Page 1
คมอโปรแกรม Quantum GIS Version 1.7.4
สถาบนพฒนาและถายทอดองคความรเทคโนโลยภมสารสนเทศ 1 ส านกงานพฒนาเทคโนโลยอวกาศและภมสารสนเทศ (องคการมหาชน)
คมอโปรแกรม Quantum GIS Version 1.7.4 เบองตน
รวบรวมและจดท าโดย นางสาวธญลกษณ เอยมณรงคฤทธ
สถาบนพฒนาและถายทอดองคความรเทคโนโลยภมสารสนเทศ ส านกงานพฒนาเทคโนโลยอวกาศและภมสารสนเทศ (องคการมหาชน)
www.gistda.or.th
Page 2
คมอโปรแกรม Quantum GIS Version 1.7.4
สถาบนพฒนาและถายทอดองคความรเทคโนโลยภมสารสนเทศ 2 ส านกงานพฒนาเทคโนโลยอวกาศและภมสารสนเทศ (องคการมหาชน)
สารบญ บทท 1 รจกโปรแกรม Quantum GIS ........................................................................................................... 5
แนะน าแหลงในการดาวโหลดโปรแกรมและวธการตดตงโปรแกรม ..................................................................... 6
บทท 2 การใชโปรแกรม Quantum GIS เบองตน ....................................................................................... 11
2.1 Graphic User Interface ของโปรแกรม Quantum GIS ........................................................................ 11
2.2 การน าเขาขอมล Shape file ................................................................................................................... 14
2.2.1 การน าเขาขอมล Vector .................................................................................................................. 15
2.2.2 การน าเขาขอมล Raster .................................................................................................................. 16
2.3 การเปลยนสญลกษณ Symbology .......................................................................................................... 16
2.4 การแสดงปายขอมลและการก าหนดขอมลอกษร (Label Feature) ......................................................... 18
2.5 การใหสญลกษณขอมลแผนท (Legend Type) ........................................................................................ 21
2.6 วธการใหคาสญลกษณแบบแยกสตามคา (Unique Value) ...................................................................... 23
2.7 วธการไลระดบสญลกษณ (Graduate Symbol) ...................................................................................... 24
2.8 วธการไลระดบส (Continuous Color) ................................................................................................... 25
บทท 3 การจดการตารางและการสบคนขอมล (Spatial Search) ............................................................... 27
3.1 การคนหาหรอการใหระบบชวยสอบถามขอมล (Query) .......................................................................... 27
3.2 การสอบถามขอมล (Identify) .................................................................................................................. 29
3.3 การสบคนอยางละเอยด (Advanced Search) ........................................................................................ 29
3.4 การสบคนแบบมเงอนไข ........................................................................................................................... 30
3.5 การเชอมประโยคการสบคน (Combining expressions) ........................................................................ 30
Page 3
คมอโปรแกรม Quantum GIS Version 1.7.4
สถาบนพฒนาและถายทอดองคความรเทคโนโลยภมสารสนเทศ 3 ส านกงานพฒนาเทคโนโลยอวกาศและภมสารสนเทศ (องคการมหาชน)
บทท 4 การสรางฐานขอมล (Database) ................................................................................................... 31
4.1 ขนตอนการสรางขอมล Shape file แบบจด (Point) ............................................................................... 31
4.2 ขนตอนการสรางขอมล Shape file แบบเสน (Line) ............................................................................... 37
4.3 ขนตอนการสรางขอมล Shape file แบบพนท (Polygon) ...................................................................... 40
4.4 การค านวณเบองตน (Calculations) ....................................................................................................... 43
4.2.1 ขนตอนการน าเขาขอมลจากเครอง GPS ........................................................................................... 46
4.5 การน าเขาขอมลจากเครอง GPS .............................................................................................................. 46
บทท 5 กระบวนการวเคราะหขอมลเชงพนท ................................................................................................ 51
5.1 การ Select .............................................................................................................................................. 52
5.2 Clip ......................................................................................................................................................... 54
5.3 Intersect ................................................................................................................................................. 55
5.4 Union ...................................................................................................................................................... 57
5.5 Buffer ...................................................................................................................................................... 59
5.6 Dissolve.................................................................................................................................................. 61
บทท 6 การจดท าแผนท Layout (Layout Creating) ................................................................................ 63
6.1 การสราง Map Layout ........................................................................................................................... 64
6.2 การน าเขาตวแผนท .................................................................................................................................. 66
6.3. การสรางค าอธบายสญลกษณ (Legend) ................................................................................................. 67
6.4 การน าเขาทศ รปภาพ และมาตราสวน ..................................................................................................... 69
6.5 การเพมขอความ ...................................................................................................................................... 71
6.6 การสรางเสนกรด (Grid Line) .................................................................................................................. 72
Page 4
คมอโปรแกรม Quantum GIS Version 1.7.4
สถาบนพฒนาและถายทอดองคความรเทคโนโลยภมสารสนเทศ 4 ส านกงานพฒนาเทคโนโลยอวกาศและภมสารสนเทศ (องคการมหาชน)
6.7 การ Export แผนทเปนรปภาพ ................................................................................................................ 75
บทท 7 การน าเขาขอมลใน Google Earth ................................................................................................. 77
