Top Banner
แนวทางการทาสุขศึกษาและการสร้างเสริมสุขภาพ ผู ้ช่วยศาสตราจารย์ ชะนวนทอง ธนสุกาญจน์ , DrPH ภาควิชาสุขศึกษาและพฤติกรรมศาสตร์ คณะสาธารณสุขศาสตร์ มหิดล วันที9 10 กันยายน 2556
66

แนวทางการท าสุขศึกษาและการสร้างเสริมสุขภาพcro.moph.go.th/cppho/download/628_10032016.pdf · THEORY

Jul 23, 2020

Download

Documents

dariahiddleston
Welcome message from author
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
Page 1: แนวทางการท าสุขศึกษาและการสร้างเสริมสุขภาพcro.moph.go.th/cppho/download/628_10032016.pdf · THEORY

แนวทางการท าสขศกษาและการสรางเสรมสขภาพ

ผชวยศาสตราจารย ชะนวนทอง ธนสกาญจน, DrPH

ภาควชาสขศกษาและพฤตกรรมศาสตร

คณะสาธารณสขศาสตร มหดล

วนท 9 – 10 กนยายน 2556

Page 2: แนวทางการท าสุขศึกษาและการสร้างเสริมสุขภาพcro.moph.go.th/cppho/download/628_10032016.pdf · THEORY

แนวคดเกยวกบ “สขภาพ”

“สขภาพไมใชสถานะการณแตเปนกระบวนการทมการเปลยนแปลงตลอด เวลา ความหมายสขภาพควรเกยวของ หรอแสดงความสมพนธกบคณภาพ

ชวต”

Page 3: แนวทางการท าสุขศึกษาและการสร้างเสริมสุขภาพcro.moph.go.th/cppho/download/628_10032016.pdf · THEORY

Health Field Model

Marc Lalonde,

Minister of National Health and Welfare

in 1972

Page 4: แนวทางการท าสุขศึกษาและการสร้างเสริมสุขภาพcro.moph.go.th/cppho/download/628_10032016.pdf · THEORY

• วฒนธรรม

• สงแวดลอม

• เครอขายทางสงคม

• ฐานะทางสงคม

• การเขาถงบรการ

• พฤตกรรมครอบครว และ

ปจเจกบคคล

• ความสนใจในเรอง

ของความแตกตางระหวางสขภาพ

Page 5: แนวทางการท าสุขศึกษาและการสร้างเสริมสุขภาพcro.moph.go.th/cppho/download/628_10032016.pdf · THEORY

กรอบการท างานเพอปองกนและดแลโรคเรอรง

นโยบายสาธารณะ

สรางสงแวด

ลอมทเหมาะสม

พฒนาชมชนเขมแขง

พฒนาทกษะการจดการชวต

ปรบระบบการบรการใหเขาถง

พฒนาระบบ

สนบสนน

ระบบสารสนเทศ

ระบบบรการสขภาพ

ชมชน

คนไขทมการเรยนร

ชมชนท เขมแขงดแล

มทมเจาหนาททเกง

ชมชนทเขมแขงเปนหนสวน

วดทผลลพธสขภาพประชากร ผลลพทสขภาพ

การปฏสมพนธ และ ความสมพนธ

Page 6: แนวทางการท าสุขศึกษาและการสร้างเสริมสุขภาพcro.moph.go.th/cppho/download/628_10032016.pdf · THEORY

Definitions

• สขศกษา เปนกระบวนการจดกจกรรม เพอใหเกดการเรยนรอนจะน าไปสการเปลยนแปลงพฤตกรรมในคนกลมตางๆ เพอใหสามารถดแลตนเองไดระดบหนง สามารถปองกนการเจบปวยดวยโรคทงทางกายและจตใจการปรบตวใหยอมรบสภาวะเจบปวยและการรกษา การฟนฟสภาพภายหลงการเจบปวยมใหปวยกลบซ าดวยโรคเดม

Green & Kreuter ( 1991)

สขศกษา หมายถงผลรวมของประสบการณการเรยนรทจดขน เพอจะชวยใหเกดการปฏบตดวยความสมครใจ อนน าไปสการมสขภาพทด

Page 7: แนวทางการท าสุขศึกษาและการสร้างเสริมสุขภาพcro.moph.go.th/cppho/download/628_10032016.pdf · THEORY

ความหมาย

• การสรางสขภาพ คอการจดกจกรรมใหคนเรยนรและ เกดความเชอมนในศกยภาพตนเองจนสามารถตดสนใจจดการ

กบตนเองและสงแวดลอมได

Page 8: แนวทางการท าสุขศึกษาและการสร้างเสริมสุขภาพcro.moph.go.th/cppho/download/628_10032016.pdf · THEORY

