แนวปฏิบัติkruinter.com/data/1.doc · Web viewคำถามปลายป ด ใช เม อต องการตรวจสอบความถ กต

ในสภาวะทางสงคมและเศรษฐกจของประเทศแปรปรวนอยางรวดเรว และการรบเอาวฒนธรรมของตางประเทศมาใช โดยการแพรกระจายจากสอทกชนด ทำาใหเกดผลกระทบแก เดก และเยาวชนในวยเรยน ซงถาไมมผทชแนะหรอผใหคำาแนะนำาอยางดจะทำาใหเดกและเยาวชนเหลานนมพฤตกรรมหรอการดำาเนนชวตทอาจเปนปญหาแกสงคมตอไป

กระทรวงศกษาธการไดเลงเหนถงปญหาเหลานจงไดคดหาวธการในการชวยเหลอเดกและเยาวชน จงไดจดใหมระบบการดแลชวยเหลอนกเรยนขน โรงเรยนไดรบงานดงกลาวมาปฏบต และเหนวาการทจะทำางานนใหสำาเรจมปจจยสำาคญหลายดาน และหนไมพนทครทปรกษา เพราะครทปรกษาอยใกลชดนกเรยนจะมขอมลตางๆของนกเรยน ดงนนเพอใหครทปรกษาไดมแนวทางการใหคำาปรกษาและดแลชวยเหลอนกเรยนอยางมประสทธภาพ เกดคณภาพ จงไดจดทำาเอกสารคมอครทปรกษาเลมนขน

ผจดทำาหวงวาเอกสารคมอครทปรกษา เลมนคงเปนประโยชนในการปฏบตหนาทของคร ทปรกษาไดระดบหนง และผจดทำาจะหาขอมลทด เปนประโยชนในการดำาเนนงานในหนาทของคร ทปรกษามามอบใหในโอกาสหนา เพอเปนประโยชนในการดแลชวยเหลอนกเรยนตอไป ขอขอบคณ ทกทานทใหความชวยเหลอทำาใหเอกสารคมอฉบบนสำาเรจลงได

ศกดชย ภเจรญ มกราคม 2548

คำานำา

ตอนท 1 คณสมบตของครทปรกษา

- คณสมบตดานบคลกภาพ1

- คณสมบตดานมนษยสมพนธ1

- คณสมบตดานคณธรรมและความประพฤต1

- คณสมบตดานความรความสามารถ2

- คณสมบตดานจรรยาบรรณ2

ตอนท 2 ทกษะการใหคำาปรกษา- ทกษะการใหคำาปรกษารายบคคล

3- ทกษะการใหคำาปรกษาแบบกลม

9

ตอนท 3 กรอบแนวคดระบบดแลชวยเหลอนกเรยน- ระบบดแลชวยเหลอนกเรยนคออะไร

12- การรจกนกเรยนเปนรายบคคล

14

สารบญ

- การคดกรองนกเรยน14

- การสงเสรมและพฒนานกเรยน14

- การปองกนและแกไขปญหา15

- การสงตอ15

ตอนท 1

คณสมบตของครทปรกษา

ครทปรกษานบวามความสำาคญตอนกเรยนมาก ในเรองของการดแลชวยเหลอนกเรยน การใหคำาปรกษา การเปนแบบอยางทด ครทปรกษาทดจะชวยใหการดำาเนนงานมคณภาพได สมลกษณ พรหมมเนตร และฉนทนา จนทรบรรจง ไดสรปคณสมบตของครทปรกษาระดบการศกษาขนพนฐานไวในรายงานการวจย เรอง การสรางรปแบบการบรหารงานทปรกษานกเรยนระดบการศกษา ขนพนฐาน ดงน

1. คณสมบตดานบคลกภาพ

1.1 มสขภาพกายและสขภาพจตด ราเรง ยมแยมแจมใส1.2 แตงกายสภาพเรยบรอยเหมาะสมกบอาชพครแลกาลเทศะ1.3 มวฒภาวะทางอารมณ1.4 มความสขม รอบคอบ ออนโยน และเขมแขง1.5 มความสงางาม กรยามารยาทเรยบรอย1.6 มความมนใจในตนเองและใหเกยรตผอน

2. คณสมบตดานมนษยสมพนธ2.1 มความสามารถถายทอดความรสกใหนกเรยนเขาใจได2.2 ใจกวางและยอมรบฟงความคดเหนของนกเรยน2.3 สงเกต รบร และเขาใจปญหาตาง ๆ ไดรวดเรว2.4 มองนกเรยนในแงด เรยนรแลพยายามเขาใจสงทนกเรยน