7.1 การตดตงโปรแกรม ................................................................................................................................. 77
7.2 การปกหมด .............................................................................................................................................. 78
7.3 วธเอา “รป” ลงใน Google Earth .......................................................................................................... 79
7.4 วธเอา VDO ลงใน Google Earth ........................................................................................................... 81
Page 5
คมอโปรแกรม Quantum GIS Version 1.7.4
สถาบนพฒนาและถายทอดองคความรเทคโนโลยภมสารสนเทศ 5 ส านกงานพฒนาเทคโนโลยอวกาศและภมสารสนเทศ (องคการมหาชน)
บทท 1
รจกโปรแกรม Quantum GIS Quantum GIS หรอ QGIS เปนโปรแกรม Desktop GIS ประเภทหนงทมประสทธภาพในการน ามาใช
จดการขอมลปรภม จดอยในกลมของซอฟตแวรรหสเปด ( Free and Open Source Software: FOSS) ทใชงานงาย ลกษณะการใชงานเปนแบบ Graphic User Interface ซงสะดวกตอการใชงาน ไมวาจะเปนการเรยกใชขอมลภาพ ขอมลตาราง การแสดงผลตาราง การแสดงผลกราฟ ตลอดจนสามารถสบคนขอมล วเคราะหขอมลและน าเสนอขอมลไดในรปแบบแผนททสวยงาม
ในป ค.ศ. 2002 กลมนกพฒน าจากเยอรมน ไดพฒนา Desktop GIS ทชอ Quantum GIS ทสามารถเรยกใชขอมลเวกเตอร ราสเตอร ในรปแบบทเปนมาตรฐานแพรหลาย เชน Shape file และ GeoTIFF QGIS สามารถแกไข Shape file Format ไดซงเปนทตองการมากในเวลาน QGIS พฒนาบนพนฐานของ Qt ทเปนไลบรารสาหรบ Graphical User Interface (GUI) ทใชงานไดทง UNIX, Window และ Mac การพฒนาใชภาษา C++ เปนหลก นอกจากนน QGIS ยงสามารถเชอมตอกบ Spatial RDBMS เชน PostGIS/PostgreSQL สามารถอานและเขยนฟเจอรทเกบใน PostGIS ไดโดยตรง สามารถเชอมตอกบ GRASS ไดท าใหสามารถเรยกดขอมลทจดเกบใน GRASS โดยตรง และสามารถเรยกใชฟงกชนตางๆ ของ GRASS ได สนบสนนการวเคราะหเชงพนท (Spatial Analysis) ในเบองตน และการแสดงผลขอมลเชงต าแหนงในรปแบบของแผนท การสรางและการแกไขขอมลเชงต าแหนง ( Spatial Data) และขอมลตาราง (Attribute Data) สามารถจดการขอมลไดงายโดยเครองมอตาม GUI ทก าหนดไว และนอกจากนยงสามารถเขยนโปรแกรมเพมเตมดวย Script ทเปนภาษา Python ไดอกดวย ซงผทสนใจโปรแกรมทางดาน GIS สามารถ Download โปรแกรมมาใชไดท www.qgis.org
Page 6
คมอโปรแกรม Quantum GIS Version 1.7.4
สถาบนพฒนาและถายทอดองคความรเทคโนโลยภมสารสนเทศ 6 ส านกงานพฒนาเทคโนโลยอวกาศและภมสารสนเทศ (องคการมหาชน)
แนะน าแหลงในการดาวโหลดโปรแกรมและวธการตดตงโปรแกรม 1. ท าการดาวนโหลดโปรแกรม Quantum GIS จาก URL: http://www.qgis.org/
Page 7
คมอโปรแกรม Quantum GIS Version 1.7.4
สถาบนพฒนาและถายทอดองคความรเทคโนโลยภมสารสนเทศ 7 ส านกงานพฒนาเทคโนโลยอวกาศและภมสารสนเทศ (องคการมหาชน)
2. เมอดาวนโหลดเสรจแลวใหดบเบลคลกไฟล QGIS-OSGeo4W-1.7.4-d211b16-Setup.exe เพอท าการตดตงโปรแกรม จากนน คลก Run แลวกด Next
Page 8
คมอโปรแกรม Quantum GIS Version 1.7.4
สถาบนพฒนาและถายทอดองคความรเทคโนโลยภมสารสนเทศ 8 ส านกงานพฒนาเทคโนโลยอวกาศและภมสารสนเทศ (องคการมหาชน)
3. ในสวน License Agreement เปนการยอมรบลขสทธของโปรแกรม แลวคลก I Agree
4. จากนนโปรแกรมจะถามวาตองการทจะตดตงไวทไหน ในสวนนไมตองท าอะไรใหคลก Next ไปไดเลย
Page 9
คมอโปรแกรม Quantum GIS Version 1.7.4
สถาบนพฒนาและถายทอดองคความรเทคโนโลยภมสารสนเทศ 9 ส านกงานพฒนาเทคโนโลยอวกาศและภมสารสนเทศ (องคการมหาชน)
5. ในสวนนโปรแกรมจะถามวา คณตองการทจะเลอกตดตงสวนประกอบอะไรบาง ในสวนนไมตองเลอกใหคลก Install เพอเรมท าการตดตงโปรแกรม
6. เมอท าการตดตงโปรแกรมเสรจแลวใหคลกทปม Finish
Page 10
คมอโปรแกรม Quantum GIS Version 1.7.4
สถาบนพฒนาและถายทอดองคความรเทคโนโลยภมสารสนเทศ 10 ส านกงานพฒนาเทคโนโลยอวกาศและภมสารสนเทศ (องคการมหาชน)
7. ทดลองเปดโปรแกรม Quantum GIS โดยไปท
หรอดบเบลคลกไอคอน ทหนาจอ Desktop ถาไดดงรปขางลางนกถอวาเปนการตดตงทเสรจสมบรณแลว
Start >> All Program >> Quantum GIS Copiapo >> Quantum GIS (1.7.4)
Page 11
คมอโปรแกรม Quantum GIS Version 1.7.4
สถาบนพฒนาและถายทอดองคความรเทคโนโลยภมสารสนเทศ 11 ส านกงานพฒนาเทคโนโลยอวกาศและภมสารสนเทศ (องคการมหาชน)
บทท 2
การใชโปรแกรม Quantum GIS เบองตน 2.1 Graphic User Interface ของโปรแกรม Quantum GIS
1. Menu Bar คอ แถบเมนเปนทเกบค าสงทงหมดของโปรแกรม การเรยกใชงานแถบเมนท าไดโดยการเลอนเมาสมาวางทชอเมนทตองการเปด แลวเลอนเมาสไปตามรายการค าสง เมอตองการใช ค าสงใด ๆ กใหคลกเมาสทค าสงนน โปรแกรมกจะท าการเรยกใชงานค าสงนน ๆ ถาค าสงนนมเมนยอย ๆ
Page 12
คมอโปรแกรม Quantum GIS Version 1.7.4
สถาบนพฒนาและถายทอดองคความรเทคโนโลยภมสารสนเทศ 12 ส านกงานพฒนาเทคโนโลยอวกาศและภมสารสนเทศ (องคการมหาชน)
โปรแกรมกจะแสดงรายการค าสงยอย ๆ ออกมาใหเลอกตอไป ซงมค าสงทงหมดไดแก File, Edit, View, Layer, Settings, Plugins, Vector และ Help
2. Tools Bar คอ แถบเครองมอ เปนสญลกษณ (Icon) ทใชแทนค าสงตาง ๆ แถบเครองมอทโปรแกรมไดจดเตรยมไวใหนนมอยมากมายหลายชดดวยกน แตแถบเครองมอเหลานจะไมไดถกแสดงใหเหนทงหมดในโปรแกรม
3. Layers คอ เปนการแสดงใหเหนแตละประเภทของชนขอมลตามสญลกษณ ซงมลกษณะเหมอนกบสารบญบลอก (Table of Content: TOC) ของ ArcGIS Desktop, ArcView
4. Overview คอ การแสดงภาพรวมทงหมดของแผนท (Map Display)
5. Map Display คอ การแสดงแผนท ทเราไดท าการน าเขาขอมลมาในแตละประเภท
6. Map Coordinate at mouse curser position คอ แสดงคาพกดบนแผนท เมอเราเลอนเมาสไปทในบรเวณ Map Display คาพกดกจะเปลยนไปดวย
7. Current Map Scale คอ มาตราสวนแผนท
8. Project Properties คอ การก าหนดคณสมบตของเสนโครงแผนท
Page 13
คมอโปรแกรม Quantum GIS Version 1.7.4
สถาบนพฒนาและถายทอดองคความรเทคโนโลยภมสารสนเทศ 13 ส านกงานพฒนาเทคโนโลยอวกาศและภมสารสนเทศ (องคการมหาชน)
แนะน าเครองมอทใชบอย
o Add data (Vector) (Raster) o Select Feature
ไอคอน คณสมบต Shot cut วธอน ๆ
เลอกขอมล - -
ไมเลอกขอมลทกชนขอมล - ใชปมเลอกขอมลไปเลอกตรงบรเวณไมมขอมล
เลอนแผนท - ใชลกศร ขน ลง ซาย ขวา
ขยายแผนท Ctrl + + Scroll เมาสตรงกลางขน
ยอแผนท Ctrl + - Scroll เมาสตรงกลางลง
ขยายเตมแผนท Ctrl + Shift + F -
ขยายชนขอมลทเลอก - คลกขวาทชนขอมลเลอกแถบขยายชนขอมลทเลอก
ขยายไปทเลอก Ctrl + J -
ขยายลาสด - -
ขยายไปขางหนา - -
Page 14
คมอโปรแกรม Quantum GIS Version 1.7.4
สถาบนพฒนาและถายทอดองคความรเทคโนโลยภมสารสนเทศ 14 ส านกงานพฒนาเทคโนโลยอวกาศและภมสารสนเทศ (องคการมหาชน)
2.2 การน าเขาขอมล Shape file ไฟลทเกบขอมลเวคเตอร (Vector) และชนขอมล (Layer) แตละประเภทไวอยางใดอยางหนง ส าหรบ Shape file หนงๆ จะประกอบไปดวยไฟลอยางนอย 3 ไฟล ทมการอางองถงกนและกนและไมสามารถขาดไฟลหนงไฟลใดได ไดแก ไฟลประเภท ( .shp) ไฟลนจะประกอบไปดวยขอมลเวคเตอรแตละประเภทไว ซงแตละเวคเตอรทประกอบเปน Shape file นนจะอางองพกด UTM ไฟลประเภท (.dbf) ไฟลนจะประกอบไปดวยขอมลในรปแบบตารางฐานขอมลเพอแสดงรายละเอยดของแตละเวคเตอร ไฟลประเภท (.shx) ไฟลนจะท าหนาทในการผสานไฟล (.shp) และ (.dbf) เขาดวยกน มหนาทคลายตวเชอมตอไฟลทงสอง
Page 15
คมอโปรแกรม Quantum GIS Version 1.7.4
สถาบนพฒนาและถายทอดองคความรเทคโนโลยภมสารสนเทศ 15 ส านกงานพฒนาเทคโนโลยอวกาศและภมสารสนเทศ (องคการมหาชน)
2.2.1 การน าเขาขอมล Vector
คลกปม Add Vector Layer บนแถบ Tools Bar เพอเลอกชนขอมลทตองการ มาแสดงผลบน Map
Display ซงการน าเขาขอมลมทงหมด 3 แบบ คอ จด (Point) เสน (Line) และพนทปด (Polygon)
ค าอธบาย school.shp คอ ชนขอมลโรงเรยน --> จด
trans.shp คอ ชนขอมลถนน --> เสน amphoe.shp คอ ชนขอมลขอบเขตอ าเภอ --> พนทรปปด
Page 16
คมอโปรแกรม Quantum GIS Version 1.7.4