หลกการท างานเปลยนพฤตกรรมและวถชวต

1. สงเสรมใหเกดการเปลยนแปลงพฤตกรรม 1.1 ท าใหกลมเปาหมายรวา/ยอมรบวา/ตระหนกวา “มปญหา” 1.2 ท าใหกลมเปาหมายเกดแรงจงใจวา “ควรจะเปลยน” 1.3 ท าใหกลมเปาหมายเกดความรสก/เชอมนวา “เขา

เปลยนแปลงพฤตกรรมได” 2. ใชหลกการเปลยนแปลงพฤตกรรมอยางงายๆคอ “การลดแรง

กดดน” หรอ “แรงตาน” ในการเปลยนพฤตกรรม 3. การใชเทคนคในการเปลยนแปลงพฤตกรรมทมประสทธภาพ

Page 9: แนวทางการท าสุขศึกษาและการสร้างเสริมสุขภาพcro.moph.go.th/cppho/download/628_10032016.pdf · THEORY

ปรชญาสขศกษา

1. การท าความเขาใจในกลมเปาหมายดานความรสก อารมณ ความคด ความเขาใจ และสภาพแวดลอมของเขา

วธการ สรางการมสวนรวมของผใหและรบ ในการวางแผนประเมนผล การเลอกวธการและกจกรรม

2. ท าความเขาใจในขอด ขอเสยของวธการตางๆ เพอพจารณาเลอก

ใชวธการเปลยนพฤตกรรมไดเหมาะสมกบผ รบ

วธการ ผจดกจกรรมตองไมก าหนดวธการ กจกรรม ตามความตองการ

ของตนเอง กอนพบกลมเปาหมายตองก าหนดภายหลงมสวนรวมในการวางแผนและเลอกวธการหรอกจกรรม

Page 10: แนวทางการท าสุขศึกษาและการสร้างเสริมสุขภาพcro.moph.go.th/cppho/download/628_10032016.pdf · THEORY

ความเชอทไมสอดคลองในการ เปลยนพฤตกรรมผปวย • คนไขพรอมเรยนร

• โรงพยาบาลคอททเหมาะสมในการสอนและเปลยนพฤตกรรม

• สขศกษาโรงพยาบาลคอการสอนผปวย

Page 11: แนวทางการท าสุขศึกษาและการสร้างเสริมสุขภาพcro.moph.go.th/cppho/download/628_10032016.pdf · THEORY

ความเชอทไมสอดคลองในการ เปลยนพฤตกรรมผปวย

• สขศกษา คอการใหความรเรองโรค คอการใหความร

• สขศกษา ท าไดทขางเตยง

• สขศกษา มงทจะใหความร

• หลงไดรบความร ผ ปวยและญาตพรอมปฏบตทบาน

Page 12: แนวทางการท าสุขศึกษาและการสร้างเสริมสุขภาพcro.moph.go.th/cppho/download/628_10032016.pdf · THEORY

ทกษะ ไมคลอง ผดพลาด

ความร ต า บางสวน

ความเชอ / สอดคลอง

รสก

สงคม

วเคราะห

“ Domino”

เปลยนตอไป ดทสด

Page 13: แนวทางการท าสุขศึกษาและการสร้างเสริมสุขภาพcro.moph.go.th/cppho/download/628_10032016.pdf · THEORY

แนวคด หลกการ สขศกษา Kurt Lewin บดาแหพฤตกรรมศาสตร

1890-1947

Page 14: แนวทางการท าสุขศึกษาและการสร้างเสริมสุขภาพcro.moph.go.th/cppho/download/628_10032016.pdf · THEORY

Interaction Effect

B=f{PE} พฤตกรรม เปนผลจาก การมปฏสมพนธ

ระหวางคนกบสงแวดลอม

Page 15: แนวทางการท าสุขศึกษาและการสร้างเสริมสุขภาพcro.moph.go.th/cppho/download/628_10032016.pdf · THEORY

พฤตกรรมอะไรบาง

• พฤตกรรม คอ กรยา หรอ การท าทเกดขนในคน ทงทแสดงออกมาและไมแสดงออก – Health behavior คอ การแสดงออกทเกดภายใน หรอ แสดงออกมาใหเหนภายนอกและม

การจ าแนกเปนระดบ หรอกลมของการแสดงออก เชน • พฤตกรรมการปองกนโรคทงทยงไมมอาการ

• พฤตกรรมทเกดขนเมอรสกหรอเชอววเองมอาการผดปกต

• พฤตกรรมทท าขนหลงจากไดรบการยนยนจากแพทยวามอาการผดปกตหรอเปนโรค

– Health related behavior คอ การแสดงออกทเกดภายใน หรอ แสดงออกมาใหเหนภายนอกทเกยวของกบสขภาพ