สอสารออกมาดวยใจเปนกลาง2.5 เปนผมเหตผล ควบคมอารมณไดด และสามารถแกไข

ปญหาดวยความสขมรอบคอบ2.6 ใชคำาพดทสภาพ เหมาะสมกบกาลเทศะและบคคล2.7 ยมแยม ทกทายปราศรยพดคยกบนกเรยนดวยมตรไมตร

3. คณสมบตดานคณธรรมและความประพฤต3.1 มความเสยสละ รบผดชอบ กระตอรอรนตอการปฏบต

หนาทครทปรกษานกเรยน3.2 มความเมตตากรณาตอศษย3.3 มความยตธรรม และใหความชวยเหลอนกเรยนทกคนอยาง

เสมอภาคและเทาเทยมกน3.4 ปฏบตตนตอนกเรยนทกคนอยางทดเทยมกนเสมอตน

เสมอปลาย3.5 มความประพฤตเหมาะสม เปนแบบอยางทดแกนกเรยน3.6 เอาใจใสตดตามดแลนกเรยนทงในและนอกโรงเรยน3.7 มความเหนอกเหนใจ ใหโอกาสและไมซำาเตมนกเรยนททำา

ผด

4. คณสมบตดานความรและความสามารถ4.1 มความรเกยวกบกฎหมายและสทธเดก4.2 มความรเกยวกบจตวทยาพฒนาการของนกเรยนและหลก

การใหคำาปรกษา4.3 มความรเกยวกบระเบยบปฏบตและขอบงคบของโรงเรยน4.4 มความรเกยวกบหลกสตรและการเรยนการสอน4.5 มความรกวางขวางในเหตการณปจจบน ทงดานสงคม

เศรษฐกจ และการเมอง4.6 มขอมลเกยวกบการศกษาตอการอาชพททนสมย4.7 มความสามารถใชจตวทยาและศลปะในการใหคำาปรกษาแก

นกเรยน4.8 มความสามารถจดกจกรรมสงเสรมศกยภาพ / ความ

สามารถของนกเรยนทงดานสตปญญา รางกาย และเศรษฐกจ

4.9 มความสามารถจดกจกรรมเพอการปองกนและแกไขปญหาตาง ๆ ของนกเรยน

5. คณสมบตดานจรรยาบรรณ5.1 คำานงถงสวสดภาพของนกเรยน ไมกระทำาการใด ๆ ทจะกอ

ใหเกดผลเสยตอนกเรยนอยางไมเปนธรรม5.2 รกษาความลบเกยวกบเรองสวนตวของนกเรยนและเรองท

นกเรยนนำามาปรกษา5.3 จรงใจและเตมใจใหความชวยเหลอนกเรยนจนสดความ

สามารถ5.4 ใหคำาปรกษาแบบเปนกลาง ไมวพากษวจารณทบถมหรอพด

จากในทางกอใหความเสอมเสยแกบคคล สถาบน หรอกอใหเกดความแตกราวระหวางบคคลและสถาบน

5.5 ในการใหคำาปรกษา ครทปรกษาไมควรรบแกปญหาใหนกเรยนเอง หากแตควรใชเทคนคการใหคำาปรกษาตาง ๆ เพอใหนกเรยนมขอมลในการตดสนใจดวยตนเอง

5.6 พงอทศเวลาเพองานครทปรกษา ซงอาจตองใชนอกเวลาราชการเพอพบปะพดคยกบนกเรยน

ตอนท 2ทกษะการใหคำาปรกษา

ทกษะการใหคำาปรกษารายบคคล

การใหบรการปรกษา (Counseling)ความหมาย กระบวนการทมปฏสมพนธระหวางบคคล อาศยการ

สอสารแบบสองทาง ระหวางบคคลหนงในฐานะผใหการปรกษา ซงทำาหนาทเอออำานวยใหอกฝายหนง ซงเปน ผรบการปรกษาไดคนหาและเขาใจสงทเปนปญหาและแสวงหาหนทางแกไขปญหาเหลานนได ดวยตนเอง (แบร 2537)

หลกการสำาคญของการปรกษา1) ปฏบตตอผรบการปรกษาในฐานทเปนบคคลหนง

ทมคณคาและมศกดศร (Warm and Caring) และใหการยอมรบ ใหความเขาใย (Empathy)

2) ใหผรบการปรกษาเปนจดศนยกลางในการชวยเหลอ ใหผรบการปรกษามอสระในการแสดงออก และตดสนใจดวยตนเอง (Client-Centered)

3) ใหการยอมรบผรบการปรกษาอยางไมมเงอนไข ไมยดคานยมของผใหการปรกษามาตดสน หรอประเมนผรบการปรกษาวาอะไรด หรอไมด (Positive Regard and Non Judgment)

