Page 1
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
หนวยท 9
การจดบรการอาหารในรานอาหารและภตตาคาร
อาจารยดวงพร ทรงวศวะ
ชอ อาจารยดวงพรทรงวศวะวฒ M.A. (Gastronomy) Le Cordon Blue and Adelaide University, Australiaต�าแหนง กรรมการผจดการรานโบลานอาหารไทยหนวยทเขยน หนวยท9
Page 2
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
9-2 การจดบรการอาหารในสถาบน
แผนการสอนประจ�าหนวย
ชดวชา การจดบรการอาหารในสถาบน
หนวยท 9 การจดบรการอาหารในรานอาหารและภตตาคาร
ตอนท9.1แนวคดเกยวกบการด�าเนนธรกจรานอาหาร9.2การบรหารจดการในรานอาหารและภตตาคาร9.3การพฒนาธรกจรานอาหารใหเกดความยงยน
แนวคด1.รานอาหารมการจ�าแนกไดหลายประเภท แตละประเภทมเอกลกษณโดยเฉพาะ การด�าเนน
ธรกจรานอาหารใหประสบความส�าเรจตองมแผนธรกจทดและควรจะตองมความรความเขาใจกฎหมายทเกยวของกบการด�าเนนธรกจรานอาหารและภตตาคาร รวมทงปฏบตตามอยางเครงครด
2.การจดการรายการอาหารและการก�าหนดราคาอาหาร การจดการทรพยากรบคคลในรานอาหารและภตตาคาร การควบคมคณภาพอาหาร คณภาพบรการ และควบคมการเงน เปนเรองทมความส�าคญและจ�าเปนตอการอยรอดและประสบความส�าเรจของธรกจรานอาหารและภตตาคาร
3.การพฒนาธรกจรานอาหารใหเกดความยงยนตองมกลยทธในการจดการดานการตลาดและการประชาสมพนธรานอาหารการวเคราะหจดแขงจดออนเพอวางแผนและการปรบเปลยนกลยทธและวางแนวทางปฏบตเพอเปนการรบมอกบปญหาทมแนวโนมทจะเกดขน
วตถประสงคเมอศกษาหนวยท9จบแลวนกศกษาสามารถ1.อธบายแนวคดเกยวกบการด�าเนนธรกจรานอาหารได2.อธบายการบรหารจดการในรานอาหารและภตตาคารได3.บอกวธการพฒนาธรกจรานอาหารใหเกดความยงยนได
Page 3
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
9-3การจดบรการอาหารในรานอาหารและภตตาคาร
กจกรรมระหวางเรยน1.ท�าแบบประเมนผลตนเองกอนเรยนหนวยท92. ศกษาเอกสารการสอนตอนท9.1-9.33.ปฏบตกจกรรมตามทไดรบมอบหมายในเอกสารการสอน4.ชมวดทศนประจ�าชดวชา5.ท�าแบบประเมนผลตนเองหลงเรยนหนวยท9
สอการสอน1.เอกสารการสอน2.แบบฝกปฏบต3.วดทศนประจ�าชดวชา
การประเมนผล1. ประเมนผลจากแบบประเมนผลตนเองกอนเรยนและหลงเรยน2. ประเมนผลจากกจกรรมและแนวตอบทายเรอง3. ประเมนผลจากการสอบไลประจ�าภาคการศกษา
เมออานแผนการสอนแลว ขอใหท�าแบบประเมนผลตนเองกอนเรยน
หนวยท 9 ในแบบฝกปฏบต แลวจงศกษาเอกสารการสอนตอไป
Page 4
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
9-4 การจดบรการอาหารในสถาบน
ตอนท 9.1
แนวคดเกยวกบการด�าเนนธรกจรานอาหาร
โปรดอานหวเรองแนวคดและวตถประสงคของตอนท9.1แลวจงศกษารายละเอยดตอไป
หวเรอง 9.1.1ประเภทของรานอาหารและปจจยทก�าหนดรปแบบการบรการ9.1.2การเขยนแผนธรกจส�าหรบรานอาหารและภตตาคาร9.1.3กฎหมายทผประกอบการรานอาหารและภตตาคารควรร
แนวคด 1.รานอาหารมการจ�าแนกไดหลายประเภทอาจจ�าแนกตามหนวยงานของรฐจ�าแนกตาม
ลกษณะของการใหบรการ และจ�าแนกตามลกษณะของอาหารทใหบรการ รานอาหารแตละประเภทมเอกลกษณโดยเฉพาะปจจยทก�าหนดรปแบบของการใหบรการของรานอาหารแตละประเภท ไดแก ลกษณะของอาหาร เวลาทใชในการรบประทานอาหารจ�านวนลกคาทมาใชบรการและท�าเลทตง
2.การด�าเนนธรกจรานอาหารใหประสบความส�าเรจไดเกดจากแผนธรกจทด แผนธรกจทจะตองครอบคลมสาระส�าคญมประสทธภาพและเพมศกยภาพใหธรกจรานอาหารโดยรวมถง การตงวสยทศนของธรกจและการใชสวนประสมทางการตลาดส�าหรบธรกจบรการ
3.ผประกอบการธรกจดานอาหารควรจะตองมความรและท�าความเขาใจกบกฎหมายและปฏบตตามอยางเครงครด เพอใหธรกจด�าเนนงานไปอยางราบรน ไมขดตอกฎหมายและเปนธรรมตอทงลกจางและผทมาใชบรการกฎหมายทผด�าเนนธรกจรานอาหารและภตตาคารควรจะตองร ไดแก กฎหมายเกยวกบการจดทะเบยนเพอการจดตงธรกจกฎหมายเกยวกบภาษอากรส�าหรบธรกจ กฎหมายเกยวกบการจางแรงงาน กฎหมายเกยวกบภาษปายและกฎหมายทเกยวของกบการจ�าหนายอาหาร
Page 5
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
9-5การจดบรการอาหารในรานอาหารและภตตาคาร
วตถประสงค เมอศกษาตอนท9.1จบแลวนกศกษาสามารถ1.จ�าแนกประเภทของของรานอาหารและภตตาคารตามลกษณะการใหบรการได2.อธบายเอกลกษณของรานอาหารแตละประเภทได3.เขยนแผนธรกจเพอประกอบการรานอาหารได4.อธบายและยกตวอยางสวนประสมทางการตลาดได5.บอกปจจยหลกทใชในการศกษาความเปนไปไดในการลงทนได6.อธบายกฎหมายทผประกอบการรานอาหารและภตตาคารควรรและความส�าคญของ
การรกฎหมายได
Page 6
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
9-6 การจดบรการอาหารในสถาบน
เรองท 9.1.1
ประเภทของรานอาหารและปจจยทก�าหนดรปแบบการบรการ
ภตตาคารหรอรานอาหาร (restaurant) เปนรานทใหบรการอาหารตามความตองการของลกคาตามพจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถานพ.ศ. 2525 หมายถง อาคารทจ�าหนายอาหารและเครองดม ค�าวา “restaurant”มากจากภาษาฝรงเศสหมายถงการใหก�าลงงาน (restorerofenergy)ค�านมใชมาตงแตตนศรสตศกราช1700(ประมาณพ.ศ.2243)เพออธบายถงสถานทใหบรการซปและขนมปงในปจจบนค�าวาภตตาคารเปนค�าทใชเรยกสถานทสาธารณะทมการเตรยมอาหารส�าหรบผบรโภคหรออาหาร นอกสถานท
การจดแบงประเภทของรานอาหารสามารถท�าไดโดยมหลกการจ�าแนกหลายอยาง เชน จ�าแนกตามการตกแตงสถานทเปนหลก จ�าแนกตามลกษณะการใหบรการ จ�าแนกตามลกษณะของอาหาร เปนหลก ในประเทศไทยมหนวยงานของรฐแบงประเภทของรานอาหารทคลายคลงกน ในทนจะไดกลาวถงการแบงรานอาหารเปน3ประเภทดงน
1. ประเภทของรานอาหารแบงตามหนวยงานของรฐ1.1 กระทรวงพาณชย แบงประเภทของรานอาหารเปน 4 แบบโดยจ�าแนกตามการตกแตง
เปนหลกไดแก1.1.1 รานอาหารระดบหร (fine dining)หมายถงรานอาหารทมการตกแตงอยางประณต
สวยงามใชวสดและอปกรณราคาแพงจดอาหารอยางหรหราและการบรการตามมาตรฐานสากล1.1.2 รานอาหารระดบกลาง (casual dining)เปนรานอาหารทมการออกแบบตกแตงพอ
สมควรเนนบรรยากาศสบายๆเปนกนเองราคาอาหารปานกลางและการบรการไมมพธรตองมากนก1.1.3 รานอาหารทวไป (fast dining) เปนรานอาหารทมการออกแบบตกแตงแบบเรยบ
งายสะดวกรวดเรวทนสมยเนนบรการอาหารจานดวนมรายการอาหารจ�ากดและหมนเวยนลกคาไดปรมาณมาก
1.1.4 รานรมบาทวถ (kisok)เปนรานทมการออกแบบตกแตงแบบงายๆเนนอาหารจานเดยวสามารถปรงไดงายและรวดเรวโดยเปนธรกจขนาดยอยทมเจาของรานเปนพอครวเอง
1.2 กระทรวงสาธารณสข ส�านกงานโครงการสขาภบาลอาหาร กรมอนามยกระทรวงสาธารณสขไดใหความหมายของรานอาหารประเภทตางๆโดยจ�าแนกเปน5ประเภทคอ
1.2.1 หองอาหารในโรงแรมหมายถงรานอาหารทตงอยภายในโรงแรม1.2.2 ภตตาคารหมายถงรานอาหารทมขนาดใหญ2คหาขนไปทรบประทานอยภายใน
อาคารพนกงานแตงกายดวยเครองแบบ1.2.3 สวนอาหารหมายถงรานอาหารทมขนาดใหญสวนใหญรบประทานอาหารอยนอก
อาคารบรรยากาศเปนแบบธรรมชาตพนกงานแตงกายดวยเครองแบบ
Page 7
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
9-7การจดบรการอาหารในรานอาหารและภตตาคาร
1.2.4 รานอาหารทวไปหมายถงรานอาหารขนาดเลก1-2คหาทรบประทานอาหารอยภายในอาคาร สวนใหญเปนอาหารประจ�าถนหรอเปนอาหารเฉพาะอยาง เชนขาวแกงกวยเตยวขาวมนไก ขาวหมแดงสมต�า
1.2.5 รานเครองดม ขนมหวาน หรอไอศกรมหมายถง รานทจ�าหนายเฉพาะเครองดม ขนมหวานหรอไอศกรมเทานน
2. ประเภทของรานอาหารตามลกษณะของการใหบรการ รานอาหารจ�าแนกตามลกษณะของการใหบรการไดเปน4ประเภทคอ2.1 รานอาหารทมการบรการแบบเตมรปแบบ (fine dining) รานอาหารประเภทนจะมการให