– Compliance behavior คอ การท าตามแพทยบอก

– Adherence behaviorคอการท าตามขอตกลงระหวางแพทยและตวผปวยเอง

– Concordance behavior คอการท าตามขอตกลงระหวางแพทยและตวผปวยเอง

– Persistence behavior คอการท าหรอแสดงออกอยางตอเนองจนเปนนสย

Page 16: แนวทางการท าสุขศึกษาและการสร้างเสริมสุขภาพcro.moph.go.th/cppho/download/628_10032016.pdf · THEORY

ท าไมคนไมอยากเปลยน

• Reluctant เพราะขอมลไมชด

• Rebel เพราะไมอยากใหใครมาสง

• Resigned เพราะเหนอย เบอ ทอแท

• Rationalize เพราะมค าตอบอยแลว เปนเพอคนอน เปนเพราะคนอน

Page 17: แนวทางการท าสุขศึกษาและการสร้างเสริมสุขภาพcro.moph.go.th/cppho/download/628_10032016.pdf · THEORY

ขอตกลงในการท างานของ นกพฤตกรรมมศาสตร • นกพฤตกรรมศาสตร ใชขอตกลง หรอมขอตกลงวา :

– คน มกมเหตผล;

– หลงจากไดรบการกระตน จากขอมล ในสงทควรมการเปลยนแปลง เขากมกจะท า;

– การเปลยนพฤตกรรม สามารถท าใหเกดขน โดยไมจ าเปนตองขนกบบรบททท าใหเกดพฤตกรรรมแตเพยงอยางเดยว

– การเปลยนพฤตกรรม สามารถท าใหเกดขนถาท าใหเกดการเรยนร

Page 18: แนวทางการท าสุขศึกษาและการสร้างเสริมสุขภาพcro.moph.go.th/cppho/download/628_10032016.pdf · THEORY

กรอบหรอรปแบบการท างานสงเสรมสขภาพ

การมหรอไมมเชอโรค

การท าหรอไมท าพฤตกรรม

การอยในสงแวดลอมทด หรอไมด

การเลอกตดสนใจอยางเหมาะสม ในการด ารงชวต

Disease Model

Expert Model

Empowerment Model

Risk Model

Advocacy model

กรอบหรอรปแบบทใชในการท างาน

ปรบเปลยนพฤตกรรม

Page 19: แนวทางการท าสุขศึกษาและการสร้างเสริมสุขภาพcro.moph.go.th/cppho/download/628_10032016.pdf · THEORY

พฤตกรรมทส าคญทจะท าใหคนเปลยนพฤตกรรม

• การเรยนร คอ การรบขอมลทสงมา แลวมการท าความเขาใจ ตความหมาย และเชอมโยงกบสงทคนนนไมเคยรมากอน หรอเคยมค าถามอยกอน จนท าใหคนๆนนรสกวาเกดความชดเจน

Page 20: แนวทางการท าสุขศึกษาและการสร้างเสริมสุขภาพcro.moph.go.th/cppho/download/628_10032016.pdf · THEORY

กระบวนการเรยนรทควรใชน าทางการสรางการรแจงแตกฉาน

สงเรา

ปจจยน าเขาดานสงแวดลอม

การรบรดวย

ประสาทสมผส กระบวนการจ าของสมอง

กระบวนการจารกในสมอง

สแกนวาตรงไหนส าคญ

ลงโคด

ลงโคด ฝกซอม

ท าโคด ฝงราก

กระบวนการ

จดเกบ

เลอกใช

กระบวนการจ า

Page 21: แนวทางการท าสุขศึกษาและการสร้างเสริมสุขภาพcro.moph.go.th/cppho/download/628_10032016.pdf · THEORY

ทฤษฎการเรยนรทส าคญ

Page 22: แนวทางการท าสุขศึกษาและการสร้างเสริมสุขภาพcro.moph.go.th/cppho/download/628_10032016.pdf · THEORY

ฟงบรรยาย

อาน

ใชสอโสตทศนปกรณ

สาธต

คยกนในกลม

ฝกท า

ฝกท าจรงตอนทตองใช

Page 23: แนวทางการท าสุขศึกษาและการสร้างเสริมสุขภาพcro.moph.go.th/cppho/download/628_10032016.pdf · THEORY
Page 24: แนวทางการท าสุขศึกษาและการสร้างเสริมสุขภาพcro.moph.go.th/cppho/download/628_10032016.pdf · THEORY

