากเกษตรกรกทาไดยากขน เมอประเทศมความเปนประชาธปไตยมากขน

•

341

สรปสมภาษณ ดร. Aung Min Associate Director of Myanmar Marketing Research & Development Co., Ltd. (MMRD)

วนท 5 มถนายน 2556 เวลา 9.30 – 11.00 น. เกยวกบบรษท

• บรษทกอตงตงแตป 2535 ปจจบนบรษทม 5 ฝาย ไดแก Business Insight, Social Research, Consumer Insight, Market Insight, และ Media Insight ซงนอกจากงานวจยแลว บรษทยงทาสอสงพมพประเภทรวบรวมรายชอผประกอบการ โฆษณาโทรทศน และผจดหางานดวย ลกคาสวนใหญของบรษทเปนชาวญปน โดยบรษทรวมงานกบ JETRO มากวา 10 ป ทง Institute of Developing Economies (IDE) Bangkok Research Center (BRC) และ Business Round Table (BRT) ในปทผานมามลกคาจากสหรฐอเมรกาและยโรปเพมมากขน สวนลกคาชาวไทยกมพอสมควรโดยสนใจในธรกจพลงงาน ยา และสนคาอปโภคบรโภค

• ดานการทา feasibility study ของบรษท จะศกษาภายใตขอบเขตดานการตลาดเทานน โดยครอบคลม 3 ประเดนหลก ไดแก

1) ลกษณะของตลาดและบทวเคราะหตลาด 2) ภาพรวมของเศรษฐกจ เชน บรรยากาศการลงทน กฎระเบยบขอบงคบ ทดน แรงงาน เปน

ตน 3) ดานการเงน โดยเฉพาะดานตนทน

ทงน บรษททาแผนธรกจและแผนการตลาดดวย แตไมมากนก ปญหาหลกของการทางานวจยคอขอมลเกยวกบประเทศเมยนมารทจากด โดยเฉพาะขอมลเกยวกบขนาดตลาด สวนแบงตลาด อตรากาไรตอยอดขาย และรายงานทางการเงน

กฎระเบยบดานการคาและการลงทนของเมยนมาร

• กฎหมายการลงทนป 2531 ของเมยนมารเปนกฎหมายทด เหนไดจากในป 2535 ทมการลงทนโดยตรงจากตางประเทศในรปแบบของบรษทขามชาตเปนจานวนมาก โดยเฉพาะในดานสาธารณปโภค หลงจากนนในป 2540 ซงมวกฤตการเงนพรอมกบทรฐบาลเมยนมารถกควาบาตรทางเศรษฐกจ เมยนมารจงกลายเปนตลาดปด

• ในป 2554 เมยนมารมการปฏรประบบเศรษฐกจและมการออกกฎหมายการลงทนฉบบป 2555 ซงหากเปรยบเทยบกบกฎหมายการลงทนป 2531 แลว กฎหมายการลงทนป 2531 มความเฉพาะเจาะจงและชดเจนกวามาก กลาวคอมการกาหนดกฎระเบยบดานการลงทนเปนรายอตสาหกรรม ในขณะทกฎหมายการลงทนป 2555 ไมระบรายละเอยดเกยวกบรายอตสาหกรรมและการรวมหนกบชาวตางชาต

• กฎระเบยบดานการคาดงดดผลงทนมากขน ยกตวอยางเชน กอนหนาน ผประกอบการยนขอใบอนญาตนาเขาและสงออกไดทเมองเนปดอวเทานน แตตอไปจะใหยนขอใบอนญาตผานอนเทอรเนตได

342

นอกจากน เมยนมารกาลงจะลดรายการสนคาทตองใชใบอนญาตนาเขาและสงออก จากปจจบนทมรายการสนคานาเขาและสงออกทตองขอใบอนญาตคดเปน 150 และ 350 รายการตามลาดบ รวมทงเมยนมารยงดาเนนการลดขนตอนพธการศลกากรดวย ทงน คาดวาจะมการทบทวนกฎระเบยบดานการคาอกครงในอก 2-3 ปขางหนา อปสรรคทสาคญตอการลงทน

• ปญหาทสาคญทสดคอพลงงานไฟฟา เนองจากเมยนมารใชพลงนาในการปนไฟฟาซงตองพงพาปรมาณนาฝน ทาใหเกดปญหาขาดแคลนไฟฟาเมอถงหนาแลง โดยรฐบาลใหความสาคญกบเมองยางกงเปนหลก รองลงมาคอมณฑะเลย เนองจากเปนจดศนยกลางของโรงงานอตสาหกรรม คาดวาปญหาดงกลาวกาลงพฒนาไปในทศทางทดขน เนองจากมหนวยงานจากตางประเทศใหความชวยเหลอ เชน การไฟฟาฝายผลตแหงประเทศไทย

• การขาดแคลนทดนและทดนมราคาสง

• การธนาคาร เนองจากไมมธนาคารสหรฐอเมรกาในเมยนมาร การดาเนนธรกรรมทางการเงนจงตองผานธนาคารสงคโปรแทน ซงนบเปนการเพมตนทนใหกบผประกอบการ เขตอตสาหกรรมในเมยนมาร

• ยางกงมเขตอตสาหกรรมทงสน 14 เขต โดยมเขตทสาคญ ไดแก ตละวาและพะโค ซงกาลงจะมทาอากาศยานระหวางประเทศ

• มความเหนวาเขตอตสาหกรรมทเหมาะสมสาหรบอตสาหกรรมเครองนงหมไดแก ยางกง เมยวด และผะอน โดยในเขตเมยวดมเขตอตสาหกรรมซงมสาธารณปโภครวมไปถงระบบไฟฟาดพอสมควร รวมทงราคาทดนกไมสงมากนก สวนผะอนเปนแหลงผลตทสาคญของอตสาหกรรมโดยชาวเมยนมาร แบงไดเปน 3 สวน ไดแก สวนทเปนการผลตของชาวเมยนมาร (ขนาดใหญ) สวนทเปนการผลตของชาวตางชาต และสวนทเปน SMEs ของชาวเมยนมาร โดยมโรงงานผลตเครองนงหมตงอย 2 โรงงาน ผะอนมความไดเปรยบเนองจากมระยะทางใกลกบเมยวดและแมสอดซงทาใหเดนทางตอไปยงกรงเทพได (เมยวดหางจากแมสอดเพยง 100 กโลเมตร) อยางไรกตาม ถนนทใชในการเดนทางเปนเพยงถนน 1 ชองทาง ซงในขณะนกาลงดาเนนการปรบปรงใหเปน 2 ชองทาง คาดวาจะแลวเสรจในป 2557

• นกลงทนชาวเกาหลใต ไตหวน และญปนสวนใหญตงโรงงานในบรเวณยางกง สาหรบนกลงทนญปนนน นยมตงโรงงานในเขตอตสาหกรรมตละวา และเขตอตสาหกรรม Hlaingthaya ซงกอตงโดยชาวญปน โดย Hlaingthaya มขอดทมพนทมาก แตมทดนบางสวนถกแบงจนมขนาดเลกและมปญหาเรองรถตด ปจจบน รฐบาลกาลงดาเนนการกอสรางสะพานเพมเพอแกไขปญหารถตด คาดวาจะแลวเสรจในป 2557

• ประเดนนาสนใจเกยวกบเขตอตสาหกรรมตางๆ - เขตอตสาหกรรมตละวาซงสรางโดยญปนมการทา MOU กบรฐบาลเมยนมารในการพฒนา

- โครงสรางพนฐานดานไฟฟา

343

- เขตอตสาหกรรมทวายอาจมปญหาในการใหพลงงานรวมระหวางรฐบาลเมยนมารและไทย

สภาพพนทโดยรอบยางกง

• ทาเรอในยางกงทมประสทธภาพมเพยง 4-5 ทาเทานน ในสวนของทาเรอตละวานน เปนทาเรอนาลกคลายทาเรอแหลมฉบงทมความลก 9 เมตร แตเปนทาเรอแมนา โดยในปทผานมา มการขนสงตคอนเทนเนอรประมาณ 150,000 ต และคาดวาในปน จะมปรมาณเพมขนเปน 400,000 ต ในขณะทหากรวมทาเรออนๆ ในบรเวณยางกงดวยแลว คาดวาจะมการขนสงประมาณ 1 ลานต ประเดนสาคญเกยวกบทดนในเมยนมารคอ ปจจบน ทดนในยางกงมราคาแพงมากเนองจากเหลอพนทวางนอย และการปฏรปกฎหมายเกยวกบทดน กลาวคอ กฎหมายทดนฉบบเกาของเมยนมารกาหนดใหทดนเปนของรฐบาล แตปจจบน เกษตรกรสามารถลงทะเบยนเพอขอเปนเจาของทดนได โดยสามารถใหเชาและขายทดนไดดวย แรงงาน

• คาจางแรงงานนบวาตามาก สาหรบอตสาหกรรมเครองนงหม คาจางแรงงานทวไปอยท 80-90 ดอลลารสหรฐตอเดอน ในขณะทคาจางแรงงานทมทกษะอยท 120-150 ดอลลารสหรฐตอเดอน โดยคาจางแรงงานมแนวโนมเพมขนแตไมรวดเรว เนองจากในปทผาน มาอตราเงนเฟอของเมยนมารลดลง คาดวาอยในอตราประมาณรอยละ 7

• แรงงานประทวงบอยครง ลาสด รฐบาลออกกฎหมายคาจางขนตาเทากบ 70,000 จาดตอเดอน แตเนองจากคาเงนจาดของเมยนมารออนคาลงมาก จงทาใหแรงงานออกมาประทวง คาเงนของเมยนมาร

• ในปทผานมา คาเงนของเมยนมารออนตวลงในอตราประมาณรอยละ 10 จากอตราประมาณ 850 จาดตอดอลลารสหรฐเปนประมาณ 950 จาดตอดอลลารสหรฐ ซงสงผลดตอการสงออกของเมยนมารเปนอยางมาก เหตผลทคาเงนจาดออนคาลงทงทมเงนทนไหลเขามาเนองจากธนาคารกลางเขาแทรกแซงคาเงน อตสาหกรรมอนๆ

• หากพจารณามลคาการลงทนโดยตรงจากตางประเทศ ประเทศทมาลงทนในเมยนมารมากทสดไดแก จน ฮองกง เกาหลใต และไทย ตามลาดบ

• อตสาหกรรมรองเทา ใชเทคนคและทกษะมากกวาอตสาหกรรมเครองนงหม จงอาจหาแรงงานยากกวาเนองจากตองมการฝกหด

344

• อตสาหกรรมอญมณและเครองประดบ ใชเทคนคและทกษะมากทสดในสามอตสาหกรรม แรงงานทกษะหาไดยาก ผประกอบการชาวไทยทตองการยายฐานการผลตมายงเมยนมารควรพจารณาการยายแรงงานทกษะชาวไทยดวย

แผนพฒนาอตสาหกรรมของเมยนมาร

• ปจจบน เมยนมารมเขตอตสาหกรรมประมาณ 25-27 แหง มเขตเศรษฐกจพเศษเพยง 3 แหง รฐบาลเมยนมารมแนวคดสนบสนน SMEs โดยการออกกฎหมาย SMEs และใหเปลยน Myanmar Industrial Development Bank (MIDB) เปนธนาคาร SMEs

345

สรปสมภาษณ Myanmar Industries Association (MIA) วนท 5 มถนายน 2556 เวลา 14.00 – 15.30 น.

บทบาทและหนาทของ MIA

• เปนองคกรไมแสวงหากาไรทกอตงขนโดยผประกอบการจากหลายอตสาหกรรม มสมาชกกวา 2,000 ราย โดยสวนใหญเปนบรษท สมาคมมบทบาทในการใหบรการและอานวยความสะดวกใหแกภาคอตสาหกรรมการผลต เชน การเปนตวกลางในการจบคธรกจและจดงานแสดงสนคา รวมทงแกปญหาและนาเสนอนโยบายในดานตางๆ ทเกยวของใหรฐบาลพจารณาในการออกกฎหมาย เชน การลงทนโดยตรงจากตางประเทศ SMEs และอตสาหกรรม เปนตน

• MIA มโครงสรางคลายกบสภาอตสาหกรรมแหงประเทศไทย แตยงไมไดเปน federation โดยม cluster ภายใตสมาคม ไดแก ไฟฟาและอเลกทรอนกส เหลก เคมภณฑ ยาง และพลงงานทนามาใชใหมได โดยอตสาหกรรมทใชแรงงานเขมขนไดแยกตวออกไปจากสมาคมแลว ลาสด คณะกรรมการสงเสรมการลงทนจากประเทศไทยเดนทางมาเพอดงานเกยวกบการจางเหมาชวง (sub-contract) ในอตสาหกรรมยานยนต อะไหลและอปกรณยานยนต และสนคาอเลกทรอนกส ซงยงเปนเพยงขนตอนเรมตนเทานน โดยอตสาหกรรมดงกลาวของเมยนมารมทงทผลตสนคาเอง และทรวมกบผประกอบการจากญปนและจนดวย กฎระเบยบการเปนเจาของกจการของชาวตางชาต

• การเปนเจาของกจการของชาวตางชาตในเมยนมารจะขนอยกบอตสาหกรรม บางอตสาหกรรมอนญาตใหชาวตางชาตเปนเจาของไดทงหมด ในขณะทบางอตสาหกรรมใหชาวตางชาตถอหนไดสงสดรอยละ 80 อยางไรกตาม ในบางกรณ ผประกอบการชาวตางชาตเลอกทจะรวมหนกบผประกอบการเมยนมารแมจะสามารถเปนเจาของไดทงหมดกตาม ปจจยทเกยวของกบการเลอกประเภทธรกจคอ ขนาด และความสามารถของบรษท ความเหนเกยวกบการยายฐานการผลต

• อตสาหกรรมทใชแรงงานเขมขนควรยายฐานการผลตมายงเมยนมาร ปจจบนมผประกอบการจากญปนและเกาหลใตยายมาบางแลว สาหรบอตสาหกรรมเครองนงหม มผประกอบการจากฮองกง ไตหวน เกาหล จน และไทย ยายฐานการผลตมาแลว

• ปจจบน ยางกงมเขตอตสาหกรรมซงบรหารจดการโดยเอกชน 29 แหง เขตอตสาหกรรมทเหมาะสมสาหรบอตสาหกรรมทใชแรงงานเขมขนมากทสดคอตละวา รองลงมาคอ Dagon Seikkan หากผประกอบการดาเนนกจการแบบ CMP ควรตงโรงงานอยใกลทาเรอ

346

• เขตเศรษฐกจพเศษทกาลงอยในระหวางดาเนนการไดแก ตละวาและทวาย สาหรบตละวานน การดาเนนงานเฟสแรกเสรจสนแลว โดยมพนทประมาณ 600 เอเคอร สวนเขตเศรษฐกจพเศษทวายยงไมมความคบหนามากนก

• South Dagon มโรงงานรองเทา 13 โรงงาน ปญหาสาหรบการยายฐานการผลตมายงเมยนมาร

• ปญหาหลกของการลงทนในเมยนมารคอระบบสาธารณปโภค โดยเฉพาะไฟฟา ถนน และอนเทอรเนต

• สาหรบอตสาหกรรมเครองนงหม ปญหาทสาคญอกประการคอโรงงานไมมระบบบาบดนาเสย ซงอาจทาใหระบบการผลตไมไดมาตรฐานตางประเทศและสงออกไมได ในเขตอตสาหกรรมมพะโค มโรงงานทมระบบบาบดนาเสยเพยง 3 โรงงานจากทงหมดกวา 200 โรงงาน

• ปญหาดานแรงงานของเมยนมารคอแรงงานประทวง สวนใหญจะเปนการประทวงในโรงงานทมผประกอบการเปนชาวตางชาต โดยเฉพาะจนและเกาหลใต เนองจากความแตกตางทางวฒนธรรมและภาษา สงทนกลงทนไทยควรคานงถงในการยายฐานการผลตมายงเมยนมาร

• ประการแรกคอความรเกยวกบการดาเนนธรกจในเมยนมาร หากไมมความรเพยงพอควรหาหนสวนทองถน ประการทสองคอการขาดแคลนไฟฟา ซงจะยงคงเปนปญหาตอไปอกอยางนอย 1 ป และประการสดทายคอความเพยงพอของแรงงานในพนท ซงในปจจบนไมไดเปนปญหามากนก ชวงเวลาทเหมาะสมในการยายฐานการผลตมายงเมยนมาร

• ขนอยกบโครงสรางการเงนของบรษท ในกรณของญปน มการวางแผนเปนกาหนดเวลา เชน เขามาตงบรษทขนาดเลกเปนการทดลองกอน หลงจากนนจงคอยลงทนเพม โดยผประกอบการจากญปนทมาลงทนในเมยนมารสวนใหญอยในอตสาหกรรมทไมตองใชเทคโนโลยมากนก

347

สรปสมภาษณ Maple Trading Company Limited โรงงานผลตเครองนงหมของ Dr. Aung Win

วนท 5 มถนายน 2556 เวลา 17.00 – 18.00 น.