บรการตามมาตรฐานสากลและบรการอาหารและเครองดมทมความพเศษลกษณะของอาหารจะเปนอาหารชาตใดกได ไมจ�ากดวาจะตองเปนอาหารตะวนตกเทานน ทงการบรการและอาหารในรานประเภทนจะ บงบอกถงคณภาพทดโดยจะตกแตงอยางหรหราใชวสดอยางดมคณภาพเครองใชในการรบประทานอาหารเชนชอนสอมจานแกวท�าจากวสดทมคณภาพรานอาหารประเภทนจะมพนกงานจ�านวนมากคอยใหบรการตงแตตอนรบเมอลกคามาถง พาลกคาไปยงโตะซงจะมการส�ารองทนงไวลวงหนา พนกงานจะมความรและทกษะทจ�าเปนในการบรการไมวาจะเปนความรเรองอาหารหรอความรเรองเครองดมสามารถอธบายความเปนมาของอาหารเครองปรงทใชในอาหารและมความรความเขาใจในเรองของเครองดมตางๆการบรการมพธรตองและธรรมเนยมปฏบตตามแตละประเภทของอาหารอยางเครงครด สวนมากลกคาทเขามาใชบรการจะมาในโอกาสพเศษเชนวนคลายวนเกดวนส�าคญตางๆหรอเมอตองเลยงรบรองราคาส�าหรบอาหารและบรการในรานอาหารประเภทนจะคอนขางสงและมการคดคาบรการ(servicecharge)รอยละ10เนองจากมตนทนการด�าเนนงานทสงและใชบคลากรจ�านวนมากรานอาหารแบบนสวนใหญจงอยในโรงแรมปจจบนมรานอาหารประเภทนทเปนลกษณะเปนรานเดยว(stand-alone)คอเนอทใชงานไมอยภายในอาคารหรอสงปลกสรางอนๆมากขนเรอยๆ
2.2 รานอาหารทมการบรการแบบกงเตมรปแบบ (casual dining) รานอาหารประเภทนจะใหบรการแบบกงเตมรปแบบ มพนกงานคอยบรการเชนเดยวกบรานอาหารทมการบรการแบบเตมรปแบบแตคณภาพของการบรการและความพเศษของอาหารดอยกวากลาวคอผใหบรการมความเปนกนเองกบลกคาไมเครงครดในพธรตองและธรรมเนยมปฏบตมากนกสวนมากอาหารเปนประเภททลกคารจกดไมตองการค�าอธบายจากผใหบรการ การแตงรานจะท�าเพอใหเกดความรสกสบายและเขาถงไดงาย เหมาะกบการพาเดกและครอบครวไป รานอาหารแบบนจะเขาถงกลมลกคาไดงายกวา และลกคาสามารถมาใชบรการไดบอยกวารานอาหารทมการบรการแบบเตมรปแบบการตกแตงรานใชวสดทราคาไมแพงมากแตเนนทความคงทนถาวรเพราะปรมาณการใชงานจะสงกวารานอาหารทมการบรการแบบเตมรปแบบราคาส�าหรบอาหารและบรการในรานอาหารประเภทนเปนระดบกลางๆราคาจะไมต�ามากเพราะยงตองมคาใชจายในการด�าเนนงาน ตวอยางของรานอาหารทมการบรการแบบกงเตมรปแบบ ไดแก สวนอาหาร หรอ รานอาหารทอยตามหางสรรพสนคา
Page 8
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
9-8 การจดบรการอาหารในสถาบน
รานอาหารประเภทนอาจจะหมายรวมถง คาเฟ (cafe) ถาแปลความหมายตรงตวหมายถงรานกาแฟ แต คาเฟ สามารถหมายถง รานอาหารแบบกงเตมรปแบบ แตใหบรการเนนเครองดมเปนหลกมากกวาความหลากหลายของรายการอาหารรานอาหารประเภทนเปดบรการใหลกคาเขาไปใชบรการและนงนานเทาไหรกได
2.3 รานอาหารแบบบรการอยางรวดเรว (quick service หรอ fast casual restaurant) รานอาหารประเภทนเปนรานอาหารทมการตกแตงแบบพนๆ และธรรมดา สวนใหญลกคาจะตองเดนไปสงอาหารทเคานเตอรสวนรายการอาหารจะตดไวดานบนกระดานเหนอเคานเตอรรายการอาหารจะมจ�านวนคอนขางจ�ากด แตเปนอาหารทลกคาคนเคย ลกษณะเดนคอ ความรวดเรวในการปรงอาหาร อาหารบางสวนมการท�าไวกอนแลวและราคาของอาหารไมแพงส�าหรบอาหารตะวนตกสวนใหญจะเปนอาหารประเภทแซนดวชหรอแฮมเบอรเกอร สวนรานอาหารตะวนออกจะเปนรานขายกวยเตยว รานขายขาวแกง รานอาหารแบบนจะมพนกงานบรการจ�ากดดงนนจงเนนใหลกคาบรการตนเอง
2.4 รานอาหารแบบเคลอนยายได (mobile restaurant)มไดหลายรปแบบเชนรานอาหารรมบาทวถรานอาหารทเปนเรอในตลาดน�ารานอาหารในตลาดนดรานอาหารแบบนเปนสถานทบรการอาหารและเครองดมทไมยดตดกบสงปลกสรางถาวร ประเทศไทยมรานอาหารรมบาทวถทท�าอาหารอยางงายๆใหบรการบคคลทวไปทผานไปมาอาจจะมโตะและทนงไวบรการลกคาหรอไมกไดรานอาหารสามารถเกดขนบนเรอเหมอนรานอาหารทเปนเรอในตลาดน�าสวนใหญครวจะอยบนเรอและลกคานงรบประทานบนบกในประเทศตะวนตกนยมรถบรรทกขายอาหาร(foodtruck)ซงเปนรถบรรทกทครบครนไปดวยอปกรณครว ท�าอาหารไดหลากหลายรปแบบ ลกคาจะซออาหารจากหนาตางดานขางของรถและสวนใหญจะยนรบประทานอยบนบาทวถรานอาหารแบบเคลอนยายไดยงมอกหนงประเภทคอรานอาหารชวคราวหรอทเรยกวาpop-uprestaurantรานอาหารแบบนเปดขนชวคราวและใชสถานททแปลกออกไปเพอดงดดลกคาเชนในหองแสดงงานศลปะในพพธภณฑรานอาหารอาจจะถกจดขนเพยง1วนหรอ1สปดาหและยายไปใหบรการในสถานทอนๆตอไป
ปจจยหลกในการจ�าแนกประเภทรานอาหารคอลกษณะของการบรการลกษณะของอาหารหรอสนคาทขายซงจะสะทอนในเรองของท�าเลทตงการก�าหนดราคาการตกแตงรานและกลมลกคาทจะเขามาใชบรการ
Page 9
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
9-9การจดบรการอาหารในรานอาหารและภตตาคาร
ตารางท 9.1 ปจจยหลกในการจ�าแนกประเภทรานอาหาร
ประเภทรานอาหาร ราคาขายกลม
ลกคาหลกการด�าเนนงาน
ตนทน
คงท
ตนทน
ผนแปร
จ�านวนบคลากรทใช
ในการด�าเนนงาน
รานอาหารแบบเตมรปแบบ
สง A+ ซบซอนและยงยาก
สง สง ใชบคลากรจ�านวนมาก
รานอาหารแบบกงเตมรปแบบ
สงถงปานกลาง
B+ คอนขางยงยาก ปานกลาง ปานกลาง ใชบคลากรคอนขางมาก
รานอาหารแบบบรการอยางรวดเรว
ปานกลางถงต�า
B-C เรยบงาย ปานกลาง ต�า ใชบคลากรนอย
รานอาหารแบบเคลอนยายได
ปานกลางถงต�า
BและC เรยบงาย ต�า ต�า ใชบคลากรนอยมาก
3. ประเภทของรานอาหารตามลกษณะของอาหารทบรการ รานอาหารตามลกษณะของอาหารทใหบรการม5ประเภทดงน3.1 รานอาหารทขายอาหารทวไปของแตละชาต เชน รานอาหารไทย รานอาหารฝรงเศส
รานอาหารอตาลรานอาหารญปน3.2 รานอาหารประจ�าถน (ethnic cuisine) จะเนนอาหารประจ�าทองถน อาหารพนเมอง เชน
รานอาหารปกษใต รานอาหารเมองเหนอ รานอาหารอตาลแบบโรม หรอรานอาหารฝรงเศสแบบทาง ตอนใตเปนรานอาหารทเฉพาะเจาะจงพนทและมความโดดเดน
3.3 รานอาหารพเศษเฉพาะทาง (specialty food) จะเนนอาหารทมการจดเตรยมแตกตางจากอาหารทวไปเชนมงสวรตอาหารเจอาหารทะเลอาหารชวจตหรอแมคโครไบโอตกสรานขายเนอยางหรอสเตกโดยเฉพาะ
3.4 รานอาหารทแบงตามวธการปรงอาหาร เชน รานสก รานปงยางและรานอาหารทน�าความรทางวทยาศาสตรขนสงมาประยกตกบการปรงอาหารทเรยกวาอาหารโมเลกล(moleculargastronomy)
3.5 รานอาหารนานาชาต เปนอกประเภทหนงของรานอาหารทเปดใหบรการกนอยทวไป รานอาหารนานาชาตมกจะเลอกการบรการแบบบฟเฟตซงเปนการบรการตนเองและคดราคาเหมาจายราคาเดยวใหกบลกคา
4. ปจจยทก�าหนดรปแบบของการใหบรการของรานอาหารแตละประเภทการเลอกลกษณะการบรการใหกบธรกจเพอใหประสบความส�าเรจอยางยงยนตองค�านงถงปจจย
ดงตอไปน4.1 ลกษณะของอาหารรายการอาหารทใหบรการในรานเปนหนงในปจจยส�าคญทเปนตวก�าหนด
ลกษณะและรปแบบการบรการ ลกษณะอาหารบางอยางไมเหมาะสมกบการบรการแบบเตมรปแบบ เชน
Page 10
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
9-10 การจดบรการอาหารในสถาบน
สกหรอชาบ เพราะลกคาทไปใชบรการรานอาหารแบบเตมรปแแบบจะมความคาดหวงการไดรบบรการอยางเตมท แตอาหารอยางสกหรอชาบลกคาจะตองท�าอาหารใหสกบนโตะในหมอไฟดวยตนเองซงจะเหมาะสมกบการบรการแบบกงเตมรปแบบมากกวา
4.2 เวลาทใชในการรบประทานอาหารสวนใหญอาหารมอเชาและมอกลางวนลกคาจะใชเวลาในการรบประทานอาหารไมนานมาก รปแบบการบรการจะเนนความรวดเรวเพอใหทนตอเวลาทมอยอยางจ�ากด ถาเปนอาหารมอค�าจะใชเวลารบประทานนานขน เพราะลกคามาเพอไดรบประสบการณการรบประทานอาหารทมการบรการอยางมพธรตองและธรรมเนยมปฏบต
4.3 จ�านวนลกคาทมาใชบรการ ภตตาคารทมรปแบบการบรการทหรหราและมพธรตองมาก ผใหบรการจะตองใชเวลาในการใหบรการลกคาแตละโตะตามสมควร จงเหมาะกบการใหบรการแบบเตมรปแบบเพอใหการบรการเปนไปไดอยางใกลชดและสามารถดแลลกคาไดอยางทวถง แตในกรณทมลกคาจ�านวนมากเขามาใชบรการพรอมๆ กน ผประกอบการกควรปรบเปลยนรปแบบใหเหมาะสม เพอใหการด�าเนนงานเปนไปไดอยางราบรน
4.4 ท�าเลทตงรานอาหารทตงอยในท�าเลทมราคาแพงเชนอยบนอาคารสงมทวทศนทสวยงามเปนหนงในปจจยทท�าใหผประกอบการสามารถก�าหนดราคาอาหารทสงได เมอราคาอาหารถกก�าหนดไวสงลกษณะการบรการกควรเปนไปในทศทางเดยวกน
สรปรานอาหารควรจะมแนวคดและแนวทางการปฏบตทชดเจนทจะสามารถก�าหนดประเภทของธรกจการใหบรการอาหารใหมความเฉพาะตวเพอสรางความแตกตางในตลาด สงทส�าคญทสดคอการก�าหนดรปแบบลกษณะการบรการเพยงแบบใดแบบหนงเทานนเพอใหเกดความสม�าเสมอในการด�าเนนงานและสรางความประทบใจใหแกลกคา
กจกรรม 9.1.1
