พระจุลนายก - KAMMATTHANA.COM new dhamma 1.pdf · 2018-12-18 · อานาปานสติก็ต้องรู้ลม รู้ลมอย่างเดียว

พระจลนายก (พระอาจารยสชาต อภชาโต)

วดญาณสงวรารามวรมหาวหาร อ.บางละมง จ.ชลบร

เลขมาตรฐานหนงสอ (ISBN) ๙๗๘-๖๑๖-๔๗๘-๖๙๔-๓

พมพครงท ๑ ธนวาคม ๒๕๖๑

จ�านวนพมพ ๒,๐๐๐ เลม

ผจดพมพ คณะศษยานศษย

พมพท : บรษท ศลปสยามบรรจภณฑและการพมพ จ�ากด๖๑ ซอยเพชรเกษม ๖๙ ถนนเลยบคลองภาษเจรญฝงเหนอแขวงหนองแขม เขตหนองแขม กรงเทพฯ ๑๐๑๖๐Tel. ๐-๒๔๔๔-๓๓๕๑-๙ Fax. ๐-๒๔๔๔-๐๐๗๘ E-mail: [email protected] Website: www.silpasiam.com

พมพแจกเปนธรรมทานหามจ�าหนาย

ค�ำน�ำ

สองสามเดอนสดทายกอนสนป ๒๕๖๑ บอยครงททาน พระอาจารยสชาต อภชาโต แสดงธรรมเทศนาแบบแกงหมอเลก เนนหนกเรองอบายภาวนา มรรควถ สตปฏฐานส ธรรมซงทรงแสดง จะงอกงามทกผนนา เพราะเปนธรรมของพระพทธเจา แตทงนยอมสดแตผนดนของเจาของนา วาเปนดนดชนดใด จะเจรญงอกงามกตามแตเจาของผนนานนๆ สวนเรองธรรมะ ทานอาจารยไดอธบายไว ชดแจง ลกซง เฉยบคม เขาใจงาย หากยากยงส�าหรบผไมปฏบต และขเกยจท�า

ดวยเมตตาตอภายภาคหนา ทานอาจารยปรารภวา อยากจะ รวบรวมพมพกณฑเกยวกบภาวนาเขาไวดวยกน วนใดสงสย มาเปดอาน ทบทวน กจะกระจางใจ

คณะจลธรรม พรอมทงศษยทงปวง จงขออนญาตจดพมพธรรมะ ดงกลาว เปนธรรมทาน ซงจะรวบรวมพมพเปนชดๆ ตอเนองไป ดวยความหวงวา กศลแหงธรรมทานจกเปนผลใหดวงใจของผอานสงบเบกบานยง

อกประการขอบนทกไวดวยวา เมอไดรบกณฑเทศนแรกจากทาน ตนฉบบเลยเวลามาสองสามเดอนแลว ไดกราบเรยนวา “ธรรมะสดๆ รอนๆ” อาจจะไมสดๆ รอนๆ ค�าตอบนนกนใจมาก ทานยอนตอบวา “ธรรมะของพระพทธเจา สดๆ รอนๆ ทกขณะ เปนปจจบนธรรม

ทกเวลา เปนอกาลโก จกเปนมงคลตอผพบเหนตลอดไปทกกาล”

คณะศษยานศษยธนวาคม ๒๕๖๑

ขนตอนการปฏบตตามแนวสตปฏฐานสตร ๕ - ๓๘

เราคอผรผคด ๓๙ - ๖๖

ฝกจตใหสงบ ๖๗ - ๘๘

เรองของธาต ๘๙ - ๑๑๘

ค�าถาม - ค�าตอบ ๑๑๙ - ๑๔๑

สำรบญ

ขนตอนการปฏบตตามแนวสตปฏฐานสตร

๒๔ สงหาคม ๒๕๖๑

อานาปานสตกตองรลม รลมอยางเดยว อยางอนอยาไปรอยาไปสนใจ เสยง เขามาอยาไปสนใจ แสงสวางเขามาอยาไปสนใจ อาการเจบปวดทางรางกาย เขามาอยาไปสนใจ ใหอยกบลมไปอยางเดยว หรอพทโธไปอยางเดยว แลวจตมนกจะขยบเขาไป แตการเขา บางทมนกไมไดเขาตามต�าราทละขน ทละตอน บางทมนพรวดเขาไปเลย จาก ๑ เขาไป ๔ เลย

7ขนตอนการปฏบตตามแนวสตปฏฐานสตร

พระอาจารยสชาต อภชาโต

ค�าสอนในสตปฏฐานสตรเปนค�าสอนเกยวกบการ

ปฏบต จตตภาวนา คอ สมถภาวนาและวปสสนาภาวนา

เปนขนเปนตอน เปนเหมอนกบการศกษาในมหาวทยาลย

จะศกษากตองศกษาเปนระดบปรญญา มแบงเปนปรญญาตร

ปรญญาโท ปรญญาเอก การปฏบตทางพระพทธศาสนา

กเหมอนกบการศกษาเลาเรยน ทจะตองท�าเปนระดบ ๔

ระดบดวยกน คอ โสดาบน สกทาคาม อนาคาม อรหนต นคอ

ปรญญาทางพระพทธศาสนา มอย ๔ ระดบดวยกน ความจรง

มนก ๓ ระดบ แตทานแยกระดบท ๒ ท ๓ ออกจากกน ความจรง

จะถอวา ๒ กบ ๓ นเปนระดบเดยวกนกได หลงระดบท ๓

กคอพระอรหนต การทจะบรรลปรญญาทางพระพทธศาสนา

ทง ๔ ระดบน กจ�าเปนทจะตองมการเจรญสต เพอใหไดสมาธ

เมอไดสมาธแลว จงจะมก�าลงทจะเจรญปญญา เพอตดก�าลง

ตดตณหาความอยากทเปนตวสรางความเครยด สรางความ

ทกขตางๆ ใหแกจตใจ ดงนน ในสตปฏฐานสตร ถาอาน

เบองตนนพระพทธเจากทรงบอกใหเราไปนงสมาธด นงท

โคนไม นงหลบตา แลวกมสตร อย กบลมหายใจเขาออก

ลองนงดวานงไดหรอไม ถานงไมไดแสดงวาสตยงไมม กให

หยดการนงกอน แลวมาฝกสตกอน ใหมาเจรญสตทเรยกวา

8 ขนตอนการปฏบตตามแนวสตปฏฐานสตร

ธรรมะสดๆ รอนๆ

“กายคตาสต” คอ ใหมสตรอยกบการเคลอนไหวกบการ กระท�าของรางกาย

ถาอานในสตปฏฐาน ทานบอกวา ท�าอะไรขอใหรวารางกายก�าลงท�าอะไร ใหเฝาด อยาสงใจไปทอน ใหรวาเราก�าลงยน เราก�าลงเดน เราก�าลงนง เราก�าลงนอน เราก�าลงท�าอะไรอย ก�าลงรบประทานอาหาร ก�าลงตกอาหารเขาปาก ก�าลงเคยว ก�าลงกลน ใหรทกขนตอนของการกระท�าของรางกาย ถาหนหนาไปทางซาย กใหรวาหนหนาไปทางซาย หนหนาไปทางขวากใหรวาหนหนาไปทางขวา ยกมอซายขนกใหรวายกมอซายขน ยกมอขวาขนกใหรวายกมอขวาขน ไมวาจะท�าอะไร ปดกวาดลานวด เดนบณฑบาต นทานสอนพระ กจวตรของพระ ใหรอยแตกจวตรเหลานน ถาเปนฆราวาสญาตโยมกเหมอนกน เพราะตองมาอยวดปฏบต จงจะไดผล ในชวตประจ�าวนของผครองเรอนน จะไมเออเฟอตอการ เจรญสต เพราะจะตองใชความคดเกยวกบเรองการงานตางๆ สวนงานของนกบวช งานของผทอยวดนจะไมตองใช ความคดมาก การเจรญสตน เปาหมายเพอหยดความคดนนเอง หยดความคดใหไดมากทสดเทาทจะได แลวเวลามานงสมาธกจะสามารถหยดความคดหยดจตไดอยางเตมท

9ขนตอนการปฏบตตามแนวสตปฏฐานสตร

พระอาจารยสชาต อภชาโต

จตกจะเขาสสมาธได นคอขนท ๑ คอเจรญสต เจรญสตแลว

กไปนงสมาธ สลบกนไปสลบกนมา จนกวาจะไดสมาธขนมา

ไมใชของงาย

ถาไดจตรวมเปนอปปนาสมาธนไมใชของงาย ขนาด

หลวงตาทานบวชเปนพระอย ๖ ป ทานวาจตรวมแค ๓ ครง

เทานนเอง เปนพระแตทานยงไมไดปฏบต ทานยงเรยน

หนงสออย ยงอยวดบาน ไปเรยนหนงสอกเหมอนอยในบาน

ในเมอง กยงใชความคดอยมาก ใชความคดอยกบการทองจ�า

ค�าสอนตางๆ พอตอนกลางคนจะมานงสมาธกสงบไดยาก

ทานบอกวา ทานจตเคยรวมได ๓ ครงดวยกน ระยะ ๖ ป ทบวช

ทศกษา กอนทจะออกปฏบต ดงนน พอหลงททานจบเปรยญ ๓

ทานบอก พอแลว เรยนไปกไมไดรอะไรมากขน เพราะเปนการ

เรยนภาษาบาล ไมไดเปนการเรยนค�าสอนธรรมะ เปนการ

เรยนวธอานภาษาบาล วธเขยนบาล ทานกเหนวาไมไดท�าให

พฒนาขนทางดานจตใจ ทานกอยากจะออกปฏบต ทานกเลย

มงไปหาหลวงปมน เพอใหทานไดศกษากบหลวงปมน ตอนท

ทานพบหลวงปมน ครงแรกไปขออยกบหลวงปมน ทานก

บอกวาโชคด พอดมกฏวาง ทานกไดอย แลวหลวงปมนทาน

๑0 ขนตอนการปฏบตตามแนวสตปฏฐานสตร

ธรรมะสดๆ รอนๆ

กแนะน�าวา ความรทไดเรยนมาถงเปรยญ ๓ น อยาเพงเอา

มาใช เพราะไมเปนประโยชน มนไมมความสามารถทจะมา

ท�าลายกเลสตณหาได ตอนนใหมาพงไปทการท�าใจใหสงบกอน

คอฝกสตกบสมาธกอน นขนาดหลวงปมนสอนตรงกบหลก

ของสตปฏฐาน ๔ สอนวาอยาเพงไปทางปญญา ปญญามอย

เยอะแลว เรยนจบนกธรรมตร โท เอก รหมด รวาค�าสอนของ

พระพทธเจามอะไรบาง กเลสตณหามชนดไหนบาง รหมด

แตท�าอะไรมนไมได ไมมก�าลง ขอใหมาฝกสต นงสมาธกอน

ความรทไดเรยนมาตอนนใหยกไวบนหงกอน อยาไปคดถง

มนเปนอนขาด เพราะคดแลวจะท�าใหใจไมสงบ นคอปญหา

ของคนทเรยนรมาก พอมาปฏบตแลวอดคดไมได ชอบคดวา

ตอนนอยฌานทเทาไหรแลว ฌาน ๑ ฌาน ๒ ฌาน ๓ คดไป

แทนทจตมนจะรวม มนกไมรวมเพราะนงคดอยกบฌาน เวลา

นงสมาธจรงๆ นหามคด ใหเพงดลมอยางเดยว ใหรลมเขา

ลมออกเทานนพอ อยาไปคดวาตอนนเกดปตหรอยง เกดสข

หรอยง ขนลกหรอยง เกดความสวางขนมาหรอยง หรอเกดโนน

เกดนขนมา กไปหลงตดตามด อนนไมใชวธฝกสมาธ อยาคด

อยาไปรบรอะไร สงทมาใหรบรอยาไปสนใจ ใหสนใจอยกบ

สงทเราตองร

๑๑ขนตอนการปฏบตตามแนวสตปฏฐานสตร

พระอาจารยสชาต อภชาโต

ถานง อานาปานสตกตองรลม รลมอยางเดยว อยางอน

อยาไปรอยาไปสนใจ เสยงเขามาอยาไปสนใจ แสงสวางเขามา

อยาไปสนใจ อาการเจบปวดทางรางกายเขามาอยาไปสนใจ

ใหอยกบลมไปอยางเดยว หรอพทโธไปอยางเดยว แลวจต

มนกจะขยบเขาไป แตการเขา บางทมนกไมไดเขาตามต�ารา

ทละขนทละตอน บางทมนพรวดเขาไปเลย จาก ๑ เขาไป

๔ เลย เหมอนเกยรออโต มนผานไป ฉะนน อยาไปกงวลวา

มนจะไปยงไง บางครงมนกไปทละขน ลงไปทละนด สงบไป

ทละนด สงบไปทละหนอย เปนขนๆ บนไดกม บางทกเปน

แบบสไลเดอร (slider) ลงพรวดลงไปเลย ทเรยกวา “ตกหลม

ตกบอ ตกเหว” แตมนจะเปนแบบไหนไมส�าคญ ขอใหมนไป

ถงจดทเรยกวา “อเบกขา” กแลวกน จตจะหยดคดปรงแตง

“สกแตวาร” จตเฉยตออารมณทงปวง รกชงกลวหลงนจะ

หายไป จะรบรอะไร จะไดยนอะไร จะมเวทนาแบบไหน กจะ

“เฉย” ไมมความรสก ไมมอารมณกบสงทไดรบร “สกแตวาร”

นคอขนตอนของการปฏบต ควรทจะท�าเปนขนไป ไมเชนนน

ถาจะเอามาปนกน นงวปสสนากน พอนงสมาธปบ พจารณากาย

พจารณากายกไมเหนวามนเปนโนนเปนน จะไปใหมนเหน

มนไมเหนหรอก เรองการพจารณาน มนไมไดเปนเรองทจะ

๑2 ขนตอนการปฏบตตามแนวสตปฏฐานสตร

ธรรมะสดๆ รอนๆ

ใหมนปรากฏขนมาตามทเราพจารณา มนเปนการพจารณา

แบบวเคราะห ศกษา ไมไดเปนแบบวานงแลวจตสงบแลว

จะมภาพของปญญาโผลขนมา

เราตองวเคราะห ตองแยกแยะ เชนรางกายมนรวมกน

มนมอาการ ๓๒ เราตองแยกแยะวเคราะห วามนมอะไรบาง

แยกออกมา รางกายมผม มขน มเลบ มฟน อนนเราแยก

ออกมา แยกดวยความนกคด เอามากองเปนกองๆ กได เอาผม

กองไวกอง เอาขนกองไวกอง เอาเลบกองไวกอง เอาฟนกอง

ไวกอง เอาหนงกองไวกองหนง กอง ๓๒ กอง อนนจงจะเรยกวา

“เจรญวปสสนา” แตเราไมตองการเจรญตอนทเรานงสมาธ

ตอนนงสมาธน หามเจรญวปสสนา หามพจารณา ถาตองการ

ความสงบ ถาตองการอปปนาสมาธ อยาไปพจารณาเปน

อนขาด พจารณาแลว จตจะไมมวนรวมได ตองเพงอยางเดยว

เพงอยกบอารมณใดอารมณหนง ในสตปฏฐาน ทานกสอน

ลมหายใจเขาออก เปน ๑ ใน ๔๐ กรรมฐาน เราจะเอาอยางอน

แทนลมหายใจเขาออกกได เชน บางคนอยากจะเพงโครงกระดก

กได นกถงภาพโครงกระดกแลวกเพงใหเหนแตโครงกระดก

บางคนจะเอาสกได สเขยวกเพงดสเขยว สแดงกเพงดสแดง

๑3ขนตอนการปฏบตตามแนวสตปฏฐานสตร

พระอาจารยสชาต อภชาโต

อนนอยในกรรมฐาน ๔๐ “กสณ ๑๐” บางคนจะใช “พทธานสสต”

พทโธ พทโธ ไปกได บางคนจะเอา “ธมมานสสต” ธมโม

ธมโม ไปกได บางคนจะเอา “สงฆานสสต” กสงโฆ สงโฆ ไป

กได นเปนขนตอนของการเขาสอปปนาสมาธ

สมาธม ๓ ลกษณะดวยกน ลกษณะท ๑ สงบแตสงบ

แบบนกกระจอกกนน�า รวมปบแลวกถอยออกมา แบบงแลบลน

แตความรสกมหศจรรยใจนเหมอนกบอปปนาสมาธ คอ

มความรสกเบาอกเบาใจ สบายอกสบายใจ สกแตวารอยเพยง

แปบหนง อนนเปรยบเหมอนกบดหนงตวอยาง สมาธแบบ

สมาธตวอยาง คอ “ขณกสมาธ” เขาไปไดชวคราว แตจะเปน

หนงตวอยางทท�าใหอยากจะซอตว จองตวดหนงจรง คอ

ด “อปปนาสมาธ” พอไดขณกสมาธแลว ทนความเพยรมนจะ

มาเอง ศรทธามนจะมาเอง ฉนทะ วรยะจะมาเอง ทนจะ

ไมอยากจะท�าอะไร อยากจะเขาสมาธ อยากจะเดนจงกรม

อยากเจรญสต อยากจะนงสมาธ ถาท�าอยางนไปเรอยๆ

เดยวกไดอปปนาสมาธ ตอไปกสงบนาน ๕ นาท ๑๐ นาท ๒๐

นาท ๓๐ นาท ชวโมงหนง ถามสตมากๆ ฝกบอยๆ ฝกแบบ

ไมหยดไมหยอน ฝกแลวกเดนแลวนง นงแลวกเดน อนน

๑๔ ขนตอนการปฏบตตามแนวสตปฏฐานสตร

ธรรมะสดๆ รอนๆ

มนจะท�าใหเขาสมาธได แตจะเขาสมาธ บางทก นอกจาก

มหนงตวอยางแลว บางทยงตองมตวพเศษ ถงจะไดเขาดกอน

คนอน ถาเปนตวธรรมดา อาจจะตองรอหลายเดอน เพราะ

ควยาว วธทจะลดควกคอ ตองมมาตรการเสรมความเพยร

เชน การอดอาหาร การอดอาหารนมนจะท�าใหเราหว ท�าให

เราทกข เมอมนหว มนทกข มนกจะท�าใหเราตองภาวนา

ตองนงสมาธ เพราะนงสมาธแลว ใจจะหายหว อนนมนเปน

ตวเรง การอดอาหารนมนเปนตวเรง หรอไปอยทมนนากลว

หวาดเสยว ถาไมภาวนาแลว ใจมนจะเสยว มนจะหวาดกลว

ถกบงคบใหนง คอ ตองหามาตรการทจะมาบงคบใหเรานง

ใหมาก ใหเขาสมาธใหบอย

การอดอาหารกวธหนง การไปอยทนากลวกวธหนง

ไปอยในปาชา ไปอยในปาทมสงสาราสตวไดยนเสอค�ารามน

อนนมนจะบงคบใหตองนงสมาธ ไมเชนนน ใจมนจะสน ใจมน

จะกลว แลวอาจจะอยไมได อนนคอมาตรการทมาชวยเสรม

ถาอยแบบสบายๆ มนขเกยจ นงวนละหนกพอ แตถามนหวขาวน

เดยวตองนงอยเรอยๆ พอออกมากจะเรมหวอกแลว เดยวคดถง

ขาวกหวอกแลว กตองกลบไปนงใหม เดนจงกรมควบคม

๑5ขนตอนการปฏบตตามแนวสตปฏฐานสตร

พระอาจารยสชาต อภชาโต

ความคดไมใหมนคด หรอบงคบใหมนคดไปในทางทท�าใหไมหว

ใหคดถงอาหารทอยในปาก อาหารทอยในทอง อาหารทออก

มาจากทวารหนก ใหดอาหารเหลาน มนกจะชวยคลายความ

หวได อนนกเปนวปสสนา ปญญาเพอระงบความหว แลวก

เขาไปนงสมาธ นแหละ นอกจากทเราไดขณกสมาธแลว

มก�าลงใจทอยากจะปฏบตแลว แตมนกยงขเกยจได มนจะ

ปฏบตนอย อาจจะปฏบตแคนงครงสองครง เดยวกไปนอน

ดกวา กนอมแลวมนสบาย มนกหาหมอน แตถาไมกนน มนหว

มนไมนอน มนจะเดนจงกรมหรอนงสมาธ การอดอาหาร

มประโยชนอยางน การไปอยทนากลวเปนมาตรการทจะเสรม

ความพากเพยร เสรมการปฏบตใหไปไดอยางรวดเรว นคอชวง

ทเจรญสต สมาธ ถาไดขณกแลว มนจะมก�าลงอดอาหารได

มนจะไปอย ทนากลวไดเพราะมนรวธแกปญหาเวลาเกด

ความกลว หรอเวลาเกดความหว มนจะใชการเขาสมาธ แต

ถายงเขาสมาธไมได ใชมาตรการเหลาน แลวไมได ควบคมใจ

ไมได เดยวใจหวกอดไมได เดยวตองออกไปกน ไปอยทนากลว

หยดความกลวไมได เดยวกตองเปลยนทอย

๑6 ขนตอนการปฏบตตามแนวสตปฏฐานสตร

ธรรมะสดๆ รอนๆ

อนนคอเรองของการปฏบตเบองตน เบองตนถายงไม

มขณกน ตองเจรญสตใหมาก คอยควบคมความคดตลอด

เวลา แลวพยายามนงเรอยๆ ถาไมนงกเดน อยาไปท�าภารกจ

ทตองใชความคดตางๆ เชน ไปอานหนงสอธรรมะอะไรน

ถาอานกอานเพยง พอประมาณกพอ เชน วนละชวโมงนกพอ

ฟงเทศนฟงธรรมหรออานหนงสอธรรมะ เพอใหเกดความ

กระจางความเขาใจในกจทเราก�าลงปฏบตอย ในขนทเรา

ก�าลงปฏบตอย อยาไปอานธรรมะแบบครอบคลมไปถงขน

นพพานเลย มนไกลเกนไป เราอยระดบปรญญาตร อยาไปอาน

ระดบปรญญาเอก เอาแคระดบปรญญาตร ใหเรารวาวธท�าใจ

ใหสงบนท�าอยางไรกอน นกคอขนท ๑ ขนสต ตองควบคมใจให

อยในปจจบน ปจจบนกคอรางกาย รางกายนมนอยในปจจบน

ตลอดเวลา มนไมไดไปอดต มนไมไดไปอนาคต แตใจเรามกจะ

ทงรางกาย แลวกไปอดตกน คดถงเมอวานน เมอคนน คดถง

พรงน เดอนหนา ปหนา จองตวไวแลว จะไปไหน ไปโนน

มาน จะไปท�าอะไร คดไปโนน หรอวาคดกลบไปอดต วนกอน

ไปท�าอะไรมา อนนแหละเปนตวทจะท�าใหจตไมมวนเขาส

สมาธได เหมอนกบเวลาทเรารอยดายเขาเขมน ใชไหม ถาไป

ทางซายของรกไมเขา ไปทางขวาของรเขมกไมเขา มนตองอย

๑7ขนตอนการปฏบตตามแนวสตปฏฐานสตร

พระอาจารยสชาต อภชาโต

ตรงกลาง อยตรงร อนนจตเวลาจะเขาสมาธ กเหมอนกบเอา

ดายเขารเขม จะสายไปทางซายกไมได สายไปทางขวากไมได

จะคดอดตกไมได คดอนาคตไมได ตองคดปจจบน คดอยกบ

ลม คดอยกบรางกาย คดอยกบพทโธ แลวมนกจะเขาสสมาธได

พอเขาไดแลว กอยาไปพจารณาทนท เวลาเขามนไมคดอะไร

ปลอยมนนงไป ใหมสตรวามนนง รวามนสงบ แลวกใหมนนง

อยางนไปจนกวาจะเรมคดปรงแตง ถาสมาธยงไมแขง กอยา

เพงไปคด ถานงตอไปไดกพทโธใหม ดลมใหม เอารอบ ๒

รอบ ๓ ถานงไมไหว เมอย ลกขนมาเดน กฝกสตใหม ฝกสต

ตอไป พทโธไป ดรางกายไป ดเทา กาวเทาซาย กาวเทาขวาไป

เดนไปจนเมอย อยากจะนงกกลบมานงใหม ดลมใหมหรอ

พทโธใหมใหมนจตนงสงบ เปนอปปนาใหม ท�าอยางนไป

กอนในชวงทเราก�าลงฝกสมาธ ไมใชพอสงบปบ กจะพจารณา

ปญญา ไมตองรบรอน ปญญาเรามเยอะแยะอยแลว เราร

ไตรลกษณกนอยแลว เรารเกด แก เจบ ตายกนอยแลว แตท�าใจ

กบมนไมได เทานนเอง รบมนไมได เพราะเราไมมอเบกขา

ทน เราตองฝกอเบกขาบอยๆ ใหมนมก�าลงมาก เพราะ

ตอไปเราจะใชอเบกขา สกบตณหาความอยาก ความอยาก

๑8 ขนตอนการปฏบตตามแนวสตปฏฐานสตร

ธรรมะสดๆ รอนๆ

ไมแก ความอยากไมเจบ ความอยากไมตาย ความอยากได

สงนนสงน ความอยากมสงนนสงน อะไรตางๆ เหลาน ถาไมม

อเบกขา สมนไมได ถงแมจะมปญญา รวามนเปนไตรลกษณ รวา

มนเปนทกข กยงอดทจะอยากไดมนไมได แตพอมอเบกขา

แลว และปญญาบอกวาเปนทกข กไมเอาดกวา ปญญาบอก

เปนอนจจง ทกขง อนตตา กไมเอาดกวา อยากดมกาแฟก

ไมดมดกวา ดมแลวตด ถาท�าอะไรดวยความอยากแลวมน

จะตด แตถาท�าตามความจ�าเปน มนไมตด ท�าตามเวลา เชน

อาหารกนตามเวลานมนจะไมตด แตถากนตามความอยาก

แลวมนจะตด มนจะอยากไปเรอยๆ แลวพออยากแลวไมได

มนกจะทกข นคอปญญาขนท ๒ ขนท ๑ เอาสต แลวกขนท ๒

พอไดอปปนาสมาธ กฝกจนช�านาญ สามารถเขาสมาธไดทกครง

นงปบ ๕ นาท จตกสงบเปนอปปนาสมาธ อยไดครงชวโมง

ชวโมงหนง อยางนเรยกวาอปปนาสมาธแลว ท�าอยางนใหมน

ช�านาญ พอเราช�านาญแลว ทนพอออกจากสมาธมาก แทนท

จะฝกสต กมาฝกปญญาได ฝกรางกาย เหนไหม “กาย เวทนา

จต” นม ๓ ขอสอบดวยกน ๓ ระดบ

๑9ขนตอนการปฏบตตามแนวสตปฏฐานสตร

พระอาจารยสชาต อภชาโต

ระดบแรก “กาย” ใหพจารณาวากายนไมเทยงกอน

กายนเกดแกเจบตาย นคอไมเทยง เกดแลวตองแก ตองเจบ

ตองตาย ไมวาจะเปนรางกายของใคร กตองเปนอยางนน

ถาเกดความอยากไมแก ไมเจบ ไมตาย มนกจะทกข สอนใจ

ไปเรอยๆ แลวทดสอบดวาไมทกขจรงหรอเปลา พารางกายไป

ทงทมนจะตาย ทมนมโอกาสจะตายได เชน ลยไปในปาเลย

น เดนเขาไปในปา ไมตองเดนตามทางเดน เดนเขาไป เผอ

เหยยบง มนจะไดตาย ดสวามนกลวตายไหม ถามนกลวตาย

กแสดงวายงมความอยากไมตายอย กตองใชปญญาบงคบ

มนวาถงเวลามนจะตองตาย จะท�ายงไง หามมนไมได ถามน

จะตายใหมนตายไป พอปลงได พอยอมตายได ใจกหายกลว

อนนจะเหนชด ตองมขอทดสอบ ตองมความเปนความตาย

มาทาทาย จงจะรวากลวหรอไมกลวจรง หายกลวจรงหรอไม

มนจะร ถามนผานความตายมาไดครงหนงแลว มนร ตอไป

มนจะไมกลวตายอกตอไป นกเรองขนของความตาย ปลอย

วางรางกาย รางกายไมใชตวเราของเรา ทใหพจารณาธาต ๔

เพอใหเหนวา มนไมใชตวเราของเรา ทใหพจารณาอาการ ๓๒

กใหเราเหนวา ไมมเราในรางกายอนน ลองแยกชนสวนรางกาย

ออกมาด กเหมอนไอโฟนน ลองแกะมนออกมาดส แลวมตวเรา

20 ขนตอนการปฏบตตามแนวสตปฏฐานสตร

ธรรมะสดๆ รอนๆ

อยในไอโฟนนหรอเปลา ไมม เรารวามนไมม แตถาเราไปหลง

คดวาเราเปนไอโฟนขนมา ท�ายงไง เรากตองแกะมนออกมาด

“เราอยตรงไหน” เราวารางกายนเปนเรา เราเปนรางกาย

เราเปนตรงไหน เปนทผมหรอ ถาเปนทผม โกนผมทงไปหมด

เรายงอยหรอเปลา “กยงอยน เรามนคอความคดน มนไมใชผม”

