ชื่องานวิจัย บทที่ บทน า - doae.go.th · 2020-03-03 · 3 บทที่...

1

ชองานวจย การศกษาความเหมาะสมของพนธเสาวรส จ านวน 4 สายพนธ ในพนทอ าเภอล

จงหวดล าพน

บทท ๑ บทน า

๑.๑ ความส าคญและทมาของปญหา

ประเทศไทยมการปลกเสาวรสอยางกวางขวาง เกษตรกรมความสนใจในการปลกเสาวรสจ านวนมาก โดยในป 2556 มปรมาณผลผลตในพนทโครงการหลวงรวม 301.76 ตน มมลคา 8.21 ลานบาท (อจฉรา และคณะ,2557) และในป 2559 มพนทในการปลก 11,654 ไร มปรมาณผลผลต 8,06๓ ตน(กรมสงเสรมการเกษตร,2559) โดยมปรมาณเพมขนอยางตอเนอง ส าหรบราคาเสาวรสหวานอยในระดบทด เกษตรกรจงมความสนใจในการปลกเสาวรสอยางตอเนอง เปนพชทางเลอกทสามารถสรางรายไดใหกบเกษตรกรไดตลอดป หากมการดแลอยางดกจะสามารถเกบเกยวไดหลายป

เสาวรสเปนเปนผลไมทใชประโยชนไดหลายอยาง ทงในลกษณะผลสดและผลตภณฑ

แปรรป เชน น ามาแปรรปเปนน าผลไม และแยมเสาวรส ท าใหมมลคาการซอขายอยางตอเนอง อกทงยงมกลนหอม รสชาตด มคณคาทางโภชนาการทดงดดผบรโภค การผลตเสาวรสในพนท ภาคเหนอมลกษณะทางภมศาสตรและสภาพแวดลอมทแตกตางกน ซงสงผลตอคณภาพทางกายภาพ คณภาพทางเคมของเสาวรส(พลกฤษณและคณะ, 2557) จงอาจสงผลใหเสาวรสทปลกไดผลผลตดในพนทสงอาจใหผลผลตต าในพนทความสงทแตกตางกน และเนองจากในปจจบนเกษตรกรในพนทอ าเภอล จงหวดล าพน มความสนใจปลกเสาวรสมาก เกษตรกรไดท าการปลกเสาวรสสายพนธเดมๆ โดยสวนใหญใชสายพนธเสาวรสแบบตอๆ กนมา และยงไมมการศกษาถงสายพนธทมความเหมาะสมตอพนท รวมทงเกษตรกรยงไมมการเปลยนพนธใหมมาปลก ดงนนจงไดท าการทดลองน าสายพนธเสาวรสทมการแนะน าใหปลกในพนทอนๆ มาปลก เพอศกษาถงสายพนธเสาวรสทมความเหมาะสมตอพนท ส าหรบการสงเสรมใหแกเกษตรกรตอไป ๑.๒ วตถประสงค

เพอศกษาสายพนธเสาวรสทมความเหมาะสมตอพนทอ าเภอล จงหวดล าพน

๑.๓ ประโยชนทคาดวาจะไดรบ

๑.๓.1 เกษตรกรผปลกเสาวรสในพนท สามารถเลอกสายพนธ เสาวรสทมความเหมาะสม มปรมาณผลผลตและคณภาพทดตอไป

๑.๓.2 เกษตรกรทราบปรมาณผลผลตเสาวรสแตละสายพนธ เพอใชประกอบการตดสนใจในการลงทนผลตเสาวรส

๑.3.๓ ศนยปฏบตการไดขอมลสายพนธเสาวรสทดมคณภาพและเหมาะสมกบศกยภาพพนท ส าหรบเผยแพรและสงเสรมเกษตรกรในพนทตอไป เพอทจะสามารถสรางรายไดใหแกเกษตรกรไดอยางมนคง

2

๑.๔ ขอบเขตของงานวจย

ปลกเสาวรส ในพนทของ ศนยสงเสรมและพฒนาอาชพการเกษตรจงหวดล าพน (เกษตรทสง) จงหวดล าพน โดยด าเนนการปลกเสาวรส จ านวน 4 สายพนธ ไดแก พนธเชยงมวน ๙ พนธไทนง พนธเหลองหวาน และพนธเบอรสอง เพอศกษาถงการเจรญเตบโตและปรมาณผลผลตของพนธเสาวรสทมความเหมาะสมตอพนท ระยะเวลาการทดลอง มกราคม พ.ศ. 2562 – มถนายน ๒๕๖๓

๑.๕ นยามศพท

เสาวรส หมายถง ไมผลประเภทเถาเลอย สกล Passiflora อยในตระกล Passifloraceae ผลเปนรปกลม ผลออนสเขยว เมอสกมหลายสแลวแตพนธ ทงสมวง เหลอง สม ชนในสดของเปลอกเปนเยอสขาวทเรยกรก ภายในมเมลดสด าจ านวนมาก อยในเยอหมเมลดเปนถง กลนคลายฝรงสก รสเปรยวจด บางพนธมรสอมหวาน

พนธ หมายถง สายพนธของเสาวรส ไดแก ไดแก พนธเชยงมวน ๙ พนธไทนง พนธเหลองหวาน และพนธเบอรสอง

3

บทท ๒ การตรวจสอบเอกสารและงานวจยทเกยวของ

๒.๑ การตรวจสอบเอกสาร

การศกษาวจยเรอง การศกษาความเหมาะสมของพนธเสาวรส จ านวน 4 สายพนธ ในพนทอ าเภอล จงหวดล าพน ไดท าการศกษาแนวคดทฤษฎและงานวจยทเกยวของ ดงน ๒.1.๑ ความรเบองตนของเสาวรส ๒.1.๒ การขยายพนธและการผลตตนกลา