1.จงจ�าแนกประเภทของรานอาหารและภตตาคารตามลกษณะการใหบรการและอธบายลกษณะเดนของรานอาหารแตละประเภท
2.จงบอกปจจยทก�าหนดรปแบบของการใหบรการอาหารของธรกจอาหารแตละประเภท
แนวตอบกจกรรม 9.1.1
1. รานอาหารจ�าแนกตามลกษณะของการใหบรการไดเปน4ประเภทคอ1.1 รานอาหารทมการบรการแบบเตมรปแบบ เปนรานอาหารทมลกษณะการใหบรการท
เครงครดกบธรรมเนยมปฏบตมการตกแตงอยางหรหราอาหารมคณภาพทดมากใชบคลากรจ�านวนมากในการด�าเนนงานราคาของอาหารจดอยในระดบสง
1.2 รานอาหารทมการบรหารแบกงเตมรปแบแบผใหบรการมความเปนกนเองกบลกคาไมเครงครดในพธรตองสวนมากอาหารเปนประเภททลกคารจกดการแตงรานสวนมากจะท�าเพอใหเกดความ
Page 11
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
9-11การจดบรการอาหารในรานอาหารและภตตาคาร
รสกสบายและเขาถงไดงาย เหมาะกบการพาเดกและครอบครวไปรบประทานอาหารได ราคาของอาหารอยในระดบปานกลางเขาถงกลมคนสวนใหญได
1.3 รานอาหารแบบบรการอยางรวดเรวเปนรานอาหารทมการตกแตงแบบพนๆและธรรมดามากๆสวนใหญลกคาจะตองเดนไปทเคานเตอรเพอสงอาหารสวนรายการอาหารจะตดไวดานบนกระดานเหนอเคานเตอรรายการอาหารมจ�านวนคอนขางจ�ากดแตเปนอาหารทลกคาคนเคยลกษณะเดนของรานอาหารแบบนคอความรวดเรวในการปรงอาหารอาหารบางสวนมการท�าไวกอนแลวและราคาของอาหารไมแพงมากนก
1.4 รานอาหารแบบเคลอนยายไดเชนรานรมบาทวถอาจจะมโตะและทนงไวบรการลกคาหรอไมกได รานอาหารสามารถเกดขนบนเรอเหมอนรานอาหารทเปนเรอในตลาดน�า สวนใหญครวจะอยบนเรอและลกคานงรบประทานบนบก ในประเทศตะวนตกนยมรถบรรทกขายอาหารซงเปนรถบรรทกท ครบครนไปดวยอปกรณครวท�าอาหารไดหลากหลายรปแบบลกคาจะซออาหารจากหนาตางดานขางของรถและสวนใหญจะยนรบประทานอยบนบาทวถ
2. ปจจยทก�าหนดรปแบบของการใหบรการอาหารของธรกจอาหารแตละประเภทไดแกลกษณะของอาหารเวลาทใชในการรบประทานอาหารจ�านวนลกคาทมาใชบรการและท�าเลทตง
เรองท 9.1.2
การเขยนแผนธรกจส�าหรบรานอาหารและภตตาคาร
หวใจของการท�าธรกจทจะประสบความส�าเรจอยางยงยนคอ การเขยนแผนธรกจทด โดยเฉพาะการเขยนแผนธรกจส�าหรบรานอาหารและภตตาคาร แผนธรกจเปนเครองมอส�าหรบผประกอบการทงทรเรมกอตงกจการและผประกอบการทก�าลงจะขยายกจการโดยประสงคจะกเงนจากสถาบนการเงนและหาผรวมลงทน แผนธรกจจะชวยผประกอบการตดสนใจ ท�าใหการด�าเนนธรกจเปนไปอยางมเปาหมายและก�าหนดทศทางในการด�าเนนงานทชดเจนซงจะท�าใหผประกอบการสามารถบรรลเปาหมายทตงไวได
แผนธรกจส�าหรบรานอาหารและภตตาคารควรจะตองมสวนประกอบดงน
1. บทสรปผบรหาร เนอความทอยในสวนของบทสรปผบรหาร (executive summary) จะตองรวมถงภาพรวมและ
โอกาสทางการตลาดของธรกจรานอาหารและภตตาคาร รปแบบของผลตภณฑและบรการ เปาหมายทางการเงนวธระดมทนและผลตอบแทนทคาดวาจะไดรบรวมไปถงกลยทธในการด�าเนนงาน
Page 12
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
9-12 การจดบรการอาหารในสถาบน
2. พนธกจรานอาหารและภตตาคาร และวสยทศนของรานอาหารและภตตาคาร พนธกจ (mission) รานอาหารและภตตาคาร หมายถง หนาทโดยรวมของรานอาหารและ
ภตตาคารเปนการตอบค�าถามทวา“รานอาหารและภตตาคารตองการบรรลอะไร”ตวอยางเชนรานอาหารกตองการเปนรานอาหารทนกทองเทยวมาใชบรการเมอมาถงเชยงใหม
วสยทศน(vision)คอเปาหมายของรานอาหารและภตตาคารในชวงเวลาระยะกลางถงระยะยาว(ประมาณ 3-10 ป) โดยมการค�านงถงต�าแหนงของรานอาหารและภตตาคารในตลาดและชวงเวลาท เปาหมายตามวสยทศนบรรลผลส�าเรจ
ตวอยางเชนในระยะเวลา3ปรานอาหารกจะเปนทรจกอยางดในหมทองเทยวโดยผานการตลาดดานตางๆรานอาหารกจะใหบรการอาหารพนเมองทมคณภาพและรกษาไวซงมรดกทางวฒนธรรมอยางครบถวนโดยการใหบรการเทยบเทามาตรฐานสากล
3. ขอบเขตของธรกจ และค�าจ�ากดความ ขอบเขตของธรกจหมายถงธรกจทจะเกดขนในการด�าเนนงานตามการแบงประเภทการจดบรการ
อาหารและเครองดมตวอยางเชนรานอาหารกจดเปนรานอาหารทวไปทใหบรการอาหารประจ�าถนและมการขายของทระลกรวมดวยอาหารสามารถบรโภคไดทงในสถานทและน�าออกนอกสถานท
ค�าจ�ากดความ คอ ค�าอธบาย หรอค�านยามของคณสมบตของธรกจรานอาหารทรานอาหารและภตตาคารตองการจะเปน ตวอยางเชน มการท�าอาหารทองถนภาคเหนอ หมายรวมถงอาหารทสามารถหาไดในจงหวดดงตอไปน เชยงใหม เชยงราย นานพะเยา แพร แมฮองสอน ล�าปาง ล�าพน อตรดตถโดยไมน�าอาหารประจ�าถนอนๆเชนอาหารใตเขามารวมผสมดวย
4. การน�าเสนอบรการและผลตภณฑของธรกจ เปนการน�าเสนอภาพรวมของธรกจอยางยอ เพอใชเปนเครองมอในการวางกลยทธดานอนตอไป
ฟลลปคอตเลอร(PhilipKotler)นกการตลาดไดคดคนแนวคดทเกยวของกบธรกจทใหบรการซงไดแกสวนประสมการตลาด(marketingmix)หรอ7Psดงน
4.1 ดานผลตภณฑ (product) ผลตภณฑเปนสงซงสนองความจ�าเปนและความตองการของมนษยไดคอสงทผขายตองมอบใหแกลกคาและลกคาจะไดรบผลประโยชนและคณคาของผลตภณฑนนๆผลตภณฑสามารถแบงเปน2ลกษณะคอผลตภณฑทจบตองไดและผลตภณฑทจบตองไมไดในธรกจส�าหรบรานอาหารและภตตาคารมผลตภณฑทงสองลกษณะ ผลตภณฑทจบตองไดไดแก อาหารและ เครองดมและผลตภณฑทจบตองไมไดคอการใหบรการลกคา
4.2 ดานราคา (price)หมายถงคณคาผลตภณฑในรปของตวเงนการก�าหนดราคาของอาหารและการใหบรการควรมความเหมาะสมกบระดบการใหบรการกบกลมลกคา ราคายงสงผลตอสถานะและภาพพจนทางการตลาดอกดวย
Page 13
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
9-13การจดบรการอาหารในรานอาหารและภตตาคาร
4.3 ดานชองทางการจดจ�าหนาย (place) จะตองพจารณาท�าเลทตงในบรบทของความเปนรานอาหารโดยค�านงถงระบบสาธารณปโภคตางๆ ทเกยวของกบการด�าเนนงาน เชน ระบบน�าประปาและ น�าทงระบบไฟฟาระบบแกสหงตมการแบงโซนของหนวยงานรฐวาสามารถจ�าหนายเครองดมแอลกอฮอลไดหรอไม เวลาเปดบรการ โดยทวไปท�าเลทตงควรจะเขาถงไดงายสามารถมองเหนไดจากรมถนนและอยบนเสนทางทมรถบรการสาธารณะหรอลานจอดรถ ไมอยใกลสถานททนารงเกยจหรอไมถกตองตามหลกสขาภบาลในแผนสวนนควรจะตองมการระบถงสถานทท�าเลทตงของธรกจและวนเวลาทใหบรการ
4.4 ดานสงเสรมการตลาด (promotion) เปนวธสอสารระหวางธรกจและผใชบรการ โดยม เปาหมายหลกทแจงขาวสารหรอชกจงใหเกดทศนคตและพฤตกรรมการใชบรการตอรานอาหาร รวมถง การวางแนวทางในการท�ากลยทธการตลาด
4.5 ดานบคคล (people) หมายถง บคคลทเกยวของกบธรกจทกดาน ไมวาจะเปนผรวมลงทนคคาทางธรกจผจ�าหนายวตดบ ลกคาผทมาใชบรการและทส�าคญทสดคอบคคลทท�างานในรานอาหารและภตตาคารในสวนนแผนธรกจจะตองแจกแจงจ�านวนผรวมลงทนและประวตโดยยอแสดงรายละเอยดของผจ�าหนายวตถดบทน�ามาใชในราน รายละเอยดการตดตอ การวางแผนในการจบกลมลกคาเบองตนและแบงประเภทของลกคาตามสดสวนทางการตลาด เพอมงเนนการท�ากลยทธการตลาดใหไดตรง เปาหมาย รานอาหารและภตตาคารจะตองประเมนจ�านวนพนกงานในสวนตางๆ ของธรกจ และจดหาบคลากรทมความรความสามารถมาปฏบตหนาทเพอใหธรกจสามารถด�าเนนงานและบรรลเปาหมายทตงไวไดอยางมประสทธภาพ
4.6 ดานการสรางและน�าเสนอลกษณะทางกายภาพ (physical evidence and presentation)
เปนการสรางและน�าเสนอลกษณะทางกายภาพใหกบลกคาผานการตกแตงรานเฟอรนเจอรทใชภายในรานและเครองมอทมไวใชสอยในรานลกษณะของเครองใชในรานอาหารถวยชามชอนสอมแกวน�าผาเชดปากกระดาษเชดปากบรรยากาศลกษณะของสแสงไฟเพลงรวมถงเครองแบบพนกงานการเลอกวสดและรปแบบของการตกแตงรานจะสะทอนภาพลกษณของธรกจและเปนการสรางสญลกษณทางการคาใหลกคาจดจ�า นอกจากนลกษณะทางกายภาพของรานอาหารยงเปนปจจยหลกในการสรางบรรยากาศและสรางประสบการณการรบประทานอาหารของลกคาซงเปนหนงในสาเหตทจะท�าใหรานอาหารและภตตาคารประสบความส�าเรจ
4.7 ดานกระบวนการ (process)ก�าหนดระเบยบวธการและการปฏบตในงานบรการทจะน�าเสนอใหกบลกคาเพอสงมอบการบรการอยางถกตองตามแบบแผนของนโยบายรานอาหารและภตตาคารและท�าใหลกคาเกดความพงพอใจกบผลตภณฑและบรการ
5. แผนการตลาด แผนการตลาดตองชแจงถงกลยทธทใชเพอประชาสมพนธใหลกคารจกและหรอกลบมาใชบรการ