ลกษณะเฉพาะของการปรกษา1) เปนกระบวนการใหความชวยเหลอ และปองกนปญหา

ทางจตสงคม2) เนนสมพนธภาพทดในการชวยเหลอ3) เนนการสอสารดวยเจตคตทดของผใหการปรกษาตอ

ผรบการศกษา4) เนนผรบการปรกษาเปนศนยกลางในการชวยเหลอ5) เนนการแกไขปญหาในปจจบนมากกวาเรองราวในอดต6) ไมมคำาตอบสำาเรจรปและตายตว7) เปนกระบวนการทตองอาศยความสมครใจและความ

พรอมของผรกการปรกษา8) แนวทางในการชวยเหลอ ไมใชการแนะแนวสงสอน หรอ

การชวยตดสนใจ ชถกผด แตอาศยการเคารพในคณคาของบคคลทจะตดสนใจและรบผดชอบตอตนเอง

จดประสงคของการใหการศกษา1) เขาใจตนเอง2) ยอมรบปญหาทมอย3) ปรบเปลยนพฤตกรรมในทางทเหมาะสม

ขนตอนการใหคำาปรกษา1) สรางสมพนธภาพ2) สำารวจและทำาความเขาใจกบปญหา3) หาแนวทางการแกไขปญหา

บทบาทหนาทของผใหคำาปรกษา1) สรางความพรอมใหแกผรบการปรกษา เพอใหเกดความ

รวมมอในการปรกษา

2) สรางความเขาใจแกผรบการปรกษา ในเรองบทบาทของผใหการปรกษา และบทบาทของผรบการปรกษา ปรกษา (คอ การทำางานรวมกน เพอการชวยใหผรบการปรกษาเกดความเขาใจปญหา และสามารถแสวงหาแนวทางแกไขปญหาดวยตนเอง)

3) เปนกระจกสะทอนใหผรบการปรกษาเขาใจอารมณ ความรสก และความนกคดของตนเองนำาไปสการแกไขปญหาทตรงจด

4) สงเสรมใหผรบการปรกษามความเปนตวของตวเอง พงตนเอง และรบผดชอบตนเองได

ทกษะพนฐานในการใหการปรกษา1) ทกษะการฟง และการสงเกต2) ทกษะการถาม3) ทกษะการเงยบ4) ทกษะการทวนซำา หรอ ทวนความ5) ทกษะการสะทอนความรสก6) ทกษะการสรปความ

ทกษะการฟงและการสงเกต

คอ การรบฟง ความคด อารมณ ความรสกของผรบการปรกษาเพอ1) ใหผรบการปรกษาไดระบายความคด อารมณ ความรสกท

เปนปญหา เพอนำาไปสการแกไขปญหา2) ชวยใหผใหการปรกษาสามารถจบประเดนสำาคญของเรอง

ราวหรอ สงทผรบการปรกษาสอสารออกมาได3) ชวยใหผใหการปรกษาและผรบการปรกษา เกดความ

เขาใจปญหาตรงกนสงทตองไดในการฟง

1) เนอหาสาระ (Content)

2) อารมณความรสก (Emotion)สงทตองไดในการสงเกต

1) คำาพด นำาเสยง (Verbal)2) แววตา สหนา ทาทาง (Non Verbal)การฟงอยางเอาใสใจ ( L – A – D – D – E – R )

L = Look (ประสานสายตา)A = Ask (ถาม)D = Do not interupt (ไมขดจงหวะ)D = Do not change the subject (ไมเปลยน

เรองไปมา)E = Emotion (ใสใจในการแสดงออกทาง

อารมณ)R = Response (แสดงการรบรหรอตอบรบดวย

สหนา ทาทางตอบรบ)การสงเกต

คอ การใชการมองดวยตา และรบฟงดวยห เพอรบรสงทผรบการปรกษาแสดงออกมาทง Verbal และ Non Verbal

สงทควรสงเกตกรยาทานทาง ไดแก ทานง สหนา การเคลอนไหว สายตา

นำาเสยงการพด ไดแก ภาษาทใช ประเดนทพดความขดแยง ไดแก ภายในคำาพด และคำาพดกบพฤตกรรมความสอดคลองระหวางคำาพดกบพฤตกรรมทแสดงออก

มาผลทเกดจากการสงเกต

1) ผใหการปรกษาสามารถเขาใจถงความคด และความรสกของผรบการปรกษาอยางลกซง

2) ผรบการปรกษาเกดความไววางใจ

3) เปดโอกาสใหผรบการปรกษาไดพดตอในสงทเปนประเดนสำาคญ (เมอสงเกตเหน รบรไดผใหปรกษากสามารถสนองตอผรบการปรกษาไดอยางเหมาะสม)