๒.1.๓ การดแลรกษา ๒.1.๔ โรคและแมลง

๒.1.๕ การเกบเกยวและการบม ๒.1.๑ ความรเบองตนของเสาวรส

เสาวรส เปนไมผลเศรษฐกจส าคญของประเทศออสเตรเลย สหรฐอเมรกา (มล รฐฮาวายและฟลอรดา) แอฟรกาใต และบราซล สามารถเจรญเตบโตไดด ในสภาพภมอากาศแบบรอนชนและกงรอน ส าหรบประเทศไทยนนไดมการน าเสาวรสเขามาปลกตงแตป 2498 โดยเปนพนธสมวง ตอมาไดมผน าเขามาปลกอกหลายพนททงผลสมวงและผลสเหลอง จนกระทงไดมการปลกเปนการคา และมการปลกเสาวรสอยางกวางขวาง เนองจากเปนผลไมทไดรบความนยมในการบรโภค ทงในลกษณะผลสดและผลตภณฑแปรรป เชน น าเสาวรสบรรจกลอง และแยมเสาวรส เปนตน ท าให มมลคาการซอขายในตลาดเพมขนอยางตอเนอง(พลกฤษณ, 2557) เสาวรสยงมกลนหอม รสชาตด และคณคาทางอาหารสง ในทางการแพทย สวนของเสาวรสทน ามาใชได นอกจากผลแลวยงมใบ ดอกเปลอกล าตน ส าหรบการน าไปใชนนสวนของใบจะน าไปใชส าหรบลดความดนโลหต เปนยาระงบประสาท และ ยาตานเกรง สวนของดอกมฤทธเปนยาระงบประสาทอยางออนและชวยใหนอนหลบ คนโบราณนยมใชใน การแกปวด บ ารงปอด สวนของใบสดใชพอกแกหด สวนของดอกใชขบเสมหะแกไอ นอกจากนยงพบวา เสาวรสมวตามนเอสงซงชวยในการบ ารงสายตา บ ารงผวพรรณ ลดรวรอยเหยวยน รกษาสภาพเยอบผวและ เพมสมดลใหรางกาย (ศภวชรและคณะ, 2556) การบรโภคเสาวรสเปนทนยมมากในตางประเทศ โดยในตลาดสหรฐอเมรกามความตองการเสาวรสสดประมาณ 3,000 ตนตอป และสหรฐอเมรกานเองทเปนหนงในตลาดสงออกทงเสาวรสสดและผลตภณฑแปรรปทส าคญของประเทศไทย ซงประเทศไทยสามารถสงเสาวรสสดใหสหรฐอเมรกาไดปละกวา 500 ตน ในขณะทการบรโภคภายใน ประเทศเอง ยงไมคอยเปนทนยมมากนก จงเนนไปทการแปรรปเปนน าผลไมเพอการสงออกมากกวา ดงนน เสาวรสจงเปนทตองการของโรงงานอตสาหกรรมแปรรปหลายแหงในประเทศไทย โดยความตองการนมแนวโนมเพมขน ดงเชนในปพทธศกราช 2529 โรงงานอตสาหกรรมแปรรปมความตองการผลเสาวรสเพยง 360 ตน แตภายในระยะเวลาเพยงปเดยวเทานน ความตองการเสาวรสเพมสงขนเปน ๒,๕00 ตน(ขวญใจ, 2556)

เสาวรส(Passion fruit) หรอ กะทกรกฝรง เปนไมผลประเภทเถาเลอย สกล Passiflora อยในตระกล Passifloraceae มลกษณะตนเปนเถา มมอเกาะออกตามซอกใบ และเมอผลสกกจะมสตางๆ กน ขนอยกบชนดของพนธ โดยพนธทนยมปลกกนมากในประเทศไทย ม 3 พนธ คอ

4

๑.พนธผลสมวง( Passiflora edulis) เมอผลสกจะมสมวงเขม ผวเปนมน พนธ ผลสมวง มรสชาตดกวาพนธผลสเหลอง มกรดต าสสวยและหวาน จงเหมาะส าหรบรบประทานผลสด ขอเสยคอคอนขางออนแอตอโรค

๒.พนธผลสเหลอง( Passiflora edulis, var flaicarpa) โดยลกษณะเปลอก ของผลจะมสเหลอง มเสนผานศนยกลางผลประมาณ 6 เซนตเมตร น าหนกประมาณ 80 -120 กรมตอผล เนอในใหความเปนกรดสงกวาชนดเปลอกสมวง

๓.พนธลกผสม เปนพนธทเกดจากการผสมระหวางพนธผลสมวงและพนธผลส เหลอง เพอคดเลอกตนพนธใหม ทรวมลกษณะผลทเดนของแตละพนธไว ท าใหมลกษณะผลใหญ ใหผลดก มรกหอหม เมลดมาก เปลอกบาง ตานทานโรค และมชวงเวลาในการใหผลทยาวนาน พนธนจะใหทงผลทมสมวงและผลสเหลอง พนธลกผสมนเหมาะส าหรบปลกเพออตสาหกรรมการท าน าเสาวรส เพราะสามารถเกบผลผลตปอนเขาโรงงานไดตลอดทงป

