พระไตรปิฎก - THAICADET.ORGthaicadet.org/Buddhism/tipitaka.doc · Web viewพระไตรป ฎก ก บ การธำรงพระพ ทธศาสนา*

พระไตรปฎก กบ การธำารงพระพทธศาสนา*

ขออนโมทนาททางมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย ไดจดทำาพระไตรปฎก ฉบบแปลภาษาไทย สำาเรจเรยบรอย นบวาเปนงานใหญ เพอประโยชนแกการพระศาสนา คอเปนเคร องรกษาพระพทธศาสนาอยางสำาคญ ถอวาเปนงานทสมกบเกยรตฐานะของมหาวทยาลยสงฆ มหาจฬาฯใชเวลา ๕ ป ในการจดทำาพระไตรปฎกฉบบน ใหสำาเรจเรยบรอย นบวาใชเวลาไมนาน เพราะงานทจดทำานน นอกจากเปนงานทใหญในตวแลว กไดจดทำาใหสมกบเปนงานวชาการดวย หมายความวา นอกจากเปนงานสำาคญทางพระศาสนาแลว กมความ

เปนวชาการอยในตว เชน การทไดทำาบทนำา สรปเนอหาสาระ จดเดน ลกษณะพเศษ ของพระไตรปฎกเลมนน ๆ ไวดวย เปนตน

เมองานนส ำาเรจลลวงไปจงจดงานฉลองขน การสมโภชนนเทากบเปนการประกาศใหรทวกนดวย คอไมใชฉลองแสดงความยนดเทานน แตเปนการทำาใหประชาชนไดมโอกาสรบทราบกวางขวางออกไป จะไดชวยกนใชพระไตรปฎกฉบบนใหเปนประโยชน การใชใหเปนประโยชนกคอ การนำาไปศกษา เลาเรยน คนควา เพอเปนฐานของการปฏบตตอไป

การทขอใหแสดงปาฐกถาน ก ขอบคณทใหโอกาสแตไมม โอกาสทจะไปรวมงาน ยงตอนนเกดปญหาซอนเขามาเฉพาะหนา คอเปนไข และคออกเสบอก คงจะพดเทาทเปนไปไดในหวขอเรอง “พระไตรปฎกกบการธำารงพระพทธศาสนา “

คำาวา “ธำารง” ในทน ถอวามความหมายเหมอนกบค ำาวา “รกษา” จะพดรวมกนไปกไดวา “ธำารงรกษา ” เร อง พระไตรปฎกกบการธำารงพระพทธศาสนา จงมความหมายชดเจนอยแลววา เปนเรองของพระไตรปฎกกบการรกษาพระพทธศาสนา

ธำารงพระพทธศาสนา ดวยการรกษาพระไตรปฎก

รกษาพระไตรปฎก คอรกษาพระพทธศาสนา

แมแตในความหมายอยางงายๆ กเหนไดทนทวาพระไตรปฎกสมพนธกบการธำารงพระพทธศาสนาอยางไร

พระพทธศาสนาคออะไร ตอบงายๆ โดยแปลตามตวอกษรวา พระพทธศาสนา คอคำาสอนของพระพทธเจา

พระไตรปฎกคออะไร พระไตรปฎก กคอคมภรทประมวลเอาคำาสงสอนของพระพทธเจามาจารกไว พระไตรปฎกจงเปนทรวบรวม บรรจไว หรอจารกไว ซงพระพทธศาสนานนเอง

ในเมอพระพทธศาสนาแปลวาคำาสงสอนของพระพทธเจาและพระไตรปฎกเปนทประมวลไวซ งพระพทธศาสนาคอค ำาสอนของพระพทธเจา เพราะฉะนน การรกษาพระไตรปฎกจงเปนการรกษาพระพทธศาสนา

ถาตอบอยางสนทสด กพดไดวา พระไตรปฎกกบการธ ำารงพระพทธศาสนาเปนเร องเดยวกน การธำารงพระไตรปฎก กคอการธำารงพระพทธศาสนา นเปนความหมายอยางงายทสด

รกษาพระไตรปฎก เทากบรกษาพระพทธเจา

ถาพดใหลกลงและใหกวางออกไป พระไตรปฎกมความสำาคญตอการธำารงรกษาพระพทธศาสนาอกหลายอยาง นอกจากมอง

พระพทธศาสนาในความหมายทเปนคำาสงสอนแลว พระพทธศาสนายงหมายถง การเลาเรยน การศกษา การปฏบต และการจดการตางๆ ใหมการเลาเรยนศกษาปฏบตนนทงหมด ซงรวมถงทกอยางทเราเรยกวา เปนสถาบน และเปนพระพทธศาสนาทประชาชนทวไปเขาใจ ในความหมายนพระไตรปฎกกมความสำาคญตอการธำารงพระพทธศาสนา ดงายๆ ดงตอไปน

พระพทธเจาตรสไวเองกอนปรนพพาน ซงเราจำากนแมนทเดยววา เมอพระองคปรนพพานลวงลบไป ไมไดทรงตงพระภกษองคใดเปนศาสดาแทนพระองค แตพระองคไดทรงมอบหมายใหชาวพทธไดรกนวา พระธรรมวนยนนแหละเปนพระศาสดาแทนพระองค ชาวพทธจำานวนมากถงกบจำาพทธพจนภาษาบาลไดวา

“โย โว อานนท มยา ธมโม จ วนโย จ เทสโต ปตโต โส โว มมจจเยน สตถา”

แปลวา ดกอนอานนท ธรรมและวนยใด ทเราไดแสดงแลว และบญญตแลว แกเธอทงหลาย ธรรมและวนยนน จะเปนศาสดาของเธอทงหลายโดยกาลทเราลวงลบไป

น ค อพทธพจนท ใหเหนวา พระธรรมวน ยเป นศาสดาแทนพระพทธเจา พระธรรมวนยนกคอคำาสงสอนของพระพทธเจานนเอง

พระธรรมวนยจงเทากบเปนองคพระศาสดา และเปนตวพระพทธศาสนา

พระธรรมวนยนกประมวลอยในพระไตรปฎก พระไตรปฎกจงเปนทสถตของพระธรรมวนย

เมอพระไตรปฎกเปนทสถตของพระธรรมวนยพระไตรปฎกจงเป นทสถ ตของพระบรมศาสดาของชาวพทธ เม อรกษาพระไตรปฎกไว จงเทากบดำารงรกษาพระพทธเจาไว และรกษาพระพทธศาสนาดวยนนเอง เพราะฉะนน ในความหมายน พระไตรปฎกกมความสำาคญตอการรกษาพระพทธศาสนาอยางเตมท

รกษาพระไตรปฎก

คอรกษาผลงานและจดหมายของการสงคายนา

ในแง ของการสงคายนา ชาวพทธก ร ก นอยแล ววาการ สงคายนาเปนเรองสำาคญ เพราะเปนการประมวลหรอรวบรวมคำาสงสอนของพระพทธเจา

การสงคายนานน เรมมมาตงแตพระพทธเจายงทรงพระชนมอย ดงทพระองคเคยปรารภกบพระจนทะวา ควรจะสงคายนาธรรมทงหลายทพระองคไดทรงสงสอนไว เพอใหพรหมจรยะคอพระศาสนาดำารงอยไดยงยน

พระพทธศาสนานนมชอเรยกไดหลายอยาง คำาเรยกอยางหนง คอทพระพทธเจาตรสเรยกวา “พรหมจรยะ ” หรอพรหมจรรยพรหมจรรยหรอ พรหมจรยะ นน คอพระพทธศาสนา ” ”

พระพทธเจาตรสวา ควรสงคายนาหลกธรรมค ำาสอนของพระองค เพอใหพรหมจรยะดำารงอยย งยนนาน เพอประโยชนและความสขแกพหชน

กอนพระพทธเจาปรนพพาน พระสารบตรไดทำาสงคายนาเปนตวอยางไว ดงปรากฏในสงคตสตร ซงอยในพระไตรปฎกเลม ๑๑ การสงคายนาพระธรรมวนยเรมเอาจรงเอาจงเปนงานเปนการใหญของสงฆสวนรวมขน หลงพทธปรนพพาน ๓ เดอน เมอพระมหากสสปเถระเปนประธานทำาสงคายนาครงท ๑

การสงคายนา ก ค อ ก า ร ปร ะ ม ว ล ค ำา ส ง ส อ น ข อ งพระพทธเจา อนไดแกพระธรรม

วนย มาจดวางไวเปนแบบแผน ใหทรงจำาไวเปนอนหนงอนเดยวกน เปนหลกของพระพทธศาสนาสบมา

พระธรรมวนยทไดสงคายนารวบรวมไวน ตอมากเปนพระไตรปฎก พระไตรปฎกจงเปนผลของการสงคายนา โดยเปนทรวบรวมพระธรรมวนยทไดสงคายนาไวนน

ในเมอพระพทธเจาตรสไวแลววา ใหสงคายนาพระธรรมวนย เพอใหพรหมจรยะคอพระศาสนายงยน เพอประโยชนสขแกชาวโลก พระไตรปฎกกคอผลงานทเปนประจกษพยานของการสงคายนาน เพราะฉะนนพระไตรปฎก จงมความสำาคญโดยเปนทรกษาพระพทธศาสนาอยในตวของมนเอง

รกษาพระไตรปฎก ทำาใหพทธบรษทมคณสมบตทจะรกษาพระพทธศาสนา

กอนจะปรนพพานพระพทธเจาเคยตรสวา พระองคจะปรนพพานตอเมอพทธบรษท ๔ คอ ภกษ ภกษณ อบาสก อบาสกา ทงหลายทงปวง คอพระภกษ ทงเถระ ทงมชฌมะ ทงนวกะ ภกษณกเชนเดยวกน พรอมทงอบาสก อบาสกา ทงทถอพรหมจรรย และทเปนผครองเรอนทงหมด ตองเปนผมคณสมบตทจะรกษาพระศาสนาได คอ

๑. ตองเปนผ ก) มความร เขาใจหลกธรรมคำาสอนของพระพทธเจาไดด และ ข) ประพฤตปฏบตไดถกตอง ตรง เปนธรรมานธรรม ปฏบต

๒. นอกจากรเขาใจเอง และปฏบตไดดแลว ยงสามารถบอกกลาวแนะนำาสงสอนผอนไดดวย

๓. เมอมปรปวาทเกดขน คอ คำาจวงจาบสอนคลาด เคลอนผดเพยนจากพระธรรมวนย กสามารถ ช แจงแกไขไดดวย

ถาพทธบรษททง ๔ มความสามารถอยางน พระองคจงจะปรนพพาน ตอนทพระองคจะปรนพพานนน มารกมา กราบทลวา เวลานพทธบรษท ๔ มคณสมบตพรอมอยางทพระองคไดตรสเหมอนกบเปนเงอนไขไวแลว พระพทธเจาทรงพจารณาเหนวาเปนอยางนน จงทรงรบทจะปรนพพาน โดยทรงปลงพระชนมายสงขาร

พทธดำารสน กเหมอนกบวาพระพทธเจาทรงฝากพระพทธศาสนาไวกบพทธบรษททง ๔ แตตองมองใหตลอดดวยวา ทรงฝากพระพทธศาสนาไวกบพทธบรษททเปนอยางไร ซงกตอบไดเลยวา ทรงฝากไวกบพทธบรษททมคณสมบตอยางทกลาวมาแลว เรมดวยรเขาใจและปฏบตไดถกตองตามพระธรรมวนย หรอถกตองตามธรรมะค ำาสงสอนของพระพทธเจา

พระธรรมวนยนอยท ไหน กอยในพระไตรปฎก ถาไมมพระไตรปฎก พระธรรมวนยกอยมาจนถงปจจบนไมได เพราะฉะนน ชาวพทธจะเปนผมคณสมบตถกตองตามทพระพทธเจาฝากพระศาสนาไว กโดยมพระไตรปฎก และเรยนรเขาใจพระธรรมวนยจากพระไตรปฎกนแหละ

เปนอนวา ในแงนพระไตรปฎกกเปนหลกของพทธบรษท ตองอยคกบพทธบรษท โดยเปนฐานใหแกพทธบรษท ซงจะทำาใหชาวพทธเปนผมคณสมบตทจะรกษาพระศาสนาไวได

นกเปนอกแงหนงทพระไตรปฎกมความสำาคญตอการธำารงพระศาสนา

รกษาพระไตรปฎกไวเปนฐานของปรยต ปฏบต และปฏเวธ

อกแงหนง ขอใหมองวาพระพทธศาสนานคออะไรบางเราพดกนวา พระพทธศาสนาน ตวแทตวจรงถาสรปงายๆ กเปน ๓ ดงทเรยกวาเปนสทธรรม ๓ คอ ปรยต ปฏบต และปฏเวธ พระศาสนาทงหมดกมเทาน คอ ปรยต ปฏบต และปฏเวธ

ปรยต กคอพทธพจนทเรานำามาเลาเรยนศกษา พทธพจนทเราจะเลาเรยนนนอยทไหน กอยในพระไตรปฎก ถาไมมพระไตรปฎก พทธพจนกไมสามารถมาถงเราได การททานสงคายนา กคอ

นำาพทธพจนมารวมไวใหอยในพระไตรปฎกนเอง พทธพจนทรวบรวมไวเหลานนแหละ เปนปรยตทเราเลาเรยน

ปรยตเปนผลจากปฏเวธ และเปนฐานของการปฏบต ทวา ปรยตเปนผลมาจากปฏเวธนน หมายความวา พระพทธเจา