ลองไลไปดส เอาผมทงไป เรากยงอย เอาขนทงไปหมด กยงอย

ตดเลบทงไป กยงอย ถอนฟนออกไปหมด เรากยงอย

เพราะฉะนน มนกสรปไดวา ในรางกายนมนมอาการ

๓๒ ทไมใชเราทงนน มนเปนอาการ เปนผม เปนขน เปนเลบ

เปนฟน เปนหนง เปนเนอ เปนเอน เปนกระดก เปนเยอใน

กระดก เปนมาม เปนหวใจ เปนตบ พงผด ไต ปอด ล�าไสใหญ

ล�าไสนอย อาหารใหม อาหารเกา นคอสวนประกอบ

ของรางกาย ทเราไปหลงวา คดวาเปนตวเราของเรา อนน

ตองพจารณาบอยๆ จนเปลยนทศนคต จากการเหนวา

รางกายนเปนเรา กลายเปนเหนวารางกายนเปนเพยง

อาการ ๓๒ เปนดน น�า ลม ไฟ เพราะเวลารางกายนตายไป

อาการ ๓๒ มนกเปลยนสภาพไปเปนดน เปนน�า เปนลม

เปนไฟไป เวลาตาย ไฟกออกไปกอนแลว ลมกออกไปกอน

2๑ขนตอนการปฏบตตามแนวสตปฏฐานสตร

พระอาจารยสชาต อภชาโต

แลว ไมมลมหายใจแลว ลมเขาไมมแลว มแตลมออก ลมออก

จากรางกายเปนกลนไง กลนเหมนนกเปนลม ออกมาทาง

รางกาย กลนแลวกอะไร ทนไฟกออกไป จบรางกายคนตาย

ดส มนอนเหมอนรางกายคนเปนหรอเปลา แลวตอไปน�าก

จะไหลออกมา ถาไมเอาไปเผา ไมเอาไปแชแขง สมยนเอาไป

แชแขงกน เหนไหม เพอจะไดใหน�ามนแขง มนจะไดไมไหล

ออกมา จะไดไมเนา แตถาเอาไปทงไวในปาชา เดยวมนกเนา

พองขนมา ของเหลวตางๆ ทอยในรางกายมนกจะไหลออก

มา น�าหนอง น�าเลอด น�าอะไรตางๆ จนตอไปมนกแหง กรอบ

สวนทเหลอกเปนดนไป กลายเปนดนไป

นคอการพจารณาธาต ๔ ใหเหนวานแหละ คอรางกาย

ท�ามาจากธาต ๔ กลบไปสธาต ๔ เวลาเขามากเขามาทาง

อาหาร อาหารตางๆ นกเปนธาตทงนน ขาวมนมาจากไหน

ขาวมนมาจากดน หรอวามนมาจากสวรรค มนมาจากทองฟา

หรอมนมาจากดนละ ถาไมมดนจะปลกขาวไดไหม นอกจาก

ดนแลว ถาไมมน�าผสม จะเปนขาวขนมาไดหรอเปลา แลวถา

ไมมอากาศใหมนหายใจ มนจะเจรญเตบโตไดไหมตนไม

ตนไมนมนกใชอากาศรไหม มนกใชอากาศหายใจเหมอนกน

22 ขนตอนการปฏบตตามแนวสตปฏฐานสตร

ธรรมะสดๆ รอนๆ

แลวนอกจากอากาศแลว ยงตองใชความรอนดวย ถาอากาศ

หนาว แขงน มนกจะเกดตนขาวขนมาไมได เชน แถวขวโลก

เหนอน ไมมขาวขนหรอก ปลกอะไรกไมขนเพราะมนหนาว

เกนไป มนเยนเกนไป ไมมไฟ ถาไปปลกในทะเลทรายกไมมน�า

กไมขนอกแหละ มนตองมครบทง ๔ มนถงจะเจรญเตบโต

ออกมาเปนรวงขาวได อยางอนกเหมอนกน ผกกเหมอนกน

ผก ขาว หรอปลา หรอสตวกตองกนขาวกนผกกอน ขาวกบ

ผกทสตวกนเขาไปกกลายเปนเนอตอไป ถาเราเอาเนอสตว

มากน มนกเปนธาตเหมอนกน ท�ามาจากธาตเหมอนกน

พอเขามาสรางกาย มนกมาเปนผม ขน เลบ ฟน ผมเรายาว

ออกมาไดเรอยๆ เพราะอะไร เพราะวาเราเตมธาตเขาไปเรอยๆ

เรากนขาวอยทกวน เราดมน�าอยทกวน เราหายใจอยทกวน

ทกเวลา เรามความอบอนใหกบรางกายตลอดเวลา รางกาย

มนจงสามารถทจะเอาธาตทเขามาทางรางกายน มาเปลยน

ใหเปนผม เปนขน เปนเลบ เปนฟนตอไปได ถายงเดกมนก

ท�าใหเจรญเตบโตขนมา พอโตเตมทมนกพยงรกษาไมใหตาย

แตมนกจะเรมเสอม

23ขนตอนการปฏบตตามแนวสตปฏฐานสตร

พระอาจารยสชาต อภชาโต

พอมนเจรญเตมทแลว ธรรมชาตของรางกาย มนกจะ

เรมนบถอยหลง พอ ๔๐-๕๐ แลว ทนมนถงขดเจรญเตมทแลว

มนกจะเรมนบถอยหลง เรมแกลงๆ ไป เรมเจบตรงนนปวด

ตรงน แลวเดยวไมนานมนกหยดหายใจ พอหยดหายใจ

ธาตทง ๔ กเรมแยกตวกนทนท ธาตลมไปกอน ธาตไฟตามไป

ตอนตนเวลาไมหายใจ จบรางกายยงไมเยน แตทงไปสกพก

หนงแลว ชวโมงสองชวโมงไปจบด “อาว เยนแลวน” แสดงวา

ธาตไฟไปแลว ถาทงไว เดยวธาตน�ากออกมาแลว ไหลออกมา

ตามทวารตางๆ ตอไปกพอง ผ พองแลวกแตกเละออกมา

จนกระทงมนแหงไป สวนทเหลอแหงกเปนสวนดนไป ทงไป

สกระยะหนง มนกผพงไป กลายเปนดน

นคอการพจารณา อนนแหละใหท�าหลงทออกจากสมาธ

มาแลว แตอยาท�าในสมาธ ตองคดอยางนอยเรอยๆ จนเหน

ชดเจน จนไมสงสยวารางกายนเปนตวเราหรอเปนอะไรกนแน

มนจะตองเหนตามความเปนจรงของมน มนไมไดเปนเรา

โมหะความหลงมนมาหลอกเรา ใหไปยดไปถอวามนเปนเรา

เทานนเอง ไปคดวามนเปนเรา แตดจรงๆ แลว มนเปนอะไร

ขณะทมชวตอยมนกเปนอาการ ๓๒ แลวพอมนหยดหายใจ

2๔ ขนตอนการปฏบตตามแนวสตปฏฐานสตร

ธรรมะสดๆ รอนๆ

มนกกลายเปนดน น�า ลม ไฟ ไป นคอการพจารณารางกาย

พจารณาจนมความมนใจ รวามนไมใชตวเราของเรา กจะ

ปลอยมนได กจะไมกลวตาย ถายงไมรวากลวหรอไมกลว กเอา

ไปพสจนด ไปหาทมนจะท�าใหรางกายตาย แลวเอาปญญาน

มาสอนใจ ดวาจะสอนใจใหมนยอมรบไดหรอไมวา ทตายน

ไมใชเรา เรากคอผพจารณานเอง ผคดวารางกายเปนเรา

มนเปนเพยงความคด พอไมคด รางกายกหายไป เวลานงสมาธ

จตสงบ ไมคดอะไร ความรสกวาเรากหายไปหมด พอเราคดปบ

ความรสกวาเรากโผลขนมาทนท

ดงนนสรปไดวา เราคอความคดเทานนเอง รางกาย

ไมใชเรา รางกายเปนดน น�า ลม ไฟ ทจะตองแยกทางกน

ไปในทสด หยดมนไมได หามมนไมได ถาอยากใหมนไมตาย

กจะทกขขนมาทนท อนนทกขในอรยสจ อนนไม ใช

ทกขเวทนา ทกขเวทนาคอความเจบของรางกาย อนนไมใช

อนนเปนทกขทเกดจากความอยาก ความอยากไมตายเรยกวา

“วภวตณหา” “ภว” คออยากอย “ภวตณหา” คอการอยากอย

“วภวตณหา” คอการอยากไมตาย ถาเกดตณหาความอยาก

ทง ๒ นแลวกเกดความทกขขนมาทางใจ ผปฏบตจะรวา

25ขนตอนการปฏบตตามแนวสตปฏฐานสตร

พระอาจารยสชาต อภชาโต

ตนเองปลอยรางกายไดหรอไมได กดทใจน ทกขหรอไมทกข

กบรางกาย ถาทกขกแสดงวายงไมปลอย ยงอยากอย ยงอยาก

ไมตาย ถายอมตายแลวจะรวาไมทกข ใจมนจะเฉยลงไป

กลบไปทอเบกขาทนท พอหยดตณหาความอยากได จตกจะ

กลบไปอเบกขา ไอตวทดงจตออกจากอเบกขากคอตณหา

นเอง ไอตวทจะตดตณหาใหจตกลบไปสอเบกขากคอปญญา

ปญญากจะสอนวา “ก�าลงอยากนะ อยากในสงทไมใชเปน

ของเรา อยากใหมนเปนของเรา พอรวามนจะไมเปนของเรา

กทกข เพราะยงอยากใหมนเปนของเราอย” แตพอยอมตาย

“อาวมงจะตายกตาย ใหมนไปเปนซากศพไป ใหมนไปกลบคน

สดน น�า ลม ไฟไป” ใจกจะสงบ ใจกจะเปนอเบกขา ไมทกข

แลวกจะรวา นแหละ ไมกลวตายแลว เพราะรแลววารางกายน

ไมใชตวเรา ของเรา

อนนกขนของรางกาย รางกายม ๒ ขน แตเอาขนนกอน

ขนความตายกอน ยอมตาย ปลอยวางรางกายใหมนตาย

ได ขนท ๒ กคอความเจบของรางกาย ทเรยกวา “เวทนา”

เหนไหม “กาย เวทนา จต” ทนเรากมาจดการกบเวทนาทเกด

ในรางกาย รางกายกมเวทนา ๓ มสข มทกข มไมสขไมทกข

26 ขนตอนการปฏบตตามแนวสตปฏฐานสตร

ธรรมะสดๆ รอนๆ

เวลาเจบนกเรยกวา “ทกขเวทนา” เวลาหายเจบกเรยกวา

“สขเวทนา” เวลาทไม เจบหรอไมหายเจบ มนกเฉยๆ

เวทนากลางๆ มนกม ๓ เวลาหายเจบอาจจะเรยกวาเปน

“ไมทกขเวทนา ไมสขเวทนา” กได เวลาสขเวทนากคอ เวลา

ไดสมผสกบอะไรทท�าใหเกดความสขขนมา เชน รางกายอย

ขางนอกมนรอน พอไปเขาหองแอรน มนเยนสบาย อนนก

สขเวทนา ถาไมไดเขาหองแอร เพยงแตอยหองพดลม อนน

กไมสขไมทกข ใชไหม เพราะวามนไมรอนแลว แตมนกไมเยน

อนนกเรยกวาไมสขไมทกข แตพอไดเขาหองแอรมนเยน โอ

ทนมนสขแลวส ถงชอบตดแอรกน ถาใหซอพดลมกบซอแอรน

จะเอาอนไหน ซอเครองแอรดกวา ใชไหม เพราะมนสขนะ

ถาพดลม มนกเพยงแตจะบรรเทาความทกขใหมนเบาลง

ท�าใหมนร สกไมทกข แตมนกไมสข แตพอตดเครองแอร

แลวน แหม มนเยนสบาย มนสขขนมาทนท

นคอเวทนา ๓ อยาง ทรางกายจะตองม เปลยนไป

เปลยนมา ทน บางทเรากสามารถควบคมมนได เปลยนมนได

มนรอนกเปดแอร มนทกขกเปดแอร มนเปนทกขเวทนา

กเปดแอร จากทกขเวทนากกลายเปนสขเวทนา เดยวถาเกดไฟ

27ขนตอนการปฏบตตามแนวสตปฏฐานสตร

พระอาจารยสชาต อภชาโต

ดบจะท�ายงไง มแอรกเปดไมได ทนกตองรอนตอไป รอนตอไป

กท�าใหมนคลายรอนได ดวยการอาบน�า เอาพดมาพด กจากทกข

กจะมาเปนไมสขไมทกขเวทนาไป นคอชวงทเราสามารถท

จะปรบเวทนาตามความตองการของเราได แตมนมเวทนา

บางเวทนาทเราปรบไมไดนจะท�ายงไง เวลามนเจบไขไดปวย

ขนมาน เปนไข ปวดไปทวตวน ไปเอาอะไรปรบ กมยาแกปวด

ยาแกปวดกปรบไดในระดบหนง แลวเดยวกไปตดยาแกปวดอก

เวลาไมมยาแกปวดกทกขอก อนนไมใชวธปรบ วธทเราจะ

ปลอยวางเวทนา วธปลอยวางเวทนากใหร “สกแตวาร” อาศย

ใชสมาธ ท�าใจใหสงบ แลวกรบรความจรงของเวทนา ตอนนรอน

กอยกบความรอนไป ตอนนมนหวกอยกบความหวไป ตอนน

มนเจบ กอยกบความเจบไป อนนถาเรามสมาธ เรามอเบกขา

เรากไมตองปรบมน อยกบมนได เราปรบใจแทน ปรบใจมน

งายกวา ไมตองไปวนวาย หาเครองไมเครองมอมาปรบเวทนา

แลวกมปญหาตางๆ ตามมา ถาใชแอร เดยวเกดไมมไฟฟา

กปรบไมได หรอแอรเสยกปรบไมได ถาใชยาแกปวดกน

เดยวยาแกปวดหมด กปรบไมได

28 ขนตอนการปฏบตตามแนวสตปฏฐานสตร

ธรรมะสดๆ รอนๆ

นคอเรองของการพจารณาเวทนา ใหเราพจารณาวา

เวทนานม ๓ มสข มทกข มไมสขไมทกข เปนอนจจง

เปลยนไปเปลยนมา เปนอนตตา เราไปสงมนไมได สงให

มนสขอยางเดยวไมได สงไมใหมนทกขไมได ถงเวลามน

จะสขมนกสข เวลามนจะทกขมนกทกข เวลาทมนจะ

ไมสขไมทกข มนกไมสขไมทกข ถาเราไปอยากจะไปปรบมน

เราจะทกขทใจ เหมอนกบทเราอยากใหรางกายไมตาย อนน

กเหมอนกน เหมอนกบอยากให ไมใหมทกขเวทนา เวลา

ทกขเวทนาเกดขนมา กทกขขนมาทใจอกชนหนง เพราะอยาก

ใหทกขเวทนาหายไป แตมนไมหาย วธทจะแกกคอ ตองสอนใจ

ใหรวา เวทนามนไมไดอยภายใตการควบคมบงคบ เหมอนกบ

รางกาย เวลารางกายจะตาย เรากยอมตาย เวลารางกาย

จะเจบ เรากตองยอมเจบ ปลอยมนเจบไป ถาปลอยมนเจบ

แลวเรามอเบกขา “สกแตวาร” เรากจะไมเจบไปกบรางกาย

อนนเปนการพจารณาเวทนา เพอปลอยวางเวทนา ใหเหนวา

เวทนานมนไมเทยง อนจจง ทกขง อนตตา เหมอนกน เวทนา

ไมใชเรา เวทนามนเปนของรางกาย มนไมไดเปนเรา ไมได

เปนของเรา เราเปนผร ผมารบรเวทนา กใหรเฉยๆ สกแตวาร

อยาไปมอารมณกบมน ถามนมอารมณกใชสตหยดมน พทโธ

29ขนตอนการปฏบตตามแนวสตปฏฐานสตร

พระอาจารยสชาต อภชาโต

พทโธ พทโธ ใหมนนงเปนอเบกขาไป พอมนเปนอเบกขา

มนกจะไมวนวาย ไมทกขไปกบทกขเวทนา เวทนาของรางกาย

ใหท�าอยางนตอการพจารณา ตอการปฏบตกบเวทนาทาง

รางกาย คอปลอยมน ใหมนเปนไปตามเรองของมน เหมอนกบ

ทเราปลอยรางกาย ใหมนแก ใหมนตายไปตามเรองตามวาระ

ของมน เพราะเราหามมนไมได

นกคอเรองของการท�าปรญญาระดบท ๑ กม ๒ ขอน คอ

ความตายกบความเจบ นถาไดกจะไดรบปรญญาโสดาบนไป

พระโสดาบนละขนธ ๕ ได เวทนากเปนหนงในขนธ ๕ รางกาย

กเปนหนงในขนธ ๕ สญญา สงขาร วญญาณ มนมากบเวทนา

ละเวทนากเทากบไดละ สญญา สงขาร วญญาณ ไปพรอมๆ กน

เพราะสญญาเรากจะเปลยนจาก “นจจง สขง อตตา” มาเปน

“อนจจง ทกขง อนตตา” สงขารเรากจะหยดมน ปรงแตงไป

ในทางภวตณหา วภวตณหานนเอง สวนวญญาณกเพยงแตท�า

หนาทรบรไปเฉยๆ รบรเวทนาไปเฉยๆ นคอ “การละขนธ ๕”

พอละไดกจะบรรลเปนโสดาบนได ทเปนโสดาบนเพราะวา

รวาขนธ ๕ ไมใชเรา ถาไปอยากใหเปนเรา กจะเหนวามนทกข

กจะเหนอรยสจ ๔ พรอมๆ กน เหนวาทกขของใจเกดจาก

30 ขนตอนการปฏบตตามแนวสตปฏฐานสตร

ธรรมะสดๆ รอนๆ

ความอยากใหขนธ ๕ เปนเรา เปนภวตณหา เปนวภวตณหา

เปนกามตณหาน ตวทท�าใหใจทกขกบรางกาย กบเวทนา

พอมปญญาพจารณาเหนวามนเปนไตรลกษณ มนเปนอนจจง

ทกขงอนตตา อนนกเปน “มรรค” เปนมรรคคอปญญา แลวก

มอเบกขาเปนสมาธ กจะสามารถทจะปลอยวางตณหา

ความอยากในขนธ ๕ ได กจะบรรลเปนโสดาบนได นไดรบ

ปรญญาขนท ๑ แลว แตการพจารณานมนไมใชพจารณา

หนเดยว พจารณาแลว ถาเมอยกตองหยด แลวกกลบไป

นงสมาธ พกผอนใจ ออกจากสมาธกมาพจารณาใหม จนกวา

มความมนใจวา “ไอนไมใชเรา ไมใชของเรา” กไปพสจนด

เอารางกายไปอยทมนนากลว เสยงความเปนความตายด ดวา

มนจะยงกลวตายอย หรอเปลา ยงอยากจะอย หรอเปลา

สวนเวทนาความเจบ กลองนงไปนานๆ เจบแลวกอยาไปลก

ดวาจะอยกบความเจบไดหรอเปลา ปลอยใหความเจบมน

หายไปเองไดหรอเปลา เรามหนาทสอนใจใหอยเฉยๆ อยาไป

มความอยากใหเวทนามนหายไป อยาไปมภวตณหา อยาไป

มวภวตณหา เทานนเอง ใจเรากจะปลอยวางเวทนาได ตอไป

จะไมกลวความเจบอกตอไป เพราะรจกวธปฏบตกบมน รจก

แยกแยะ รจกปลอยใหมนอยกบรางกาย ไมเอาเขามาทใจ

3๑ขนตอนการปฏบตตามแนวสตปฏฐานสตร

พระอาจารยสชาต อภชาโต

ดวยความอยากใหมนหาย หรออยากใหมนเปลยนไปเปน

อยางอน มนเปนอยางไรกปลอยใหมนเปนอยางนนไป

อนนกจะท�าใหเราผานปรญญาขนท ๑ ได ตองเหนทกข

สมทย นโรธ มรรค ดวยนะ ไมใชเหนแตไตรลกษณ ไตรลกษณ

กมทกข แตทกขมนมสมทย มนโรธ มมรรคตามมาดวย

ตองเหนทงหมด เหนทง ๖ อยางน เหน อนจจง เหนทกข

สมทย นโรธ มรรค เหนอนตตา จงจะเรยกวา “มดวงตา

เหนธรรมอยางครบบรบรณ” เหนวาความทกขทเกดกบ

รางกายเพราะไปยดไปตดกบรางกาย ไปอยากใหรางกาย

เปนของเรา ความทกขทเกดจากเวทนากเพราะไปอยาก

ใหเวทนาเปนของเรา ใหเราสงมนได สงใหมนเปนอยางนน

เปนอยางนได พอสงไมไดกทกขขนมา พอรวาทกขกอยาไป

สงมน ปลอยมนเทานนเอง ปลอยมนเจบไป มนอยากจะเจบ

กปลอยมนเจบไป ตอไปกจะไมทกขกบเวทนา ไมทกขกบ

รางกาย รางกายจะอยจะตาย ใจกเฉยเหมอนกน เวทนา

จะเจบไมเจบ ใจกจะเฉยเหมอนกน นกจะไดปรญญาตร

ได “โสดาบน”