ลกษณะทางพนธศาสตร เปนไมผลประเภทเถาเลอยขนาดเลก ใบเปนใบเดยว ออกเวยนสลบ เปนพ 3 พ ปลายพแหลม สวนเปลอก ผลและเนอสวนนอก มลกษณะแขง ไมสามารถรบประทานได และสวนภายในผลมเมลดสน าตาลเขมหรอด าจ านวนมาก ซงเมลดจะมรกเปนเยอเมอกสเหลองหรอสสม ลกษณะเหนยวขนและมกลนหอมเฉพาะตวหอหมอยโดยรอบ

เสาวรสสามารถเจรญเตบโตไดดในสภาพภมอากาศของประเทศไทย ไมวาจะ

เปนเขตอากาศเยนทางภาคเหนอ หรอเขตอากาศรอนชนทางภาคกลางและภาคตะวนออก ซงเปนพชทปลกไดงาย การดแลรกษาไมยงยาก แตใหผลผลตตอไรสง

๒.1.๒ การขยายพนธและการผลตตนกลา

การเพาะเมลดส าหรบใชเปนตนตอ

ตนตอทใชเปนเสาวรสพนธสเหลอง เนองจากมความแขงแรงทนตอโรคและแมลงไดด เมลดทน ามาตองคดจากผลและตนแมทสมบรณ ไมเปนโรคไวรส น ามาลางเอารกทหมเมลดออกผงใหแหงแลวน าไปเพาะ ไมควรเกบเมลดไวนานเกนไปเพราะจะท าใหความงอกลดลง

การเพาะเมลดสามารถท าไดทงการเพาะเมลดในภาชนะหรอในแปลงเพาะกลาโดยใชดน ปยหมก ขเถาแกลบ และขยมะพราวผสมกนในสดสวน 2:1:1:1 เปนวสดเพาะ โรยเมลดเปนแถวแลวกลบดวยวสดเพาะใหหนาประมาณ 1 เซนตเมตร ระวงอยาโรยเมลดแนนเกนไปเพราะจะท าใหเกดโรคโคนเนา เมอตนกลาอายประมาณ 15-20 วนหลงเพาะ ยายลงปลกในถงขนาด 2.5x6 นว ในระหวาเพาะกลาตองมการฉดพนสารเคมปองกนก าจดมด เนองจากมดเปนพาหะของโรคไวรส เพอใหตนกลาปลอดจากโรคไวรสและตองใหปยเพอใหตนกลาเจรญเตบโตเรวขน โดยใหปยทางใบหรอสตร 46 -0-0 หรอ 21-0-0 ผสมน ารดหลงจากทตนกลามอายประมาณ 2-3 เดอน จงสามารถเปลยนยอดเปนพนธดได

5

การเปลยนยอดพนธ

เสาวรสเปนพชทสามารถเปลยนยอดพนธไดงายและท าไดทกฤดกาล สามารถ

ท าได 2 แบบ คอ การเปลยนยอดพนธในถงกอนน าไปปลกและการน าตนตอไปปลกในแปลงกอนแลวเปลยนยอดภายหลง

การเปลยนยอดพนธตนกลาในถง

มขอดคอ ท าไดงายและสะดวกในการปฏบตดแลรกษา เนองจากสามารถคดเลอกกลาทมความสมบรณแขงแรงสม าเสมอไปปลก ส าหรบการเปลยนยอดนยมใชวธเสยบลม ซงท าได 2 แบบ คอ

๑.การเปลยนยอดแบบใชยอดออน เพอลดการตดโรคไวรสของตนกลา ลด

ระยะเวลาในการเลยงตนกลาในถงใหสนลง เพอใหระบบรากด ไมชะงกการเจรญเตบโต ตนตอทเหมาะสมคอ อายประมาณ 2 เดอน หลงเพาะเมลด ท าการเตรยมแผลของตนตอ โดยตดยอดใหเหลอใบ 3 -4 ใบ ผาตนตอลก 1.5-2.0 เซนตเมตร น ายอดทเปนปลายยอดออน ความยาว 5 เซนตเมตร มใบ 2-3 ใบ มาปาดเปนรปลม ความยาวเทาแผลตนตอ จากนนน ามาเสยบลงบนตนตอผกดวยฟางหรอตวหนบ เสรจแลวน าตนไปใสในกระโจมพลาสตก ประมาณ 7 วน จากนนจงน าออกจากกระโจมและเลยงใหแขงแรงอกประมาณ 20-30 วนกอนน าไปปลก

๒.การเปลยนยอดแบบใชตาขาง วธการแบบเดยวกนกบใชยอดออน คอ ใชวธ เสยบลม แตตนตอทใชตองมอายมากกวา คอ ประมาณ 3-4 เดอน โดยตดเถาใหมตาขาง 2 ตา และตดใบออกใหเหลอครงหนงในกรณทไมมกระโจม

การเปลยนยอดพนธในแปลงปลก

วธการนจะท าหลงจากน าตนไปปลกในแปลงแลว มขอเสยคอ ไมสะดวก ใชพนทมาก แตจะเหมาะส าหรบพนทปลกทอาศยน าฝน ซงสามารถเปลยนยอดพนธหลงปลกตนตอไปแลวประมาณ 1 เดอน จนกระทงขนคางแลว โดยวธเสยบลมเชนเดยวกบการเปลยนพนธในถงปลก แตกงพนธดจะเอาใบออกทงหมดและตองคลมดวยถงพลาสตก เพอรกษาความชนและหมดวยกระดาษ นอกจากนยงสามารถเปลยนยอดพนธไดโดยการเสยบขาง หลงเปลยนยอดใหรกษาใบของตนตอไว แตตองหมนตดยอดทจะแตกจากตาขางตนตอออก