แผนการตลาดควรจะตองมวตถประสงคและงบทางการตลาดทชดเจนเพอใหการด�าเนนงานดานการตลาดมประสทธภาพสงสด
Page 14
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
9-14 การจดบรการอาหารในสถาบน
6. แผนการด�าเนนงาน แผนการด�าเนนงานจะกลาวถง ระเบยบแบบแผนวธการและนโยบายของธรกจ โดยมเนอหาเกยวกบ
โครงสรางรานอาหารและภตตาคารต�าแหนงหนาทและความรบผดชอบในการท�างานโดยละเอยดจ�านวนพนกงานและนโยบายทเกยวของกบงานทรพยากรมนษย เชน การดแลรกษาความสะอาดสวนบคคล มการก�าหนดนโยบายของสวนงานตางๆเชนครวมการก�าหนดแผนงานดานสขาภบาลอาหารกระบวนการจดการวตถดบการจดซอการรบสนคาเขาแผนปฏบตการในหองครวและตารางการท�าความสะอาดของอปกรณเครองใชในครว
ดานบรการมการก�าหนดแผนงานในการด�าเนนงานทวไปขอก�าหนดในการท�าความสะอาดภาชนะอปกรณ ขนตอนและวธการจดโตะ วธการแกไขและการปองกนจดทอาจเกดความผดพลาด รวมทงแผนรบมอฉกเฉนในสถานการณตางๆทอาจจะเกดขนได
7. แผนการเงน การวางงบประมาณในการลงทนเบองตนจะตองค�านงถงจดคมทนระยะคนทนการก�าหนดราคา
และก�าหนดเปาหมายก�าไรอยางชดเจน การวางแผนทางการเงนจะตองมการก�าหนดเปาหมาย 4 ดาน ดงตอไปน
7.1 การก�าหนดจ�านวนเงนลงทน และการประเมนเงนลงทนเบองตนการประเมนงบประมาณในการลงทนเบองตนตองค�านงถงปจจยดงตอไปนแตคาใชจายในการลงทนอาจแตกตางกนไปตามขนาดและลกษณะของกจการ
1)คาเชาอาคารสถานทและคามดจ�าอาคารสถานท2)คาออกแบบตกแตงรานและสงพมพอนๆเชนรายการอาหาร3)คากอสรางและตกแตงภายใน4)คาอปกรณหองครวตามรปแบบของรายการอาหารทจะมไวใหบรการ5)คาอปกรณทใชในสวนงานบรการ โตะ เกาอ จานชาม ชอนสอม แกวน�า ถาดเสรฟ
ผาชนดตางๆทใชในราน6)คาสอประชาสมพนธตามรปแบบในแผนการตลาด7)คาวตถดบเขาคลงเชนอาหารและเครองดม8)คาธรรมเนยมในการขอใบอนญาตทเกยวของ เชน ใบอนญาตจากสรรพสามตเพอการ
ขายเครองดมแอลกอฮอลและยาสบใบอนญาตขายอาหาร9)คาทรพยากรมนษยลวงหนา10)คาสาธารณปโภคหมายถงคาน�าคาไฟคาโทรศพทคาอนเทอรเนต11) คาวสดอปกรณสนเปลอง หมายถง คาใชจายทเกดขนกบสงทใชแลวทง เชน ปากกา
กระดาษในส�านกงานลวดเยบกระดาษ12) เงนทนหมนเวยนส�ารองพอเพยงส�าหรบการด�าเนนงานอยางนอยหกเดอน
Page 15
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
9-15การจดบรการอาหารในรานอาหารและภตตาคาร
13)คาธรรมเนยมในการจดทะเบยนและจดตงบรษท14)คาใชจายในการด�าเนนงานอยางนอยหนงเดอนแรก
7.2 การก�าหนดเปาหมายและระยะเวลาคนทนถารานอาหารไดท�าการลงทนไปทงหมด10,000,000บาทโดยประเมนผลตอบแทนในการลงทนรอยละ20ตอป(ROI=20ตอป)หมายความวาในแตละปธรกจจะท�าก�าไรได2,000,000บาทตอป
สตรการค�านวณ
ระยะเวลาในการคนทน = จ�านวนเงนลงทน
ก�าไรสทธ
แทนคาในสตรไดดงน
ธรกจนจะมระยะเวลาคนทนอยท = 10,000,0002,000,000
= 5
ดงนนระยะเวลาในการคนทน5ป
การก�าหนดระยะเวลาในการคนทนสามารถก�าหนดไดตามเปาหมายของผประกอบการและเปลยนตวแปรอนๆทเกยวของเชนถาจะก�าหนดระยะเวลาคนทนเปนสามปครงกสามารถแทนคาในสมการไดดงน
ระยะเวลาในการคนทน =จ�านวนเงนลงทน
ก�าไรสทธตอป
= 10,000,000
ก�าไรสทธตอป
ก�าไรสทธตอป = 10,000,0003.5
= 2,857,142.86บาท
ดงนน ถาธรกจตองการจะมระยะเวลาในการคนทนภายในสามปครง ก�าไรสทธทควรจะไดตอปคอ 2,857,142.86 บาท หมายถง ผลตอบแทนการลงทนอยทรอยละ 28 ตอป เมอไดผลลพธจากการค�านวณแลวกจะตองประเมนความเปนไปไดในการด�าเนนงานตอไป การก�าหนดกรอบระยะเวลาคนทนมความจ�าเปนและส�าคญตอผทจะลงทนในธรกจหรอการยนขอสนเชอและเงนกจากสถาบนการเงน
7.3 การก�าหนดผลประกอบการและผลก�าไร เมอมจ�านวนเงนในการลงทนแลวกจะตองมการค�านวณระยะเวลาในการคนทนโดยการประเมนยอดขายและก�าไร
Page 16
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
9-16 การจดบรการอาหารในสถาบน
การค�านวณจะตองใชขอมลดงตอไปน1)อตราเฉลยยอดขายของลกคาแตละคนทเขามาใชบรการ(averageguestcheck)โดย
น�าราคาอาหารและเครองดมทก�าหนดไวมาหาคาเฉลยราคาตอการใชบรการ2)จ�านวนลกคาทเขามาใชบรการตอวน3)จ�านวนวนทเปดใหบรการ4)จ�านวนรอบทเปดใหบรการ
การประเมนยอดขาย = อตราเฉลยยอดขายของลกคาแตละคน × จ�านวนลกคาทเขามาใชบรการตอวน
× จ�านวนวนทเปดใหบรการ × จ�านวนรอบทเปดใหบรการ
ตวอยาง อตราเฉลยยอดขายของลกคาแตละคน = 200 บาทจ�านวนลกคาทมาใชบรการตอวน = 80 คนจ�านวนวนทเปดใหบรการเปดทกวน = 365 วนเปดวนละ2รอบ
การประเมนยอดขายของรานน=200×80×365×2=11,680,000ตอปหรอ973,334บาทตอเดอน ผประกอบการจะตองตงอตราก�าไรรอยละ (profitmargin) ไวเปนเปาหมายในการด�าเนนงานเชนตงอตราก�าไรไวทรอยละ20ดงนนก�าไรทไดจากยอดขายคอ194,667บาทตอเดอน
การประเมนยอดขายควรท�าอยางนอย2รปแบบคอการประเมนแบบสถานการณทดทสดและสถานการณทเลวรายทสด และหาคาเฉลยทใกลเคยงกบความเปนจรงมากทสด เพอใหแผนดานการเงนและแผนงานดานการด�าเนนงานเปนไปอยางใกลเคยงกบความเปนจรงมากทสด คาทไดจากการประเมนยอดขายนเปนสงบงชวาธรกจของรานจะสามารถด�าเนนไปไดหรอไม
Page 17
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
9-17การจดบรการอาหารในรานอาหารและภตตาคาร
7.4 การก�าหนดคาใชจายในการด�าเนนงาน และเปาหมายของจดคมทนตอเดอนคาใชจายทเกดขนในการด�าเนนงานธรกจรานอาหารแสดงในตารางท9.2
ตารางท 9.2 คาใชจายทเกดขนในการด�าเนนงานธรกจรานอาหาร
รายจาย จ�านวนเงน (บาท)
คาวตถดบในการท�าอาหาร 340,000
คาเครองดมส�าหรบขาย 123,000
คาน�าแขง 5,000
คาแกสเชอเพลง 3,000
เงนเดอนและคาจาง 200,500
เงนประกนสงคม 20,500
เงนกองทนทดแทน 10,000
คาบรการซกผา 4,000
คาน�าประปา 2,500
คาไฟฟา 1,200
คาโทรศพท 2,300
คาเชาอาคาร-สถานท 50,000
คาพาหนะและคาใชจายในการเดนทาง 3,200
คาเบยประกนภย 8,400
คาโฆษณา 15,000
คาสงเสรมการขาย 6,500
คาธรรมเนยมวชาชพ-จดท�าบญช 4,500
คาธรรมเนยมภาษ 12,000
คาธรรมเนยมอนๆ 5,400
คาเสอมราคา-เครองใชส�านกงาน 3,000
คาเสอมราคา-เครองตกแตงและตดตง 23,000
คาเสอมราคา-อปกรณเครองใชในครว 33,000
คาเสอมราคา-โปรแกรมคอมพวเตอร 3,200
รวมคาใชจาย 879,200
Page 18
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
9-18 การจดบรการอาหารในสถาบน
คาใชจายเหลานเปนคาใชจายทเกดขนในการด�าเนนงานธรกจรานอาหารขนาดประเภทและรปแบบของรานอาหารจะเปนตวก�าหนดใหรานอาหารมคาใชจายแตกตางกนตามมาตรฐานของอตสาหกรรมธรกจการบรการทวไปจะมการควบคมตนทนเพอใหธรกจมผลก�าไรสงสดและบรรลเปาหมายของรานอาหารและภตตาคารเมอคาใชจายตอเดอนเทากบ879,200บาทหมายความวาจะตองมยอดขายอยางนอย879,200บาทจงจะคมทน
8. แผนในอนาคตการวางแผนในอนาคตอาจไมกระทบกบธรกจทก�าลงจะเกดขนมากนกนอกจากจะก�าหนดทศทาง
ของธรกจหลงจากด�าเนนงานมาได3-5ปแตการวางแผนในอนาคตทดจะท�าใหธรกจมจดมงหมายทชดเจนและสามารถใชเปนแรงจงใจในการขอสนเชอหรอกยมเงนจากสถาบนทางการเงนหรอระดมทนจากบคคลทวไปไดแผนในอนาคตอาจรวมถงแผนในการขยายรานแผนในการตอยอดธรกจอนเชนจากธรกจรานอาหารเปนธรกจจดเลยงนอกสถานท หรอการเปดโรงเรยนสอนท�าอาหาร การบรการจดเลยง หรอการบรการสงอาหารถงท การก�าหนดแผนในอนาคตสามารถท�าไดหลายอยาง เชน ก�าหนดโดยระยะเวลาภายใน2ป3ป5ปหรอก�าหนดโดยเปาหมายทางการเงนเชนเมอท�ายอดก�าไรสะสมได1ลาน5ลานหรอก�าหนดเมอมปจจยอนๆเขารวม
9. การวเคราะหโอกาส อปสรรค จดแขง และจดออนของธรกจ การวเคราะหโอกาสอปสรรคจดแขงและจดออนของธรกจ(SWOTanalysis)ค�าวาSWOT
ยอมาจากค�าในภาษองกฤษ4ค�าไดแกS:Strengthหมายถง จดแขงของรานอาหารและภตตาคาร วเคราะหเฉพาะจดแขงภายในราน
อาหารและภตตาคารเทานนW:Weakness หมายถง จดออนของรานอาหารและภตตาคาร วเคราะหเฉพาะจดออนภายใน