ประเดนเกยวกบโรงงานและการผลต

• Maple Trading เปนโรงงานของชาวเมยนมารทใหญทสดในบรเวณยางกง กอตงเมอป 2539 โดยตงอยนอกเขตอตสาหกรรม เนองจาก ณ เวลาทกอตงนน เมยนมารยงไมมกฎหมายทกาหนดใหโรงงานอตสาหกรรมตองตงอยในเขตอตสาหกรรม บรษทดาเนนการผลตแบบ CMP ซงเปนการรบจางผลตโดยไมตองบรหาร supply chain เอง ทาใหไมตองใชเงนลงทนสง บรษทเนนผลตสนคาประเภทเสอแจกเกต ชดยนฟอรม เสอสท กางเกง และกระโปรงเปนหลก กอนหนาป 2551 โรงงานผลตสนคาใหกบผรบซอจากยโรปและสเปนเปนหลก หลงจากนนจงหนมาผลตใหกบผรบซอจากญปนและเกาหลใต และผลตภณฑอนๆ ไดแก ชดกระโปรงและชดนอน ซงรบผลตใหกบผรบซอจากญปนเทานน

• ปจจบน โรงงานมคนงาน 860 คน สวนใหญเปนเพศหญง มคนงานชายเพยงประมาณ 100 คน ซงมหนาทตด ซอมเครองจกร ดแลโกดงเกบสนคา และบางคนมหนาทเยบดวย โดยคนงานชายและหญงมประสทธภาพการทางานไมตางกน นอกจากน ผประกอบการมสวสดการใหคนงาน ไดแก มรถบส 10 คนเพอเปนรถรบสงคนงาน และมบรการอาหารโดยไมคดเงนแกพนกงานจานวน 1 ใน 3 ของพนกงานทงหมด สวนดานเครองจกรนน โรงงานมจกรเยบผาทงสน 580 ตว ใชจกรเยบผาจากญปน เกาหล และไทย เปนหลก ไมใชจกรเยบผาจากจนมากนกเนองจากคณภาพไมด สวนผาทใชนนมาจากญปนและไทย

• โรงงานม 8 สายการผลต (production line) โดยใน 1 สายการผลตนน ประกอบดวยทปรกษาสายการผลต 1 ตาแหนง หวหนางาน 2-3 ตาแหนง พนกงานเยบ 40-50 ตาแหนง และผชวย 15-20 ตาแหนง ทงน ในแตละสายการผลตจะมพนกงานควบคมคณภาพ (quality control: QC) ดวย ผลผลตตอสายการผลต ซงทางานตงแต 7.30 – 18.30 น. และทางานลวงเวลาจนถง 20.30 น. เปนดงตอไปน

- ชดยนฟอรม (กางเกงและกระโปรง) 300 ชนตอวน - เสอแจกเกตตวสน 250 ชนตอวน - กางเกง 350 ชนตอวน - เสอแจกเกต 250 ชนตอวน

• หลงจากไดรบวตถดบแลว โดยเฉลยตองผลตสนคาใหเสรจภายใน 1 เดอน และตองผลตสนคาตงแต 1,000 – 5,000 ชน ทงน หากวตถดบถกสงมาชา อาจใชวธขนสงทางอากาศซงมตนทนสงมาก

• ในดานการเงน ปจจบนผประกอบการเมยนมารตองกเงนจากธนาคารพาณชยของเอกชน ซงตองเสยอตราดอกเบยคอนขางสง ในอตรารอยละ 13 ตอป (ลดลงจากกอนหนานอตรารอยละ 20 ตอป) โดยจะไดรบสทธในการกเปนเงนประมาณรอยละ 40 ของมลคาหลกทรพยคาประกน ซงไดแก โรงงาน เครองจกร และทดนพรอมอาคาร

348

• ในปทผานมา โรงงานผลตสนคารอยละ 80 ใหญปน ปจจบนสวนแบงของสนคาทผลตแยกตามรายประเทศเปนดงน สายการผลต 2 สายผลตสนคาใหญปน สายการผลต 3 สายผลตสนคาใหเกาหลใต และสายผลตอก 3 สายผลตสนคาใหแกเนเธอรแลนด โดยสวนแบงของสนคาทผลตขนอยกบผประกอบการวาจะรบคาสงผลตจากบรษทใด ทงน บรษททเปนผรบซอจากญปนมวธจงใจใหผประกอบการรบผลตสนคาโดยการใหเครองจกร

• ผประกอบการเหนวาไมมคแขงในการรบจางผลตสนคาใหกบผรบซอจากญ ปน เนองจากผประกอบการตองมทกษะพอสมควร กลาวคอ โรงงานตองมมาตรฐานดานความสะอาดและความปลอดภย (เชน ตองตดตงเครองตรวจจบเขม) โดยมการสงคนงานมาจากญปนเพอตรวจสอบโรงงาน สวนในดานคณภาพของสนคานน ผประกอบการตองสงสนคาทงหมดใหบรษทททาหนาท QC ตรวจสอบ โดยจะตรวจเฉพาะคณภาพของสนคา หลงจากนนจงจะสงสนคาออกไปใหบรษทญ ปนท เปนผจางผานทางทาเรอยางกง นอกจากน ยงมการใหทนเพอใหผประกอบการทามาตรการตางๆ เชน PDCA (Plan-do-check-act) และ 5ส เปนตนในอก 2 ป ผประกอบการคาดวาจะยกระดบการผลตจากแบบ CMP ไปเปน FOB Supplier ได ประเดนทนาสนใจอนๆ

• โรงงานผลตเครองนงหมของชาวตางชาตทใหญทสดในเมยนมารมแรงงานประมาณ 3,000 คน โดยโรงงานทใหญทสด 4 อนดบแรกเปนโรงงานของเกาหลใต 2 โรงงาน และไตหวนและจนอยางละ 1 โรงงาน สวนโรงงานอนๆ มแรงงานประมาณ 500 คน

349

สรปสมภาษณ Myanmar Gems and JewelleryEntreprenuer Association (MGJEA) วนท 6 มถนายน 2556 เวลา 10.00 – 11.30 น.

ความเปนมาของสมาคม

• MGJEA เปน Non-government organization กอตงเมอป 2552 ทางานรวมกบ Myanmar Gems Enterprise (MGE) ซงอยภายใต Mining Ministry ของรฐบาลเมยนมาร

ภาพรวมของอตสาหกรรมอญมณและเครองประดบของเมยนมาร

• ปจจบน อตสาหกรรมอญมณและเครองประดบในเมยนมารตอนรบนกลงทนตางชาตมาก ในชวงทผานมา ผผลตจากยโรปเดนทางมาดงานทเมยนมารเปนจานวนมากแตไมลงทน โดยสวนมากสนใจอญมณประเภทพลอย ในขณะทนกลงทนชาวไทยและจนสนใจหยกและพลอย

• ในการสงออกอญมณทเปนวตถดบนน ผสงออกตองซอวตถดบจาก Emporia ซงเปนตวแทนของรฐบาลทตงอยทเมองเนปดอวเทานน โดยรฐบาลจะออกใบอนญาตสงออกให เอกชนไมสามารถสงออกอญมณทเปนวตถดบไดเองโดยไมมใบอนญาต ในการขาย รฐบาลจะจดการประมลปละ 3 ครงในเดอนมนาคม กรกฎาคมและพฤศจกายน แตในปน จะมการประมลครงเดยวในเดอนมถนายน เพราะมปญหากบรฐคะฉน ซงเปนแหลงวตถดบหยก

• โรงงานผลตอญมณและเครองประดบในเมยนมารทมขนาดใหญมเพยง 5 โรงงานเทานน ซงทงหมดเปนของเอกชนชาวเมยนมาร มการดาเนนงานตดและเปลยนรปอญมณ สวนทเหลอเปนผผลตรายยอยในระดบครวเรอน ในอตสาหกรรม (ไมรวมเหมองอญมณ) มแรงงานประมาณ 30,000 คน หากรวมคนงานในขนตอนกระจายสนคาดวยจะมแรงงานประมาณ 100,000 คน อยางไรกตาม ตวเลขดงกลาวเปนสถตตามทผประกอบการรายงานกบสมาคมเทานน ในความเปนจรงจะมากกวาสถตดงกลาวเนองจากมผประกอบการสวนหนงทไมไดรายงานใหสมาคมทราบ ทงน อตราคาจางของแรงงานไรทกษะอยทประมาณ 3 ดอลลารสหรฐตอวน ในขณะทคาจางแรงงานมทกษะอยท 5-8 ดอลลารสหรฐตอวน กฎระเบยบและขอบงคบเกยวกบอตสาหกรรมอญมณและเครองประดบ

• กฎหมายเมยนมารกาหนดใหผทจะทาเหมองอญมณหรอหนมคาตองรวมหนกบรฐบาลเทานน กลาวคอ รฐบาลเปนเจาของทดน จากนนจงทาการประมลหาผทจะเขามาทาเหมอง โดยการผลตจะอยภายใตสญญาเชาทดนจากรฐบาล ทงน ผประกอบการทจะทาเหมองอญมณตองเปนชาวเมยนมารเทานน สวนการทาเหมองแรทไมใชหนมคา เชน เหมองทองแดง รวมทงการผลตอญมณและเครองประดบนน ชาวตางชาตสามารถเขามาลงทนในกจการดงกลาวได

350

• การทาเหมองในเมยนมารมสญญา 2 รปแบบ ดงน 1) การทาเหมองผานการประมล: เอกชนตองมอบรายไดรอยละ 10 ใหแกรฐบาลสญญาการ

ทาเหมองลกษณะนมอายประมาณ 3-5 ป 2) การรวมหนกบรฐบาล: เอกชนไมตองประมลแตตองแบงกาไรกบรฐบาลในอตราสวนรอย

ละ 53 แตอญมณทขดไดจะเปนของเอกชน

ปญหาของอตสาหกรรมอญมณและเครองประดบในเมยนมาร

• ปญหาทสาคญของอตสาหกรรมอญมณและเครองประดบในเมยนมาร คอ กฎระเบยบทซบซอนและการเกบภาษสง โดยรวมแลว ผประกอบการในอตสาหกรรมอญมณและเครองประดบตองชาระภาษศลกากรในการนาสนคามาแสดงในอตรารอยละ 69 ซงนบวาสงมาก ในขณะทผประกอบการในประเทศอนๆ เฉลยแลวชาระภาษในอตราไมเกนรอยละ 20 ทงน ทางสมาคมไดมการยนเรองเขาไปยงรฐสภาแลว นอกจากน ยงมกฎระเบยบวา หากผลตอญมณและเครองประดบขายในประเทศในรปเงนจาดจะเสยภาษเงนไดอตรารอยละ 30 แตหากขายในประเทศในรปเงนดอลลารจะเสยเพยงรอยละ 10 เทานน เนองจากรฐบาลตองการเงนตราตางประเทศ อตสาหกรรมอญมณและเครองประดบในเมยนมารขาดแคลนเทคโนโลยในการผลตอญมณและเครองประดบ โดยเฉพาะดานกระบวนการทางความรอน (heat treatment) รวมทงขาดแคลนแรงงานทกษะและผเชยวชาญ สวนหนงเปนเพราะกฎหมายตรวจคนเขาเมองของเมยนมาร ทอนญาตใหผถอวซาประเภทธรกจพกอาศยในประเทศไดเพยง 4 สปดาห ทาใหตองมการขอวซาใหมซงกอใหเกดความยงยาก ผประกอบการตางชาตทลงทนในอตสาหกรรมอญมณและเครองประดบของเมยนมาร

• บรษทตางชาตเพยงบรษทเดยวในอตสาหกรรมคอ Myanmar VES Company Limited ซงดาเนนธรกจผลตอญมณและเครองประดบดวยการเพมมลคามากวา 15 ปแลว บรษทดงกลาวเปนการรวมหนระหวางรฐบาลเมยนมารกบบรษทเอกชนไทย15 โดยรฐบาลเมยนมารเปนผสนบสนนอญมณ เชน แซฟไฟร หนพระอาทตย เปนตน สวนเอกชนไทยเปนผสนบสนนดานเทคโนโลยการผลต โดยเฉพาะกระบวนการทางความรอนและการสกด บรษทตงอยในเขตยางกง มคนงานประมาณ 85 คน ซงมชางเทคนคจากประเทศไทยดวย ทงน บรษทประสบปญหาวตถดบทไดจากรฐบาลเมยนมารไมเพยงพอ (เนองจากรฐบาลเมยนมารจะมหนอญมณจากสญญาการทาเหมองแบบประมลเทานน)

15

ณ เวลานน กฎหมายเมยนมารบงคบใหนกลงทนตางชาตทตองการเขามาลงทนโดยตรงในเมยนมารตองดาเนนธรกจแบบรวมหนกบรฐบาล

เทานน

351

ความเหนของสมาคมทมตอการยายฐานการผลต

• ทางสมาคมมความเหนวา หากนกลงทนชาวไทยตองการเขามาลงทนในอตสาหกรรมอญมณและเครองประดบควรใชวธการรวมหน เนองจากนกลงทนตางชาตตองหา supplier ทราบราคาตลาด ทตงโรงงาน และวธทาการตลาดในเมยนมาร การรวมหนกบชาวทองถนจงเหมาะสมกวา ทงน ควรรวมหนกบเอกชนมากกวารฐบาล เนองจากกระบวนการผลตจะมความยดหยนมากกวาและสามารถหาวตถดบไดงายกวา

• มความเหนวาพนททเหมาะสมในการลงทนคอยางกง แมวากาลงจะมการตง Gems and Jewelry Centre ทเมองเนปดอวกตาม เนองจากยางกงยงคงเปนศนยกลางการผลตอญมณและเครองประดบและศนยกลางทางเศรษฐกจ โดยเปนจดรวมการคมนาคมของเมยนมาร ทาใหมมทงสถานทตและนกทองเทยวชาวตางชาต นอกจากน ประชากรในเมองยางกงกมมากถงประมาณ 10 ลานคน

• แนวคดในการสงออกสนคา semi-finished ไปยงโรงงานทตงอยบรเวณชายแดนไทย-เมยนมารแลวจงผลตตอจนเสรจสมบรณเปนแนวคดทด แตตดกฎหมายเมยนมาร (Law of Gems and Jewelry 1995) ทไมอนญาตใหนาสนคา semi-finished ออกนอกประเทศเกน 40,000 ดอลลารสหรฐ

352

สรปสมภาษณ The Republic of the Union of Myanmar Federation of Chambers of Commerce & Industry (UMFCCI)

วนท 6 มถนายน 2556 เวลา 13.00 – 14.30 น. บทบาทและหนาทหอการคาเมยนมาร

• มสมาชกกวา 16,000 รายและ 33 สมาคม มบทบาทในการใหขอเสนอแนะแกรฐบาลในการออกกฎหมายทเกยวกบกจกรรมทางเศรษฐกจ เชน กฎหมายเกยวกบ SMEs และกฎหมายการลงทนโดยตรงจากตางประเทศ และยงมบทบาทในการเสรมสรางศกยภาพใหกบภาคธรกจ มการตงศนยฝกอบรมตงแตป 2545 โดยจดฝกอบรมใหความรทงในดาน การคา คอมพวเตอร การบญช การบรหาร และ SMEs เปนตน

• หอการคาเมยนมารไดรบเงนสนบสนนจาก Japan International Cooperation Agency (JICA) ปจจบน มการตงศนยญปน-เมยนมาร เพอฝกอบรมทกษะแรงงาน แตยงคงตองการการสนบสนนจากสถาบนตางประเทศอนๆ เพอพฒนาองคกร ยกตวอยางเชน มความรวมมอกบมหาวทยาลยหอการคาไทยเพอเปดการเรยนการสอนดานธรกจ และสถาบนอนๆ เชน กรมสงเสรมการสงออกของไทย เปนตน

กฎหมายและกฎระเบยบของเมยนมาร

• หอการคามสวนในการดาเนนการตดตอกบรฐสภาดานการแกไขปรบปรงกฎหมายเกยวกบการทาธรกจ และมความเหนวารฐบาลเมยนมารควรเปลยนแปลงกฎระเบยบและกฎหมายดงกลาว ทงกฎหมายแรงงาน กฎหมาย SMEs และกฎหมายคมครองผบรโภค ในการน เมยนมารใชกฎหมายของหลายประเทศเชน ญปน มาเลเซยและไทย เปนแบบอยางในการรางกฎหมาย โดยพจารณาเปนรายกรณไป ไมไดยดกฎหมายของประเทศใดประเทศหนงเปนแบบอยางโดยเฉพาะ