ทรงปฏเวธ คอทรงบรรลผลการปฏบตของพระองคแลว จงทรงนำาประสบการณทเปนผลจากการปฏบตของพระองคนนมาเรยบเรยงรอยกรองสงสอนพวกเรา คอทรงสงสอนพระธรรมวนยไว คำาสงสอนของพระองคนน กมาเปนปรยตของเรา คอเปนสงทเราจะตองเลาเรยน

ปรย ต ท เป นผลจากปฏ เ วธน น หมายถ งปฏ เ วธของพระพทธเจาโดยเฉพาะ คอผลการปฏบตของพระพทธเจา และทพระพทธเจาทรงยอมรบเทานน ไมเอาผลการปฏบตของโยค ฤาษ ดาบส นกพรต ชไพร อาจารย เจาลทธ หรอศาสดาอนใด

ทวาปรยตเปนฐานของการปฏบต กคอ ถาไมไดเลาเรยนปรยต ไมรหลกคำาสอนของพระพทธเจา การปฏบตกเขว กผด กเฉไฉ ออกนอกพระพทธศาสนา ถาปฏบตผด กไดผลทผด หลอกตวเองดวยสงทพบซงตนหลงเขาใจผด ปฏเวธกเกดขนไมได

ถาไมมปรยตเปนฐาน ปฏบตและปฏเวธกพลาดหมด เปนอนวาเหลวไปดวยกน

พดงายๆ วา จากปฏเวธของพระพทธเจา กมาเปนปรยตของเรา แลวเรากปฏบตตามปรยตนน เมอปฏบตถกตองกบรรลปฏเวธอยางพระพทธ เจ า ถ า วงจรน ย งด ำา เน น ไป พระศาสนาของพระพทธเจากยงคงอย

ปรยต ทมาจากปฏเวธของพระพทธเจา และเปนฐานแหงการปฏบตของพวกเราเหลาพทธบรษททงหลาย กอยในพระไตรปฎกนแหละ

ฉะนน มองในแงนกไดความหมายวา ถาเราจะรกษาปรยต ปฏบต และปฏเวธไว กตองรกษาพระไตรปฎกนนเอง

ตกลงวา ในความหมายทจดแบงตวพระศาสนาเปนสทธรรม ๓ หรอบางทแยกเปนศาสนา ๒ คอ ปรยตศาสนา กบปฏบตศาสนานน รวมความกอยทพระไตรปฎกเปนฐาน จงตองรกษาพระไตรปฎกไว เมอรกษาพระไตรปฎกได กรกษาพระพทธศาสนาได

รกษาพระไตรปฎกไวได พระรตนตรยจงจะยงปรากฏอย

แมแตจะมองในแงพระรตนตรย เรากเหนวาพระไตรปฎกนเปนทรกษาพระรตนตรยอกเชนกน เราบอกวาพระ รตนตรยนนเปนหลกของพระพทธศาสนา เพราะเปนหลกแหงความเชอหรอหลกแหงศรทธา

๑ . พระ ไตรป ฎกเป นท สถ ตของพระพทธเจ า แมว าพระพทธเจาเสดจดบขนธปรนพพานแลว เรากมพทธพจนตรสไวอยางทไดบอกตงแตตนแลววา เมอพระองคลวงลบไป ธรรมวนยจะเปนศาสดาแทนพระองค พระธรรมวนยกอยในพระไตรปฎก แสดงวา พระศาสดาของเรายงอย พระพทธเจายงอย และอยในพระไตรปฎกนนเอง ด งท บอกแลววาพระไตรปฎกเป นท สถ ตของพระพทธเจา

๒. พระไตรปฎกทำาหนาทของพระธรรม เรารจกพระธรรมวนย คอคำาสงสอนของพระพทธเจา จากพระไตรปฎก พระธรรมวนยนน เราเรยกสนๆ วา พระธรรม เวลาเราจะแสดงอะไรเปนสญลกษณแทนพระธรรม เรากเอาพระไตรปฎกมาตงเปนเคร องหมายของพระธรรม เพราะพระธรรมอยในพระไตรปฎก

๓. พระไตรปฎกเปนทรองรบพระสงฆ พระสงฆนนเกดจากพทธบญญตในพระไตรปฎก หมายความวา พระภกษทงหลายทรวมเปนภกขสงฆะคอภกษสงฆนน บวชขนมา และอยไดดวยพระวนย

วนยปฎกเปนทบรรจไวซงกฎเกณฑ กตกา คอพทธบญญตทรกษาไวซงภกขสงฆะ สงฆอยไดดวยวนย วนยนนเปนทกอกำาเนดและเปนทดำารงไวซงสงฆะ และสงฆะนนกทำาหนาทเปนผทจะรกษาสบทอดพระศาสนา สงฆะจงผกพนเนองอยดวยกนกบพระไตรปฎก

รวมความวา พระรตนตรย ตองอาศยพระไตรปฎกเปนทปรากฏตวแกประชาชนชาวโลก เรมตงแตพทธศาสนกชนเปนตนไป พระไตรปฎก จงมความสำาคญในฐานะเปนท ปรากฏของพระรตนตรย

ดงนน การธำารงพระไตรปฎกจงเปนการธำารงไวซงพระรตนตรย ซงกคอการธำารงไวซงพระพทธศาสนา

รกษาพระไตรปฎก คอรกษาไตรสกขา ททำาใหพระพทธศาสนาเขาไปอยในชวตของชาวพทธ

อกแงหนง เราอาจมองลกลงไปถงขนทเอาพระพทธศาสนาเปนเนอเปนตวของเรา หรอเปนชวตของแตละคน

พระพทธศาสนาในความหมายทเปนแกนสารแทๆ กคอผลทเกดขนเปนความดความงาม เปนความเจรญกาวหนางอกงามขน หรอเปนการพฒนาขนของไตรสกขาในชวตของเรานเอง

พดอกอยางหนงวา พระพทธศาสนาเจรญขนเปนเนอเปนตวของเรา หรอเปนชวตของเราทซมซาบเอาพระพทธศาสนาเขามาไวในเนอในตว

พระพทธศาสนาชนดทเปนเนอเปนตวเปนชวตของเราน กตองอาศยพระไตรปฎกอกเชนกน เพราะวาพระพทธศาสนาในความหมายน หมายถงการทสามารถละ โลภะ โทสะ โมหะ ได การทจะละ โลภะ โทสะ โมหะ ได กดวยการปฏบตตาม ศล สมาธ ปญญา

ถามวา ศล สมาธ ปญญา เรารไดจากไหน ตอบวา ศล สมาธ ปญญา เปนขอปฏบตทตองมปรยตเปน

แหลงชบอก และแหล ปรยตทชบอกนนกคอพระไตรปฎก พระไตรปฎกทแสดงไตรสกขา คอ ศล สมาธ ปญญา ไวนน

ประกอบดวย ๑. พระวนยปฎก เปนแหลงทรวมศลของพระสงฆ เพราะ

ศลของพระภกษทเรยกกนวาศล ๒๒๗ อยในพระวนยปฎก แตทจรงไมเฉพาะ ๒๒๗ ทเปนศลในปาตโมกขเทานน แมศลนอกปาตโมกขกยงมในพระวนยปฎกนนอกมาก และทงหมดนนกเปนเร องของวนยหรอ

เรองศล คอการฝกหดพฒนาพฤตกรรมทแสดงออกในความสมพนธทางกาย และวาจา

๒. พระสตตนตปฎก ความจรงพระสตรมครบหมด มทงศล สมาธ และปญญา แตเวลาจดระเบยบเปนหมวดหม ทานชใหเหนจดเดนของพระไตรปฎกแตละปฎก ทานกลาววาพระสตตนตปฎกนเนนหนกในสมาธ คอ การพฒนาดานจตใจ

๓. พระอภธรรมปฎก เนนหนกดานปญญา พดอยางปจจบนวาเปนเนอหาทางวชาการลวนๆ ยกเอาสภาวธรรมทละเอยดประณตลกซงขนมาวเคราะหวจย จงเปนเรองของปญญา ตองใชปรชาญาณอนลกซง

เปนอนวา พระไตรปฎกนนทานเอามาโยงกบขอปฏบตทเรยกวาศล สมาธ ปญญา ซงเปนขอปฏบตทเกดผลเปนจรงในชวตจตใจของคน อนจะทำาใหพระพทธศาสนาถกยอยเขาไปเปนชวตจตใจของเรา

ถาใครปฏบตตามหลกศล สมาธ ปญญา ทแสดงไวในพระไตรปฎก ชวตของผนนจะกลายเปนเหมอนตวพระพทธศาสนาเอง เหมอนดงวาเรารกษาพระพทธศาสนาไวดวยชวตของเรา เพราะพระพทธศาสนาเจรญขนมาเปนเนอตวเปนชวตของเราแลว ตราบใด

ชวตเรายงอย พระพทธศาสนากยงคงอย เราอยไหน เราเดนไปไหน พระพทธศาสนากอยทนน และกาวไปถงนน

ขอนเปนขนทส ำาคญมาก คอ ชาวพทธจะรกษาพระพทธ-ศาสนาไวไดดทสด ดวยชวตของแตละคน

เมอแตละคนนนมทงความร มทงการปฏบต และไดประจกษแจงผลของพระพทธศาสนาแลว พระพทธศาสนากเปนเนอเปนตวของเขา เปนชวตของเขา ตราบใดทเขายงมชวตอย พระพทธศาสนากยงดำารงอย เพราะอยในตวของแตละคน แลวคนอนลกหลานกมาสบตอกนไป

อยางนเรยกวาพระพทธศาสนาอยดวยวธการรกษาอยางสงสด พดไดวา พระไตรปฎกเขามาอยในเนอตวของคนแลว ไมใชอยแคเปนตวหนงสอ

แตกอนจะมาอยในตวคนได กตองมคมภรพระไตรปฎกนแหละเปนแหลงบรรจรกษาไว แมแตเราจะปฏบตใหสงขนไปเรากตองไปปรกษาพระอาจารยทเรยนมาจากพระไตรปฎกหรอจากอาจารยทเรยนตอมาจากอาจารยรนกอนทเรยนจากพระไตรปฎก ซงอาจจะถายตอกนมาหลายสบทอด ถาเราอานพระไตรปฎกเองไมได กไปถามพระอาจารยใหทานชวยคนให ถาเราคนเองเปน เรากไปคนเอง เมอคนไดความรในหลกคำาสอนมาแลว เรากสามารถปฏบตใหเจรญงอกงามใน

ศล สมาธ ปญญา ยงขนไป

สรปวา ชวตของเราชาวพทธองอาศยพระไตรปฎกโดยตรง ดวยการนำาหลกคำาสอนมาปฏบตใหเกดผลในชวตจรง

นเป นความหมายแงตางๆ เกยวกบความส ำาคญของพระไตรปฎก ในการธำารงรกษาไวซงพระพทธศาสนา

เมอพระไตรปฎกดำารงพระพทธศาสนา เราจะรกษาพระพทธศาสนา เรากมาดำารงรกษาพระไตรปฎก เพราะฉะนนการดำารงรกษาพระไตรปฎกกเทากบดำารงพระพทธศาสนาไวดวย

ธำารงพระพทธศาสนาได เมอพระไตรปฎกอยคพทธบรษท ๔ ‘องคประกอบใหญๆ ในการรกษาพระพทธศาสนา ม ๒ อยาง

คอ๑. ผทจะรกษาพระพทธศาสนา กคอพทธบรษท ๔ การทจะ

รกษากตองมคนทจะรกษา ไมอยางนนจะไปรกษาไดอยางไร คนทจะรกษาพระพทธศาสนานน พระพทธเจากตรสไวแลววา ไดแก พทธบรษท ๔ คอ ภกษ ภกษณ อบาสก อบาสกา เวลานภกษณไมมแลว กไมเปนไร พทธบรษททอยน เรากถอวาเหมอนกบบรษท ๔ ยงท ำาหนาทกนอย เรยกงายๆ วาเปนบรรพชต กบคฤหสถ หรอชาววด กบชาวบาน หรอพระสงฆ กบญาตโยม พทธบรษท ๔ เป นผรกษาพระพทธศาสนา

๒. เนอตวของพระพทธศาสนาทเราจะรกษานน กอยทพระไตรปฎก เนอตวของพระไตรปฎก หรอตวพระพทธ-ศาสนาแทๆ ทอยในพระไตรปฎกนน เราเรยกวาพระธรรมวนย พระธรรมวนยเปนตวหลกการ

เปนอนวาม ๒ ฝาย คอ

๑. ตวคนทจะรกษาพระพทธศาสนา ไดแกพทธบรษท ๔ ๒. ตวพระพทธศาสนาอนเปนหลกการทเราจะตองรกษา

ไดแกพระธรรมวนยทอยในพระไตรปฎก

สองอยางนอาศยซงกนและกน พระธรรมวนยทเปนหลกของพระศาสนา คอคำาสงสอนของพระพทธเจา จะดำารงอย และจะเกดผลเปนประโยชน กตองมาปรากฎทตวพทธบรษท ๔ ตองอาศยพทธบรษท ๔ เปนทงทรกษาไว และเปนทปรากฏผล หรอเปนทจะนำาไปใชประโยชน