ทกษะการถาม

วตถประสงค1) ใหผรบการปรกษาบอกความคด อารมณ ความรสก และ

เรองราวทตองการปรกษา2) ผใหการปรกษาใชในการคนหาขอมลเพมเตม

คำาถามทใชม 2 ประเภท1) คำาถามปลายปด ใชเมอตองการตรวจสอบความถกตอง

และตองการใหเกดการตดสนใจเปนคำาถามทลงทาย ใชไหม “ ”ใชหรอไม ตวอยาง คณตดยาเพราะเพอนชวนใชไหม“ ” “ ”

2) คำาถามปลายเปด ใชเพอตองการใหผรบการปรกษามอสระในการตอบไดรายละเอยดและขอมลทกวางออก เปนคำาถาม ดวย อะไร อยางไร เพราะอะไร ตวอยาง อะไรทำาใหคณตดยา“ ”

แนวทางการใชคำาถาม1) ใชเปดการสนทนา2) กระตนใหผรบการปรกษาเปดเผยเรองราว3) เพอนำาเขาสประเดนสำาคญ4) เพอทำาความชดเจน และเหนรปธรรมของปญหา5) เมอมขอสงสย ไมกระจางชดขอควรระวงในการใชคำาถาม1) คำาถามนำา หรอ คำาถามเชงตำาหน เชน คณเลยงลก“

อยางไร จงทำาใหลกไปตดยา หรอ คณกรวาผชายคนนมเมยอย” “แลว อะไรทำาใหคณยอมเปนภรรยานอยเขา”

2) คำาถามทำาไม ทำาใหผรบการปรกษารสกวาถกตดสน เชน ทำาไมหนจงตดยา ควรใชวา อะไรทำาใหหนตดยา จะรสกวาผ“ ” “ ”

ใหการปรกษายอมรบมากกวา

ทกษะการเงยบการทผรบการปรกษาเงยบมจาก 2 กรณ

1) เงยบทางบวก เชน กำาลงใชความคด หลงแสดงความรสก เมอพดจบประเดน หรอ เขน

2) เงยบทางลบ เชน ตอตาน ไมสมครใจ กลงไมเปนความลบ

วตถประสงค1) เพอใหผรบการปรกษาไดใชเวลาในการคด และสำารวจ

อารมณความรสก2) ใชเพอใหผรบการปรกษาไดมเวลาทบทวน ทำาความเขาใจ

และคดเรองทพดตอไป3) ใหเวลาผรบการปรกษาไดแสดงความรสกเจบปวด หรอ

สะเทอนใจ เปนการแสดงความเขาใจ และยอมรบผรบการปรกษา4) ใชในชวงเวลาทใหผรบการปรกษาไดพกจากความ

เหนดเหนอย เมอมอารมณความรสกทรนแรงผลทเกดจากการใชทกษะการเงยบ

1) การเงยบมประโยชน ถามจดมงหมาย2) การเงยบเปนการแสดงถงความเขาใจ การสนใจ และให

เกยรตแกผรบการปรกษา3) การเงยบเปนการใหโอกาส และใหกำาลงใจแกผรบการ

ปรกษา

ทกษะการสะทอนความรสก

คอ การรบรสภาวะอารมณความรสกทอยเบองหลงคำาพดและพฤตกรรมของผรบการปรกษาซงมทงทแสดงออกชดเจน และซอนอยภายใน แลวสะทอนกลบใหผรบการปรกษาไดรบรและเขาใจตนเอง

1) ใชทกษะการฟงและสงเกตรวมรบรอารมณความรสกของผรบการปรกษา

2) เลอกใชคำาแสดงอารมณทตรงกบความรสกของผรบการปรกษามากทสด ใชภาษาทเขาใจงาย

3) ใชนำาเสยง ทาทางอบอน เปนมตร4) สะทอนทนท5) ไมใชคำารสกบอยครง ไมใชคำาซำา ๆ ไมควรลงทายวา ใช“

ไหมคะ / ครบ”6) มการตรวจสอบเมอสะทอนแลวตวอยางผรบการปรกษา ฉนเพงแยกทางกบสามคะ เรายงไมไดตกลงกนเดด“ขาดในเรองทรพยสมบตแตฉนกบอกไมถก ไมรวาเหตการณภายหนาจะตองไปเจออะไรบางความทไมเคยรโลกภายนอกเลย พอตองออกเผชญกชกไมแนใจ”ผใหการปรกษา (สะทอนความรสก) “คณวตกกงวลตอสงทตองเผชญ หลงจากการแยกทางกบสามแลว”

ทกษะการทวนซำา หรอทวนความ

เปนการพดในสงทผรบการปรกษาไดบอกเลา หรอพดไปแลวอกครงหนง โดยไมมการเปลยนแปลงไมวาจะเปนในแงของภาษา หรอความรสกทแสดงออกมาเพอ