• เมยนมารยงตองพฒนากฎหมายการลงทนตอไป โดยเฉพาะกฎหมายทเกยวกบภาคเอกชน เนองจากประวตศาสตรการเปนประเทศสงคมนยม ทาใหภาคเอกชนยงออนแอ กฎหมายSMEs และกฎหมายดานทรพยสนทางปญา

ภาคการธนาคารของเมยนมาร

• เมยนมารยงคงใชเงนสดอยมาก แทบไมมการใชหลกทรพยคาประกน รวมทงยงมกฎระเบยบทจากด ซงเปนเสมอนคอขวดททาใหภาคธรกจไมสามารถเตบโตได ยกตวอยางเชนกรณของ SMEs ซงตองการเงนทนในการซอเครองจกร แตธนาคารตองการใหมผรบรองเงนกทงหมด ทาให SMEs ไมสามารถกเงนมาลงทนได ในการน UMFCCI มหนาทเปนตวกลางในการประสานงานใหทงสองฝาย และมความเหนวารฐบาลควรลดกฎระเบยบดานการธนาคาร เพอใหภาคเอกชนเขาถงแหลงเงนทนไดงายขน

• สวนธนาคารของรฐนน หากพจารณาจากขนาดจะยงถอเปนธนาคารขนาดเลก แตหากพจารณาจากปรมาณเงนตราตางประเทศ จะนบวาเปนธนาคารขนาดใหญ

353

รฐบาลเตรยมการพฒนาระบบการธนาคารโดยการเตรยมพรอมดานเงนสด ใหความชวยเหลอทางเทคนค รวมทงทางานรวมกบธนาคารพาณชยในการพฒนาระบบตลาด ลาสด เมยนมารเปลยนธนาคารของรฐจาก Industrial Development Bank เปน SMEs Bank แลว

พนททนาสนใจในการตงโรงงานอตสาหกรรม

• ในอก 5 ป คาดวาพนททเหมาะสมในการลงทนคอบรเวณระหวางนครยางกงและเมองพะโค เนองจากยงมทดนขนาดใหญทแบงไวแลวอย โดยพะโคและตละวานาจะเปนศนยกลางการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจแหงใหม

• สาหรบทวายนน ยงไมมแนวโนมวาจะพฒนามากนก เนองจากนกลงทนและผประกอบอตสาหกรรมตางยงรอกนอย นอกจากน ระบบขนสงยงไมพฒนา รวมทงโครงการทวายไมนาดงดดสาหรบนกลงทนจากญปนและรฐบาลเมยนมารมากนก โดยญปนตองการใหมทาเรอ แตไมไดสนใจเขามาตงอตสาหกรรม แตการจะมทาเรอทประสบความสาเรจ กตองมบรษทเดนเรอตางๆ และมเครอขายถนนเชอมเขากบศนยกลางเศรษฐกจคอยางกง ซงตองผานบรเวณทเปนภเขา ทาใหตองลงทนอกมาก แตไมเหนความคมคาทาใหไมมเงนทนสนบสนนในการดาเนนงานโครงการตอ นอกจากน ทวายยงยากทจะดงดดแรงงาน เพราะเปนภเขาไมใชบรเวณทมประชากรหนาแนน

• โครงการเจาผวซงดาเนนการโดยจนประสบความสาเรจมาก ในอนาคตคาดวาจะเปนศนยกลางการขนสงสนคาทสาคญ เนองจากทาเรอนาลกทกอสรางอยใกลจะเสรจสมบรณแลว

• คาดวาผะอนจะเปนแหลงลงทนของนกลงทนชาวไทย เนองจากอยใกลประเทศไทย มแรงงานทคนเคยกบชาวไทยจานวนมาก อยางไรกตาม บรเวณผะอนไมมทาเรอในระยะใกล ผประกอบการจะตองขนสงสนคากลบไปททาเรอยางกง

• มณฑะเลยเปนเสมอนศนยกลางของการขนสง เปรยบไดกบเขตอตสาหกรรมทองถน

โครงสรางอตสาหกรรมของเมยนมาร

• มความเหนวาในอก 5 ปภาคเกษตรกรรม (รวมการประมงและปาไม) จะยงคงเปนสดสวนมากทสดในเศรษฐกจเมยนมาร ในขณะทสนคาอตสาหกรรมจะมสดสวนมากขน โดยสนคาทจะผลตมากขน ไดแก สนคาอตสาหกรรมเกษตร สนคาเกษตรแปรรป และสนคาทใชแรงงานเขมขน เชน อาหารทะเลแปรรป และเครองนงหม เนองจากไดรบสทธ GSP จากสหรฐอเมรกาและยโรป สวนอตสาหกรรมหนกนน เมยนมารยงคงตองใชเวลาในการพฒนาอตสาหกรรมดงกลาว แตสาหรบอตสาหกรรมประกอบชนสวนอเลกทรอนกสกอาจทาได

354

• ในการเลอกตงทจะเกดขนในป 2558 มความเหนวานโยบายเศรษฐกจมหภาคในภาพรวมจะไมแตกตางกนมากนก ไมวาใครจะไดรบเลอกตงใหเปนประธานาธบดกตาม แตกลยทธในการดาเนนนโยบายอาจแตกตางกน

ประเดนสาคญอนๆ

• ตองการใหแนวคด National Single Window ตาม AEC Blueprint เกดขนไดจรง แตในทางปฎบตแลว การเตรยมความพรอมและความเขาใจของภาคเอกชนยงไมสอดคลองกบจดประสงคทไดวางไวใน Blueprint

• คาจางแรงงานของเมยนมารไมนาจะเพมมากนกในระยะ 5 ปหนา เนองจากยงมแรงงานอยางเพยงพอรองรบการขยายตวทางเศรษฐกจ

• แผนพฒนาอตสาหกรรมของเมยนมารฉบบปจจบนใหความสาคญกบอตสาหกรรมทใชแรงงานเขมขน เชน เครองนงหม และสนคาเกษตร โดยเนนพฒนาทงหวงโซคณคา

355

สรปสมภาษณ Golden Myint Manufacturing Co., Ltd. โรงงานผลตรองเทาและเครองหนงของ Dr. Khin Thin Thin

วนท 6 มถนายน 2556 เวลา 15.30 – 16.30 น.

• Dr. Khin Thin Thin มความเหนวา พนททนาสนใจในการประกอบกจการทใชแรงงานเขมขนในเมยนมารไดแก พะโค ผะอน และ ปะเตง (อยบรเวณแมนาอระวด) ซงทงสามเมองมเขตอตสาหกรรม

• ปจจบน บรษทม 2 โรงงาน ตงอยในเขตอตสาหกรรม South Dagon ในบรเวณนครยางกง บรษทดาเนนธรกจรบจางในรปแบบ sub-contract ใหกบผจางผลตหลายราย ทงจากออสเตรเลย นวซแลนด ญปน และไทย (ผประกอบการไทยใหความชวยเหลอดานเทคโนโลยดวย ทงการแนะนาเครองจกรและผผลตเครองจกร รวมทงสงผเชยวชาญดานเทคนคมาชวย) โดยจะทาการผลตแบบ CMP กลาวคอ บรษทรบหนงววและหนงหมมาจากประเทศไทยและปากสถาน มาผลตเปน finished product เสรจสนจงสงสนคาใหผจางผลตโดยตรง ทงน กวารอยละ 80 ของสนคาทบรษทผลตนบวาเปน finished product

• กฎหมายของเมยนมารไมอนญาตใหบรษทเดยวกนทาการผลตทงแบบ CMP และใหกบตลาดทองถน เนองจากเกรงวาจะใชวตถดบสาหรบการผลต CMP ซงนาเขาไดโดยไมเสยภาษมาใชเปนวตถดบในการผลตสนคาใหกบตลาดทองถน แมวาในทางปฏบตแลว วตถดบและสนคาทผลตใหกบตลาดทองถนจะเปนคนละชนดกบสนคาทผลตแบบ CMP กตาม (ชาวเมยนมารนยมสวมแตรองเทาแตะ)

• บรษทมแรงงานทงหมดประมาณ 500 คน (รวมทงสองโรงงาน) มแรงงานเขาและออกประมาณ 20-40 คนตอเดอน การรกษาคนงานนบเปนปญหาทสาคญ ตงแตเรมทาการผลตในป 2549 บรษทรกษาคนงานไดเพยงประมาณ 80 คน

• คาจางแรงงานสาหรบผทไมมประสบการณเทากบ 1,800 จาดตอวน หลงจากนน 3 เดอนจงจะไดเปนลกจางถาวร ซงจะมสทธไดรบคาลวงเวลาและเบยขยน สวนคาจางแรงงานสาหรบผมประสบการณเทากบ 2,000 จาดตอวน หลงจากนน 1 เดอนจงจะไดเปนลกจางถาวร

• ความสามารถในการผลตคอสามารถผลตรองเทาได 800 คตอวน ผจางผลตแตละรายจะใหราคาใกลเคยงกนตามคณภาพของสนคา เงนลงทนในการกอตงกจการเมอป 2548 เทากบประมาณ 50,000,000 จาด โดยเรมทาการผลตในป 2549 ดวยจกรเยบ 20 เครองและคนงาน 80 คน ณ ตอนทเรมกจการ มผประกอบการเพยง 5 รายทประกอบธรกจผลตรองเทาในเมยนมาร โดย 2 จาก 5 เปนนกลงทนจากเกาหลใตและญปน ซงมการสงออกดวย สวนผประกอบการอก 3 รายทเหลอเปนชาวเมยนมารซงดาเนนการผลตแบบ CMP

• ปจจบน โรงงานผลตรองเทาแบบ CMP ในเมยนมารมทงหมด 12 ราย เกอบทงหมดตงอยบรเวณนครยางกง มเพยง 1 โรงงานทตงอยในเขตพะโค โดยในจานวน 12 รายน มนกลงทนจากตางชาต 4 ราย สวน 8 รายทเหลอเปนบรษทของชาวเมยนมาร

• Dr. Khin Thin Thin มความเหนวาอตสาหกรรมรองเทาของเมยนมารขยายตวแตไมมากนก แมจะมอตราคาจางแรงงานตามาก รฐบาลควรสนบสนนในดานสาธารณปโภค โดยเฉพาะไฟฟา กฎระเบยบดาน

356

การนาเขาและสงออก รวมทงการฝกอบรมแรงงาน ทผานมา ความยงยากดานกฎระเบยบในการนาเขาและสงออกสนคาเปนอปสรรคสาคญตอการขยายตวของอตสาหกรรม เนองจากทาใหกระบวนการทางานเปนไปอยางลาชา ปจจบน อปสรรคทสาคญทสดตออตสาหกรรมรองเทาคอการขาดแคลนไฟฟา โดยโรงงานมไฟฟาใชแค 5 ชวโมงตอวน ทาใหตองปนไฟและจายคานามนดเซลเองเพอใหทางานไดทน มฉะนนอาจสญเสยการสงซอจากลกคาในอนาคต

357

สรปผลการเดนทางไปสารวจขอมลและสมภาษณผทเกยวของ ในประเทศเวยดนามระหวางวนท 17-20 มถนายน 2556

สรปสมภาษณบรษทบรษท อลอนซ วน แอพพาเรล จากด (Alliance One Apparel)

วนท 17 มถนายน 2556 ผใหสมภาษณ คณสนต เจาตระกล, ผจดการทวไป ขอมลทวไปเกยวกบกลมลเบอรตการเมนท

• บรษท Alliance One Apparel เปนบรษทในกลมลเบอรตการเมนท เดมมโรงงานทตงในประเทศไทย 3 แหงคอ รอยเอด มหาสารคาม และปราจนบร ปจจบนนนโรงงานท มหาสารคามและปราจนบรไดปดตวลงไปแลว โดยมสาเหตหลกมาจากไมสามารถหาแรงงานได

• กอนททางกลมลเบอรตการเมนทจะเขามาจดตงโรงงานทเวยดนาม ไดมการพจารณาระหวาง บงคลาเทศและเวยดนาม และทางผบรหารไดเลอกมาจดตงโรงงานทเวยดนามเนองจากม partner ทเวยดนาม

• กลมลเบอรตการเมนท มการลงทนในอนโดนเซยในลกษณะแบบ join-venture ทเมอง Semarang

• จานวนแรงงานของบรษท - โรงงานทรอยเอดมจานวน 1,800 คน - โรงงานทเวยดนามมจานวน 5,000 คน - เพงมการกอสรางโรงงานทกมพชาในปจจบนมจานวนแรงงานไมถง 1,000 คน

• ลกษณะงานทผลตในประเทศไทยจะเปนเสอผาฟตบอลใหกบ brand ADIDAS และผลตเสอผาใหกบ brand NORTHFACE โดยลกษณะการผลตเสอผาฟตบอลและ brand NORTHFACE จะไมคอยมการเปลยนแบบมากนก โดยจะมการเปลยนแบบเปน season

• ลกษณะงานทผลตในเวยดนามจะเปนการผลตให brand PUMA และผลต Jacket สาหรบกฬา โดยลกษณะการผลตทง 2 สนคาจะมการเปลยน style บอยกวาเสอผาฟตบอล

• มความสนใจทจะไปตงโรงงานในเมยนมาร แตยงมความกงวลเรองกฎหมายของเมยนมารทยงไมแนนอน

• ลกคากาหนดระยะเวลาในการผลตไมเกน 90 วน โดยทางบรษทจะใชเวลาในการผลต โดยเปนการผลตผา 45 วน และใชเวลาผลตเครองนงหมในโรงงาน 30 วน

358

ขอมลเกยวกบบรษท Alliance One Apparel

• โรงงาน Alliance One Apparel ตงอยในนคมอตสาหกรรม Giao Long ดาเนนการโดย Ben Tre's Industrial Parks Authority (IPA) ซงเปนหนวยงานของรฐบาล

• การลงทนทเวยดนามเปนการลงทนจากตางชาต 100 % (ในกรณนคอผประกอบการไทยรวมทนกบผประกอบการไตหวน)

• ลกคาทสาคญของ A1A คอ brand ADIDAS และ PUMA โดยทางบรษทม order กบทาง ADIDAS และ PUMA คดเปนรอยละ 50 และ 40 ของปรมาณการผลตของบรษท ขณะทอกรอยละ 10 จะเปนการผลตใหรายอนๆ

• สวนใหญบรษทจะนาเขาวตถดบมาจากไตหวน จน และไทย ขอมลเกยวกบลกคาของบรษท

• ลกษณะธรกจเปนแบบ OEM โดยลกคาเปนคนออกแบบ design บรษทจะเปนคนจดหาวตถดบ และดาเนนการผลตตงแตตนจนกระทงการตด barcode และการ packaging

• การผลตใหกบ ADIDAS สวนใหญจะเปน order ลอตใหญ แตม margin นอย

• การผลตของ PUMA จะเนนท design และ fashion

• การทาสญญากบลกคาจะเปนแบบปตอป

• ทางลกคาจะเปนคนมอบหมายใหกบบรษทเปนผพจารณา design ทไดมาวามการ fitting กบแบบจรงหรอไม

• สานกงาน PUMA ทประเทศไทยไดปดตวลงเมอป 2009-2010 แลวไดยายมาตงสานกงานอยทเวยดนาม

เหตผลทบรษทยายฐานการผลตมาทเวยดนาม

• ตองการคาแรงและจานวนแรงงาน

• รฐบาลเวยดนามสงเสรมการลงทนโดยยกเวนภาษ 4 ปโดยนบตงแตปทบรษทมกาไร

• การไดรบสทธ GSP ไมไดเปนเหตผลสาคญของบรษทในการยายฐานการผลตมาทเวยดนาม

• มการอานวยความสะดวกในดานการดาเนนการทางเอกสาร โดยมศนย one stop service ไวคอยบรการ

• ระบบสาธารณปโภคมการพฒนาเพมขนมาก เชน มการสรางสะพานขามแมนาโขงมายง จ. Ben Tre จากเมอ 5 ปทแลวการขามแมนาตองผานทางเรอเฟอรร

• โดยปกตนคมอตสาหกรรมจะตองมหนวยงาน custom อานวยความสะดวกเรองเอกสาร แตในกรณนทนคมอตสาหกรรม Giao Long ไมมหนวยงาน custom ซงทางบรษทสามารถไปใชหนวยงานศลกากรในจงหวดอน

359

สภาพอตสาหกรรมสงทอและเครองนงหมในเวยดนาม

• โรงงานตางชาตทเขามาประกอบธรกจในอตสาหกรรมสงทอและเครองนงหมคอโรงงานจากประเทศเกาหลและญปน ซงสงผลใหในปจจบนเรมมปญหาในการแยงแรงงาน