การปลก

ระบบการปลก โดยทวไปแบงออกเปน 2 แบบ ไดแก

การปลกโดยอาศยน าฝน เสาวรสจะใหผลผลตดในชวงเดอนสงหาคมถง

กมภาพนธ ในการปลกโดยอาศยน าฝนตองตดแตงในเดอนกมภาพนธทกป ดงนนตองวางแผนปลก ซงม 2 ชวง คอ ระหวางเดอนตลาคมถงมกราคม ซงเปนชวงปลายฤดฝนถงฤดหนาว แตตองใหน า เพอใหเตบโตผานฤดแลง อกชวงคอ การปลกชวงตนฤดฝนในเดอนพฤษภาคมชวงนไมตองให น า แตในปแรกชวงระยะเวลาใหผลผลตจะสนแค 3-4 เดอนเทานน โดยจะเรมใหผลผลตในเดอนพฤศจกายนถงกมภาพนธ

6

การปลกแบบใหน า

พนทปลกฤดแลงสามารถใหน าได เสาวรสจะสามารถใหผลผลตไดทนทเมออาย ประมาณ 5-7เดอน หลงจากปลก และใหผลผลตไดตลอดป ดงนนจงสามารถปลกไดทกชวงเวลา

การเตรยมพนท

เสาวรสสามารถปลกไดทความสงจากระดบน าทะเล 500-1,000 เมตร พนท ปลกควรมแสงแดดจด ไมควรมน าขง และลาดชนมากเกนไป ในเขตทฝนตกชกเสาวรสจะตดผลไมคอยด ถาดนมความเปนกรด-ดางต ากวา 5.5 ควรใสปนขาว ขดหลมปลกใหมระยะ 4 x 4 เมตร หลมควรมขนาด 30x30x30 เซนตเมตร และอยบรเวณโคนเสาคาง รองกนหลมดวยปยอนทรยและเศษวชพช และปยเคม 15-15-15 จ านวน 100 กรมตอตน จากนนผสมดนดวยปยอนทรยใสลงในหลมอกครง

การปลก กรณทปลกดวยพนธทเปลยนยอด ตองใหรอยตอทเสยบสงกวาระดบ ดน เมอปลกแลวใหใชหลกไมไผผกเถายดตดกบหลกหรอเสาคาง เพอใหยอดตงตรง และตองคอยผกเถากบหลกอยเสมอๆ

การท าคาง ตองแขงแรงสามารถใชงานไดอยางนอย 3 ป ตอการปลก 1 ครง และตองท าคางกอนปลกหรอท าทนทหลงปลก เพอใหทนตอการเจรญเตบโต ซงหากท าคางชาเสาวรสจะใหผลผลตชา

การจดทรงตนและการเลยงเถา ตองใหเสาวรสมล าตนเดยวตงแตระดบดน จนถงคาง ในระยะนตองคอยตดหนอทงอกจากตนตอและกงขางออกใหหมด และตองมดเถาใหเลอยขนตงตรงตลอดเวลา เสาวรสหวานทเสบยยอดจะตดผลเรว ตองหมนเดดผลทงจนกวาตนจขนถงคาง เมอตนถงคางแลวใหท าการตดยอดเพอบงคบใหแตกเถาใหม 3-4 กง จากนนจดเถาใหกระจายออกไป และควรตดยอดของทกเถาอกครงเมอยาวพอสมควร

๒.๑.๓ การดแลรกษา

การใสปย

ปยอนทรย ตองใสอยางนอยปละ 3 ครง ใสพรอมกบการเตรยมดนกอนปลกและหลงเกบเกยว ในชวงตนเดอนกมภาพนธใชปยคอกหรอปยหมกประมาณ 5-6 กโลกรมตอตนตอป ใชวธโรยเปนแถวระหวางตนหรอโรยรอบตน

ปยเคม ปท 1 หลงปลกอาย 5-7 เดอนใสสตร 15-15-15 อตรา 300 กรม ตอตน รองกนหลม 100 กรม แบงใสทางเดน 2 ครงๆละ 100 กรม สตร 46-0-0 อตรา 200 กรม ตอตน แบงใสเดอนละครง ชวงตดผลถงสนฤดเกบเกยว สตร 13 -13-21 อตรา ใสทางเดนเดอนละครง ประมาณ 50 กรม สตร 0-0-50 หรอ 0-0-60 อตรา 200 กรมตอตน ปท 2-3 หลงตดแตงถงเรมตดผล สตร 15-15-15 อตรา 300 กรมตอป และสตร 46-0-0 อตรา 200 กรม ตอตนหสมกนใสทางเดน โดยแบงใสเดอนละครงๆ ละ 100 กรม ชวงตดผลปฏบตเชนเดยวกบปท 1

7

การใหน าและก าจดวชพช

เพอใหไดผลผลตทงปตองใหน าในฤดแลง 7 วนตอครง ส าหรบวชพชตองหมน

ก าจดอยเสมอ หลงจากทเถาเตมคางแลววชพชจะนอยลง

การปลดผล

ตองปลดผลทคณภาพต าทง เชน ผลเนา ผลบดเบยว ผลแตก ใน 1 เถา จะให ผลผลตทมคณภาพดเปนชด ชดละ 3-4 ผล หลงจากตดผล 1 ชดแลว ผลชดตอไปจะมขนาดเลก และอาจมโรค แมลง ดงนนจงตองปลดผลทงอยางสม าเสมอ