32 ขนตอนการปฏบตตามแนวสตปฏฐานสตร

ธรรมะสดๆ รอนๆ

ทนระดบปรญญาโทน ทานแบงเปน ๒ ขน ขนท ๑ กบ

ขนท ๒ คอ ขนท ๒ กบขนท ๓ คอ สกทาคามกบอนาคาม

การทจะบรรลปรญญาโทไดน ทานตองปลอยวางกามราคะ

ความอยากจะเสพกามกบผนนผน การอยากจะรวมเพศกบ

คนนนคนน เหนคนนนคนนแลวสวยงามหลอเหลา อยากจะ

ไดรวมหลบนอนกบเขา เพราะนอนคนเดยวแลวมนเหงา

มนวาเหว ไมเหมอนกบนอนกน ๒ คน นอน ๒ คนแลวมน

มความสข อนน ถาอยากหยดความอยากนกตองพจารณา

อสภะ พจารณาใหเหนวารางกายนมนไมสวยไมงามไปตลอด

รางกายน เดยวมนตายน เดยวมนจะขนอด มนจะพอง

มนจะบวม จะช�า มสด�าสเขยว ฟกช�าด�าเขยว ใหดซากศพ

ดอาการ ๓๒ ดตบ ไต ไส พง ดปอด ดหวใจ ดตบ ดโครงกระดก

ถาพจารณาเหนรางกายในสภาพอยางนแลว มนกจะท�าให

กามารมณนหายไปได ถาท�าใหมนหายไป ๕๐ เปอรเซนต

คอเบาบางลง กบรรลขนท ๒ คอ “สกทาคาม” แตยงก�าจด

มนไมไดหมด ยงมความอยากในกามารมณอย แตนอยลง

เมอกอนน ๑๐๐ เปอรเซนต เดยวนพอนกถงอสภะทไรก

“ไมเอาดกวา” แตเวลาไหนเผลอ นกไมออก กยงอยากอย ก

ตองพยายามนกอยเรอยๆ พจารณาอสภะอยเรอยๆ จนไมลม

33ขนตอนการปฏบตตามแนวสตปฏฐานสตร

พระอาจารยสชาต อภชาโต

ทกครงมองเหนรางกาย กตองเหนอสภะทนท จงจะสามารถ

หยดกามารมณ ใหมนหายไปหมดไปได อนนกจะบรรล

ขนท ๓ คอ “อนาคาม” อนาคามนจะตดกามารมณได ๑๐๐

เปอรเซนต สกทาคามตดกามารมณไดครงหนง เบาบางลง

ท�าใหเบาบางลง อนนกจะผานเรองของรางกายไปไดหมด

รางกายม ๒ ภาค ภาคแรกกคอความไมเทยง เกด แก เจบ

ตาย ภาคท ๒ กคออสภะ ไมสวยไมงาม ภาคท ๑ นอกจาก

ไมเทยงแลวกเปนอนตตา เปนดน น�า ลม ไฟ ไมใชตวเรา

ของเรา สวนภาคท ๒ กตองดวารางกายนไมสวยงาม เปน

อสภะ “สภะ” แปลวา สวย งาม “อสภะ” แปลวาไมสวย ไมงาม

อนนเรายงอยขนกายอยเลย ขนวปสสนา ยงพจารณา

รางกายอย เพยงแตเปลยนเปาหมายจากการพจารณาอนจจง

กบอนตตา มาเปนอสภะแทน พจารณาความนาเกลยดนากลว

ของรางกาย ท�าไมเรากลวผกน เวลานอนกบผไมกลว เพราะ

ตอนนนยงไมเปนผ ใชไหม พอไมมลมหายใจแลวทน จะเอา

มานอนไหม ถาแฟนคนนไมหายใจน ยงจะเกบเอาไวในบาน

หรอเปลา พอยงไมเปนผกอยได พอไมหายใจปบนไมเอาแลว

3๔ ขนตอนการปฏบตตามแนวสตปฏฐานสตร

ธรรมะสดๆ รอนๆ

นเรามองไมเหนวาคนทมลมหายใจน กผดบดๆ นเอง ผเดนได

ผทจะตองเปนผจรงตอไป แตอยไดถามนยงหายใจอย พอมน

ไมหายใจ กลบไปกลวมน ไอทนากลวกตอนทมนหายใจน

แหละ เพราะเวลามนหายใจได มนทบตเราได มนฆาเราได

กลบไมกลวมน แตพอทมนท�าอะไรเราไมได กลบไปกลวมน

นคนเราโงหรอฉลาด มสตปญญาหรอเปลา คนทเราตายกน

ตายเพราะคนตายหรอตายเพราะคนเปนกน ทถกฆากนน

ถกใครฆา ถกผฆาหรอถกคนเปนฆากน กลบไมกลวคนเปน

กลบนอนกบคนเปนไดอยางสบาย แตพอคนเปนตายไป

กลบกลว ไมร กลวอะไร กลวความนาเกลยดมากกวามง

กลวความเหมนมากกวา นใหคดถงความเหมน ความนาเกลยด

ของซากศพของรางกาย มนจะไดตดกามารมณได

พอตดกามารมณได เรองปญหาของรางกายกหมด

ตายไปกไมกลบมามรางกายอกแลว เพราะไมร จะเอา

รางกายไปท�าอะไร ทเราเกดมามรางกายกเพราะเราจะเอา

รางกายไปเสพกามกน ไปเสพรปเสยงกลนรสของคนนน

คนนกน ตองมรางกาย แตพอไมมความอยากจะเสพกามแลว

กไมรจะมรางกายไปท�าไม พระอนาคามกตดการกลบมา

35ขนตอนการปฏบตตามแนวสตปฏฐานสตร

พระอาจารยสชาต อภชาโต

เกดเปนมนษยได ไมกลบมาเกด พระสกทาคามยงมอย

เลยตองกลบมาอก ๑ ครง สวนพระโสดาบนนยงมเตมรอย

ยงมกามารมณเตมรอย ยงตองกลบมาอก ๗ ชาต จงจะหมด

ถาไมหมดในชาตน กตองกลบมาอก ๗ ชาต แตไมเกน ๗ ชาต

กจะไมตองกลบมาเกดเปนมนษยอกตอไป ทนกจะไปตดอย

สวรรคชนพรหมแลว สวรรคชนพรหมกคอระดบจตไง จตทไมม

กามารมณกจะเปนฌานขนมา จะสงบโดยธรรมชาต ตวทท�าให

จตไมสงบ ตวทท�าใหจตอยาก ตวทท�าใหจตตองมาเกดใน

กามภพ มาเปนเทวดา มาเปนมนษยกคอตวกามารมณนเอง

พอตดตวกามารมณได กเหมอนตอนนงสมาธ เวลานงสมาธ

กหยดกามตณหาได จตกละเอยดเขาไป สงบเขาไปเปนระดบ

ฌานขนมา พระอนาคามจตกจะไปตดอยทระดบฌาน กตอง

มาพจารณาจตตอไป

“กาย เวทนา” แลว ทนกมาเจรญวปสสนาท “จต” มาศกษา

ดวาจตคออะไร จตเทยงหรอไมเทยง กด กพจารณา จตยงม

สงทไมเทยงอยในจต ตวจตเองมนไมตาย แตตวทอยในจต มน

มเกดๆ ดบๆ คออารมณตางๆ เชน ความสงบ ความไมสงบ

ความฟงซาน ความไมฟงซาน ความหงดหงดร�าคาญใจ ความ

36 ขนตอนการปฏบตตามแนวสตปฏฐานสตร

ธรรมะสดๆ รอนๆ

อะไรตางๆ น ยงมอยในใจอย กตองไปพจารณาอารมณเหลาน

ดวาเราไปยดตดกบมนหรอเปลา ไปอยากกบมนหรอเปลา

ถายงอยากอย กยงมทกขอย ยงมอรยสจ ๔ อย ยงมภวตณหา

วภวตณหาอย กามตณหาไมมแลว กามตณหามนอยทรางกาย

รางกายหมดไปแลว แตมนยงม “ภวะ” อย “ภวะของจต” อย

ยงอยากใหจตสงบ ยงอยากใหจตผองใส อยากใหจตสวาง

พอเวลาจตเศราหมอง เวลาจตซมเศรา กเกดความอยาก

ตณหาขนมา เกดความทกขใจขนมา กตองพจารณาใหเหน

วาอารมณทอยในจตมนกขนลงๆ เกดดบๆ เหมอนกบรางกาย

เหมอนกบเวทนา พจารณาจนเขาใจแลวกปลอยมนแบบปลอย

รางกาย ปลอยเวทนา พอปลอยแลว จตกจะไมทกขกบการเกด

การดบของอารมณตางๆ ทมอยภายในจต จตกจะไมมความ

ทกขอกตอไป จตกเปนจตทบรสทธ จตทเปน “นพพาน” ไป

นกคอจตของขนของพระอรหนต พระอนาคามตองพจารณา

จต พระสกทาคาม พระอนาคามตองพจารณาอสภะ

พระโสดาบนนจะตองพจารณาอนจจง พจารณาความ

ไมเทยงของรางกาย พจารณาความไมมตวตนของรางกาย

ถงจะเปนโสดาบนได จะเปนสกทาคาม อนาคามจะตอง

37ขนตอนการปฏบตตามแนวสตปฏฐานสตร

พระอาจารยสชาต อภชาโต

พจารณาอสภะ เพอตดกามารมณ จะเปนพระอรหนตจะตอง

พจารณาจตวาไมเทยง อารมณในจตไมเทยง ไมใชตวจต ตวจต

มนไมตาย ตวจตมนไมมวนตาย แตมนมอารมณทเกดจาก

อวชชาโมหะ ไปปรงแตงมนขนมาเอง เรยกวา เปนอารมณ

ทจตจะตองเขาใจและปลอยวาง พอปลอยวางแลว ตอไป

มนกจะไมปรงแตง มนกจะสงบตลอดเวลา

นคอขนตอนของการปฏบตสตปฏฐาน ๔ เปนขนๆ ไป

ไมใชจะเลอกปฏบตแบบอาหารตามสง วนนอยากจะปฏบต

พจารณาเวทนา พร งนอยากจะพจารณาจต วนนอยาก

จะพจารณารางกาย กเลอกท�า ท�าอยางนเรยกวาท�าแบบ

จบฉาย ท�าแบบไมรเรอง ท�าแบบไมรท�าไปเพออะไร เหมอน

กบนกศกษา วนนขอไปเรยนปรญญาเอก เขาหองปรญญาเอก

เดยวพรงนขเกยจ มนยากไป มาเขาหองปรญญาตรดกวา

เดยวอกวนอยากจะไปเรยนปรญญาโท เปลยนไปเปลยนมา

อยางน มนไมมวนจบหรอก มนตองเรยนตามขนตอนทเขา

ก�าหนดตารางใหเรยน พระพทธเจากทรงก�าหนดตารางให

เราปฏบตกนอยแลว แตพวกเราไมยอมปฏบตตามตารางกน

ชอบกระโดดไปกระโดดมา เดยวกสตบาง เดยวกปญญาบาง

38 ขนตอนการปฏบตตามแนวสตปฏฐานสตร

ธรรมะสดๆ รอนๆ

เดยวกนงสมาธบาง เดยวกพจารณาบาง วนไปหมด ไมรวา

เปนอะไร แลวกมสงค�าถามเขามาเตมไปหมด วนนคดวาคงจะ

เขาใจกนดขนนะ นเรองของการปฏบตตามแนวสตปฏฐาน ๔

มนเปนการปฏบตแนวของสต สมาธ และปญญาเปนขนๆ ไป

ขนโสดาบน ขนสกทาคาม ขนอนาคาม และขนอรหนต

ระหวางการเจรญสต ระหวางเจรญปญญาน จะตองกลบมา

สมาธ ทงสมาธไมได เพราะปญญาเมอท�างานสกพกมนก

จะฟง กตองหยด กลบมาท�าใจใหสงบ พจารณามากๆ

มนจะทอ แลวมนจะไมไดเหตไดผล ไมไดมองเหนชดเจน

กตองหยดมน กลบมานงสมาธ ท�าใจใหสงบ พอออกจาก

ความสงบ กไปพจารณาใหม ดใหมนเหนวามนเปนอาการ ๓๒

มนไมใชตวเรา ของเรา เปนอนจจง ทกขง อนตตา เพอจะ

ไดปลอยวางมน จะไดไมเกดความอยาก ใหมนเปนอยางนน

เปนอยางน จงจะเรยกวา “ปลอยวาง” ถายงมความอยาก

ใหมนเปนอยางน เปนอยางนนอย กแสดงวายงไมปลอยวาง

เราคอผรผคด

๒๖ สงหาคม ๒๕๖๑

จตใจเปนคนควบคมรางกาย สงให

รางกายเดนไปทางนน เดนมาทางน

สงใหรางกายยนเดนนงนอน สงให

รางกายท�าอะไรตางๆ สงใหรางกายพด

นแหละคอเรา เพยงแตว าตวเราน

มนไมมรปรางเหมอนรางกาย เราเลย

ไปหลงคดวารางกายเปนตวเรา เพราะ

เราใชรางกาย เราท�าอะไรเราท�าผานทาง

รางกาย

๔๑เราคอผรผคด

พระอาจารยสชาต อภชาโต

วนน เป นวนพระ วนทพระพทธเจ าทรงสอนให

พทธศาสนกชนหยดภารกจการงานตางๆ หนงวน ใหมาวดกน

เพอมาศกษามาฟงเทศนฟงธรรม มาหาความรทเปนความร

ทแทจรง เปนความรทมคณมประโยชนตอความสข ตอความ

เจรญของจตใจของพวกเรา เพราะถาเราไมมความรทางธรรม

ไมรความจรงวาเราเปนใคร เรากจะหลงกน เราหลงแลวเรา

กจะทกขกน ตอนนพวกเรามความทกขกน กเพราะวาเรา

มความหลงกน เราเหนผดเปนชอบ เหนสงทไมใชเปนตวเรา

วาเปนตวเรา ไมรวาตวเราเปนใคร เราจงมความทกข ความ

วนวายใจกน ถาเรามาฟงเทศนฟงธรรม เราจะไดเรยนรจาก

ตวเรา รวาเราเปนใคร ตามค�าสอนของพระพทธเจา พระพทธเจา

ทรงสอนวาเราเปนผรผคด ผสขผทกข ผมความรสกนกคด

เราเรยกผนวาใจหรอจตหรอจตใจ นแหละคอผร คอตวเรา

ทแทจรง สวนรางกายทเราไปคดวาเปนตวเราของเรานน

มนไมใชเปนตวเราของเรา มนเปนเพยงผรบใชเรา เราได

รางกายมาจากพอแม เพอทเราจะไดใชรางกายไปท�าอะไร

ตามความอยากตางๆ เพราะความหลงของเรา หลงไปคดวา

ความสขของเรานนอย ทการมร างกาย เพราะเมอเราม

รางกายแลว เราจะไดใชรางกายไปหาความสขตางๆ ความสข

๔2 เราคอผรผคด

ธรรมะสดๆ รอนๆ

ทเราหากนในโลกน กคอลาภยศสรรเสรญ ความสขทางตา

หจมกลนกาย คอรปเสยงกลนรสโผฏฐพพะ

การทเราจะมความสขจากสงเหลานได จากลาภยศ

สรรเสรญ จากรปเสยงกลนรสโผฏฐพพะ เราตองมรางกาย

เราจงมามรางกายกน กอนทเราจะมาน เรากเคยมรางกาย

มากอน แตรางกายอนเกาของเรามนแก มนเจบ และมนตาย

ไปแลว เราเลยตองมาหารางกายอนใหม มาพบพอแมคนใหม

พอเราไดพบพอแมคนใหม เรากไดรางกายอนใหม พอรางกาย

ออกจากทองแมมา เรากเจรญเตบโตจนรางกายนสามารถ

ท�าอะไรเองได เรากใชรางกายนพาเราไปหาความสขตางๆ

แลวเรากไปคดวาเราเปนรางกาย ความจรงเราเปนผใชรางกาย

ถาเปรยบเทยบเหมอนเราเปนคนขมา มานเปนเหมอนรางกาย

สวนคนขนไมไดเปนมา คนขเปนคนสงใหมาวงไปทศนนทศน

ใหวงชาวงเรว ใหหนกลบไปกลบมา คนขมานเปนคนควบคมมา

จตใจกเปนเหมอนคนขมา จตใจเปนคนควบคมรางกาย สงให

รางกายเดนไปทางนน เดนมาทางน สงใหรางกายยนเดน

นงนอน สงใหรางกายท�าอะไรตางๆ สงใหรางกายพด นแหละ

คอเรา เพยงแตวาตวเรานมนไมมรปรางเหมอนรางกาย

๔3เราคอผรผคด

พระอาจารยสชาต อภชาโต

เราเลยไปหลงคดวารางกายเปนตวเรา เพราะเราใชรางกาย

เราท�าอะไรเราท�าผานทางรางกาย เราคด คดวาอยากจะ

เดนไปตรงโนน เรากเดนไปกบรางกาย สงใหรางกายเดนไป

เราคด เราอยากจะท�าสงนน เราอยากจะท�าสงน เรากไปกบ

รางกาย เรากเลยไปคดวารางกายเปนตวเรา เปนของเรา

พอเราไปคดอยางน เรากตองมาทกขวนวายกบรางกาย

เพราะวารางกายนมนเปนรางกายทมการเปลยนแปลง

เดยวสขเดยวทกข เดยวเจบไขไดปวย เดยวไมสบาย เดยวเจบ

ตรงนน เดยวเจบตรงน แลวมนกจะแกลงไปเรอยๆ แลวมนก

ตายได มอบตเหตกตายได ยงไมทนแก ยงไมทนเจบกตายได

พอเราไปคดวาเราเปนรางกาย พอรวารางกายจะตองม

อนเปนไป เรากเลยไมสบายใจ อยอยางไมมความสข อยอยาง

หวาดกลว อยดวยความวตกกงวล นแหละคอความทกข

ทเกดจากความหลง ทไปคดวารางกายเปนตวเราของเรา

แตถาเราไดมาพบกบพระพทธศาสนา ไดมาศกษาพระธรรม

ค�าสอนของพระพทธเจา พระพทธเจาจะสอนใหเรารวา เราไมได

เปนรางกาย เราเปนเจานายของรางกาย เราเปนเหมอน

คนขมา เราขรางกาย รางกายนเปนเหมอนมาทเราใชใหมน

๔๔ เราคอผรผคด

ธรรมะสดๆ รอนๆ

ไปท�าอะไรตางๆ รางกายเปนอะไร เราไมไดเปนไปกบรางกาย

รางกายแกเรากไมไดแกไปกบรางกาย รางกายเจบเรากไมได

เจบไปกบรางกาย เราเพยงแตร ว าเจบ แตเราไมไดเจบ

แตความหลงมนไปท�าใหเราคดวา เราเจบไปกบรางกาย

แตความจรงเราเปนเพยงผรบรความเจบของรางกาย เราไมได

เจบไปกบรางกาย ทเราเจบกเพราะวาเราไปอยากใหความเจบ

มนหายไป หรอความอยากไมใหรางกายเจบ ความอยากน

แหละทเปนตวท�าใหเราเจบกน ท�าใหใจเราเจบ ไมใชรางกาย

ไมใชความเจบของรางกาย เพราะเราไมรวารางกายไมได

เปนตวเรา ถาเราร เรากจะไมเจบไปกบรางกาย เชน เรารวา

รางกายของคนอนนไมใชเปนเรา ไมใชเปนตวเรา ไมใชเปน

ของเรา รางกายของคนอนเปนอะไร เราจงไมคอยเปนอะไรไป

กบรางกายของคนอน เพราะเราร เรารวารางกายของคนนน

เขาไมสบาย เขาเจบตรงนน ปวดตรงน แตเรารเฉยๆ รแตเรา

ไมเจบไปกบความเจบของเขา เพราะวาเรารวาเราไมไดเจบ

ไปกบเขา

นแหละคอความหลง ทไปท�าใหเราคดวารางกายของ

เราน เปนตวเรา เวลารางกายเปนอะไร เรากเลยเปนไปกบ

๔5เราคอผรผคด

พระอาจารยสชาต อภชาโต

รางกาย รางกายแกเรากแกไปกบรางกาย รางกายเจบเราก

เจบไปกบรางกาย รางกายตายเรากคดวาเราตายไปกบรางกาย

ทงๆ ทเราไมไดตาย เราไมมวนตาย นคอความวเศษของใจ

ของพวกเราทกคน ใจของพวกเราทกคนนเปนสงทไมม

วนตาย แตสงทเปนพษเปนภยกบเรา กคอเราไมรความจรง

อนน เราไมรวาเราเปนใจทไมมวนตาย ทไมมวนแก ไมมวนเจบ

เราไมรวาความเจบของใจเรานน เกดจากความหลงทไปคดวา

รางกายเปนเรา พอเราคดวารางกายเปนเรา เรารวารางกาย

ตองแกตองเจบตองตาย แตเราไมอยากแกไมอยากเจบ

ไมอยากตาย ความอยากไมแกอยากไมเจบอยากไมตายน

แหละ ทท�าใหใจเราเจบกน เพราะเราไมรวาเราไมไดแกไมได

เจบไมไดตายไปกบรางกาย เราไมตองมความอยากไมแกอยาก

ไมเจบอยากไมตาย เพราะเราไมไดแก เราไมไดเจบ เราไมไดตาย

ทแกทเจบทตายคอรางกายซงเปนเหมอนคนอน

เราเหนคนอนแก เราเหนคนอนเจบ เราเหนคนอนตาย

เราไมรสกเดอดรอนไปกบความแกความเจบความตายของ

คนอน เพราะวาเรารวาเราไมไดเปนเขา แตพอมาทรางกาย

เราน เรากลบไมร เรากลบไปหลงวามนเปนเรา กลบไปหลงวา

๔6 เราคอผรผคด

ธรรมะสดๆ รอนๆ

มนเปนเรา มนแกเรากเลยแก เรากเลยคดวาเราแก แตเรา

อยากไมแก เรากเลยตองไปทกขกบความแก เพราะความ

อยากไมแก ไมใชเพราะความแก ความแกไมไดท�าใหใจเรา

เดอดรอน ถาเรารวารางกายทแกไมใชเรา เชนรางกายคนอน

ทแกน เราไมเดอดรอน เหนคนแกเราไมเดอดรอน เหนคนเจบ

เราไมเดอดรอน เหนคนตายเราไมเดอดรอน เพราะอะไร

เพราะเราไมไดอยากใหเขาไมแกไมเจบไมตาย เพราะเรารวา

เขาไมไดเปนเรา และเรารวาเรากท�าอะไรไมได กบความแก

กบความเจบกบความตายน เรารวาหามไมได คนจะแกเรา

หามแกไมได คนจะเจบไขไดปวยเราหามไมได คนจะตายเรา

หามไมได เราจงไมทกขกบคนอน เพราะเรารวาเราท�าอะไร

ไมได และเรากรวามนไมมผลกระทบอะไรกบเรา เราเลย

วางเฉยได เราเลยไมเกดความอยากไมแกอยากไมเจบ

อยากไมตายได แตพอมาทรางกายของเราน กลบเปนคนละ

เรองไป พอมาทรางกายของเราน มนมค�าวา “เรา” อยเสยแลว

เราไปคดวามนเปนเราเสยแลว พอไปคดวามนเปนเรา

เรากเลยอยากไมแกทนท อยากไมเจบทนท อยากไมตาย

ทนท พอเราแกเรากเลยทกขกน พอเราเจบเรากเลยทกขกน

พอเราจะตายเรากทกขกน ทงๆ ทเราไมไดแกไมไดเจบไมได

๔7เราคอผรผคด

พระอาจารยสชาต อภชาโต

ตายเลย รางกายไมใชเรา รางกายแกรางกายเจบรางกายตาย

ไมไดท�าใหใจแกใจเจบใจตายไปกบรางกาย

นคอความร อนวเศษ ความร อนประเสรฐทเราจะ

ไมไดรกน ถาเราไมไดมาพบกบพระพทธ พระธรรม หรอ

พระสงฆ อนนแหละ ถาเรารและเราเชอ แลวเราเปลยนใจได

เชอพระพทธเจาแลวเปลยนใจคดใหมวา ตอไปนรางกายน

ไมใชตวเรา ใหมองรางกายวาเปนเหมอนกบคนรบใชเรา เราม

คนรบใชเราท�าอะไรใหเรา เราไมไดไปทกขกบเขาเทาไหร

เขาแกเรากไมไดไปทกขกบเขา เขาเจบเรากไมไดไปทกขกบเขา

เขาตายเรากไมไดไปทกขกบเขา พระพทธเจาทรงสอนใหเรา

มองรางกายเรา วาเปนเหมอนฝนฟาอากาศ มนกไมเทยงแท

แนนอน มนไมสขไปตลอด มนไมทกขไปตลอด มนไมเจบ

ไปตลอด เดยวมนเจบ เดยวมนกหายเจบได แตทส�าคญขอให

รวามนไมไดเปนเรา ถาเราสามารถแยกใจของเราออกจาก

รางกายได ตอนนกแยกไดดวยการคดเทานนเอง แตยงแยก

ไมไดเตมท เพราะวาสงทมนไมยอมใหเราแยกมนมอยใน

ใจเรา คอกเลสตณหาของเราน มนเปนเหมอนกาวตราชาง

มนผกใจใหเราตดอยกบรางกายอยางเหนยวแนน การทเรา

๔8 เราคอผรผคด

ธรรมะสดๆ รอนๆ

จะแยกใจออกจากรางกายน เราตองเอาธรรมะมาละลาย

กาวทมนตดอยกบใจกบรางกาย เหมอนน�าเวลามกาวตดกบ

กระดาษน ถาเราอยากจะใหมนแยกออกจากกนน เราตองเอา

น�ามาปะไว พอมนเปยก กาวมนกจะละลาย

นบเปนบญของพวกเราทไดมาพบกบค�าสอนของ

พระพทธเจา ทสอนความจรงเรองของเรา เรองของตวเราวา

เราเปนใครกนแน ขอใหรวาเราเปนใจผรผคด ผทไมไดตาย

ไปกบรางกาย ผทไปเกดใหมอยเรอยๆ เนองจากใจเรายงม

ความอยาก ทจะหาความสขจากสงทรางกายหามาได เรายง

อยากหาความสขจากรปเสยงกลนรสโผฏฐพพะอย เราเลย

ตองไปมรางกาย เหมอนกบเวลาทเรายงตองเดนทางไปไหน

มาไหนอย ถาเราตองเดนทาง เรากตองมรถยนต เรากตอง

คอยซอรถยนตอยเรอยๆ รถยนตคนเกาพงไป เรากตองไป

ซอรถยนตคนใหม เพราะเราตองอาศยรถยนตพาเราไปไหน

มาไหนนนเอง การทเรามาเกดมามรางกาย กเพราะวาเรา

ตองอาศยรางกาย พาเราไปหาความสขทางตาหจมกลนกาย

นนเอง มนจงท�าใหเรามความผกพนกบรางกายนมาก ถงแมวา

เราจะไดยนไดฟงค�าสอนของพระพทธเจาทสอนวา “รางกายน

๔9เราคอผรผคด

พระอาจารยสชาต อภชาโต

ไมใชตวเราของเรา” เรากยงตดมนไมได ทงมนไมได เพราะ

เรายงตองพงพาอาศยรางกายนใหความสขกบเรา ดงนน ถาเรา

อยากทจะปลอยวางรางกาย แยกตวเราออกจากรางกายน

เพยงแตรเฉยๆ นยงไมพอเพยง ยงไมสามารถปลอยวาง

รางกายได เพราะอปาทานความยดมนถอมนในรางกายทเปน

เหมอนกาว มนยงดดใจใหตดอยกบรางกายอย ถาเราอยาก

จะแยกรางกายออกจากใจ เราจงตองอาศยการปฏบตธรรม

ทเรยกวา “จตตภาวนา” เราจ�าเปนจะตองใชธรรมะ คอสต

กบสมาธและปญญา เราจงจะสามารถแยกใจออกจาก

รางกายไดอยางถาวร

แตการไดยนไดฟงการไดรน กเปนจดเรมตนทด ท�าให

เราไดรวาปญหาของเราตอนนอยทไหนกน ปญหาของเรา

ตอนนอยทเราไปตดรางกาย ไปยดรางกาย ไปอาศยรางกาย

หาความสขตางๆ เพราะฉะนนเราตองหยดการพงรางกายน

การจะหยดพงรางกายนกเชนเดยวกบการทเราจะแยกใจออก

จากรางกาย เปนการกระท�าอนเดยวกน เรามาหยดใชรางกาย

กเทากบเรามาแยกใจเราออกจากรางกาย วธทเราจะไมใช

รางกายกคอ ใหเรานงเฉยๆ แลวกท�าใจใหสงบ หยดคดถง

50 เราคอผรผคด

ธรรมะสดๆ รอนๆ

รางกาย หยดคดถงกจกรรมทเราจะท�าผานทางรางกาย

นงหลบตา แลวกดลมหายใจเขาออกไป หายใจเขากร วา

หายใจเขา หายใจออกกรวาหายใจออก ถาเราสามารถนงด

ลมไปเพยงอยางเดยว โดยทไมปลอยใหใจไปคดถงเรองนน

เรองนได เดยวใจกบรางกายกจะแยกออกจากกน ใจกจะ

หยดอาศยรางกายชวคราว ใจจะมความสขในตวเอง นคอวธ

ทเราจะเรมตนในการทเราจะแยกใจออกจากรางกาย แลวก

เลกพงรางกาย ใหใจนมาพงใจเองดกวา พงความสขทมอย

ในใจ ตอไปจะไดไมตองพงรางกาย พอมความสขอยในใจแลว

กจะปลอยวางรางกายได เพราะจะเหนโทษของการมรางกาย

เราเหนกน เพยงแตวาเรากไมรจะท�าอยางไร จะไมมมนเรา

กทกข มมนๆ กทกข เรากเลยยอมทกขกบการมรางกายดกวา

การไมมรางกาย เพราะการไมมรางกายน เราจะทกขมากกวา

การมรางกายกทกข แตทกขเปนพกๆ ทกขตอนทมนแก

ทกขตอนทมนเจบ ทกขตอนทมนตาย แตตอนทมนไมแก

ไมเจบ ไมตาย เรากยงอาศยมนหาความสขใหกบเราอย เราก

เลยยอมรบสภาพ ยอมทกขกบการมรางกาย แตถาเราไดมา

ฝกสมาธ ท�าใจใหสงบได เราจะไดความสขในใจเรา เราจะ

ไดความสขทเราไมตองพงรางกาย เมอเรามความสขในใจ

5๑เราคอผรผคด

พระอาจารยสชาต อภชาโต

ทนเรากรแลววา เราไมตองพงรางกายกได และความสขในใจ

น มนดกวาความสขทางรางกายดวย เพราะมนเปนความสข

ทไมมความทกขตามมา ความสขทางรางกายมนเปนความสข

ชวคราว ไดความสขแลว เดยวความสขนนหมดไป ความทกข

กตามมา กตองหาความสขใหม บางทกหาได บางทกหาไมได

เวลาหาไมไดกทกขกน

ถาเราไดมาฝกท�าสมาธ ไดพบกบความสขภายในใจแลว

เรากจะเปลยนวธหาความสขได เลกหาความสขผานทาง

รางกายได แลวตอไปเรากไมตองพงรางกาย พอเราไมพง

รางกาย เราจะไมเดอดรอน เราจะไมทกขเวลาทรางกายแก

เวลาทรางกายเจบ เวลาทรางกายตาย เพราะเรายงสามารถ

มความสขได มความสขทเกดจากการท�าสมาธได เราจะ

ไมทกขกบความแกความเจบความตายของรางกายอกตอไป

นแหละคอสงทเราตองท�าขนท ๒ ขนท ๑ ตองรวารางกาย

นไมใชตวเราของเรา และเราพงมนไมได ใหมนหาความสข

ใหกบเราไมไดตลอดเวลา มนจะตองมเวลาทมนไมสามารถ

หาความสขใหกบเราได ใหเรามาหาความสขจากการฝกสมาธ

ดกวา จากการท�าใจใหสงบดกวา เพราะถาใจเราสงบแลว

52 เราคอผรผคด

ธรรมะสดๆ รอนๆ

เราจะมความสขทดกวาความสขทไดจากทางรางกาย เพราะ

เราไมตองว นวายกบการไปหาสงตางๆ ผานทางรางกาย

เราเพยงแตนงเฉยๆ นงหลบตา แลวกควบคมใจใหอยกบ

ลมหายใจเขาออก ใหรวาก�าลงหายใจเขา รวาก�าลงหายใจออก

แลวกไมตองไปสนใจกบความคดเรองนนเรองน ใหรอยกบ

ลมหายใจเพยงอยางเดยว ถาเราท�าไดแลว เดยวใจเรากจะสงบ

จะนงจะไมคดปรงแตง จะเยนจะสบายจะมความสขมาก

ท�าอยางน พอเราท�าเปนแลว เราท�าบอยๆ เรากจะช�านาญ

นง ๕ นาท มนกสงบไดทนท

แตตอนเรมท�าใหมๆ น นงไปเทาไหรกยงไมสงบ เพยงแต

วาอยางนอย ไดนงเฉยๆ แตยงไมสงบ ยงไมมความสข ยงรสก

อดอด ยงรสกเจบตรงนน ปวดตรงน อนนเราตองอดทน

ท�าไปเถด มนไมมอะไรจะดกวาการมาทางน ถาเราฝกฝน

อบรมท�าไปเรอยๆ ท�าไปบอยๆ เรากจะเกดความช�านช�านาญ

ขนมา แลวตอไปเรากจะคลองกบการท�าใจใหสงบ เหมอน

เราหดท�าอะไรใหมๆ จะรสกยาก หดขจกรยานใหมๆ กยาก

หดวายน�ากยาก แตพอเราหดไปท�าไป เดยวเรากช�านาญ

พอช�านาญแลว ทนเรากท�าไดอยางงายดาย การฝกสมาธก

53เราคอผรผคด

พระอาจารยสชาต อภชาโต

เหมอนกน เหมอนกบการหดวายน�าหรอการหดขจกรยาน

ตองใชความพยายาม ตองพยายามอดทน ยอมเจบบาง

ขจกรยาน หดขใหมๆ กอาจจะลมบาง หดวายน�ากอาจจะ

จมน�าบาง แตถาเราพยายามหดไปเรอยๆ เดยวเรากจะท�าได

พอเราท�าได เราสามารถหาความสขจากการท�าสมาธได เราก

ไมตองมรางกาย ไมตองใชรางกาย ไมตองใชลาภยศสรรเสรญ

ไมตองใชรปเสยงกลนรสโผฏฐพพะ มาใหความสขกบเรา

แลวเรากจะปลอยวางรางกายได เพราะเรารตามค�าสอน

ของพระพทธเจาวา “เราไมไดเปนรางกาย เราเปนใจผรผคด

ทไปอาศยรางกายเปนเครองมอหาความสขใหกบเรา” พอเรา

ไดพบกบความสขแบบใหม ความสขทไมตองใชรางกาย เราก

เลกใชรางกายได พอเราไมตองใชรางกาย ทนรางกายเปนอะไร

เรากไมเดอดรอน เหมอนกบเวลาทเรามรถคนเกา ถามรถ

คนเดยว ถงแมมนจะเกาอยางไร เรากตองซอมมนใชมนไป

แตพอเราไดซอรถคนใหมแลว รถคนเกาเรากเลกใชมนได

ฉนใด ถาเราสามารถหาความสขจากรถคนใหม คอ

หาความสขจากใจได เรากไมตองใชรถคนเกาคอรางกาย

เลกใชรถคนเกา จอดมนไวเฉยๆ มนจะเสยกไมตองไปซอม

5๔ เราคอผรผคด

ธรรมะสดๆ รอนๆ

มนจะเปนอะไรกปลอยใหมนเปนไป เพราะเราไมตองใช มนแลว ไมตองอาศยมน นคอวธทเราจะสามารถแยกใจออกจากรางกายได วธทจะท�าใหเราไมตองใชรางกายเปนเครองมอหาความสขอกตอไป วธทจะท�าใหเราไมตองทกขกบรางกายอกตอไป ตอไปรางกายแกเรากจะไมทกข รางกายเจบไขไดปวยเรากจะไมทกข รางกายตายเรากจะไมทกข เพราะใจไมไดอาศยรางกาย ไมไดอยากใหรางกายไมแกไมเจบไมตาย ทเราทกขกนเพราะเรายงอยากใหรางกายไมแก อยากใหรางกายไมเจบ อยากใหรางกายไมตายนนเอง แตพอเราไมตองอาศยรางกายแลว ไมตองใชรางกายแลว รางกายมนจะแกจะเจบ จะตาย เรากไมเดอดรอน ปลอยมนแกได ปลอยมนเจบ ปลอยมนตายได ดงนน เราควรทจะมาฝกสมาธกน การจะ นงสมาธได เราตองมสตกอน สตนเปรยบเหมอนเชอก ใจเราน เปรยบเหมอนลง ใจเรามนชอบคดอยเรอยๆ คดตลอดเวลา คดถงคนนน แลวกคดถงคนน คดถงเรองนนเรองน คดอยตลอดเวลา ถาเราอยากจะใหใจหยดคด เราตองมสตทเปนเหมอนเชอกทจะมามดความคด หยดความคด เหมอนกบเรา เอาเชอกไปมดลง ถาเราอยากใหลงมนอยเฉยๆ เราตอง เอาเชอกไปมดมอมดเทามนไว ถามดมอมดเทามน มนกจะไปไหนท�าอะไรไมได มนกจะนอนอยเฉยๆ