เกดมา ชวยตวเองไมได

Physiological development

Brain, Genetic

ปฏสงสรรคกบคนอน ครอบครว เพอน คนใกลชด

พฒนา Self concept ความคดเกยวกบตนเอง

อารมณ

แรงจงใจ

พทธปญญา

การเรยนร

ท าใหคนชวยตวเองไมได

ปฏสงสรรค กบคนอน ในระบบ

การจดระบบของสงคม

สงคม

ประชากร

เขตเมอง/ สงแวดลอม

การเปลยนแปลงโดย สงคมหรอมวลชน

ปฏสงสรรคกบคนอน ผานสถาบนตางๆ

การพฒนาพฤตกรรมและปจจยทมผล ตอพฤตกรรม

ท าใหคนชวยตวเองได

การพฒนาทางสรระ

พฒนาโดย ชะนวนทอง ธนสกาญจน, 2550

Page 25: แนวทางการท าสุขศึกษาและการสร้างเสริมสุขภาพcro.moph.go.th/cppho/download/628_10032016.pdf · THEORY
Page 26: แนวทางการท าสุขศึกษาและการสร้างเสริมสุขภาพcro.moph.go.th/cppho/download/628_10032016.pdf · THEORY

เกดมา ชวยตวเองไมได

Physiological development

Brain, Genetic

ปฏสงสรรคกบคนอน ครอบครว เพอน คนใกลชด

Develop Self concept

Emotion

Motivation

Cognition

Learning

Become productive

Become helpless

การจดระบบของสงคม

Society

Population

Urbanization/ Environment

Social Change

ปฏสงสรรคกบคนอน ผานสถาบนตางๆ

ปฏสงสรรค กบคนอน ในระบบ

Learning / Education

Stress,coping Stages of Change

Concept, Scheme Memory, perception HBM, PMT

Self and Social Motive, self efficacy

Demography

Eco Lo gi Cal Mo del TRA, TPB

Social network, Social support

ทฤษฎทางพฤตกรรมศาสตรในการพฒนาพฤตกรรม

พฒนาโดย ชะนวนทอง ธนสกาญจน, 2550

Page 27: แนวทางการท าสุขศึกษาและการสร้างเสริมสุขภาพcro.moph.go.th/cppho/download/628_10032016.pdf · THEORY

กรอบการเปลยนพฤตกรรมตามทฤษฎจตวทยา

ปจจยภายใน

ปจจยภายนอก

แรงจงใจ จลนพสย Psychomotor หรอ พฤตกรรมBehavior

พทธพสย เจตพสย

ความตองการ Needs

พฤตกรรมการเผชญปญหา Coping Behavior

ทอแท Helpless สนหวง Hopeless

Page 28: แนวทางการท าสุขศึกษาและการสร้างเสริมสุขภาพcro.moph.go.th/cppho/download/628_10032016.pdf · THEORY

การประยกตทฤษฏ สการปฏบต HBM การพดคย สอสารระดบบคคล การใหค าปรกษาสขภาพ

SCT รายการคนตนแบบ คนคนคน โฆษณากอน-หลง

TRA,TPB กระตน สนบสนนใหเกดความตงใจ จากความรสกภายใน ของตนเองและการรบรอทธพลจากสงคมรอบขาง

SS มลนธ จตอาสา

SN กลมผ ปวยชวยหลอตนเอง ชมรมตางๆ

Page 29: แนวทางการท าสุขศึกษาและการสร้างเสริมสุขภาพcro.moph.go.th/cppho/download/628_10032016.pdf · THEORY

หลกการเปลยนพฤตกรรม

1. การสรางพฤตกรรมใหมเปนกระบวนการทตองการการเรยนรและการฝกฝนระยะหนง

2. ปจจยทางจตวทยาเชนความเชอ คานยมมอทธพลตอการท าหรอไมท าพฤตกรรม

3. ประโยชนหรอรางวลทไดรบท าใหมท าพฤตกรรมซ า

4. ประสพการณจาการท าพฤตกรรมมอทธพลตอ ความคาดหวงและคานยมของแตละคนในการท าพฤตกรรมในอนาคต

Page 30: แนวทางการท าสุขศึกษาและการสร้างเสริมสุขภาพcro.moph.go.th/cppho/download/628_10032016.pdf · THEORY

หลกการเปลยนพฤตกรรม

5. ความสมพนธในสงคมและปทสถานทางสงคมมอทธพลตอการท าพฤตกรรม

6. สถานทหรอเหตการณ สงแวดลอมทางกายภาพ และ สงคมมอทธพลตอพฤตกรรมดวย

7. การประยกตใชทฤษฏทางพฤตกรรมศาสตรควรท าในรปการวจยและมการประเมนผล

Page 31: แนวทางการท าสุขศึกษาและการสร้างเสริมสุขภาพcro.moph.go.th/cppho/download/628_10032016.pdf · THEORY

กลยทธการเปลยนพฤตกรรม

Lawrence Green:

การสอสาร

การฝกทกษะ

การขบเคลอนสงคม

Page 32: แนวทางการท าสุขศึกษาและการสร้างเสริมสุขภาพcro.moph.go.th/cppho/download/628_10032016.pdf · THEORY
Page 33: แนวทางการท าสุขศึกษาและการสร้างเสริมสุขภาพcro.moph.go.th/cppho/download/628_10032016.pdf · THEORY

Intrapersonal factors Interpersonal

factors

Organizational factors

Community factors

Policy factors

รปแบบนเวศนวทยาในการปรบเปลยนพฤตกรรม

เพอการสรางสขภาพEcological Model

Page 34: แนวทางการท าสุขศึกษาและการสร้างเสริมสุขภาพcro.moph.go.th/cppho/download/628_10032016.pdf · THEORY

การท างานเพอวางแผนเปลยนพฤตกรรมสขภาพ

ระดบ ของการวเคราะห และสรางการเปลยนแปลงได คอ ระดบบคคล

ระดบองคกร

ระดบชมชน

Page 35: แนวทางการท าสุขศึกษาและการสร้างเสริมสุขภาพcro.moph.go.th/cppho/download/628_10032016.pdf · THEORY

อะไรคอระดบการเปลยนแปลงพฤตกรรมระดบบคคล?

ระดบบคคลท าไดโดย • การเรยนร หรอการแปลยนพทธปญญา

• จตใจ หรอการเลยนแบบ การเปลยนวธคด อารมณการเปลยนบรรทดฐาน หรอการมอทธพลในสงคม

Page 36: แนวทางการท าสุขศึกษาและการสร้างเสริมสุขภาพcro.moph.go.th/cppho/download/628_10032016.pdf · THEORY

อะไรคอระดบการเปลยนแปลงพฤตกรรม? ระดบชมชน

การเปลยนแปลงระดบชมชน สามารถเกดขนไดโดย • การรวมกลม และสรางพลงชมชน

• เครอขายทางสงคม และการสนบสนนทางสงคม

• การสอสารมวลชน

Page 37: แนวทางการท าสุขศึกษาและการสร้างเสริมสุขภาพcro.moph.go.th/cppho/download/628_10032016.pdf · THEORY

อะไรคอระดบการเปลยนแปลงพฤตกรรมองคกร?

ระดบบคล หรอ ระหวางบคคล มกท าไดโดย การพฒนาคณภาพ

การปรบองคกร • การยอมรบนวตกรรม

• การสรางเครอขายทางสงคม และแรงสนบสนนทางสงคม

Page 38: แนวทางการท าสุขศึกษาและการสร้างเสริมสุขภาพcro.moph.go.th/cppho/download/628_10032016.pdf · THEORY

PRECEDE – PROCEED Model

Page 39: แนวทางการท าสุขศึกษาและการสร้างเสริมสุขภาพcro.moph.go.th/cppho/download/628_10032016.pdf · THEORY

PRECEDE - PROCEED

as an Organising Framework for Application Theory

Diagnostic Phase

PHASE 1 PHASE 2 PHASE 3 PHASE 4 PHASE 5 Social Diagnosis Epidemiological Behavioral & Educational & Administrative & Diagnosis Environmental Organisational Policy Diagnosis Diagnosis Diagnosis THEORY STAGES OF CHANGE X X HEALTH BELIEF MODEL X CONSUMER INFORMATION X PROCESSING SOCIAL LEARNING X X THEORY COMMUNITY X X ORGANISATION ORGANISATIONAL X X CHANGE DIFFUSION OF X X INOVATIONS

Source: “Theory at a Glance: A Guide for Health Promotion Practice” National Institutes of Health, National Cancer Institute.

Page 40: แนวทางการท าสุขศึกษาและการสร้างเสริมสุขภาพcro.moph.go.th/cppho/download/628_10032016.pdf · THEORY

Intervention mapping model กระบวนการวางแผนโครงการเปลยนแปลงพฤตกรรม

การวเคราะหพฤตกรรมและสงคม การประเมนความตองการ และศกยภาพของกลมเปาหมาย/ชมชน

ปญหาทรบรโดยวชาชพ ประชาชนและ สอมวลชน

ทบทวนวรรณคดทเกยวของและงานวจย

กจกรรมตางๆ ของโครงการ

แผนการก ากบงานและ การประเมนผล

Page 41: แนวทางการท าสุขศึกษาและการสร้างเสริมสุขภาพcro.moph.go.th/cppho/download/628_10032016.pdf · THEORY

กจกรรมและผลลพธในกระบวนการออกแบบกจกรรมส าหรบโครงการเพอ

การปรบเปลยนพฤตกรรม (Intervention Mapping)

• หาปญหา

• ตรวจสอบความถกตองของปญหาโดยดความตองการ ศกยภาพ วนจฉยพฤตกกรมหรอองคประกอบพฤตกรรม และสงคม