สถาบนพฒนาและถายทอดองคความรเทคโนโลยภมสารสนเทศ 16 ส านกงานพฒนาเทคโนโลยอวกาศและภมสารสนเทศ (องคการมหาชน)
2.2.2 การน าเขาขอมล Raster
คลกปม Add Raster Layer บนแถบ Tools Bar เพอเลอกขอมลทเปน ภาพถายดาวเทยม ภาพถายทางอากาศ ขอมลจ าลองความสงเชงเลข (DEM)
2.3 การเปลยนสญลกษณ Symbology
การปรบแตงสญลกษณสามารถท าไดโดย คลกขวาบนชนขอมลทตองการปรบเปลยนคณสมบต แลวเลอกค าสง Properties
หรอ Double Click ท Shape file ทตองการปรบเปลยน
Page 17
คมอโปรแกรม Quantum GIS Version 1.7.4
สถาบนพฒนาและถายทอดองคความรเทคโนโลยภมสารสนเทศ 17 ส านกงานพฒนาเทคโนโลยอวกาศและภมสารสนเทศ (องคการมหาชน)
เลอกแถบค าสง Style ให Legend type เปน Single Symbol จากนนกเลอกปรบเปลยนสไดตามใจชอบ แลวกดปม OK หรอปรบเปลยนสญลกษณของขอมลจด ใหมสญลกษณเปนรปแบบอนๆ
** ชนขอมลประเภท เสน หรอ พนทรปปด กสามารถปรบเปลยนคณสมบตไดในลกษณะเชนเดยวกน **
Page 18
คมอโปรแกรม Quantum GIS Version 1.7.4
สถาบนพฒนาและถายทอดองคความรเทคโนโลยภมสารสนเทศ 18 ส านกงานพฒนาเทคโนโลยอวกาศและภมสารสนเทศ (องคการมหาชน)
2.4 การแสดงปายขอมลและการก าหนดขอมลอกษร (Label Feature) การแสดงปายขอมล (Label) สามารถท าไดโดย คลกขวาทชนขอมลทตองการ แลวเลอกค าสง Properties
จากนนจะปรากฏหนาตาง Layer properties ขนมา ใหเลอกแถบค าสง Labels จากนนใหตกกากบากทชอง Display labels
1
2
Page 19
คมอโปรแกรม Quantum GIS Version 1.7.4
สถาบนพฒนาและถายทอดองคความรเทคโนโลยภมสารสนเทศ 19 ส านกงานพฒนาเทคโนโลยอวกาศและภมสารสนเทศ (องคการมหาชน)
ในสวนของ Tab : Label Properties จะมการก าหนดคาอย 5 สวน ไดแก
1. Basic label options
Field containing label: เปน Drop-Down list ใหเราเลอก Field ทตองการจะแสดงปายขอมล Default label: เปนการก าหนดคา Default ใหกบ Field ทตองการจะแสดงปายขอมล Font size: เปนการก าหนดขนาดของตวอกษร 2. Placement เปนการก าหนดต าแหนงของการแสดงปายขอมล
3. Use scale dependent rendering
เปนการก าหนดใหแสดงปายขอมล ตามคามาตราสวน (Scale) ทก าหนดไว
Page 20
คมอโปรแกรม Quantum GIS Version 1.7.4
สถาบนพฒนาและถายทอดองคความรเทคโนโลยภมสารสนเทศ 20 ส านกงานพฒนาเทคโนโลยอวกาศและภมสารสนเทศ (องคการมหาชน)
4. Buffer label
เปนการสรางพนหลงใหกบปายขอมล
5. Offset
เปนการ Offset ของปายขอมล จะเปนการขยบตวอกษรเลอนออกจากต าแหนงขอมล
หลงจากทท าการตงคาเสรจแลวกจะได ดงภาพขางลางน
Page 21
คมอโปรแกรม Quantum GIS Version 1.7.4
สถาบนพฒนาและถายทอดองคความรเทคโนโลยภมสารสนเทศ 21 ส านกงานพฒนาเทคโนโลยอวกาศและภมสารสนเทศ (องคการมหาชน)
2.5 การใหสญลกษณขอมลแผนท (Legend Type) ชนขอมลตางๆ เมอน าเขาในชอง Layers หรอ TOC (Table of Content) จะแสดงเปนสญลกษณเดยว ผใชสามารถใหสญลกษณกบชนขอมลไดตามลกษณะขอมลและความเหมาะสม เปลยนสญลกษณไดทแถบค าสง Symbology การใหสญลกษณขอมลสามารถแบงขอมลได 2 ประเภทคอ
1. ขอมลเชงคณภาพ สญลกษณทใหกบขอมลเชงคณภาพ ไดแก - การใหคาสญลกษณรปแบบเดยว (Single Symbol) เปนคาเรมตน (Default) ของโปรแกรม ซงสของแผนทจะเปนสเดยว
Page 22
คมอโปรแกรม Quantum GIS Version 1.7.4
สถาบนพฒนาและถายทอดองคความรเทคโนโลยภมสารสนเทศ 22 ส านกงานพฒนาเทคโนโลยอวกาศและภมสารสนเทศ (องคการมหาชน)
- การใหคาสญลกษณแบบแยกสตามคา (Unique Value) เปนการใหสญลกษณในแตละรปรางซงแสดงออกมาแตกตางกนตามคาในฟลดในตารางทใชก าหนด
2. ขอมลเชงปรมาณ สญลกษณทใหกบขอมลเชงปรมาณ ไดแก
- การไลระดบสญลกษณ (Graduate Symbol) เปนการใหขนาดสญลกษณแกขอมลเชงปรมาณทแบงเปนอนภาคชน
Page 23
คมอโปรแกรม Quantum GIS Version 1.7.4
สถาบนพฒนาและถายทอดองคความรเทคโนโลยภมสารสนเทศ 23 ส านกงานพฒนาเทคโนโลยอวกาศและภมสารสนเทศ (องคการมหาชน)
- การไลระดบส (Continuous Color) เปนการใหสญลกษณโดยการใหสไลระดบไปตามคาของขอมลเชงปรมาณนนๆ
2.6 วธการใหคาสญลกษณแบบแยกสตามคา (Unique Value) เมอเราไดน าเขาขอมลแตละประเภทมาแลว จากนนเรากจะเปลยนสญลกษณแบบคาสญลกษณแบบแยกสตามคา โดยคลกขวาบนชนขอมลทตองการปรบเปลยนคณสมบต แลวเลอกค าสง Properties
ผลลพธทไดทกๆ อ าเภอมสทไมซ ากน คอ 1 อ าเภอ แสดง 1 ส
2
1 3
5 6
4
Page 24
คมอโปรแกรม Quantum GIS Version 1.7.4
สถาบนพฒนาและถายทอดองคความรเทคโนโลยภมสารสนเทศ 24 ส านกงานพฒนาเทคโนโลยอวกาศและภมสารสนเทศ (องคการมหาชน)
2.7 วธการไลระดบสญลกษณ (Graduate Symbol)
Page 25
คมอโปรแกรม Quantum GIS Version 1.7.4
สถาบนพฒนาและถายทอดองคความรเทคโนโลยภมสารสนเทศ 25 ส านกงานพฒนาเทคโนโลยอวกาศและภมสารสนเทศ (องคการมหาชน)
ผลลพธทได คอ ขนาดของสญลกษณจะมขนาดแตกตางออกกนไป
2.8 วธการไลระดบส (Continuous Color)
Page 26
คมอโปรแกรม Quantum GIS Version 1.7.4
สถาบนพฒนาและถายทอดองคความรเทคโนโลยภมสารสนเทศ 26 ส านกงานพฒนาเทคโนโลยอวกาศและภมสารสนเทศ (องคการมหาชน)
ผลลพธทได คอ ในแตละเมองจะมการไลระดบสไปตามคาของขอมลเชงปรมาณ
Page 27
คมอโปรแกรม Quantum GIS Version 1.7.4
สถาบนพฒนาและถายทอดองคความรเทคโนโลยภมสารสนเทศ 27 ส านกงานพฒนาเทคโนโลยอวกาศและภมสารสนเทศ (องคการมหาชน)
บทท 3
การจดการตารางและการสบคนขอมล (Spatial Search) การจดการตารางและการสบคนขอมล ( Spatial Search) จะสบคนขอมลเชงบรรยายและขอมลเชงพนท โดยในบทนจะเรยนรการจดการกบขอมลเชงบรรยายทงสน 4 หวขอ คอ
1. การคนหาหรอการใหระบบชวยสอบถามขอมล (Query) 2. การสอบถามขอมล (Identify) 3. การสบคนอยางละเอยด (Advanced Search) 4. การสบคนแบบมเงอนไข
3.1 การคนหาหรอการใหระบบชวยสอบถามขอมล ( Query) คอ การคนหาขอมลทตองการ โดยระบสงทตองการถามจากลกษณะทผศกษาทราบ เชน เราตองการทราบวา อ าเภอตาง ๆ โรงเรยน สถานทส าคญ แมน า ตงอยบรเวณใด เปนตน
ขนตอนการสบคน Query
1. เมอน าเขาขอมล Amphoe.shp ขนมาแลว อยากตองการทราบวาอ าเภอเมอง อยตรงสวนไหนของจงหวดเพชรบร สามารถท าไดโดย คลกขวาทชนขอมล Amphoe แลวเลอก Query…
ตวอยาง อ าเภอแกงกระจาน อยตรงสวนไหนของจงหวดเพชรบร
Page 28
คมอโปรแกรม Quantum GIS Version 1.7.4
สถาบนพฒนาและถายทอดองคความรเทคโนโลยภมสารสนเทศ 28 ส านกงานพฒนาเทคโนโลยอวกาศและภมสารสนเทศ (องคการมหาชน)
2. จากนนจะมหนาตาง Query Builder ปลากฎขนมา ในชอง Field ใหดบเบลคลก Amphoe_E จากนนใหคลกปมเครองหมายเทากบ (=) แลวทชอง Value คลกปม All จากนนใหดบเบลคลกทคาวา Kang Krachan แลวคลกทปม OK
ผลลพธจากการ Query
1
2
3
4
5
Page 29
คมอโปรแกรม Quantum GIS Version 1.7.4
สถาบนพฒนาและถายทอดองคความรเทคโนโลยภมสารสนเทศ 29 ส านกงานพฒนาเทคโนโลยอวกาศและภมสารสนเทศ (องคการมหาชน)
3.2 การสอบถามขอมล ( Identify) คอ เปนการคนหาขอมลโดยเลอกจากสวนทเปนกราฟก เพอแสดงขอมลรายละเอยดทตองการทราบ
ขนตอนการ Identify
1. คลกเลอกชนขอมล Amphoe จากนนคลกทปม คลกบนสวนทเปนกราฟกของชนขอมล Amphoe จะปรากฏหนาตาง Identify Results แสดงขอมลทอธบายรายละเอยด
3.3 การสบคนอยางละเอยด (Advanced Search) กรณทมขอมลจ านวนมาก เราจะใชวธทผานมา อาจจะท าใหไมสะดวกในการสบคน ดงนน ใหใช วธสบคนอยางละเอยด ซงการสบคนแบบนเราจะตองทราบ ชอ Filed ทตองการสบคน
ค าสงในการสบคนจะใหภาษา SQL (Structured Query Language) โดยสบคนจากการระบค าสงใหกบโปรแกรม ชอฟลด = คาทตองการคนหา
ตวอยาง อ าเภอแกงกระจานมกต าบล อะไรบาง
Page 30
คมอโปรแกรม Quantum GIS Version 1.7.4
สถาบนพฒนาและถายทอดองคความรเทคโนโลยภมสารสนเทศ 30 ส านกงานพฒนาเทคโนโลยอวกาศและภมสารสนเทศ (องคการมหาชน)
3.4 การสบคนแบบมเงอนไข - ค าสง มากกวา นอยกวา ไมเทากบ
การใชเครองหมาย มากกวา ( >) นอยกวา (<) มากกวาหรอเทากบ ( >=) นอยกวาหรอเทากบ ( <=) และเครองหมาย ไมเทากบ (<>) ในการคนหาตวอกษรได ดวย เชน
3.5 การเชอมประโยคการสบคน (Combining expressions) สามารถเชอมดวยตวด าเนนการ AND และ OR
ตวอยาง ต าบลทมพนทนอยกวา 1,000,000 ตารางเมตร
ใชค าสง Area < 1,000,000
ตวอยาง จ านวนนกเรยนทมมากกวา 1000 คน แตไมเกน 2000 มกโรงเรยน
ใชค าสง Student > 1000 And Student <= 2000 แตกตางจาก Student > 1000 Or Student <= 2000 อยางไร ??