• จงหวดทนาสนใจทจะลงทนในอตสาหกรรมเครองนงหม คอ จ. จาบน และ จ.วนลอง โดยจงหวดทง 2 อยหางจาก จ. Ben Tre ไปทางใตราว 80 km (ใชเวลาเดนทางประมาณ 2 ชวโมง)

• โรงงานเครองนงหมของไทยทมาตงในเวยดนาม มประมาณ 4-5 โรงคอ โรงงานในเครอไฮเทคกรป ตงอยทภาคกลาง โรงงานในเครอฮงเสงกรป ตงอยท จ. Long An โรงงานในเครอ OG ตงอยทภาคใตใกลกบชายแดนกมพชา และยงมโรงงานผประกอบการชาวไทยอก 1 โรงงานทตงอยทกรงฮานอย

อตราคาแรงทเวยดนาม

• มแนวโนมเพมสงขนเนองจากคาเงน VND ออนตวลงจาก 14,000 VND/USD เปน 20,000 VND/USD สงผลใหคาแรงเพมสงขนกวา 1เทาตว จาก 1 ลาน VND/เดอน ขนไปเปน 2 ลาน VND/เดอน

• ปจจบนโรงงานจายคาแรงขนตาท 2.4 ลาน VND/เดอน (120 USD) (ไมรวมคา OT และเงน Incentive) โดยเฉลยแลวโรงงานจะจายคาแรงท 3 ลาน VND/เดอน (150 USD) นอกจากนนโรงงานยงจดสวสดการใหแกพนกงานอาทเชน คาอาหาร เงนประกนสงคมและประกนสขภาพ (จายใหกบหนวยงานรฐประมาณรอยละ 22) และจายใหกบสหภาพแรงงานรอยละ 1 โดยสรปแลวบรษทจายเปนคาเงนเดอนใหกบพนกงานรวมคาใชจายอนๆ แลวเฉลยคนละ 200-250 USD

• คาแรงทโฮจมนห จะตกเฉลยคนละ 200 USD/ เดอน ไมรวมคาใชจายอนๆ อกประมาณรอยละ 23 ของเงนเดอน (เงนประกนสงคมและประกนสขภาพ และเงนทจายใหกบสหภาพแรงงาน)


• ปจจบนทางบรษทไมประสบปญหาในการหาแรงงาน โดยบรษทสามารถหาแรงงาน 100 คน โดยใชเวลาประมาณ 1 อาทตย

• พนกงานททางานในบรษทจะอาศยอยบรเวณรอบๆ โรงงานในรศม 30-40 km ซงพนกงานจะเดนทางโดยใชรถมอเตอรไซตและจกรยาน และจะมาเชาหอพกอยบรเวณโรงงาน

• อตราการ turnover ของพนกงานในบรษท A1A อยทรอยละ 4 ขณะทบรษทตงเปาไวทรอยละ 3 คณภาพของแรงงานและเวลาทางาน

• คณภาพของแรงงานของเวยดนามจะดอยกวาแรงงานไทย และแรงงานกมพชา โดยทกมพชาจะสามารถหาแรงงานทมฝมองายกวา แตมอตรา turnover สง

• แรงงานทใชสวนใหญจะใชในกระบวนการผลตการเยบ

360

• ทโรงงานจะมการจางงาน 1 กะ คอตงแตเวลา 7.30 – 16.30 สาเหตทไมไดจางงานหลายกะเนองจากชวงกลางคนอตราคาแรงจะสงกวา โดยมอตราคาแรงเฉลย 1.5 เทาของอตราคาแรงปกต นอกจากนนผลผลตในการทางานชวงกลางคนจะตากวาชวงกลางวน

ตนทนและ Margin ในการผลตของบรษท

• เมอเปรยบเทยบระหวางไทย เวยดนาม อนโดนเซยและกมพชาพบวา ตนทนในการผลตทกมพชาจะถกทสด

• ตนทนในการผลตทจารกาตาจะเทยบเทากบการผลตท จ. รอยเอด ขณะทตนทนการผลตท Semarang จะเทยบเทากบการผลตทเวยดนาม

• ตนทนในการผลตสามารถแบงไดเปน - วตถดบ รอยละ 60 (ตนทนของวตถดบในแตละทองทไมแตกตางกนมากนก) - คาแรง รอยละ 15-20 (ในกรณของการผลตทเวยดนาม) - ตนทนการสงออก รอยละ 1-2

• Net margin คดเปนประมาณรอยละ 8 ภายใตเงอนไขทวาตองผลตสนคาในสภาพด ระบบสาธารณปโภคในเวยดนาม

• ปจจบนระบบไฟฟามการพฒนาขน โดยยงคงมปญหาไฟฟาดบอยบาง

• ระบบอนเทอรเนตมความครอบคลม

• การคมนาคมมการพฒนาขน โดยมการสรางถนน Highway ในบางพนท อยางไรกตามในภาพรวมสภาพถนนยงคงมปญหา

• ภาครฐมแผนทจะพฒนาถนนในการเชอมกบกมพชา เพอเดนทางไปยงประเทศไทย นอกจากนนภาครฐยงมแผนสรางโรงไฟฟานวเคลยรทบรเวณภาคกลางของประเทศ

ขอควรพจารณาและขอควรระวงในการลงทนทเวยดนามจากความเหนคณสนต

• บรษทใชเกณฑในการเลอกทตงโรงงานโดยพจารณาจากความหนาแนนของประชากร โดยททมความหนาแนนสงอาจกลาวไดวาจะมจานวนแรงงานอยมาก และพจารณาจากระบบคมนาคมขนสง

• ปญหาทบรษทมกพบคอ เจาหนาทรฐมแนวปฏบตตอกฎระเบยบทแตกตางกนแมวาจะเปนกฎหมายฉบบเดยวกน เชนกฎระเบยบทเกยวของกบการยกเวนภาษ พธการศลกากร

361

สรปสมภาษณธนาคารกรงเทพ สานกงานกรงโฮจมนห วนท 18 มถนายน 2556

ผใหสมภาษณ คณธาราบด ซงอดชยวทย, ผจดการสาขา สภาพเศรษฐกจเวยดนามในปจจบน ภาคการเงน

• ภาคการเงนเวยดนามเรมมปญหา ในปทผานมา ทางการเวยดนามมการลดคาเงน Dong นอกจากนนปญหาหน NPL กเปนปญหาสาคญ โดยปจจบนประเทศเวยดนามมหนสาธารณะกวา 10,000 ลานเหรยญสหรฐฯ และมหนสาธารณะคดเปนรอยละ 55 ของ GDP

• รฐบาลพยายามแกปญหาเศรษฐกจโดยมแผนจะตงหนวยงาน AMC เพอแกปญหาภาวะหน NPL โดยเปนการออกพนธบตรเพอซอหน NPL กลบมา

• ป 2011 เงนเฟอในเวยดนามสงกวารอยละ 20 สงผลใหอสงหารมทรพยมปญหา และสงผลตอเนองมายงภาคธนาคาร โดยรฐบาลเวยดนามสามารถทจะคมเงนเฟอจากฝง Demand แตไมสามารถคถม cost factor ได โดยภาวะเงนเฟอในชวงเดอน ม.ค. – เม.ย. อยทรอยละ 2.5 ขณะทเมอเปรยบเทยบระหวางเดอน พ.ค.ปน กบปทแลว มอตราเงนเฟอทรอยละ 6

• รฐบาลมแผนทจะลดคาเงนเรวๆ น โดยคาดวาจะลดคาเงนประมาณรอยละ 1 - 2

• ปจจบน นโยบายทางดานเศรษฐกจของรฐบาลเวยดนามใหความสาคญกบการสรางเสถยรภาพทางเศรษฐกจมากกวาการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ การคา และการลงทน

• การสงออกปทผานมาเพมขนเยอะ เนองจาก Samsung ทมาสรางโรงงานทเวยดนาม มการสงออกกวา 10 พนลานเหรยญ โดย Samsung มโรงงานท จ. Thai Nguyen (โรงงานใหม) และท จ. Ninh Binh

• ปทแลวญปนมาลงทนมากเปนอนดบหนง โดยมการลงทนรวมกวา 27,000 ลานเหรยญ ซงบรษทญปนทเขามาลงทนจะมทง SMEs รวมอยดวย ทงโรงงานพลาสตก หนงสอ manual รวมทงเปน supplier ใหกบบรษทในเครอ

• โรงงานสงทอของไทยทเขามาลงทนคอ ฮงเสง กลมไฮเทคกรป (โรงงานอยทจ. Da Nang) และ oriental (โรงงานอยจ. Can Tho)

362

เหตผลในการยายฐาน/ขยายฐานการผลตมายงประเทศเพอนบาน ผประกอบการไทยทยายฐาน/ขยายฐานการผลตมายงประเทศเพอนบานมเหตผลสาคญ 3 ประการคอ

• ลดตนทนการผลต

• ตองการหาวตถดบในการผลต ยกตวอยางเชน ภาคการเกษตรและการประมง

• ตองการหาตลาดภายในประเทศ โดยเฉพาะกลมชนชนกลาง ในกรณของประเทศเวยดนามการหาตลาดภายในประเทศจะคอยขางยากเนองจากโดยเฉลยแลว

สนคาในประเทศเวยดนามจะมราคาตาทสดเมอเทยบกบประเทศในอาเซยน อกทงยงม margin นอย ระบบสาธารณปโภคในเวยดนาม

• รฐบาลเวยดนามวางแผนวาภายในป 2020 จะสามารถสรางสนามบนแหงใหมเสรจโดยรวมตนสามารถรองรบผโดยสารได 40 ลานคนตอป และแผนถดไปคอสามารถรองรบได 100 ลานคนตอป

• รฐบาลมแผนทจะสรางถนน Super highway เพมขน

• รฐบาลวางแผนวาจะสรางโรงไฟฟานวเคลยรทบรเวณภาคกลางของประเทศ โดยคาดวาจะมกาลงการผลตไฟฟารวม 2 พนเมกะวตต เนองจากในปจจบนกาลงการผลตไฟฟาเรมทจะไมเพยงพอตอความตองการโดยเฉพาะในชวงหนาแลง เนองจากกวารอยละ 40 ของกาลงการผลตไฟฟามาจากโรงไฟฟาพลงงานนา

• ทาเรอทสาคญในการสงออกบรเวณภาคใตของเวยดนามอยท จ. Ba Rịa–Vung Tau อยางไรกตามการคมนาคมไปยงจ. Ba Rịa–Vung Tau ยงไมไดรบการพฒนามากนก

• การลงทนดานสาธารณปโภคสวนใหญแลวจะใชเงนทนมาจากตางประเทศโดยเฉพาะประเทศญปน ลกษณะของแรงงานชาวเวยดนาม

• แรงงานชาวเวยดนามไมนยมยายถนไปทางานทตางจงหวด ตวอยางลกคาขนาดกลางและขนาดเลกของธนาคารกรงเทพ สานกงานกรงโฮจมนห

• คณธาราบดใหคาจากดความลกคาขนาดกลางและขนาดเลกคอ บรษททมมสนเชอกบธนาคารประมาณ 20 ลานบาท

• บรษท NRI (สนเชอ 10 ลานบาท) เปนโรงงานผลตทอเหลกเพอใชภายในอาคาร โดยรปแบบการลงทน จะเปนการผลตในเวยดนามเพอลดตนทนการผลต (คาแรงและเหลกถกกวาไทย) แลวสงสนคากลบไปขายทประเทศไทย

• บรษท Food Tech เปนโรงงานทาทนาอดกระปอง เดมเคยเปน OEM ใหกบยหอ ตรา 3 แมครว ปจจบน บรษทมการผลตเพอสงออกไปยงสหรฐฯ โดยเหตผลในการเขามาตงโรงงานในเวยดนามคอ เพอหาวตถดบในการผลต

363

• บรษทพฒนาภณฑ เปนผผลตเรซนชนดนา (WATER BASE RESIN) และเรซนชนดตวทาละลาย (SOLVENT BASE RESIN) ซงเปนตนนาเพอใชในการทาส เครองนงหมและเฟอรนเจอร เหตผลในการเขามาตงโรงงานในเวยดนามคอเพอลดตนทนในการผลต (คาแรง) และเปนการหาตลาดภายในประเทศดวย ความเสยงของผประกอบการในการลงทนทเวยดนาม

• การตความกฎหมายในแตละทองทไมเหมอนกนถงแมวาจะเปนกฎหมายฉบบเดยวกน

• การเงนมความผนผวน

• ตนทนดานลอจสตกสยงคงสง และระบบสาธารณปโภคโดยเฉพาะไฟฟายงคงมปญหา

ขอมลทนาสนใจอนๆ

• โรงงานทตงอยในจ. Binh Doung, Dong Nai เรมทจะหาแรงงานไมได

• ธนาคารขนาดใหญของเวยดนาม อาท Agribank, BIDV, Viettin Bank, Vietcom Bank

• รฐบาลเวยดนามไมสามารถคาประกนเงนกใหกบรฐวสาหกจได

• ความเหนของคณธาราบดตอลกษณะผประกอบการขนาดกลางและขนาดเลกของไทย คอ ไมคอยกลาออกไปลงทนยงนอกประเทศ

• ปจจบนรฐบาลเวยดนามอนญาตใหตางชาตเขามาประกอบธรกจ trading ไดแลวโดยตองเปนธรกจท specific หากเปนการ trading ทวไปยงคงไมอนญาต

364

สรปสมภาษณบรษท Palace Industry (Vietnam) วนท 18 มถนายน 2556

ผใหสมภาษณ Ms. Yang Li Ching, Vice Managing Director ขอมลเบองตนของบรษท

• บรษทมโรงงานทงสน 2 แหงคอทเมอง Jianmenประเทศจน และเมอง Ho Chi Minh ประเทศเวยดนาม (เดมบรษทมการตงโรงงานทประเทศไทย แตไดปดตวลงในป 2001) โดยมสานกงานใหญอยทไตหวน

• โรงงานในเวยดนามตงอยท Tan Thuan Export Processing Zone ในเมอง Ho Chi Minh โดยนคมอตสาหกรรมนดาเนนงานโดยผประกอบการชาวไตหวน

• ผลตภณฑของบรษท - Ski gloves - Snowboard gloves - Mountaineering gloves - Motorbike gloves - Biking gloves - Golf and Leisure gloves - Fleece gloves and accessories

ขอมลเบองตนของโรงงานในประเทศจน

• แรงงานมประสทธภาพดกวาแรงงานในเวยดนาม

• ในชวงนคาแรงมแนวโนมเพมสงขน

• สนคาทผลตทโรงงานในจนจะเนน order จากสหรฐฯ ซงจะเปน order ทมมลคาสง และสนคามความหลากหลาย ขณะทโรงงานในประเทศอนจะรบ order จากสหภาพยโรป การเลอกทตงโรงงานในประเทศตางๆ

• ในการเลอกสถานทตงโรงงานนนทางบรษทมการปรกษาหารอกบลกคาอยางใกลชดในการเลอกทาเลทตงโรงงาน โดยนาประเดนเรองสทธพเศษทาง GSP มาประกอบการพจารณาดวย

• ตามความคดเหนของบรษท การตงโรงงานทกมพชายงไมนาสนใจเนองจาก - จานวนแรงงานมนอย - มคาใชจาย (คาใตโตะ) คอนขางมาก

365

- มปญหาเรอง logistic โดยมทาเรอเพอสงออกสนคาเพยง 1 แหง

• เหตทบรษทไมไดตงโรงงานทอนโดนเซยคอ การเมองไมแนนอน ซงบรษทตองพจารณาถงเรอง risk management การผลตของโรงงานทเวยดนาม

• การผลตสนคาของบรษทจะมการใชวตถดบหลายประเภทและสวนใหญเปนการนาเขา โดยจะเปนการขนสงทางเรอมากกวาทางอากาศ

• วตถดบในการผลตของบรษทจะนาเขามาจาก ไตหวน ญปน และอตาล มการนาเขาหนงฟอกมาจากอนโดนเซยและญปน โดยแหลงวตถดบในการผลตนนตองไดรบการอนมตจากผซอ

• ระยะเวลาในการสงมอบสนคานบตงแตไดรบ order มาคอ 3-6 เดอน

• ปญหาเศรษฐกจในสหภาพยโรปถอวาไมสงผลกระทบตอการผลตของบรษทมากนก

• บรษทไมมการ outsource งานไปใหทอนทาเนองจากตองการควบคมคณภาพการผลตใหไดมาตรฐาน

• สวนตางทางภาษเมอเปรยบเทยบระหวางการไดสทธ GSP กบไมไดรบสทธคอรอยละ 5

• คแขงทสาคญของบรษทของ ผประกอบการเกาหลใต ซงมโรงงานอยใน Ha Noi แรงงานในเวยดนาม

• คนงานในโรงงานทเวยดนามมทงสน 1700 คน แตบรษทบรษทมความตองการแรงงานถง 3500 คน ซงบรษทมความพยายามในการหาแรงงานในบรเวณรอบๆ เมองโฮจมนหแตมอปสรรคสาคญคอแรงงานเวยดนามสวนใหญจะอยในพนท ไมคอยมการยายถน