• ทบทวนวรรณคด และงานวจยทเกยวของ

• จากขอมล สถต รายงาน หรอผใหขอมลหลก

• ตวชวด เครอขายทจะชวยใหเกดการเปลยนแปลง และกลมเปาหมาย ขาวสารหรอเนอหาหลก และพฤตกรรมเปาหมายทจะตองเรยนร เปลยนและใชเปนวตถประสงคของโครงการ

• รายชอกจกรรม และการด าเนนงานทเคยมการท าแลว

Page 42: แนวทางการท าสุขศึกษาและการสร้างเสริมสุขภาพcro.moph.go.th/cppho/download/628_10032016.pdf · THEORY

กจกรรมและผลลพธในกระบวนการออกแบบกจกรรมส าหรบ โครงการเพอการปรบเปลยนพฤตกรรม (Intervention Mapping)

• เลอกกลวธการเปลยนพฤตกรรม

• วางแผนกจกรรม และขนตอนการด าเนนงานตามกลยทธใหครอบคลมทงรปแบบนเวศนวทยาในการเปลยนพฤตกรรม และรปแบบระบบบรการสาธารณสข

• วางแผนประเมนผล

• ไดกลยทธทเหมาะกบแตละกลมเปาหมายไดเปนอยางด

• ไดโครงการทครอบคลมทงการสรางใหเกดการยอมรบและการด าเนนโครงการ

• ไดแผนก ากบงานและแผนประเมนผล

Page 43: แนวทางการท าสุขศึกษาและการสร้างเสริมสุขภาพcro.moph.go.th/cppho/download/628_10032016.pdf · THEORY

• ชมชน คออะไร

• เปาหมายในการท างานกบชมชน – การปรบเปลยนภาวะโรค ปจจยเสยง วถชวต

– การขบเคลอนใหเกดการเปลยนแปลงกตกาสงคม เพอใหเกดการปรบวถชวต

และบรรทดฐานใหมในการสรางสขภาพ เชนการใชเครองมอแผนททางเดนยทธศาตร

• การสรางสขภาพชมชน คอการท าใหชมชนมพลงอ านาจ

Page 44: แนวทางการท าสุขศึกษาและการสร้างเสริมสุขภาพcro.moph.go.th/cppho/download/628_10032016.pdf · THEORY

ชะนวนทอง ธนสกาญจน และ คณะ รายงานการวจยระบบสขภาพชมชน 2555

Page 45: แนวทางการท าสุขศึกษาและการสร้างเสริมสุขภาพcro.moph.go.th/cppho/download/628_10032016.pdf · THEORY

การสรางเสรมพลงอ านาจ

• หมายถงการทท าใหคนๆนนรจกตนเอง รสกวาตนเองมความสามารถท าอะไรได ควบคม ตดสนใจอะไรได และรวาสงคมทอยเปนอยางไร ตนเองจะอยกบสงคมไดอยางๆไร

• กลยทธ การสรางพลงอ านาจ – การมสวนรวม การมกลม การมคนรบฟงสงทพด

– การเรยนร เกดสงใหมในสมอง

– การตดสนใจ การมทางเลอก

– การตรวจสอบ พฒนาได

Page 46: แนวทางการท าสุขศึกษาและการสร้างเสริมสุขภาพcro.moph.go.th/cppho/download/628_10032016.pdf · THEORY

กลยทธการสงเสรมสขภาพ

Page 47: แนวทางการท าสุขศึกษาและการสร้างเสริมสุขภาพcro.moph.go.th/cppho/download/628_10032016.pdf · THEORY

นกถงสงเสรมสขภาพ นกถงอะไร

• นกถง คนทสขภาพไมด มาสรางใหม • แปลวา เอามาซอม ภาวะโรค ภาวะเครยด

• นกถงคนทสขภาพดอยแลวใหดยงขน • แปลวาสราง สมรรถภาพทางกาย บคลกภาพ

Page 48: แนวทางการท าสุขศึกษาและการสร้างเสริมสุขภาพcro.moph.go.th/cppho/download/628_10032016.pdf · THEORY

นกถงสงเสรมสขภาพ นกถงอะไร

ออกก าลงกาย อาหาร เครยด แปลวา เราคดเชงทกข เราคดเชงซอม

คดใหม คดเพมไดมย ออกก าลงกาย อาหาร เครยด เปนทกวน ใชมย เรยกวา วถชวต ใชหรอไม

เราอยทบาน ทท างานท าอะไรกนบาง ท าสงนนๆกนกชวโมงตอวน กวนตอสปดาห เรามวถชวตทท าใหเราออกก าลงกาย รบประทานอาหาร ปลอยวางกน หรอยง เรามความเสยงทใดกนบาง

วถชวตใหมมอะไรไดบาง

Page 49: แนวทางการท าสุขศึกษาและการสร้างเสริมสุขภาพcro.moph.go.th/cppho/download/628_10032016.pdf · THEORY