รานอาหารและภตตาคารเทานนO:OpportunitiesหมายถงโอกาสภายนอกทเกดขนในตลาดและมผลประโยชนเออตอธรกจT:Threatsหมายถงอปสรรคภายนอกทเกดขนในตลาดและอาจจะกอใหเกดความเสยงตอธรกจ
10. การศกษาความเปนไปไดในการลงทน การศกษาความเปนไปไดในการลงทน (feasibility study) คอการประเมนความเปนไปไดของ
ของธรกจโดยวเคราะหจากปจจยหลายอยางทเขยนไวในแผนธรกจทงแผนการเงนวาเงนลงทนเหมาะสมหรอไม ใชเวลาในการคนทนยาวเทาไหร เงนทนส�ารองหมนเวยนพอเพยงหรอไม สนคาจะเปนทยอมรบและไดรบความนยมจากตลาดหรอไม ตลาดจะใหญพอทจะท�าใหธรกจประสบความส�าเรจอยางยงยนไดหรอไม แผนการด�าเนนธรกจเปนไปไดเพยงใด รวมไปถงการวเคราะห SWOT ผลลพธทไดจากการค�านวณการคนทนของเงนลงทนเบองตน การท�าการวจยดานการตลาด และการวเคราะห SWOT
Page 19
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
9-19การจดบรการอาหารในรานอาหารและภตตาคาร
จะน�ามาประเมนความเปนไปไดของการลงทน การประเมนควรจะท�าอยบนขอเทจจรงและขอมลทเปนปจจบนการประเมนแบบมองในแงดเกนไปอาจจะท�าใหเกดผลเสยกบธรกจไดแตถาประเมนแบบมองแงรายจนเกนไปอาจจะท�าใหเสยโอกาสทางธรกจไดเชนเดยวกน
สรป การเขยนแผนธรกจอยางรอบคอบและลงในรายละเอยดจะสงผลดใหกบการลงทนในธรกจรานอาหารและภตตาคาร เพราะทกปจจยในการด�าเนนงานไดถกพจารณาอยางถถวนแลว แตแผนธรกจทดไมไดหมายความวาธรกจจะประสบความส�าเรจเสมอไป เพราะมเหตและปจจยภายนอกทไมอาจจะควบคมได
กจกรรม 9.1.2
1.จงบอกความส�าคญของแผนธรกจส�าหรบรานอาหารและภตตาคาร2.สวนประสมทางการตลาดมกอยางอะไรบางจงยกตวอยางประกอบ3.ปจจยใดบางทใชในการศกษาความเปนไปไดในการลงทน
แนวตอบกจกรรม 9.1.2
1.แผนธรกจเปนเครองมอส�าคญส�าหรบผประกอบการทรเรมกอตงกจการและผประกอบการทก�าลงจะขยายกจการและประสงคจะขอกเงนจากสถาบนการเงนและหาผรวมลงทน แผนธรกจจะชวยประกอบการตดสนใจและการด�าเนนธรกจใหมเปาหมายและทศทางในการด�าเนนงานทชดเจนซงจะท�าใหผประกอบการถงจดหมายทตงไว
2.สวนประสมทางการตลาดทรจกกนภายใตชอ7P’sนนประกอบไปดวย2.1 ดานผลตภณฑ ในธรกจส�าหรบรานอาหารและภตตาคารมผลตภณฑทง2ลกษณะ
คอผลตภณฑทอาจจบตองไดไดแกอาหารและเครองดมเชนขาวผดกะเพราน�าอญชนและผลตภณฑทจบตองไมไดคอการบรการลกคา
2.2ดานราคา หมายถง คณคาผลตภณฑในรปตวเงน เชน ขาวผดกะเพราราคาจานละ 60บาท
2.3ดานชองทางการจดจ�าหนายจะตองพจารณาในดานท�าเลทตงเชนตงอยในยานสขมวทและเปดรานทกวนตงแต10โมงเชาถงสองทม
2.4ดานสงเสรมการตลาดเชนการท�ารายการพเศษตางๆเชนกน4จาย3หรอสงขาวผดกะเพราไดรบน�าตะไครใบเตยฟร
2.5ดานบคคลบคคลทเกยวของกบธรกจทกๆดานไมวาจะเปนผรวมลงทนคคาทางธรกจผจ�าหนายวตดบลกคาผทมาใชบรการและทส�าคญทสดคอบคคลทท�างานในรานอาหารและภตตาคาร
2.6ดานการสรางและน�าเสนอลกษณะทางกายภาพเปนการสรางและน�าเสนอลกษณะทางกายภาพใหกบลกคา เชน ตกแตงรานดวยไมทงหมด สรางบรรยากาศแบบธรรมชาต เปดเพลงเบาๆสบายๆ
Page 20
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
9-20 การจดบรการอาหารในสถาบน
2.7ดานกระบวนการก�าหนดระเบยบวธการและงานปฏบตในดานการบรการทน�าเสนอใหกบผใชบรการเพอมอบการใหบรการอยางถกตองตามแบบแผนของนโยบายรานอาหารและภตตาคารและท�าใหผใชบรการเกดความพงพอใจกบผลตภณฑและบรการ เชน เมอลกคาเดนเขารานจะตองท�าความเคารพโดยการไหวและกลาวสวสดอยางสภาพ
3. ปจจยหลกทใชในการศกษาความเปนไปไดในการลงทน ไดแก ปจจยทางดานการเงน การค�านวณการคนทนของเงนลงทนเบองตนการท�าการวจยดานการตลาดและการวเคราะหSWOT
เรองท 9.1.3
กฎหมายทผประกอบการรานอาหารและภตตาคารควรร
กฎหมายทผประกอบการรานอาหารและภตตาคารควรรไดแกกฎหมายเกยวกบดานตางๆดงน
1. กฎหมายเกยวกบการจดทะเบยนเพอการจดตงธรกจการจดทะเบยนเพอการจดตงธรกจสามารถแบงออกเปน 2 ลกษณะใหญ คอ การจดทะเบยน
พาณชย และการจดทะเบยนนตบคคล ซงแตกตางกนทเมอจดทะเบยนจดตงธรกจแลวธรกจจะมสถานะเปนบคคลธรรมดาหรอเปนนตบคคล
1.1 การจดทะเบยนพาณชย ลกษณะของธรกจทจดทะเบยนเปนบคคลธรรมดาเปนการไป จดทะเบยนเพอแจงใหรวาเจาของธรกจไดเรมตนประกอบกจการอยางถกตองและเปดเผยมหลกแหลงและสถานทตงของกจการชดเจน มชอปรากฏอยในระบบการคาของประเทศอยางถกตอง เรองภาระตามกฎหมายการท�านตกรรมสญญาและการช�าระภาษเงนไดยงคงเปนไปในนามของเจาของกจการการไป จดทะเบยนจดตงธรกจแบบนเรยกวาจดทะเบยนพาณชยหรอเปนทรจกกนในชอวาทะเบยนการคา
ขนตอนการขอจดทะเบยนไมยงยากและมคาธรรมเนยม 50 บาท ในกรงเทพมหานครไปยน จดทะเบยนพาณชยไดทส�านกงานเศรษฐกจการคลง ฝายปกครอง ส�านกงานเขตทกแหง ในกรณทไมไดอยในกรงเทพมหานครกไปยนจดทะเบยนไดทส�านกงานรานอาหารและภตตาคารบรหารสวนจงหวดของจงหวดทตงกจการ
1.2 การจดทะเบยนนตบคคลลกษณะของธรกจทจดทะเบยนเปนนตบคคลเมอจดตงกจการแลวในทางกฎหมายถอวาตวธรกจนนๆ แยกออกโดยเดดขาดกบความเปนบคคลธรรมดาของเจาของกจการการจะท�าการใดๆ เปนไปในนามกจการทงหมด เหมอนวากจการนเปนอกหนงบคคลทเกดขนมาตามกฎหมายการจดตงธรกจใหมทเปนนตบคคลม2ประเภทคอบรษทจ�ากดและหางหนสวนจ�ากด
Page 21
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
9-21การจดบรการอาหารในรานอาหารและภตตาคาร
สถานททจะไปยนจดทะเบยนบรษทจ�ากดและหางหนสวนจ�ากดถาในเขตกรงเทพมหานครสามารถไปยนจดไดทส�านกงานบรการทะเบยนธรกจหรอทกรมพฒนาธรกจการคาถ.นนทบรอ.เมองจ.นนทบรสวนในตางจงหวดตดตอทส�านกงานพฒนาธรกจการคาจงหวด ซงมอยทกจงหวด ศกษาขอมลเพมเตมไดทเวบไซตของกรมพฒนาธรกจการคาwww.dbd.go.th
2. กฎหมายเกยวกบภาษอากรส�าหรบธรกจ ภาษอากรส�าหรบธรกจไดแกภาษเงนไดบคคลธรรมดาภาษเงนไดนตบคคลและภาษมลคาเพม2.1 ภาษเงนไดบคคลธรรมดากจการรานคาทจดทะเบยนพาณชยตองยนแบบภ.ง.ด.94ในครง
ปแรกและยนแบบภ.ง.ด.90อกครงในครงปหลงหากมรายไดเกน 1,200,000บาทตอปตองยนช�าระภาษมลคาเพมตามแบบภ.พ.30
2.2 ภาษเงนไดนตบคคล หากธรกจจดทะเบยนเปนนตบคคล ตองยนขอเปนผมบตรประจ�าตว ผเสยภาษอากรตอสรรพากรพนททตงของสถานประกอบการ ส�าหรบภาษเงนไดนตบคคล ธรกจทจะ จดทะเบยนเปนหางหนสวนจ�ากดและบรษทจ�ากดตองยนแบบเสยภาษประจ�าปและครงป(ภ.ง.ด.50และ51)ในครงปแรกเพอประมาณการรายไดจากนนเมอสนปจะยนแบบภ.ง.ด.52พรอมสงงบดลและมการตรวจสอบบญชดวยหากมรายไดเกน1,200,000บาทตอปตองยนช�าระภาษมลคาเพมตามแบบภ.พ.30
2.3 ภาษมลคาเพม ถาเปนทะเบยนพาณชยทมรายไดทงปไมถง 1,800,000 บาทตอป ไมตอง จดทะเบยนภาษมลคาเพมแตถามรายไดเกนหรอเปนธรกจทจดทะเบยนเปนนตบคคล(หางหนสวนจ�ากดและบรษทจ�ากด)ตองจดทะเบยนภาษมลคาเพมโดยยนค�าขอจดทะเบยนตามแบบภ.พ.01เพอจะสามารถค�านวณภาษทตองเสยจากภาษขายหกดวยภาษซอ
3. กฎหมายเกยวกบการจางแรงงานกฎหมายเกยวกบการจางแรงงานทเจาของธรกจหรอผบรหารตองท�าความเขาใจคอหลกเกณฑ
ในการท�าสญญาจางหนาทของทงลกจางและของนายจางและการเลกสญญาจางสญญาจางมการก�าหนดคสญญาเปน 2 ฝายคอ นายจาง กบลกจาง ก�าหนดถงสทธหนาทและ
การบอกเลกสญญา การจางลกจางมาท�างานใหแกตนในลกษณะเปนงานประจ�า มการจายคาจางเปน รายระยะเวลาทชดเจน และนายจางมอ�านาจบงคบบญชา ซงถอเปนการจางแรงงานทไมจ�าเปนตองท�าสญญาเพยงแตทง2ฝายไดตกลงกนกเกดสญญาแลว
เมอธรกจไดรบการจดตงไมวาเปนรปแบบบคคลธรรมดาหรอนตบคคล ธรกจตองไปขนทะเบยนประกนสงคมนายจางและลกจางทส�านกงานประกนสงคมในพนทจงหวดทกจการตงอย และมหนาทในการน�าสงเงนสมทบกองทนประกนสงคม โดยเงนทน�าสงแบงออกเปน 2 สวนคอ 1) สวนของลกจาง (ทกคน) โดยหกน�าสงในอตราทส�านกงานประกนสงคมก�าหนดไว และ 2) สวนทนายจางตองจายสมทบเปนจ�านวนเทากบจ�านวนรวมของเงนสมทบในสวนของลกจาง (ศกษาขอมลเพมเตมไดทเวบไซตของกระทรวงแรงงานwww.mol.go.thและเวบไซตประกนสงคมwww.sso.go.th)
Page 22
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
9-22 การจดบรการอาหารในสถาบน
4. กฎหมายเกยวกบภาษปายผประกอบธรกจทตดตงปายใหมหรอแสดงปายใหม จะตองช�าระภาษปายตอเจาพนกงานภายใน