• บรษทยงไมมแผนในการตงโรงงานเพมในเวยดนาม เนองจากในการเลอกทาเลทตงนนตองพจารณาเรองการขนสงวตถดบเปนสาคญ

• ปญหาหลกของบรษท คอ การหาแรงงานในบรเวณรอบโฮจมนหเรมทาไดยากขน โดยเฉพาะในชวง 2 ปทผานมา

366

ผประกอบการไตหวนทเขามาลงทนในเวยดนาม

• ผประกอบการมการ share ขอมลเกยวกบการลงทนในตางประเทศระหวางกน

• มการตงโรงงานรองเทา และโรงงานเสอผาทเมอง เบาเจอ อยชานเมอง Ho Chi Minh โดยโรงงานทตงนนเปนโรงงานขนาดใหญมจานวนแรงงานกวาแสนคน

• ผประกอบการไตหวนเรมมแนวโนมมาลงทนในเวยดนามนอยลง เนองจากรฐบาลเวยดนามเรมควบคมการลงทนจากตางประเทศ

367

สรปสมภาษณ Department of Planning and Investment of Dong Nai Province วนท 18 มถนายน 2556

ผใหสมภาษณ Mr. Phan Minh Thanh, Vice Director Mr. Vo Hoang Phuong ขอมลเชงพนท

• จ. Dong Nai มพนท 5097 ตร.กม. มประชากรราว 2.6 ลานคน โดยมกาลงแรงงานกวา 1.7 ลานคน

• ระยะทางระหวาง Dong Nai และ Ba Ria - Vung Tau ซงเปนเมองทา มระยะทางประมาณ 80 กม. ขอไดเปรยบดานการลงทน

• จ. Dong Nai มความไดเปรยบในการลงทนตงโรงงานดงน - เปนพนททไดอทธพลนอยจากภยธรรมชาต เชน นาทวม พาย - เปนเมองทมความสาคญทางเศรษฐกจ - มแรงงานรองรบภาคอตสาหกรรมอยเปนจานวนมาก โดยมกาลงแรงงานคดเปนรอยละ 67

ของจานวนประชากรในจงหวด - สภาพดนมความแนน (รบนาหนกไดมากกวา 2 กก./ตร. ซม.) เหมาะแกการสรางโรงงาน

อตสาหกรรม เนองจากมคากอสรางทถกกวาสภาพดนทเปนดนรวน - เสนทางคมนาคมสะดวก โดยทางรฐบาลมแผนทจะสรางถนน highway เสนทาง Ho Chi

Minh – Long Thanh – Dau Giay (คาดวาจะแลวเสรจป 2013) และรถไฟฟาจากเมอง Ho Chi Minh มายงจ. Dong Nai นอกจากนนรฐบาลยงมแผนทจะสรางสนามบนแหงใหมโดยมแผนทจะตงในจ. Dong Nai ดวย

- จ. Dong Nai อยหางจากเมอง Ho Chi Minh ไมไกลนก ทาใหมตนทนในการจดสงแรงงานเพอเขาไปอบรบแรงงานในโฮจมนหไมสงนก นอกจากนนแรงงานทอาศยอยบรเวณรอบๆ ยงสามารถเดนทางไปเชา - เยนกลบได

- ระบบสาธารณปโภคขนพนฐานมความพรอม ทง ไฟฟา นา และการสอสาร อยางไรกตามในชวงน จะมปญหาเรองไฟฟาดบบาง เนองจากโรงไฟฟาทจายกระแสไฟมายงจ. Dong Naiเปนโรงไฟฟาพลงนา โดยในชวงนจาเปนตองใชนาเพอการเกษตร ทาใหมนาไมเพยงพอในการผลตไฟฟาในบางชวง

368

สภาพเศรษฐกจของจ. Dong Nai

• เมอ 20 ปกอน กวารอยละ 60 เปนภาคการเกษตร ขณะทในปจจบนเศรษฐกจของจ. Dong Naiรอยละ 90 เปนภาคอตสาหกรรม และรอยละ 10 เปนภาคการเกษตร

• จานวนนคมอตสาหกรรมในจ. Dong Nai มจานวน 31 แหงทดาเนนการโดยสวนราชการ ซงขณะนมพนทเตมแลวกวารอยละ 62

• บรเวณททการลงทนมากทสด จะเปนจดทมการคมนาคมสะดวก ซงสวนใหญจะเปนโรงงานของผประกอบการเกาหลใต ซงพนทนมการลงทนเตมแลวตงแต 5-6 ปทผานมา สาหรบนคมอตสาหกรรมทยงมพนทวางคอบรเวณทางตะวนออกเฉยงเหนอของจงหวด โดยหางจากจดเดมประมาณ 40 km

• ทางหนวยงานกลางของเวยดนามมนโยบายในการสงเสรมการลงทนโดยเฉพาะในอตสาหกรรมทใชเทคโนโลยสง ขณะทอตสาหกรรมทใชแรงงานเขมขนจะมนโยบายใหอยในพนทรอบนอกออกไป

• ผประกอบตางชาตทเขามาลงทนใน จ. Dong Nai มากทสดจนถงเดอน กนยายน 2555 คอ ประเทศจน (ทนจดทะเบยน 4.79 พนลานเหรยญสหรฐฯ) รองลงมาคอ เกาหลใต (4.28พนลานเหรยญสหรฐฯ) และญปน (2.8 พนลานเหรยญสหรฐฯ) ตามลาดบ อตสาหกรรมททางจงหวด Dong Nai ใหความสนใจในการสงเสรมการลงทน

• จ. Dong Nai กาหนดใหพนท Thong Nhat, Tan Phu, Dinh Quan, Xuan Loc และ Cam My เปนเขตทจะสงเสรมการลงทนในอตสาหกรรมเปนพเศษ

• Sector ในภาคอตสาหกรรมททางจงหวดใหความสาคญเปนพเศษในการสงเสรมการลงทนคอ - อตสาหกรรมทใชเทคโนโลยขนสง - อตสาหกรรมสนบสนนการผลต เชน การผลตชนสวน สวนประกอบ และวตถดบเพอใช ใน

สาขาวศวกรรมเครองกล อเลกทรอนกส IT ยานยนต - การผลตทอยในโครงการประหยดพลงงาน โครงการทเปนมตรกบสงแวดลอม - การผลตซอฟตแวร

การหาแรงงานในจงหวด

• แตเดมโรงงานจะประกาศรบสมครงานเอง แตในปจจบนทางโรงงานจะมความรวมมอกบศนยอบรมของจงหวด โดยใหทางศนยเปนตวกลางระหวางแรงงานและโรงงาน

369

สรปสมภาษณ AMATA (Vietnam) วนท 18 มถนายน 2556

ผใหสมภาษณ Mr. Nguyen Cao Cuong, Sales Executive

• บรษทในนคมฯ มทงสน 134 บรษท โดยเปนผประกอบการจากญปนมากทสดคอ 64 บรษท รองลงมาคอไตหวน (17 บรษท) สหรฐฯ (9 บรษท) และเวยดนาม (5 บรษท) ตามลาดบ สาหรบผประกอบการจากไทยทเขามาตงโรงงานทนคมฯ มจานวน 3 บรษท

• ทนคมอตสาหกรรมจะมโรงไฟฟาเพอใชภายในนคมฯ แตการผลตไมครอบคลมกบความตองการทงหมด โดยมกาลงการผลตท 12 เมกกะวตต โดยปจจบนนคมฯ รบไฟฟามาจาก National Grid (EVN) จานวน 120 เมกกะวตต

• ทโรงงานไมมปญหาเรองนาประปา โดยทางนคมสามารถจดสรรนาประปาไดเพยงพอตอความตองการ

• ลกคาใหมทเขามาตงโรงงานสวนใหญจะเปนกลมอาหารและเครองดม

• อตราคาจาง ณ เดอน มกราคม 2556 - แรงงาน มอตราจางขนตา 2.35 ลาน VND/เดอน (ประมาณ 120 USD/เดอน) - พนกงานทวไป มอตราจาง 5.5 – 13.2 ลาน VND/เดอน (ประมาณ 275 – 660 USD/เดอน) - หวหนาฝาย มอตราจาง 15.4 – 33 ลาน VND/เดอน (ประมาณ 770 – 1,650 USD/เดอน) - วศวกรและชางชานาญการ มอตราจาง 6.6 – 15.4 ลาน VND/เดอน (ประมาณ 330 -

770USD/เดอน)

• มแผนการขยายนคมฯ ในชอ Smart City ตงอยท Long Thanh หางจากนคมเดมไมไกลนก โดยนคมแหงนมพนทประมาณ 700 ha แบงเปนพนทสาหรบสรางโรงงานทเปนเทคโนโลยขนสง (ในทนคออตสาหกรรมอเลกทรอนกส และเครองจกร) เปนพนท 410 ha และมพนทสวน Service Park 100 ha

370

สรปสมภาษณ บรษท แพรนดา จวเวลร (เวยดนาม) จากด วนท 18 มถนายน 2556

ผใหสมภาษณ คณสนตภาพ รยาย, กรรมการผจดการ ขอมลการผลตของบรษท

• มการผลต style ใหม โดยมการนาทองเหลองไปชบกบทงทองหรอเงน

• การผลตของโรงงานกวารอยละ 90 เปนการผลตเพอสงออก ขณะทเปนการผลตเพอตลาดในประเทศรอยละ 10 โดยใช brand prima gold

• สาหรบ brand prima gold ของบรษทนนจะมราคาสงกวา brand ทองถนราวรอยละ 15-20

• บรษทมแผนทจะเปด line ผลต ใน brand prima art ในเรวๆ น ซงสนคาของ brand primaart จะเปนการนาอญมณมาผลตเปนสตวมงคล หรอเปนรปวาดในวรรณคด

• โรงงานแพรนดา เวยดนามมการนาเขาวตถโดยได supply มาจากบรษทในเครอ

• เหตผลสาคญในการตงบรษทแพรนดาทเวยดนามคอ ตองการคาแรงถก

• ลกคาทสาคญของบรษทคอสหภาพยโรป ไดแก เยอรมน ฝรงเศษ องกฤษ

• บรษทไดรบสทธ GSP โดยมสวนตางภาษระหวางไดรบสทธและไมไดรบสทธคอรอยละ 2.5

• รายละเอยดเกยวกบ brand Prima Gold คอ เรมนา brand เขามาขายทเวยดนามได 10 กวาปแลว โดยในป 2012 มการลงทนเพมขน และในปทผานมามยอดขายเพมขนเนองจาก มการทาการตลาดเพมขน ซงลกคาสวนใหญจะเปนลกคาระดบกลาง – ลาง สภาพอตสาหกรรมอญมณและเครองประดบ

• ปญหาเศรษฐกจในสหภาพยโรป สงผลใหกาลงการผลตของบรษทลดลง

• สภาพตลาดในปจจบนมความตองการซอเชนเดม แตมกาลงซอลดลง สภาพทเปลยนแปลงไปในชวง 5 ปทผานมา

• ระบบสาธารณปโภคดขน ทงสภาพถนนและไฟฟา อยางไรกตาม ยงคงมไฟฟาดบเปนบางชวง

• รฐบาลมแผนในการสรางรถไฟฟาจาก Ho Chi Minh มายงจ. Dong Nai

• รฐบาลมการปรบปรงกฎหมาย โดยมการใหสทธประโยชนแกนกลงทนมากขน อยางไรกตามกฎระเบยบบางเรองโดยเฉพาะกฎหมายทเกยวของกบพธการทางศลกากร ยงคงเปนปญหาทสาคญของทางบรษท เนองจากแตละหนวยงานภาครฐมวธการปฏบตตอกฎหมายไมเหมอนกน มการตความกฎหมายทแตกตางกน

371

กฎหมายแรงงานของเวยดนาม

• มลกษณะกฎหมายทเทยบเคยงไดกบกฎหมายของสหภาพยโรปกลาวคอกฎหมายจะเออประโยชนใหกบลกจางเปนหลก

• การเลกจางพนกงานจะทาไดคอนขางยาก นอกจากเปนการกระทาผดรายแรง อนไดแก - ลกขโมย - เปดเผยความลบของบรษท - ขาดงานเกน 5 วนตอเดอน หรอ 20 วนตอป

• กรณทลกจางลาออกจากงาน บรษทตองมการจายเงนชดเชยการลาออก โดยบรษทตองจายรอยละ 50 ตอป ระยะเวลาตามอายงาน อยางไรกตามกฎระเบยบนไดถกยกเลกไปแลวในป 2009 แตยงมผลบงคบใชสาหรบลกจางททางานกอนป 2009 หากลาออก จากคดระยะเวลาอายงานนบตงแตวนททางานจนถงป 2009 คาจางในเวยดนาม

• คาแรงทจายตามจรงประมาณ 120 เหรยญ/เดอน ยงไมรวมเงนคาประกนสงคม (บรษทจายรอยละ 18 ลกจางจายรอยละ 6) คาธรรมเนยมทจายใหกบสหภาพแรงงาน (รอยละ 2)

• ในป 2011 มการปรบคาแรงขนไปกวารอยละ 57 โดยมการปรบคาแรง 3 ครงในรอบ 1 ป กาลงแรงงานในเวยดนาม

• จานวนแรงงานในบรษทมจานวน 200-300 คน เปรยบเทยบกบเมอ 5 ปกอนทมจานวนกวา 400 คน

• ถงแมบรษทจะไมมนโยบายในการเพมกาลงแรงงานในการผลต แตในอกดานหนงบรษทกประสบปญหาในการหาแรงงานทมทกษะ สภาพปจจบนของอตสาหกรรมในจ.Dong Nai

• มหลายโรงงานในจ. Dong Nai ทปดตวลง อยางไรกตามกมผประกอบการจากเกาหลใตและญปน ไดเขามาลงทน ตนทนในการผลต

• ถงแมวาเวยดนามจะไดเปรยบเรองคาแรงทมราคาถก แตการผลตจาเปนตองนาเขาวตถดบจากตางประเทศเปนสาคญ

372

• ตนทนในการผลต - วตถดบ รอยละ 50-52 - คาแรง รอยละ 20 - คา overhead (เงนเดอนพนกงาน administrator) - คา logistic

• กลาวโดยสรปตนทนในการผลตทเวยดนามจะถกกวาทกรงเทพรอยละ 7-8

373

สรปสมภาษณ Investment Promotion Center South Vietnam (IPCs) วนท 19 มถนายน 2556

ผใหสมภาษณ Mr. Vu Xuan Dang, Deputy Director Mr. Nguyen Thanh Hieu Mr. Nguyen Le Hoang Viet ขอมลเกยวกบ IPCs

• หนวยงาน IPCs จะขนอยกบกระทรวงการลงทนของเวยดนาม

• หนวยงานสงเสรมการลงทนของเวยดนามจะมศนยสงเสรมอย 3 แหงทภาคเหนอ กลาง และใต

• หนวยงาน IPCs จะดแลภาคใตของประเทศรวม 21 จงหวด ตงแตจ. Ninh Thuan ลงมา หนาทของ IPCs

• สงเสรมและประสานการลงทน โดยหนวยงานไมมอานาจในการออกในอนญาตสงเสรมการลงทน ซงอานาจในการออกใบอนญาตจะเปน DPI ของแตละจงหวด การลงทนในพนทภาคใตของประเทศ

• พนททเหมาะสมในการลงทนในอตสาหกรรมทใชแรงงานเขมขนคอ - บรเวณทสามเหลยมปากแมนาโขง ไดแก Hau Giang, Tra Vinh และ Soc Trang ซงอย

หางจาก Ho Chi Minh ประมาณ 150 – 200 กม. โดยจงหวดทอยบรเวณนสามารถสงออกไปทาเรอทจ. Can Tho ได โดยตองเปนเรอขนาดไมเกน 10,000 ตน

- ไมแนะนาใหมการลงทนในพนทรอบโฮจมนห เนองจากคาเชาทดนมราคาแพง นอกจากนนคาแรงจะสงกวาพนทอน อกทงยงหาแรงงานยากดวย หากตองการลงทนพนทรอบโฮจมนหจะตองมเงนทนสง

- จงหวด Tay Ninh (หางจาก Ho Chi Minh 100 กม.) มพนทตดกบประเทศกมพชา

• พนททางตอนเหนอและตอนกลางของประเทศ จะเนนเรองการทองเทยวเปนหลก

• อตสาหกรรมทใชเทคโนโลยสง สวนใหญจะมการลงทน Ho Chi Minh, Dong Nai, Bin Duong นโยบายสงเสรมการลงทนทางภาคใตทตางจากพนทอน