พรอมกนนนในเวลาเดยวกน พทธบรษท ๔ จะมความหมายเปนพทธบรษทขนมาได และจะไดประโยชนเจรญงอกงามในพระพทธศาสนา กเพราะมธรรมวนยทรกษาไวในพระไตรปฎกเปนหลกอย

ฉะนน สองอยางนจงตองอาศยซงกนและกน เทากบเปนเครองเตอนใจวา เราชาวพทธ หรอพทธบรษททง ๔ นแหละ คอผมหนาททจะรกษาพระพทธศาสนา และการรกษาพระพทธศาสนานนกทำาไดดวยการรกษาพระธรรมวนย และจะรกษาพระธรรมวนยไดกดวยการเลาเรยน ศกษา ปฏบต ใหพระธรรมวนยใน

พระไตรปฎกเกดประโยชนเปนจรงขนแกชวตของตนและแกสงคมทงหมด

เราจะรกษาพระพทธศาสนาไวได กตองใหพระไตรปฎกยงคงอยคกบพทธบรษททง ๔

ทพดมานมความหมายวา พทธบรษทจะตองร ำาลกตระหนกถงความสำาคญของพระธรรมวนย และพทธบรษทนนจะตองรกษาพระธรรมวนยไวดวยการ เลาเรยน ศกษา ปฏบต ทำาใหเกดเปนประโยชนแกชวตของตน และนำาไปขยายผลใหเกดเปนประโยชนแกสงคมและแกชาวโลกทงหมด

ท งน ใหสมกบท พระพทธเจาตรสไวว า พรหมจรยะ คอพระพทธศาสนา ควรจะอยยงยน เพอประโยชนสขแกพหชน ถาพดดวยภาษาสมยใหมกคอแกมวลชน ตลอดจนใหเปนประโยชนแกชาวโลกทงหมด ตามคตทวา โลกานกมปายะ

นนคอหนาทของพทธบรษท โดยเฉพาะพระภกษ ซงจะตองปฏบตหนาทดวยเหนแกประโยชนสขของชาวโลก

นแหละคอความสมพนธระหวางพทธบรษท ๔ กบพระธรรมวนย ซงจะตองระลกตระหนกไวใหด

บดน พวกเราเหลาพทธบรษท ทง ๔ มาประชมพรอมกนแลว เรากำาลงทำาหนาทของชาวพทธ คอการรกษาพระพทธศาสนา โดยเรมตนดวยการเหนความสำาคญของพระไตรปฎก วนนเราจงพรอมใจกนมารวมกจกรรมทเกยวกบพระไตรปฎก แสดงวาอยางนอยเราเหนความสำาคญของพระ-ไตรปฎกแลว แตอยาเอาแคเหนความสำาคญ

การเหนความสำาคญของพระไตรปฎกนน แนนอนวาสำาคญอยางยง เวลานเรารจกพระไตรปฎกกนนอยไปหนอยเหนความสำาคญของพระไตรปฎกกนนอยไปหนอย ตอไปนจะตองรจกพระไตรปฎกกนใหมาก และเหนความสำาคญของพระไตรปฎกกนใหมาก

เมอเหนความสำาคญแลวกชวนกนรกษา ชวนกนรกษาอยางไร กมาเลาเรยน มาชวนกนอาน มาชวนกนเรยน มาเลาใหกนฟง มาอธบายใหกนฟง ครนเลาเรยนแลวกเอาไปใชปฏบต โดยนำาเอาความร เขาใจทไดศกษามาแลวนนไปพฒนา ศล สมาธ ปญญา ขดเกลาพฤตกรรม กาย วาจา ของตน พฒนาจตใจของตน พฒนาปญญาของตน ใหชวตเจรญงอกงามขนใน ศล สมาธ ปญญา กจะไดรบประโยชนเสวยผลทพงเกดมจากพระพทธศาสนา

ทกลาวมานคดวาเปนคณคาซงจะเกดขนจากการฉลองหรอสมโภชพระไตรปฎกครงนดวย หมายความวา การสมโภช ฉลองพระไตรปฎกจะเกดผลแทจรง กตอเมอไปออกผลแกชวตและสงคมของ

ชาวพทธ ตลอดจนคนทงโลก เรยกวานำามาซงประโยชนสขแกชาวโลกทงปวง

ขอใหการสมโภชเฉลมฉลองพระไตรปฎกของมหาจฬาลงกรณราชวทยาลยครงน จงเกดผลอำานวยประโยชนแกพระพทธศาสนา แกชวตของชาวพทธทกคน และแกชาวโลกทงมวล ใหอยในความดงามและรมเยนเปนสข ตลอดกาลยงยนนานทกเมอ

* ปาฐกถาธรรมของพระธรรมปฎก โดยวดทศน (ถายทวดญาณเวศกวน เนองจากพระธรรมปฎกอาพาธ) ฉายในวนสมโภชพระไตรปฎก ฉบบแปลภาษาไทย ของมหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย ณ มหาจฬาลงกรณราชวทยาลย ณ วนท ๗ พฤศจกายน ๒๕๔๒

ความสำาคญ และ

การรกษาพระไตรปฎก*

กอนจะพดถงพระไตรปฎก ควรทำาความเขาใจกนกอนวา พระพทธศาสนาคออะไร

พระพทธศาสนา กคอคำาสอนของพระพทธเจา การทเรานบถอพระพทธศาสนา กคอนบถอคำาสอนของพระพทธเจา

ขอใหนกยอนหลงไปถงสมยพทธกาล เมอพระพทธเจาออกประกาศพระศาสนา ยงไมมพระพทธศาสนา ทานทงหลายทมาเปนพระสาวกของพระพทธเจา ก ค อต องการมาฟงค ำาสอนของ

พระพทธเจา เพราะเหตทตองการฟงคำาสงสอนของพระพทธเจา กจงเปนผฟงทเราเรยกวาเปนสาวก คำาวา สาวก “ ” นน กแปลวาผฟงนนเอง

เมอฟงคำาสงสอนของพระพทธเจาทเรยกวาพระพทธศาสนาแลว กไปปฏบตตามคำาสงสอนของพระองค การฟงคำาสงสอนของพระพทธเจาแลวปฏบตตามนน กเปนพระพทธศาสนาอก พระพทธศาสนาจงมความหมาย ทงเปนคำาสงสอนของพระพทธเจา และการปฏบตตามคำาสงสอนนน

ถงความหมายขยายไกล กจบหวใจพระพทธศาสนาไวใหได

ตอมากมการจดตงเป นชมชน เป นสถาบน เป นองคกร หมายความวา คนมารวมกนเรยน มาฟงค ำาสงสอน ขยายออกไป เรยกวาเลาเรยนคำาสงสอนของพระพทธเจา แลวกปฏบต ทำากนอยางเปนจรงเปนจง เปนจำานวนมาก กตองมการจดสรรดแลตางๆ เพอให

คนทงหลายทมาอยรวมกนเพอวตถประสงคอยางน ไดเรยนไดฟง แลวกไดปฏบตตามคำาสอน ของพระพทธเจาอยางไดผล การจดสรรดแลใหมการเลาเรยน สดบฟง และปฏบตตามคำาสอนของพระพทธเจา กเรยกวาเปนพระพทธศาสนาดวย ความหมายของพระพทธศาสนากเลยกวางขวางออกไป

พอถงขนจดตง การดแลใหมการเลาเรยนและปฏบต กเลยรวมไปถงทกสงทกอยางทเกดขนมาเปนชมชน เปนองคกร เปนสถาบนหรออะไรๆ ทกวางขวางออกไป ความหมายของพระพทธศาสนากขยายออกไป เปนอยางทเราเขาใจในปจจบนน จนกระทงไปๆ มาๆ กเลยลมไปเลย ไมรวาตวพระพทธศาสนาคออะไร อยตรงไหน ถาไมทบทวนกนไวใหด ตอไปกจบไมถก วาทแทนนพระพทธศาสนากอยทจดเรม คอคำาสงสอนของพระพทธเจาเทานนเอง

เพราะฉะนน จะตองจบตวพระพทธศาสนาไวใหอยทคำาสงสอนของพระพทธเจาใหได ไมวาอะไรกตาม ถามการปฏบต มการเชอถอกนไปมากมายใหญโต แตเสรจแลว ไมใชคำาสงสอนของพระพทธเจา กไมใชพระพทธศาสนา

ทวามานเปนเรองแรกทตองทำาความเขาใจกอน เปน อนวา คนทมาหาพระพทธศาสนา กคอตองการคำาสงสอนของพระพทธเจา เราไมเอาอะไรอยางอน เราไมไดตองการคำาสงสอนของคนอน เปนตน

เม อเราตองการค ำาส งสอนของพระพทธเจา ถ าเป นสมยพทธกาล จะทำาอยางไร เรากไปฟงพระพทธเจา ถาอยในวดเดยวกบพระองค กไปหาไปเฝาพระองค ไปทธรรมสภา ทพระพทธเจาตรสแสดงธรรม ไปฟงพระองค หรอซกถามพระองค ทลถามปญหาตางๆ ใหพระองคตรสตอบให ถาอยไกลกเดนทางมา บางคนมาจากตางประเทศ ขมา หรอวานงเกวยน เดนทางกนมาเปนวนเปนเดอน กเพยงเพอมาฟงพระพทธเจาสงสอน

จดเรมความคดรวบรวม-รกษาพระพทธศาสนา คอตนแบบของการสงคายนา

ตอมา พระ-พทธเจาปรนพพาน พระองคจากเราไปแลว ถาเราตองการพระพทธศาสนา คอคำาสงสอนของพระ-พทธเจา เราจะเอาจากทไหน พระพทธเจาปรนพพานไปแลว ถาไมมการรวบรวมบนทกคำาสงสอนของพระองคไว พระพทธศาสนา กเปนอนวาหมดสน

ฉะนน เรองตอไปนสำาคญมาก คอการรวบรวมและบนทกจารกคำาสงสอนของพระพทธเจาไว ตอจากนนกนำาสบทอดกนมาจนถงยคปจจบนวาทำาอยางไร พวกเราเวลาน จงโชคดทมโอกาสรจกพระพทธศาสนา

ขอยอนไปเลาวา แมแตเมอพระพทธเจายงทรงพระชนม อยพระพทธเจาเองและพระสาวกองคสำาคญ โดยเฉพาะพระสารบตร กไดคำานงเร องนไวแลววา เมอพระพทธเจาปรนพพานไปแลว ถาไมมการรวบรวมประมวลคำาสอนของพระองคไว พระพทธศาสนากจะสญสน ด งน นท งๆ ท พระ-พทธเจายงทรงพระชนมอย ก ได มการรเร ม เปนการนำาทางไวใหเปนตวอยางแกคนรนหลงวา ใหมการรวบรวมคำาสอนของพระองค ซงเราเรยกวา สงคายนา

สงคายนา คอการรวบรวมคำาสงสอนของพระพทธเจา แลวทรงจำาไวเปนแบบแผนอนเดยวกน คอรวบรวมไวเปนหลก และทรงจำาถายทอดสบมาเปนอยางเดยวกน ตวอยางในสมยพทธกาลกม เปนพระสตรหนงเลย

ตอนนนกปลายพทธกาลแลว นครนถนาฏบตรผเปนศาสดาของศาสนาเชนไดสนชวตลง สาวกของทานไมได รวบรวมคำาสอนไว และไมไดตกลงกนไวใหชดเจน ปรากฏวาเมอศาสดาของศาสนาเชนสนชวตไปแลว สาวกลกศษยลกหา กแตกแยกทะเลาะววาทกนวา ศาสดาของตนสอนวาอยางไร

คร งน น ท านพระจ นทเถระได น ำาข าวน มากราบทลแด พระพทธเจา และพระองคได

ตรสแนะนำาใหพระสงฆทงปวงรวมกนสงคายนาธรรมทงหลายไว เพอใ ห พ ร ะ ศ า ส น า ด ำา ร ง อ ย ย ง ย น เ พ อ ป ร ะ โ ย ช น ส ข แ ก พ ห ช น (ท.ปา.๑๑/๑๐๘/๑๓๙)

เวลานน พระสารบตรอครสาวกยงมชวตอย คราวหนงทานปรารภเรองนแลวกกลาววา ปญหาของศาสนาเชนนน เกดขนเพราะวาไมไดรวบรวมรอยกรองคำาสอนไว เพราะฉะนนพระสาวกทงหลายทงปวงของพระพทธเจาของเราน ควรจะไดทำาการสงคายนา คอรวบรวมรอยกรองประมวล คำาสอนของพระองคไวใหเปนหลก เปนแบบแผนอนหนงอนเดยวกน

เมอปรารภเชนนแลวพระสารบตรกไดแสดงวธการ สงคายนาไวเปนตวอยาง โดยทานไดรวบรวมคำาสอนทพระพทธเจาทรงแสดงไวเปนขอธรรมตางๆ มาแสดงตามลำาดบหมวด ตงแตหมวดหนง ไปจนถงหมวดสบ คอเปนธรรมหมวด ๑ ธรรมหมวด ๒ ธรรมหมวด ๓ ไปจนถงธรรมหมวด๑๐ เมอพระสารบตรแสดงจบแลว พระพทธเจากไดประทานสาธการ (ท.ปา.๑๑/๒๒๕-๓๖๓/๒๒๔-๒๘๖)

หลกธรรมทพระสารบตรไดแสดงไวน จดเปนพระสตรหนงเรยกวา สงคตสตร แปลงายๆ วาพระสตรวาดวยการ สงคายนา หรอสงคต