1) การตรวจสอบขอมลทไดฟง2) แสดงการรบร ความสนใจ และความเขาใจของผใหการ

ปรกษาตอเรองราวของผรบการปรกษา

3) การกระตนใหผรบการปรกษาอยากสอสารมากขนแนวทางการใชทกษะการทวนความ1) การทวนความเฉพาะสาระสำาคญทผรบการปรกษาสอ

ออกมา โดยไมมการเพมเตมความคดเหนของผรบการปรกษาตวอยาง ผรบการปรกษา หนไมกลาทจะเลาเรองทหนทองให“

แมร”ผใหการปรกษา คณไมกลาเลาเรองทคณทองใหแมร“ ”

2) ขณะทผรบการปรกษากำาลงเปดเผยอารมณความรสก ผใหการปรกษาทวนความเฉพาะสวนสำาคญตวอยาง ผรบการปรกษา ดฉนกลมใจเรองลกชายคบเพอนแตละ“

คน ดฉนเหนวามแตเพอนททาทางเกเรไมสนใจการเรยน เวลาเตอน

เขากโกรธ ดฉนกลวจะพากนไปตดยา”ผใหการปรกษา คณกลมใจเรองลกชายคบเพอนเกเร “

กลวจะพากนไปตดยา”

ทกษะการสรปความ

เปนการรวบรวมสงทเกดขนในระหวางการใหคำาปรกษา หรอเมอจบการใหคำาปรกษาในประเดนสำาคญทผรบการปรกษาสอสารออกมา ไมวาจะเปนความคด อารมณ ความรสก และพฤตกรรมประมวลดวยคำาพดสน ๆ ใหไดใจความสำาคญ

วตถประสงคเพอใหผรบการปรกษาไดเขาใจถงอารมณความรสกทเปนปญหา

และทำาใหเกดความกระจางในปญหาแนวทางการใชทกษะการสรปความ

1) สรปเนอหา และความรสกในกรณทผรบการปรกษาพดมายดยาว เพอความชดเจนในประเดนสำาคญ

2) กอนจบการปรกษาแตละครง ควรมการสรปประเดนสำาคญตาง ๆ

3) เมอจะมการปรกษาแตละครง ควรเรมตนดวยการสรปสงทไดปรกษาครงกอน

4) เมอมการปรกษาหลายครง ควรมการทบทวนดวยการสรปการปรกษาทผาน ๆ มาโดยภาพรวม

ขนตอนการสรางสมพนธภาพในการปรกษา1) Greeting การทกทายกลาวตอนรบ2) Small Talk การพดคยเรองทว ๆ ไป3) Attending การใสใจดวยการ

*S-Squarely การจดทานงเปนมมฉาก O-Open ทาททเปดตอนรบ L-Lean การโนมตวไปขางหนาเลก

นอย E-Eye Contact การสบตา R-Relax ทาทสบาย ผอนคลาย

4) Opening การเปดประเดน

ทกษะการใหคำาปรกษาแบบกลม

ความหมาย คอ กระบวนการใหการปรกษาแกผมารบบรการหลายคนในเวลาเดยวกน ซง สมาชกทกคนในกลมจะมปฏสมพนธกน ม

วตถประสงครวมกนในการชวยเหลอใหสมาชกไดสำารวจ ทำาความเขาใจตนเอง และสงแวดลอม เพอการดำาเนนชวตอยางมความสขตามควรแกอตภาพ

วตถประสงคของการใหการปรกษาแบบกลม1) เปดโอกาสใหสมาชกพฒนาและเรยนรการนบถอ ไว

วางใจตนเองและผอน2) เกดการเรยนรตนเอง3) เพมความเชอมนในตนเอง มทางเลอกในการแกไข

ปญหามากขน4) เกดการเรยนรทางสงคม ขจดความรสกโดยเดยว5) เรยนรทจะเผชญและยอมรบปญหาจากการเรยนรแบบ

อยางในกลม6) ประยกตใชทกษะและวธการแกไขปญหาในชวตประจำาวน

ไดคณคาดานการบำาบดจากการใหการปรกษาแบบกลม

1) การสรางความหวง (จากการเหนผทประสบความสำาเรจในกลม หรอ ไดกำาลงใจจากกลม”

2) รบรความรสกอนเปนสากล (เขาใจวามนษยกมความรสกรก โกรธ เกลยด ไดเหมอน ๆ กน ลดความรสกวาตนเองแปลกประหลาดจากคนอน ๆ)

3) การใหขอมล หรอไดรบขอมลจากสมาชกอน ๆ ในกลม4) การเสยสละ เรยนรความเปนสข และคณคาจากการใหผ