Page 31
คมอโปรแกรม Quantum GIS Version 1.7.4
สถาบนพฒนาและถายทอดองคความรเทคโนโลยภมสารสนเทศ 31 ส านกงานพฒนาเทคโนโลยอวกาศและภมสารสนเทศ (องคการมหาชน)
บทท 4
การสรางฐานขอมล (Database)
จะเปนการสรางขอมล Shape files ขนมาใหม แลวจะท าการดจไทซ ( Digitize) ขอมล ซงจะยกตวอยางในการสรางขอมล 3 รปแบบ ไดแก จด (Point) เสน (Line) พนท (Polygon)
4.1 ขนตอนการสรางขอมล Shape file แบบจด (Point)
1. เรมจากการสรางขอมล Shape file โดยไปทเมน Layer >> New >> New Shape file Layer… หรอจะใชวธลดทแปนพมพคอ Ctrl + Shift + N ดงรป
2. จากนนจะปรากฏหนาตาง New Vector Layer ในสวนของ Type: ใหเลอกแบบ Point
การน าเขาขอมลปรภม (Digitize)
Page 32
คมอโปรแกรม Quantum GIS Version 1.7.4
สถาบนพฒนาและถายทอดองคความรเทคโนโลยภมสารสนเทศ 32 ส านกงานพฒนาเทคโนโลยอวกาศและภมสารสนเทศ (องคการมหาชน)
3. สวนในชอง CRS ID ใหคลกทปม Specify CRS เพอทจะก าหนดระบบพกดอางองทางภมศาสตรโดยก าหนดใหเปน WGS84 UTM Zone 47N แลวคลก OK
Page 33
คมอโปรแกรม Quantum GIS Version 1.7.4
สถาบนพฒนาและถายทอดองคความรเทคโนโลยภมสารสนเทศ 33 ส านกงานพฒนาเทคโนโลยอวกาศและภมสารสนเทศ (องคการมหาชน)
4. สรางขอมลเชงบรรยายในสวน New Attribute หรอการสราง Filed (Column) ยกตวอยางเชน ใหสรางขนมา 2 Field คอ ID และ Name ซงคาทก าหนดอยตารางดานลาง
5. จากนนกก าหนดใสคาขอมลเชงบรรยายตามทก าหนดในตาราง ตามดานลางน
Page 34
คมอโปรแกรม Quantum GIS Version 1.7.4
สถาบนพฒนาและถายทอดองคความรเทคโนโลยภมสารสนเทศ 34 ส านกงานพฒนาเทคโนโลยอวกาศและภมสารสนเทศ (องคการมหาชน)
6. จากนนกจะท าการตงชอไฟล และท าการบนทก
7. ซงจะไดชนขอมล Shape files แบบจด (Point) ขนมาใหม ดงภาพ
Page 35
คมอโปรแกรม Quantum GIS Version 1.7.4
สถาบนพฒนาและถายทอดองคความรเทคโนโลยภมสารสนเทศ 35 ส านกงานพฒนาเทคโนโลยอวกาศและภมสารสนเทศ (องคการมหาชน)
8. เมอไดชนขอมล Shape files แบบจดแลว ใหท าการ Digitize ขอมล โดยคลกทปม Toggle editing กสามารถเรมท าการน าเขาขอมล (Digitize) ได
9. เรมท าการ Digitize ขอมลโดยใชปม Capture Point แลวคลกไปยงต าแหนง สถานททตองการ จะมหนาตางใหใสขอมล Attribute แลวกคลก OK
Page 36
คมอโปรแกรม Quantum GIS Version 1.7.4
สถาบนพฒนาและถายทอดองคความรเทคโนโลยภมสารสนเทศ 36 ส านกงานพฒนาเทคโนโลยอวกาศและภมสารสนเทศ (องคการมหาชน)
10. ผลลพธการน าเขาขอมลแบบจด (Point) ทงหมด
Page 37
คมอโปรแกรม Quantum GIS Version 1.7.4
สถาบนพฒนาและถายทอดองคความรเทคโนโลยภมสารสนเทศ 37 ส านกงานพฒนาเทคโนโลยอวกาศและภมสารสนเทศ (องคการมหาชน)
4.2 ขนตอนการสรางขอมล Shape file แบบเสน (Line)
1. ในการสรางขอมล Shape file แบบเสน (Line) จะมขนตอนการสรางชนขอมลเหมอนกบการสรางขอมล Shape file แบบจด (Point) เพยงแตเปลยนประเภท (Type) ใหเปน “เสน Line” เทานน
2. สรางขอมล Shape file โดยไปทเมน Layer >> New >> New Shape file Layer… หรอจะใชวธลดทแปนพมพคอ Ctrl+Shift+N ดงรป
3. จากนนจะปรากฏหนาตาง New Vector Layer ในสวนของ Type: ใหเลอกแบบ Line
Page 38
คมอโปรแกรม Quantum GIS Version 1.7.4
สถาบนพฒนาและถายทอดองคความรเทคโนโลยภมสารสนเทศ 38 ส านกงานพฒนาเทคโนโลยอวกาศและภมสารสนเทศ (องคการมหาชน)
4. สวนในชอง CRS ID ใหคลกทปม Specify CRS เพอทจะก าหนดระบบพกดอางองทางภมศาสตรโดยก าหนดใหเปน WGS84 UTM Zone 47N แลวคลก OK
5. คลกทปม Toggle editing กสามารถเรมท าการน าเขาขอมล (Digitize) ได โดยสามารถเลอกเครองมอในการแกไขขอมลแบบเสน ตามขางลางน
6. เรมท าการน าเขาขอมล ( Digitize) โดยคลกทปม Capture Line แลวใชเมาสท าการ Digitize ไปตามเสนถนน ทางรถไฟ แมนา หรอลกษณะทเปนแบบเสน จากนนกใสขอมล Attribute ในชองวาง แลวคลกปม OK ตามดงรปขางลาง
Page 39
คมอโปรแกรม Quantum GIS Version 1.7.4
สถาบนพฒนาและถายทอดองคความรเทคโนโลยภมสารสนเทศ 39 ส านกงานพฒนาเทคโนโลยอวกาศและภมสารสนเทศ (องคการมหาชน)
7. ผลลพธการน าเขาขอมลแบบเสน (Line) ทงหมด
Page 40
คมอโปรแกรม Quantum GIS Version 1.7.4
สถาบนพฒนาและถายทอดองคความรเทคโนโลยภมสารสนเทศ 40 ส านกงานพฒนาเทคโนโลยอวกาศและภมสารสนเทศ (องคการมหาชน)
4.3 ขนตอนการสรางขอมล Shape file แบบพนท (Polygon)
1. ในการสรางขอมล Shape files แบบพนท (Polygon) จะมขนตอนการสรางชนขอมลเหมอนกบการสรางขอมล Shape file แบบจด (Point) และเสน (Line) เพยงแตเปลยนประเภท (Type) เปนแบบพนท (Polygon)
2. สรางขอมล Shape file โดยไปทเมน Layer >> New >> New Shape file Layer… หรอจะใชวธลดทแปนพมพคอ Ctrl+Shift+N ดงรป
3. จากนนจะปรากฏหนาตาง New Vector Layer ในสวนของ Type: ใหเลอกแบบ Line
Page 41
คมอโปรแกรม Quantum GIS Version 1.7.4
สถาบนพฒนาและถายทอดองคความรเทคโนโลยภมสารสนเทศ 41 ส านกงานพฒนาเทคโนโลยอวกาศและภมสารสนเทศ (องคการมหาชน)
4. สวนในชอง CRS ID ใหคลกทปม Specify CRS เพอทจะก าหนดระบบพกดอางองทางภมศาสตรโดยก าหนดใหเปน WGS84 UTM Zone 47N แลวคลก OK
5. คลกทปม Toggle editing กสามารถเรมท าการน าเขาขอมล ( Digitize) ได โดยสามารถเลอก เครองมอในการแกไขขอมลแบบเสน ตามขางลางน
6. เรมท าการน าเขาขอมล (Digitize) โดยคลกทปม Capture Line แลวใชเมาสท าการ Digitize ไปตามรปอาคารตก สงกอสราง หรอลกษณะทเปนแบบพนท จากนนกใสขอมล Attribute ในชองวาง แลวคลกปม OK ตามดงรปขางลาง
Page 42
คมอโปรแกรม Quantum GIS Version 1.7.4
สถาบนพฒนาและถายทอดองคความรเทคโนโลยภมสารสนเทศ 42 ส านกงานพฒนาเทคโนโลยอวกาศและภมสารสนเทศ (องคการมหาชน)
7. ผลลพธการน าเขาขอมลแบบพนทรปปด (Polygon) ทงหมด