Health Promotion Milestone

สขภาพ แพทยบอก

สขภาพ จากสงแวดลอม

สขภาพ คอสทธ

Page 50: แนวทางการท าสุขศึกษาและการสร้างเสริมสุขภาพcro.moph.go.th/cppho/download/628_10032016.pdf · THEORY

โรค

ภาวะการเปนโรค

สข

ภาวะสข

ใครบาง เรองอะไร ปญหารวมคออะไร สรางรวมคออะไร สรางอะไร ใครบาง

การเรยนรและปรบเปลยนอะไรบาง

Page 51: แนวทางการท าสุขศึกษาและการสร้างเสริมสุขภาพcro.moph.go.th/cppho/download/628_10032016.pdf · THEORY

โรค

ภาวะการเปนโรค

สข

ภาวะสข

ใครบาง เรองอะไร

ปญหารวมคออะไร สรางรวมคออะไร สรางอะไร ใครบาง

เฝาระวง ทงปญหา และ สงทสราง

Page 52: แนวทางการท าสุขศึกษาและการสร้างเสริมสุขภาพcro.moph.go.th/cppho/download/628_10032016.pdf · THEORY

การท างานของเราตองเปน Evidence Based • เราตองหาขอมล หลกฐานจาก

– ทฤษฎ Host Agent Environment

– แนวคด Ecological Model

– การจดการ Precede Proceed Model

• ขอมลทเราจะหาจงมทงสวนทเปน – ขอมลเพอการเปลยนแปลง

– ขอมลเพอการขบเคลอน

Page 53: แนวทางการท าสุขศึกษาและการสร้างเสริมสุขภาพcro.moph.go.th/cppho/download/628_10032016.pdf · THEORY

แนวคดทตองมในการท างานสรางสขภาพ การสรางสขภาพ คอการจดกจกรรมใหคนเรยนรและ เกดความเชอมนในศกยภาพตนเองจนสามารถตดสนใจจดการกบตนเองและสงแวดลอมได สขภาพ บคคลตองรวมสราง แปลวา บคคลตองเรยนร ตองรวมคด ตองรวมท า ตองรวมตดสนใจ เวลาตรวจเยยม บคคลนนตองตอบเอง ไมใชเจาหนาทตอบทกเรอง

Page 54: แนวทางการท าสุขศึกษาและการสร้างเสริมสุขภาพcro.moph.go.th/cppho/download/628_10032016.pdf · THEORY

แนวคดตอเนอง : การสรางเสรมพลงอ านาจ คนจะเชอมนและตดสนใจ ถาคนๆนนรวาเขามความสามารถ แคไหน ควบคมสถานะการณทงทเกยวกบตนเอง และทเกยวกบสงแวดลอม ไดมากนอยเพยงใค การดแลจงไมใชแคการสอน การฝกฝน แตตองสรางความเชอมนดวย ดงนน บคคล หรอ ชมชน จะบอกได จะแสดงความตองการ แสดง ความเชอมน และความรบผดชอบตอการตดสนใจใหเหนไดจาก การพดคย

Page 55: แนวทางการท าสุขศึกษาและการสร้างเสริมสุขภาพcro.moph.go.th/cppho/download/628_10032016.pdf · THEORY

แนวคดทตองม สขภาพคอองครวม การสรางสขภาพตองตอเนอง ดงนนการดแลกาย ใจ สงคม สขภาวะทางปญญา = ผปวยเปนศนยกลาง การประเมน การจดการเรยนร การประเมนผล

Page 56: แนวทางการท าสุขศึกษาและการสร้างเสริมสุขภาพcro.moph.go.th/cppho/download/628_10032016.pdf · THEORY

ดแลครบองครวม กาย ใจ สงคม สขภาวะทางปญญา

Page 57: แนวทางการท าสุขศึกษาและการสร้างเสริมสุขภาพcro.moph.go.th/cppho/download/628_10032016.pdf · THEORY

แนวคดทตองม สขภาพคอองครวม การสรางสขภาพตองตอเนอง สขภาพรวมสราง ดงนนทมงานตองขยายจาก ทมผดแลรกษา เปนทมงานในครอบครวและชมชน เวลาเยยม ตองหาหลกฐานเรองทมงานมใครบาง ท างานรวมกนอยางไร

Page 58: แนวทางการท าสุขศึกษาและการสร้างเสริมสุขภาพcro.moph.go.th/cppho/download/628_10032016.pdf · THEORY

จากท าให สท าเองได

Empowerment and Health Literacy

Page 59: แนวทางการท าสุขศึกษาและการสร้างเสริมสุขภาพcro.moph.go.th/cppho/download/628_10032016.pdf · THEORY