55เราคอผรผคด

พระอาจารยสชาต อภชาโต

ใจเรากเปนเชนนน จะท�าใจใหสงบนงได เราตองมสตกน

สตนกคอผทจะหยดความคด ตอนนถาเรายงหยดความคด

ไมได กแสดงวาเราไมมสต หยดไดแตหยดแปบเดยว บอกให

หยดๆ ได ๒ วนาท แลวเดยวกไปคดตอ แสดงวาเรามสตนอย

เราตองมาสรางสตกน วธทจะสรางสตกคอ เราตองใหใจอย

กบเรองใดเรองหนงเพยงเรองเดยว เชน อยกบค�าบรกรรม

พทโธ กได ใหเราหมน พทโธ พทโธ พทโธ ไปในใจ ทองพทโธ

พทโธ พทโธ ไปในใจ เรากจะไปคดถงคนนนคนนไมได หรอ

ถาเราจะใชอยางอนกได ใชธมโมกได สงโฆกได หรอจะสวดบท

อตปโสกได “อตป โส” น ท�าไมเราจงไหวพระสวดมนตกน

อนนเปนอบายใหเราฝกสตกนนนเอง ใหเราหยดคดถงเรอง

นนเรองน คนนนคนน เวลาเราสวดมนตน เราจะคดเรองงาน

เรองการไมได เรองไปเทยวทนนทนไมได เพราะเราตองคอย

สวดมนตอย อนนแหละคออบายของการฝกสต เพยงแตวา

เราสวดกนนอย สวดกนแควนละครงชวโมง หรอไมสวดเลย

อาจจะเอาแควนพระถงจะสวดกนสกครงหนง หรอวนพระก

ไมสวดกน ไมเคยฝกสตกนเลย เราจงนงสมาธกนไมได เพราะ

เวลานงแลวมนจะเกดอาการอดอดขนมา ทมนอดอดเพราะใจ

มนดนไง ใจมนไมยอม พอจะไปจบมนมดเทานน มนกดนตอส

56 เราคอผรผคด

ธรรมะสดๆ รอนๆ

เลย มนเลยท�าใหเรานงสมาธกนไมคอยได ทงๆ ทการนงสมาธ

เปนสงทงายแสนงาย อะไรจะงายเทากบการนงเฉยๆ นงเฉยๆ

นมนงายกวาการไปกระโดดโลดเตน ไปท�าโนนท�าน ไปปนเขา

ไปกระโดดน�า ไปขจกรยาน มนยากกวาตงเยอะแยะ เรากลบ

ท�ากนได แตของงายๆ เรากลบท�ากนไมได เพราะใจเรา

ไมยอมท�า ใจเราไมอยากท�า

ดงนนเราตองมาหยดความไมอยากท�าอนนให ได

หยดกเลสตณหาทคอยตอตานการนงเฉยๆ จะหยดมนไดเรา

ตองใชสต เพราะฉะนน ใหเรามาหดสตกน กอนทเราจะนง

ถายงไมมสต นงกจะนงไมไดนาน นงแลวกจะไมสงบ ตองฝก

สตใหมากๆ ฝกสตอยเรอยๆ สตนเราสามารถฝกไดตงแตเรา

ตนขนมา จนถงเวลาทเรานอนหลบ ขอใหเราหดทอง พทโธ

พทโธ พทโธ ไปอยเรอยๆ หรอถาเราทองแลวเหนอย อยากจะ

หยดกได เปลยนจากการทองพทโธ มาดการกระท�าของ

รางกาย ดวาตอนนรางกายก�าลงท�าอะไรอย เชน ก�าลงเดน

กใหเดนไปกบรางกาย รางกายก�าลงอาบน�า กอาบน�าไปกบ

รางกาย รางกายก�าลงหวผม กหวผมไปกบรางกาย รางกาย

รบประทานอาหาร กรบประทานไปกบรางกาย อยาใหใจไปคด

57เราคอผรผคด

พระอาจารยสชาต อภชาโต

เรองอน อนนเปนการฝกสต ถาเราฝกใจใหเกาะตดอยกบ

รางกายได เวลานงสมาธ เรากใหใจเกาะตดอยกบลมหายใจ

ได ใหอยกบลมหายใจเพยงอยางเดยว เรากจะดลมหายใจได

ลมหายใจเขาเรากจะด เรากจะรวาหายใจเขา ลมหายใจออก

เรากจะรวาหายใจออก ถาเรารอยกบลมเพยงอยางเดยว เดยว

ใจเราจะนงจะสงบ แลวเรากจะมความสข มความสบายใจ

ท�าใหเราไมตองไปหาความสขผานทางรางกาย

นคอการฝกปลอยวางรางกาย หยดใชรางกาย ถาเรา

สามารถทจะมความสขภายในใจไดแลว เรากไมตองไป

หาความสขภายนอก ไมตองไปหาเงนทอง ไมตองไปหาขาว

ของอะไรตางๆ มาใหความสขกบเรา เราสามารถมความสข

อยตามล�าพงได เรากจะไมทกข ไมวนวายกบขาวของเงนทอง

ทกวนนเราวนวายไปกบขาวของเงนทอง วนวายไปกบคนนน

คนน กบสงนนสงน เพราะเรามความอยากใหเขาอยกบเราไป

นานๆ เราไมอยากใหเขาจากเราไป แตของทกอยางในโลกน

มนไมเทยงแทแนนอน มนมมาแลวเดยวมนกตองมไป มนเกด

แลวเดยวมนกตองดบ มนเจรญแลวเดยวมนกตองเสอม เปนสง

ทไมมใครไปยบยงมนได แตใจของเราอยากจะใหมนไมเสอม

58 เราคอผรผคด

ธรรมะสดๆ รอนๆ

อยากจะใหมนไมไป อยากจะใหมนอยกบเราไปเรอยๆ เราเลย

ทกขกน เวลาทเขาจากเราไปจะรองหมรองไหกน แตถา

เราสามารถนงสมาธได ท�าใจของเราใหสงบได เรากไมตองม

อะไรกได ไมตองมขาวของเงนทอง ไมตองมคนนนคนนมา

คอยใหความสขกบเรา เรากจะไมวนวายใจไปกบขาวของ

เงนทอง ไมตองวนวายไปกบคนนนคนน เพราะเราสามารถ

อยคนเดยวได

ดพระพทธเจาเปนตวอยาง พระพทธเจาตอนกอนท

จะบวช ทานกตองอยในวง ตองมคนคอยรบใช มบรษทบรวาร

มอะไรตางๆ มากมาย เพอใหมความสข แตพอทานไปบวช

ทานไปฝกสมาธ ไปท�าใจใหสงบได ทานกอย คนเดยวได

แลวกไมตองวนวายไปกบคนนนคนน กบสงนนสงน นคอ

สงทพระพทธเจาเอามาสอนเรา สอนใหพวกเราไดรจกปลอย

วางรางกาย เพราะการไปหลงยดตดกบรางกายน จะท�าใหเรา

มแตความทกข ถาเราไมอยากจะทกข เราตองเลกยดตด

รางกาย เลกใชรางกาย เลกพงรางกาย เราจะเลกได เรากตองม

วธหาความสขแบบใหม วธหาความสขโดยทไมตองใชรางกาย

กคอการหาความสขจากความสงบของใจ สงทเราตองมคอสต

59เราคอผรผคด

พระอาจารยสชาต อภชาโต

และสตกเปนสงทเราหากนได สรางกนไดทกคน เพราะสต

มนเปนสมบตทมอยในตวเรา อยในใจของเรา ไมตองไปคนหา

จากทนนทน เพยงแตใหเราหดระลกรอยกบเรองใดเรองหนง

เพยงเรองเดยว ใหรอยกบ พทโธ พทโธ พทโธ ไป หรอใหรอย

กบการเคลอนไหว การกระท�าตางๆ ของรางกายไป เรากจะ

มสต พอเรามสตแลว เรากจะนงเฉยๆ ได แลวกจะมความสข

จากการนงเฉยๆ เรากจะไดอยคนเดยวได อยแบบไมมรางกาย

กไดตอไป ตอไปถารางกายไมม เรากยงอยตอ และเราก

ไมตองมรางกายอนใหมอกตอไป เพราะเราร ว าการไป

มรางกายน เปนการไปหาความทกขนนเอง เพราะถาเมอ

มเกดแลว กตองมแก มเจบ มตายตามมา มการพลดพราก

จากกนตามมา เหมอนกบทก�าลงเกดขนกบรางกายของเรา

ในปจจบนน

ตอนนเรามรางกาย เดยวเรากตองมาทกขกบความแก

ของรางกาย ทกขกบความเจบของรางกาย ทกขกบความตาย

ของรางกาย ทกขกบการพลดพรากจากคนนนคนน เวลา

คนนนคนนตายจากเราไป เรากรองหมรองไหกน แตถาเรา

ยตการมรางกายได เรากจะไมตองมาทกขกนแบบนอกตอไป

60 เราคอผรผคด

ธรรมะสดๆ รอนๆ

เราสามารถท�าได ถาเราท�าไมได พระพทธเจาจะไมเสยเวลา

มาสอนพวกเรากน แลวกมคนท�าไดมากมาย คนทท�าได

กกลายเปนพระสาวกไป เปนพระอรยบคคลไป ทเราเรยกวา

พระโสดาบน พระสกทาคาม พระอนาคาม พระอรหนต

เปนคนธรรมดาเหมอนพวกเรานแหละ ทเอาค�าสอนของ

พระพทธเจาไปปฏบต ไปฝกสต ไปนงสมาธ แลวกไปตด

ความยดตดในสงตางๆ ยดตดอะไรกตดมน ยดตดรปเสยง

กลนรสกตดมน ยดเงนยดทองกตดมน ยดตดกบคนนนคนน

กตดมน ตดมนไปใหหมด ใหอยคนเดยวใหได พออยคนเดยว

ไดแลว จะมความสขอยางยง ถาตองมคนนนมคนน มสงนน

มสงน เดยวเวลาเขาจากเราไป เรากจะทกขกน พวกเราท�าได

ทกคน เพราะเรามครมอาจารยคอยสอน มพระพทธเจาเปนคร

พระบรมศาสดา เปนครใหญ แลวกมพระอรยสงฆสาวกเปน

ผชวย คอยมาสงมาสอน คอยมาเรยกใหเราไปปฏบตกน

ขอใหเราลองเชอและลองปฏบตกนดเถด ไมยากเยนอะไรเลย

ใหระลกถง พทโธ พทโธ อยเรอยๆ มนล�าบากตรงไหน เราคด

เรองนนเรองนได ท�าไมเราจะคดพทโธ พทโธ ไมได มนกเปน

ความคดเหมอนกน แตเปนความคดทศกดสทธ เพราะเปน

ความคดทจะหยดความคดตางๆ ได เปนความคดทจะท�าใจ

6๑เราคอผรผคด

พระอาจารยสชาต อภชาโต

ใหสงบได เราตองท�ากนนะ ถาเราไมท�า เรากจะไมได

รบประโยชน เราจะไมไดสมผสกบความสขทเหนอกวา

ความสขทงปวง พระพทธเจาทรงตรสวา “นตถ สนต ปะรง

สขง” สขอนทเหนอกวาความสงบไมม ความสขทเกด

จากความสงบนเปนความสขทเหนอกวาความสขทงปวง

เปนความสขทพวกเราทกคนสามารถหากนได มกนได

ดงนน ขอใหเรามาท�ากนเถด มาปฏบตธรรมกน มาฝก

สตกน มาฝกนงสมาธกน แลวกมาตดอปาทาน ความยดตด

ในสงตางๆ เพราะการยดตดจะท�าใหเราทกข เพราะสงตางๆ

ทเรายดตดจะตองมวนจากเราไปนนเอง เวลาทเขาจากเราไป

เราจะทกข แตถาเราไมยดตดเราจะไมทกข เหนไหมคนทเรา

ไมยดตด เขาจะตายเราไมเดอดรอน เราไมทกขกบคนทเรา

ไมรจก คนทเราไมรจก เขาเปนเขาตาย เราไมทกขเพราะเรา

ไมมความยดตดนนเอง เราไมมอปาทาน ไมมความอยากให

เขาอยกบเรา พอเขาจากเราไป เรากจะรสกเฉยๆ แตคนท

เราไปยดตดน เวลาเขาจะจากเราไปน เราจะทกขมาก แตเรา

ตดได ตดไดดวยปญญา ใหรวาทกสงทกอยางในโลกน จะตอง

มวนจากกน ไมมใครจะอยรวมกนไปตลอด ถาไปยดไปตดแลว

62 เราคอผรผคด

ธรรมะสดๆ รอนๆ

จะทกข ถาไมยดไมตดจะไมทกข เราคอยเตรยมตวสอนใจไป

เรอยๆ วา ตอไปน เราตองไมยดตดกบอะไร ใหเราตดอยกบ

ความสงบเพยงอยางเดยว ความสงบนจะอยกบเราไปตลอด

จะไมจากเราไปเหมอนกบสงตางๆ ทมอยในโลกน ใหเรามา

ตดกบความสงบ มานงสมาธบอยๆ มาท�าใจใหสงบ แลวกมา

ตดความอยากในสงตางๆ อยาไปอยาก อยาไปม เพราะอยาก

แลวมนจะไปตด พอไดแลวมนจะตด พอตดแลวเดยวเวลาท

มนตองจากกน มนกจะทกข

นคอสงทเราตองท�ากน พระพทธเจาสอนเรา แตท�าให

เราไมได เราตองท�าเอง แตถาเราไมมคนสอน เรากจะไมร

พอเราไมร เรากจะท�าเหมอนเดม ท�าเหมอนอยางทเรา

ท�ากนอย คอหาความสขผานทางรางกาย แลวกเรากจะตองมา

ทกขกบความแก ความเจบ ความตายของรางกาย เรากจะมา

ทกขเวลาทเราพลดพรากจากสงทใหความสขกบเรา เชนลาภ

ยศสรรเสรญ เชน รปเสยงกลนรสโผฏฐพพะ เวลาทเขาจาก

เราไป เรากจะตองทกขกน พระพทธเจาเพยงแตสอนเราเทานน

บอกเราใหรวาอะไรเปนทกข อะไรเปนสข แตเราตองเปน

ผเลอกวาจะเอาทกขหรอเอาสขกน ถาเรายงอยากจะได

63เราคอผรผคด

พระอาจารยสชาต อภชาโต

ความสขทางตาหจมกลนกาย ความสขผานทางรางกาย เรากจะ

ตองทกขกน เพราะเราจะตองมรางกายทจะตองแก ตองเจบ

ตองตาย แตถาเราเลอกเอาความสขทเกดจากความสงบ

ของใจ เรากจะไดความสขทแทจรง จะไดความสขทไมมความ

ทกขตามมาอกตอไป พระพทธเจาเปนเพยงแตผบอกทาง

เสยดายทานปฏบตใหเราไมได ถาปฏบตใหพวกเราได พวกเรา

กสบายกนไปหมดแลว ไมตองมารองหมรองไหกน ไมตอง

มาทกข มาวตกมากงวลกน ไมตองมาหวาดกลวกบสงนนสงน

กบเรองนนเรองนกน แตเราสามารถทปฏบตได พระพทธเจา

บอกวา เราตองเปน “อตตาห อตตโน นาโถ” เราตองเปนทพง

ของเราเอง การเปนทพงของเรากคอพงดวยการปฏบตธรรม

นเอง ขอใหเรามาเจรญสตกน มาฝกสต พทโธ พทโธ กนไป

เรอยๆ แลวพอเรามสตกนงสมาธกน ถานงแลวเดยวใจกจะสงบ

สงบแลวเรากจะมความสข เรากจะเลกหาความสขผานทาง

รางกายได ตอไปเรากจะไมตองมรางกาย ไมตองมอะไร เพราะ

เรามความสขทดกวาอยในใจของเรา

นคอสงทเราจะไดเรยนรจากการทเราไดมาพบกบ

พระพทธศาสนา เราจะไดร วาความทกขของเราเกดจาก

6๔ เราคอผรผคด

ธรรมะสดๆ รอนๆ

ความหลงของเรา ทไปยดไปตดรางกาย ทไปคดวารางกาย

เปนตวเราของเรา ทจะใหความสขตางๆ กบเรา แตเราไมรวา

รางกายไมใชตวเรา ไมรวารางกายไมสามารถใหความสขกบ

เราไปไดตลอด รางกายจะตองมวนทจะใหความทกขกบเรา

เพราะฉะนน เราควรทจะเลกใชรางกายกน เลกพงรางกาย

หนมาพงธรรมะกน มาพง “ธมมง สรณง คจฉาม” กน ธรรม

ทเราตองพง คอ สต สมาธ ปญญา นเอง ทเรามาศกษามา

ปฏบตกน ขอใหเราน�าเอาไปปฏบต ปฎบตดวยความขยน

หมนเพยร ปฏบตไปเรอยๆ ใจเยนๆ อยารบรอนอยากไดผล

ทนททนใด เพราะมนเปนเหมอนกบการปลกตนไม เราปลก

ตนไมวนน มนยงไมโตทนท มนจะตองใชเวลา แลวกวามน

จะออกดอกออกผลกตองใชเวลา แตถาเราเรมปลกตงแตวนน

แลวเราคอยรดน�าพรวนดนไปเรอยๆ เดยวมนกเจรญเตบโตขน

ไปตามกาลตามเวลา ถาเราเรมมาฝกสตกนตงแตบดน แลวฝก

ไปเรอยๆ ท�าไปเรอยๆ ท�าใหมากขนไปเรอยๆ ตอไป สตเราก

จะมก�าลงมากขนๆ ไปเรอยๆ แลวเรากจะนงสมาธสงบไดมาก

ขนๆ ไปเรอยๆ และเรากจะลดการพงพาอาศยรางกายลงไป

ตามล�าดบ เลกพงพาอาศยขาวของเงนทอง เลกพงพาอาศย

คนนนคนนมาใหความสขกบเรา แลวในทสด เรากจะสามารถ

65เราคอผรผคด

พระอาจารยสชาต อภชาโต

พงตวเราเองได มความสขในตวเราเอง โดยทเราไมตองออก

ไปหาความสขภายนอก แลวเรากจะไดหลดพนจากความทกข

ทงหลาย ความทกขทงหลายเกดจากการทเราไปพงรางกายนเอง

ไปพงสงตางๆ ในโลกน จงท�าใหเราตองทกขกน พอเราเลกพง

รางกาย เลกพงสงตางๆ ได เรากจะไมมความทกขอกตอไป

นคอผลทเราจะไดรบจากการทเราเชอฟง มศรทธา

ความเชอในค�าสอนของพระพทธเจา แลวนอมเอาไปปฏบตดวย

ความขยนหมนเพยร ดวยความกลาหาญอดทน การปฏบตน

ตองอดทน เพราะมนเหมอนกบปนเขา การเดนปนเขาจะ

ขนถงยอดเขาไดน มนตองมความอดทน มความพยายาม

ถาตองการใหมนสบายเหมอนกบเดนลงเขาน มนกจะขน

ไมได การปฏบตธรรมนเหมอนกบการเดนขนเขา การหาความ

สขผานทางรางกายน เปนเหมอนกบการเดนลงเขา หาความสข

ผานทางรางกายนมนงาย แตมนทกข มนจะตองเจอความทกขกน

แตการหาความสขจากการท�าใจใหสงบน เหมอนการปนเขา

มนจะทกขตอนทปนกน แตพอไปถงยอดเขาแลวมนจะสบาย

มนจะเหนววอนสวยงาม ทเราจะไมไดเหน เวลาทเราไมได

ขนไปบนเขา เพราะฉะนน ขอใหเราคดถงผลทจะตามมา วามน

66 เราคอผรผคด

ธรรมะสดๆ รอนๆ

คมคากบความเหนดเหนอย กบความทกขทรมานตางๆ ทเรา

จะตองฟนฝา แตถาเราท�าแลว เดยวเราจะไดผลอนเลศ

อนประเสรฐ เราจะไมตองกลบมาเกดมาแกมาเจบมาตายแบบ

นอกตอไป ถาเรายงไมท�าตามทพระพทธเจาทรงสอน เราก

ยงจะตองกลบมาเกดมาแกมาเจบอยางนไปอกเรอยๆ อยาง

ไมมวนสนสด และนคอทางเลอกของเรา เราจะไปตามทาง

ของพระพทธเจากได หรอเราจะไปตามทางเดมของเรากได

ไมมใครมาบงคบเราได เราตองเปนผบงคบตวเราเอง ถาเรา

อยากจะหลดพนจากความทกขตางๆ ทเราก�าลงมอย ทเรา

ยงพบปะอย เรากตองไปตามทางของพระพทธเจา เราก

ตองมาปฏบตธรรมกน ถาเราปฏบตแลว เดยวเรากจะไดพบ

กบความสข หลดพนจากความทกข ดงนน ขอฝากเรอง

ค�าสอนทพระพทธเจาทรงสอนใหพวกเรา มาศกษา มาปฏบต

ใหทานไดน�าเอาไปพนจพจารณาและปฏบต เพอความสขและ

ความเจรญ และความหลดพนจากความทกขทงหลาย ทจะ

ตามมาตอไป

ฝกจตใหสงบ

๒๗ สงหาคม ๒๕๖๑

เราจะสามารถรกษาใจใหเปนอเบกขาไดตลอด

ถาเราเหนทกอยางในโลกนวาเปนไตรลกษณ

เปนอนจจง ทกขง อนตตา หรอเหนอะไร

ทสวยงาม กตองเหนมมกลบวามนมมมท

ไมสวยงาม ทกอยางมนม 2 ดาน มนมทงสวย

และไมสวยมาอยในสงเดยวกน มนมทงดและ

ไมดอยในสงเดยวกน ใหมองใหเหนอยางน เวลา

เหนสวนทดกนกถงสวนทไมด แลวมนกจะท�าให

เราไมไปหลงกบมน ไมไปหลงไปรกไปชงมน

เรากจะอยกบมนเฉยๆ ได นคอการใชปญญา

เพอรกษาอเบกขา รกษาความสงบของใจ

69ฝกจตใหสงบ

พระอาจารยสชาต อภชาโต

ความสขของคนเราอยทความสงบของจตใจ ไมไดอย ทเงนทอง ไมไดอยทสงนนสงน คนนนคนน สงตางๆ ในโลกน ไมสามารถใหความสขกบใจเราได นอกจากความสงบเพยง อยางเดยว พระพทธเจาจงทรงสอนใหพวกเรามาท�าความสงบกน ใหหยดหาสงตางๆ ถามกสละไป มแลวถาไมสละเกบไวมนกเปนภาระ ท�าใหใจไมสงบ ไมมอะไรแลวมนจะไดไมมอะไรมา ใหใจตองวนวายดวย ถายงมสงนนสงน มคนนนคนน มขาวของ เงนทอง มนกจะมารบกวนความสงบ รบกวนการท�าความสงบของใจ ตองหยดท�ากจกรรมตางๆ ทตองมการใชจตใจ ตองใชความคด ใชการพด ใชการกระท�า ใหหยดการกระท�าตางๆ ดวยการถอศล ศล ๘ คอ ไมหาความสขทางตาหจมกลนกาย ไมหาความสขผานทางรางกาย ใหมาหาความสขจากการท�าใจใหสงบ นท�าไมจงตองมทาน มศล กอนทจะมภาวนา ทานเพอใหเราก�าจดขาวของเงนทอง สมบตอะไรตางๆ ทมาคอยใหเราตองวนวายใจอยเรอยๆ มนไมมประโยชนเทากบความสงบ ถาอยากไดความสงบ มนกไมตองมเรองมาใหคอยวนวายใจ ถามแลวเดยวมนกจะคอยมารบกวนการท�าใจใหสงบ ใหมเทาทจ�าเปน มพอตอการเลยงดรางกายกพอ มมากเกนไปกเปนภาระ ตองคอยตดตาม ตองคอยดแลรกษา ไมมแลวกไมตองคอยมากงวล ไมตองคอยดแลรกษา คอยตดตาม