15วนและจะตองยนช�าระภาษปายทกปทยงมการตดตงปายในพนทกรงเทพมหานครสามารถยนขอปายได ณ ส�านกงานเขตทปายนนตดตงอย ส�าหรบตางจงหวดสามารถยนขอปายได ณ ส�านกงานเทศบาลหรอสขาภบาลหรอส�านกงานรานอาหารและภตตาคารบรหารสวนต�าบลซงดแลพนททปายนนตดตงอย
5. กฎหมายทเกยวของกบการจ�าหนายอาหาร 5.1 การปดปายแสดงราคากระทรวงพาณชยไดออกประกาศก�าหนดใหผจ�าหนายปลกอาหารและ
เครองดมตองปดปายแสดงราคาคาบรการใหเหนชดเจนทเปดเผย ณ สถานทจ�าหนาย การฝาฝนมโทษปรบไมเกน10,000บาท
5.2 การสขาภบาลอาหารเนองจากการเปดรานอาหารหรอรานขายอาหารเปนกจการทอาจกอใหเกดอนตรายตอสขภาพผบรโภคหรอกอใหเกดความร�าคาญแกผอยอาศยขางเคยงไดเพอประโยชนในการควบคมหรอก�ากบดแลรานอาหาร กรงเทพมหานครจงไดออกขอบญญตเรองสถานทจ�าหนายและสถานทสะสมอาหารพ.ศ.2545โดยอาศยอ�านาจตามความในพระราชบญญตการสาธารณสขพ.ศ.2535ซงอยภายใตการควบคมดแลของราชการสวนทองถน (กรงเทพมหานคร เทศบาล รานอาหารและภตตาคารบรหารสวนต�าบลและเมองพทยา) ซงหามมใหผใดจดตงรานอาหารในอาคารหรอพนทใดเวนแตจะไดรบ ใบอนญาตหรอหนงสอรบรองการแจงจากส�านกงานเขต ดงนนรานอาหารทตง ณ พนทใดๆ กตามในกรงเทพมหานครตองไปแจงเรองตอฝายสงแวดลอมและสขาภบาลส�านกงานเขตเพอขอรบหลกฐานส�าคญดงน
1)ผประกอบการรานอาหารทมพนทไมเกน 200 ตารางเมตร เมอเปดด�าเนนกจการตองแจงตอพนกงานทองทเพอขอ “หนงสอรบรองการแจง” และเมอประสงคจะเลกกจการหรอโอนกจการใหแกบคคลอนตองแจงใหพนกงานทองถนทราบดวย การยนค�ารองเพอขอรบหนงสอรบรองการแจงมคาธรรมเนยม1,000บาท
2)รานอาหารทมพนทมากกวา 200 ตารางเมตรขนไป เมอไดรบใบอนญาตแลวจงเปดด�าเนนกจการได ใบอนญาตจะมอายหนงป และการขอตออายใบอนญาตจะตองยนค�าขอกอนใบอนญาตสนอายการยนค�าขอเพอขอรบใบอนญาตมคาธรรมเนยม3,000บาท
3)การยนค�าขอใบอนญาต การตออายใบอนญาต และการขอหนงสอรบรองการแจงใหยนไดทสวนราชการตางๆดงน
-ส�านกงานเขตกรงเทพมหานคร(ส�าหรบรานอาหารทตงอยในเขตกรงเทพมหานคร)-ส�านกงานเทศบาล(รานอาหารทตงอยในเขตเทศบาล)-ส�านกงานรานอาหารและภตตาคารการบรหารสวนต�าบล (ส�าหรบอาหารทตงอย
ในเขตรานอาหารและภตตาคารการบรหารสวนต�าบล)-ส�านกงานเมองพทยา(ส�าหรบรานอาหารทตงอยในเขตเมองพทยา)
Page 23
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
9-23การจดบรการอาหารในรานอาหารและภตตาคาร
4)ผประกอบกจการรานอาหารโดยไมมใบอนญาตตองระวางโทษจ�าคกไมเกน6เดอนหรอปรบไมเกน10,000บาท
5)ผประกอบกจการรานอาหารโดยไมมหนงสอรบรองการแจงตองระวางโทษจ�าคกไมเกน3เดอนหรอปรบไมเกน5,000บาท
6)ผประกอบการรานอาหารตองแสดงใบอนญาตหรอหนงสอรบรองการแจงไวโดยเปดเผยและเหนไดงายในบรเวณรานอาหารผฝาฝนตองระวางโทษปรบไมเกน500บาท
ขอก�าหนดดานสขาภบาลอาหารส�าหรบรานอาหารศกษารายละเอยดเพมเตมไดทส�านกสขาภบาลอาหารและน�ากรมอนามยกระทรวงสาธารณสข(www.foodsan.anamai.maph.go.th)
5.3 การเปดรานอาหารมขนตอนดงน5.3.1 ยนค�ารองตอฝายสงแวดลอมและสขาภบาลทส�านกงานเขตทตงของรานอาหารเพอ
ขอรบใบอนญาตหรอหนงสอรบรองแจงจดตงสถานทจ�าหนายอาหารหรอสถานทสะสมอาหาร (ตามแบบสอ.1)ในกรณทท�าตอเนองตองขอตออายใบอนญาตจดตงสถานทจ�าหนายอาหารหรอสถานทสะสมอาหาร(ตามแบบสอ.5)ทกป
หากมการเปลยนแปลงการด�าเนนงานรานอาหาร ผประกอบการตองยนเอกสารหลกฐานใหมในกรณตางๆดงน
1)การบอกเลกกจการตองยนค�าขอบอกเลกการด�าเนนกจการสถานทจ�าหนายอาหารหรอสถานทสะสมอาหารตามแบบสอ.10
2)การโอนกจการ ตองยนค�าขอโอนการด�าเนนกจการสถานทจ�าหนายอาหารหรอสถานทสะสมอาหารตามแบบสอ.11
3)การยายสถานทตงของกจการตองยนค�าขอแกไขใบอนญาตหรอหนงสอรบรองการแจงจดตงสถานทจ�าหนายอาหารหรอสถานทสะสมอาหารตามแบบสอ.12
5.3.2 เจาหนาทตรวจสอบเอกสาร หลกฐานและตรวจสขลกษณะของรานอาหารตาม
เกณฑดานสขลกษณะ สรปผลการตรวจสอบและเสนอใหผอ�านวยการเขตพจารณาออกใบอนญาตหรอหนงสอรบรองการแจง
กรณหนงสอรบรองการแจง เมอเจาหนาทเขตไดรบแจงใหออกใบรบแจง (สอ.2) แกผประกอบการเพอใชเปนหลกฐานในการประกอบกจการตามทแจงไดชวคราวในระหวางเวลาทเจาหนาทเขตยงไมไดออกหนงสอรบรองการแจงถาเจาหนาทเขตตรวจสอบแลวถกตองตามแบบทก�าหนดใหออกหนงสอรบรองการแจงภายใน7วนท�าการนบแตวนทไดรบแจง
กรณใบอนญาตเมอเจาหนาทเขตไดรบค�าขอรบใบอนญาตหรอค�าขอตออายใบอนญาตใหตรวจสอบความถกตองและความสมบรณของหลกฐาน
ในกรณเจาหนาทเขตตรวจสอบแลวพบความไมถกตองตามแบบทก�าหนดใหแจงผประกอบการทราบภายใน 15 วนท�าการ นบแตวนทไดรบค�าขอ เจาหนาทเขตตองออกใบอนญาตหรอมหนงสอแจง ค�าสงไมอนญาตพรอมดวยเหตผลใหผ ขออนญาตทราบภายใน 30 วน นบแตวนไดรบค�าขอ ซงม รายละเอยดถกตองหรอครบถวนตามทก�าหนดในขอก�าหนดทองถน
Page 24
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
9-24 การจดบรการอาหารในสถาบน
5.3.3 เจาหนาทแจงใหผไดรบใบอนญาตมารบพรอมกบช�าระคาธรรมเนยมภายใน15วนนบแตวนทไดรบแจง หากพนก�าหนดแลวไมมารบใบอนญาตหรอไมช�าระคาธรรมเนยม ใหยกเลกการอนญาตนนโดยการช�าระคาธรรมเนยมใหเปนไปตามขอบญญตกรงเทพมหานครเรองคาธรรมเนยมส�าหรบการด�าเนนกจการตามกฎหมายวาดวยการสาธารณสขพ.ศ.2547
5.3.4 ในกรณทใบอนญาตหรอหนงสอรบรองการแจงสญหาย ถกท�าลายหรอช�ารดในสาระ
ส�าคญ ตองยนค�าขอตอเจาหนาททฝายสงแวดลอมและสขาภบาล ส�านกเขตนนๆ เพอขอรบใบแทน ใบอนญาต หรอหนงสอรบรองการแจงภายใน 15 วน นบแตวนทสญหาย ถกท�าลาย หรอช�ารดใน สาระส�าคญพรอมกบเอกสารแจงความ
5.3.5 ผไดรบใบอนญาตหรอหนงสอรบรองการแจง ตองแสดงใบอนญาตในรานอยาง
เปดเผยและเหนไดงายตลอดเวลาทเปดด�าเนนการค�าเตอน- หนงสอรบรองการแจงไมตองยนค�าขอตออายรายปแตตองช�าระคาธรรมเนยมทกป
กอนครบรอบป- ใบอนญาต ตองยนค�าขอตออายใบอนญาตพรอมช�าระคาธรรมเนยมรายปกอนจะ
หมดอาย- กรณทผมายนค�าขอใบอนญาตลาชาเลยวนสนอายเจาพนกงานทองถนจะรบค�าขอ
ตอไวโดยถอวาเปนการคางช�าระคาธรรมเนยมและจะเรยกเกบคาปรบเพมรอยละ20นอกจากนหากธรกจจ�าหนายสราและบหรดวยกตองไปท�าเรองกบส�านกงานสรรพสามตใน
เขตพนททองททธรกจจดทะเบยน เพอท�าเรองขอใบอนญาตจ�าหนายสราประเภทท 3 และใบอนญาตจ�าหนายยาสบอกดวย
กฎหมายทกลาวมานเปนกฎหมายเบองตนทเกยวของกบธรกจรานอาหารโดยตรง ผประกอบการธรกจดานอาหารควรจะตองมความรและท�าความเขาใจกบกฎหมายและปฏบตตามอยางเครงครดเพอใหธรกจด�าเนนงานไปอยางราบรนไมขดตอกฎหมายและเปนธรรมตอทงลกจางและผทมาใชบรการ การละเลยตอขอกฎหมายทเกยวของอาจจะน�ามาซงปญหาตางๆ ไมวาจะเปนการด�าเนนงานหรอดานคาใชจาย เชน คาปรบ ซงจะกลายเปนอปสรรคตอการท�างานและสงผลตอผลประกอบการของธรกจ
กจกรรม 9.1.3
1.จงอธบายความส�าคญของการทผประกอบการรานอาหารและภตตาคารตองรกฎหมาย2.กฎหมายใดบางทผประกอบการรานอาหารและภตตาคารควรร
Page 25
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
9-25การจดบรการอาหารในรานอาหารและภตตาคาร
แนวตอบกจกรรม 9.1.3
1.ผประกอบการธรกจดานอาหารควรจะตองมความรและท�าความเขาใจกบกฎหมายและปฏบตตามอยางเครงครดเพอใหธรกจด�าเนนงานไปอยางราบรนไมขดตอกฎหมายและเปนธรรมตอทงลกจางและผทมาใชบรการการละเลยตอขอกฎหมายทเกยวของอาจจะน�ามาซงปญหาคาใชจายเชนคาปรบซงจะกลายเปนอปสรรคตอการท�างานและสงผลตอผลประกอบการของธรกจ
2. กฎหมายทผ ประกอบการรานอาหารและภตตาคารควรร ไดแก กฎหมายเกยวกบการ จดทะเบยนเพอการจดตงธรกจกฎหมายเกยวกบภาษอากรส�าหรบธรกจกฎหมายเกยวกบการจางแรงงานกฎหมายเกยวกบภาษปายและกฎหมายทเกยวของกบการจ�าหนายอาหาร
Page 26
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
9-26 การจดบรการอาหารในสถาบน
ตอนท 9.2
การบรหารจดการในรานอาหารและภตตาคาร
โปรดอานหวเรองแนวคดและวตถประสงคของตอนท9.2แลวจงศกษารายละเอยดตอไป