Page 43
คมอโปรแกรม Quantum GIS Version 1.7.4
สถาบนพฒนาและถายทอดองคความรเทคโนโลยภมสารสนเทศ 43 ส านกงานพฒนาเทคโนโลยอวกาศและภมสารสนเทศ (องคการมหาชน)
8. แสดงภาพรวมการน าเขาขอมลทงหมด 3 แบบ คอ จด (Point) เสน (Line) และพนทรปปด (Polygon)
4.4.1. การค านวณพนท สามารถใช Arithmetic operators เชน + - * / หากตองการแปลงพนทขอบเขตอ าเภอ (Amphoe) จาก หนวยตารางเมตร เปน พนทหนวย ไร
- กดท edit table รปดนสอ - คลก New Column Add Attribute
1 2
4.4 การค านวณเบองตน (Calculations)
Page 44
คมอโปรแกรม Quantum GIS Version 1.7.4
สถาบนพฒนาและถายทอดองคความรเทคโนโลยภมสารสนเทศ 44 ส านกงานพฒนาเทคโนโลยอวกาศและภมสารสนเทศ (องคการมหาชน)
Add Column - ท name กรอกค าวา Area_Rai - Comment ค าอธบาย พนทหนวยเปนไร - Type คอ ก าหนดประเภทของฟลดนน ในทน คาเปนตวเลข เลอก Real จ านวนจรง
o Integer จ านวนเตม o Real จ านวนจรง จะมคาทศนยม o Text เปนตวอกษร
- Wide ความกวางตวอกษรหรอตวเลข กรอกคา 20 และ Precision กรอก 2 และกด OK - ตอมากดท รปเครองคดเลข
1 2 3
3
Page 45
คมอโปรแกรม Quantum GIS Version 1.7.4
สถาบนพฒนาและถายทอดองคความรเทคโนโลยภมสารสนเทศ 45 ส านกงานพฒนาเทคโนโลยอวกาศและภมสารสนเทศ (องคการมหาชน)
1. คลกท updates existing field เพอท าการปรบปรงขอมลในชองตารางทตองการ 2. เลอกหวตารางทชอ Area_rai 3. ชอง Operators คลกเลอก area จะปรากฏทชอง Field calculator expression 4. กด OK
4.4.2 การค านวณระยะทาง
กท าเชนเดยวกบขนตอนของการหาพนท ตางกนตรงทชอง Operators คลกเลอก length
1
2
3 4
5
Page 46
คมอโปรแกรม Quantum GIS Version 1.7.4
สถาบนพฒนาและถายทอดองคความรเทคโนโลยภมสารสนเทศ 46 ส านกงานพฒนาเทคโนโลยอวกาศและภมสารสนเทศ (องคการมหาชน)
คอ เปนการน าเอาคาพกดจากเครอง GPS ทท าการวดต าแหนงของจดทตองการส ารวจแลว เรากจะน าเอาคาพกดในต าแหนงตางๆ มาท าการพมพใสใน Notepad จากนนจะท าการบนทกเปน Text file และน าเขาดวยโปรแกรม QGIS
4.2.1 ขนตอนการน าเขาขอมลจากเครอง GPS
1. ใสคาพกดทไดจากเครอง GPS ในโปรแกรม Notepad โดยจะตองมสญลกษณ “,” คนไวทเพอแทนเปน Column จากนนก Save ไวทโฟลเดอรทเราตองการจะเกบไว
4.5 การน าเขาขอมลจากเครอง GPS
Page 47
คมอโปรแกรม Quantum GIS Version 1.7.4
สถาบนพฒนาและถายทอดองคความรเทคโนโลยภมสารสนเทศ 47 ส านกงานพฒนาเทคโนโลยอวกาศและภมสารสนเทศ (องคการมหาชน)
2. ในสวนของโปรแกรม QGIS โดยคลกทปม Add Delimited Text Layer จากนนจะมหนาตางใหมขนมา
3. จากนนใหคลกทปม Browse เพอทจะเลอกไฟล Text ทไดท าการบนทกไว ทชอวา GPS.txt และเลอก Selected delimiters เปน Comma และกดปม OK กจะไดดงภาพขางลางน
1
2
3
Page 48
คมอโปรแกรม Quantum GIS Version 1.7.4
สถาบนพฒนาและถายทอดองคความรเทคโนโลยภมสารสนเทศ 48 ส านกงานพฒนาเทคโนโลยอวกาศและภมสารสนเทศ (องคการมหาชน)
4. ต าแหนงคาพกดจากทไดจากการน าเขาขอมล เครอง GPS
5. เมอลองเปดขอมลภาพถายดาวเทยมบรเวณทเกบคาพกดจากเครอง GPS จะเหนไดวาต าแหนงคาพกดตรงกบขอมลภาพถายดาวเทยม
Page 49
คมอโปรแกรม Quantum GIS Version 1.7.4
สถาบนพฒนาและถายทอดองคความรเทคโนโลยภมสารสนเทศ 49 ส านกงานพฒนาเทคโนโลยอวกาศและภมสารสนเทศ (องคการมหาชน)
6. จากนนท าการ Save ขอมลใหเปนขอมลแบบ Shape file โดยท าการคลกขวาทชนขอมล GPS >> Save as… ดงภาพดานลาง
7. จากนนจะมหนาตาง Save vector layer as… ปรากฏขนมา Format: ใหเลอกเปนแบบ ESRI Shape file Save as: ใหเลอกทเกบไฟลเพอท าการบนทกขอมล โดยคลกทปม Browse จากนนจะมหนาตางใหมขนมาแลวท าการตงชอไฟลจากนนคลกทปม Save แลวกคลกทปม OK เรากจะไดขอมลทเปน Shape file
Page 50
คมอโปรแกรม Quantum GIS Version 1.7.4
สถาบนพฒนาและถายทอดองคความรเทคโนโลยภมสารสนเทศ 50 ส านกงานพฒนาเทคโนโลยอวกาศและภมสารสนเทศ (องคการมหาชน)
8. จากนนลองท าการเปดขอมลทเราไดบนทกเปนแบบ Shape file ทชอวา GPS_Bkk.shp
Page 51
คมอโปรแกรม Quantum GIS Version 1.7.4
สถาบนพฒนาและถายทอดองคความรเทคโนโลยภมสารสนเทศ 51 ส านกงานพฒนาเทคโนโลยอวกาศและภมสารสนเทศ (องคการมหาชน)
บทท 5
กระบวนการวเคราะหขอมลเชงพนท ระบบสารสนเทศภมศาสตรใชในการวเคราะหปญหาตงแตระดบงายไปถงยาก ซงโดยทวไปเปนการแสดงผลระหวางความสมพนธของโทโพโลจ (Topology) กบขอมลเชงบรรยาย โดยไมตองผานขนตอนการท างานทยงยาก เชน การระบขอมลเชงบรรยายของกราฟก การวดระยะทาง การค านวณพนท เปนตน หรอแมกระทง การวเคราะหทมความซบซอน การคนหาผลการซอนทบปจจย การวเคราะ หเสนทางเขาถงทใกลทสด การวเคราะหพนทเหมาะสมในการสรางสงปลกสราง หรอการพยากรณแนวโนนความเปลยนแปลง เปนตน
ในบทเรยนน ไดน าเสนอฟงกชนการท างานของระบบสารสนเทศภมศาสตรเบองตนและ อยางงาย ตามลกษณะการท างานได 2 กลมหลก คอ
1. การซอนทบเชงพนท (Spatial Overlay) - Intersect - Union - Clip
2. การสรางแนวกนชน (Buffer Operation) - Buffer - Dissolve
Page 52
คมอโปรแกรม Quantum GIS Version 1.7.4
สถาบนพฒนาและถายทอดองคความรเทคโนโลยภมสารสนเทศ 52 ส านกงานพฒนาเทคโนโลยอวกาศและภมสารสนเทศ (องคการมหาชน)
การวเคราะหขอมลเชงพนทสวนใหญ ผศกษาจ าเปนตองวเคราะหความสมพน ธระหวางปจจยมากกวา 1 ปจจย วธการทนยมใชตอบโจทยปญหาเชงพนทลกษณะดงกลาว คอ “การซอนทบชนขอมล” ซงเปนการกระท าระหวางชนขอมลมากกวาหรอเทากบ 2 ชนขอมลขนไป
กอนการด าเนนการวเคราะหขอมล เราจะตองท าการคดเลอกขอบเขตของพนทศกษา ( Study area) กอน โดยใชวธการ Select เลอกพนททสนใจ เชน ตองการขอบเขตของอ าเภอเมองเพชรบร