นเปนตวอยางทพระอครสาวกสงสด คอพระสารบตรไดกระทำาไว แตปรนพพานแลวกเปนอนวา พระสารบตรไมไดอยทจะท ำางานนตอ แตกมพระสาวกผใหญทไดด ำาเนนงานนตอมาโดยไมไดละทง กลาวคอพระมหากสสปเถระ ซงตอนทพระพทธเจาปรนพพานนน เปนพระสาวกผใหญ มอายพรรษามากทสด

เมอพระพทธเจาปรนพพานงานรกษาพระพทธศาสนากเรมทนท

พระมหากสสปเถระนน ทราบขาวปรนพพานของพระพทธเจา เมอพระองคปรนพพานแลวได ๗ วน ขณะททานกำาลงเดนทางอยพรอมดวยหมลกศษยจำานวนมาก

เมอไดทราบขาวนน ลกศษยของพระมหากสสปะจำานวนมากซงยงเปนปถชนอย กไดรองไหคร ำาครวญกน ณ ทนนมพระภกษทบวชเมอแกองคหนง ชอวาสภททะ ไดพดขนมาวา ทานทงหลายจะรองไหกนไปทำาไม พระพทธเจาปรนพพานนกดไปอยาง คอวา ตอนทพระองคยงอยนน พระองคกคอยดแล คอยกวดขน ตรสหามไมใหทำาสงโนนสงน แนะนำาใหทำาสงนนสงน พวกเราก

ลำาบาก ตองคอยระมด ระวงตว ทนพระพทธเจาปรนพพานไปแลวน พวกเราคงจะทำาอะไรไดตามชอบใจ ชอบอะไรกทำา ไมชอบอะไรกไมทำา

พระมหากสสปเถระไดฟงคำานแลว กนกคดอยในใจ แตไมไดกลาวออกมา คอทานนกคดวา พระพทธเจาปรนพพานไปใหมๆ แคน กยงมคนคดทจะทำาใหเกดความแปรปรวน หรอประพฤตปฏบตให วปรตไปจากพระธรรมวนย ทานกเลยคดวาควรจะทำาการสงคายนา

ทานวางแผนไวในใจวาจะชกชวนพระเถระผใหญ ซงเปนพระอรหนตทงหลายทมอยสมยนน ซงลวนทนเหนพระพทธเจา ไดฟงคำาสอนของพระองคมาโดยตรง เปนผรคำาสอนของพระพทธเจา และไดอยในหมสาวกทเคยสนทนาตรวจสอบกนอยเสมอ รวาอะไรเปนค ำาสอนของพระพทธเจา จะชวนใหมาประชมกน มาชวยกนแสดง ถายทอด รวบรวม ประมวลคำาสงสอนของพระพทธเจา แลวตกลงวางมตไว กคอคดวาจะทำา สงคายนา

แตเฉพาะเวลานน ทานตองเดนทางไปทปรนพพาน และจดการเร องการถวายพระเพลงพระพทธสรระใหเสรจเสยกอน ทานจงเดนทางไปยงเมองกสนารา แลวกเปนประธานในการถวายพระเพลงพระพทธสรระ ในพระราชปถมภของกษตรยมลละทงหลาย

เมองานจดการเร องพระพทธสรระเสรจแลว พระมหากสสปเถระกดำาเนนงานตามททานไดคดไว คอไดชกชวน นดหมายกบพระอรหนตผใหญ เพอจะทำาการสงคายนา

ตอจากนนกเปนเร องของงานใหญแหงการสงคายนา ซ งมการเตรยมการถง ๓ เดอน ซงไดทประชมทถำาสตต- บรรณคหา ณ ภเขาชอเวภาระ เมองราชคฤห พระเจาแผนดน ตอนนนทรงพระนามวาอชาตศตร ซ งไดทรงเปนผอปถมภการ สงคายนา ตงแตการจดเตรยมสถานท

เมอจะทำาสงคายนา กมการคดเลอกตวบคคลทจะเขารวมประชม จงคดเลอกไดพระอรหนต ๕๐๐ องค ทเหนรวมกนวาเปนผมคณสมบต มความร ความสามารถ เชนเปนหวหนาหมคณะ เปนผไดจ ำาคำาสอนของพระพทธเจาไวไดมากและชดเจน

ในการประชมน พระมหากสสปเถระทำาหนาทเปนประธาน โดยเปนผซกถาม

คำาสงสอนของพระพทธเจานน พระพทธเจาเองทรงแบงไวเปน ๒ สวน เรยกวา ธรรมสวนหนง และวนยสวนหนง

ธรรม คอหลกคำาสอนวาดวยความจรงของสงทงหลาย พรอมทงขอประพฤตปฏบตทพระพทธเจาทรงแนะน ำาตรสแสดงไวโดยสอดคลองกบความจรงนน

สวน วนย คอประมวลพทธบญญตเกยวกบหลกเกณฑตางๆ ในการเปนอย หรอกฎระเบยบตางๆ ของสงฆ ทจะดำารงไวซงภาวะอนเกอหนนใหภกษและภกษณประพฤตปฏบตตามธรรมนนอยางไดผลด และรกษาพระศาสนาไวได

ดวยเหตนจงเรยกพระพทธศาสนา ดวยคำาสนๆ วา ธรรมวนย

ฝายธรรมนน ผทไดฟงคำาสงสอนของพระพทธเจาอยตลอดเวลา เพราะตดตามพระองคไปอยใกลชด เป นผอป ฏฐากของพระองค กคอพระอานนท ทประชมกใหพระอานนทเปนผนำาเอาธรรมมาแสดงแกทประชม หรอเปนหลกของทประชมในดานธรรม

สวนดานวนย พระพทธเจาทรงยกยองพระอบาลไววาเปนเอตทคคะ ทประชมกคดเลอกพระอบาลใหมาเปนผน ำาในดานการวสชนาเรองของวนย

ทงหมดนเราเรยกกนงายๆ วา สงคายนาพระธรรมวนย เมอไดตวบคคลเรยบรอยแลวกเร มประชมกน อยางทกลาว

แลววา ทถำาสตตบรรณคหา โดยมพระอรหนต ๕๐๐ องค เร มการประชมเมอพระพทธเจาปรนพพานแลวได ๓ เดอน การประชมดำาเนนอยเปนเวลา ๗ เดอน จงเสรจสน แสดงวาเปนงานทใหญมาก

เรองการทสงคายนาครงแรกน ทานเลาไวในพระไตร-ปฎกดวย ผ ต อ ง ก า ร ค ว า ม ล ะ เ อ ย ด ส า ม า ร ถ ไ ป อ า น ไ ด เ อ ง (วนย.๗/๖๑๔-๖๒๘/๓๗๙-๓๙๔)

เมอสงคายนาพระธรรมวนยกใหพระพทธศาสนาเถรวาทเกดขนมา

วธการสงคายนา ทเรยกวาวธการรอยกรองหรอรวบรวม พระธรรมวนย หรอประมวลคำาสงสอนของพระพทธเจา กคอ นำาเอาคำาสงสอนของพระพทธเจามาแสดงในทประชม แลวกมการซกถามกน จนกระทงทประชมลงมตวาเปนอยางนนแนนอน เมอไดมตรวมกนแลวในเรองใดกใหสวดพรอมกน

การสวดพรอมกนนน แสดงถงการลงมตรวมกนดวย และเปนการทรงจำากนไวอยางนนเปนแบบแผนตอไปดวย หมายความวา

ตงแตนนไป คำาสอนตรงนนกจะทรงจำาไวอยางนน เมอจบเรองหนงกสวดพรอมกนครงหนง อยางนเรอยไป ใชเวลาถง ๗ เดอน

การสวดพรอมก นน น เ ร ยกว า ส งคายนา เพราะค ำาว า สงคายนา หรอเรยกอกอยางหนงวา สงคต แปลวา สวดพรอมกน คายนา หรอคต (เทยบกบคต ในคำาวาสงคต) แปลวาการสวด สำ แปลวาพรอมกน สงคายนา กคอสวดพรอมกน ถาเปนชาวบานกรองเพลงพรอมกน

เปนอนวา ผานเวลาไป ๗ เดอน พระอรหนต ๕๐๐ องค กไดทำาสงคายนา ประมวลคำาสอนของพระพทธเจามาเปนมตรวมกนไดเรยบรอย คำาสอนทรวบรวมประมวลไวน เปนทมนใจ เพราะทำาโดยทานทไดทนรทนเหนทนเฝาทนฟงจากพระพทธเจาโดยตรง

ค ำาสอนทลงมตก นไวอยางน ซ งเราน บถ อก นมา เรยกวา เถรวาท แปลวา คำาสอนทวางไวเปนหลกการของพระเถระ คำาวาเถระในทน หมายถงพระเถระผประชมทำาสงคายนา ครงท ๑ ทวาไปแลวน

พระพทธศาสนาซงถอตามหลกทไดสงคายนาครงแรกดงกลาวมาน เรยกวา เถรวาท หมายความวา คำาสงสอนของพระพทธเจา คอพระธรรมวนย ทงถอยคำาและเนอความ อยางไรททานสงคายนากนไว กทรงจำากนมาอยางนน ถอตามนนโดยเครงครด

เพราะฉะนนจงตองรกษาแมแตตวภาษาเดมดวย หมายความวารกษาถอยคำาขอความดงเดมทเปนของแทของจรง ภาษาทใชรกษาพระธรรมวนยไวน เรยกวาภาษาบาล เพราะฉะนน ค ำาสอนของเถรวาทจงรกษาไวในภาษาบาลตามเดม คงไวอยางททานสงคายนา

พระธรรมวนยสำาคญเพยงใด จงทำาใหตองมการสงคายนา

ธรรมวนย หรอหลกคำาสอนทสงคายนาไวนแหละ เปนตวพระพทธศาสนา เพราะไดบอกแลววาพระพทธศาสนากคอคำาสงสอนของพระพทธเจา เรานบถอพระพทธศาสนา กคอเรานบถอคำาสงสอนของพระพทธเจา แลวปฏบตไปตามคำาสงสอนนน พรอมทงดแลจดสรรทำาการตางๆ เพอใหชาวพทธทงหลายไดเรยนรปฏบตตามคำาสงสอนของพระพทธเจานน

การปฏบตอยางนกเปนไปตามทพระพทธเจาเองไดตรสไวคอเมอพระพทธเจาจะปรนพพาน พระองคไดตรสไวเองวา พระองคไมไดทรงแตงตงพระภกษสาวกองคใดใหเปนศาสดาแทนพระองค แตพระองคตรสไวเปนภาษาบาลวา

โย โว อานนท มยา ธมโม จ วนโย จ เทสโต ปญ?ตโต โส โว มมจจเยน สตถา. (ท.ม.๑๐/๑๔๑/๑๗๘)

แปลวา: ดกรอานนท ธรรมและวนยใด ทเราไดแสดงแลว และบญญตแลว แกเธอทงหลาย ธรรมและวนยนน จกเปนศาสดาของเธอทงหลาย ในเมอเราลวงลบไป

หมายความวา พระพทธเจาตรสใหพระธรรมวนย คอคำาสงสอนของพระองคน เปนศาสดาแทนพระองค

เพราะฉะนน การสงคายนาจงถอดวยวาเปนการปฏบตตามพทธพจน ทเหมอนกบไดทรงฝากฝงสงเสยไววา ใหพระธรรมวนย คอคำาสงสอนของพระองค เปนศาสดาแทนพระองค

เมอรอยางนแลว ถาเราเคารพพระพทธเจา เรากตองรกษาพระธรรมวนยไวใหด เพราะการรกษาพระธรรมวนยทสงคายนาไว กคอรกษาพระศาสดาของเราไว เหมอนรกษาพระพทธเจาไวนนเอง

จากพระธรรมวนย

มาอยางไรจงเปนพระไตรปฎก

ขอกลาวตอไปวา การสงคายนาทบอกเม อก ว าเป น การประมวลคำาสงสอนของพระพทธเจาไว หรอประมวลพระธรรมวนยไวนน นอกจากประมวลคอรวมมาแลว กมการ

จดหมวดหมไปดวย การจดหมวดหมน นกเพอใหทรงจำาไดสะดวก และงายตอการแบงหนาทกนในการรกษา กบทงเกอกลตอการศกษาคนควาดวย

นอกจากแบงโดยสวนใหญเปน ธรรม กบ วนย แลวกยงมการจดแยกซอยยอยออกไปอก

ธรรมนน แยกยอยออกไปเปน ๒ สวน เพราะธรรมนนมากมายเหลอเกน ตางจากวนยซงมขอบเขตแคบกวา เพราะวนยเปนเร องของบทบญญตเกยวกบการรกษาสงฆะ คอคณะสงฆไว เพอใหชมชนแหงพระภกษ และพระภกษณ ดำารงอยดวยด แตธรรมเปนคำาสอนทครอบคลมพระพทธศาสนาทงหมด สำาหรบพทธบรษททง ๔

เนองจาก ธรรม มมากมาย จงมการแบงหมวดหมออกไปอก โดยแยกขนแรกเปน ๒ กอน คอ

๑. ธรรมทพระพทธเจาตรสแสดงไปตามกาลเทศะ ตามเร องราวทเกดขน คอเสดจไปพบคนโนน เขาทลถามเร องน พระองคกตรสตอบไป เสดจไปพบชาวนา ทรงสนทนาโตตอบกบเขา จนจบไป กเปนเร องหนง เสดจไปเจอกบพราหมณ ไดสนทนากบเขา หรอตอบ