การตดแตงเถา

เนองจากเสาวรสเปนไมผลทออกดอกบนกงใหม จงตองมการตดแตงกง โดย

สวนมากจะท าการตดแตงหนก 1 ครง หลงสนสดฤดกาลเกบเกยวในเดอนกมภาพนธ โดยตดเถาโครงสรางทเกดจากล าตนใหเหลอ 3-4 กงยาว แตละกงยาวประมาณ 30 เซนตเมตร เมอเขาสฤดฝนจะแตกตาขางเกดยอดใหมทสมบรณ จงควรตดแตงอกครง

๒.๑.4 โรคและแมลง

โรคใบดาง สาเหต เกดจากเชอไวรส Passion fruit Woodiness Virus จะแสดงอาการใบดาง เสนใบใส ผลดางทวผล ผลมลกษณะบดเบยวและขนาดเลก สวนไวรสอกชนด คอ Cucumber Mosaic Virus ใบจะดางเหลอง ยอดบดหงกงอ ผลบดเบยว การแพรระบาด การตดแตงกง การเสยบกง แมลงพาหะ เชน เพลยออน การปองกนก าจด ท าความสะอาดเครองมอทใช ก าจดแมลงพาหะและวชพชในแปลง บ ารงตนใหแขงแรงเสมอ

โรคแอนแทรคโนส เกดจากเชอรา ท าใหใบเปนแผลสน าตาล ขอบแผลมสน าตาลเขม การปองกน ตดสวนทเปนโรคออกแลวเผา และใชสารเคม เชน บโนมล

โรคเถาแหงตาย เกดจากเชอรา ไรซอคโทเนย ท าใหเถาตายจากสวนยอดมายงโคน การปองกน ตดกงทเปนโรคออกเผาท าลาย และฉดพนสารเคม เชน พซเอนบ+อทรไดอะโซล

แมลงศตรทส าคญ

เพลยไฟ อาการ สวนทถกเพลยไฟดดมอาการกรานสน าตาล มกระบาดในชวงฤดแลง การปองกน ใชสารเคม เชน คารโบซลแฟน และโพรไทโอฟอส

ไรเสาวรส อาการทงตวออนและตวเตมวยดดกนน าเลยงทใบและผล ผลทถกท าลายจะเปนสขาวเลกๆ กระจายอยทวไป และเปลยนเปนสน าตาลและคอยๆ แหงรวงหลดจากตน โดยมากจะระบาดในฤดแลงหรอชวงทฝนทงชวงเปนเวลานาน การปองกนก าจด หากพบการระบาดพยายามใหน ารกษาความชน โดยใชน าแบบพนฝอย และฉดพนปโตเลยมสเปรออยล ในชวงเยนใหโชก หากระบาดหนกใชสารเคมฉดพน เชน โอไมท

8

๒.๑.5 การเกบเกยวและการบม

ผลเสาวรสจะสกเมออายประมาณ 60-70 วนหลงดอกบาน ระยะเวลาทเหมาะสมในการเกบเกยว คอ เมอผลเปลยนเปนสมวงแลวประมาณ 70-80 เปอรเซนต เกบเกยวโดยใชกรรไกรตดขวผลแลวน ามาบมเพอใหสของผลสวยและมรสชาตดขน การเกบเกยวจะเกบสปดาหละครง การบมใชแคลเซยมคารไบดหรอถานแกส โดยใสผลเสาวรสลงในกลองแลวน าแคลเซยมคารไบดหรอถานแกส หอดวยกระดาษวางดานลางกลองแลวปดภาชนะทงไว 3 -4 วน ผลจะเปลยนเปนสมวงแดงเขมขน (งานพฒนาและสงเสรมไมผลขนาดเลก มลนธโครงการหลวง, ม.ป.ป.)

ในการปลกเสาวรสเกษตรกรตองท าคาง เนองจากเสาวรสเปนไมเลอย และโดย สวนมากเกษตรกรจะท าคางตามๆ กน อจฉราและคณะ(2557) ไดมการวจย เรองผลของรปแบบคางทมตอปรมาณและคณภาพของเสาวรสหวานพนธเบอร ๒ ซงพบวา รปแบบคาง 3 รปแบบคอ คางแบบเอ คางแบบรว และคางแบบผน พบวาการปลกเสาวรสหวานภายใตคางแบบเอใหผลผลตมากทสดคอ 8.03 กโลกรมตอตน

๒.๒ งานวจยทเกยวของ สทธดา ช านาญนล (2554) ไดกลาววา จากการสมภาษณกลมเกษตรกรตาม

แบบสอบถามตนทนและผลตอบแทนของการปลกเสาวรส จ านวน 20 ราย วเคราะหตนทนและผลตอบแทนของการปลกเสาวรสในขนาดพนทปลก 1 ไร, 2 ไร, 3 ไร, และ 4 ไร พบวา ขนาดพนทปลกเสาวรส 4 ไร มระยะเวลาคนทนเรวทสด มคาใชจายในการลงทนเฉลยตอไรเทากบ 34,048.25 บาท ใหมลคาปจจบนสทธทงในกรณทอตราผลตอบแทนขนต าทก าหนด รอยละ 1.63 และรอยละ 7.00 มากทสด และมอตราผลตอบแทนภายในมากทสด (รอยละ 64.50)