หวเรอง 9.2.1การจดการรายการอาหารและการก�าหนดราคาอาหาร9.2.2การจดการทรพยากรบคคลในรานอาหารและภตตาคาร9.2.3การควบคมคณภาพอาหารคณภาพบรการและควบคมการเงน
แนวคด 1.การก�าหนดรายการอาหารและเครองดมเปนสงทส�าคญทสดของธรกจรานอาหารเพราะ
เปนสนคาหลกทน�ารายไดเขาสธรกจ การก�าหนดรายการอาหารและราคาขายจงตองกระท�าอยางเหมาะสมอยบนขอมลทเปนจรงและตองพจารณาจากปจจยตางๆไดแกประเภทของธรกจรานอาหารและภตตาคารการเขาถงวตถดบราคาคณภาพและความสม�าเสมอศกยภาพของพอครวและพนกงานบรการลกษณะทางกายภาพของหองครวและความตองการของตลาด
2.ลกษณะเฉพาะทส�าคญของธรกจรานอาหารอยางหนง คอ การใชแรงงานคนเพองานบรการในสดสวนทสงเมอเปรยบเทยบกบการด�าเนนธรกจดานอนๆ ท�าใหการควบคมคณภาพบรการมความส�าคญอยางมาก การจดการและบรการทรพยากรบคลลในรานอาหารและภตตาคารจงถอเปนเรองมความส�าคญและจ�าเปนตอการอยรอดและประสบความส�าเรจของธรกจ
3.การบรหารธรกจส�าหรบรานอาหารและภตตาคารมความแตกตางจากธรกจประเภทอนเพราะสนคาหลกของธรกจประเภทนสามารถเนาเสยได จงตองมการบรหารจดการทดเพอใหวตถดบทจะน�ามาผลตเปนสนคานนไมเสยหายซงจะกระทบกบผลประกอบการและก�าไรสทธของบรษทการบรหารสนคาคงคลงจงมความส�าคญตอความอยรอดและส�าเรจของธรกจรวมถงการควบคมการบรการผานบคลากรของธรกจ
วตถประสงค เมอศกษาตอนท9.2จบแลวนกศกษาสามารถ1.บอกปจจยในการก�าหนดรายการอาหารได2.อธบายการตงราคาอาหารดวยวธการตางๆได3.อธบายโครงสรางของทรพยากรบคคลในธรกจรานอาหารได4.อธบายแนวทางในการควบคมคณภาพดานตางๆของรานอาหารได
Page 27
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
9-27การจดบรการอาหารในรานอาหารและภตตาคาร
เรองท 9.2.1
การจดการรายการอาหารและการก�าหนดราคาอาหาร
การก�าหนดรายการอาหารและเครองดมเปนสงทส�าคญทสดของธรกจรานอาหารเพราะถอวาเปนสนคาหลกซงน�ารายไดเขาสธรกจ การก�าหนดรายการอาหารและราคาขายจงตองกระท�าอยางเหมาะสมอยบนขอมลทเปนจรงและพจารณาจากปจจยตางๆดงน
1. ปจจยทน�ามาพจารณาในการก�าหนดรายการอาหารและเครองดม1.1 ประเภทของธรกจรานอาหารและภตตาคาร ความสอดคลองของประเภทของธรกจและ
รายการอาหารทจะใหบรการกลาวคอในกรณทประเภทของธรกจเปนรานอาหารแบบเตมรปแบบอาหารทใหบรการกควรจะตองสะทอนถงคณภาพของอาหารความหรหราวตถดบทจะใชและรปแบบการจดจาน
1.2 การเขาถงวตถดบ ราคา คณภาพและความสม�าเสมอ รายการอาหารตองขนอยกบวตถดบในการปรงอาหารเปนหลกวตถดบบางประเภทไมสามารถหาไดตลอดปหรอมราคาทแตกตางกนมากตามแตละฤด
1.3 ศกยภาพของพอครวและพนกงานบรการการวางรายการอาหารตองค�านงถงศกยภาพของพอครว และพนกงานบรการ ผปรงอาหารควรจะตองมความรความเขาในการท�าอาหารตามรายการทจดไวหากรายการอาหารมความสลบซบซอนหรอยากเกนความสามารถของผปฏบตงานครวจะน�ามาซงปญหาในการด�าเนนงานไดสวนพนกงานบรการกตองมความรในรายการอาหารทมไวบรการในรานสามารถบอกเลาและตอบค�าถามของผทเขามาใชบรการได
1.4 ลกษณะทางกายภาพของหองครวอปกรณครวจะมความสมพนธกบรายการอาหารทจดวางเชน ถาตองการขายไกยาง คอหมยาง แตไมมเตายางในครว กไมสามารถปรงอาหารชนดนนได หรอตองการท�าของทอดเชนทอดมนหรอเปาะเปยะแตมเพยง2เตาทไวใชท�าผดไทยและขาวผดซงท�าใหไมเพยงพอตอการใชงาน
การประเมนจ�านวนรายการอาหารจะตองท�าใหสอดคลองกบความสามารถในการเกบวตถดบและอปกรณในการเกบวตถดบเชนตแชเยนตแชแขงหองเกบอาหารแหง
1.5 ความตองการของตลาด กลมลกคาเปนปจจยส�าคญทจะมาก�าหนดรายการอาหาร เพราะกลมลกคาทเขามาใชบรการเปนเครองมออยางดในการชวดความสามารถในการใชจายและสะทอนถงราคาตนทนของวตถดบทจะน�ามาใชในการขายและบรการลกคา
2. วธการก�าหนดราคาขายอาหาร การก�าหนดราคาขายอาหารท�าได2วธคอการตงราคาทไมไดน�าปจจยภายในธรกจมาพจารณา
(subjective pricing approaches) และการตงราคาตามวตถประสงคทตงไว (objective pricing approaches)
Page 28
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
9-28 การจดบรการอาหารในสถาบน
2.1 การตงราคาทไมไดน�าปจจยภายในธรกจมาพจารณาเปนการตงราคาทไมไดน�าปจจยภายในธรกจมาเปนตวตงหรอพจารณาไมวาจะเปนโครงสรางตนทนเปาหมายก�าไรการตงราคาดวยวธนสามารถแบงออกเปน3ประเภทดงน
2.1.1 ตงราคาตามทองตลาดโดยพจารณาวารานอาหารหรอภตตาคารแหงอนมการก�าหนดสนคาและบรการทราคาเทาไหรและตงตามราคากลางทมอยในทองตลาด เชน รานอาหารสวนใหญใน ทองตลาดก�าหนดราคาขาวผดกะเพราไขดาวจานละ40บาทกตงราคาท40บาทเปนตน
2.1.2 ตงราคาใหต�ากวาหรอสงกวาราคาตลาด บางครงการตงราคาใหสงกวาราคาตลาดเพอใหแนใจวาราคาจะสงกวาตนทนการตงราคาแบบนไมไดน�าราคาตนทนของรานอาหารและภตตาคารเขามาพจารณาดวยสวนการตงราคาใหต�ากวาราคาตลาดเพอน�ามาใชเปนกลยทธทางการตลาดเพอเรยกความสนใจของลกคาการตงราคาทงสองอยางนเปนการตงราคาอยางประมาณเพราะผประกอบการไมไดค�านวณตนทน
2.1.3 ตงราคาตามความตองการของผขายเปนการตงราคาโดยความพงพอใจของเจาของธรกจหรอผบรหารการตงราคาวธนผทท�างานดานธรกจรานอาหารและบรการไมแนะน�าใหใช เพราะเปนราคาลอยๆทไมสามารถชวดผลประกอบการหรอใชเปนสงบงชในการบรหารธรกจได
2.2 การตงราคาตามวตถประสงคทตงไว เปนการตงราคาทถกตองและไดรบการแนะน�าใหก�าหนดราคาแบบนอยางกวางขวางกลยทธการก�าหนดราคาเชนนจะมทศทางทชดเจนและมอ�านาจควบคมเหนอธรกจไดเปนอยางด
2.2.1 การก�าหนดราคาตามตนทนแบบรอยละ (food cost percentage)การตงราคาตามตนทนแบบรอยละทตงไวเชนตงไวใหตนทนวตถดบไมเกนรอยละ18ถงรอยละ28โดยเฉลยหากราคาของตนทนวตถดบสงเกนไปอาจจะกอใหเกดผลเสยตอธรกจไดไมวาจะเปนระยะเวลาคมทนผลก�าไรทควรจะไดรบ
สตรการค�านวณตนทนคาวตถดบอาหารแบบรอยละ
ตนทนแบบรอยละ = ตนทนวตถดบ × 100%
ราคาขาย
ตวอยาง ตนทนวตถดบส�าหรบขาวผดกะเพราไขดาวอยท12บาทราคาขายก�าหนดอยท50บาทดงนน
ตนทนแบบรอยละคอ
ตนทนแบบรอยละ =ตนทนวตถดบ×100%
ราคาขาย
= 12×100%50
= 24%
Page 29
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
9-29การจดบรการอาหารในรานอาหารและภตตาคาร
หากผลลพธของตนทนแบบรอยละสงเกนไปเจาของธรกจหรอผบรหารจะตองด�าเนนการใหเหมาะสมการด�าเนนงานสามารถท�าไดหลายรปแบบเชนการตรวจสอบราคาวตถดบอาจจะตองท�าการหาคคารายอนทมราคาตนทนต�ากวาคคาในปจจบนหรอมการปรบเปลยนสตรทใชในการปรงอาหารเมอไดพจารณาแลวไมสามารถท�าได อาจจะตองปรบราคาขายของอาหารใหสงขน แตการท�าเชนนตองค�านงถงความยดหยนของราคากบกลมลกคา
2.2.2 การก�าหนดราคาโดยใชผลประกอบการเปนตวตง การก�าหนดราคาเชนนจะตองมการค�านวณจดคมทนและมการวางเปาหมายผลประกอบการหรอผลก�าไรทชดเจนการก�าหนดราคาแบบนตองท�าความรจกกบโครงสรางตนทน
การค�านวณจดคมทนมสตรดงน
จดคมทน = ยอดขาย - (ตนทนคงท + ตนทนผนแปร)
จดคมทนหมายถงจดทธรกจไมไดท�าก�าไรและไมขาดทนการค�านวณจดคมทนท�าใหทราบราคาต�าสดทตงไดโดยไมขาดทน
ตนทนแบงไดเปน2ประเภทคอตนทนคงท(fixedcost)และตนทนผนแปร(variablecost)
-ตนทนคงท คอ ตนทนทไมเปลยนแปลงไปตามยอดขาย เชน คาเชาอาคารหรอ สงปลกสราง คาสาธารณปโภคพนฐาน คาทรพยากรบคคลทถกบรรจเปนพนกงาน ไมวารานจะมลกคา หรอไมผประกอบการกตองเสยคาใชจายเหลาน
-ตนทนผนแปรคอตนทนทแปรเปลยนไปตามยอดขายถาขายไดนอยตนทนกจะต�าถาขายไดมากตนทนกจะสงตนทนผนแปรของธรกจรานอาหารคอตนทนวตถดบอาหารและเครองดม
ตวอยางธรกจมตนทนคงท2,000บาทและตนทนผนแปร1,000บาทในแตละวนจะตองมยอดขายอยางนอย3,000บาทจงจะท�าใหไมขาดทนแตยอดขายท3,000บาทตอวนกไมไดใหผลก�าไรเมอผประกอบการสามารถพจารณาเปาหมายของธรกจโดยใชขอมลเหลานจะสามารถวางเปาหมายยอดขายใหมากกวา3,000บาทเชนจะขายใหได5,000บาทเพอไดก�าไร2,000บาทตอวนเมอผประกอบการทราบถงจดคมทนแลวจะสามารถพจารณาก�าหนดเปาหมายยอดขายเพอใหไดเปาหมายตามตองการ