คำาถามของเขา กเปนอกเรองหนง เมอเสดจไปเจอกษตรยหรอเจาชาย กสนทนากนอกเร องหนง ธรรมทตรสแสดงแกบคคลตางๆ ในสถานการณตางๆ แตละเร องๆ จบไปเร องหนงๆ น เรยกวาสตรหนงๆ

ธรรมมาในรปนมากมาย เรองหนงๆ กมสาระไปอยางหนง ตามแตวาพระองคไดตรสแกบคคลประเภทใด เพอทรงชแจงอธบายหรอตอบปญหาเรองไหน ตรงกบพนเพภมหลงความสนใจ และระดบความรความเขาใจ หรอระดบสตปญญา ของเขา ฉะนนธรรมแบบนจงเหนไดวามเนอหาแตกตางกนมาก พอจบเร องนทตรสแกชาวนา ซงเปนธรรมระดบหนง เพยงเปลยนไปอกเรองหนงเทานน กเปนธรรมคนละดานคนละระดบกนเลย

ตวอยางเชน ตรสกบชาวนา เปนเรองการทำามาหากน หรอเรองการหวานพช กอาจจะตรสเกยวกบความขยนหมนเพยร หรออาจจะเทยบกบการปฏบตบางอยางของพระภกษกสดแต แตพอไปอกเรองหนง พระองคสนทนากบพราหมณ กอาจจะตรสเรองวรรณะ หรอเรองไตรเพทของพราหมณ หรอเรองการบชายญ ดงนเปนตน

ธรรมทตรสแบบน พอเปลยนเรองไป เนอหากเปลยนไป หางกนมาก ฉะนนเนอหาสาระจงไมไปตามลำาดบ แตละเรองๆ นนกเรยกวาสตรหนงๆ

ธรรมทตรสแสดงแบบน คอตรสแสดงแกบคคล โดยปรารภเรองราว เหตการณ สถานการณคนละอยางๆ น รวมไวดวยกน จดไวพวกหนง เรยกวา พระสตร

๒. ธรรมอกประเภทหนง คอธรรมทแสดงไปตามเนอหา ไมเกยวของกบบคคลหรอเหตการณ ไมคำานงวาใครจะฟงทงสน เอาแตเนอหาเปนหลก อยางทเรยกกนในปจจบนวาเปนวชาการลวนๆ คอยกหวขอธรรมอะไรขนมา กอธบายใหชดเจนไปเลย เชนยกเร องขนธ ๕ มา กอธบายไปวาขนธ ๕ นน คออะไร แบงออกเปนอะไรบาง แตละอยางนนเปนอยางไรๆ อธบายไปจนจบเรองขนธ ๕ หรอวาเร องปฏจจสมปบาทกอธบายไปในแงดานตางๆ จนกระทงจบเร อง ปฏจจสมปบาทนน ธรรมทแสดงเอาเนอหาเปนหลกอยางน กจดเปนประเภทหนง เรยกวา พระอภธรรม

สวนวนยกยงคงเปนวนยอยเทานน เรยกกนวา พระวนย ตอนนจะเหนวา เมอแยกธรรมเปน ๒ สวน คอเปน พระสตรกบ

พระอภธรรม แลวมวนยเดมอกหนง ธรรมเปน ๒ วนย ๑ รวมกนกเปน ๓ ถงตอนนกเกดเปนการจดหมวดหม พระธรรมวนยอกแบบหนง เปนปฎก ๓ ทเรยกวา พระไตรปฎก

ปฎก แปลวาตะกรา หรอกระจาด โดยมความหมายเชงเปรยบเทยบวาเปนทรวบรวม เพราะกระจาด ตะกรา กระบง บงกนน เปนท

รวบรวมทพสมภาระ ในทนกคอรวบรวมจดคำาสงสอนของพระพทธเจาไวเปนประเภทๆ เปนหมวดๆ จงเปน ๓ ปฎก เรยกวา ไตรปฎก คอ

๑. พระวนยปฎก เปนทรวบรวมพระวนย ซงประกอบดวยกฎเกณฑกตกา สำาหรบรกษาภกษสงฆและภกษณสงฆไว

๒. พระสตตนปฎก เปนทรวบรวมพระสตรทงหลาย คอธรรมทตรสแสดงแกบคคล หรอปรารภเหตการณหรอสถานการณอะไรบางอยาง เปนแตละเรองๆ ไป

๓. พระอภธรรมปฎก เปนทรวบรวมคำาอธบายหลก คำาสอนทเปนเนอหาสาระ เปนหลกการแทๆ หรอเปนวชาการ ลวนๆ

พระไตรปฎกสำาคญเพยงใด

เม อพดมาถงข นน ก รวมความไดวา พระไตรปฎก ก ค อท รวบรวมพระธรรมวนย อนไดแกคำาสงสอนของพระพทธเจา ทเรยกวาเปนพระพทธศาสนา ซงพระพทธเจาไดตรสไววา นแหละคอศาสดาของชาวพทธทงหลาย เราจงไดถอกนมาเปนหลกวา จะตองรกษา แลวกเลาเรยน และปฏบตตามหลกคำาสอนในพระไตรปฎกน

พรอมกนนนกใชคำาสงสอน คอพระธรรมวนยในพระไตรปฎกนแหละ เปนหลกเปนเกณฑมาตรฐานในการตดสนความเชอถอและการ

ประพฤตปฏบตของพทธศาสนกชน ทงหลายวา เปนพระพทธศาสนาหรอไม ถาไมเปนไปตามทไดรวบรวมประมวลสงคายนาและรกษาสบตอไวในพระไตรปฎก หรอคลาดเคลอนจากนน กไมใชพระพทธศาสนา ถาถกตองตามนนกเปนพระพทธศาสนา

สงทเราเลาเรยนปฏบต ไมวาจะเปนดานวนยของพระภกษสงฆ เชน การบวช การมโบสถ การสรางกฏ การกรานกฐน และสงฆกรรมตางๆ การใชไตรจวรของพระภกษ การทพระภกษทำาอะไรไดหรอไมได การทจะตองอาบตตางๆ มปาราชกเปนตน หรอการทชาวบานจะทำาบญทำาทาน คำาวาทานกด คำาวาบญกด เรองศล เรองสมาธ เร องปญญา ไตรสกขา ภาวนาตางๆ ขนธ ๕ ไตรลกษณ อรยสจจ ตลอดถงพระนพพาน กลวนมาจากพระไตรปฎกทงนน ถาไมมพระไตรปฎก เรากไมรจกถอยคำาเหลานเลย และพระภกษกไมมมาตรฐานทจะวดวา ตวประพฤตปฏบตอยางไรถก อยางไรผด อะไรเปนอาบตปาราชก อะไรเปนอาบตสงฆาทเสส ถลลจจย ปาจตตย

ไมมพระไตรปฎกเสยอยางเดยว เปนอนหมดสน คอหมดสนพระพทธศาสนานนเอง

เปนอนวา เมอพระพทธเจายงทรงพระชนมอย เรากฟงคำาสงสอนของพระองคจากพระพทธเจาโดยตรง แตเมอพระพทธเจาปรนพพานแลว เราตองการพระพทธศาสนา คอ ตองการคำาสงสอน

ของพระพทธเจา เราจะไปเอาจากทไหน กตองไปเอาจากทท านรวบรวมประมวลไว ซงถายทอดสบตอกนมาในพระไตรปฎก เพราะพระไตรปฎกเปนทรกษาสบทอดพระพทธศาสนาไว หรอรกษาคำาสงสอนของพระพทธเจาไว

พระไตรปฎกยคทองจำา แมนยำาแคไหน ทนการรกษาสบตอพระไตรปฎกนนทานทำากนมาอยางไร เรอง

นตองแบงเปน ๒ ยค คอ๑. ยคทสบตอมาดวยการทรงจำาแบบปากเปลา เรยกวามข

ปาฐะ หรอมขบาฐ และ๒. ยคทไดจารกเปนตวอกษร เชน ในใบลาน เปนตน ชวงแรก เปนยคของการรกษาไวดวยการทรงจำา โดยสวด

หรอสาธยาย แตกอนนอาตมาเองกเคยสงสย เหมอนหลายคนสงสยวา

เมอรกษาดวยการทรงจำา กนากลววาจะมการคลาดเคลอนเลอะเลอนหลงลมไป

แตเมอเวลาผานมา ไดพจารณาไตรตรอง และไดเหนหลกฐานและหลกการตางๆ กกลายเปนวา การรกษาดวยการทอง โดยสวดแลวทรงจำาไวนนแหละ เปนวธทแมนยำายงกวายคทจารกเปนลายลกษณอกษร

ทวาอยางนนเพราะอะไร? เพราะวาการทองทจะทรงจำา พระไตรปฎก หรอคำาสงสอนของพระพทธเจา ทเรยกวา ธรรมวนยนน ทานทำาดวยวธสวดพรอมกน คอ คลายกบทเราสวดมนตกนทกวนนแหละ เวลาสวดมนตพรอมกน เชนสวดกน ๑๐ คน ๒๐ คน ๕๐ คน ๑๐๐ คนนน จะตองสวดตรงกนหมดทกถอยคำา จะตกหลนตดขาดหายไปกไมได จะเพมแมคำาเดยวกไมได เพราะจะขดกน ดไมดกสวดลมไปเลย

เพราะฉะนน การทจะสวดโดยคนจำานวนมากๆ ใหเปนไปดวยด ใหสอดคลองกลมกลนกน กจะตองสวดเหมอนกนหมด ทานจงรกษาคำาสงสอนของพระพทธเจาไวดวยวธน คอทรงจำาพระไตรปฎกดวยวธสวดพรอมกนจำานวนมากๆ

พระสงฆทงหลายนนทานเหนความสำาคญของพระไตรปฎก เพราะรอยวา นแหละคอพระพทธศาสนา ถาหมด พระไตรปฎกเมอไร พระพทธศาสนากหมดไปเมอนน ถาพระไตรปฎกเคลอนคลาดไป พระพทธศาสนากเคลอนคลาดไปดวย

พระเถระรนกอนนน ถอความสำาคญของพระไตรปฎกเปนอยางยง แมแตในยคทจารกเปนลายลกษณอกษรแลว กตองถงกบพดกนวา

อกษรตวหนงๆ อนเปนพระปรยตศาสนของพระศาสดา ม คาเทากบพระพทธรปองคหนง (?าโณทยปกรณ, ๓๕)

เพราะฉะนน ถามองในแงบวก กคอจะตองชวยกนรกษาไวใหด แมแตจารกหรอสนบสนนการจารกเพยงนดหนอย กเปนบญเปนกศลมาก

แตมองในแงลบกคอ ถาใครไปทำาใหผดพลาด แมแตอกษรเดยว กเหมอนทำาลายพระพทธรปองคหนง เปนบาปมาก

นแหละทานใหความสำาคญถงอยางน เพราะฉะนน พระเถระรนกอน ทานจงระวงมากในเรองการรกษาทรงจำาพระไตรปฎกไมใหผดเพยน รวมความวา

๑. มความระมดระวง เหนเปนสำาคญมาก เพราะถอวาเปนตวพระพทธศาสนา

๒. ถอเปนงานของสวนรวม โดยเฉพาะพระเถระผใหญ ผน ำาหมคณะ และพระสงฆทงหมดในพระพทธศาสนา จะตองเอาธระในการดแลรกษาอยางยง

เปนอนวา การรกษาดวยวธเดม คอการทรงจำาดวยการสาธยายนน เปนวธทแมนยำาทสด เพราะรกษาโดยสวนรวมทสวดพรอมกน

พรอมกนนนแตละองคกมหนาทตองทองจำา อยแลว โดยจะตองมการซกซอม และทบทวนกนอยเสมอ ซงปรากฏแมแตในสมยน

ในพมากยงรกษาประเพณนไว กลาวคอในยคน ทงๆ ทมคมภร จารกและพมพเปนเลมหนงสอแลว เขากยงพยายามสนบสนนพระภกษใหทรงจำาพระไตรปฎก

ในพมาปจจบนยงมประเพณเปนทางการของบานเมอง คอมการสอบพระภกษทมาสมครเพอจะแสดงความสามารถในการทรงจำาพระไตรปฎก พระภกษองคใดสอบผานแสดงวา ทรงจำาพระไตรปฎกไดหมด ซ งถาน บเป นตวหนงสอพมพเป นอกษรไทย กได ๔๕ เล ม ๒๒,๐๐๐ กวาหนา ถาจำาไดทงหมด ทางการจะตงใหเปน พระตปฏกธร แปลวา ผทรงจำาพระไตรปฎก จะไดเปนพระทเคารพนบถอองคหนง และทางรฐบาลจะเลยงดโยมพอแมของพระภกษน น และอปถมภบำารงดวยประการตางๆ

เดยวนกยงมพระตปฏกธร คอพระภกษรปเดยวทสามารถจำาพระไตรปฎกไดหมดทง ๒๒,๐๐๐ กวาหนา เปนหลกฐานยนยนใหเหนวาเปนสงทเปนไปได ไมใชสงเหลอวสย นคอองคเดยวเทานน กยงจำาไหว