70 ฝกจตใหสงบ

ธรรมะสดๆ รอนๆ

อยางพระพทธเจา ใหพระมสมบตใหนอยทสด มเทาท

จ�าเปน เหมอนทหาร ทหารจะเขาสนามรบนไมเอาลกเอาเมย

ไปดวย ไมเอาบาน ไมเอารถเกง ไมเอาเครองอ�านวยความ

สะดวกความสขตางๆ ไป ทหารนใหเอาปนไปอยางเดยว

เอามดเอาปน เอาเปไวส�าหรบใสของจ�าเปนเทานน ของจ�าเปน

กมพวกอาหาร ทหารบางทเวลาไปรบมนไมมทกนอาหารกน

ตองพกอาหารไป อาหารกระปอง อาหารแหง พระกเหมอนกน

พระกเปนเหมอนทหาร ออกรบ ออกรบกบความวนวาย

ตองการท�าใจใหสงบ ตองมเรองทจะท�าใหใจวนวายนอยทสด

ใหมเทาทจ�าเปนเทานนเอง นพระมสมบตแค ๘ ชน เรยกวา

“อฐบรขาร” สมบตทมความจ�าเปนตอการด�ารงชพของพระ

ของผปฏบต ของผทจะท�าจตใหสงบ มเพยง ๘ ชน บาตร ๑ ใบ

ไวส�าหรบหาอาหารบณฑบาต จวร ๓ ผน ผา ๓ ผน ๓ ชนเปน

๔ ชน บาตร ๑ ชน ผา ๓ ชน กเปน ๔ เขมกบดายไวส�าหรบ

ปะเยบจวร เปน ๕ เขมขดรดเอว เปน ๖ มดโกนไวปลงผม

ปลงหนวด เปน ๗ และทกรองน�า เพราะสมยกอน ไมม

น�าประปา ไมมน�าขวดอยางทเราดมกนทกวนน จะบรโภค

จะดมน�า ตองไปตกน�าในล�าหวยล�าธารในบงในสระในบอ

ซงอาจจะมตวสตวอยในนน เชน ลกน�า ตองมทตกแบบท

7๑ฝกจตใหสงบ

พระอาจารยสชาต อภชาโต

กรองไว กนไมใหตกเอาตวสตวขนมา นคอสมบตทจ�าเปนตอ

การด�ารงชพของนกปฏบตเพอความสงบของใจ มแคนพอ

ทอยอาศยกอยในปานแหละ ไปหาเอา ในปามกงไมใบไมมา

ท�าเปนเพง พอทจะหลบแดดหลบฝนได อยแบบสตว สตว

ไมตองมหองน�า มนกอยของมนได คนกเหมอนสตวนแหละ

ไมตางกน ไมตองมแลวสบาย สตวมนอยสบายกวาคนไหม

ไมตองมอะไรมากมาย มนกอยของมนได

นกคอการอยแบบนกปฏบต ผทตองการความสขทาง

จตใจ ตองไมกงวล ไมตองมความสขทางรางกาย ความสข

ทางตาหจมกลนกาย เชนรปเสยงกลนรสตางๆ อนน ตดมน

ไปใหหมด ถาจะไปอยทปฏบตธรรมจรงๆ กไมตองเอามอถอไป

คดวาเราตายจากโลกไปแลว เวลาเราไปไมตดตอกบใคร ไมยง

กบใคร ไมสนใจใคร ไมอยางนนเดยวไปกกงวล อตสาหไป

ไกลแทบตาย แตมมอถอพอกดปบกถงกนแลว รางกายอาจ

จะอยหางไกลกนนะ แตใจมนกแคอยแคนวนเอง อยทปลาย

นว เดยวคดถงใครกกดหากนแลว กดคยกนแลว ถาอยางนก

อยาไป เพราะวาพอคย ใจมนกตองท�างาน ตองคดตองปรงแตง

แลวถามเรองอะไรไมดขนมากยงวนวายใจใหญ เดยวท�าไป

72 ฝกจตใหสงบ

ธรรมะสดๆ รอนๆ

ท�ามาตองกลบบาน ตองกลบไปจดการกบเรองนนเรองน

ดงนน อยาไปรบรอะไร ส�ารวมตาหจมกลนกาย ปดตาหจมก

ลนกาย อยาไปรบเอาเรองราวตางๆ เขามา เพราะมนจะกวนใจ

แลวมนจะท�าใหใจไมสงบ จะท�าใหใจสงบไมได นคอสงตางๆ

ทผปฏบตเพอความสงบจะตองพจารณา จะตองคอยดวาม

อะไรมาคอยรบกวนใจบางหรอไม มอะไรมารบกวนใจกตอง

ตดไปๆ อนนพดถงผทจะเอาจรงเอาจงตอความสงบนะ แตถา

ยงเปนผทมาฝกซอม มาทดลอง อนนกตด กท�าแบบชวคราวได

เวลามากทงทกอยาง อยาไปสนใจ ถายงท�าไมได มนกจะยาก

ตอการใหไดผลจากการปฏบต ถาไมไดผลแลว เดยวมนกทอ

เดยวมนกเลกท�า อยากจะท�าแตท�าไมได เพราะตดอปสรรค

ตางๆ ทมาคอยรบกวนใจไมได

นคอเรองของการหาความสขทแทจรง คอ ความสข

ทเกดจากความสงบของใจ ตองไมมอะไร มใจเดยวๆ กบ

รางกาย เทานนเอง ของอยางอนไมจ�าเปนจะตองม มแลว

เปนอปสรรค เปนภาระ เปนเหตทจะรบกวนการท�าใจใหสงบ

ตองไมมอะไร มใหนอยทสด ทานสอนใหเปนผมกนอยสนโดษ

“มกนอย” กคอ มเทาทจ�าเปน เหมอนทหาร ไปออกรบ

73ฝกจตใหสงบ

พระอาจารยสชาต อภชาโต

นตองเอาของทจ�าเปนจรงๆ ไปเทานน ของทไมจ�าเปน

ไมเอาไป เพราะมนตองแบก มนจะท�าใหไมคลองแคลว

วองไว เวลามการตอสกนจะถกเขายงตายเสยกอน นคอเรองท

ผปฏบต ผทตองการความสขทางใจ ตองการความสงบ ตองม

ใหนอยทสด มกนอย ค�าวา “มกนอย” กคอ มใหนอยทสด

มเทาทจ�าเปน หรอถามนมไมพอ กใหเปนสนโดษไป คอ มนม

นอยกวาทจะตองม กใหยนดตามมตามเกดไป เชน อาจจะขาด

สงนนบาง ขาดสงนบาง ถายงพอถไถอยไปได กอยไป อยาไป

วนวายไปกบมนมากจนเกนไป แลวใจจะไดมเวลามาท�าใจให

สงบ การทเราไมมอะไรนกยงไมไดรบประกนวา ใจจะสงบโดย

อตโนมต มนเพยงแตเปนการเปดทางใหตอการไปท�าใจใหสงบ

ก�าจดสงกดขวางตางๆ ทจะมาคอยกดกนไมใหไปท�าความสงบ

นนเอง ไมใหไปเจรญสต ไมใหไปนงสมาธ ตองเขาใจวาตองม

การทพระพทธเจาสอนกคอใหส�ารวมอนทรย

การส�ารวมอนทรย ส�ารวมตาหจมกลนกาย กคอไมรบร

เรองราวตางๆ ทางตาหจมกลนกาย ไมรบรผานทางโทรศพท

มอถอ โทรศพทนกไมตองเอาตดตวมา ถาเอามากปด อยาไปเปด

จะเปดตอเมอมเหตฉกเฉน ตองใชเพอดแลรางกายเทานน

7๔ ฝกจตใหสงบ

ธรรมะสดๆ รอนๆ

เชนเจบไขไดปวย ตองเรยกคนมาชวยพาไปโรงพยาบาล หรอ

อะไรท�านองนน ถามไวกมเทานน แตถาไมมความมนใจวาจะ

หามใจได กฝากเอาเกบไวทบาน อยาเอาตดตวมาดกวา อนน

คอไมรบร ส�ารวมอนทรย ตาหจมกลนกาย ถาไปเปดมอถอ

ไปตดตอกบคนนนคนน เดยวมเรองราวตางๆ เขามาในใจ

แลวจะท�าใหใจว นวายขนมาได ท�าใหฟ งซาน ท�าใหเกด

“นวรณ” คอความฟงซาน หรอเกดกามฉนทะ ถาเปดไปเหน

ภาพของอาหาร เหนอาหารชนดตางๆ เดยวตอนเยนกจะหว

เดยวกทนอยไมได กามฉนทะเกดขน ตองไปเสพรปเสยงกลน

รสโผฏฐพพะของอาหาร นคออปสรรคทจะคอยกดกนไมใหใจ

เขาสความสงบ พระพทธเจาจงบอกใหส�ารวมตาหจมกลน

กายแลวไปปลกวเวก ใหไปอยทไกลจากรปเสยงกลนรส

อยคนเดยว อยาคลกคลกน ไมใชไปอยวดแลวกไปนงจบกลม

คยกนอก ไปคยกน ไปท�ากจกรรมรวมกนอก มนกจะท�าให

ไมสงบ วดปฏบตจรงๆ น จะไมมการลงมารวมไหวพระสวดมนต

ท�าวตรเชาวตรเยน ใหท�ากนเอง วตรเชาวตรเยนกคอการเจรญ

พทธานสต ธมมานสต สงฆานสตนเอง คอ ใหเจรญสต แทนท

จะไปคดถงครอบครว คดถงธรกจ คดถงอะไร กใหมาคดถง

พระพทธ พระธรรม พระสงฆไป ใหสวดมนต

75ฝกจตใหสงบ

พระอาจารยสชาต อภชาโต

ส�าหรบคนยงเจรญสตไมเปน กใหใชอบายของการไหว

พระสวดมนต เปนการฝกเจรญสต ดกวาไปนงคยกน นงคยกน

เดยวกทะเลาะกน หรอนงคยกน แลวเดยวกชวนกนไปท�าโนน

ท�านตอ ไปดมน�าชากาแฟ ดมอะไรกนตอ มนจะไปทางนนทง

นน เพราะจตใจมนมแตกเลส มแตกามฉนทะ อยากเสพกาม

เพราะฉะนนตองอยาคยกนดกวา อยาพบปะกนถาไมจ�าเปน

ถาจ�าเปนกพบปะกนพอสมควร เชน เวลาตองมาท�ากจกรรม

รวมกน มารบประทานอาหารรวมกน กตางคนตางรบประทานไป

ไมตองคยกน ตองมาชวยกนดแลท�าความสะอาดสถานท

กท�ากนไป ไมตองคยกน เสรจแลวกแยกกน กลบไปอยทพก

ของตน ไปเจรญสต ไปนงสมาธ เดนจงกรม นงสมาธ คอยควบคม

ความคด คอยหยดความคด ส�ารวมอนทรย ปลกวเวก แลวก

เจรญสตอย อยางตอเนอง ตลอดเวลา ตงแตตนจนหลบ

การรบประทานอาหารกตองรจกพอประมาณ รบประทาน

เพอดบความหว อยาไปรบประทานใหมนอม อมแลวมน

จะกลายเปนอปสรรค มนจะท�าใหงวง กนเพอไมใหหวกพอ

พอหายหวกหยดกน อยากนตอ อนนเปนมาตรการทพระพทธเจา

สอนใหผปฏบตทตองการความสงบตองท�า กนนอยๆ กนเทา

ทจ�าเปน กนพออย ไมตองใหมนอม กนพอใหมนคลายความ

76 ฝกจตใหสงบ

ธรรมะสดๆ รอนๆ

หวลงไป พอกนอมแลวมนจะงวงนอน มนจะขเกยจ แทนท

จะเดนจงกรม นงสมาธ มนจะนอน ฉะนน กนพอใหมนไมหว

ไมอม แลวมนจะตวเบา เดนจงกรม นงสมาธไดสบาย

นคอมาตรการตางๆ กอนทจะมาท�าใจใหสงบได ตองม

มาตรการเหลานเพอฟนฝาอปสรรค ฟนฝาสงทจะคอยเหนยว

รงจตใจใหไปท�าความสงบ อนนพดถงการท�าความสงบ

แบบเปนกจจะลกษณะ ไมใชท�าแบบตามอารมณ วนนอยาก

จะท�ากท�า วนนไมอยากจะท�ากไมท�า ท�ากแคครงเดยวนง

๕ นาท ๑๐ นาท ๒๐ นาท แลวกจบ อยางนยงไมเรยกวา

เปนการท�าเปนกจจะลกษณะ ท�ามนตองท�าแบบใหมนเกดผล

ท�าเปนเรองเปนราว ตองท�าอยางตอเนอง ซงยากตอผทยงม

กจกรรม มการงานตางๆ คอ ผครองเรอนนยาก ทจะมาท�าใจ

ใหสงบ แบบเปนกจจะลกษณะได จะท�าไดกเปนแบบ เปนเหมอน

งานอดเรก เวลานวนนมเวลาวางเบอ ดละครกเบอ ดขาว

กเบอ อาว มานงสมาธแทน เปนทางเลอกอกทางหนงในการ

หาความสข ถาท�าแบบนมนกเปนเพยงงานอดเรก จะไปหวง

อะไรจากการนงแบบนมากไมได แตถาตองการจะสมผสกบ

ความสงบทแทจรงน มนตองท�าเปนเหมอนกบมออาชพ ไมใช

77ฝกจตใหสงบ

พระอาจารยสชาต อภชาโต

งานอดเรก ไมใชงานสมครเลน ตองเอาแบบเอาจรงเอาจง

เอากนอยางเตมท การท�าใจใหสงบนมนตองท�าตลอดเวลา

เพราะใจมนท�างานตลอดเวลา มนเปนเหมอนเครองจกรท

ไมยอมหยด ตองคอยหยดมน ตองคอยเหยยบเบรกตลอด

เวลา มนถงจะหยดได ถาเหยยบบางไมเหยยบบาง มนกวงไป

เวลาเหยยบมนกอาจจะชะลอตวลงหนอย เดยวพอปลอยเบรก

มนกไปอก มนกจะไมถงจดทเรยกวา “นงสงบไดอยางเตมท”

งานท�าจตใหสงบจรงๆ ทเปนกจจะลกษณะจรงๆ จงเหมาะ

กบพวกทเปนนกบวช พวกทเขาบวชกนเพอความสงบน เขาจะ

ไมมงานอยางอนท�า เขาจะท�างานนเพยงงานเดยว คอ การเจรญ

สตกบการนงสมาธ และการเจรญปญญา ตามล�าดบตามขนตอน

ของการปฏบต เหมอนกบการทจะวงมาราธอนน กอนจะ

วงมาราธอนไดกตองเดนใหไดกอน กอนจะเดนกตองยนให

เปนกอน ถายงคลานอยนจะไปวงมาราธอนเลยไมได ขามขน

ตอนไมได ถายงไมไดสต ยงไมไดสมาธ อยาไปเจรญปญญา

ใหเสยเวลา เดยวกลม ไปไมรอด ตองหดยนใหไดกอน ยนให

แขงกอน เมอแขงแลวกเดน หดเดนใหแขงกอน พอเดนแขงแลว

คอยหดวง มนเปนขนเปนตอน การปฏบตมนเปนอยางนน

78 ฝกจตใหสงบ

ธรรมะสดๆ รอนๆ

และการทจะฝกฝนนตองมเวลา ไปท�ากจกรรมอยางอนไมได

ถายงไปท�างานอย นกจบ วนหนงกไปท�างาน ๘ ชวโมง

เตรยมตวกอนไปกลบ ไปท�างานวนละ ๑๐ กวาชวโมง กลบมา

บานกเหนอย กนขาวอาบน�าเสรจกอยากจะนอน นงสก ๕ นาท

๑๕ นาทกอนนอน ไมไดอะไรหรอก กเปนเหมอนกบรอง

น�าคาง ไมใชรองน�าฝน ถาอยากจะไดน�าเปนปบเปนตมน

มนตองรองน�าฝน มนตองปฏบตอยางตอเนอง ตงแตตนจนหลบ

พระปฏบตน ทานจะปฏบตตงแตตนจนหลบ จะไมปฏบตแค

ชวงหลบเทานน ๔ ชวโมง ๕ ชวโมง ๔ ทมถงต ๒ เปนเวลา

พกผอน หรอ ๕ ทมถงต ๓ พอตนขนมากเจรญสตทนท พทโธ

ทนท เดนจงกรมทนท นงสมาธทนท จนถงเวลาไปท�ากจวตร

ออกบณฑบาต กมสตกบการบณฑบาต การบณฑบาตกเปน

เหมอนการเดนจงกรมอกรปแบบหนง แทนทจะดเทา ทนก

ดฝาบาตร ดคนใสบาตร พอมคนจะใสบาตร กเปดฝาบาตร

รบบาตร พอใสเสรจกปด เดนตอไป มสตอยกบการเดน อยกบ

การเปดบาตรปดฝาบาตรเทานน ไมไปเดนคดเรอยเปอย ไมไปด

สงตางๆ ทผานทางเดน ดแลวเดยวมนจะปรงแตง มนจะคด

ปรงแตง ส�ารวมตลอดเวลา ส�ารวมกาย วาจา ใจ

79ฝกจตใหสงบ

พระอาจารยสชาต อภชาโต

นคอนกปฏบต จะปฏบตตลอดเวลา แมจะตองท�า

กจวตร กจกรรมทจ�าเปน กลบมาจากบณฑบาตมาเตรยม

ตวฉน กมสตอยกบการเตรยมตว จดอาหารเขาบาตร พอถง

เวลาฉนกมสตอยกบการฉนเพยงอยางเดยว พอฉนกตอง

ฉนระมดระวงไมใหเกดความอยาก เกดความโลภในอาหาร

กอนจะฉนกใหพจารณา “ปฏกลสญญา” ของอาหาร

ใหนกถงภาพทมนไมนาด พระบางรปทานกเอามนตงแต

ในบาตรเลย อาหารอะไรเขาไปในบาตรกคลกคนมนไปเลย

ของอะไรทจะเขาไปในทองน เอาไปรวมกนในบาตรกอน

ของอะไรทมนจะคนอยในทองกคนมนในบาตรกอน ของคาว

ของหวาน ผลไม ขนมนมเนย คนมนเขาไปในบาตร แลวคอย

ตกฉนดวยสต เวลาตกขนมากมสต เวลาเอาเขาปากกมสต คอ

รอยวาก�าลงตก ก�าลงเอาอาหารเขาปาก ก�าลงเคยว ก�าลงกลน

ทกขณะไมใหเกดความโลภ เกดความยนด ใหกนเหมอนกนยา

อนนคอการปฏบตของนกปฏบต จะไมมเวลาไหนทไมปฏบต

นอกจากเวลาหลบเทานน นอกนนจะตองมการเจรญสตคอย

ควบคมใจ ใหเฝาอยกบกจกรรมทก�าลงท�าอย ไมปลอยใหใจไป

นกไปคดถงคนนนคนน ถงเรองนนเรองน

80 ฝกจตใหสงบ

ธรรมะสดๆ รอนๆ

ใหอยในปจจบนตลอดเวลา อย กบการกระท�าของ

รางกาย ฉนเสรจเอาบาตรไปลาง กมสตอยกบการลางบาตร

ลางบาตรเสรจ กลบมาเชดบาตร กมสตอยกบการเชดบาตร

พอเชดบาตรเสรจ เอาบาตรใสถลกบาตรเรยบรอย กไปชวย

กนท�าความสะอาดศาลา เมอเสรจเรยบรอยกแยกกนกลบ

ระหวางท�ากมสตอยกบการกระท�าทกขนตอน ขณะเดนกลบ

กฏกมสตกบการเดนกลบกฏ พอถงกฏกวางบาตรไว เขาเดน

จงกรมตอ เดนจงกรมไปเดนมาจนกวาจะเมอย กกลบมานง

สมาธ นงสมาธจนเมอยกลกขนมาเดนตอ จนถงเวลาบายตอง

ปดกวาด กไปปดกวาด ปดกวาดกมสตอยกบการปดกวาดตอ

ท�าอะไรมสตตลอดเวลา ไมมเวลาไหนทไมมการใชสต ไมม

การเผลอสต ปดกวาดเสรจ ดมน�าปานะ ดมน�าเสรจ ไปสรงน�า

อาบน�า ซกผา ท�าเสรจ ขณะท�ากมสตอยกบงานทก�าลงท�าอย

ตลอดเวลา ไมสงจตไปคดเรองอนเลย ไมสงไปคดถงคนนนคน

น เรองนนเรองน อยกบเรองทก�าลงเกดขนในปจจบนเทานน

พอเสรจภารกจจากการสรงน�า กเดนจงกรมตอ เดนไป สลบ

กบการนงสมาธไปจนถงเวลาพกผอนหลบนอน ๔ ทมบาง ๕

ทมบาง พก ๔ ชวโมง ถา ๔ ทม พอต ๒ กลกขนมา ถา ๕ ทม

กต ๓ ลกขนมา แลวกตอดวยการเดนจงกรม นงสมาธ ไปจนถง

8๑ฝกจตใหสงบ

พระอาจารยสชาต อภชาโต

เวลาออกบณฑบาต นแหละคอวงจรของผปฏบต ของพระปฏบต

เปนอยางน ทานไมไปยงเกยวกบอะไรแลว ยงเกยวกบเรองเดยว

คอเรองของการท�าใจใหสงบ ดวยการฝกสต เจรญสต ไมปลอย

ใหใจคดเรอยเปอย ควบคมมนตลอดเวลา แลวเวลานงสมาธ

จตกจะสงบ

มคนถามวา “สมาธ” กบ “ฌาน” ตางกนอยางไร “สมาธ”

กแปลวาความสงบของจต “ฌาน” กคอระดบความสงบ

ทมมากนอยตามล�าดบไป ความสงบนกจะสงบเปนขนๆ

แตละขนกเรยกวา “ฌาน” สงบขนท ๑ กเรยกวา “รปฌาน ๑”

สงบขนท ๒ กเรยกวา “รปฌาน ๒” สงบขนท ๔ ก “รปฌาน ๔”

พอสงบขนท ๕ กเปลยนจาก “รปฌาน” เปน “อรปฌาน”