เกษม อปราสทธ (2557) ไดกลาววา การยอมรบค าแนะน าในการปลกเสาวรสของเกษตรกรมความสมพนธกบสนเชอ การตดตอชมชนอน และการเขารบการฝกอบรม โดยเกษตรกรทใชสนเชอจะยอมรบค าแนะน ามากกวาเกษตรกรทไมไดใชสนเชอ เกษตรกรทมการตดตอชมชนอนมากจะยอมรบค าแนะน าในการปลกเสาวรสนอยกวาเกษตรกรทตดตอกบชมชนอนนอย และเกษตรกรทเขารบการฝกอบรมดานการเกษตรอนๆ มาก จะยอมรบค าแนะน าในการปลกเสาวรสนอยกวาเชนกน ปญหาของเกษตรกรผปลกเสาวรสเรยงล าดบจากมากไปหานอย ดงน โรคแมลงระบาด ไมในการท าคางหายาก ราคาของเสาวรสต า แหลงน าเกษตรไมเพยงพอ ขาดความรทางวชาการ ขาดเงนทน พอคาทองถนกดราคา ผลผลตออกไมสม าเสมอ และขาดแรงงานในการปลกเสาวรส

อจฉรา ภาวศทธ และคณะ (2557) ไดกลาววา รปแบบคางของเสาวรสหวานพนธเบอร ๒ ทง 3 รปแบบคอ คางแบบเอ คางแบบรว และคางแบบผน พบวาการปลกเสาวรสหวานภายใตคางแบบเอใหผลผลตมากทสดคอ 8.03 กโลกรมตอตน มากกวาคางแบบผน (แบบเดม) (6.41 กโลกรม ตอตน) และคางแบบรว (5.88 กโลกรมตอตน) โดยคางทง 3 รปแบบใหคณภาพของผลผลตไมแตกตางกน

9

แตคางแบบเอ มขอจ ากดคอ หากท าคางบนพนทสงทมความลาดชนจะท าไดยาก นอกจากจะมการปรบพนทกอน

สถาบนวจยและพฒนาพนทสง (องคการมหาชน) (2559) ไดท าโครงการวจยและพฒนาการผลตเสาวรสหวานปลอดโรค โดยคดเลอกและเกบรวบรวมยอดเสาวรสหวานเบอร 2 จากแปลงปลกของเกษตรกร 8 พนท (ปางดะ แมแพะ ทงหลวง แมหลอด แมโถ หมอกจาม สะโงะ แมสะเรยง) เพอใชเปนเนอเยอเรมตนส าหรบการผลตตนพนธปลอดไวรส โดยการประเมน เบองตนดวยการสงเกตลกษณะปรากฏของตนเสาวรสจากทง 8 พนท พบวา ตนเสาวรสสวนใหญปรากฏ อาการของโรคจากไวรส โดยมเพยง 4 แหง ไดแก พนทปางดะ ทงหลวง แมหลอด สะโงะ ทมแนวโนมจะพบ ยอดเสาวรสปลอดไวรส จงท าคดเลอกและเกบยอดเสาวรสทแขงแรงและไมปรากฏอาการของโรคจากไวรส สามารถเกบยอดเสาวรสได 720 ยอด และน ายอดเสาวรสทไดมาท าการปลกเลยงโดยวธตอยอด พบวา ในระยะเวลา 1 เดอน ตนเสาวรสมากกวา 80 เปอรเซนตปรากฏอาการของโรคจากไวรส และจากการตรวจ เชอ passion fruit woodiness virus (PWV) ดวยวธ ELISA พบวา มตนเสาวรสเพยง 6 ตน ทใหผลการตรวจ ยนยนการปลอดไวรส ซงจะใชในการขยายพนธผลตตนแมพนธปลอดโรคตอไป

๒.๓ แนวคดในการท าวจย

การเจรญเตบโตของเสาวรสในแตละพนทมความแตกตางกน ซงพนธทใชนาจะเปนอกสาเหตทท าใหการเจรญเตบโตในแตละพนทมความเหมาะสมแตกตางกน ดงนนการทอลองน าเสาวรสหลายๆพนธมาปลกเพอหาสายพนธทมความเหมาะสมกบพนท จะสงผลดตอเกษตรกรในพนท ทจะมขอมลส าหรบการตดสนใจในการเลอกสายพนธทเหมาะสมและคมคาตอการลงทน

10

บทท ๓ วธการวจย

๓.1 แผนการทดลอง

- แผนการทดลองแบบ CRD จ านวนซ า 5 ซ า - จ านวนสงทดลอง 4 สงทดลอง ไดแก

๑) พนธไทนง ลกษณะประจ าพนธ คอ ผลสมวงเขม ตดผลดก รสชาตหวาน มกลมหอม มความหวาน 17-18 บรกซ ผลมขนาดใหญ เสนผาศนยกลางประมาณ 5-6 เซนตเมตร น าหนกประมาณ 70-100 กรม เปลอกผลไมบางเกนไป ๒) พนธเบอร ๒ มลกษณะประจ าพนธ คอ ผลมสมวงเขมเปนรปไข มกลนหอม มรสชาตหวาน ผลมขนาดเสนผานศนยกลางขนาดประมาณ 5 - 6 เซนตเมตร น าหนกประมาณ 70 - 100 กรมตอผล ความหวานเฉลยท 17 - 18 บรกซ มเปลอกหนา เมอผาผลตามขวางจะมลกษณะเปน 3 พ ๓) พนธเชยงมวน 9 เปนสายพนธทไดจากการคดเลอกตน จากการผสมของเสาวรสพนธเรดเพนโดราของปานามาและเสาวรสมวงออสเตรเลย ตนมความแขงแรง ทนตอไวรส สามารถปลกไดในดนทกสภาพ ขนาดผล 5-7 ผลตอกโลกรม ทรงผลกลม สแดงเขมถงน าตาล รสหวานอมเปรยว(16.8 -19.7 บรกซ) ๔) พนธเหลองหวาน ลกษณะผลกลมโต เสนผานศนยกลางขนาดประมาณ 4 - 7 เซนตเมตร น าหนก 70 - 100 กรมตอผล ผวของผลออนมสเขยวกระขาวเมอสกเตมทเปลยนเปนสเหลองนวล ผวเกลยงละเอยดกวาพนธเหลองโรงงาน เนอแนน มความฉ า น าเยอะ รสชาตหอมหวานคลายกลนน าผงเลกนอย มความหวาน 18 - 20 บรกซ