ในสมยโบราณตองใชวธทรงจ ำาโดยทองปากเปลาอยางน เพราะไมมการจารกเปน

ลายลกษณอกษร เพราะฉะนน พระภกษทงหลายกทรงจำากนไว องคไหนทรงจำาไวไดมากทสด กจะไดรบความเชอถอ และเคารพนบถอ

พระไตรปฎกยคจารกเปนลายลกษณ ถอเปนหลกของชาต จงคงอยไดดวยด

ตอมาถง พ.ศ.ใกล ๕๐๐ จงไดเร มมการใชวธจารกเปนลายลกษณอกษรลงในใบลาน พอถงยคจารกลงในใบลานนแหละ กลายเปนยคทจะมความคลาดเคลอนไดงาย เพราะคนเร มประมาทวา เออ เรามใบลาน มหนงสอทจารกไวแลว อยากรกไปเปดดและตรวจสอบไดงาย เราไมตองจำาใหมาก

ไปๆ มาๆ การสวดสาธยายพระไตรปฎกกเหลออยแคสวดมนต อยางทำาวตรสวดมนตทเราเหนๆ กนอย คนกจ ำาพทธพจนไดนอยลงๆ เหลอนอยลงไปทกท

นอกจากนน ในการคดลอกเปนลายลกษณอกษรทเรยกวา “ จาร ” เวลาคดลอกกนทหนง กอดไมไดทจะมการตกหลนหรอผดเพยน เชนตว จ เปน ว หรอตว ว เปน จ เปนตน เพราะฉะนน จงตอง

มการคดลอกในระดบทเปนทางการใหญของคณะสงฆทงหมด หรอเปนระดบของประเทศชาต ซ งจะเหนไดวา ประเทศพทธศาสนาทกประเทศ จะถอเรองนเปนสำาคญ จะตองมพระไตรปฎกฉบบหลวงเปนของราชการ เปนของแผนดน เปนของประเทศชาต รกษาไวเปนหลกของกลาง แลวมาคดลอกตอๆ กนไป

นานๆ จงตองมการมาประชมกนระดบชาต แลวกเอามาตรวจสอบกน เอามาทานกน ตรงไหนตกหลน ผดพลาดไป กทำาเชงอรรถไว คอถอเรองความบรสทธบรบรณของพระไตรปฎกเปนเรองสำาคญสงสดในพระพทธศาสนา เพราะนคอองคแทนทแทของพระพทธเจาทเปนพระศาสดา และเปนตวพระพทธศาสนา

จะเหนวา ประเทศพทธศาสนาทกประเทศถอเร อง พระไตรปฎกเปนหลกสำาคญยง เวลานำาพระพทธศาสนาไปประเทศตางๆ กคอจะตองนำาพระไตรปฎกไป อยางพระเจาอโนรธามงชอ ทเปนมหาราชของพกาม ผเปนตนความยงใหญ ของพมา ทปราบมอญลงได ตอนนนมอญนบถอพระพทธศาสนา พระเจาอนรทธมหาราช หรอพระเจาอโนรธามงชอไปปราบมอญไดแลว หนมานบถอพระพทธศาสนา กนำาเอาพระไตรปฎกจากมอญไปยงพกาม

พระภกษทงหลายเดนทางไปมาระหวางประเทศในสมยโบราณ กเพอศกษาพระไตรปฎก คดลอกพระไตรปฎก และอรรถกถา

พระเจาแผนดนไทยแตละยค เวลาสรางบานเมองใหม กทรงถอเร องพระไตรปฎกเปนการสำาคญ เชน เมอกรงศร - อยธยาแตก ถกพมาเผา พระเจากรงธนบรรวบรวมประเทศชาตได ทรงตงเมองหลวงใหมทกรงธนบร พอตงเมองหลวงเสรจ กจดการเรองคณะสงฆ หาพระภกษทนาเคารพนบถอมาสถาปนาเปนสมเดจพระสงฆราช

พอจดเรองเฉพาะหนาเสรจแลว ภาระใหญอนสำาคญทพระองคทรงกระทำา กคอใหรวบรวมพระไตรปฎก เพราะวาอยธยาถกเผา พระคมภรถกไฟไหมไปแลว กโปรดใหไปรวบรวมพระไตรปฎกจากหวเมอง ทงเมองเหนอ เมองใต เอามาเลอกคดจดตงเปนสมบตกลางไวทเมองหลวง เพอเปนหลกของบานเมองตอไป

พอมาถงแผนดนรชกาลท ๑ สมยกรงเทพฯ กเหมอนกน พอเร มตงกรง เมอจดบานเมองพอเขาท สงทพระองคทรงรบทำา คอเร องของพระไตรปฎก ถงกบมการสงคายนาของกรงเทพฯ ขนมา ครนสงคายนาเสรจเรยบรอย สอบทานไดพระไตรปฎก มาเปนหลก กจดตงเปนฉบบหลวงของแผนดน จงเปนทรกนวา การรกษาพระไตรปฎกเปนงานสำาคญอยางยงยวดในประวตศาสตรพระพทธศาสนา

ในยคทรงจำาดวยปาก การรกษาพระไตรปฎกกคอ ทองพรอมกน สวดพรอมกน มาสอบทานกนดวยวาจาอยเสมอ ตอมาในยคทเปนลายลกษณอกษร กคอเอาคมภรทจารกไวทงหลาย มาเทยบเคยงสอบทานกนอยเสมอ

การสอบทานกนน เปนความหมายของการสงคายนาในยคหลง ซงเปนทนาอศจรรยวา พระไตรปฎกของเราทเปนบาล จะไปอยในพมา ไปเปนของสงหลอยในลงกา ไปอยในประเทศไทย หรอไปอยในประเทศไหน แมแตฝร งเอาไปคดลอก เปนฉบบอกษรโรมน กเหมอนกนหมด เนอหาอยางเดยวกน จะมแปลกไปกเพราะพมพผดนดๆ หนอยๆ อยางของเรามอยแหงหนง ตกหลนไป ยาวหนอย สกครงคอนหนา กถอเปนเรองใหญมากแลว

หมายความวา พระไตรปฎกบาลของเถรวาทเราน ไมวาจะเปนของประเทศไหน ทงๆ ทอยหางไกลกนไปแสนนานเปนพนป กยงเหมอนกน เนอหาอยางเดยวกน แสดงถงการททานใหความสำาคญยงนกกบการรกษา

ในเวลาทเรามการตรวจชำาระพระไตรปฎกคร งหนง เรากเอาของทกประเทศมาสอบทานเทยบเคยงกน เพอดวามขอความถอยคำาหรออกษรตวไหนผดเพยนกนไหม แมแตเลกๆ นอยๆ เพยงวา อกษร จ เปน ว เรากจะทำาเชงอรรถไววา ตรงนฉบบของเราเปนอยางน ฉบบพมาหรอฉบบไหนเปนอยางนน

อยางชอ พระอญญาโกณฑญญะ มการผดเพยนกนไปนดหนอย ฉบบของเราเปน อญญาโกณฑญญะ ฉบบอกษรโรมนของ Pali Text Society เปน อญญาตโกณฑญญะ เปนตน ความแตกตางแมแตนดเดยว เรากบนทกไวใหรในเชงอรรถ

ตองเขาใจใหชด แคไหนใช แคไหนไมใชสงคายนา

การสงคายนานนตองใหรวาเปนการทจะรกษาคำาสอนเดมเอาไวใหแมนยำาทสด ไมใชวาพระภกษทสงคายนามสทธเอาความคดเหนของตนใสลงไป

การสงคายนา กคอ การมาทบทวนซกซอมตรวจสอบคมภรใหตรงตามของเดม และซกซอมตรวจสอบคนทไปทรงจำา หรอไปนบถออะไรตางๆ ทอาจจะผดเพยนไป ใหมาทบทวนตวเอง ใหมาซกซอมกบทประชม ใหมาปรบความเหน ความเชอ การปฏบตของตน ใหตรงตามพระไตรปฎกทรกษากนมาอยางแมนยำา ทเปนหลกกลางน

บางคนเขาใจผดวา ในการสงคายนาน ผทเขารวม สงคายนา จะไปปรบไปแตงไปทำาอะไรกบพระไตรปฎก ดไมดอาจจะถงกบเขาใจวามาแตงพระไตรปฎกกนใหม ซงเปนความเขาใจทคลาดเคลอนไปไกล แสดงวาไมรจกการ สงคายนา และไมรเรองอะไรเลย

เพราะฉะนน จะตองยำากนวา การสงคายนาพระไตรปฎก กคอ การมาทบทวนตรวจสอบซกซอมกนในการทจะรกษาพระไตรปฎกของเดมททานสงคายนาไว ในการสงคายนาคร งท ๑ เมอ ๓ เดอน หลงจากพระพทธเจาปรนพพานแลว ของเดมนนเปนอยางไร กใหคงอยอยางนน อยางแมนยำาทสดเทาทจะเปนไปได อะไรทคลาดเคลอน ใครทรงจำาผดไป กใหมาปรบเขากบของเดมของแทนเสย เพราะวาเมอเรารกษาคำาสอนของพระพทธเจา กคอเราจะตองรกษาคำาตรสของพระองคของเดมไวใหได ถาคำาสอนคำาตรสเดมหมดไป กคอพระพทธศาสนาหมดไปแลว

แตเรากตองรดวยวา ในพระไตรปฎกไมใชมเฉพาะคำาตรสของพระพทธเจาอยางเดยว คำาของพระสาวกกม เชนคำาของพระสารบตรทไดแสดงวธสงคายนาเปนตวอยางไวนน กเปนพระสตรอยในพระ

ไตรปฎก ชอ สงคตสตร แตธรรมะทพระสารบตรนำามาสงคายนาไวในสงคตสตรนน กคอคำาตรสของพระพทธเจา หรอธรรมทพระพทธเจาไดทรงแสดงไวนนเอง นอกจากนนกมคำาสนทนากบผ อน ซงมคำาของผอนรวมอยดวยในนน

หลกคำาสอนอะไรเกาๆ กอนพทธกาล ทพระพทธเจาทรงยอมรบ ทรงนำามาเลาใหนบถอปฏบตกนตอไป กมาอยในพระไตรปฎกดวย อยางเรองชาดก เฉพาะสวนทเปนตวคำาสอนแทๆ

ค มภ ร ท น พนธแมหล งพทธกาลก มบ าง อยางในคราวสงคายนาครงท ๓ สมยพระเจาอโศกมหาราช พระโมคคล-ลบตรตสสเถระ ประธานสงคายนา ทานไดเหนวา พระในสมยนน บางพวกมความเชอถอวปรตผดแผกแตกออกไป ทานกเรยบเรยงคมภรขนมาเลมหนง เพอวนจฉยความเชอถอ หรอการสงสอนทผดพลาดเหลานน

แตการวนจฉยนนกเปนเพยงวา ทานมาเชอมโยง โดยยกเอาคำาสอนคำาตรสของพระพทธเจาทโนน ทน ในเร องเดยวกนนน มารวมกนไวเปนหลกฐานอางอง เพอแสดงใหเหนวา เร องนนพระพทธเจาตรสวาอยางไร เพอจะวนจฉยความเชอหรอคำาสอนของผทเชอผดพลาดไปนน อยางนกกลายเปนคมภรใหม แตแทจรง กเปนการนำาเอาพทธพจนในเร องนนๆ มารวมไวในอกลกษณะหนง โดยมเร องราว หรอขอคด หรอขอพจารณาอะไรอยางหนงเปนแกน

แตกอยางทกลาวแลววา พระไตรปฎกนเปนประมวลคำาสอนของพระพทธเจา ทถอวาเปนมาตรฐาน เปนของสวนรวมทพระสงฆทงหมด โดยเฉพาะทานทเปนครอาจารยและพระเถระทรบผดชอบการพระศาสนา ตางกคอยจบตา คอยระแวดระวง ถอเปนสำาคญ ฉะนนใครจะไปเทยวใสเตมอะไรลงไปไมได จะตองเปนทยอมรบกนอยางแนนอน และไมใชประเทศเดยวรกษาไว หลายๆ ประเทศตางกมแลวกตอง คอยทานเทยบกน หมนตรวจสอบไมใหคลาดเคลอนกนไป

รวมความกคอใหจ ำาไวเลยวาประเทศพทธศาสนาเถรวาท ทงหมด มพระไตรปฎกชดเดยวกน ซงเนอหาเหมอนกนทงหมด แมจะตางกนในตวอกษร เชน จ เปน ว บาง บางแหง หรอตกหลนบางคำาบาง กนอยเตมท

ความสำานกตระหนกมนน อยาวาแตตางประเทศเลย แมแตประเทศไทยเรา ตอไป ถาไมเหนความสำาคญ เราเองกอาจจะทำาใหเลอนลางคลาดเคลอน

เวลาแปลคำาวา สงคายนา เปนภาษาองกฤษ เรามกไปเทยบกบภาษาฝรง เชน Council อยางของศาสนาครสต เขาม Vatican Council เปนตน เรากแปลวาเปนการสงคายนา อนนนเปนการแปลเพยงเทยบในบางแงความหมาย ซงทจรงไมเหมอนกนเลย