กเรยกวา “อรปฌาน ๑” ความสงบนแบงเปน ๒ ระดบ ระดบ

รปฌานทหยาบกวาอรปฌาน ม ๘ ระดบดวยกนของความสงบ

ของรปฌานและอรปฌาน แลวยงม “นโรธสมาบต” อก

ระดบหนง นคอสมาธระดบตางๆ สงบเขาไปเรอยๆ มากขน

ไปเรอยๆ จากนอยไปหามาก ฌานขนท ๑ กสงบนอยกวา

ฌานขนท ๒ ฌานขนท ๒ กสงบนอยกวาฌานขนท ๓ ท ๔

กนอยกวาท ๕ ท ๕ กอรปฌาน ท ๖ ๗ ๘ นเปนอรปฌาน

82 ฝกจตใหสงบ

ธรรมะสดๆ รอนๆ

แลวกไปหยดทนโรธสมาบต สงบเตมท เตม ๑๐๐ ทกอยาง

ดบหมด ถาเปรยบเทยบเราดบไฟทละดวงในบาน กมดลงไป

ทละนด มดไปทละหนอย มไฟอย ๙ ดวง ในบาน เรากดบมน

ทละดวง ดบในหองครว ดบในหองรบแขก หองท�างาน หองนอน

หองน�า ดบมนไปทละดวง เดยวพอครบ ๙ ดวง มนกมดหมด

ใจกเหมอนกน ใจกดบทละนดทละหนอยไป สงบไปทละนด

ทละหนอยไป เดยวกสงบเตมท เตม ๑๐๐ ขนมา

นคอเรองของสมาธทเรยกวา “สมมาสมาธ” ตองเปน

สมาธทอยในฌานตางๆ พระพทธเจาทรงแสดงวาสมมาสมาธ

กคอ ฌาน ๔ “รปฌาน ๔” จตเปนอเบกขา สกแตวาร

เปนอารมณเดยว เปนหนง “เอกคคตารมณ” คอสกแตวาร

แตไมมอะไรใหรบร นอกจากความวาง ฌาน ๑ ยงมวตก

วจารใหรบร มปต มสขใหรบรอย แตพอเขาฌาน ๔ แลวไมม

อะไรใหรบร นอกจากความวาง เหลอแตผร สกแตวาร แตม

สงทละเอยดกวาทไมไดทรงตรสถง อนนนอยในอรปฌาน

จะเขาอรปฌานน จตกจะตองใหละเอยดกวานน ดวยการ

ก�าหนดอารมณของอรปฌานขนมา ส�าหรบสมมาสมาธน

ทรงแสดงเอาแครปฌาน ๔ คอใหไดอเบกขา สกแตวาร แลวให

83ฝกจตใหสงบ

พระอาจารยสชาต อภชาโต

จตสงบอยในนนนานๆ จนกวาจะถอนออกมา ถาเขาไป

เดยวเดยว แลวกออกมา เขาไปปบแลวกออกมา เรยกวา

“ขณกสมาธ” ถาอยนานๆ เกนกวาแปบเดยวกเรยกวา

“อปปนาสมาธ” อยไดนานกวาขณกสมาธ “สมมาสมาธ” น

มอย ๒ ขณก กบ อปปนา ขณกนถอวาเปนเหมอนหนงตวอยาง

ถาเปนสนคากสนคาตวอยาง สมยกอนนเขามสนคาตวอยางมา

แจกใหลกคาใหเขาลองดกอน ใสขวดเลกๆ เชน สราน กไมเอา

มาใสขวดใหญแจกใหดม เอาใสขวดเลกๆ พอดมไดแกวสองแกว

ใหร รสวาเปนอยางไร “ขณกสมาธ” กเปนเหมอนความ

สงบตวอยาง ใหรวาสงบแลวมนดอยางไร มนวเศษอยางไร

แลวจะไดอยากนงนานๆ ฝกสตใหมาก เพราะตองมสตมาก

ถงจะท�าใหมนเปนอปปนาสมาธได แตคนบางคนนพอเขาไป

อปปนาสมาธแลว ไมยอมอยในอปปนาสมาธ ออกไปรเรองราว

ตางๆ ในโลกทพย นเรยกวา “อปจารสมาธ” ออกไปพบปะกบ

กายทพยตางๆ มตาทพยมหทพย ไดยนเสยงทพยจากพวก

กายทพย สนทนากบพวกกายทพยได หรอไปอานจตของ

คนอนได ไปรบรความคดปรงแตงของจตของคนอนได หรอ

ระลกชาตได หรอมความสามารถพเศษ “อภญญา” เหาะเหน

เดนอากาศด�าดน อนนไมแนใจวามหรอเปลา แตไมไดไปสนใจ

8๔ ฝกจตใหสงบ

ธรรมะสดๆ รอนๆ

ถามกม ไมมกไมเปนปญหาอะไร เพราะสมาธแบบน ความวเศษ

แบบนไมเปนประโยชนตอการก�าจดความทกข ก�าจดตณหา

ความอยาก ก�าจดการเวยนวายตายเกด

ทตองการก�าจดความทกข ก�าจดตณหาความอยาก

เพราะมนท�าใหใจไมสงบนนเอง เปาหมายคอตองการท�าใจ

ใหสงบเพยงอยางเดยว การมอภญญานไมท�าใหก�าจดหรอท�า

ใหใจสงบได กลบไปท�าใหใจไมสงบเสยอก การไปมอภญญา

มการรบรอะไรตางๆ ไมไดท�าใหใจสงบเยน มความสขเหมอน

กบการอยในอปปนาสมาธ เพราะฉะนน ผปฏบตตองระวง

ถาใจเปนนสยทชอบออกไปรบรนมตตางๆ นมตของขางใน

ของตนเองทผลตขนมาเอง หรอนมตจากภายนอก จากพวก

กายทพยตางๆ กตองระมดระวง อยาไปสนใจ อยาไปตดตาม

อยาไปใหเวลากบมนเพราะจะท�าใหเสยเวลา จะหลงทาง

แลวมนจะตด ทกครงนงสมาธกอยากจะไปรบรเรองราวตางๆ

เพราะมนเพลดเพลน เหมอนกบดมอถอดๆ นเอง จะเรยกวา

มอถอนเปนอปจารสมาธภายนอกกได อปจารสมาธของคน

ทไมมสมาธ กคอมอถอน มอะไรใหเพลดเพลนดไดอยตลอด

เวลา ฟงไดตลอดเวลา แตไมเกดประโยชน ไมไดท�าใหใจ

85ฝกจตใหสงบ

พระอาจารยสชาต อภชาโต

สงบนง ไมไดท�าใหใจมความสขทางใจ ฉะนน อนนตอง

ระมดระวง แตเทาทไดยน คนทมอปจารสมาธนมนอย รอยหนง

มสก ๕ อยางน สวนใหญแลวจะไมมอปจารสมาธกน ดงนน

ถาไมมอปจารสมาธกควรจะดใจ อยาไปเสยใจ บางคนคดวา

นงแลวตองเหนนรก เหนสวรรค เหนเทวดา ระลกชาตได

ถงจะเรยกวานงไดผล อนนไมใช การจะนงไดผลน ตองใหมน

เปนอเบกขา ใหมนไมรกไมชงไมกลวไมหลงดกวา ใหมน

สกแตวารไว เฉยๆ พยายามรกษาอเบกขา ไมรกไมชง ออกมา

กพยายามรกษามนตอ รกษาดวยสตกได รกษาดวยปญญา

กยงดใหญ ถารกษาดวยสตมนกจะรกษาไดชวคราว ถารกษาได

ดวยปญญา มนกจะรกษาไดอยางถาวร ถายงใชปญญาไมเปน

กตองใชสตไปกอน ออกจากสมาธมากพทโธตอไป เจรญสต

ตอไป ควบคมใจอยาใหไปคดปรงแตง อยาใหไปรกไปชงไป

กลวไปหลง เหนอะไรจะรกกหยดมน เหนอะไรจะชงกหยด

มนไปกอน พอเหนอะไรชอบกหยดมน พทโธ พทโธ หยดมน

ไปกอน เหนอะไรไมชอบก พทโธ พทโธ หยดมนไปกอน

อนนส�าหรบผทตองการรกษาอเบกขาดวยสต หลงจาก

ออกจากสมาธแลว กตองใชสตตอ แตผทใชปญญาเปนกเอา

86 ฝกจตใหสงบ

ธรรมะสดๆ รอนๆ

ปญญามาสอนใจ เหนอะไรรกกใหพจารณาวามนไมเทยง

เปนทกข ไดมาแลวจะทกข พอรวาสงทจะไดมา จะใหความทกข

กบเรา กไมเอาดกวา เหนคนนนคนนชอบ อยากจะไดเขามา

เปนแฟน เดยวเขาทงเราจะท�าอยางไร เดยวเขาไปมคนใหม

จะท�าอยางไร เดยวเขาตายจากเราไป จะท�าอยางไร เดยวเกด

เขาพกลพการไป จะท�าอยางไร ตอนทไดเขามาดอย เดยวไดมา

๓ วน เปนอมพฤกษอมพาตขนมา จะท�ายงไง เราจะอยกบเขา

ตอไปไดหรอเปลา ใหมองมมกลบบาง มองมมลบบาง อยาไป

มองมมบวกอยางเดยว อยาไปมองวาไดมาแลวจะด จะม

ความสขไปอยางโนนอยางน มนไมเปนอยางนนเสมอไป ไดมา

แลวเดยวมาตกนกได มาทะเลาะกนกได มาโกรธกนเกลยดกน

กได นคอปญญา ถาอยากจะรกษา ก�าจดความรก เหนอะไร

แลวรกแลวชอบ อยากไดกก�าจดมนดวยปญญา เหนอะไรท

ไมชอบกเหมอนกน เหนอะไรทไมชอบกใชปญญาบอกวา

หามมนไมได ตองเจอกตองเจอ เจอกเฉยๆ ไป เจออะไรไมชอบ

กอยาไปไมชอบมน ท�าใจเฉยๆ ไป ไมตองไปท�าอะไร มนจะ

ไมชอบ กปลอยมน เหนอะไรไมชอบกปลอยวางมน ใหมนอย

ของมนไป มนจะมากปลอยมนมา เดยวมนจะไปมนกไปเอง

เราไปควบคมบงคบมนไมได เชน ออกมาแลว เดยวเจบตรงนน

87ฝกจตใหสงบ

พระอาจารยสชาต อภชาโต

ปวดตรงน ปวดทองขนมา ปวดศรษะขนมา จะไปก�าจดมน

กไมได จะไปเกลยดมนกทกขไปเปลาๆ ท�าใจเฉยๆ อยกบมนไป

ถามยากนได ท�าใหมนหายกกนไป ถามนกนแลวไมหาย

กอยกบมนไป ไมตองไปวนวายไปกบมน เพราะมนเปนอนตตา

เปนอนจจง ทกขง อนตตา ไปอยากใหมนหายมนกจะท�าให

เราทกขอก

นคอวธก�าจดความรกชงกลวหลง ความกลวกเหมอนกน

เหนอะไรกลวก “กลวอะไร อยางมากกแคตาย” แลวมนไมตาย

หรอคนเรา มนตองตายดวยกนทกคน เมอถงเวลามนหนไมพน

มนกหายกลว นคอวธใชปญญาทจะท�าใหใจเราเปนอเบกขาไป

ตลอด เหนอะไรไมรวาเปนอะไร กอยาไปสนใจ อยาไปอยากร

อยากเหน เดยวกหลงอก เดยวกหลงผดเปนชอบอก เหนอะไร

ไมรวาเปนอะไร กปลอยมนไป ไมตองไปยงกบมน ใหรเฉยๆ

สกแตวารไป เรากจะสามารถรกษาใจใหเปนอเบกขาไดตลอด

ถาเราเหนทกอยางในโลกนวาเปนไตรลกษณ เปนอนจจง

ทกขง อนตตา หรอเหนอะไรทสวยงาม กตองเหนมมกลบวา

มนมมมทไมสวยงาม ทกอยางมนม ๒ ดาน มนมทงสวยและ

ไมสวยมาอยในสงเดยวกน มนมทงดและไมดอยในสงเดยวกน

88 ฝกจตใหสงบ

ธรรมะสดๆ รอนๆ

ใหมองใหเหนอยางน เวลาเหนสวนทดกนกถงสวนทไมด

แลวมนกจะท�าใหเราไมไปหลงกบมน ไมไปหลงไปรกไปชงมน

เรากจะอย กบมนเฉยๆ ได นคอการใชปญญาเพอรกษา

อเบกขา รกษาความสงบของใจ หลงจากออกจากสมาธมาแลว

ถามปญญาแลว ตอไปใจจะเฉยโดยอตโนมต เขาใจแลวมนก

จะปลอยวาง มนจะสมผสรบรอะไร มนจะไมรกไมชงไมกลว

ไมหลง ถามนยงรกชงกลวหลง กใชปญญาเขามาแกไปเรอยๆ

แกไปจนกระทงมนไมมอะไร ทท�าใหใจเหนแลวเกดความรก

ชงกลวหลงขนมา กไมตองแกอกตอไป นคอวธทจะท�าใหใจ

เปนอเบกขา ปลอยวาง สงบตลอดเวลา ไมยดไมตดกบอะไร

เหมอนหยดน�าบนใบบว ใจทไมรบอะไร ใบบวนไมรบหยดน�า

หยดน�าจะมาแตะใบบวกตางคนกตางอยกนไป อะไรมาใหใจ

สมผสรบร ใจกรบรไปเฉยๆ แตจะไมมความรกชงกลวหลง

เขาไปดดมนเขามา นคอผลทเกดจากการใชปญญา ถาเปน

สตน ถาเผลอไมมสตเมอไหรมนจะดดเขาหากนทนท เหนอะไร

กจะรกทนท จะชงทนท ถามสตกแยกมนออกได พอรวาก�าลง

รกกพทโธ พทโธ พทโธ หยดคดถงสงทก�าลงรกอย เดยวมน

กลม มนกหาย

เรองของธาต

๕ กนยายน ๒๕๖๑

ไมวาจะเปนรางกายหรอวาเปนตนไมใบหญา

กเหมอนกน เพราะท�ามาจากดน น�า ลม ไฟ เหมอน

กน อยภายใตกฎของไตรลกษณเหมอนกน กคอ

ไมเทยง เปนธรรมชาต อนตตาไมมตวไมมตน เปน

ธาต ๔ เปนการรวมตวและเปนการแยกตวของ

ธาต ๔ เทานนเอง ไมมอะไรมากไปกวานน แตธาต

รทมาครอบครองไมยอมมองความจรง ไปคดวา

ตนเองเปนรางกาย กเลยกลวความแก ความเจบ

ความตาย แตธาตร ไมมวนตาย แมรางกายจะ

แยกตวกน ธาตรกยงเปนธาตรเหมอนเดม

9๑เรองของธาต

พระอาจารยสชาต อภชาโต

โลกทเราอยกนน นอกจากทเราอยบนโลกกลมๆ น

กยงมโลกอน เชน ดวงดาวดวงอน มดวงอาทตย มดาวองคาร

ทนกดาราศาสตรเขาใชกลองสองออกไปด ทกโลกกเหมอนกบ

โลกของเราน เปนโลกกลมๆ บางโลกกมมนษยมสตวอย บางโลก

กไมมมนษยไมมสตวอย เพราะวาบรรยากาศไมเออเฟอตอ

การมมนษย มสตว มตนไมใบหญา ทกสงทกอยางทอยใน

จกรวาลน เกดจากการรวมตวของธาต ๔ คอ ธาตดน

ธาตน�า ธาตลม ธาตไฟ ในรปแบบตางๆ เชน โลกเรานกม

น�าเรยกวา “ธาตน�า” น�าทะเล น�าในล�าธาร น�าในอะไรตางๆ

ดนกทเปนของแขง ดนทเราขดกน เรยกวา “ธาตดน” แลวก

ม “ธาตลม” กคออากาศทเราหายใจเขาหายใจออก แลวกม

“ธาตไฟ” คอความรอน ความรอนตางๆ รอนมากๆ กประท

เปนไฟ เชน ไฟไหมปา อนนกเปนการท�างานของธาตไฟ

นคอธาตหลกๆ มอย ๔ ธาต ทสรางจกรวาลขนมา ทประกอบ

ใหมจกรวาล ใหมดาวตางๆ เชน พระอาทตยนกจะมธาตไฟมาก

มแตธาตไฟ สงความรอนออกมา สวนดวงดาวดวงอนทไมม

ความรอน เชน ดาวองคาร ดาวอะไร ตองอาศยความรอน

จากดวงอาทตย อยางโลกของเรานกไมมความรอนในตวเอง

ตองอาศยธาตไฟจากดวงอาทตย คอ ทกสงทกอยางถาเรา

92 เรองของธาต

ธรรมะสดๆ รอนๆ

มองตามหลกของการเปนธาต มนมแคนแหละ มอย ๔ ธาต

ดวยกน คอ ธาตดน ธาตน�า ธาตลม ธาตไฟ แลวแตวาจะม

ธาตไหนมากธาตไหนนอยในแตละโลก เชน ดวงอาทตยนม

ธาตไฟมาก โลกของเรานมธาตดน ธาตน�า ธาตลม ดวงจนทร

นมแตธาตดน น�ากไมม ลมกไมม คออากาศหายใจ แตทกสง

ทกอยางทมอยในจกรวาลนเปนธาตทงนน ท�ามาจากธาต

ทง ๔ น

โลกเรานเปนโลกทมบรรยากาศ มปจจยทท�าใหมการ

รวมตวของธาตทง ๔ ใหมตนไม ใบหญา ตนไมใบหญานอาศย

การรวมตวของธาตดน ธาตน�า ธาตลมคออากาศ แลวกธาตไฟ

คอความรอนทไดมาจากดวงอาทตย กเลยท�าใหมตนไม

ใบหญาตางๆ แลวกนอกจากตนไมใบหญา ยงมมนษยและ

สตว เดรจฉานดวย มนษยและสตวเดรจฉานนมธาต

อกธาตหนงเพมขนมา มารวมตวจงจะเปนมนษย เปนสตว

เดรจฉานได ธาตท ๕ นเราเรยกวา “ธาตร” ธาตรนเรากมา

เรยกกนวาเปน “ใจเปนจต” เปน “จตเปนใจ” เปนผรผคด

อนนเมอมารวมกบรางกายทท�าจากธาต ๔ ดน น�า ลม ไฟ

กเปนมนษยขนมาหรอเปนเดรจฉานขนมา เปนนก เปนแมว

93เรองของธาต

พระอาจารยสชาต อภชาโต

เปนสนข เปนสตวตางๆ ทเราเหน ปรากฏขนมาอยในโลกน

สตวทมชวตน มความรสกนกคดน ม ๕ ธาตดวยกน มธาตดน

ธาตน�า ธาตลม ธาตไฟ แลวกธาตร ธาตรเปนผสงใหรางกาย

ทท�าดวยธาต ๔ น เคลอนไหวไปไหนมาไหน ท�าอะไรตางๆ

นคอเรองของโลก เรองของจกรวาล ไมวาจะไปอยทดวงดาว

ดวงไหน กจะตองมธาต ๔ หรอบางทกมธาต ๕ โลกเรานม

ธาต ๕ มสตวเดรจฉาน มมนษย บางโลกกไมมครบทง ๕ ธาต

อยางดวงจนทรนธาตน�าไมม เขาสงยานอวกาศขนไปส�ารวจ

แลววา ไมมน�าบนดวงจนทร ไมมอากาศ มแตธาตดนอยางเดยว

ธาตไฟกไมม ธาตไฟคอความรอนกไมม ธาตไฟนมอย ท

ดวงอาทตยดวงเดยว สวนใหญ

ในแตละระบบของจกรวาลน จะมดวงอาทตยเปนแม

เปนศนยกลางทมดวงดาวดวงอนนจะโคจรรอบ และดวงดาว

เหลานกอาศยความรอนจากดวงอาทตยน ถามธาตทง ๔ ครบ

กจะมตนไมใบหญา ถามธาตรมารวมตวดวย กจะมมนษย มสตว

เดรจฉาน นคอเรองของธาตตามหลกของพระพทธศาสนา

ทกสงทกอยางประกอบขนมาดวยธาต ๔ และธาต ๕ ธาต ๔

กสงทไมมวญญาณ สงทไมมความรสกนกคด ทเจรญเตบโต

9๔ เรองของธาต

ธรรมะสดๆ รอนๆ

และตายไป เชน ตนไมใบหญา เปนธาต ๔ บางอยางถาไมม

ธาต ๔ กจะเปนธาตเดยว เชน ภเขานกมแตธาตดนธาตเดยว

หรอถาน�าในมหาสมทรกมธาตน�าธาตเดยว หรออากาศทนก

บนไปบนมา อากาศทเราหายใจนมนกอยของมนตามล�าพง

แตถามนเกดมารวมตวกนขนมา มดนน�าลมไฟ มธาตรกจะ

มมนษยมสตวเดรจฉานตางๆ ถาไมมธาตร กจะมเพยงตนไม

ใบหญา ตนไมใบหญานมธาตทง ๔ ครบบรบรณถงจะปรากฏ

เปนตนไมใบหญาได ตนหญานมนตองมดน หญามนโผลขนมา

จากดน และตองมน�า ตองมฝนตกลงมา เมอมน�าผสมกบดน

มความรอนพอประมาณ ไมหนาวเกนไปไมรอนเกนไป และ

มอากาศใหมนหายใจ มนกท�าใหมการเจรญงอกงามขนมา

มตนไมมใบหญาตางๆ เจรญขนมา แลวถามธาตรมาเกาะอย

กบธาตทง ๔ น กจะมมนษยขนมา มมนษยมสตวเดรจฉาน

ขนมา นคอเรองของสงตางๆ ทมอยในโลกทเราอยกนน และ

ไมวาจะไปโลกไหนกจะมเทาน ตอไปถามนษยสรางจรวดสราง

อะไร แลวไปสดวงดาวดวงอนได กจะไปเจอโลกกลมๆ ทม

ธาต ๔ มครบบางไมครบบาง ซงสวนใหญจะมไมครบกน

สวนใหญจะรสกวาขาดธาตน�ากน สงยานอวกาศไปส�ารวจ

ทไหนกมแตธาตดน ธาตน�าไมม ธาตไฟไมม ถายงหางไกลจาก

95เรองของธาต

พระอาจารยสชาต อภชาโต

ดวงอาทตยกยงมนอย ยงหางไกลไปเทาไหร ความรอนจาก

ดวงอาทตยไปไมถง มนกเลยท�าใหมธาตไฟนอย มนกจะเปน

โลกทมอากาศทหนาวเยน

นแหละคอสวนประกอบหรอวาเปนตวสรางสงตางๆ

ขนมา คอธาตทง ๔ ถาเกยวกบเรองวตถกธาตทง ๔ เมอมน

มการผสมปรงแตง เมอมนมการมารวมตวกน มนกท�าให

เกดมตนไมใบหญา แลวถามธาตรมารวมดวย กจะมมนษย

มเดรจฉาน และเมอมมนษย มนษยกมความคดฉลาด รจก

เอาธาตอนๆ มาผสม กเลยมาผลตสนคาตางๆ ทเราใชกนอย

ทกวนน สนคาทเราใชกนอย เสอผาทเราใชกนอย อะไรตางๆ

ทมนษยผลตขนมาน กเปนความรความคดของธาตรนเอง

ธาตรรจกคด ตอนตนกคดไมเปน ถาเราศกษาอดตของมนษย

ตอนตนกรจกเพยงแตหากนหาอย แมแตเครองมอหากนยง

ไมรจกหา แตคอยๆ ฉลาด คอยๆ คดเปนขนมาทละเลกทละนอย

หาวธหากนใหงายขนๆ ดวยการคดคนหาอาวธตางๆ แลว

กมาคดคนวธปลกผกปลกตนไม ปลกอะไร คดกนไปเรอยๆ

อนนกเปนการใชความคดมาเอาธาตทมอยนมาปรงแตงมา

รวมตว ใหมนเกดเปนสงประดษฐขนมา หรอสงทปลกขนมา

96 เรองของธาต

ธรรมะสดๆ รอนๆ

อนนกเปนการเอาธาตทง ๔ มาผสมปรงแตงกน เราจงม

อะไรมากกวาทธรรมชาตมอย มนษยเรามาตอเตมเพมเตม

จากทธรรมชาตเขามไว เรามาผสมพนธเทยม มาท�าอะไร

เลยมตนไมแปลกๆ ใหมๆ มดอกไมแปลกๆ ใหมๆ อะไรตางๆ

โผลขนมา อนนเกดจากธาตร ทมความรสกนกคด ทใชความ

คดไปตามความอยาก อยากไดสงนนสงนกเลยคดคนหาวธ

กเลยท�าใหเรามสนคาอะไร มผลตภณฑ มอะไรตางๆ

มากมายกายกอง แตมนกมาจากธาตทง ๔ ทงนน

สงทมนษยเราผลตกนขนมา ตองเปนธาตดน ธาตน�า

ธาตลม ธาตไฟ เวลาผลตสนคาตางๆ น มนจะตองมกระบวนการ

มนกตองอาศยธาตดน เชน โลหะ เหลกนกตองอาศยธาตไฟ

มาเผามน มาหลอมมน ตองอาศยอากาศ ถาไมมอากาศไฟ

มนกไมลก สวนรางกายของมนษยของสตว กเปนการรวม

ตวของธาตทง ๔ เหมอนกน อาหาร ขาวทเรากนเขาไป กมา

จากดนสวนใหญ ท�ามาจากดน โดยมน�ามอะไรเปนสวน

ประกอบ จะปลกขาวตองมดน ตองมน�า ตองมอากาศคอ

ธาตลม แลวกมธาตไฟคอความรอนของดวงอาทตย จงท�าให

ตนขาวทเราปลกนงอกงามขนมา เปนเมลดขาว แลวเรากเอา

97เรองของธาต

พระอาจารยสชาต อภชาโต

เมลดขาวนมาหงมาตม เพราะกนแขงๆ มนไมอรอย มนษย

ฉลาดกเลยรจกตมขาว เอาขาวมาตมใหมนนม มนกเปน

กอนดนดๆ นเอง เมลดขาวนท�ามาจากดนลวนๆ แลวกเขาไป

ในรางกาย เขาไปในรางกาย มนกไปเปลยนเปนอาการ ๓๒ กน

ขาวเขาไป เดยวมนกแยกสลาย แลวกไปแปลงเปนผม เปนขน

เปนเลบ เปนฟน ตวประกอบของขาวทเราเรยกวา “เซลล”

ตางๆ เมอเรากนเขาไป มนกแยกตวออกจากกน แลวมนกไป

รวมตวกนใหม ไปรวมตวไปเปนผม เปนขน เปนเลบ เปนฟน

เปนหนง เปนเนอ เปนเอน คอนอกจากขาวแลวกตองมน�าดวย

เรากนขาวอยางเดยวไมได เราตองดมน�าดวย แลวเรากตอง

มลมหายใจดวย แลวเรากตองมอณหภม มความรอนดวย

จงท�าใหมการผลตอาการตางๆ ขนมาได ถาขาดธาตใดธาตหนง

การผลตอาการตางๆ กยต ขาดธาตลม ไปอยทไหนทไมม

ลมหายใจ การทจะผลตหรอรกษาธาต อาการตางๆ ใหม

อยตอไปกยตลง เมอมนไมมการสบตอเนอง ไมมการเจรญ

ไมมการสนบสนนใหมนอย เดยวมนกแยกตวกน ธาต ๔

กจะแยกออกจากรางกาย ใชไหม เวลาคนตายน ธาตลมไป

กอนแลว ลมไมเขาแลว มแตลมออก กคอกลนทระเหยออก

มาจากรางกาย แลวธาตไฟกตามออกไป จบรางกายคนเปน

98 เรองของธาต

ธรรมะสดๆ รอนๆ

กบคนตายนจะรวามนไมเทากน รางกายคนตายนเยนกวา

รางกายคนเปน ธาตลมออกไป ธาตไฟออกไป ถาทงไว

เดยวธาตน�ากไหลออกมาจากทวารตางๆ ทงไวตอไปมนกจะ

แหงกรอบ เหลอแตสวนทเปนธาตดน หนงทแหงกรอบ อวยวะ

ทแหงกรอบ กระดก ผม พวกนมนเปนสวนของธาตดน ตอไป

ทงไวมนกผเปอยพงกลายเปนดนไป

นคอเรองของสงตางๆ ทมอยในโลกน ถาเรามองจาก

มมมองของธาต ทกอยางมาจากธาตทงนน ธาตทเราเหนได

มอย ๒ หรอ ๓ ธาต ธาตดนนเราเหนได ธาตน�า ธาตไฟน

เราตองมการสมผส ถงจะร ว ามธาตไฟ กคอความรอน

นอกจากเวลาไฟมนลก ถาไฟมนลกเรากเหนได เวลาไฟไหม

อยางน อนนกเปนการแสดงตวของธาตไฟ สวนธาตลม

เรากสมผสจากการทมลมพดอยน หรอวาเวลาทเราหายใจ

เขาหายใจออก อนนกคอธาตลม เราตองมธาตทง ๔ น คอย

เขามาเตมอยเรอยๆ จงท�าใหรางกายนอยได ถาขาดธาตใด

ธาตหนงไปไมนาน รางกายกตองหยดท�างาน รางกายเรา

เปนเหมอนโรงงาน โรงงานผลตชนสวนคออาการ ๓๒ ผลต

ผม ขน เลบ ฟน หนง เนอ เอน กระดก อาศยวตถดบคอ

99เรองของธาต

พระอาจารยสชาต อภชาโต

ธาตทง ๔ ดน น�า ลม ไฟ ทเราปอนเขามาทางทวารตางๆ

เชน ธาตดนเรากปอนเขามาทางปาก ธาตน�ากเขามาทางปาก

ธาตลมกเขามาทางจมก ธาตไฟกเขามาทวทางรางกาย อนน

เขามา แลวกมาผลตอาการ ๓๒ เหนไหม ตอนทคลอดออก

มาจากทองแมนตวนดเดยว พอมการใหธาตทง ๔ มาอยาง

ตอเนอง รางกายกเจรญเตบโตขนมา เปนโรงงานเหนไหม

โรงงานทผลตชนสวนเหลาน ขยายชนสวนเหลาน ขยาย

รางกาย ผมกยาวขน กระดกกใหญขน อวยวะตางๆ กโตขนไป

เรอยๆ หวใจ ปอด ตบ ล�าไส อะไร กใหญขนไปเรอยๆ เพราะ

มการสงเสรมวตถดบใหกบรางกาย มการปอนวตถดบใหกบ

รางกายอยางตอเนอง ปอนธาต ๔ นเอง ปอนอาหาร ปอนน�า

ปอนลม ปอนความรอน จงท�าใหรางกายนเจรญเตบโตขนมา

แตมนมขอบเขตของความเจรญเตบโต หลงจากท

รางกายมนโตเตมทของมนแลว ทนจะใหมนโตไปกวานน

มนกไมโตแลว พอมนถงจดอมตวของการเจรญเตบโต

มนกจะเรมเขาสการแตกแยก การแยกออกของธาตทง ๔

เอาธาตเขาไปแตมนจะไมรบแลว เพยงแตประคบประคอง

ใหธาตทมอยมนอยตอไป แตมนจะคอยๆ เสอมลงไปเรอยๆ

๑00 เรองของธาต

ธรรมะสดๆ รอนๆ

รางกายกจะแกลงไปทละเลกทละนอย พอธาตทมนเคยมา

รวมตวมาผลต มาขยายรางกาย มนท�าไมไดแลว รางกาย

มนไมสามารถจะโตไปเรอยๆ มนกจะเรมมการแยกตวออก

จากกนทละเลกทละนอย กเลยท�าใหอวยวะตางๆ เรมม

อาการเสอม มอาการเจบไขไดปวยขนมา ทงตอไปนานๆ

อวยวะเหลานนกหยดท�างาน หวใจหยดท�างานกจบ พอไมม

หวใจท�างาน กไมมลมหายใจ ลมไมเขา น�ากไมเขา ดนกไมเขา

ไฟกไมเขา ไฟเขาแตไมมใครรบ ในทสด มนกกลบคนสธาตเดม

กลบคนส ดน น�า ลม ไฟ สวนธาตรทมาเกาะกบธาตทง ๔ น

กแยกตวออกไป ธาตรนกคอใจ ทเราเรยกวา “ดวงวญญาณ”

เวลาทรางกายนหยดท�างาน เวลารางกายหยดหายใจ ธาตร

นกแยกตวไป แลวกไปหาธาต ๔ อนใหม ไปรวมตวกนใหม

นเรยกวา “เกดใหม” ธาตรนไมตาย ความจรงธาตทง ๔

กไมตาย เพยงแตวามนกลบคนสสภาพเดม ทมนมารวมกน

ในรางกายเปนอาการ ๓๒ พอรางกายหยดท�างาน ธาตทง ๔

ทรวมตวกนกแยกกลบคนสธาตเดม ธาตน�ากไหลไปหาธาตน�า

ธาตลมกไปหาธาตลม ธาตไฟกกลบไปสธาตไฟ ธาตดนก

กลบสธาตดน

๑0๑เรองของธาต

พระอาจารยสชาต อภชาโต

ธาตรกไปตามอ�านาจของบญของบาปทธาตรไดท�าเอาไว

แลวกไปรอรบธาต ๔ อนใหม เวลาทไปรบผลบญผลบาปท

ท�าแลว กจะไปรอรบรางกายอนใหม ธาต ๔ อนใหม เวลาม

การกอรางสรางตว คอเวลามการผสมพนธ มเพศสมพนธ

ระหวางหญงชาย กจะมธาต ๔ ของหญงชายมารวมตวกน

พอมการรวมตวกน กมธาตร มาเกาะ กเกดปฏสนธขนมา

ท�าใหมการเจรญเตบโตเปนรางกายขนมา ทละชนทละสวน

ทละเลกทละนอย รางกายกจะคอยๆ เจรญเตบโต ดวยธาต ๔

ของมารดา มารดาเปนผสงเสบยงใหกบรางกายอนใหม เวลา

อยในทองน รางกายอนใหมนอาศยธาต ๔ ทมารดาเอาเขาไป

ในรางกาย แลวกเอาธาต ๔ น มากอรางสรางตว มาสราง

อาการ ๓๒ ขนมาแตละอาการ ผมบาง ขนบาง เลบบาง

ฟนบาง ทละเลกทละนอย พอไดเวลา ๙ เดอน กไดครบทง

๓๒ อาการ พรอมทจะออกมาอยนอกทอง กจะคลอดออกมา

พอคลอดออกมา กตองเตมธาตเอง เวลาอยในทองน แมคอย

เตมธาตทง ๔ ให พออกมาจากทองแมปบกตองเตมธาตลมเอง

ตองหายใจเองกอน แลวกตองกนน�าเอง เวลาหวน�าหวนม

หวอาหาร อาหารกคอธาตดน ธาตน�า ธาตลม ธาตไฟ กอาศย

อณหภมทอยในบาน ถามนเยนพอแมกตองเอาผาหมมาหมให

๑02 เรองของธาต

ธรรมะสดๆ รอนๆ

เพราะวาถาอณหภมต�า เดยวทางรางกายกเรมช�ารดได

ไมสบายขนมาได นกคอเปนการตอเตมรางกายดวยธาตทง ๔

ถาเรามองใหดนะ รางกายเรามแคนแหละ มนท�ามาจากธาต

ทง ๔

เหมอนกบศาลาหลงน มนกท�ามาจากไม ท�ามาจาก

สงกะส มนไมมตวตน รางกายของพวกเราน ไมมตวตน ตวตน

มนเกดจากความคดของธาตรเอง ธาตรทมาไดรางกายอนน

มาคดวารางกายอนนเปนตวธาตรเสยเอง มาคดวาตวร

ตวคดนเปนรางกาย ธาตร กเลยไปยดไปตดกบรางกาย

แลวกเปนปญหาขนมา เพราะวาเมอมความคดวาตนเองเปน

รางกาย กอยากใหรางกายนด ใหรางกายแขงแรงสมบรณ

ไมเจบไขไดปวย ไมแกไมตาย อนนกเลยเปนปญหาเพราะวา

มนขดตอความเปนจรงของธรรมชาตของรางกายทมนม

การเจรญ แลวมนกตองมการเสอมไปเปนธรรมดา แตใจน

ไมยอมรบความจรงอนน อยากจะใหรางกายนแขงแรง

สมบรณ อายยนยาวนาน กเลยดนรนตอสกบความจรง แตก

สไมได พอเจอความจรงกรบไมได กเกดความทกขเกดความ

วนวายใจขนมา อนนคอปญหาของใจทคดไมเปน เพราะถก

๑03เรองของธาต

พระอาจารยสชาต อภชาโต

อวชชาความหลงหลอกใหไปคดวารางกายเปนใจ เปนผรผคด

ถามใครมาบอกวารางกายนไมใชผ ร ผ คด แลวผ ร ผ คด

ไมสามารถทจะไปหามไมใหรางกายมนแก ไมใหมนเจบ ไมให

มนตายได ผรผคดกจะไดหยดความพยายาม หยดความอยาก

ใหรางกายไมแกไมเจบไมตาย เพราะเมอรวาตนเองไมไดแก

ไมไดเจบ ไมไดตายไปกบรางกาย แลวไปวนวายกบรางกาย

ท�าไม เหมอนกบเราไมวนวายกบคนทเราไมรจก ใชไหม เพราะ

เรารวาเขาไมใชเรา ใชไหม เขาเปนอะไร เราวนวายไปกบ

เขาหรอเปลา เขาแกเขาเจบเขาตาย เรากเฉยได เทานนเอง

คอการเฉยเทานนเอง พอเฉยมนกไมทกข มนกไมวนวายใจ

ถาเกดเราไปรกเขาไปชอบเขาขนมา กวนวายไดอกละ ถงแม

รวาไมใชของเรา ไมใชตวเรา กยงอยากใหเขาไมแกไมเจบ

ไมตาย กท�าใหใจเราวนวายขนมาได

นคอความทกขของใจ ของธาตร ททกครงทไดมาครอบ

ครองธาต ๔ คอรางกาย จะตองหลงไปคดวารางกายเปน

ธาตร เปนผ ร ผ คด แลวกอยากใหร างกายนดไปตลอด

แตรางกายมนกเปนธรรมชาตทมดและมไมด ครงหนงมนด

มนมเจรญ แลวพอมนเจรญเตมท มนกจะมการเสอม เพราะ

๑0๔ เรองของธาต

ธรรมะสดๆ รอนๆ

ทกอยางในโลกน พระพทธเจาทรงตรสรพบวา “ทกอยาง

มนเปนอนจจง” อนจจงกคอไมเทยงแท ไมแนนอน ไมถาวร

ไมเปนอยางนนไปตลอด ไมเปนอยางนไปตลอด มนตองมการ

เปลยนไป จากการเจรญขนไปสการเสอม ขนตนเจรญกอน

เชน ทกอยางมนจะตองกอรางสรางตวขนมา ตนไมใบหญา

รางกายนเหมอนกน มนตองเจรญงอกขนมา ตนไมใบหญาก

งอกขนมา คนกคลอดออกมาจากทองแม แลวกเจรญเตบโต

ไปจนถงขดเจรญเตมท พอมนเจรญเตมทมนกหยดเจรญแลว

ใหมนเจรญไปกวานน มนไมเจรญแลว เหมอนเดนขนภเขา

พอถงยอดแลว มนจะใหไปสงกวายอดไมไดแลว มนไมมทางเดน

ขนทจะสงกวายอดของภเขา มนมแตทางเดนลงเทานนเอง

มนกเลยตองเสอม พอสงใดทเจรญเตมทของมนแลว ทนมน

กจะเรมนบถอยหลงแลว มนกจะคอยเสอมลงไปตามสภาพ

กจะเกดอาการแก อาการเจบไขไดปวย และเกดอาการตาย

ขนมา ไมวาจะเปนรางกายหรอวาเปนตนไมใบหญา กเหมอนกน

เพราะท�ามาจากดน น�า ลม ไฟ เหมอนกน อยภายใตกฎของ

ไตรลกษณเหมอนกน กคอไมเทยง เปนธรรมชาต อนตตา

ไมมตวไมมตน เปนธาต ๔ เปนการรวมตวและเปนการแยก

ตวของธาต ๔ เทานนเอง ไมมอะไรมากไปกวานน แตธาตร

๑05เรองของธาต

พระอาจารยสชาต อภชาโต

ทมาครอบครองไมยอมมองความจรง ไปคดวาตนเองเปน

รางกาย กเลยกลวความแก ความเจบ ความตาย แตธาตร

ไมมวนตาย แมรางกายจะแยกตวกน ธาตรกยงเปนธาตร

เหมอนเดม

ทนไมไดศกษา ไมมใครสอน กเลยไปยดไปตดกบรางกาย

ไปอยากใหรางกายไมแกไมเจบไมตาย เพราะธาตรไมชอบ

ความแก ไมชอบความเจบ ไมชอบความตาย เพราะธาตร

ตองอาศยรางกายเปนเครองมอหาความสขนนเอง ทน ธาตร

อยตามล�าพงไมเปน หาความสขในตวเองไมเปน ไมรวาตวเองน

มความสขทวเศษกวาความสขทไดจากการใชรางกาย ไมม

ใครร นานๆ จะมคนฉลาดมารเขาสกครงหนง คนฉลาดกคอ

พระพทธเจาน ทมาทรงสรางบ�าเพญบารมตางๆ ทรงหาวธ

สรางความสขตางๆ จนในทสดกไปคนพบวธสรางความสข

ทมอยในใจ ทดกวาความสขทตองหาผานทางรางกาย เพราะ

ความสขทตองหาผานทางรางกายน เปนความสขชวคราว

นนเอง เพราะรางกายเปนเครองมอชวคราว รางกายไมอย

ไปตลอด เวลาทมรางกายอย ธาตรกสามารถใชรางกายเปน

เครองมอหาความสขได หาความสขทางตาหจมกลนกาย เวลา

๑06 เรองของธาต

ธรรมะสดๆ รอนๆ

ไดเสพสมผสกบรปเสยงกลนรสโผฏฐพพะ ธาตรกเกดความสข

ขนมา กเลยอยากใหรางกายนท�าหนาทอยางนไปเรอยๆ ไมม

วนหมด เพราะธาตรมนไมมวนหมด กเลยคดวารางกายกจะ

อยไปเหมอนกบธาตร แตรางกายนมนอายสน ธาตรนมน

อายยาว อายไมมวนหมด มนกเลยทกข เวลาทไมสามารถใช

รางกายเปนเครองมอหาความสขได พอรางกายตายไป มนก

เลยตองไปหารางกายอนใหม เพอจะไดหาความสขตอ จงท�า

ใหมนตองไปมรางกายอนใหม ไปเกดใหม ไปเรมตนใหม

เหมอนทเรามาเรมตนกนในโลกน

เวลาเรามาเกดน เราเปนธาตร เรามาไดรางกายอนใหม

จากพอแมคนใหม แลวเรากใชรางกายนพาเราไปท�าอะไร

ไปหาความสขตางๆ จนถงวนแกวนเจบวนตาย แลวเรากตอง

ทงรางกายไป ตองแยกตวออกจากรางกาย แลวเรากไปรอรบ

รางกายอนใหมตอไป เพราะวาเราไมรจกวธหาความสขแบบ

ทไมตองใชรางกายนนเอง นานๆ เราจะมาเจอคนฉลาดอยาง

พระพทธเจา ททรงคนพบวาเราไมตองใชรางกายหาความสข

เพราะการใชรางกายหาความสข มนมความทกขตามมา เวลา

ทไมสามารถใชรางกายหาความสขได มนกจะมแตความทกข

๑07เรองของธาต

พระอาจารยสชาต อภชาโต

ทรมานใจ แตถาเรารจกวธหาความสขแบบทไมตองใชรางกาย

เรากจะไมมความทกขทรมานใจ เพราะความสขทไมตองใช

รางกายน เปนความสขทเราสามารถหาไดตลอดเวลา ไมตองม

รางกาย นคอนานๆ เราจะมาเจอคนฉลาด โอกาสทเรามาเกด

ในโลกน แลวมาเจอพระพทธเจาหรอตวแทนของพระพทธเจาน

ไมใชเปนของงาย เพราะนานๆ จงจะมคนอยางพระพทธเจามา

ปรากฏสกครงหนง แลวมาสงมาสอนมาบอกพวกเรา ใหรจก

วธหาความสขทแทจรง หาความสขทถาวร หาความสขทไมม

ความทกขตามมา นคอพวกเรา พวกเราถอวาโชคดมากทไดมา

เจอตวแทน เราไมไดเจอพระพทธเจา เพราะทานตายไปแลว

อาย ๘๐ ทานตายไปแลว แตทานมตวแทน ผทมาท�าหนาท

แทนทานอย ๒ สวน กคอพระธรรมค�าสอน ทพระพทธเจา

ไดทรงแสดงไวตามสถานทตางๆ ตลอดระยะเวลา ๔๕ ป กม

ผคอยจดจ�า เอามาถายทอดกน เอามาทองจ�ากน คอ พระทมา

บวชน พระจะมาทองจ�าค�าสอนของพระพทธเจา เพอรกษา

ค�าสอนของพระพทธเจาใหอนชนรนหลงตอไป เพราะเปน

ค�าสอนทหายาก ทนานๆ จะมปรากฏขนมาสกครงหนง ทจะ

มาชวยใหผทมาเกดนไมตองมาเกดอยเรอยๆ ไมตองมาทกข

อยเรอยๆ ถาสามารถปฏบตตามค�าสอนของพระพทธเจาได

๑08 เรองของธาต

ธรรมะสดๆ รอนๆ

พระทมาบวชกเลยใชการทองจ�าค�าสอนน เปนอบายวธรกษา

และกเปนอบายวธสรางความสขใหแกใจของผทองดวย เพราะ

การทองค�าสอนของพระพทธเจา เชน การสวดมนตน เปนวธ

ทจะท�าใหเกดความสขภายในใจขนมา ทเปนความสขทไมตอง

ใชรางกาย อนนกเลยมตวแทนของพระพทธเจาในรปของ

พระธรรมค�าสอน ทเดยวนเรามรวบรวมไวในพระไตรปฎกน

อนนถาเราไมมตวแทนอกองคหนง คอพระอรยสงฆสาวก

คอ พระทไดศกษาค�าสอนของพระพทธเจา และไดปฏบต

จนสามารถเขาสความสขทไมตองใชรางกายได ถาเราเจอ

พระอรยสงฆ ทานกจะสอนเราโดยตรงเลย ไมตองไปศกษา

จากพระไตรปฎกกได เพราะพระไตรปฎกกบพระอรยสงฆน

กเอาค�าสอนอนเดยวกนของพระพทธเจามาสงสอน ตางกน

ตรงทวาสอนสดกบสอนแหง ถาอานพระไตรปฎกมนเหมอน

กบค�าสอนทแหง และเปนค�าสอนทเราตองคนควาหาเอาเอง

สวนค�าสอนของพระอรยสงฆสาวกนเปนค�าสอนสด และเปน

ค�าสอนททานปอนใหเรา ทานเลอกใหเรา ทานรวาเราตองการ

ค�าสอนแบบไหน ทานจะรจกเอาค�าสอนทเหมาะสมกบผฟง

เอามาใหผฟงไดฟง ไมตองไปอานทงพระไตรปฎกใหเสยเวลา

๑09เรองของธาต

พระอาจารยสชาต อภชาโต

ถาไดเจอกบพระอรยสงฆ ทานกจะสอนโดยตรงเลย แลวถาเรา

ไมเขาใจ เรากสามารถมาสอบถามไดใหเกดความกระจาง ทาน

กสอนอยเรองเดยว “วธสรางความสขทางใจ วธดบความทกข

ทางใจ ทเกดจากการไปหลงใชรางกายเปนเครองมอหา

ความสข” นคอค�าสอนของพระพทธเจา มแคนเอง ถาสรปแลว

มแคน มการตรสไววา “ค�าสอนทรวบรวมไวในพระไตรปฎกน

มตง ๘๔,๐๐๐ บทน พดเรองเดยวกนทงนน เรองวธสราง

ความสขทางใจ เรองวธดบความทกขทางใจ เทานนเอง”