• นโยบายทางดานภาษ โดยมการลดภาษจากทวไปเกบภาษรอยละ 22-25 หากพนทใดไดรบการสงเสรมจะเกบภาษในอตรารอยละ 10-20

• มการอบรมแรงงาน

374

• ราคาคาเชาพนทถกกวาทอน

• รฐบาลมแผนทจะปรบปรงระบบ นา ไฟฟา ใหมคณภาพมากขน

375

สรปสมภาษณ Department of Planning and Investment of Binh Doung Province วนท 19 มถนายน 2556

ผใหสมภาษณ Mr.Duong Tan Thanh ขอมลเบองตนเกยวกบจงหวด Binh Doung

• ประชากรในจงหวด Binh Doung มประมาณ 1.7 ลานคน

• มการลงทนจากบรษทตางประเทศกวา 2,200 บรษท มมลคาเงนลงทนกวา 18,000 ลานเหรยญสหรฐฯ โดยในจานวนนเปนผประกอบไทยประมาณ 20 บรษท มลคาเงนลงทนประมาณ 380 ลานเหรยญสหรฐฯ อาทเชน Siam Cement, ส TOA, บรษทผลตกระปอง, CP เปนตน

• จากบรษทตางชาตทเขามาลงทน 2,200 บรษทจะเปนบรษททอยในอตสาหกรรมเครองนงหมราว 102 บรษท มมลคาเงนทน 454 ลานเหรยญสหรฐฯ นโยบายการลงทนของจงหวด

• นโยบายสงเสรมการลงทนของทาง DPI (ไดรบนโยบายมาจากรฐบาลกลาง) จะเนนทอตสาหกรรมทใชเทคโนโลยสง, การผลตเครองจกรทใชวตถดบภายในประเทศเปนหลก อตสาหกรรมผลตชนสวนและอะไหล โดยลดความสาคญของอตสาหกรรมทใชแรงงานเขมขน นอกจากนนทางจงหวดยงสงเสรมใหบรษทเขามาตงโรงงานภายในนคมอตสาหกรรมมากกวาทจะออกไปตงโรงงานขางนอกเขตนคมอตสาหกรรม

• ไมสงเสรมอตสาหกรรมทสงผลเสยตอธรรมชาต ตวอยางเชน หากเปนโรงงานผลตกระดาษ จะอนญาตใหนาเขาเฉพาะวตถดบทไมเปนผลเสยตอสภาพแวดลอม หรอโรงงานรองเทา จะไมอนญาตใหโรงงานนาเขานายาแชทสงกลนรนแรง

• จะเนนอตสาหกรรมทใชแรงงานทมฝมอ

• สงเสรมใหนกลงทนเขามาตงโรงงานภายในนคมอตสาหกรรม

• ตองการสงเสรมการลงทนในภาคบรการ อาทเชน โรงพยาบาล โรงเรยน จดเดนของการลงทนในจงหวด Binh Doung

• ตงอยในภมประเทศทเหมาะสม เปนพนททไดอทธพลนอยจากภยธรรมชาต เชน นาทวม พาย

• สภาพดนเปนดนแขง เหมาะกบการกอสรางโรงงานอตสาหกรรม

• อยใกลสนามบนมากกวาจ. Dong Nai และท จ. Dong Nai จะมปญหาเรองสภาพการจราจรมากกวา อยางไรกตาม จ. Binh Doung มขอเสยคอไมมทาเรอ

• มการเตรยมเสนทางสาหรบเดนทางไปสนามบนแหงใหม (ระยะทางประมาณ 25-30 km) โดยไมจาเปนตองผาน Ho Chi Minh

376

คาแรงและการจางงานในจงหวด Binh Doung

• คาแรงตามทจายจรงขนตาอยท 3 ลาน VND (150 USD) โดยอตราคาแรงไมแตกตางจากจ. Dong Nai

• โดยเฉลยแลวคาแรงทจายตามจรงจะมอตราเพมขนปละประมาณรอยละ 5 ซงภาครฐของเวยดนามไมไดกาหนดไววาจะตองขนอตราคาแรงขนตาทกป

• คาแรงขนตาททางรฐบาลกาหนด จะกาหนดเปนแตละโซน โดยพจารณาจากคาครองชพ หากพนทใดมคาครองชพสง จะมอตราคาแรงขนตาสง ซงใน 1 จงหวดนนอาจมอตราคาแรงขนตาไมเทากน ยกตวอยางเชนท จ. Binh Doung พนททอยใกลกบHo Chi Minhจะมอตราคาแรงขนตาสงกวาพนทอน

• ถอวา จ. Binh Doung มอตราการวางงานเปนศนย โดยขณะนตองการแรงงานอกกวา 20,000-25,000 คน นคมอตสาหกรรมในจ. Binh Doung

• มจานวนนคมอตสาหกรรมทงหมด 28 นคม พนทรวม 9,000 เฮคตา โดยนคมอตสาหกรรมทอยทางตอนใตของจงหวด ปจจบนพนทเตมแลว (มจานวน 10 นคม) ขณะทนคมอตสาหกรรมทอยทางภาคเหนอยงคงมพนทวางอย ขณะนใชพนทไปแลว รอยละ 70

• นกลงทนจากสงคโปรเขามาลงทนในจ. Binh Doung มมลคาการลงทนคดเปนอนดบท 4-5 โดยสวนใหญทเขามาลงทนจะเปนภาคบรการ อาท การสรางอาคาร คลงสนคา โรงพยาบาย โรงเรยน โดยนกลงทนไตหวนถอเปนนกลงทนตางชาตทเขามาลงทนในจงหวดมากทสด

• จากจานวนนคมอตสาหกรรมทง 28 แหงนนจะเปนเอกชนดาเนนการทงหมด หนวยงานรฐไมไดเปนเจาของนคมอตสาหกรรม ขณะทจ. Dong Nai มนคมอตสากรรมทดาเนนการโดยหนวยงานรฐบาลทองถน สาหรบนคมฯ ในจ. Binh Doung สามารถแบงไดเปน

- ผประกอบการทองถน 22 แหง - รวมทนระหวางผประกอบการทองถนและผประกอบการตางชาต 3 แหง - เปนของผประกอบตางชาตทงหมด 3 แหง

ปญหาสาคญทมกมการแจงเรองมายง IPCs

• ผใชแรงงานเหนวาคาแรงทไดรบนอยเกนไป ซงแนวทางการแกไขนน ทางสหภาพแรงงาน จะเขาไปพบกบโรงงานและลกจาง ซงทางสหภาพจะชแจงเกยวกบกฎระเบยบทางกฎหมาย และจะใหทงโรงงานและลกจางตกลงกนวาจะแกปญหากนอยางไร

• โรงงานขนาดเลกมกมปญหาทางดานสงแวดลอม ซงจะมหนวยงานของรฐไปตรวจสอบ หากพบวามปญหาจรงเจาหนาทจะทาการตกเตอนและปรบ

• หลายโรงงานไดปดกจการไป ซงจงหวดตองเขามาจดการ

• มการแสดงการนาเขาทเปนเทจ

377

สรปสมภาษณ Vietnamese Garment Association วนท 20 มถนายน 2556

ผใหสมภาษณ Mr.Nguyen Van Tuan, - Deputy Secretary General ขอมลเบองตนเกยวกบอตสาหกรรมสงทอและเครองนงหมในเวยดนาม

• อตสาหกรรมสงทอและเครองนงหมมอตราการเตบโตเพมสงขนมากทงเงนหมนเวยน มลคาการสงออก จานวนบรษททเกยวของ และจานวนแรงงาน (ตารางท 1)

• เดมอตสาหกรรมสงทอและเครองนงหมจะดาเนนการโดยหนวยงานภาครฐ ซงในปจจบนมการแปรรปไปเปนเอกชน โดยมหนวยงานรฐทยงดาเนนกจการอยนอยกวารอยละ 1 นอกนนเปนการดาเนนงานโดยภาคเอกชน

ตารางท 1 อตสาหกรรมสงทอและเครองนงหมในเวยดนามเปรยบเทยบป 2542 และป 2555

ป 2542 ป 2555

เงนหมนเวยน (turnover) : พนลานเหรยญสหรฐฯ 1 20

สงออก :พนลานเหรยญสหรฐฯ 0.1 17.2

จานวนบรษท :แหง 200 6,000

จานวนแรงงาน :คน 200,000 2,500,000

• จากหวงโซการผลตในขนตอนการปนดาย อตสาหกรรมการปนดายมการเตบโตอยางมาก โดยจานวนเครองปนดายเพมขนจากป 1999 ทมจานวน 1 ลานเครอง เพมเปน 5.1 ลานเครองในป 2012 โดยสามารถผลตดายเปนจานวน 700,000 ตน ขณะทขอจดของอตสาหกรรมสงทอและเครองนงหมของเวยดนามจะอยขนตอน การทอและการถก และ การฟอกยอมและตกแตงสาเรจ ซงยงสามารถผลตไดเปนจานวนไมมากนก (ตารางท 2)

• จากจานวนบรษทในอตสาหกรรมสงทอและเครองนงหมในเวยดนาม สวนใหญแลวจะเปนผผลตในขนตอน CMT (Cut Make and Trim) คดเปนรอยละ 70 ของจานวนผประกอบการทงหมด (ภาพท 1)

378

ภาพท 1 แสดงประเภทของผประกอบการในอตสาหกรรมสงทอและเครองนงหมในเวยดนาม

OBM 1 %

ODM 9 %

OEM 20 %

CMT 70 %

379

ตาราง 2 แสดงหวงโซการผลตในอตสาหกรรมสงทอและเครองนงหมในเวยดนาม ณ สนป 2555 วตถดบ

(material) การปนดาย (spinning)

การทอและการถก (weaving and knitting)

การฟอกยอมและตกแตงสาเรจ(dyeing and Finishing)

การผลตเปนเสอผาสาเรจรป(garment)

ปรมาณวตถดบทใช 820,000 ตน เครองปนดาย 5.1 ลานเครอง

ปรมาณการผลต การทอ = 800 ลาน ตร.ม. การถก = 500 ลาน ตร. ม.

บรโภคภายภายในประเทศ = 800 ลาน ตร.ม. สงออก = 500 ลาน ตร.ม.

เงนหมนเวยน = 20 พนลานเหรยญ สงออก = 17.2 พนลานเหรยญ บรโภคในประเทศ = 2.8 พนลานเหรยญ

ประเภทวตถดบทใช ฝาย = 420,000 ตน นาเขา = 415,000 ตน ผลตในประเทศ = 5,000 ตน Polyester (PE) = 400,000 ตน นาเขา = 120,000 ตน ผลตในประเทศ = 288,000 ตน

ปรมาณดายทผลตได = 700,000 ตน บรโภคในประเทศ = 245,000 ตน สงออก = 455,000 ตน

สดสวนประเทศสงออก (รอยละ) 1. สหรฐฯ = 50 2. สหภาพยโรป = 16 3. ญปน = 12 4. เกาหลใต = 6 5. อนๆ = 16

สดสวนประเทศทสงออกดาย (รอยละ) 1. จน = 30 2. ตรก = 25

การใชผาทอ (fabric) : พนลาน ตร.ม. ปรมาณการใชทงหมด = 6.8 ผลตในประเทศ = 0.8 นาเขา = 6.0

ประเทศทนาเขาผาทอ 1. จน คดเปนรอยละ 50 ของการนาเขา 2. ญปน 3. เกาหลใต 4. ไทย 5. อนเดย

สดสวนการลงทนจากตางประเทศ (FDI) (รอยละ)

มการลงทนจากตางประเทศคอนขางเยอะ

60-65 40 30 - ในรปของจานวนบรษท คดเปนรอยละ 11 (มบรษทตางชาตอย 650 บรษท) - ในรปของเงนหมนเวยน คดเปนรอยละ 60-65

380

อปสรรคสาคญของอตสาหกรรมสงทอและเครองนงหมในเวยดนาม

• การลงทนจากตางชาต FDI ไมไดมการลงทนทเปนลกษณะ Deep investment คอ ไมมการถายทอดเทคโนโลย

• การผลตในเวยดนามเปนเพยงการรบจางการผลต โดยการออกแบบนนมาจากตางประเทศแลว

• รฐบาลเรมกงวลเรองสงแวดลอม ซงบรษททเปน SME ยงไมมศกยภาพในการจดการทดพอ

• ขาดแคลนบคลากรทางดานวศวกรรม เหตผลทการลงทนจากตางประเทศในอตสาหกรรมสงทอและเครองนงหมมแนวโนมเพมขน

• จากกฎของหวงโซการผลต ทการผลตสนคาจะเปลยนถายจากประเทศพฒนาแลวไปยงประเทศกาลงพฒนา ซงในกรณของอตสาหกรรมสงทอและเครองนงหม เรมมการยายการผลตไปยงประเทศกาลงพฒนา ซงเวยดนามมความพรอมทงในดานกาลงแรงงานทมอยเปนจานวนมากเมอเปรยบเทยบกบลาวและกมพชา และมอตราคาแรงทตาเมอเทยบกบประเทศกาลงพฒนาอนๆ มอตราการเพมขนของคาแรงตากวาเมอเปรยบเทยบกบจน และไทย

• เวยดนามเรมเปดประเทศ เรมมการสงเสรมการลงทนจากตางประเทศมากขน

• ภาครฐมการแปรรปไปเปนเอกชน ทาใหการบรหารงานมประสทธภาพมากขน

• ภาครฐมการอดหนนภาคเอกชนโดยการใหสนเชอในอตราตา อยางไรกตามภายหลงจากทเวยดนามเขาเปนสมาชก WTO แลว การอดหนนดงกลาวไมสามารถทาได

• ในดานการสงเสรมทางการตลาด รฐบาลพยายามเปดตลาดใหมๆ เพมขน ภายใตการเปดเสรในรปแบบตางๆ เชน AFTA, AEC รวมทงมการพยายามทาความตกลงเขตการคาเสรทวภาคกบหลายประเทศ เชน ญปน สหภาพยโรป สหรฐ การทาความตกลงเขตการคาเสรกบสหภาพยโรปเปรยบเทยบกบ สหรฐฯ

• การทาความตกลงเขตการคาเสรกบสหภาพยโรป มความเปนไปไดในการเจรจามากกวา เนองจากการเจรจาความตกลงกบสหรฐฯ จะมประเดนทเกยวของกบนโยบายทางการเมองซงถอเปนเรองละเอยดออน ภาพรวมอตสาหกรรมสงทอและเครองนงหมโลก

• ความสาคญของอตสาหกรรมสงทอและเครองนงหมในประเทศพฒนาแลวเรมลดความสาคญลงในแงการผลต เชน

381

- สหรฐ การผลตลดลงจาก รอยละ 4.7 ของความตองการภายในประเทศในป 2017 เหลอเพยงรอยละ 0.2 ในป 2030

- สหภาพยโรป การผลตลดลงจาก รอยละ 11 ของความตองการภายในประเทศในป 2017 เหลอเพยงรอยละ 1.1 ในป 2030

- เกาหลใต และญปน การผลตลดลงจาก รอยละ 7 ของความตองการภายในประเทศในป 2017 เหลอเพยงรอยละ 0.2 ในป 2030

• ประเทศทจะเปนผผลตสงทอและเครองนงหมทสาคญสามารถแบงไดเปน 3 กลม - กลมแรก คอประเทศจน จะเปนผผลตหลกในอตสาหกรรมสงทอและเครองนงหม เนองจากม

วตถดบในการผลตเปนจานวนมาก (จนสามารถผลตได 7.7 พนลานตน คดเปน 1 ใน 3 ของการผลตทวโลก)และสามารถผลตดายกวาครงหนงของการผลตทวโลก ซงจนมความพรอมทงการมวตถดบเปนจานวนมาก การสนบสนนการหนวยงานภาครฐ และมเทคโนโลยททนสมยในการผลต

- กลมท 2 ไดแกประเทศ ตรก บงคลาเทศ อนเดย และปากสถาน กลมประเทศเหลานสามารถผลตดายรวมกน 9 พนลานตน

- กลมท 3 คอประเทศอาเซยน โดยเฉพาะประเทศเวยดนาม ซงคาดการณวาจะเปนแหลงการผลตหลกในภมภาค อยางไรกตามเวยดนามยงขาดแคลนวตถดบทใชในการผลต เงนทน และ เครองจกรในการผลต ซงการเปดเสรการคาโดยเฉพาะกบสหรฐฯ จะเปนจดเปลยนสาคญทชวยกระตนการเตบโตของอตสาหกรรมสงทอและเครองนงหมในเวยดนาม