อนในกลม5) การแกไขสถานการณเดมในครอบครว การแลกเปลยน

ประสบการณในกลม นำาไปสการเขาใจสถานการณเดมในครอบครว และแลกเปลยนความรสกเปนแงดมากขน

6) การพฒนาความสามารถในการตดตอกบผอน

7) พฤตกรรมการลอกเลยนแบบ จงเทากบเปนการปรบพฤตกรรมทดขน

8) การเรยนรมนษยสมพนธระหวางบคคล9) การผนกกำาลงในกลม10) การระบายอารมณ11) เขาใจความจรงอนเปนสจธรรม เชน ทกสงในโลกนไม

แนนอนเราไมอาจคาดหวงสงทแนนอนจากผอน ได ทกคนกลวนแตมปญหาเราไมไดมปญหาคนเดยว

หนาทของผนำากลม1) รกษาทศทางของกลมใหบรรลวตถทตงไว2) เอออำานวยใหสมาชกมสวนรวมในกลมมากทสด และสง

เสรมใหกลมมการพฒนา

ทกษะการนำากลม

1) ทกษะเชงตอบสนอง ไดแก การฟง การทวนซำา การสะทอนความรสก การสรป

2) ทกษะเชงปฏบตการ ไดแก การถาม การคนหา และตดตามประเดน

3) ทกษะเชงปฏสมพนธ ไดแก- การควบคมดำาเนนการ ดแลใหกลมดำาเนนการไปตาม

วตถประสงค- การเชอมโยมสมาชก ใหมการแลกเปลยนกน อาจใชการ

เชอมโยมสมาชกทมเรองคลายคลงกน หรอ แตกตางกน- การสกดกน กรณมผผกขาดการพดในกลม หรอ

รบกวนกลม โดยใชวธการทนมนวลไมทำาใหผพดเสยหนา โดยหลกเลยงการตำาหนผพด เชน คณคงมเรองทอยากจะพดใหเพอนฟงมากมาย แตชวงนอยากใหคณ ... ไดพดบาง

- การสนบสนน ใหการสนใจสมาชกทกคน ใหการชนชมทก ๆ คน มสมาชกมการการเปลยนแปลงทดขน แมวาการ

เปลยนแปลงนนจะเลกนอยเพยงใด เชน ดฉน ดใจทคณแสดงความเหนไดมากขนในวนน วนนดมากเลย ททกคนมาตรงเวลา

การกระตนใหสมาชกมสวนรวมในกลม1) จดทนงเปนวงกลม2) แนะนำาวธการพดคยในกลม3) เรมตนดวยคำาถามงาย ๆ 4) หากบางคำาถามไมมผตอบ ใหลองใชคำาถามใหมทแตก

ตางไปจากเดม5) ใหเวลาสมาชกในการคด ไมเรงรดคำาตอบเกนไป6) การแกไขสถานการณเดมในครอบครว การแลกเปลยน

ประสบการณในกลม นำาไปสการเขาใจสถานการณเดมในครอบครว และเปลยนความรสกเปนแงดมากขน

7) การพฒนาความสามารถในการตดตอกบผอน8) พฤตกรรมการลอกเลยนแบบ จงเทากบเปนการปรบ

พฤตกรรมทดขน9) การเรยนรมนษยสมพนธระหวางบคคล10) การผนกกำาลงในกลม11) การระบายอารมณ12) เขาใจความจรงอนเปนสจธรรม เชน ทกสงในโลกนไม

แนนอน เราไมอาจคาดหวงสงทแนนอนจากผอนได ทกคนกลวนแตมปญหาเราไมไดมปญหาคนเดยว

พฒนาการของกลม1) ขนสรางความรสกมนคงปลอดภย ระยะแรกทเขากลม

สมาชกยงไมไววางใจกลม ตองอาศยการสรางความสมพนธในกลมแกตน ระยะนสมาชกยงไมเปดเผยหรอรวมมอกบกลมมากนก

2) ขนยอมรบกลม สมาชกเรมผกพนกบกลม

3) ขนรบผดชอบตอตนเอง สมาชกรสกวาตนเปนสวนหนงของกลม และกลมมความสำาคญกบสมาชก สมาชกจงตองรบผดชอบตอตนเอง ความสำาเรจหรอ การรบผดชอบตอตนเองกคอ ความสำาเรจ หรอการรบผดชอบตอกลม

4) ขนเปลยนแกไข สมาชกเรมมการเปลยนแปลงแกไขตนเอง เพอความสำาเรจของกลม

5) ขนยตกลม กลมไดดำาเนนมาถงเปาหมาย และวตถประสงคของกลมในขณะทสมาชกตองเรยนรทจะเปนจากกลม และรบผดชอบตอตนเองภายนอกกลม

ตอนท 3

กรอบแนวคด

ระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน

ระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน คออะไรการดแลชวยเหลอนกเรยน คอ การสงเสรม พฒนา การปองกน