แนวคดการเรยนร แบบสรางพลงอ านาจ เนนการเรยนรจากสงแวดลอม เนนการเรยนรแบบท าได เนนการเรยนรจากการมสวนรวม เนนการเรยนรทสอดคลองกบจตใจ วถชวต บรบททางสงคม เวลาเยยมดแผนการดแล เปนหลกฐาน

Page 60: แนวทางการท าสุขศึกษาและการสร้างเสริมสุขภาพcro.moph.go.th/cppho/download/628_10032016.pdf · THEORY

จากรกษา

สท าเองได และ

สรางเสรมสขภาพ

Page 61: แนวทางการท าสุขศึกษาและการสร้างเสริมสุขภาพcro.moph.go.th/cppho/download/628_10032016.pdf · THEORY

จากอปกรณสความปลอดภย และสขภาพทดของเจาหนาท

Page 62: แนวทางการท าสุขศึกษาและการสร้างเสริมสุขภาพcro.moph.go.th/cppho/download/628_10032016.pdf · THEORY

ท าเองได เปนวถชวตทปกต

Page 63: แนวทางการท าสุขศึกษาและการสร้างเสริมสุขภาพcro.moph.go.th/cppho/download/628_10032016.pdf · THEORY

ลกษณะกจกรรมทกองส เสนอแนะ

ประเมนความเสยง ระดบบคคล แตตองอานออก

เขยนได

ถายทอดความร วธการสรางการเรยนร

รณรงคปละ 1 ครง การสรางกระแส เตอนความจ า

จดปจจยเออ การสรางสงแวดลอม ตองกาวะไรบาง

ก าหนด และบงคบใช การท างานระดบสงคม จงหวด

มาตรการทางสงคม

Page 64: แนวทางการท าสุขศึกษาและการสร้างเสริมสุขภาพcro.moph.go.th/cppho/download/628_10032016.pdf · THEORY

แนวคด หลกการในการพฒนา การสรางเสรมสขภาพ กลยทธการเปลยนพฤตกรรม

Ottawa พฒนาทกษะสวนบคคล สรางสงแวดลอมทปลอดภย สรางเสรมพลงอ านาจชมชน สรางพลง ขบเคลอน พฒนานโยบายสาธารณะเพอสขภาพ สรางผน านกการเมอง กฏหมาย ปรบระบบรการ Jarkarta การท างานแบบหนสวน พหภาคกบชมชน สรางแรงจงใจกลมผมสวนได สราง MOU การลงทน รวมทนเพอสขภาพ สรางโอกาส กตกา BOI ใหทน Mexico ระบบบรการ และความเสมอภาคในสงคม สรางกฏหมาย Evidenceของผลลพธทางสขภาพ และ ผลการประเมนโครงการ สรางระบบ การผลกดนนโยบายสาธารณะ สรางกรณตวอยาง/ สอ/ ผชมนม Bangkok ปจจยก าหนดและปจจยวนบสนนจากสงคม วฒนธรรม การมองเศรษฐกจ มต นโยบายรฐบาล การท างานสรางสขภาพตองมหลกฐาน

ฝกทกษะ

สรางสงแวดลอมใหมเครองมออปกรณ

Page 65: แนวทางการท าสุขศึกษาและการสร้างเสริมสุขภาพcro.moph.go.th/cppho/download/628_10032016.pdf · THEORY

จดออนทมกพบในการท างานสขศกษาสรางสขภาพ ท าแบบไมมแนวคดพนฐาน ท าแบบเกงกจกรรม ยดท าตามโดยไมวเคราะห ท าแบบไมมสวนรวมจากทกคน ท าแบบ ท าให ไมใชรวมสราง ท าแบบ เนนบคคล ขาดเรองสงแวดลอม ท าแบบหาผลลพธไมได ท าแบบไมมกลยทธ ท าแบบขาดการวเคราะหองคกร และบรบท

Page 66: แนวทางการท าสุขศึกษาและการสร้างเสริมสุขภาพcro.moph.go.th/cppho/download/628_10032016.pdf · THEORY

ระบบการท างานเครอขายและผลลพธของโรงพยาบาล

ดานบรการปรบเปลยนพฤตกรรม

ESB QC 5S Suggestions

TQM

ISO

Benchmarking

ESB QC 5S Suggestions

TQM

ISO

Benchmarking

ESB QC 5S Suggestions

TQM

ISO

Benchmarking

โรงพยาบาล

รพสต

กจกรรมในชมชน

แผนกสต รกษาตามCPG สงตอตามDP

แผนกศลยฯ รกษาตามCPG สงตอตามDP

แผนกOPD/ER รกษาตามCPG สงตอตามDP

หายปวยแลว

สขภาพดกวาเดมอกเดมครบ

สขภาพดขน