1. กรณทราบวาอยบรเวณใดของภาพ ใหท าการเลอกโดยใชเครองมอ Select แลวคลกเลอกทขอบเขตของพนทชนขอมลทตองการ กรณไมทราบวาขอบเขตพนทศกษาอยบรเวณใด ใหกลบไปด บทท 3 การสบคนขอมล (หนาท 29)
2. จากนนท าการสงออกขอมล เพอจดเกบขอบเขตของพนทศกษาทตองการ โดยคลกขวาทชนขอมล Amphoe >> เลอก Save Selection as
การซอนทบเชงพนท (Spatial Overlay)
5.1 การ Select
Page 53
คมอโปรแกรม Quantum GIS Version 1.7.4
สถาบนพฒนาและถายทอดองคความรเทคโนโลยภมสารสนเทศ 53 ส านกงานพฒนาเทคโนโลยอวกาศและภมสารสนเทศ (องคการมหาชน)
3. ทชอง Save as ใหกดท Browse เพอท าการ Save ขอมล โดยตงชอ Muang Phetburi.shp เมอตง
ชอเสรจกด Save และ กดท OK
4. ใหเปดชนขอมลอ าเภอเมองเพชรบรขนมา โดยคลกท Add vector
1
2
3
4
Page 54
คมอโปรแกรม Quantum GIS Version 1.7.4
สถาบนพฒนาและถายทอดองคความรเทคโนโลยภมสารสนเทศ 54 ส านกงานพฒนาเทคโนโลยอวกาศและภมสารสนเทศ (องคการมหาชน)
คอ เปนฟงกชนส าหรบตดขอมลทตองการตามขอบทก าหนด โดยตดขอมลแผนทออกจากชนขอมลทตองการดวยแผนทหรอพนททเปนขอบตด (Clip feature)
ขนตอนการ Clip
1. เปดชนขอมล Colorado และ counties ขนมา จากนนใหไปทเมน Vector >> Geoprocessing Tools >> Clip
2. จากนนจะปรากฏหนาตาง Clip ขนมา เลอก Input vector layer เปน counties สวน Clip layer เลอกเปน colorado จากนนกเลอกทเกบ Output shape file แลวกคลก OK
5.2 Clip
Page 55
คมอโปรแกรม Quantum GIS Version 1.7.4
สถาบนพฒนาและถายทอดองคความรเทคโนโลยภมสารสนเทศ 55 ส านกงานพฒนาเทคโนโลยอวกาศและภมสารสนเทศ (องคการมหาชน)
ผลลพธของการ Clip
คอ เปนการซอนทบ (Overlay) ขอมลระหวาง 2 ชนขอมล โดยชนขอมลผลลพธ (Output) จะเปนขอมลทอยทงขอบเขตพนทของทง 2 ชนขอมล ซงจะไมมขอบเขตเกนจากขอมล ทง 2 ชนขอมล
ขนตอนการ Intersect
1. เปดชนขอมลทชอวา lakes และ counties ขนมา จากนนใหไปทเมน Vector >> Geoprocessing Tools >> Intersect
5.3 Intersect
Page 56
คมอโปรแกรม Quantum GIS Version 1.7.4
สถาบนพฒนาและถายทอดองคความรเทคโนโลยภมสารสนเทศ 56 ส านกงานพฒนาเทคโนโลยอวกาศและภมสารสนเทศ (องคการมหาชน)
2. จากนนจะปรากฏหนาตาง Intersect ขนมา เลอก Input vector layer เปน lakes สวน Intersect layer เลอกเปน counties จากนนกเลอกทเกบ Output shape file แลวกคลก OK
ผลลพธของการ Intersect
Page 57
คมอโปรแกรม Quantum GIS Version 1.7.4
สถาบนพฒนาและถายทอดองคความรเทคโนโลยภมสารสนเทศ 57 ส านกงานพฒนาเทคโนโลยอวกาศและภมสารสนเทศ (องคการมหาชน)
คอ เปนฟงกชนทางคณตศาสตรทเกดจากการสนใจพนทของวตถทซอนกนมากกวา 2 พนท โดยรวมคณลกษณะทงหมดของชนขอมลน าเขาทงสองไวดวยกน และสรางเปนขอมลใหม ซงขอมลทงหมดจะตองเปน Polygon เทานน ทงนการเลอกขอมลน าเขาหรอชนขอมล ทใชซอนทบสามารถสลบกนได โดยไมมผลตอผลลพธ
ขนตอนการ Union
1. เปดชนขอมล states และ counties ขนมา จากนนใหไปทเมน Vector >> Geoprocessing Tools >> Union
2. จากนนจะปรากฏหนาตาง Union ขนมา เลอก Input vector layer เปน lakes สวน Union layer เลอกเปน states จากนนกเลอกทเกบ Output shape file แลวกคลก OK
5.4 Union
Page 58
คมอโปรแกรม Quantum GIS Version 1.7.4
สถาบนพฒนาและถายทอดองคความรเทคโนโลยภมสารสนเทศ 58 ส านกงานพฒนาเทคโนโลยอวกาศและภมสารสนเทศ (องคการมหาชน)
ผลลพธของการ Union
Page 59
คมอโปรแกรม Quantum GIS Version 1.7.4
สถาบนพฒนาและถายทอดองคความรเทคโนโลยภมสารสนเทศ 59 ส านกงานพฒนาเทคโนโลยอวกาศและภมสารสนเทศ (องคการมหาชน)
คอ เปนการสรางระยะทางทหางจากฟเจอรตามคาทก าหนดหรอใชคาจากฟลด การสราง Buffer เปนการวเคราะหเพยง 1 ชนขอมล และเปนการสรางพนทลอมรอบฟเจอรของชนขอมลทไดคดเลอกไวบางสวน หรอหากไมไดเลอกไวโปรแกรมจะสราง Buffer ใหทงชนขอมล ผลลพธทไดคอ ชนขอมลใหมทมขนาดความกวางของพนทจากตาแหนงทเลอก เทากบขนาดของ Buffer ทไดก าหนดและมหนวยตามทก าหนด
ขนตอนการ Buffer
1. เปดชนขอมล cities_ext ขนมา จากนนใหไปทเมน Vector >> Geoprocessing Tools >> Buffer(s)
การสรางแนวกนชน (Buffer Operation)
5.5 Buffer
Page 60
คมอโปรแกรม Quantum GIS Version 1.7.4
สถาบนพฒนาและถายทอดองคความรเทคโนโลยภมสารสนเทศ 60 ส านกงานพฒนาเทคโนโลยอวกาศและภมสารสนเทศ (องคการมหาชน)
2. จากนนจะปรากฏหนาตาง Buffer(s) ขนมา เลอก Input vector layer เปน cities_ext สวน Buffer distance ก าหนดเปน 2 (หนวยเปน Degree) จากนนกเลอกทเกบ Output shape file แลวกคลก OK
ผลลพธของการท า Buffer
Page 61
คมอโปรแกรม Quantum GIS Version 1.7.4
สถาบนพฒนาและถายทอดองคความรเทคโนโลยภมสารสนเทศ 61 ส านกงานพฒนาเทคโนโลยอวกาศและภมสารสนเทศ (องคการมหาชน)
คอ ค าสงนใชสาหรบรวมกลมขอมลพนททมคณสมบต หรอคา Attribute เหมอนกนทอยตดกนเขาดวยกน เพอลดความซ าซอนของชนขอมลใหนอยลง
ขนตอนการท า Dissolve
1. เปดชนขอมล buffers ขนมา จากนนใหไปทเมน Vector >> Geoprocessing Tools >> Dissolve
2. จากนนจะปรากฏหนาตาง Dissolve ขนมา เลอก Input vector layer เปน buffers สวน Dissolve field ก าหนดเปน Dissolve all จากนนกเลอกทเกบ Output shape file แลวกคลก OK
5.6 Dissolve
Page 62
คมอโปรแกรม Quantum GIS Version 1.7.4
สถาบนพฒนาและถายทอดองคความรเทคโนโลยภมสารสนเทศ 62 ส านกงานพฒนาเทคโนโลยอวกาศและภมสารสนเทศ (องคการมหาชน)
ผลลพธจากการท า Dissolve
Page 63
คมอโปรแกรม Quantum GIS Version 1.7.4
สถาบนพฒนาและถายทอดองคความรเทคโนโลยภมสารสนเทศ 63 ส านกงานพฒนาเทคโนโลยอวกาศและภมสารสนเทศ (องคการมหาชน)
บทท 6