๓.2 วธการทดลอง

ศกษาการเจรญเตบโตและปรมาณผลผลตของเสาวรสจ านวน 4 สายพนธ คอ พนธไทนง พนธเบอร ๒ พนธเชยงมวน 9 และพนธเหลองหวาน โดยท าการทดลองระหวางเดอน มกราคม 2562 ถง เดอนมถนายน ๒๕๖๓ การทดลองใชพนทของศนยสงเสรมและพฒนาอาชพการเกษตรจงหวดล าพน(เกษตรทสง) ม.15 ต.นาทราย อ.ล จ.ล าพน โดยวางแผนการทดลองแบบ Completely Randomized Design (CRD) ประกอบไปดวย 4 สงทดลอง 5 ซ า ใชระยะปลก 3 x 3 เมตร ปลกสงทดลองละ 20 ตน ใชตนตอเสาวรสเสยบยอด คดเลอกตนทมขนาดใกลเคยงกน น าตนกลาไปปลกในแปลงทดลอง ใชวธการดแลแบบเดยวกน และกอนการทดลองปลกมการเกบตวอยางดนเพอวเคราะหปรมาณธาตอาหารในดน โดยกรมพฒนาทดน

๓.3 การเกบรวบรวมขอมล

๓.๓.๑ ขนาดของล าตน วดทความสงระดบ ๓๐ เซนตเมตรจากผวดน สปดาหละ ๑ ครง จ านวน 5 ตน จนกระทงเรมเกบผลผลตครงแรก ๓.๓.๒ ความสงตน วดสปดาหละ ๑ ครง จ านวน 5 ตน จนกระทงเรมเลอยคาง

11

๓.๓.๓ วนเกบเกยวผลผลต นบจ านวนวนตงแตดอกเรมบานถงวนเกบเกยวผลผลต ๓.3.๔ ผลผลต ท าการเกบเกยวผลผลตเมอผวผลเปลยนจากสเขยวเปนสแดงอมมวงประมาณ 70-80 เปอรเซนต ท าการคดแยกเกรดตามชนมาตรฐานผลผลต 5 เกรด คอ - ชนมาตรฐานพเศษ(เกรดพเศษ) มน าหนกผลตงแต 100 กรมขนไป (8-10 ผลตอ 1 กโลกรม) - ชนมาตรฐานคณภาพ 1 (เกรด 1) มน าหนกผลตงแต 80-99 กรม (10-12 ผลตอ 1 กโลกรม) - ชนมาตรฐานคณภาพ 2 (เกรด 2) มน าหนกผลตงแต 70-79 กรม (12-14 ผลตอ 1 กโลกรม) - ชนมาตรฐานคณภาพ 3 (เกรด 3) มน าหนกผลตงแต 60-69 กรม (14-16 ผลตอ 1 กโลกรม) - ชนมาตรฐานคณภาพ N (เกรด N) มน าหนกผลตงแต 50-59 กรม (17-20 ผลตอ 1 กโลกรม) และผลผลตทไมไดมาตรฐานทงหมด (กโลกรม) โดยแยกชงแตละแปลง ท าการชงน าหนกผลผลตแยกแตละเกรดและชงน าหนกรวมทงหมด สปดาหละ 1 ครง พรอมทงนบจ านวนผลเพอค านวณน าหนกตอผล

๓.4 การวเคราะหขอมล ท าการวเคราะห ขอมลโดยใชโปรแกรมคอมพวเตอร SPSS

๓.๕. ระยะเวลาการวจย มกราคม ๒๕๖๒ – มถนายน ๒๕๖๓

*แผนการด าเนนงานในปท 1 (มกราคม-ธนวาคม 2562)

ม.ค.-62 ก.พ.-62 ม.ค.-62 เม.ย.-62 พ.ค.-62 ม.ย.-62 ก.ค.-62 ส.ค.-62 ก.ย.-62 ต.ค.-62 พ.ย.-62 ธ.ค.-62

วางแผนการวจย

ด าเนนการวจย

เกบขอมล

วเคราะหขอมล(รอบท ๑)

สรปผลการทดลอง(รอบท ๑)

ชวงเวลา(เดอน)รายการ

12

*แผนการด าเนนงานในปท 2 (มกราคม-มถนายน 256๓)

ม.ค.-63 ก.พ.-63 ม.ค.-63 เม.ย.-63 พ.ค.-63 ม.ย.-63 ก.ค.-63ด าเนนการวจยเกบขอมลวเคราะหขอมลสรปผลการทดลองจดท ารายงานการวจย

รายการชวงเวลา(เดอน)

13

บทท ๔ ผลการวจย

ศกษาการเจรญเตบโตและปรมาณผลผลตของเสาวรสจ านวน 4 สายพนธ คอ พนธไทนง พนธเบอร ๒ พนธเชยงมวน 9 และพนธเหลองหวาน พบวา เสาวรสทง 4 สายพนธ เตบโตคอนขางชา โดยใชระยะเวลาในการเรมเลอยประมาณ ๖๘ วนหลงยายปลก เนองจากชวงทปลกในพนทมฝนตกนอย เกดสภาวะแลง สงผลใหตนเสาวรสตองใชระยะเวลาในการปรบตว ประกอบกบสภาพแวดลอมทอาจไมเหมาะสม จงสงผลใหเสาวรสพนธเหลองหวานมจ านวนตนตายมากกวาครงหนงทปลกท งหมด โดยมอาการเหยว และมโรคไวรสเขาท าลาย ดงนนจงด าเนนการถอนตนทเปนโรคทง