และการแกไขปญหา ใหแกนกเรยน เพอใหนกเรยนมคณลกษณะทพงประสงค มภมคมกนทางจตใจทเขมแขง ม คณภาพชวตทด มทกษะการดำารงชวตและรอดพนจากวกฤตทงปวง

ระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน เปนกระบวนการดำาเนนงานดแลชวยเหลอนกเรยน อยางเปนระบบ มขนตอน มครทปรกษาเปนบคลากรหลกในการดำาเนนงาน โดยการมสวนรวม ของบคลากรทกฝายทเกยวของ ทงภายในและภายนอกสถานศกษา อนไดแก คณะกรรมการสถานศกษา ผปกครอง ชมชน ผบรหาร และครทกคน มวธการและเครองมอทชดเจน มมาตรฐานคณภาพและ มหลกฐานการทำางานทตรวจสอบได

กระบวนการดำาเนนงานของระบบการดแลชวยเหลอนกเรยนมองคประกอบสำาคญ 5 ประการ 1 คอ

1) การรจกนกเรยนเปนรายบคคล2) การคดกรองนกเรยน3) การสงเสรมพฒนานกเรยน4) การปองกนและแกไขปญหา5) การสงตอแตละองคประกอบของระบบมความสำาคญ มวธการและเครอง

มอตางกนไปแตม ความสมพนธเกยวเนองกน ซงเออใหการดแลนกเรยนเปนระบบทมประสทธภาพ ระบบการดแลชวยเหลอนกเรยนจงเปนระบบทมมาตรฐานสามารถดำาเนนการเพอ การประกนคณภาพได

จดครทปรกษาและจดกลมนกเรยน

แผนภม กระบวนการดำาเนนงานตามระบบการดแลชวย

รจกนกเรยนเปนรายบคคล

คดกรองนกเรยน

เสยง/มปญหา

หรอไม?

กจกรรมสงเสรม

กจกรรมปองกน / ชวยเหลอ

ปรบตวดขนหรอไม

รายงานผลของระบบดแลชวยเหลอนกเรยน

ไมมปญหา

ม

ไมดขน

ปรบตวดขน

ภายในสงตอ ภายนอก

1) การรจกนกเรยนเปนรายบคคล

ดวยความแตกตางของนกเรยนแตละคนทมพนฐานความเปนมาของชวตทไมเหมอนกน หลอหลอมใหเกดพฤตกรรมหลากหลายรปแบบ ทงดานบวกและดานลบ ดงนน การรขอมลทจำาเปนเกยวกบตวนกเรยนจงเปนสงสำาคญทจะชวยใหมความเขาใจนกรยนมากขน สามารถนำาขอมลมาวเคราะหเพอการคดกรองนกเรยนเปนประโยชนในการสงเสรม การปองกน และแกไขปญหาของนกเรยนไดอยางถกทาง ซงเปนขอมลเชงประจกษทไดจากเครองมอและวธการทหลากหลาย ตามหลกวชาการ มใชการใชความรสกหรอการคาดเดา โดยเฉพาะในการแกไขปญหานกเรยน ซงจะทำาใหไมเกดขอผดพลาดตอการชวยเหลอนกเรยนหรอเกดไดนอยทสด

2) การคดกรองนกเรยน

เปนการพจารณาขอมลเกยวกบนกเรยนเพอการจดกลมนกเรยนมประโยชนอยางยงในการหาวธการทเหมาะสมในการดแลชวยเหลอนกเรยนใหตรงกบสภาพปญหาและความตองการจำาเปน ดวยความรวดเรวและถกตอง ในระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน อาจจดกลมนกเรยนตามผลการคดกรองเปน 2 , 3 หรอ 4 กลมกได ตามขอบขายและเกณฑการคดกรองทโรงเรยนกำาหนด เชน ในกรณทแบงนกเรยนเปน 4 กลม อาจนยามกลมได ดงน

1. กลมปกต คอ นกรเยนทไดรบการวเคราะหขอมลตาง ๆ ตามเกณฑการคดกรองของโรงเรยน อยในเกณฑของกลมปกต ซงควรไดรบการสรางเสรมภมคมกนและการสงเสรมพฒนา

2. กลมเสยง คอ นกเรยนทอยในเกณฑของกลมเสยงตามเกณฑการคดกรองของโรงเรยน ซงโรงเรยนตองใหการปองกนและแกไขตามกรณ

3. กลมมปญหา คอ นกเรยนทจดอยในเกณฑของกลมมปญหาตามเกณฑการคดกรองของโรงเรยน ซงโรงเรยนตองชวยเหลอและแกปญหา โดยเรงดวน