การจดท าแผนท Layout (Layout Creating) แผนทเปนรปแบบหนงของการแสดงผลขอมลระบบสารสนเทศภมศาสตร ซงอาจเปนการแสดงผลขอมลทถกจดเกบหรอขอมลทไดจากการวเคราะห ขอมลแผนททถกน าเขาสระบบสารสนเทศภมศาสตรสวนใหญจะไดจากแผนทภมประเทศ ( Topographic Map) และแผนทเฉพาะเรอง ( Thematic Map) โดยแผนท ภมประเทศ เปนแผนทซงแสดงลกษณะพนผวโลกและรายละเอยดของขอมลตางๆ ทปรากฏอยบนพนผวโลก ทง 3 มต ดงนนแผนทภมประเทศจงเปนแผนทพนฐานหรอเปนแหลงขอมลของแผนทเฉพาะเรองนนเอง สาหรบแผนทเฉพาะเรอง เปนแผนททแสดงรายละเอยดขอมลเชงคณภาพ หรอเชงปรมาณของภมลกษณตางๆ ทเฉพาะเจาะจง (Specific feature) โดยมความสมพนธกบรายละเอยดของภมประเทศบางอยางทจ าเปน
องคประกอบพนฐานของแผนท
องคประกอบพนฐานของแผนท (Basic map element) ทจ าเปนมดงตอไปน
1. ตวภาพแผนท (Map Body) 2. ค าอธบายสญลกษณ (Legend) 3. ชอแผนท (Map Title) 4. มาตราสวนแผนทและรายละเอยดเสนโครงแผนท (Map Scale and Projection) 5. ทศเหนอ (North Arrow) 6. รายละเอยดเสนโครงแผนท หรอระบบพกด (Projection) 7. แหลงทมาของขอมล (Source Statement) 8. ผจดท าแผนท (Cartographer Name)
Page 64
คมอโปรแกรม Quantum GIS Version 1.7.4
สถาบนพฒนาและถายทอดองคความรเทคโนโลยภมสารสนเทศ 64 ส านกงานพฒนาเทคโนโลยอวกาศและภมสารสนเทศ (องคการมหาชน)
แบบฝกหดน เปนการฝกการสรางแผนทโดยใชขอมลทไดจากแบบฝกหดทแลว
6.1 การสราง Map Layout 6.1.1 เปดโครงการท Save ไวใน Lab 02 ทชอ “Population Map.qgs” โดยไปท >> เมน “แฟม” >> เลอก “เปดโครงการ”
Page 65
คมอโปรแกรม Quantum GIS Version 1.7.4
สถาบนพฒนาและถายทอดองคความรเทคโนโลยภมสารสนเทศ 65 ส านกงานพฒนาเทคโนโลยอวกาศและภมสารสนเทศ (องคการมหาชน)
6.1.2 ไปทเมน “แฟม” >> เลอก “การพมพ” หรอ คลกท ปม กจะไดหนาตางดงภาพดานลาง
Page 66
คมอโปรแกรม Quantum GIS Version 1.7.4
สถาบนพฒนาและถายทอดองคความรเทคโนโลยภมสารสนเทศ 66 ส านกงานพฒนาเทคโนโลยอวกาศและภมสารสนเทศ (องคการมหาชน)
6.2 การน าเขาตวแผนท
6.2.1 คลกทปม “เพมแผนท” ท Tool Bar เพอน าตวภาพแผนทเขามา
6.2.2 ลากกรอบสเหลยมบนพนทวางในขนาดทเหมาะสม เพอสรางตวแผนท
6.2.3 การปรบขนาดของตวภาพแผนทในกรอบทสรางไว ใหไปทแถบ “หวขอ” ดานขวาของหนาตางแบบจดแตงองคประกอบ โดยเปลยนตวเลขทมาตราสวน
Tips เครองมอทใชในการจดแตง Layout ทส าคญม 2 ปม คอ
ปม เลอก/ยาย หวขอ -- > ส าหรบยายกรอบของเนอหา
ปม ยายหวขอเนอหา --> ส าหรบยายเนอหาหรอตวแผนท
Page 67
คมอโปรแกรม Quantum GIS Version 1.7.4
สถาบนพฒนาและถายทอดองคความรเทคโนโลยภมสารสนเทศ 67 ส านกงานพฒนาเทคโนโลยอวกาศและภมสารสนเทศ (องคการมหาชน)
6.3. การสรางค าอธบายสญลกษณ (Legend)
6.3.1. คลกปม “เพมสญลกษณเชงเสน” เพอเพมค าอธบายสญลกษณ ( Legend) >> แลวคลกบนพนทวางใน Layout ดงภาพ
6.3.2 ทแถบ “หวขอ” ในหนาตางดานขวา >> คลกทแถบ “ทวไป” ในเปลยนหวเรองจาก “สญลกษณ” เปน “จ านวนประชากร (คน)” >> แลวคลกท “รายการแบบตวอกษร” ใหเปลยนขนาดอกษรเปน size 16
6.3.3 ในชองอนๆ ไดแก ความกวาง และความสงของสญลกษณ , ชองวางของชนขอมล , ชองวางของสญลกษณ , ชองวางของ Icon Label และ กลองวาง สามารถปรบเปลยนตวเลขไดตามตองการ โดยคลกทปมลกศรขนและลง
6.3.4 เมอตงคาทแถบ “ทวไป” เสรจแลว >> ใหคลกทแถบ “หวขอสญลกษณ”
ชอหวขอสญลกษณตอนน คอ “ขอบเขตจงหวดภาคกลาง _wgs” เราจะตองเปลยนชอใหสอดคลองกบแผนททเราท า นนคอ “แผนทจ านวนประชากรรายจงหวดภาคกลาง ป 54” การใหสญลกษณขอมลจงใชแทนจ านวนประชากร เพราะฉะนน ชอหวขอสญลกษณจงตองเปลยนใหถกตอง
Page 68
คมอโปรแกรม Quantum GIS Version 1.7.4
สถาบนพฒนาและถายทอดองคความรเทคโนโลยภมสารสนเทศ 68 ส านกงานพฒนาเทคโนโลยอวกาศและภมสารสนเทศ (องคการมหาชน)
6.3.5 เมอปรากฏหนาตาง “หวขอคณสมบตของสญลกษณ” ใหเปลยนชอจาก “ขอบเขตจงหวดภาคกลาง_wgs” เปน “ประชากร (คน)” >> แลวคลก OK
Page 69
คมอโปรแกรม Quantum GIS Version 1.7.4
สถาบนพฒนาและถายทอดองคความรเทคโนโลยภมสารสนเทศ 69 ส านกงานพฒนาเทคโนโลยอวกาศและภมสารสนเทศ (องคการมหาชน)
6.3.6 ใหลบขอความในชอง “รายการตวหนงสอ” ออก >> แลวคลก OK
6.4 การน าเขาทศ รปภาพ และมาตราสวน
6.4.1 การน าเขาทศ คลกทปม “เพมภาพ” แลวคลกลงบนพนทวาง ซงจะปรากฏเปนกรอบสเหลยมเลกๆ ใหน าเขาทศเหนอเขามาใน Layout >> โดยไปทแถบ “หวขอ” ดานขวาของหนาตาง >> แลวเลอก “ภาพทศเหนอ” ในชอง “ภาพราง”
6.4.2 คลกทปม “เพมมาตราสวนแบบแทง” แลวคลกลงบนพนทวาง จากนนใหมาตงคาในกรอบดานขวาทแถบมาตราสวนแบบแทง ดงน ขนาดของชนสวน (หนวยแผนท) -- > ใสคา 50,000 หนวยแผนท ตอ หนวยแทง -- > ใสคา 1,000 ชนสวนดานขวา -- > เปลยนเปน 3 รปแบบ -- > เปลยนเปน กลองค หนวยของตวอกษร -- > พมพค าวา กโลเมตร
Page 70
คมอโปรแกรม Quantum GIS Version 1.7.4
สถาบนพฒนาและถายทอดองคความรเทคโนโลยภมสารสนเทศ 70 ส านกงานพฒนาเทคโนโลยอวกาศและภมสารสนเทศ (องคการมหาชน)
สามารถตงคาตางๆ ของ Item ตาง เชน แบบตวอกษร ขนาดตวอกษร สของตวอกษร สของกรอบ ขนาดเสนกรอบ และสพนหลงได โดยไปทแถบ “เงอนไขทวไป” ทอยดานลางสด
Page 71
คมอโปรแกรม Quantum GIS Version 1.7.4
สถาบนพฒนาและถายทอดองคความรเทคโนโลยภมสารสนเทศ 71 ส านกงานพฒนาเทคโนโลยอวกาศและภมสารสนเทศ (องคการมหาชน)
6.5 การเพมขอความ
6.5.1 คลกปม “เพมตวอกษร” เพอเพมชอแผนทและขอความตางๆ >> ใหพมพชอแผนททกลองขอความดานขวา วา “แผนทประชากรรายจงหวด ภาคกลาง ป 2553”
6.5.2 คลกทปม “แบบตวอกษร” >> เปลยน Size อกษรเปน 22 >> Font style เปน Bold (ตวหนา) และเลอก Font ตามชอบ >> เสรจแลวคลก OK
6.5.3 เพมทมาของแผนทและผจดท าแผนท โดยคลกปม “เพมตวอกษร” จากนนใหพมพขอความลงไปในชองตวอกษร ดงน
ทมา : ส านกงานสถตแหงชาต ผจดท า : --ใหใสเปนชอโรงเรยนของนองๆ--
Page 72
คมอโปรแกรม Quantum GIS Version 1.7.4