ความสงตน เรมท าการบนทกหลงยายปลก ๖ สปดาห พบวา เมอเรมท าการบนทกไดหาสปดาห พนธเหลองหวานมจ านวนตนตายเกนกวาครงหนงและตนทเหลอในแปลงมสภาพไมสมบรณ จงหยดวดความสงของสายพนธเหลองหวาน และจากการวดความสงของทง 3 พนธ พบวามการเจรญเตบโตแตกตางกนอยางเหนไดชด เมอเรมทอดยอดพบวาพนธเชยงมวน 9 มความสงทมากกวาอกสองพนธ โดยพนธเชยงมวน 9 เลอยขนคางครบกอนเปนพนธแรกทอาย 68 วนหลงยายปลก รองลงมาคอพนธไทนงทอาย 78 วน และพนธเบอรสองทอาย 84 วน ตามล าดบ และพบวาทอาย 68 วนหลงยายปลก พนธเชยงมวน 9 มความสงตนเฉลย ๑๑๓.๕ เซนตเมตร รองลงมาไดแก พนธไทนง 112.4 เซนตเมตร พนธเบอรสอง 80.2 เซนตเมตร และเหลองหวาน 48.9 เซนตเมตร ตามล าดบ ซงจากการสงเกตและเกบขอมลดานความสง พบวาพนธเหลองหวานไมเหมาะสมตอการปลกในพนทอ าเภอล จงหวดล าพ น เนองจากตนมสภาพแกรน ไมเลอย ไมทนตอสภาพแวดลอมและการเจรญเตบโตคอนขางชากวาพนธอนๆ การเกบขอมลดานผลผลตคาดวาจะสามารถเกบเกยวไดประมาณเดอนพฤศจกายน 2562 และคาดวาจะด าเนนการศกษาทดสอบเสรจสนภายเดอนมถนายน 2563

ภาพท ๑ แปลงเสาวรสอาย 68 วนหลงยายปลก

14

ภาพท ๒ แปลงเสาวรสทอาย 120 วน

ภาพท ๓ สภาพตนเสาวรสไมสมบรณ

15

เอกสารอางอง

เกษม อปราสทธ. 2557. ปจจยทมผลตอการยอมรบค าแนะน าการปลกเสาวรสของเกษตรกรในพนทอ าเภอพราว จงหวดเชยงใหม วทยานพนธ. วทยาศาสตรมหาบณฑต สาขาสงเสรมการเกษตร มหาวทยาลยเชยงใหม.

กรมสงเสรมการเกษตร. 2559. ระบบจดเกบและรายงานขอมลภาวการณผลตพชรายเดอน(รต.) กรมสงเสรมการเกษตร. แหลงทมา http://www.agriinfo.doae.go.th/year60/plant/rortor/

fruit2/passion. ๒ มกราคม 2562. ขวญใจ กลนจงกล. 2556. องคประกอบคารโบไฮเดรตของผลตภณฑทไดจากการทรตเปลอกเสาวรส

ดวยน ากงวกฤต. วทยานพนธ. ปรญญามหาบณฑต ภาควชาเทคโนโลยอาหาร มหาวทยาลยศลปากร.

งานพฒนาและสงเสรมไมผลขนาดเลก มลนธโครงการหลวง. ไมปรากฏปทพมม.การปลกเสาวรสหวาน. แหลงทมา http://www.royalprojectthailand.com/sites/default/files/Passion_fruit.pdf. ๒ มกราคม 2562

พลกฤษณ มณวระ ดนย บณยเกยรต พชญา บญประกอบ พนลาภ จกรพงศ นาทวชย และ คาซฮโร นา กาโน. ๒๕๕๗. คณภาพหลงเกบเกยวของผลเสาวรสจากสามแหลงปลกซงมระดบความสง แตกตางกน. วารสารแกน เกษตร. แหลงทมา https://ag2.kku.ac.th. ๓ มกราคม ๒๕๖๒.

ศภวชร สงหทอง เสนย เครอเนตร และ ศภพงษ อาวรณ. ๒๕๕๖. ผลของน าเสาวรสตอการตานอนมล อสระและตาน การอกเสบในผสงอายและในหลอดทดลอง. รายงานฉบบสมบรณ. แหลงทมา

https://elibrary.trf.or.th/project_content. ๒๘ ธนวาคม ๒๕๖๑. สถาบนวจยและพฒนาพนทสง (องคการมหาชน). 2559. การผลตเสาวรสหวานปลอดโรค. แหลงทมา

https://web2012.hrdi.or.th/public/files/Research/Outcome/2558/plan-1-2-3.pdf. 1 มนาคม 2562

สทธดา ช านาญนล. 2554. ตนทนและผลตอบแทนของการปลกเสาวรสของเกษตรกรในอ าเภอพราว จงหวดเชยงใหม. การคนควาแบบอสระ. บญชมหาบณฑต มหาวทยาลยเชยงใหม.

อจฉรา ภาวศทธ วรตน ปราบทกข จระนล แจมเกด และ ณฐวรรณ ธรรมสวรรณ. ๒๕๕๗. ผลของ รปแบบคางทมตปรมาณและผลผลตของเสาวรสหวานพนธเบอร ๒. วารสารแกนเกษตร. แหลงทมา https://ag2.kku.ac.th. ๓ มกราคม ๒๕๖๒.