การประชม Council ของศาสนาครสตนนเปนอกแบบหนง ซงเปนการมาตกลงกนกำาหนดหลกความเชอ และแมแตการวางนโยบายในการเผยแผศาสนาของเขา แตการสงคายนาใน-พระพทธศาสนา เปนการรกษาคำาสอนเดมของพระพทธเจา ไวใหแมนยำาทสด ไมใหใครมาเทยวแกไขใหคลาดเคลอนหรอตดแตงตอเตม จะมาทำาใหตกหลนกไมได ตอเตมกไมได ตองรกษาไวใหแมนยำาทสด เราเพยงมาตรวจทาน มาซกซอม ทบทวนกน ใครทเชอถอหรอสงสอนคลาดเคลอน หรอผดแผกไป กมาปรบใหตรงตามของแทแตเดม

เพราะฉะนน พระพทธศาสนาเถรวาทจงมความภมใจโดยชอบธรรมวา เรารกษาพระพทธศาสนาไวไดเปนแบบเดมแท สวนพระสตรตางๆ ของพระพทธศาสนาแบบมหายาน ทเปนอาจรยวาท/อาจารยวาท เดยวนกรกนหมดแลววาเปนของทแตงขนภายหลง ไมรกษาคำาสอนเดมแทๆ ไว กเลยคลาดเคลอนหรอหาย คมภรสวนมากก

สาบสญไป เขากเลยมายอมรบกนวา คำาสอนเดมแทของพระพทธเจาทจะหาไดครบสมบรณทสด กตองมาดในพระไตรปฎกบาลของพระพทธศาสนาเถรวาทของเราน

เร องนเปนทยอมรบกนเปนสากล คอนกปราชญ วงวชาการทวโลก จะเปนมหายาน หรอ เถรวาท หรอเปนวชรยาน กรกนทงนน

ควรเหนคณคาของอรรถกถา ทคำาชอยเคยงขางพระไตรปฎกเมอถอพระไตรปฎก

เมอถอพระไตรปฎกเปนมาตรฐานชนหนงแลว ตอจากนน กจะมการปดรายการวา เอาละ พระไตรปฎกมแคน ตอจากนพระเถระ พระอาจารยผใหญ ทเปนนกปราชญ กท ำาหนาทชวยกนรกษาพระไตรปฎกนไว

นอกจากรกษา ทานกมหนาทอธบายดวย เพราะตองสงสอนลกศษยจำานวนมากมาย ซงเมอศกษาพระไตรปฎกนน กอาจไปตดขด ไมเขาใจบางสวนบางตอนทยาก พระอาจารย ผใหญเหลานทานสบตอคำาสอนกนมา และถายทอดคำาอธบายกนมาเร อย ตงแตสมยพทธกาลไมขาดสาย พระเถระจนถงพระมหาเถระผเปนครอาจารยเหลาน กอธบายคำาสอนของพระพทธเจาในพระไตรปฎกใหแกลกศษย

ลกหาของทาน หรอผท ศกษาคนควา แลวค ำาอธบายเหลานก มารวบรวมกนเปนคมภรระดบรองจากพระไตรปฎก เรยกชอวา อรรถกถา คอไมจดรวมเขาในพระไตรปฎก

ตอนนเทากบมคมภร ๒ ระดบระดบท ๑ คมภรทจารกพทธพจน พรอมทงเร องเกยวของท

เปนหลกฐานดงเดม เปนมาตรฐานใหญ เปนเกณฑตดสนพระพทธศาสนา เรยกวา พระไตรปฎก และ

ระดบท ๒ คมภรเคยงขางพระไตรปฎก ซงมมาแตเดมเหมอนกน โดยถายทอดกนมา เปนคำาอธบายพระไตรปฎกนนอกทหนง เรยกวา อรรถกถา

นาสงเกตวา การรกษาพระไตรปฎก กบการรกษาอรรถกถานตางกน คอ พระไตรปฎกนนจะตองรกษาไวอยางเดม ตวภาษากตองของเดมคอภาษาบาล แตอรรถกถาซงเปนคำาอธบายพระไตรปฎก เพราะฉะนนอยางในลงกาสมยกอน เดมนนกรกษากนมาดวยภาษาสงหล ซงเปนภาษาของชาวลงกา หมายความวา ผศกษาเรยนพระไตรปฎกโดยอาศยคำาอธบายของอรรถกถา จงเรยนพระไตรปฎกทเปนภาษาบาล ดวยอรรถกาคอคำาอธบายทเปนภาษาสงหลของชาวลงกาเอง

เปนเชนนจนกระทงตอมา พ.ศ. ๙๐๐ เศษ พระพทธโฆสาจารยซงอยในอนเดย จงไดเดนทางมายงลงกา และแปลอรรถกถาจากภาษาสงหลกลบเปนภาษาบาล

ตอนนน ในอนเดย พระพทธศาสนาเสอมมากแลวกลายเปนวาศนยกลางพระพทธศานาเถรวาทไดมาอยในลงกา

พระพทธโฆสาจารยซงอยในอนเดย ตองการจะใหคนอนเดยไดเรยนรพระพทธศาสนามากหนอย จงตองการอรรถกถาซงเปนคำาอธบายพระไตรปฎกทอยในลงกา ทานจงเดนทางจากอนเดยมาลงกา แลวมาขอแปลอรรถกถาภาษาสงหลกลบเปนภาษาบาล เพอนำาไปศกษาในอนเดย

ตอนนเราจงไดอรรถกถาทเปนภาษาบาลอก กเลยมทงพระไตรปฎกและอรรถกถาทเปนภาษาบาล

คมภรพทธศาสนามหลายชนทรงความสำาคญลดหลนลงมา

ตอจากนนกยงมคมภรรนสบมาหลงจากอรรถกถากลาวคอ เนอหาในพระไตรปฎก สวนใดทอรรถกถาอธบายไว อาจารยใหญรนตอมาเหนวาอธบายยงไมพอ ควรจะใหชดกวานน คอพทธพจนบาง

แหงในพระไตรปฎก พระอรรถกถาจารยเหนวางาย รกนดอยแลว เพราะรนของทานยงใกลพทธกาล ทานกไมอธบาย พระอาจารยรนตอมาเหนวาคนรนหลงนไมเขาใจ กอธบาย พระอาจารยรนตอมาเหนวาคนรนหลงนไมเขาเขาใจ กอธบายเสยดวย หรอแมแตคำาของพระอรรถกถาอาจารยนนเอง คนรนหลงกอาจเขาใจไมชด กมพระอาจารยผใหญทเชยวชาญมาอธบายขยายความไปอก

คมภรรนหลงตอจากอรรถกถานเรยกวา ฎกา ตอจากฎกากม อนฎกา ลดหลนกนลงมา

คมภรเลหานใชเปนหลกทจะตดสนวนจฉยคำาสอนในพระพทธศาสนาลดหลนกนลงมา โดยถอวาพระไตรปฎกเปนอนดบหนง เปนมาตรฐานกลางซงตดสนเดดขาดวาเปนพระพทธศาสนาหรอไม ตอจากนนกมอรรถกถามาชวยเปนเกณฑวนจฉยตอ คอถาในพระไตรปฎกนนเรามขอสงสยอะไร กมาดคำาวนจแยในอรรถกถา

ทวาน ไมไดหมายความวาอรรถกถามาตดสนพระไตรปฎก แตหมายความวา เราคนรนหลงอานพระไตรปฎกกนอาจจะเขาใจไมชดเจน พระอรรถกถาจารยกมาอธบายไวใหชด เราจงใชอรรถกถาเปนเครองชวยวนจฉยในสวนทเรายงไมชดเจน ตอจากนนกมฎกา อนฎกา ตามลำาดบตอกนไป

คมภรเหลานทานถอเปนสำาคญสบกนมา เพราะผทจะเรยบเรยงคมภรขนมาได กตองเปนทยอมรบ เปนครอาจารยเปนผทร หลกคำาสอนของพระพทธเจา เชยวชาญจดเจนตลอดพระไตรปฎก และชำาชองทวตลอดในคมภรทงหลายในชนทเหนอตนขนไป และเมอนพนธขนมาแลว กตองเปนทยอมรบของปราชญดวยกนในยคนนแลวจงอยได เพราะฉะนนจงเปนหลกของพระศาสนา

ถาอยากดวาพรเถระปางกอนทานเชยวชาญจดเจนขนาดไหน ไมตองไปถงยคอรรถกถาหรอก ขอใหดคมภร มงคลตถทปน ทพระสรมงคลาจารยนพนธไวทเชยงใหมเมองไทยเรานเอง เมอ พ.ศ. ๒๐๐๐ เศษนดหนอย เปนตวอยางกจะเหนชดวาพระเถระผทรงพระศาสนา ทานซอตรงเจนจบและมระบบการแสดงหลกฐานอางองแมนยำาสมบรณเพยงใด

พระอาจารยรนหลงตอจากยคอรรถกถา ฎกา ซงเปนพระเถระผใหญในยคนนๆ ทมาแสดงคำาสอนหรอคำาอธบายตางๆ เรยกกนวาเปน อตตโนมต หมด ไมวาจะเปนพระอาจารยองคไหนกตาม แตละองคๆ กเรยก อตตโนมต คอ มตของบคคล หรอเปนมตสวนตวของทานผนนๆ ซงถอเปนสำาคญนอยลงมา

เปนอนวา ถอพระไตรปฎกเปนหนง อรรถกถาเปนสองรองลงมา แลวกเปนฎกา อนฎกา เปนตน จนมาถงคำาอธบายของอาจารย

ทมชวตอยในปจจบน หรอแมกอนนน ทแตงตำารบตำาราไวหลงจากรนอรรถกถา ฎกา อนฎกา จดเปนอตตโนมตทงหมด

ถานบถอพระบรมศาสดากตองรกษาพระไตรปฎก

ทกลาวมาน กดวยมงจะใหรจกวา พระไตรปฎกคออะไรมความสำาคญอยางไร การสงคายนาคออะไร และการรกษาสบตอพระไตรปฎกทำากนมาอยางไร

เวลานนาเสยดายวา ชาวพทธจำานวนมาก ไมเขาใจสงทเปนหวใจสำาคญ ซงเปนแกน และเปนเนอตวของพระพทธศาสนา ไมร จกรพระไตรปฎกหรอคำาสงสอนของพระพทธเจาทเรยกวาธรรมวนยนน เพราะฉะนน จงเปนโอกาสหรอเปนชองทางใหเกดความสบสน ตลอดจนความเสอมโทรมและความคลาดเคลอนตางๆ พรอมทงคำาสอนทผดเพยนแปลกปลอมจะแทรกซอนหรอแอบแฝงเขามา

เรองนตางจากชาวพทธในสมยโบราณมาก แมเขาจะไมมการศกษารอะไรมากมายในความหมายของคนปจจบนแตเขาเขาใจสงเหลาน อยางนอยรจกวาพระไตรปฎกคออะไรเปนหลกของพระศาสนาอยางไร มความสำาคญอยางไรตอความเปนความตายของพระพทธศาสนา เพราะวา ถาพระไตรปฎกคลาดเคลอน กคอพระพทธศาสนาคลาดเคลอนหรอกำาลงเลอนลางไป ถาพระไตรปฎกหายไป หมดไปกคอพระพทธศาสนาสญสน เพราะจะไมมแหลงคำาสอนของพระพทธเจาเหลออย

อยางทกลาวแลววา เรานบถอพระพทธศาสนา กคอนบถอคำาสงสอนของพระพทธเจา ตองการฟงคำาสงสอนของพระพทธเจา เมอตองการรวาพระพทธเจาสอนวาอยางไรเราจะไปรเอาเองไดอยางไร กตองไปฟงจากพระพทธเจาเมอพระพทธเจาไมอย กตองไปดคำาสอนทจารกไว ซงกไดจารกไวและรกษากนมาในพระไตรปฎกน

ถาหมดพระไตรปฎก กคอหมดพระพทธศาสนา หมดคำาสงสอนของพระพทธเจา หมดพระธรรมวนย หมดพระศาสดาของชาวพทธ

จงเปนหนาทของชาวพทธ ทจะตองรกษาพระธรรมวนยไว ดวยการเลาเรยนพระไตรปฎก แลวกรกษาพระไตรปฎกไวใหอยมนคง

ดวยด ดงทชาวพทธโบราณทกประเทศไดพยายามรกษากนมาเปนงานสำาคญของชาต

ถาเราเหนความสำาคญของพระไตรปฎก กคอเหนความสำาคญของพระพทธเจา เพราะวาเรานบถอคำาสงสอนของพระองค ถาเรารกษาพระไตรปฎกไวได พระพทธศาสนากอยอยางดทสด แลวกจะมหลกทเปนแกนกลาง ทเรานบถอเปนอนหนงอนเดยวกนในหมชาวพทธทงหมด ชาวพทธทงปวงในประเทศเถรวาททกประเทศ กจะมเอกภาพดงทเคยมเอกภาพกนแลวตลอดมา

อยางทกลาวแลววา คำาสอนของพระพทธเจาในพระไตรปฎกของประเทศไทย พมา ลงกา หรอในประเทศไหนๆ แมแตทเอาไปในยโรป เชนทองกฤษ กเปนเนอหาอนเดยวกนหมด เปนคำาสอนเดยวกน เชน ทาน ศล ภาวนา อนเดยวกน ศล สมาธ ปญญา ไตรสกขา อนเดยวกน ไมวาพระสตรใดๆ ไปดเนอหากเหมอนกนหมด ไปทไหนกใชกนได เหมอนกน