4. กลมพเศษ คอ นกเรยนทมความสามารถพเศษ มความเปนอจฉรยะแสดงออกซงความสามารถอนโดดเดนดานใดดานหนง หรอหลายดานอยางเปนทประจกษ เมอเทยบกบผมอายในระดบเดยวกน สภาพแวดลอมเดยวกน ซงโรงเรยนตองใหการสงเสรมให นกเรยนไดพฒนาความสามารถพเศษนนอยางเตมศกยภา

3) การสงเสรมและพฒนานกเรยน

การสงเสรมพฒนานกเรยนเปนการสนบสนนใหนกเรยนทกคนในกลมคดกรอง ไมวาจะเปนนกเรยนกลมปกตหรอกลมเสยง มปญหา กลมความสามารถพเศษ ใหมคณภาพมากขน ไดพฒนาเตมศกยภาพ มความภาคภมใจในตนเองในดานตาง ๆ ซงจะชวยปองกนมใหนกรเยนทอยในกลมปกตและกลมพเศษกลายเปนนกเรยนกลมเสยง / มปญหา และเปนการชวยใหนกเรยนกลมเสยง / กลมมปญหา กลบมาเปนนกเรยนกลมปกตและมคณภาพตามมาตรฐานทโรงเรยนหรอชมชนคาดหวงตอไป

การสงเสรมพฒนานกเรยนมหลายวธทโรงเรยนสามารถพจารณาดำาเนนการได แตมกจกรรมหลกสำาคญทโรงเรยนตองดำาเนนการ คอ

1. การจดกจกรรมโฮมรม (Homeroom) หรอกจกรรมหบเหยา

2. การจดประชมผปกครองชนเรยน (Classroom Meeting)

3. การจดกจกรรมเสรมสรางทกษะการดำารงชวต กจกรรมพฒนาผเรยน

4) การปองกนและแกไขปญหา

ในการดแลชวยเหลอนกเรยน ครควรใหความเอาใจใสกบนกเรยนทกคนเทาเทยมกน แตสำาหรบนกเรยนกลมเสยง / มปญหานน จำาเปนอยางมากทตองใหความดแลเอาใจใสอยางใกลชดและหาวธการชวยเหลอ ทงการปองกนและการแกไขปญหา โดยไมปลอยปละละเลยนกเรยนจนกลายเปนปญหาของสงคม การสรางภมคมกน การปองกนและแกไขปญหาของนกเรยน จงเปนภาระงานทยงใหญและมคณคาอยางมากในการพฒนาใหนกเรยนเตบโตเปนบคคลทมคณภาพของสงคมตอไป

การปองกนและการแกไขปญหาใหกบนกเรยนนนมหลายเทคนควธการแตสงทครทปรกษาจำาเปนตองดำาเนนการมอยางนอย ๒ ประการ คอ

1. การใหการปรกษาเบองตน2. การจดกจกรรมเพอปองกนและแกไขปญหา

5) การสงตอ

ในการปองกนและแกไขปญหาของนกเรยนโดยครทปรกษา อาจมกรณทปญหามความยากตอการชวยเหลอ หรอชวยเหลอแลวนกเรยนมพฤตกรรมไมดขน กควรดำาเนนการสงตอไปยงผเชยวชาญเฉพาะดานตอไป เพอใหปญหาของนกเรยนไดรบการชวยเหลออยางถกทางและรวดเรวขน หากปลอยใหเปนบทบาทหนาทของครทปรกษาหรอครคนใดคนหนงเทานนน ความยงยากของปญหาอาจมมากขนหรอลกลามกลายเปนปญหาใหญโตจนยากตอการแกไข ซงครทปรกษาสามารถดำาเนนการไดตงแตกระบวนการรจกนกเรยนเปนรายบคคลหรอการคดกรองนกเรยนกไดขนกบกรณปญหาของนกเรยน

การสงตอแบงเปน 2 แบบ คอ1. การสงตอภายใน ครทปรกษาสงตอไปยงครท

สามารถใหการชวยเหลอนกเรยนได ทงนขนอยกบลกษณะ

ปญหา เชน สงตอครแนะแนว ครพยาบาล ครประจำาวชา หรอฝายปกครอง

2. การสงตอภายนอก ครแนะแนวหรอฝายปกครองเปนผดำาเนนการสงตอไปยงผเชยวชาญภายนอก หากเกดกรณปญหาทมความยากเกนศกยภาพของโรงเรยน

เมอครทปรกษาไดอานมาถงตอนทายของเอกสารเลมนแลว คงมความเขาใจและทราบวาตนเองมความสำาคญและมนใจในการปฏบตหนาทครทปรกษา และมแนวทางในการเปนครทปรกษาทด มความสามารถใหคำาปรกษา ดแลชวยเหลอนกเรยนไดอยางมประสทธภาพ เกดคณภาพได