แนวโนมอตสาหกรรมการทอและการถก ในเวยดนาม ในป 5 ปขางหนา

• มการลงทนจากตางชาตมากขนคาดวาจะมการลงทนมากกวา 7-10 พนลานเหรยญสหรฐฯ และใชพนทกวา 2000 ha โดยในจานวน 2000 ha อาจมการลงทนทภาคใต ภาคกลาง และภาคเหนอ ในสดสวนรอยละ 65 25 และ 10 ตามลาดบ ซงสอดคลองกบสดสวนการลงทนในอตสาหกรรมการผลตเปนเสอผาสาเรจรป(garment) ขอควรระวงของนกลงทนในการดาเนนธรกจทเวยดนาม

• ควรจดสรรสวสดการใหกบแรงงานอยางเพยงพอ และควรเรยนรถงวฒนธรรม และแนวปฏบตของพนกงงานทองถน ซงผประกอบการบางประเทศจะประสบปญหากบการประทวงจากแรงงานเนองจากปฏบตตอแรงงานไมเปนธรรม

• ควรทางานรวมกบทางสมาคม เนองจากการตดตอกบหนวยงานรฐจะมขนตอนทยงยากและใชเวลาในการดาเนนการนาน

382

การปรบตวของผประกอบการเวยดนามในภาวะทแรงงานเพมขาดแคลน

• ผประกอบการเอกชนสวนใหญจะเปนรฐวสาหกจทแปรรปมาเปนเอกชน ซงหลงจากแปรรปออกมาไดมการปรบระบบบรหารจดการใหมประสทธภาพมากขน มการแบงหนใหกบพนกงาน และมการขายทดนใหกบแรงงานในราคาถก เพอเปนการสรางแรงจงใจ ในสวนของบรษทขนาดเลก การหาแรงงานจะเปนลกษณะดงญาตพนองมาชวยในการผลต มมมองตออตสาหกรรมสงทอและเครองนงหมของไทยจากการไดพดคยกบคณสกจ คงปยาจารย

1. ผประกอบการไทยจะเนนผลตสนคาเฉพาะทางมากขน (niche market) โดยจะเปนสนคา hi-end สาหรบสภาพสตร

2. ตลาดสงทอและเครองนงหมจะขยายตวมากขน เนองจากมการรวมตวกนของประเทศอาเซยนภายใต AEC

3. ประเทศไทยจะเปนศนยกลางของการออกแบบ (fashion center) มการใชเทคโนโลยททนสมยมากขน ขอมลอนๆ ทนาสนใจ

• การลงทนในภาคใตนาสนใจมากกวา เพราะ แตเดมทางภาคใตถอเปนศนยกลางทางเศรษฐกจของประเทศ ทาใหแตเดมตางชาตมการลงทนในภาคใตมากกวา ทาใหบคลากรทางภาคใตมความเชยวชาญทางดานเศรษฐกจมากกวา

• แรงงานเวยดนามไมนยมยายถนเพอทางานตางสถานท

• การตงโรงงานเครองนงหมเรมมแนวโนมทจะไปตงโรงงานทางภาคเหนอของประเทศ เนองจากทางภาคใตเรมมขอจากดของจานวนแรงงาน

• สทธประโยชนทางภาษจากหนวยงานรฐ ทงผประกอบการทองถน และผประกอบการตางชาตจะไดรบสทธประโยชนแบบเดยวกน

383

สรปสมภาษณ Shoes and Leather Association of Ho Chi Minh City วนท 20 มถนายน 2556

ผใหสมภาษณ Mr. Nguyen Van Khanh, Secretary General

ขอมลทวไปเกยวกบสมาคม

• กอตงเมอป 1996 มสมาชกทงสน 140 บรษท โดยเปน - รฐบาล รอยละ 5 (เดมดาเนนงานโดยรฐบาลทงหมด แตในปจจบนอนญาตใหเอกชนรวมทนได

โดยรฐถอหนมากกวารอยละ 51) - เอกชน รอยละ 80 - ดาเนนการรวมระหวางรฐและเอกชน รอยละ 10 (เดมดาเนนงานโดยรฐ แตในปจจบนอนญาตให

เอกชนรวมทนได โดยรฐถอหนขางนอยประมาณรอยละ 20-30) - บรษทตางชาต โดยเปนผประกอบการตางชาตถอหน 100 % มทงหมด 3 บรษทซงบรษทตางชาต

สามารถเขารวมกจกรรมกบทางสมาคมไดแตไมมสทธเลอกคณะกรรมการบรหารสมาคม

การผลตรองเทาและเครองหนงในเวยดนาม

• ป 2012 มมลคาการสงออกทงหมด 8 พนลานเหรยญสหรฐฯ เตบโตจากป 2011 ทมการสงออก 6.5 พนลานเหรยญสหรฐฯ

• การผลตรองเทาในเวยดนาม กวารอยละ 42.5 จะผลตททางภาคใต รอยละ 26 ผลตทภาคเหนอ รอยละ 15 ผลตทภาคกลางของประเทศ สวนทเหลอจะผลตตามจงหวดตางๆ ของประเทศ

• สาเหตทการผลตรองเทากระจกตวอยทภาคใตของประเทศเนองจาก แตเดมบรษทเอกชนจะตงอยทภาคใตของประเทศ นอกจากนนระบบสาธารณปโภคมความพรอมมากกวาภมภาคอน

• มการนาเขาวตถดบในการผลตโดยเฉพาะหนงสตวกวารอยละ 70-75 ของปรมาณหนงสตวทงหมด โดยประเทศทนาเขาวตถดบมากทสดคออนเดย (รอยละ 30) รองลงมาคอ จน ไตหวน บราซล และสหรฐฯ (นาเขาหนงแชเกลอ) ขณะทวตถดบอนๆ เชน พนรองเทา สามารถผลตไดในประเทศประมาณรอยละ 70-75

• มความตองการท 150 ลานค/ป แตสามารถผลตได 50 ลานค

• การบรโภครองเทาในเวยดนามโดยสวนใหญจะเปนรองเทากฬา (รอยละ 80-85) และเปนรองเทาหนง (รอยละ 15-20)

384

• ผประกอบการตางชาตทสนใจเขามาลงทนในเวยดนามไดแก ญปน (ยายการผลตมาจากประเทศจน) เยอรมน และเกาหลใต

จานวนโรงงานรองเทา

• ในปจจบนมโรงงานทผลตรองเทาอย 400 โรงงาน เปนโรงงานทผลตเพอสงออกประมาณ 40-70โรงงานแบงเปน

- ผประกอบการตางชาต 30-50 โรงงาน มมลคาการสงออกสงถงรอยละ 60-70 ของการสงออกทงหมด ผประกอบการตางชาตทเขามาลงทนมากทสด ไตหวน และเกาหลใต

- ผประกอบการทองถน 10-20 โรงงาน

• ปจจบนไมมผประกอบการไทยทเขาไปตงโรงงานผลตรองเทาในเวยดนาม แตอาจมโรงงานทผลตชนสวนทใชในการประกอบรองเทา เชน ขอเกาะ

• คแขงทสาคญของผประกอบการเวยดนามคอ ประเทศจน เนองจากสามารถผลตสนคาไดเยอะ และสนคามคณภาพ

คาแรงในเวยดนาม

• คาแรงเบองตนคอ 150 USD/เดอน และหากแรงงานมประสบการณจะไดรบคาจางท 350 USD/เดอน

ปญหาของอตสาหกรรมรองเทาในเวยดนาม

• มความพยายามในการสรางความรวมมอกบผผลตรองเทาชนนา เชนประเทศอตาล โดยมการดงาน และสงผเชยวชาญเขามาฝกอบรม แตยงมความรวมมอไมมากเทาทควรเนองจากเทคโนโลยในการผลตทแตกตางกนมาก

• ขาดแคลนแรงงาน ไมสามารถหาแรงงานปอนเขาสตลาดได

ขอแนะนาในการลงทนในเวยดนาม

• แรงงานในโฮจมนหเรมหายาก ดงนนควรตงโรงงานในพนทรอบนอกออกไป

• ควรเนนการผลตเพอสงออกมากกวาเพอตลาดภายในประเทศ

ความเหนของผประกอบการเวยดนามตออตสาหกรรมรองเทาในไทย

• ผประกอบการไทยมการออกแบบรองเทาทดกวา สวยงามกวา และมเทคโนโลยในการผลตทดกวา

• เปนการผลตเพอขายภายในประเทศกวารอยละ 40-50 เปรยบเทยบกบเวยดนามทผลตเพอขายภายในประเทศเพยงรอยละ 10 ของปรมาณการผลตทงหมด

385

สรปสมภาษณ Saigon Jewelry Association วนท 20 มถนายน 2556

ผใหสมภาษณ Mr. Nguyen Van Dung, Chairman of Committee Board Dr. Bui Thi Thuy Nga, Committee Chairwomen for International Relations Mr. Nguyen Minh Tuan, CEO of D.A.N. grop Mr. Nguyen Chi Cuong, Founder Thien Chi Jewelly Service ประเภทผประกอบการอญมณและเครองประดบในเวยดนาม สามารถแบงไดเปน 2 ประเภทใหญคอ

1. ผประกอบการขนาดใหญ สวนใหญจะตงโรงงานท Ho Chi Minh, Binh Duong, Tien Giang ผประกอบการประเภทนจะเปนผประกอบการตางชาต และบรษททจดตงโดยผประกอบการทองถน

2. ผประกอบการทเปน SMEs สวนใหญจะมลกษณะเปนอตสาหกรรมในครวเรอน มจานวนอยราว 20,000 ราย โดยอยใน Ho Chi Minh อยประมาณ 3,000 ราย สวนใหญจะเปนการผลตเพอตลาดภายในประเทศ อตสาหกรรมอญมณและเครองประดบในเวยดนาม

• ในภาพรวมการผลตอญมณและเครองประดบในเวยดนามโดยผประกอบการทองถนจะเปนการสงออกราวรอยละ 20 และบรโภคภายในประเทศรอยละ 80

• การผลตสวนใหญกวารอยละ 80 จะผลตท Ho Chi Minh

• ประเทศเวยดนามมเหมองอญมณอย แตเงอนไขในการเขามาลงทนของตางชาตคอนขางยงยาก

• อตสาหกรรมอญมณและเครองประดบของเวยดนามไมไดรบการสนบสนนจากหนวยงานภาครฐมากนก เนองจากไมไดเปนอตสาหกรรมมงเปาของทางรฐบาลโดยอตสาหกรรมมงเปาไดแก

- electronics - agricultural machine - processing of agricultural and seafood products - ship building - environment and energy saving - automobile and spare part manufacturing

• มการเกบภาษสงออกทองคาในอตรารอยละ 80

386

• อตราเตบโตของตลาดอญมณของเวยดนามในป 2005-2010 มอตราเตบโตเปนบวก แตหลงจากนนมอตราเตบโตตดลบ สงผลใหหลายบรษทตองปดตวลง

• ประเทศทเปนคแขงทสาคญคอ อนเดยและจน จดออน จดแขงของอตสาหกรรมอญมณและเครองประดบในเวยดนาม จดออน

• มผประกอบการขนาดเลกอยเปนจานวนมาก ซงคณภาพการผลตจะไดมาตรฐานเฉพาะเพอบรโภคภายในประเทศ และการบรหารกจการจะยงเปนลกษณะในครวเรอนมากกวา โดยทงการผลตและการบรหารจดการยงไมไดมาตรฐานในระดบนานาชาต จดแขง

• เนองจากอตสาหกรรมอญมณและเครองประดบเปนอตสาหกรรมดงเดมในเวยดนาม ทาใหผประกอบการทองถนทราบถงความตองการของตลาดภายในประเทศไดเปนอยางด การผลตอญมณและเครองประดบทางภาคเหนอและภาคกลางของเวยดนาม

• โรงงานสวนใหญจะตงทเมอง Hanoi และ Hai Phong โดยมผประกอบการตางชาตเขามาตงโรงงานอาทเชน ฝรงเศส ญปน เปนตน

• คาแรงขนตาทภาคเหนอและภาคกลางมอตราคาแรงขนตาท 100-120 USD/เดอน ขณะททางภาคใตจะมคาแรงขนตาท 150 USD/เดอน นอกจากนนคาครองชพทภาคเหนอและภาคกลางถกกวาทภาคใต

• คาแรงทจ. Da Nang ยงคงมอตราถก แตคอยขางทจะหาแรงงานทมฝมอไดยาก

• คาแรงขนตาจะเรมตนท 150 USD/เดอน ซงโดยเฉลยจะมการคาแรงท 300 USD/เดอน ในขณะททางภาคเหนอจะมคาแรงขนตาท 100 – 120 USD/เดอน รปแบบการลงทนในอตสาหกรรมอญมณและเครองประดบ

1. ผประกอบการตางชาตมแนวโนมเขามาลงทนโดยตรงในเวยดนามมากขน เนองจากเวยดนามมขอไดเปรยบในเรองคาแรงทมราคาถก มกาลงแรงงานอยเปนจานวนมาก นอกจากนนแรงงานยงมทกษะทดกวาประเทศเพอนบาน

387

2. เปนการจาง sub contract ใหกบผประกอบการทองถนผลต ซงในปจจบนผประกอบการทองถนในเวยดนามเรมทจะมอปกรณในการผลตททนสมยมากขน และสามารถผลตเพอสงออกได

3. เปนการรวมทน โดยใหบรษททองถนเปนผจดหาชองทางการจดจาหนายผานทางรานคาปลก สถานททนาสนใจลงทนในอตสาหกรรมอญมณและเครองประดบ

• จงหวดทมคาแรงตาจะอยทภาคกลางและภาคเหนอของประเทศ อยางไรกตามคณภาพของฝมอแรงงานอาจจะยงไมดนกเมอเปรยบเทยบกบทางตอนใตของประเทศ นอกจากนนสภาพแวดลอมทางธรกจทางตอนใตจะเออตอการลงทนมากกวา

• ในกรณทเปนการรวมทนเพอตองการตลาดภายในประเทศ ควรทจะตงโรงงานในเมองขนาดใหญเชน Ho Chi Minh, Binh Doung, Dong Nai, Hanoi, Da Nang

• ผประกอบการญปนมกไปลงทนท Ha Noi เนองจากสภาพภมประเทศจะใกลกบประเทศญปนมากกวาทาง Ho Chi Minh ประโยชนทจะไดรบจากการลงทนในเวยดนามในอตสาหกรรมอญมณและเครองประดบ

• มคาแรงถกและมแรงงานอยเปนจานวนมาก

• มภมประเทศทเหมาะสมสาหรบการสงออก โดยเฉพาะการสงออกไปประเทศญปน จน สหรฐฯ และ ยโรป

• มตลาดอญมณและเครองประดบภายในประเทศทมขนาดใหญ

• ไดรบสทธประโยชนจากการทเวยดนามเขาเปนสมาชก WTO อปสรรคสาคญในการลงทนในเวยดนามในอตสาหกรรมอญมณและเครองประดบ

• รฐบาลพยายควบคมอตสากรรมอญมณภายในประเทศ ซงจะสงผลกระทบกบการบรโภคภายในประเทศมากกวาการผลตเพอสงออก (re-export)

• ยงไมมการกาหนดมาตรฐานคณภาพทองคาและเพชรภายในประเทศ อกทงตลาดทองคาถกกากบดแลโดยหนวยงานรฐ ทาใหราคาทองคาไมไดเปนไปตามสภาพตลาด

• เวยดนามประสบปญหาทางเศรษฐกจโดยเฉพาะในภาคการเงน การธนาคาร ซงสรางความผนผวนตออตราดอกเบย และอตราแลกเปลยน แนวโนมอตสาหกรรมอญมณและเครองประดบในเวยดนาม

• วกฤตเศรษฐกจยโรป จะสงผลกระทบตอการผลตในเวยดนาม

388

• ผประกอบการตางชาตจะเขามาลงทนมากขน

• กลมชนชนกลางจะมคณภาพชวตทดขน จะเรมมการจบจายใชสอบเพมมากขน ซงสงผลตอตลาดอญมณและเครองประดบภายในประเทศ

• คาดวาจะมความรวมมอกบหนวยงานตางประเทศมากขน ทงในดานการแลกเปลยนความร และการทาธรกจรวมกน มมมองตออตสาหกรรมอญมณและเครองประดบในประเทศไทย

• ไดรบการสนบสนนจากหนวยงานรฐเปนอยางด

• ประเทศไทยเปนประเทศทมชอเสยงในดานการทองเทยว ทาใหมนกทองเทยวเดนทางไปประเทศไทยเปนจานวนมาก ซงจะสงผลใหตลาดอญมณและเครองประดบภายในประเทศเตบโตตามไปดวย