เพราะฉะนน ถาพระไตรปฎกทเปนหลกของพระพทธศาสนายงคงอย ชาวพทธกยงมความเปนอนหนงอนเดยวกนแตถาเราเสยหลกเรองนเมอไร กเปนอนวาพระพทธศาสนาจะเรมมปญหา ชาวพทธเองกจะทะเลาะเบาะแวงกน นนกคอความเสอมโทรมของพระพทธศาสนา และความเสอมโทรมแหงประโยชนสขของประชาชน ทจะไมรจกพระพทธศาสนาทแทจรงและไมสามารถปฏบตใหถกตอง

เพราะฉะนน จะตองชวยกนสรางความรความเขาใจทถกตองเกยวกบพระไตรปฎก และชวนกนรกษาดวยการศกษาพระไตรปฎกกนอยางจรงจง

เสรภาพแหงความคดเหนของบคคลตองไมสบสนกบความซอตรงตอพระศาสดา

อนง ขอใหแงคดไวนดหนงวา การทำาเชนนไมใชความหมายวาเราตดตำารา หรอตดพระไตรปฎก อนนเปนคนละเรองกน แตเปนการทเรารวาอะไรเปนเกณฑตดสนหรอเปนมาตรฐานคำาสอนในพระพทธศาสนา ใหไดรวาพระพทธเจาสอนอะไร และสอนวางอยางไร สวนเราจะเชอหรอไมกเปนเรองของเรา เปนสทธเสรภาพสวนบคคล แมแตวาจะเชอพระพทธเจาหรอไม กเปนสทธทจะเชอหรอไมเชอกได ตองแยกใหถก

เวลานกเปนปญหาอกอยางหนงคอ ความสบสนของคนในยคทเรยกกนวามการศกษา แตการศกษานกำาลงพรามวลงไปมาก จนแยกไมถกแมแตระหวางตวหลกการกบความคดเหนสวนบคคล เพยงแคนกแยกไมถก จงแนนอนวาความสบสนจะตองเกดขน แลวกนำาไปสปญหาตางๆ มากมาย

ถาเราถามวาพระพทธเจาสอนวาอยางไร หรอสอนเรองอะไรวาอยางไร เราจะดทไหน เรากตองไปดพระไตรปฎกเพราะเราไมมแหลงอนทจะตอบคำาถามนได เราจะวาเอาเองหรอไปตอบแทนพระพทธเจาไดอยางไร วาพระองคสอนอยางนนอยางน

ตอจากนน เมอรวา หรอไดหลกฐานเทาทมวาพระพทธเจาสอนวาอยางไรแลว เราจะเชอคำาสอนนนหรอไมหรอเรามความเหนตอคำาสอนนนวาอยางไร อนนนกเปนเรองของเรา เปนเรองขอบบคคลนน ตอนนไมใชเรองหลกการแตเปนเรองของความคดเหน

ฉะนนจะตองแยกสวนนใหได เวลาจะพดกนกตองแยกใหถกวาเรากำาลงพดกนเรองวา คำาสอนของพระพทธเจาวาอยางไร พระพทธเจาสอนในเรองนวาอยางไร หรอวาเรากำาลงพดเรองวา เรามทศนะความคดเหนในเรองนนวาอยางไรตองแยกใหถก แลวกพดใหเปนขนตอน เปนลำาดบ กจะไมเปนปญหา

เวลานกเทากบวาไดเกดปญหาทวไปหมด* ตงแตไมรจกพระไตรปฎก ไมรจกความสำาคญของพระไตรปฎก ไมรวาการรกษาสบ ทอดพระไตรปฎกเปนมาอยางไร

* แลวกมความสบสนระหวางคำาสอนของพระพทธเจาวาพระองคสอนอยางไร กบความ คดเหนของบคคลหรอเราแตละคนตอคำาสอนนนวาเราคดอยางไรทงหมดน มองกนไมชดเจน คลมเครอ และวากนเลอะเทอะ

สบสนไปหมด เพราะฉะนนกแนนอนวาจะตองเกดปญหาทจรงเรองนไมใชวาจะยากอะไรเลย เพยงแตแยกใหถก* ถาใครมาถามวา พระพทธเจาสอนวาอยางไร เราจะวาเอาเองกไมได กตองวาไปตาม ทพระพทธเจาสอน คอไปเอาหลกฐานมาแสดงใหด* แตถาเขาถามวา พระพทธเจาสอนวาอยางนแลวหรอธรรมะขอนพระพทธเจาสอนไว วาอยางน คณจะวาอยางไร อนนกเปนเรองของเราจะวาเอา เราคดอยางไรกเปน สทธของเรา เปนเสรภาพของเราทจะพดวาธรรมะขอนน พระพทธเจาสอนไวอยาง นนแลวเราจะวาอยางไร เรากวาตามความเขาใจของเราได

แตทจรงกควรจะศกษาคำาอธบายของทานใหชดแจงกอนแลวจงมาสรปเอา ถาสรปดกตรงตามทพระพทธเจาสอนสรปไมดกผดพลาด กศกษาคนควาตอไป แตอยางนอยกแยกใหชดอยางทกลาวมาแลววา พระพทธเจาสอนวาอยางไรกวาไปตามทพระองคทรงสอน แลวเราเหนวาอยางไร กวาไปตามทเราเหน เวลานคนวากนนงนงสบสนไปหมด

เมอเกดปญหาอยางทรกนอยในปจจบน* กเปนโอกาสทจะตองมาซกซอมในหมชาวพทธ เพอจะสรางเสรมความรความเขาใจทถกตอง และปฏบตกนใหถกตอง

ถาชาวพทธจบหลกในเรองได มความเขาใจถกตองและมความตรงไปตรงมา ปฏบตดวยความซอตรง พระพทธศาสนากจะยงคงอยเปนหลก เปนศนยรวมชาวพทธ และมอยเพอประโยชนสขแกประชาชนทงหลายสบตอไป

มพระไตรปฎกทสงคายนาไวดกใชสงคายนาคนไดดวย

ไดพดมายาวมาก จงควรสรปไวอกครงหนงวา การสงคายนานน เปนการรกษาพระธรรมวนยคอคำาสงสอนของพระพทธเจาไวให

คงอยอยางดทสด คอใหแมนยำาตรงตามทพระพทธเจาตรสไวเทาทเปนไปได

ระยะเรมแรก กมการประมวลรวบรวมและรกษาไวแตระยะหลงตอๆ มา มแตการรกษาอยางเดยว ใหคงอย

อยางเดม ใหบรสทธ แมนยำาทสด จะตด จะตอ จะแตง จะเตม อยางไมไดทงสน ถาไปตดตอ หรอแตงเตม กจะกลายเปนสทธรรมปฏรป คอของปลอมหรอของเทยม

เพราะฉะนนในยคทมการจารกเปนลายลกษณอกษรแลวเวลาสงคายนากคอการทเอาพระไตรปฎกฉบบตางๆ เทาทมอยเปนหลกในประเทศตางๆ มาตรวจสอบทานกน เชนฉบบของไทย ของพมา ของลงกา เปนตน เทาทมอยในประเทศเถรวาทเปนภาษาบาล รวมทงฉบบอกษรโรมน ซงกมาจากแหลงเดมอนเดยวกน ตรงกนอยแลว แตเกรงวาหางกนนานมาจะคลาดเคลอนกนไป กเอามาเทยบกน

สงคายนาในสมยนกเปนการเอาพรไตรปฎกฉบบของประเทศตางๆ เหลานน มาตรวจสอบกน ถามผดแผกอะไรกตองทำาเชงอรรถลงไป และจดหมายเหตไว ผททำาสงคายนาไมมสทธไปแกไขดดแปลงอะไรทงสน

มแตวาเราจะตองสงคายนาคน กลาวคอ คนบางคนบางกลมอาจจะนบถอ เชอถอ สงสอนผดแผกไป กเอาคนเหลานนมาตรวจ

สอบกนคำาสอนดงเดมในพระไตรปฎก แลวกใหคนเหลานนปรบการสอนใหถกตองตรงตามพระไตรปฎกอยางนกเปนความหมายทขยายออกไปของคำาวา สงคายนา ดวยเหมอนกน

เวลานจงเหมอนกบวา เรามความหมายของสงคายนา ๒ อยางคอ

๑. สงคายนาพระคมภร หรอ สงคายนาพระไตรปฎก ไดแกตรวจสอบใหคมภรพระไตรปฎกคงอยอยางเดม ไมมอะไรแปลกปลอม

๒. สงคายนาคน เปนการปรบตวคนใหสอนใหตรงตามพระไตรปฎก ถาเราจะไมตองมการสงคายนาคน กทำาไดโดยทวา พระจะตองสงสอนตรวจสอบตวเองใหตรงตามพระไตรปฎก อยเสมอ

ถาพทธบรษทไมเสอมโทรม กไมตองมการสงคายนาคนการทพทธบรษทจะเสอมโทรมกเพราะพากนหางเหนจากพระธรรมวนย

เพราะฉะนน ถาตองการใหพระพทธศาสนาเจรญมนคงกจะตองมการศกษาและสงสอนพระธรรมวนยใหถกตองอยเสมอ ผทตองรบผดชอบโดยตรงในเรองน กคอพระภกษสงฆซงมหนาทอยแลววาจะตองสงสอนพระธรรมวนย

ในยามปกต พระสงฆกมหนาทตองสงสอนอยแลวเปนประจำายงถาเกดเหตทแสดงวาผคนไมรไมเขาใจพระธรรมวนยพระสงฆกจะยงตองเอาใจใสสงสอนชแจงใหประชาชนเขาใจใหถกตองและใหร

อยางนอยใหรวา ในพระพทธศาสนานจะใชอะไรเปนมาตรฐาน เปนเกณฑในการตดสน วาอะไรถกตอง อะไรไมถกตอง เปนพระธรรมวนยหรอไม นนกคอจะตองรจกพระไตรปฎก ซงสมยกอนคนมความรความเขาใจถกตองในเรองนเปนอยางด เพราะฉะนน ปญหากจะเกดขนไดยาก

เมอเกดเหตการณคราวน กเปนเครองเตอนใจชาวพทธวาเราจะตองหนมารกษาพระธรรมวนยใหบรสทธ และรจกพระไตรปฎกทเปนตวหลกเดมทรกษาพระธรรมวนยนนไวแลวหนมาฟ นฟชาวพทธใหกลบไปสพระธรรมวนย ใหรจกศกษาพระไตรปฎกกนอยางจรงจงอกครงหนง

เรองความสำาคญของพระไตรปฎก และการรกษาพระไตรปฎก คอรกษาพระธรรมวนยดวยการสงคายนาเปนตน กจบเพยงเทาน

ชวนกนตนขนมาชวยกนเรยนและรกษาพระไตรปฎกกนใหด

ขอแถมสกนดวา ความจรงเรองนกไมไดยากอะไรเหมอนอยางวา เรามคณพอคณแม มครอาจารย หรอคนทเราเคารพนบถอ เราอยากจะจดจำาคำาพดของทานไววาทานพดอะไร สอนอะไร เรามเทปเรากบนทกเสยงทานไว ถาไมมเรากเอาสมดจดบนทกไว

เมอทานสนชวตไปแลว เราไมมโอกาสถามทานอกเรากมเทปนน หรอสมดทจดบนทกไวนน เรากเอามาเปดดถาเราตองการรกษาคำาพดของทานไว เรากตองรกษาเทปหรอสมดบนทกนนไวใหด เพราะถาหายไป กเปนอนวาเราจะไมมคำาพดของทานหรอคำาสอนของทาน

ยงคนทไมเคยฟงทาน ไมเคยอานบนทกนน ไมมอะไรอยในความทรงจำา ไมเคยรจกเลย กเปนอนหมดทางทจะรวา คณพอ คณแม ครอาจารย ไดพดไดสอนอะไรไว

นกเหมอนกน เมอเราตองการจะฟง จะร จะอานคำาสอนของพระพทธเจา พระสาวกททนเหน ทนฟง ทนเฝาพระพทธเจา ทานกรวบรวมคำาสอนคำาตรสของพระพทธเจาไวใหเราแลว เมอสามเดอน

หลงพทธปรนพพาน แลวกเกบรกษาสบตอกนมาใหเราจนถงปจจบนนดวยความลำาบากยากเยน จงเปนหนาทของเราทจะตองไปอาน ไปศกษาและเกบรกษาไวตอไป

ทำาไมเราจะไมรกษาพระไตรปฎกไว ในเมอถาพระไตรปฎกหายไป กคอวาบนทกคำาตรสคำาสอนของพระพทธเจากหมดไป หายไป เรากไมมคำาสอนของพระพทธเจา เราจะไปนงฌานเอา เราจะไปพดแทนทาน หรอวารขนมาเอง กยอมเปนไปไมได อนนกเปนเรองธรรมดาสามญ ซงไมนาจะเปนปญหาขนมาเลย สมยกอนกไมเคยมปญหาอยางน

นบวาเปนเรองแปลก ทคนสมยนกลบไมเขาใจวา พระไตรปฎกคออะไร ทำาไมตองรกษาพระไตรปฎก ทำาไมตองเอาพระไตรปฎกมาเปนมาตรฐานหรอเปนเกณฑวนจฉยวาอะไรเปนธรรมวนย อะไรเปนคำาสอนของพระพทธเจา เดยวกจะกลายเปนวา คำาสอนของพระพทธเจา ใครจะวาอยางไรกได

เพราะฉะนน จงควรตนขนมา ชวยกนรกษาพระธรรมวนยทอยในพระไตรปฎกนนไวใหด

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------