แตมนมขนตอนรายละเอยดมากมาย เพราะวามนเกยวของกบ

คนหลากหลายชนด ทไปตดอยในหลายรปแบบ กเลยตองม

วธดงเอาคนเหลานน ใหออกจากการไปตดอยกบการหา

ความสข ในทางทเปนทกข เทานนเอง กเลยมหลากหลายวธ

แตเหมอนกนทงนน เปาหมายกคอ เพอดงใหคนทตดอยกบ

ความสขทางโลกทางรางกายน ใหออกมาหาความสขทางใจกน

ถาเราไดมาเจอพระพทธศาสนา เรากจะมโอกาสไดร

เรองของการหาความสขแบบทไมตองใชรางกาย เพราะการ

มความสขทตองใชรางกาย มนเปนความสขชวคราว ตราบท

รางกายสามารถท�าหนาทของมนได พอเวลารางกายมน

๑๑0 เรองของธาต

ธรรมะสดๆ รอนๆ

ไมสามารถท�าหนาทได เวลานนกจะมแตความทกขทรมานใจ

อยากจะมความสขกมไมได อยากจะไปเทยว รางกายกพาไป

ไมได คนแกบางคนถงอยากจะฆาตวตาย เพราะท�าอะไรไมได

อยบานอยางเดยว กนกล�าบาก นอนกล�าบาก อะไรล�าบาก

ไปหมด กเลยไมอยากอย นคอโทษของการมรางกาย โทษของ

การทใชรางกายเปนเครองมอหาความสข เพราะฉะนน ถาเรา

ไมอยากทจะตองไปเจอโทษแบบนซ�าๆ ซากๆ ไมใชแตเฉพาะ

ชาตนเพยงชาตเดยว ตายไปเดยวกไปหารางกายอนใหมอก

ไปใชรางกายหาความสขใหมอก แลวกมาจบทายทความทกข

ตอนทรางกายแก รางกายเจบ รางกายตาย แลวกไปหาใหมอก

หาอยางนไปเรอยๆ จนกวาจะมคนฉลาดอยางพระพทธเจา

มาบอกมาสอนพวกเรา ทน พอสอนแลวจะเชอหรอไมเชอก

อกเรองหนง บางคนไดยนแลวกปฏเสธ ไมสนใจ กมเยอะแยะไป

อยางเมองไทยเราเปนเมองพทธ มชาวพทธตง ๙๐ เปอรเซนต

แตมใครทสนใจทจะมาศกษา มาปฏบตตามค�าสอนของ

พระพทธเจาบาง มสกกคน ทมาเปนนกบวชนมสกกคน

นกบวชนแหละเปนผททมเทตอการศกษา ตอการปฏบต

ตามค�าสอนของพระพทธเจา แลวมกคนทเปนนกบวชทได

ทมเทจรงๆ ไดศกษาไดปฏบตจรงๆ ไดรบปรญญาจรงๆ มแทบ

๑๑๑เรองของธาต

พระอาจารยสชาต อภชาโต

ไมกคน ผทรบปรญญากคอผทบรรลเปนพระอรยสาวกนเอง

ผเปนพระอรหนต ทเวลาตายไปกระดกเปนพระธาตน มกองค

นแหละคอผลของการทเราไดมาพบปะกบพระพทธศาสนา

และรบประโยชนจากพระพทธศาสนา กคอจะไดพบวธ

หาความสขแบบทไมตองใชรางกาย ผทสามารถยตการใช

รางกายหาความสขได เวลาตายไปกระดกบางสวนจะกลายเปน

ธาตขนมา นอกนนแลว ถายงไมเปนธาตกแสดงวายงตดอย

ยงตองใชรางกายอย

ดงนน ถงแมจะมคนฉลาดมาสงมาสอน แตคนทสามารถ

ทจะนอมเอาค�าสอนไปปฏบตเพอใหเกดประโยชนไดน

มนอยมาก มไมกคน ในเมองไทยเรานมพระทตายไป แลวกระดก

เปนพระธาตสกกคน อนนนแหละเปนสงทนาเสยดาย ทนานๆ

จะไดมาเจอของวเศษสกครงหนง แตไมสามารถทจะไปเอา

ประโยชนจากของวเศษนได แตทกคนมสทธทจะมได อยทวา

เหนคณคาเหนคณประโยชนของค�าสอนของพระพทธเจา

หรอไม แลวกเหนโทษ เหนความทกขทจะเกดจากการทจะ

ตองใชรางกายเปนเครองมอหาความสขหรอไม คนบางคน

ไมคดกน ไมเคยคดวาตอไปจะตองแก ตองเจบ ตองตาย

๑๑2 เรองของธาต

ธรรมะสดๆ รอนๆ

ไมเคยคดวาตอนทแก ทเจบ ทตายนมนจะทกขอยางไร เพราะ

ตอนนมวแตหาความสขจากรางกายทยงแขงแรงอย กน

เลยไมมเวลาทจะมานงคด แลวกไมอยากจะคดดวย เพราะ

คดแลวมนจะท�าใหจตใจหอเหยว ท�าใหจตใจเศราหมอง กเลย

ไมกลาคดถงความแก คดถงความเจบ คดถงความตายกน

พอไมคดกเลยท�าใหลมไปวา จะตองแกตองเจบตองตายกน

แตคนทฉลาดนจะคดอยเรอยๆ คดวาตอไปเราจะตองแก

เราจะตองเจบ เราจะตองตาย ตอไปเราจะไมสามารถมความสข

ไดจากรางกาย ตอไปเราจะไมสามารถหาความสขอยางทเรา

ก�าลงหาไดอยในขณะน เพราะตอไปรางกายมนจะตองเสอม

ไปเรอยๆ มนจะหมดสมรรถภาพ ความสามารถในการทจะ

หาความสข มนจะนอยลงไปเรอยๆ ความสขจะนอยลงไป

ความทกขจะมมากขนไปเรอยๆ

ถาเราไมคดเราจะลม พระพทธเจาจงทรงสอนใหเรา

คดกนอยเรอยๆ วา “เกดมาแลวเราตองแกเปนธรรมดา

ตองเจบไขไดปวยเปนธรรมดา ตองตายเปนธรรมดา

ตองพลดพรากจากกนเปนธรรมดา ลวงพนจากความแก

ความเจบความตาย ความพลดพรากจากกนไปไมได”

๑๑3เรองของธาต

พระอาจารยสชาต อภชาโต

ใหคดบอยๆ เพอทจะไดไมลม เมอไมลมจะไดหาวธใหม

หาความสขแบบวธใหม กจะมาศกษาวธหาความสขวธใหม

ทพระพทธเจาทรงสอนใหหากน กคอใหมาท�าใจใหสงบกน

มาฝกสต มาฝกนงสมาธกน เพราะถาเรามสตเราจะสามารถ

ควบคมความคด หยดความคดได เมอเราหยดความคดได

เรากจะท�าใจใหนงใหสงบได เมอใจนงใจสงบเรากจะมความสข

อกแบบหนง เปนความสขทเราไมตองใชรางกาย ไมตองใช

เงนทอง นอกจากใชรางกายแลว ยงตองใชเงนทองดวย ถงจะ

หาความสขได เราจงตองดนรนท�างานหาเงนหาทองกน หามา

ไดเทาไหรกไปซอความสขใหกบใจ ผานทางรางกาย ซงเปน

ความสขเดยวเดยว พอไปเทยวปบ กลบมากหมดแลว หมดแลว

กตองมาหาเงนใหม พอไดเงนใหมกไปเทยวใหม ไปซอ

ความสขใหม ซอไดมาปบกหมดไปแลว นคอความสขทไมจรง

ไมตกคางอยในใจ ความสขทไมใหความอมความพอ ความสข

ทใหแตความอยาก ความหว ไดเทาไหรกไมอมไมพอ อยากได

เรอยๆ แลวพอเงนหมดไมสามารถหาไดกทกข หรอเงนไมหมด

แตรางกายไมมความสามารถทจะไปหาไปท�าไดกทกขอก นคอ

วธหาความสขทจะตองเจอความทกขไมชากเรว

๑๑๔ เรองของธาต

ธรรมะสดๆ รอนๆ

ใหมาหาความสขแบบทไมมความทกขดกวา เพยงแตวา

การหาความสขแบบใหมนมนจะตองทกขตอนตนเทานนเอง

เพราะเราตองหยดการหาความสขแบบเกา ไปอยวด ไปอย

ทสงบ แลวกไปควบคมจตใจไมใหคดปรงแตง ใหหยดคด

ใหนงสมาธ ใหจตนงใหกายนงกอน กายตองนงกอน จตถงจะ

นงได จงตองนงเฉยๆ นงแลวกหลบตาไมรบรรปเสยงกลนรส

ดงใจใหเขาขางใน ดวยการหยดความคด “พทโธ พทโธ

พทโธ” ไป ถาสามารถดงใจใหเขาสขางใน ใจกจะนงจะสงบ

แลวความสขแบบใหมกจะปรากฏขนมา เปนความสข

ทเหนอกวาความสขทงปวง พระพทธเจาทรงตรสวา “นตถ

สนต ปรง สขง” ไมมความสขอนใดทจะเหนอกวาความสงบ

ความสงบนเปนความสขทสงสดทดทสด ถาใครไดสมผส

กบความสขอนนแมแตเพยงชวงแลบลน กจะเกดศรทธา

เกดความอยากทจะสมผสกบความสขแบบน จะสามารถยต

เลกหาความสขแบบเกาได จะเรมหยด ยงไมไดหยดไดทนท

แตรแลววาความสขแบบเกาสความสขแบบใหมไมได ทน กจะ

หนทศทางจากการหาความสข เปลยนทศทางใหม เมอกอน

หนไปหาความสขทางตาหจมกลนกายผานทางรางกาย

ตอไปน จะไปหาความสขจากการท�าใจใหสงบ กจะเขาวด

๑๑5เรองของธาต

พระอาจารยสชาต อภชาโต

บอยขน ไปอยวดนานขน เพอทจะไดฝกสต ฝกสมาธ ฝก

ปญญา สต สมาธนจะท�าใจใหสงบไดชวคราว ถามปญญามา

เสรมกจะท�าใหสงบไดอยางถาวร แตเบองตนกตองเอาสตกอน

พอมสตกจะไดสมาธ ไดสมาธกจะไดความสงบ ไดความสข

ชวคราว พอออกจากสมาธมา ใจกยงไปคดไปอยากหาความสข

แบบเดมไดอย พอไปคดไปหาความสขแบบเดม ใจกจะวนวาย

ขนมา ทกขขนมา กตองใชปญญามาหยดมน ดวยการสอนใจ

ใหรวา การไปหาความสขแบบเกากจะตองเจอความทกข

จะตองเจอความผดหวง จะตองเกดความเสยใจเวลามนจาก

ไปหมดไป สอนใหมนรวาไมใชเปนวธทจะกลบไปหาความสข

วธทควรจะท�าตอไปกคอไปท�าใจใหสงบ เวลาอยากก

หยดมน อยาไปท�าตามความอยาก ถาหยดไมไดกไปนงสมาธ

หยดมน คออยาไปท�าตามความอยากโดยเดดขาด เพราะถา

ไปท�าแลวมนจะตองท�าไปเรอยๆ ความอยากมนจะทวคณ

ขนไป ถาอยากจะใหความอยากมนหดตวและหมดไป

กตองไมไปท�าตามความอยาก ทกครงทมนอยากจะใหเรา

ไปหาความสขผานทางรางกาย เรากหยดมน อยาไปท�า

ถาเราหยดมนไมได มนดอ เรากไปนงสมาธท�าใจใหสงบ

๑๑6 เรองของธาต

ธรรมะสดๆ รอนๆ

แลวพอสงบ ความอยากมนกจะหยดท�างานไป ทกครงท

มนอยาก เรากท�าอยางน ตอไปความอยากมนกจะหมดก�าลง

แลวตอไปจะไมมอะไรมาหลอกมาลอมาดง ใหเราไปหาความ

ทกขอกตอไป ใจเรากจะสงบตลอดเวลา ไมวาจะอยในสมาธ

หรออยนอกสมาธ ไมตองเขาสมาธกได ถาไมมความอยากแลว

ไมมปญหา ตวทเปนปญหา ตวทสรางความวาวนขนมวใหกบ

ใจกคอความอยากตางๆ นเอง พอเราสามารถหยดมนไดดวย

การรทนวา การไปท�าตามความอยากนเปนการไปหาความทกข

แลวจะท�าใหความอยากไมมวนหมด ถาไมตองการใหมนมา

รบกวนใจ กอยาไปตอบสนองความตองการของมน พอเรา

ไมตอบสนอง ตอไปมนกไมมา ตอไปเรากจะอยอยางสบาย

ไมมอะไรมารบกวนใจ นคอใจของพระพทธเจา ใจของ

พระอรหนตสาวก ทานสามารถท�าใจใหสงบ หยดความอยาก

ไดตลอดเวลา ใจของทานกเลยมแตความสขตลอดเวลาทเรยก

วา “ปรมง สขง” นเอง “นพพานง ปรมง สขง” “นพพาน”

คอใจทสะอาดบรสทธ ปราศจากความอยากตางๆ นเอง

ค�าวา “นพพาน” กคอใจทสะอาดบรสทธ ปราศจาก

ความอยาก ความโลภ ความโกรธ ความหลง เมอใจสะอาด

๑๑7เรองของธาต

พระอาจารยสชาต อภชาโต

บรสทธ ใจกจะมบรมสขปรากฏขนมา ไมตองไปหาความสข

ผานทางรางกาย นคอวธหาความสขของคนฉลาด ทนานๆ

จะมมาบอกมาสอนพวกเราสกครงหนง ชาตนถอวาพวกเรา

โชคดมาก ทไดมาเจอค�าสอนอนประเสรฐ มโอกาสทจะได

พบกบความสขทแทจรงทถาวร อยทเราวาเราจะสามารถ

ดงตวเราออกจากความสขแบบเกาไดหรอไม อนนตองอย

ทการเหนโทษ จะเหนโทษกตองนกถงความแกความเจบ

ความตายอยเรอยๆ มนถงจะเหนโทษ ถาไมนกถงมนกจะลม

แลวมนกจะคดวาอยแบบนกด มความสขอยเรอยๆ เพราะ

ตอนนมนยงไมแกยงไมเจบยงไมตายนนเอง แตถาไปนกถง

ตอไปมนตองแกตองเจบตองตาย มนอาจจะท�าใหหวาดกลว

ตอการอยแบบนกได หวาดกลวตอการหาความสขแบบน

กจะพยายามเลก แลวกพยายามไปหาความสขแบบใหมดกวา

ทพระพทธเจาทรงสอนใหหากน อนนอยทตวเราทจะตองหา

อบาย หาวธดงใจเราใหออกจากการหาความสขแบบเกาน

ใหได ถาออกไมได เรากจะตดอยอยางนตอไปอกเรอยๆ แลว

กจะตองรอรอบหนาเวลาไดมาเจอพระพทธเจาพระองคใหม

แตถาเจอองคนยงท�าไมได เจอองคหนากไมรจะท�าไดหรอเปลา

มนกคงจะเจอมาหลายองคแลว มนยงตดอยอยางน พวกท

๑๑8 เรองของธาต

ธรรมะสดๆ รอนๆ

ไมตดอยอยางน แสดงวาเขาไปแลว ถาเรายงกลบมาอยอยางน

กแสดงวาเรายงตดอย ดงนน ตองพยายาม พยายามนกถง

ความแกความเจบความตายอยเรอยๆ นกถงเทวทต ๔ แลว

มนจะท�าใหเราไมหลงไมลม แลวจะท�าใหเรารบขวนขวาย

หาความสขแบบใหม

ค�าถาม - ค�าตอบ

๑20 คำ�ถ�ม - คำ�ตอบ

ธรรมะสดๆ รอนๆ

ถาม: ขอหลวงพอเมตตาอธบายเรองการท�างานของ

“ผรผคด”ดวยเจาคะ

ตอบ: อาว ผรกรเทานนเอง ค�าวารกใหรกร ถาไมมผรกไมร

อะไร เหมอนคนตายน ไมมผรไมมผคด ไปพดกบคนตายพด

ยงไงเขากไมรวาเราพดอะไร แลวเขากไมสามารถตอบเรา ตอบ

กคอผคด ผคดเปนผตอบ ผรเปนผรบเขาใจไหม เราพดอะไร

ผทรบกคอผร รวาก�าลงพดอะไรอย แลวผคดกเปนผตอบ

พอผคดอยากจะถามอะไรกคดขนมา แลวกสงใหพดมาทาง

รางกาย ทางปากกเปนผคด “ผรผคด” ตวเดยวกนแตเปนเหมอน

มอซายมอขวา อยไปดวยกนเปนฝาแฝด เปนตวเดยวกน

แตท�า ๒ หนาท ท�ารกบท�าคด ตวรกร ถาไมมตวรเรากจะ

ไมรอะไร ตวคดกคดไปตามความเหน เหนผดกคดผด เหนถก

กคดถก ตอนนสวนใหญความคดเปนคดผด เพราะความเหน

มนผด เราจงตองมาศกษาจากพระพทธเจา ผมความเหนถก

เหนวาตายไมสญอยางน เหนวาท�าบาปแลวเกดความทกข

ท�าบญแลวเกดความสข อนนเปนความเหนทถกตองทเราตอง

มาศกษากน เพอจะไดเปลยนความคด เปลยนความเหนใหม

พอเปลยนความเหนใหม ความคดกจะคดใหม คดไปในทาง

ท�าบญ คดในการไมท�าบาป แตตวรกรวาก�าลงคดอะไรหรอ

๑2๑คำ�ถ�ม - คำ�ตอบ

พระอาจารยสชาต อภชาโต

ไมคดอะไร จะรว าคดอะไรหรอไมคดอะไรกอย ทตวสต

ถาไมมสต บางทคดกไมรวาคดอะไรเพราะใจมนไมจดจอ ไมตงใจ

ฟงความคดของตนเอง ปลอยใหคดไปแลวกเพลนไปกบความคด

เลยไมรวาบางทคดอะไรอย อนนกคอเรองของตวรตวคด

(ธรรมะบนเขา วนท ๒๔ มถนายน พ.ศ. ๒๕๖๑)

ถาม: เหนเวทนาในเวทนาคออยางไร

ตอบ: กแบบเดยวกนนนแหละ กใหเหนเวทนาไง พจารณา

เวทนาในเวทนา กใหเหนวาเวทนาตอนนมนเปนเวทนาอยางไหน

มนสขหรอทกขหรอไมสขไมทกข มนกม ๓ อยาง แลวกดวา

มนเทยงหรอไมเทยง มนสขไปตลอดหรอเปลา หรอมนทกข

ไปตลอดหรอเปลา หรอเดยวมนกหาย มนสขแลวเดยวมนกหาย

แลวเดยวมนกทกข ทกขแลวเดยวมนกหาย เดยวมนกไมสข

ไมทกข แลวมนกหาย แลวเราไปสงมนไดหรอเปลา สงใหมนสข

อยางเดยวไดหรอเปลา สงใหทกขมนหายไดหรอเปลา สงไมได

กแสดงวามนไมใชของเรา มนไมอยภายใตอ�านาจของเรา

มนเปนอนตตา เปนเหมอนฝนอยางน สงมนไดหรอเปลาฝน

ฝนเดยวกตก ฝนเดยวกหยด มนกอยางน เขาถงบอกใหเหน

เวทนาในเวทนา ใหเหนอยางน ๑. เหนวามนไมเทยง ๒. เหนวา

๑22 คำ�ถ�ม - คำ�ตอบ

ธรรมะสดๆ รอนๆ

เราควบคมบงคบมนไมได ๓. ถาเราไปอยากบงคบมน ควบคม

มนเราจะทกขเวลาทเราควบคมมนไมได ใหเหนอยางน เรยกวา

การเหนเวทนา คอ ใหเหนเฉยๆ แลวกปลอยมนไปตามความ

เปนจรง ปรบใจใหอยกบเวทนา สขเวทนากอยกบมนไป

ทกขเวทนากอยกบมนไป ไมสขไมทกขเวทนากอยกบมนไป

อยาไปอยากใหมนเปนอยางอน แลวจะไมทกขใจ อนนทกข

ใจไมเปนทกขเวทนา ทกขใจเกดจากความอยากใหทกขเวทนา

หายไปอยางน พอมนไมหายกเกดความทกขขนมาอกชนหนง

ทกขทางใจ ทกขเวทนานมนมาทางกาย นงตรงนนแลวกเจบปวด

เชน ปวดทองปวดหว นกทกขเวทนาทางรางกาย พอไปอยาก

ใหมนหาย มนไมหายกเกดความทกขทางใจขนมาอกชนหนง

ทกขทางใจนเราหยดมนได เพยงแตรบรทกขทางใจวามน

บงคบไมได มนจะอยกตองใหมนอยไป กหดอยกบมนไป

เทานนเอง เฉยกบมน ทกขทางใจกจะไดไมเกด

(ธรรมะบนเขา วนท ๒๕ พฤษภาคม ๒๕๖๑)

ถาม: จตกบวญญาณตางกนอยางไร

ตอบ: ค�าวาจตกบวญญาณ วญญาณนม ๒ ชนดดวยกน

วญญาณตวหนงทเรยกวาดวงวญญาณนกคอจตนนเอง เวลา

จตมรางกายเรากเรยกวาจต เวลาออกจากรางกาย ไมม

๑23คำ�ถ�ม - คำ�ตอบ

พระอาจารยสชาต อภชาโต

รางกายเรากเรยกวาดวงวญญาณ สวนมวญญาณอกตวหนง

ทอยในขนธ ๕ วญญาณตวนท�าหนาทไปรบรปเสยงกลนรส

จากตาหจมกลนกายมาสงใหใจ เปนเหมอน messenger เปน

ผรบเหมอนกบบรษไปรษณย ไปรบรปเสยงกลนรสจากตา

แลวกมาสงมาใหจตผรผคดอกทหนง อนนเรยกวาวญญาณใน

ขนธ ๕ ดงนน วญญาณม ๒ ชนดดวยกน วญญาณทเปนตวจต

เวลาไมมรางกายเรากเรยกวาวญญาณ ปฏสนธวญญาณ

กวญญาณไปเกดไปไดรางกายอนใหม เรากเรยกวาเปนปฏสนธ

วญญาณ ในขณะทไมมรางกาย วญญาณนนกจะเปนเทพ

เปนพรหม เปนเปรต เปนอสรกาย ตามบญตามบาปทท�าไป

(ธรรมะบนเขา วนท ๒๙ พฤษภาคม ๒๕๖๑)