สถาบนพฒนาและถายทอดองคความรเทคโนโลยภมสารสนเทศ 72 ส านกงานพฒนาเทคโนโลยอวกาศและภมสารสนเทศ (องคการมหาชน)
6.6 การสรางเสนกรด (Grid Line) 6.6.1 คลกทตวแผนทให Active >> จากนนคลกแถบ “กรด” ดานขวาของหนาตาง
Page 73
คมอโปรแกรม Quantum GIS Version 1.7.4
สถาบนพฒนาและถายทอดองคความรเทคโนโลยภมสารสนเทศ 73 ส านกงานพฒนาเทคโนโลยอวกาศและภมสารสนเทศ (องคการมหาชน)
6.6.2 จากนนใหตงคาตางๆ ดงน
- ท าเครองหมาย x ในกลองสเหลยม เพอแสดงกรด - ชนดของกรดใหเลอกเปน ทบ - ก าหนดชวงคา x และ y เทากบ 150,000 - ท าเครองหมาย x ทกลองวาดตวหนงสอ - ทศทางของตวอกษร เลอกเปน ทศทางของขอบเขต - ความแมนย าของคาพกด เทากบ 0
ชนดของกรด
แบบทบ แบบตดกน
ขอควรระวง !!! การตงคาตางๆ ในสวนของการสรางกรดนน ผใชไมจ าเปนตองตงคาตามทคมอนก าหนดเสมอไป ขนอยกบมาตราสวนและความเหมาะสมของแผนทนนๆ ดวย
Page 74
คมอโปรแกรม Quantum GIS Version 1.7.4
สถาบนพฒนาและถายทอดองคความรเทคโนโลยภมสารสนเทศ 74 ส านกงานพฒนาเทคโนโลยอวกาศและภมสารสนเทศ (องคการมหาชน)
ทศทางของตวอกษร
แนวราบ
แนวตง
แนวทศทางของขอบเขต
แนวราบและแนวดง
6.6.3 ใสกรอบใหแผนท โดยไปทปม “เพมรปรางพนฐาน” แลวลากเปนกรอบ ซงในครงแรกจะเปนรปวงร ใหเขาไปเปลยนเปนสเหลยมทแถบ “หวขอ” ดานขวา ในสวนของ Shape จะมใหเลอก 3 แบบ คอ วงร สเหลยม และสามเหลยม >> ในทนใหเลอกเปนสเหลยม
Page 75
คมอโปรแกรม Quantum GIS Version 1.7.4
สถาบนพฒนาและถายทอดองคความรเทคโนโลยภมสารสนเทศ 75 ส านกงานพฒนาเทคโนโลยอวกาศและภมสารสนเทศ (องคการมหาชน)
6.6.4 ถาตองการเปลยนสกรอบ สพนหลง ความกวางของเสน ใหไปทแถบ “เงอนไขทวไป”
6.6.5 หลงจากตงแคเสรจเรยบรอยแลว ใหจดองคประกอบตางๆ ของแผนทใหสวยงาม
6.7 การ Export แผนทเปนรปภาพ 6.7.1 ไปทเมนแฟม ในหนาตางแบบจดแตงองคประกอบ >> เลอก “สงออกเปนภาพ”
6.7.2 ให Save ไวใน D:\Excercise\Lab_03 ตงชอไฟลวา “Layout Population map” >> แลวคลก Save และเลอกรปแบบภาพ เปนไฟลนามสกล .jpeg
6.7.3 ลองเขาไปเปดภาพทได Save ไวใน D:\Excercise\Lab_03 ชอไฟล Layout Population map. jpeg ซงจะสามารถ Copy ไปวางในรายงานหรอน าใชในการน าเสนอในสอตางๆ ได
Page 76
คมอโปรแกรม Quantum GIS Version 1.7.4
สถาบนพฒนาและถายทอดองคความรเทคโนโลยภมสารสนเทศ 76 ส านกงานพฒนาเทคโนโลยอวกาศและภมสารสนเทศ (องคการมหาชน)
ภาพแผนททไดจากการ Export ไฟล
Page 77
คมอโปรแกรม Quantum GIS Version 1.7.4
สถาบนพฒนาและถายทอดองคความรเทคโนโลยภมสารสนเทศ 77 ส านกงานพฒนาเทคโนโลยอวกาศและภมสารสนเทศ (องคการมหาชน)
บทท 7
การน าเขาขอมลใน Google Earth 7.1 การตดตงโปรแกรม 1. ท าการดาวนโหลดโปรแกรม Google Earth จาก URL: http://www.google.com/intl/th/earth/index.html
Page 78
คมอโปรแกรม Quantum GIS Version 1.7.4
สถาบนพฒนาและถายทอดองคความรเทคโนโลยภมสารสนเทศ 78 ส านกงานพฒนาเทคโนโลยอวกาศและภมสารสนเทศ (องคการมหาชน)
7.2 การปกหมด หากเราตองการปกหมด จดสถานทส าคญลงใน Google Earth ท าไดโดย - คนหาสถานททตองการปกหมด เชน วดมงเมอง ศาลหลกเมอง จ.นาน
-
- เมอเจอสถานทหรอพนททตองการปกหมดแลว ใหคลกท เพมหมด - ชอ : ระบชอสถานท - ค าอธบาย : ใสค าอธบายเพมเตมในรายละเอยดของสถานทนนๆ
วดมงเมอง ตงอยทถนนสรยพงศ เปน เปนทประดษฐานเสาหลกเมองของจงหวดนาน ประวตของวดมงเมอง คอ เดมเปนวดราง มเสาหลกเมองทเปนทอนซงขนาดใหญสองคนโอบ พบทซากวหาร ในราวป 2400 เจาอนนตวรฤทธเดช เจาครองนครนานสถาปนาวดใหม ตงชอวา วดมงเมอง ตามชอทเรยกเสาหลกเมองวา เสามงเมอง ตอมาป 2527ไดมการรอถอนและสรางอโบสถหลงใหมเปนแบบลานนารวมสมยแบบในปจจบน
http://www.paiduaykan.com/76_province/north/nan/watmingmuang.html
2
3
1
Page 79
คมอโปรแกรม Quantum GIS Version 1.7.4
สถาบนพฒนาและถายทอดองคความรเทคโนโลยภมสารสนเทศ 79 ส านกงานพฒนาเทคโนโลยอวกาศและภมสารสนเทศ (องคการมหาชน)
7.3 วธเอา “รป” ลงใน Google Earth ท าได 2 วธคอ 1. Upload รปจากในเครองคอมพวเตอรของตนเอง (ขอนจะเปดดไดเฉพาะในเครองของตนเองเทานน) 2. Upload รปผานเวบ
เวบทฝากรป http://www.flickr.com/ (แนะน า) แตตองม Account e-mail ของ Yahoo
http://photobucket.com/ http://imageshack.us/
3. จากนน คลกขวาทหมดเดม >> เลอก คณสมบต
Page 80
คมอโปรแกรม Quantum GIS Version 1.7.4
สถาบนพฒนาและถายทอดองคความรเทคโนโลยภมสารสนเทศ 80 ส านกงานพฒนาเทคโนโลยอวกาศและภมสารสนเทศ (องคการมหาชน)
4. ทชองค าอธบาย ใส Code HTML งายๆ คอ
<img src = “ทอยไฟล/ชอไฟล.jpg”></img> <img src="D:/Picture/watmingmuang.jpg" ></img>
Page 81
คมอโปรแกรม Quantum GIS Version 1.7.4
สถาบนพฒนาและถายทอดองคความรเทคโนโลยภมสารสนเทศ 81 ส านกงานพฒนาเทคโนโลยอวกาศและภมสารสนเทศ (องคการมหาชน)
7.4 วธเอา VDO ลงใน Google Earth 1. วธทงายทสดคอ Upload VDO ของเราไวใน Youtube (www.youtube) หรอ คนหา VDO จาก Youtube ตวอยาง สบคนค าวา “วดมงเมอง”
http://www.youtube.com/watch?v=zRxx5FPZJyY&feature=related
2. จากนนไปท ค าวา “ฝง” ให Copy code ดานลางมาแปะ ไวใน Google Earth ทเราปกหมดไว วางไวตรงค าอธบาย
<iframe title="YouTube video player" width="480" height="390"
src="http://www.youtube.com/embed/zRxx5FPZJyY" frameborder="0" allowfullscreen></iframe>
Page 82
คมอโปรแกรม Quantum GIS Version 1.7.4
สถาบนพฒนาและถายทอดองคความรเทคโนโลยภมสารสนเทศ 82 ส านกงานพฒนาเทคโนโลยอวกาศและภมสารสนเทศ (องคการมหาชน)
3. ผลลพธทได คอ จะมทงค าอธบายสถานท รปภาพ และวดโอ
4. จากนน Save สถานทไวเปนสถานทของตวเอง คลกขวาทสถานททเราปกหมด บนทกสถานทเปน Watmingmuang.kmz