• เปนตลาดทนาสนใจสาหรบการสงออก

ภาคผนวกท 3 สรปผลการจดสมมนาเพอรบฟงความคดเหน

389

สรปการประชมรบฟงความคดเหนเรอง “แนวทางการยายฐานการผลตของอตสาหกรรมทใชแรงงานเขมขนไปยงประเทศเพอนบาน (สงทอและ

เครองนงหม รองเทาและเครองหนง อญมณและเครองประดบ” จดโดย สมาคมอตสาหกรรมเครองนงหมไทย รวมกบสถาบนวจยเพอการพฒนาประเทศไทย

วนพธท 14 สงหาคม 2556 เวลา 13.30-16.00 น. ณ อาคารปญจธาน ชน 11

• คาดวาสทธพเศษทางการคาจากสหรฐทจะใหกบเมยนมารนนจะใหกบสนคาทวไป และจะไมไดใหกบอตสาหกรรมเครองนงหม

• ขอมลทงเรองกฎระเบยบ กาลงแรงงาน อยากใหมการ update อยอยางสมาเสมอซงจะเปนประโยชนตอผประกอบการทจะนาไปใชในการตดสนใจลงทนในตางประเทศ

• อยากใหมการแลกเปลยนขอมลระหวางกนกบศนยสงเสรมการคาและการลงทนระหวางประเทศ สมาคมอตสาหกรรมเครองนงหมไทย (otic.or.th) ทมการจดทาขอมลในลกษณะทคลายกน

• อยากใหคณะผวจยมการเพมเตมขอมลดงตอไปนซงจะเปนประโยชนตอผประกอบการ - ระบบการนาเขา-สงออกในประเทศเปาหมาย - ขอมลเพมเตมทเกยวของกบกาลงแรงานในประเทศเปาหมาย - ระบบการบรหารจดการในประเทศเปาหมาย - ระบบ logistic ระบบการเชา production ในประเทศเปาหมาย

• จากความเหนของผประกอบการคดวาการลงทนในเวยดนามนาจะเปนไปไดมากกวาการไปลงทนในเมยนมาร เนองจากขนตอนและกฎระเบยบในการเขาไปลงทนในเวยดนามมความชดเจนมากกวาและมขนตอนทไมยงยาก อกทงระบบสาธารณปโภคมความพรอมมากกวา

• รปแบบการลงทนในเมยนมารทนาจะเหมาะสมกบอตสาหกรรมเครองนมหมคอ join venture โดยเปนการจางผลตอกตอหนงมากกวาทจะเขาไปตงโรงงานเอง

• ปญหาของการลงทนในเวยดนามโดยเฉพาะทบรเวณโฮจมนหคอ คาครองชพเรมเพมสงขนมาก ซงจะเปนผลกดนในระดบคาแรงเพมสงขนตามไปดวย รวมทงปญหาเศรษฐกจมหภาคของเวยดนามทมปญหามาระยะหนงแลว

390

สรปการสมมนารบฟงความคดเหนเรอง “แนวทางการยายฐานการผลตของอตสาหกรรมทใชแรงงานเขมขนไปยงประเทศเพอนบาน (สงทอและ

เครองนงหม รองเทาและเครองหนง อญมณและเครองประดบ” จดโดย สานกงานเศรษฐกจอตสาหกรรม รวมกบสถาบนวจยเพอการพฒนาประเทศไทย

วนจนทรท 26 สงหาคม 2556 เวลา 09.00-12.00 น. ณ หองนพรตน โรงแรมสามพรานรเวอรไซต (สวนสามพราน) จงหวดนครปฐม

ความคดเหนจากผประกอบการโรงงานฟอกยอมและโรงงานสงทอ

• ควรนาปจจยเรองประสทธภาพของแรงงานมาใชเปนเกณฑพจารณาการยายฐานการผลตดวย

• ควรมการกาหนดยทธศาสตรในแตละ sector ในระดบ AEC มหภาคมากกวาการเจาะปนรายประเทศ

• ปจจบนนโยบายภาครฐไมมยทธศาสตรในการสนบสนนอตสาหกรรมฟอกยอมหรออตสาหกรรมสงทอ

• ผประกอบการในประเทศอาเซยนมองวาอตสาหกรรมสงทอของไทยจะเปนแหลงตนนาสาคญในการสนบสนนอตสาหกรรมเครองนมหมในอาเซยน

• อตสาหกรรมสงทอถอเปนภาคการผลตทใชทนเขมขน (Capital intensive) โดยประเทศไทยเหมาะจะเปนฐานการผลต

• ประเทศกมพชายงคงมนโยบายกดกนการคาทมใชภาษอย (NTBs) ซงปจจบนยงไมมการกาหนดยทธศาสตรโดยภาครฐ

• ผประกอบการมองวาอตสาหกรรมตนนาและกลางนายงสามารถอยในประเทศไทยได แตโจทยสาคญคอจะมการเชอม supply chain อยางไร และนโยบายภาครฐจะสนบสนนการเชอมตอ supply chain ไดอยางไร

• ควรมการสงเสรมและสรางความเขาใจกบภาครฐใหเหนความสาคญของโรงงานฟอกยอมวาเปนหนงใน supply chain ทสาคญในอตสาหกรรมสงทอและเครองนงหม และควรสรางความเขาใจกบภาครฐวาโรงงานฟอกยอมสามารถบรหารจดการเรองการบาบดนาเสยได

• ปญหาสาคญของโรงงานฟอกยอมคอ รฐบาลไมมการออกใบอนญาตใหมการตงโรงงานฟอกยอมรายใหม หากโรงงานใดปดกจการไปแลว จะไมสามารถเปดใหมได ทาใหระบบ supply chain มปญหา ไมสามารถสงของไดทน

• สาเหตทโรงงานฟอกยอมหลายแหงปดตวลงไปเนองจาก ยงคงใชเครองจกรเกาซงมผลตภาพในการผลตตา ประกอบการการหาแรงงานททาไดยากขนและคาแรงกมแนวโนมเพมสงขน การเปลยนไปใช

391

เครองจกรใหมจาเปนทจะตองใชเงนทนคอนขางสง โดยการกเพอการลงทนจากธนาคารทาไดคอนขางยากลาบากเนองจากหลายธนาคารมองวาอตสาหกรรมฟอกยอมเปนอตสาหกรรม sunset คออยในชวงขาลง กลาวโดยสรป โรงงานทปดตวไปสวนใหญเนองจากไมสามารถเขาถงแหลงเงนทนเพอเปลยนเครองจกรใหมได

• การขอรบการสงเสรมจาก BOI มขนตอนหลายขนตอน และมกไมใหความสาคญกบอตสาหกรรมฟอกยอม

• ปจจบนมโรงงานฟอกยอมในประเทศไทยประมาณ 200-300 โรงงาน (จากเดมทมประมาณ 500 โรงงาน)

• เดมอตสาหกรรมเครองนงหมไทยสวนใหญจะนาเขาวตถดบมาจากประเทศจนและไตหวน แตปจจบนเรมหนมาใชวตถดบจากในประเทศมากขน ซงปญหาทสาคญใน supply chain คอเรอง logistic

• โดยเฉลยแลวเงนลงทนในการจดตงโรงงานในอตสาหกรรมสงทอและเครองนงหมจะเปนดงน - โรงงานฟอกยอม ใชเงนทน 300-500 ลานบาท - โรงงานสงทอ ใชเงนทน 100 ลานบาท - โรงงานเครองนงหม ใชเงนทน 5-10 ลานบาท

ขอคดเหนเรองแรงงานและการจางงาน

• แนวทางแกปญหาการขาดแคลนแรงงานประการหนงคอการซอเครองจกรใหมเขามา ซงการซอเครองจกรใหมจะทาใหตนทนในการผลตลดลง ใชแรงงานลดลง สามารถผลตสนคาทมคณภาพดมากขน

• ปญหาสาคญของโรงงานฟอกยอมและโรงงานสงทอคอขาดแคลนแรงงาน โดยแรงงานสวนใหญอยากทางานใน sector บรการมากกวา (เชนหางสรรพสนคา) โดยมขอเสนอวาจะเปนไปไดหรอไมในการจดตงเขตเศรษฐกจพเศษบรเวณชายแดน ทมการยกเวนกฎหมายคาแรงขนตา เพราะตองการแรงงานปอนเขาสตลาด

• หลงจากมการอบรมใหกบพนกงานจนสามารถทางานไดแลวนน แรงงานมกจะลาออกไปทางานอน

• คาแรงทโรงงานจายใหกบแรงงานโดยสวนใหญแลวจะจายมากกวาคาแรงขนตาตามทภาครฐกาหนด

392

ขอคดเหนเรองจากจดการนาเสย

• จากกฎกระทรวงอตสาหกรรม เรองการบาบดนาเสย ทกาหนดใหควรไปตงโรงงานฟอกยอมในนคมอตสาหกรรม แตในทางปฏบตแลว นคมอตสาหกรรมมกจะไมยอมรบใหมการตงโรงงานฟอกยอมภายในนคม โดยไมมการจดหาแหลงนาให หรอมการคดอตราคานาแพงกวาโรงงานอนๆ

• แนวทางในการแกปญหาของการปลอยนาเสยในโรงงานฟอกยอมควรมการกาหนด emission standard วาตองอยในระดบใด และใหแตละโรงงานไปดาเนนการใหไดเกณฑมาตรฐาน มากวาทจะเปนการหามทงหมดดงเชนในปจจบน

393

สรปการสมมนารบฟงความคดเหนเรอง “แนวทางการยายฐานการผลตของอตสาหกรรมทใชแรงงานเขมขนไปยงประเทศเพอนบาน

(สงทอและเครองนงหม รองเทาและเครองหนง อญมณและเครองประดบ” จดโดย สานกงานเศรษฐกจอตสาหกรรม รวมกบสภาอตสาหกรรมจงหวดนครราชสมา

และสถาบนวจยเพอการพฒนาประเทศไทย วนศกรท 30 สงหาคม 2556 เวลา 08.00-12.00 น. ณ โรงแรมดสตปรนเซส จงหวดนครราชสมา

• นคมอตสาหกรรมทตละวาใกลเตมแลว สวนใหญจะเนนอตสาหกรรมรถยนตหรออตสาหกรรมของผประกอบการญปน ซงอาจไมเหมาะกบอตสาหกรรมทใชแรงงานเขมขน ขณะทนคมอตสาหกรรมทผะอน กาลงมการพฒนาดานสาธารณปโภคโดยเฉพาะถนน

• กรณการลงทนในเมยนมาร รฐบาลควรมการทาอนสญญาคมครองการลงทน

• ในกรณของเวยดนาม ควรมการศกษาถงการลงทนในพนทรอบโฮจมนหทหางออกไปเปนสาคญ เนองจากในตวเมองโฮจมนหและเมองโดยรอบ เรมหาแรงงานไดยากและมคาแรงคอนขางสง

• สาเหตทการสงออกอตสาหกรรมอญมณของเวยดนามไประยะ 2-3 ปมานตกลง คดวาอาจเกดจากมการเกบภาษทองคาเพมขนจาก 80 % เปน 99 % อกทงรฐบาลมการออกกฎในการซอขายทองคาทเขมงวดขน และเหตผลสาคญอกประการคอวกฤตเศรษฐกจในสหภาพยโรป

• ขอเสยทสาคญประการหนงของนกลงทนไทยทจะไปลงทนในตางประเทศคอมทกษะดานภาษาองกฤษคอนขางตา

• เหนวาการยายฐาน/ขยายฐานการผลตเปนโอกาสของผประกอบการรายใหญมากกวา ซงผประกอบการทเปน SMEs อยากทราบขอมลทชดเจนวาหากมการเปด AEC แลวจะตองทาอยางไร หาก SMEs ไมสามารถยาย/ขยายการลงทนไปยงตางประเทศได จะตองปฏบตอยางไร

• ผประกอบการทมการรบ order จากลกคาตางประเทศ โดยลกคาบงคบใหยายฐานไปทเวยดนาม แตเมอผประกอบการไดศกษาแลวพบวา มปญหาภายในคอนขางมากจงคดวานาจะยงคงมฐานการผลตทประเทศไทยดกวา

• ลกคาทเปนแบรนดสนคากฬารายใหญของโลกมการจดมาตรฐานสงคมและสงแวดลอมออกเปน 5 ระดบคอ - C คอมมาตรฐานตากวามาตรฐานของไทย - 2C คอเปนไปตามมาตรฐานของไทย - 3C คอเปนไปตามมาตรฐานของลกคา

394

- 4C คอมมาตรฐานสงกวาลกคา - 5C คอสามารถพฒนาตนเองได

• สาเหตสาคญประการหนงทผประกอบการเครองนงหมไทยอยไมไดเนองจากไมมการปรบตว คาถามทนาสนใจจากผเขารวมสมมนา

• การคดคาบรรทกนาหนกในเมยนมารตางกบทประเทศไทยอยางไร

• การลงทนดานการเกษตรมความนาสนใจหรอไม

• เหตใดผผลตสนคาในประเทศจนจงมการยายการผลตมายงประเทศในแถบอาเซยนมากขน

• - เปรยบเทยบความรความสามารถของแรงงานและระดบการศกษา อตราการรหนงสอของประเทศ

ในแถบอาเซยนเปนอยางไร

395

สรปการสมมนารบฟงความคดเหนเรอง “แนวทางการยายฐานการผลตของอตสาหกรรมทใชแรงงานเขมขนไปยงประเทศเพอนบาน

(สงทอและเครองนงหม รองเทาและเครองหนง อญมณและเครองประดบ” จดโดย สานกงานเศรษฐกจอตสาหกรรม รวมกบสถาบนวจยเพอการพฒนาประเทศไทย

วนองคารท 3 กนยายน 2556 เวลา 08.30-12.00 น. ณ หองสรศกด 1 ชน 11 โรงแรมอสตน แกรนด สาทร กรงเทพฯ

• อยากใหตดตามเรองการใหสทธพเศษทางภาษ (GSP) ของประเทศสหรฐและสหภาพยโรปกบประเทศ

เมยนมารและเวยดนามวามความคบหนาอยางไรบาง

• ประเทศญปนใหความสนใจในการเขาไปลงทนในอตสาหกรรมเครองนงหมในเมยนมารคอนขางมากซงภาครฐของญปนใหการสนบสนนคอนขางมาก

• ควรมขอมลเชงลกในเชงปฏบตทจะสนบสนนใหผประกอบการไปลงทนในตางประเทศ ซงควรนารปแบบการคลายของญปนคอ JTRO Model มาปรบใชอยางจรงจง

• การทจะยกระดบภาคการผลตของไทยควรทจะมการลงทนดานวจยและพฒนามากขน แตในความเปนจรงการวจยและพฒนาของไทยมงบประมาณดานนลดลงเรอยๆ

• งานวจยทเสรจเรยบรอยแลว ควรมแนวทางทชดเจนในการผลกดนใหผลการศกษาสามารถนาไปใชในการกาหนดนโยบายไดจรง (คณธวช อตสาหกรรมเครองหนง)

• ภาคเอกชนเรมมความรวมมอกบสวทช. ในการวจยและพฒนาในผลตภณฑใยสงเคราะห ซงผลตภณฑใยสงเคราะหถอเปนวตถดบขนตนในการนาไปใชในอตสาหกรรมสงทอและเครองนงหม

• เหนดวยวามการสงเสรมใหเกดเศรษฐกจพเศษตามบรเวณเขตตะเขบชายแดน และมการใหสทธพเศษทางกฎหมายโดยเฉพาะดานการจางงานและคาจางขนตา

• อยากมการแลกเปลยนกบคณะผวจยโดยเฉพาะในประเดนเรองการวจยและพฒนาในอตสาหกรรมหนงและผลตภณฑหนง โดยใหรวมกนผลกดนใหหนวยงานรฐนาไปปฏบต (คณชาญณรงค ทปรกษากลมหนงและผลตภณฑหนง)

• ภาครฐควรมการรบมอกบประเดนเรองระบบบาบดนาเสยทในขณะนผประกอบการตางชาตเรมเขามาตงโรงงานฟอกยอมในไทยเนองจากเหนมมกฎระเบยบขอบงคบทออนกวาในประเทศของตนโดยเฉพาะในประเทศจน

396

คาถามทนาสนใจจากผเขารวมสมมนา

• ประเทศเมยนมารมระบบ IT เปนอยางไร และมการปดกนการเขาถงอนเตอรเนตมากนอยเพยงใด

• ในอก 2 ปขางหนาประเทศในอาเซยนคอสงคโปรและเมยนมารจะเปดใหตางชาตสามารถเขาไปลงทนได 100 % จรงหรอไม

• เปรยบเทยบทาเรอทตละวาประเทศเมยนมารและทาเรอทแหลมฉบงประเทศไทย มความแตกตางกนอยางไร

รายงานการศึกษาฉบ ับสมบูรณ์ (Final report) โครงการศึกษาแนว...

Documents