ถาม: วญญาณในขนธ ๕ กบวญญาณทหลวงพอพดน

คนละตวกนใชหรอไม

ตอบ: คนละตวกน ไอตวทมาเกาะ ๕ ตวนเรยกวา “วญญาณ

ในขนธ ๕” วญญาณทมาเกาะตาหจมกลนกายน คอ วญญาณ

ทมาเกาะในขนธ ๕ ไอตวนกไมตาย ไมหายไปไหน เพยงแตวา

มนเกดดบเกดดบ รปเสยงกลนรสทมนมาปรากฏใหรบร คอ

มนเปลยนไป เหนภาพนแลวภาพนหมดไป มนกเหนภาพใหม

มนกเปนวญญาณใหม เทานนเอง เปนการรบรใหม

๑2๔ คำ�ถ�ม - คำ�ตอบ

ธรรมะสดๆ รอนๆ

ถาม: ผมไมเขาใจเรองวญญาณของขนธ๕กบวญญาณ

ทเราพดกนอยตรงน

ตอบ: คอ อยางน ตวรตวคดคอจตใจนนะ เวลาไมมรางกาย

เรากเรยกวาวญญาณ ดวงวญญาณใชไหม เวลาคนตายเรา

เรยกวาอะไร ดวงวญญาณออกจากรางไป ไอตวนคอตวรตวคด

ตวทมวญญาณอยขางในตวนอกทหนง ไอตววญญาณนกคอ

แขนขาของไอตวรตวคดน ไอตวรตวคดนจะสงกระแสการรบ

รปเสยงกลนรสมาเกาะทตาหจมกลนกาย ไอกระแสนเรยก

วาวญญาณเหมอนกน วญญาณในขนธ ๕ เหมอนกบทเราใช

ทเสยบหฟงไปเสยบเขาไปไวทเครองโทรศพทน ไอทเปนสาย

ทเสยบเขาไปในหฟงในเครองโทรศพท เพอเราจะไดรบเสยง

เราไมตองการฟงเสยงผานทางล�าโพง เราตองการฟงเสยงผาน

ทางหฟง เรากมสายไปเสยบไวทในเครอง เราอยากจะฟงเสยง

ทมาทางห เรากเอาวญญาณทไปเกาะตดทห พอเสยงมาสมผส

ทหมนกเขามาทสายน เขามาทวญญาณตวน แลวกสงไปทจต

ตวรอกทหนง

ถาม: กคอวญญาณในขนธ ๕ ทหลวงพอบอกวาเกด

แลวกดบกคอมนเกาะกบสงขาร

ตอบ: มนเกาะรางกาย

๑25คำ�ถ�ม - คำ�ตอบ

พระอาจารยสชาต อภชาโต

ถาม: มนเกาะกบรางกายครบแตวญญาณอกความหมาย

หนงทพอคนตายนนมนคอวญญาณคนละตวกน

ตอบ: ตวเดยวกน ตวนมทงไอตวนเกาะไปดวย ไอวญญาณ

ในขนธ ๕ มนอยในจตดวย

ถาม: ครบ ผมถงบอกวา ผมไมเขาใจวากรรมไปกบ

วญญาณกคอกรรมดกรรมชวนนกคอวบากนน

มนไปกบวญญาณ

ตอบ: ใช

ถาม: แตถาวญญาณในขนธ๕เกดแลวดบเกดแลวดบ

ตอบ: คนละตวกนไง เราพดคนละตวกน ไอวญญาณใน

ขนธ ๕ มนท�าหนาทรบรปเสยงกลนรสนน มนเปนตวหนง

ทอยในวญญาณตวใหญ อยในจต จตนมนเปลยนชอเวลาไมม

รางกาย เรากเรยกวาดวงวญญาณ ในดวงวญญาณนมวญญาณ

ในขนธ ๕ อยดวย นอกจากตววญญาณมนมตวคด สงขาร

ความคดปรงแตง เวทนาความรสกนกคด ความรสกสขทกข

ไมสขไมทกข สญญาความจ�าไดหมายร แลวกวญญาณการ

รบรรปเสยงกลนรส น ๔ ตวนมนอยในจต เขาใจไหม ความจรง

เราควรจะเรยกวญญาณในขนธ ๔ ไมใชขนธ ๕ ขนธ ๔ คอ

๑26 คำ�ถ�ม - คำ�ตอบ

ธรรมะสดๆ รอนๆ

นามขนธ นมนอยในจต มนเปนตวท�าหนาทใหกบจตอกทหนง

จตเปนตวรเฉยๆ ผรแตมนตองมเครองมอมาใหมนรวารอะไร

วญญาณกเปนตวไปรบเอารปเสยงกลนรสมาใหจตร แลว

สญญากมาแปลใหฟงวา ไอรปทเหนนมนเปนรปอะไร รปคน

รปหญงรปชาย เสยงกเสยงอะไร ไอตวนสญญาเปนตวบอก

เขาใจไหม ตววญญาณไปรบรปเสยงกลนรสเขามา แลวตวสญญา

กมาบอกจตวานคอรป จตเหมอนคนตาบอด เขาใจไหม

ตองมคนมาพากยใหฟง มาอธบายใหฟงอกทหนงวารปทเหนน

คอ พอแมพนอง อะไรกแลวแตทเราถกสอนใหจ�าไว กมนจะอย

ในสญญาความจ�า พอมนเหนรปของพอกบอกนพอนะ นแมนะ

นลกนะ นเพอน แลวพอเหนมนกจะเกดความรสกขนมา

ถาเปนคนทเราชอบเรากสขขนมา พอคนทเราไมชอบเรากทกข

ขนมา นเวทนา เกดในจตอยในจต เขาใจไหม แลวสงขารกคดวา

ถาชอบกไปหาเขาส ไปพบเขา ถาไมชอบกหนส อยาไปเจอกน

เดนหนไป นกความคด สงขาร นคอนามขนธทมอย ๔ ตวในจต

ทเราเรยกวาตวคด ตวรบร รปเสยงกลนรส ตวสญญาตว

จ�าไดหมายร แลวกตวความรสก อนนมนอยกบจต มนไปกบจต

เปนพวกเดยวกน เปนเหมอนแขนขาของรางกาย อยางน

ไปดวยกนกบรางกาย เวลาไมมรางกาย ๔ ตวนมนไปกบจต

๑27คำ�ถ�ม - คำ�ตอบ

พระอาจารยสชาต อภชาโต

เขาใจไหม เวทนา สญญา สงขาร วญญาณน มนไปกบจตตวร

จตหรอใจน มนไปเปนพวง เปนทมเดยวกน มนไมแยกออก

จากกน

ถาม: แสดงวาจตนกคอ

ตอบ: กตวรไง

ถาม: อยในสภาวะไมสญสลาย

ตอบ: กไมสลาย ถาสลายเรากมาเกดไมไดส ถามนสญสลาย

ไปกบรางกาย มนกไมเกดส

ถาม: คอจตนจะมสภาวะคงอยจนกวาจะบรรลเปน

พระอรหนต

ตอบ: ไม เปนพระอรหนตกยงอย

ถาม: กยงอย

ตอบ: ใช มนไมเกยวกน เปนพระอรหนตไมเปนพระอรหนต

มนไมไปท�าอะไรกบตวจต จตมนท�าลายไมได มนมอยตลอด

เวลา มนไมมสญสลาย ทไมเปนพระอรหนต เพราะในจตมน

มกเลสตณหาทมาสรางความทกขใหกบเรา พวกเราตองมา

๑28 คำ�ถ�ม - คำ�ตอบ

ธรรมะสดๆ รอนๆ

ก�าจดกเลสตณหา พอมนหมดไป เรากเรยกจตนนวา เปนจต

ของพระอรหนต ของพระพทธเจา แตกยงเปนจตเหมอนเดม

เปนเหมอนเสอผาทไดรบการซกฟอกอยางน เสอผาทสกปรก

กเอาไปซกฟอก ช�าระเอาสงสกปรกออกจากเสอผา พอสง

สกปรกถกซกออกไปหมด เสอผาหายไปหรอเปลา เสอผาก

ยงอยใชไหม แตเปนเสอผาทสะอาด นาสวมใสมกลนหอม

ไอเสอผาสกปรกนมกลนเหมน ไมอยากจะใสกน จตของ

พวกเรามนมกเลสตณหา มนสงกลนเหมน มนสรางความ

เศราหมองใหกบเรา ความเศราหมองกคอความทกขตางๆ

นมนเกดจากกเลสตณหา ไมมใครร มพระพทธเจาเพยง

พระองคเดยวททรงรวา ทเราเศราหมองกนนเกดจากกเลส

ตณหาของเรา เราตองก�าจดไอตวน ก�าจดได พระพทธเจาได

ทรงพสจนแลววา กเลสตณหานเปนสงทก�าจดได ท�าลายได

ซกฟอกใหใจสะอาดบรสทธได พระพทธเจากเลยก�าจดกเลส

ตณหา พอก�าจดหมดเรากเรยกจตนวาเปนพระอรหนต เปน

พระพทธเจาเทานนเอง เปลยนชอ แตจตกยงเปนจตเหมอนเดม

แตเปนจตทสะอาดบรสทธ ไมมกเลสตณหา มนกไมไปเกดใหม

มนไมไปมรางกายอนใหม เพราะมนไมอยากม มแลวทกข

เขาใจไหม มนถงหยดความอยากมรางกาย หยดความอยากม

๑29คำ�ถ�ม - คำ�ตอบ

พระอาจารยสชาต อภชาโต

หยดความอยากเสพรปเสยงกลนรส ถายงมความอยากเสพรป

เสยงกลนรสอย มนกตองไปมรางกาย พอหยดความอยากนได

กไมตองไปมรางกาย กไมตองไปเกด จตทไมไปเกดกเรยกวา

“นพพาน” เทานนแหละ เขาใจหรอยง

กยงมจตอย จตตวนกยงมเวทนา สญญา สงขาร วญญาณ

อยเหมอนเดม พระพทธเจากยงม พอไดสมผสกบรปเสยงกลน

รสกเกดเวทนาขนมา เกดสขเกดทกขไมสขไมทกขขนมา

พอเกดสขเกดทกขกเกดตณหาขนมา ตณหานกสงขารอกตวหนง

มเวทนา สญญา สงขาร วญญาณ อยเหมอนเดม ตอนนไมม

รางกายเทานน แตยงมเวทนา สญญา สงขาร วญญาณ แตทาน

ไมใหมนท�างานเทานน เพราะไมมกเลสมากระตนใหมนท�างาน

ไมมความอยากกระตนใหสงไป เหนไหม ในปฏจจสมปบาท

เหนหรอเปลา บอกวา “อวชชาปจจยา สงขารา” อวชชา

กคอกเลส ทไปกระตนใหสงขารคดปรงแตง ปรงแตงไปหาอะไร

กไปหารปเสยงกลนรสผานทางวญญาณ สงขารมนสงให

วญญาณไปหารปเสยงกลนรส เพอทจะไดเสพ พอไดสมผส

กบรปเสยงกลนรสกเกดเวทนาขนมา เกดสขเกดทกขไมสข

ไมทกขขนมา พอเกดสขเกดทกขกเกดตณหาขนมา ตณหานก

สงขารอกตวหนง ทนสงขารตามความอยากเรยกวา “ตณหา”

๑30 คำ�ถ�ม - คำ�ตอบ

ธรรมะสดๆ รอนๆ

คดอยากไดโนนไดนขนมา เวลาสมผสกบรปทถกใจกเกดสข

เวทนาขนมา กอยากจะได ใชไหม เหนของทสวยเราชอบก

อยากได เหนรถอยางน แหมอยากจะไดขนมาแลว สงขาร

กปรง ตณหากเกดขนมา คดไปในทางความอยากกเรยกวา

ตณหา พอไดมากยดตดคดวาเปนเราของเรา หวงหวง

พอมนหายไปกตองไปตามหามนใหม พอรางกายตายไป

กคดวารางกายเราหาย รางกายเราตายกไปหารางกายใหม

กไปเกดใหม ไปภพใหม ทนพอเรามาหยดอวชชาได หยด

ความหลงความอยากได มนกไมไปกระตนไปปลกใหสงขารมน

คดปรงแตง สงขารกไมท�างาน วญญาณกไมท�างาน เวทนาก

ไมท�างาน สญญากไมท�างาน จตกนงเฉยๆ อยในความสงบท

เปนความสขอยางยง “นพพาน� ปรม� สข�”

แตในขณะทมรางกายอย พระพทธเจากทรงใชเวทนา สญญา

สงขาร วญญาณนมาเปนเครองมอในการแสดงธรรม อยางน

จะแสดงธรรมกตองคดใชไหม จะพดออกมาไดตองคดกอน

ตองใชสงขาร ใชสญญา สญญากคอความจ�าททานจ�าสง

ตางๆ ได แลวกเอาความจ�ากบสงขารนมาแสดงเปนธรรมะ

ออกมา มาสอนเราวารางกายไมใชตวเราของเรา รางกายมาจาก

ดน น�า ลม ไฟ พระพทธเจากยงตองใชนามขนธอย ใชรปขนธอย

๑3๑คำ�ถ�ม - คำ�ตอบ

พระอาจารยสชาต อภชาโต

รปขนธกคอรางกาย ถาไมมรปขนธกแสดงธรรมใหกบ

พวกเทวดาเทานน เทวดานไมตองใชรางกายแสดงธรรม

ใชนามขนธ ใชวญญาณ ใชสญญา ใชสงขาร แสดงธรรมกบ

เทวดาได นเวลาพระพทธเจาทรงแสดงธรรมใหเทวดา

พระพทธเจาทรงนงเขาสมาธ รางกายไมตองพด พดทางจต

พดทางความคด ทางกระแสจต แสดงธรรมใหกบเทวดา กทรง

แสดงดวยนามขนธ ๔ แตถากบพวกเรา พวกมนษยนกตอง

มเพมอกขนธหนงคอรางกาย เพราะตองใชปากพดสงเสยง

ออกมา ทานกยงมขนธอย พวกเรากยงมขนธ ตางตรงทวา

ใจของเรานมนมกเลส ใจของพระพทธเจาไมมกเลส ไมม

อวชชา ใจของเรามอวชชา อวชชากคอพอแมของกเลสทหลอก

ใหเราคดวา ความสขอยทรปเสยงกลนรส เขาใจไหม มนถงไป

กระตนใหสงขารคดหาแตรปเสยงกลนรส

(ธรรมะบนเขา วนท ๒๗ มถนายน ๒๕๖๑)

ถาม: การปฏบตเมอเจรญสตจนจตตงมนดแลวถาจะ

เจรญวปสสนาตองยกขอธรรมเชนการพจารณา

กายการแยกรปแยกนามขนมาพจารณาดวยกฎ

ของไตรลกษณ หรอวาจะรอใหพจารณาเองโดย

อตโนมตและการเจรญปญญาเพอตดกเลสใหได

ผลเรวตองพจารณาอะไรบางจงจะสอบผาน

๑32 คำ�ถ�ม - คำ�ตอบ

ธรรมะสดๆ รอนๆ

ตอบ: การพจารณาปญญาตองแยกออกจากการปฏบต

สมาธ ท�าพรอมกนไมได ถาจะท�าสมาธกอยาไปท�าปญญา

ถาจะท�าปญญากอยาไปท�าสมาธ มนเปนคนละเรองกน

เหมอนถาจะนอนกไมตองไปท�างาน ถาจะท�างานกอยานอน

การฝกสมาธเปนการพกจต สรางก�าลงจต สรางความสขให

กบจต ดงนน เวลาท�าสมาธอยาไปท�าปญญา อยาไปพจารณา

อะไรทงนน เวลาออกจากสมาธมาแลว เหมอนคนตนขนมา

จากนอนแลว กอยาไปนอน พอตนขนมาแลวกไปท�างาน

งานของจตกคอไปศกษาปญญา ไปศกษาความจรง กพจารณา

ทกอยางทเราตดอย เราทกขกบเรองไหนกพจารณาวามนเปน

มนทกขเพราะมนไมเทยง มนไมใชของเรา แตเราไปอยากให

มนเทยง อยากจะใหมนเปนของเรา มนกเลยท�าใหเราทกข

พอเราเหนวามนไมเทยง มนไมใชเปนของเรา เรากจะได

ปลอยวาง จะไดไมไปอยากใหมนเปนของเรา จะไดไมไปอยาก

ใหมนไมเทยงใหมนเทยง เรากจะไมทกขกบมน

เพราะฉะนน เราจะพจารณาอะไรไดทงหมด อยทวา

ตอนนเราทกขกบเรองอะไรกอน แกปญหาปจจบนทน

ดวนกอน ถาทกขกบเงนกพจารณาวาเงนนเปนทกข อยาไป

มมนดกวา ไปบวชดกวา อยแบบพระไมตองมเงน กจะได

๑33คำ�ถ�ม - คำ�ตอบ

พระอาจารยสชาต อภชาโต

ไมทกขกบการหาเงน ไมตองมากงวลวาจะมเงนพอใชหรอไมพอใช ถาทกขกบภรรยากเลกกนไป ไปบวช ทกขกบลกกยก ใหคนอนไป พอไปบวชแลวทนไอทกขเกยวกบเรองภายนอกกจะหมดไป มนกจะมาทกขกบเรองรางกาย กมาพจารณารางกายวามนตองแกตองเจบตองตาย มนไมเทยงเหมอนกน มนไมใชของเรา มนไมใชตวเรา กตองปลอยวางเหมอนกน พอปลอยวางรางกายไดกไปตดกบ ยงไปอยากไปชอบรางกายของคนอนอย กตองไปพจารณาวามนไมสวยไมงาม มนไม นารกนาดนาชม มนกจะไดปลอยได นมนกไลไปเรอยๆ การปฏบตนมนจะมเปนเหมอนกบเปนดาน ตองผานไปทละดาน เหมอนผลไมน ก อนเราจะไปถงเมดไดน เราตองผาน ตองปอกเปลอกกอน ใชไหม ปอกเปลอกแลวกไปเจอเนอ พอก�าจดเนอออกไปถงจะไปเจอเมด อนนกเหมอนกน กเลสหรอสงทเราไปยดไปตดนมนมหลายตวดวยกน ตอนตนกเปนของภายนอก รางกายกอน ลาภยศสรรเสรญ รปเสยงกลนรสน กตดมนไปกอน ตดไดแลวกมาตดรางกาย ตดรางกายไดกไปตดกาม อารมณทยงอยากไปมแฟนมอะไรอย พอตดตวนไดแลวกไปตดอารมณทมอยภายในใจอก มนถงจะหมดนะ ดงนน

ปญญามนเปนขนๆ ถงเวลาปฏบตมนจะรเอง

(ธรรมะบนเขา วนท ๑๘ พฤษภาคม ๒๕๖๑)

๑3๔ คำ�ถ�ม - คำ�ตอบ

ธรรมะสดๆ รอนๆ

ถาม: บคคลทไดโสดาบนแลวตองเกดเปนมนษยอก

ไมเกน๗ชาตแลวพระพทธเจาทรงรบรองหรอ

ไมวาจะเกดภายใตพระพทธศาสนา ไมไปเกดใน

ศาสนาอนเดดขาด

ตอบ: ถาเปนโสดาบนแลว มศาสนาอยในใจแลว เปนเหมอน

ได installed software (ตดตงโปรแกรม) ไวในเครองแลว

ม application (โปรแกรมใชงาน) อยในเครองแลว ทนไป

อย ทไหนกไมตองไปหาและเอาโปรแกรมนนมาตดตงอก

พระโสดาบนมศาสนาพทธอยในใจแลว มมรรค ๘ อยในใจ

มอรยสจ ๔ อยในใจ ดงนน พระโสดาบนนกสามารถทจะ

ปฏบตตอไปโดยทไมตองมพระพทธศาสนามาน�าทาง เพราะม

ศาสนาอยในใจแลว พระอรยบคคลทกระดบมพระพทธศาสนา

อยในใจแลว เพยงแตวายงไปไมถงจดหมายปลายทาง คอ

พระนพพาน กบางคนกมภาระมขอผกพนมกรรมเกาคางอย

กเลยยงไปไมไดเรว บางคนชาตนกไปไดเลยทเดยว จากโสดาบน

ไปสนพพานไดในชาตน บางคนกยงมภาระมลกมเมยอย

ยงหวงลกหวงเมยอย กเลยยงทงไมได กเลยตองอย กบ

เขาไปกอน อนนกอาจจะตองกลบมาเกดใหมตอ เพอท

จะมาหยดงาน มาปฏบตเพอใหไปถงนพพาน แตไมตองม

๑35คำ�ถ�ม - คำ�ตอบ

พระอาจารยสชาต อภชาโต

พระพทธศาสนาแลว เพราะรแลว เพราะรทางแลว มศาสนา

อยในใจแลว ม application (โปรแกรมใชงาน) อยในเครองแลว

ไมตองไปเหมอนกบเวลาไปเปลยนเครองใหมกตองไปหา

และเอาโปรแกรมนนมาลงใหมอก เพราะมนจะมอยตลอด

เวลาแลว

(ธรรมะบนเขา วนท ๒๐ พฤษภาคม ๒๕๖๑)

ถาม: การพจารณากายเราควรพจารณาใหรทวๆกาย

หรอพจารณาทจดใดจดหนงและเมอเกดเวทนา

เราเพยงรเฉยๆไปถกตองหรอไม

ตอบ: คอรางกายนเราตองศกษาใหรความจรง ความจรง

มนมอย ๒ อนใหญๆ อนแรกกคอรางกายไมเทยง รางกายน

มนเกดแลวมนกเจรญเตบโต แลวตอไปมนกตองแกตองเจบ

ตองตาย ใหคดอยบอยๆ ไมใหลมวาเกดมาแลวตองแกตองเจบ

ตองตาย ถายงกลวความแกกลวความเจบกลวความตาย

กแสดงวาลมคด ถาเราไมลมคดเราจะไมกลว เพราะเรารมน

ตองเกดขน มนตองแกตองเจบตองตาย ทมนท�าใหเรากลว

เพราะ ๑. เราลมคดถงมน พอมนเจอปบมนกตกใจ แตถาเรา

คดบอยๆ เรากจะไมตกใจ กร อย แลว เดยวผมมนกตอง

หงอกแลว เดยวหนงมนกตองเหยวแลว จะไปตกใจท�าไม หรอ

๑36 คำ�ถ�ม - คำ�ตอบ

ธรรมะสดๆ รอนๆ

วาถาตกใจหรอกลวหรอทกขกแสดงวา เราไปอยากใหมนไมแก

ไมเจบไมตาย ใชไหม ความอยากของเราเอง เพราะเราไปหาม

มนไดหรอเปลา หามรางกายไมใหแกไมใหเจบไมใหตายได

หรอเปลา มนกยงแกเจบตายอยด ถาอยากไมแกมนกทกข

อยากไมเจบอยากไมตายกทกข เรากตองหยดความอยาก

เพราะความอยากเปนตวทท�าใหเราทกข นคอการพจารณา

รางกาย นเรองของอนจจง เรองของอนตตา

แลวยงตองมพจารณารางกายวามนไมสวยงาม มนสวย

แตเฉพาะภายนอก พอเรามองเขาไปใตผวหนงได มนก

ไมสวยแลว เหนอวยวะตางๆ เหนโครงกระดก เหนกะโหลก

ศรษะ เหนปอด หวใจ เหนตบ เหนล�าไส เหนอะไรตางๆ อนน

กเปนวธพจารณารางกายอกอยางเพอเราจะไดไมไปหลงใหล

คลงไคลกบรางกายของคนอนหรอของเรา เราจะไดรวามน

ไมสวยงามหรอก ไปแตงตวใหมนสวยท�าไม หลอกกนชดๆ

อยางน เพราะวามองไมเหนขางในกน ถาผวหนงมนใสเหมอน

ถงพลาสตกน คงไมตองมาแตงเนอแตงตวกนใหเสยเวลาเลย

เพราะมนเหนกนหมด มนเหนตบไตไสพงเหนอะไร เหนกะโหลก

ศรษะ เหนไหม ถาผวหนงเราบางใสน เราจะมองเหนอะไร

ใตผวหนาเรา ถาไมใชกะโหลกศรษะ แตมนทบเรามองไมเหน

๑37คำ�ถ�ม - คำ�ตอบ

พระอาจารยสชาต อภชาโต

เรากเลยหลงคดวาหนาตาสวยงาม ความจรงถาเรามปญญา

เรากจะเหนวา มนแคเปนผวหนงหมหอกะโหลกศรษะเทานนเอง

อนนกพจารณาเรยกวา “อสภะ” นคอพจารณารางกาย

อกสวนหนงกพจารณาวารางกายไมใชตวเรา เปนดน

น�าลมไฟ อนนเปนอาการ ๓๒ เปนผม เปนขน เรากไมไดเปน

ผม เปนขน เปนเลบ เปนฟนอยางน รางกายไมใชเปนตวเรา

ของเรา เราไปตเอาวามนเปนเราเทานนเอง เราอยตรงไหนใน

รางกายน ลองคนหาด อยทผมหรอเปลา อยทขนหรอเปลา

หรออยทเลบ หรออยทฟน เวลาถอนฟนไปแลวเราหายไปหรอ

เปลา เวลาตดผมทงไปเรายงหายไปหรอเปลา เรากยงอย ไมม

รางกายนเรากยงอย แสดงวาเราไมไดเปนรางกาย รางกายเปน

ดนน�าลมไฟ พจารณาอยางนแลวเรากจะไดไมทกขกบรางกาย

อกตอไป รางกายจะเปนอะไรเรากไมเดอดรอน รางกายใคร

จะสวยงามขนาดไหนกหลอกเราไมได มาหลอกเราวาสวยงาม

ยงไง เปนนางงามจกรวาลกมาหลอกเราไมได เพราะเราเหน

ตบไตไสพงของนางงามจกรวาล เหนโครงกระดกของนางงาม

จกรวาล แลวมนจะมาหลอกใหเราวาสวยงามไดอยางไร

ใชไหม นแหละคอการพจารณารางกายในลกษณะตางๆ

(ธรรมะบนเขา วนท ๒๘ มกราคม ๒๕๖๑)

๑38 คำ�ถ�ม - คำ�ตอบ

ธรรมะสดๆ รอนๆ

ถาม: ขอใหพระอาจารยสอนวปสสนากรรมฐานใหกลว

ท�าผดวธครบ

ตอบ: กนแหละทสอนนเปนวปสสนาทงนนแหละ มองทก

อยางวาเปนไตรลกษณกเปนวปสสนาแลว ทกอยางไมเทยง

ทกอยางไมใชของเรา นวปสสนา ทกขเพราะเราอยากใหมนเทยง

อยากใหเปนของเรา พอมนไมเปนของเรากเสยใจ ใชไหม

พอแฟนจากเราไปกเสยใจ ไปเปนของคนอนเรากเสยใจแลว

เพราะเราไปคดวาเขาเปนของเรา พอเขาไมเปนของเราๆ

กเสยใจ ดงนน เราตองสอนใจวาแฟนไมใชเปนของเรา เขาอาจ

จะอยกบเราวนน พรงนเขาอาจจะไปอยกบคนอนกได ถาคด

อยางนเวลาเขาไปเรากจะไดไมเสยใจ เพราะเราจะไมมความ

อยากใหเขาเปนของเราไปตลอด เปนแคขณะทเขาอย ถาเขา

อยกบเรากเปนของเรา ถาเขาไมอยกบเรากแสดงวาเขาไมเปน

ของเรา กเทานนเอง

แตเราไมยอมมองกน ไมยอมคดกน พออยากอะไรแลว

อยากจะใหเปนของเราไปตลอด ไมมวนจากกน พอถงเวลา

จากกนกรองหมรองไหกน นไมมวปสสนา ถามวปสสนาแลว

จะไมทกข จะไมรองหมรองไห จะเหนวาทกอยางไมเทยง

มเกดมดบ มมามไป หามไมได บงคบเขาไมได เกบไวเปนของเรา

๑39คำ�ถ�ม - คำ�ตอบ

พระอาจารยสชาต อภชาโต

ไปตลอดไมได นวปสสนาแลวน แคนนวปสสนา อาวจรงๆ สรปอยท ๓ ค�าน อนจจง ทกขง อนตตา ถาเขาใจค�าวาอนจจง ทกขง อนตตา กถอวาเรามวปสสนาแลว อยทวาเราจะท�าไดหรอเปลาเทานนเอง

แตกอนทเราจะมาวปสสนาได เราตองมเครองมอทจะควบคมใจใหยอมรบวปสสนา ตอนนใจเราไมยอมรบความจรงกน ใจเรามความอยาก เราชอบความอยาก เราอยากใหมนเปนอยางนนเปนอยางน โดยทไมไปดวาความจรงมนเปนอยางไร อยากใหมนเทยง ใชไหม ไดอะไรมานอยากจะใหมนอยกบเราไปนานๆ อยไปตลอดเปนของเราไปตลอด แตความจรงมนไมมอะไรจะอยกบเราไปตลอด เปนของเราไปตลอด แตเรากไมยอมรบความจรงอนน แลวพอถงเวลาทตองพลดพรากจากกน กรองหมรองไหเศราโศกเสยใจกนขนมา เพราะเราไมมเครองมอทจะบงคบใจใหมนยอมรบ เครองมอทจะท�าใหใจบงคบ ยอมรบความจรงกคออเบกขา ใหใจสกแตวารเฉยๆไป รวาเขามา รวาเขาไป อยาไปอยากใหเขามา หรออยาไปอยากใหเขาไป ปลอยใหเขามา ปลอยใหเขาไปตามเรองของเขา เราปลอยไมได เรายงมความอยากควบคมบงคบเขาอย ของทเราชอบกอยากจะใหเขามา ของทเรา ไมชอบกอยากจะใหเขาไป แตเราอยในโลกทเราควบคมบงคบ

๑๔0 คำ�ถ�ม - คำ�ตอบ

ธรรมะสดๆ รอนๆ

ของตางๆ ไมได บางทของทเราไมชอบมนกมา บางทของทเรา

ชอบมนกไป ถาเราท�าใจเฉยๆได เรากจะไมเดอดรอนกบการ

มาการไปกบของตางๆ

ตอนนเราไมมเครองมอทจะมาใชกบวปสสนา เราตอง

สรางเครองมอคออเบกขา อเบกขากเกดจากการนงสมาธท�าใจ

ใหสงบ สมาธใจจะสงบกตองเกดจากการมสตคอยควบคม

ความคด หยดความคด นเราตองกลบมาทสต มสตกจะนง

สมาธได นงสมาธจตสงบกไดอเบกขา พอมอเบกขาแลวทน

เรากไปใชกบวปสสนาได อะไรมากเฉย อะไรไปกเฉย ไมเดอดรอน

กบการมากบการไปของใคร ไมวาจะดหรอไมด อยกบมนได

รบมนได ไมเดอดรอน ไมทกขกบมน นท�าไมเราจงตองม

สมาธมอเบกขากอน กอนทเราจะไปวปสสนาได ถาไมเชนนน

ถงแมวาจะรวามนมาแลวไป แตใจมนไมยอม ของอะไรทมนมา

มนดมนอยากจะเกบมนไวอยางเดยว ใชไหม ไมอยากใหมนไป

ไอของทไมดมานอยากจะใหมนหายไปเรวๆ มนกไมหาย

อยางน พอมนไมหายไมไดดงใจ ใจกทกขขนมา เทานนเอง

พวกทมปญญาแลวคดวาใชปญญาได โดยทไมมอเบกขาน

อยาไปใชใหเสยเวลาเลย ใชไมไดหรอก เขาใจไหม

(ธรรมะบนเขา วนท ๒๔ พฤษภาคม ๒๕๖๑)

๑๔๑คำ�ถ�ม - คำ�ตอบ

พระอาจารยสชาต อภชาโต

ถาม: บรษ๔คเรยงตวกนมานบได๘บรษหมายความ

วาอยางไร

ตอบ: กพระอรยบคคล ๔ บคคลนไง พระอรยบคคลนจะ

เปนค หมายถงวาจะตองเปนผศกษากอนถงจะเปนพระอรย-

บคคลได เวลาศกษานเราเรยกวาเปนมรรค เหมอนนกศกษา

ปรญญาตรน กอนจะไดจบปรญญาตร กตองเปนนกศกษา

๔ ปกอน ชวงทเปนนกศกษานเราเรยกวามรรค คอ ก�าลง

ด�าเนนการ ก�าลงเดนไปสผล พระโสดานกม ๒ ขน ขนแรก

กคอขนศกษาเรยกวา “มรรค” แลวพอส�าเรจกเรยกวา

“ผล” โสดาปตตมรรค โสดาปตตผล ก ๑ ค สกทาคามมรรค

สกทาคามผล ก ๒ ค อนาคามมรรค อนาคามผล ก ๓ ค

อรหตตมรรค อรหตตผล ก ๔ ค คอปรญญาม ๔ ปรญญา

แตจะไดปรญญากตองศกษา ตองเรยน ตองสอบผานกอนถง

จะไดปรญญา ระหวางเรยนระหวางสอบนเราเรยกวามรรค

พอสอบผานเรากเรยกวาผล

(ธรรมะบนเขา วนท ๒๒ มถนายน พ.ศ. ๒๕๖๑)

กจและเวลำประจ�ำวนทสำมำรถเขำพบ

พระอาจารยสชาต อภชาโต

แผนทเสนทางเดนบณฑบาต

เวลา ๐๕.๕๐ - ๐๖.๔๕ น. (โดยประมาณ)

เดนบณฑบาตบรเวณบานอ�าเภอ เรมทซอยนาจอมเทยน ๓๐

(เวลาสามารถเปลยนแปลงตามสภาพอากาศ)

เวลา ๐๗.๐๐ - ๐๙.๓๐ น. (โดยประมาณ)

ฉนเชาทศาลาฉน เฉพาะวนธรรมดา

เวลา ๑๔.๐๐ - ๑๖.๐๐ น. (โดยประมาณ)

ณ จลศาลา เขตปฏบตธรรมเขาชโอน

วนเสาร - อาทตย และวนหยดนกขตฤกษ แสดงธรรม

และตอบปญหาธรรมะ

วนจนทร - ศกร สนทนาและตอบปญหาธรรมะ

หมายเหต : ขอความกรณางดเขาพบพระอาจารยนอกเหนอจาก

เวลาดงกลาว และขอความรวมมอสภาพสตรงดสวมกางเกงขาสน

และกระโปรงสน

**งดรบกจนมนตในทกกรณ**