2.2.3 การก�าหนดราคาโดยใชโครงสรางของราคาในธรกจโดยใชขอมลธรกจดงตวอยางตวอยาง จ�านวนลกคาตอวน 80 จาน รานเปดใหบรการทกวน ดงนนจงเทากบ 365 วน
และเปดวนละ2จ�านวนรอบสวนรายจายทเปนตนทนคงทของรานอาหารตอเดอนแสดงในตารางท9.3
Page 30
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
9-30 การจดบรการอาหารในสถาบน
ตารางท 9.3 รายจายทเปนตนทนคงทของรานอาหารตอเดอน
รายการตนทนคงท จ�านวนเงน (บาท)
เงนเดอนและคาจาง 200,500
เงนประกนสงคม 20,500
เงนกองทนทดแทน 10,000
คาบรการซกผา 4,000
คาน�าประปา 2,500
คาไฟฟา 1,200
คาโทรศพท 2,300
คาเชาอาคาร-สถานท 50,000
คาพาหนะและคาใชจายในการเดนทาง 3,200
คาเบยประกนภย 8,400
คาโฆษณา 15,000
คาสงเสรมการขาย 6,500
คาธรรมเนยมวชาชพ-จดท�าบญช 4,500
คาธรรมเนยมภาษ 12,000
คาธรรมเนยมอนๆ 5,400
คาเสอมราคา-เครองใชส�านกงาน 3,000
คาเสอมราคา-เครองตกแตงและตดตง 23,000
คาเสอมราคา-อปกรณเครองใชในครว 33,000
คาเสอมราคา-โปรแกรม+คอมพวเตอร 3,200
รวมตนทนคงทตอเดอน 408,200
1) ตนทนคงทตอป=408,200×12=4,898,400บาท2) ประมาณการยอดขายตอป จ�านวนลกคาตอวน 80 จาน รานเปดใหบรการทกวนจงเทากบ
365วนเปดวนละ2จ�านวนรอบดงนนประเมนการขายท80×365×2=58,400จะไดยอดขายตอปท58,400จาน3) ตนทนคงทตอจาน=4,898,400/58,400=83.8หรอ84บาท
Page 31
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
9-31การจดบรการอาหารในรานอาหารและภตตาคาร
4) รายจายทเปนตนทนแปรผนตอเดอนของรานแสดงในตารางท9.4
ตารางท 9.4 รายจายทเปนตนทนแปรผนตอเดอนของราน
รายการตนทนแปรผน จ�านวนเงน (บาท)
คาแกสเชอเพลง 3,000
คาวตถดบในการท�าอาหาร 340,000
คาเครองดมส�าหรบขาย 123,000
คาน�าแขง 5,000
รวมตนทนแปรผนตอเดอน 471,000
ตนทนแปรผนตอป =471,000×12 = 5,652,000 บาทตนทนแปรผนตอจาน =5,652,000/58,400 = 96บาทตอจานตนทนทงหมดตอจาน =84+96 = 180บาทตอจาน
6) ผประกอบการตองการก�าไรรอยละ 30ของตนทนทงหมดตนทนทงหมด 10,550,400บาทก�าไรรอยละ 30 คอ 3,165,120 บาท และคดเปนก�าไรตอจานท 3,165,120/58,400 = 54.19 บาท หรอประมาณ55บาท
7) ผประกอบกจการตงราคาขายตอจานโดยน�าราคาตนทนท180บาทตอจานบวกดวยก�าไรทตองการ55บาทดงนนราคาขายทตองการคอ235บาทตอจาน
นอกจากการค�านวณราคาของอาหารตามตนทนและวตถประสงคทางการคาแลวยงมปจจยอนๆทตองน�ามาพจารณาเชนความยดหยนของราคาความสามารถในการใชจายของกลมลกคาความรนแรงของการแขงขนในตลาดและอ�านาจตอรองของธรกจรานอาหาร
3. การปรบปรงรายการอาหารและราคาขายเมอมการจดรายการอาหารและมการด�าเนนงานแลวควรตรวจสอบรายการอาหารเพอเปลยนแปลง
ใหเหมาะสมกบสภาพธรกจรายการอาหารทขายไมดกควรจะน�าออกจากรายการรายการทขายดกควรจะเกบไวแตอาจจะตองมการปรบราคาตามความเหมาะสมเพอใหไดผลก�าไรสงสด
การประเมนตนทนและก�าไรของรายการอาหาร (menu engineering)เปนเครองมอทส�าคญในการบรหารธรกจเพราะเปนเครองมอทใหขอมลเกยวกบผลก�าไรทไดรบจากแตละรายการอาหารและความนยมของรายการอาหารแตละรายการจดประสงคหลกของการใชการประเมนตนทนและก�าไรของรายการอาหารคอการสงเสรมการขายใหกบรายการอาหารทท�าก�าไรและมความนยมสงสดและหลกเลยงรายการอาหารทใหก�าไรต�าและเปนทนยมนอยทสด เพอจะบรรลเปาหมายน รานอาหารและภตตาคารจะตองค�านวณการประเมนตนทนและก�าไรของรายการอาหารซงตองท�าความเขาใจกบสวนประกอบตางๆดงน
Page 32
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
9-32 การจดบรการอาหารในสถาบน
ก�าไรผนแปร (contribution margins) ธรกจรานอาหารจะนยมใชการคดตนทนแบบรอยละในการบรหารตนทนแตส�าหรบการค�านวณการประเมนตนทนและก�าไรของรายการอาหารจะใชหลกการของก�าไรผนแปรทน�ามาใชในการค�านวณ ก�าไรผนแปรเปนสงทบอกโดยตรงวารายการอาหารแตละรายการ ท�าก�าไรเทาไหรในคาของตวเงนเชนปลากะพงทอดน�าปลาราคา200บาทและราคาตนทนอยท80บาทในขณะทขาวผดหมมราคาขายอยท 100 บาท แตมราคาตนทนอยท 20 บาทหมายความวาตนทนของขาวผดอยทรอยละ20และตนทนของปลากะพงอยทรอยละ40จะเหนไดวาขาวผดหมท�าก�าไรมากกวาปลากะพงทอดน�าปลา แตถาใชก�าไรผนแปรเปนตวค�านวณ ก�าไรของปลากะพงทอดน�าปลาจะอยท 120บาทและก�าไรของขาวผดหมอยท80บาทเมอเปนเชนนการขายปลากะพงทอดน�าปลาจะไดก�าไรมากกวาดงนนธรกจจงควรจะสงเสรมการขายปลากะพงทอดน�าปลาเพราะเปนรายการอาหารทท�าผลไรมากกวารายการอน
การประเมนตนทนและก�าไรของรายการอาหาร ดงแสดงในตารางท 9.5 การค�านวณจะตองใชขอมลดงน
คอลมนA รายการอาหารทงหมดทมอยในรานคอลมนBจ�านวนของรายการอาหารจานนนๆทขายไดเชนขายขาวผดไดกจานในหนงเดอนคอลมนCผลลพธของคาค�านวณความนยมไดจาก=(B/N)×100(ตารางท9.5)คอลมนDราคาตนทน(ราคาวตถดบ)ของรายการอาหารนนๆคอลมนE ราคาขายของรายการอาหารนนคอลมนFก�าไรผนแปรของรายการอาหารค�านวณไดจากการน�าคอลมนEมาลบดวยคอลมนDคอลมนGตนทนรวมของรายการอาหารค�านวณไดจากการน�าคอลมนDมาคณดวยคอลมนBคอลมนHยอดขายรวมของรายการอาหารค�านวณไดจากการน�าคอลมนEมาคณดวยคอลมนBคอลมนLก�าไรผนแปรรวมค�านวณไดจากการน�าคอลมนHมาลบดวยคอลมนGคอลมนNจ�านวนรายการอาหารทงหมดทขายไดภายในหนงเดอนคอลมนMยอดรวมทงหมดของก�าไรผนแปรคอลมนI ยอดรวมทงหมดของตนทนคอลมนO คาเฉลยของก�าไรผนแปรคอลมนQ คาเฉลยของความนยมค�านวณไดจาก(100%/จ�านวนรายการอาหารทมอย)คณดวย
70%คอลมน Pประเมนความนยมของรายการอาหารวาสงหรอต�า โดยเทยบคอลมน C กบคอลมน
QถาคอลมนCมคาสงกวาQหมายความวามความนยมสงแตถาคอลมนCมคาต�ากวาQหมายความวามความนยมต�า
คอลมนRประเมนคาก�าไรผนแปรวาสงหรอต�าโดยเทยบคอลมนFกบคอลมนOถาคอลมนFมคาสงกวาOหมายความวามก�าไรผนแปรสงแตถาคอลมนCมคาต�ากวาQหมายความวามก�าไรผนแปรต�า
Page 33
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
9-33การจดบรการอาหารในรานอาหารและภตตาคาร
ตารางท 9.5 การประเมนตนทนและก�าไรของรายการอาหาร
เมอไดผลความนยมและคาก�าไรผนแปรของแตละรายการอาหารแลวกตองน�ามาประเมนและจดแบงประเภทดงตอไปน
รายการอาหารทมความนยมสงและมก�าไรผนแปรสงจะถกจดประเภทใหเปน“ดาว”รายการอาหารทมความนยมต�าและมก�าไรผนแปรสงจะถกจดประเภทใหเปน“ปรศนา”รายการอาหารทมความนยมสงและมก�าไรผนแปรต�าจะถกจดประเภทใหเปน“แมวว”รายการอาหารทมความนยมต�าและมก�าไรผนแปรต�าจะถกจดประเภทใหเปน“สนข”ผลประเมนทไดจากการประเมนตนทนและก�าไรของรายการอาหารเปนดงนรายการอาหารทควร
จะเกบไวคอรายการอาหารทตกอยในประเภท “ดาว” เพราะมความนยมสงและใหผลก�าไรสงซงท�าใหผลประกอบการของธรกจไปในทางทด ในขณะทรายการอาหารทควรจะจ�าหนายออกคอรายการอาหารทตกอยในประเภท “สนข” เพราะไมท�าก�าไรใหกบธรกจและไมเปนทนยม การทยงมรายการอาหารนอยจะเปนการเพมตนทนการผลตใหกบธรกจโดยรวม ส�าหรบรายการอาหารทตกอยในประเภท “ปรศนา” คอมผลก�าไรสงแตไมเปนทนยมในกลมลกคาจะตองไดรบการสงเสรมการขายเพอกระตนยอดขายและความนยม ในขณะทรายการอาหารทตกอยในประเภท “แมวว” ควรจะตรวจดวาจะท�าอยางไรเพอลดตนทน การผลตเพอเปนการเพมก�าไรผนแปรในรายการอาหารทไดรบความนยมสง
การค�านวณตามแนวคดของก�าไรผนแปรสามารถบอกไดวารายการอาหารแตละรายการท�าผลก�าไรเทาใดความนยมของรายการอาหารนนจะเปนปจจยทจะสงผลตอรายไดและก�าไรของธรกจปจจยทงสองอยางนจงมความส�าคญกบการจดการรายการอาหารในรานอาหารและภตตาคาร
Page 34
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
9-34 การจดบรการอาหารในสถาบน
กจกรรม 9.2.1
1.จงอธบายปจจยในการก�าหนดรายการอาหาร2.การก�าหนดราคาอาหารท�าไดอยางไรบาง
แนวตอบกจกรรม 9.2.1
1.ปจจยในการก�าหนดรายการอาหารในธรกจรานอาหารประกอบดวย ประเภทของธรกจรานอาหารและภตตาคารการเขาถงวตถดบราคาคณภาพและความสม�าเสมอศกยภาพของคนครวและคนบรการลกษณะทางกายภาพของหองครวและความตองการของตลาด
2.การก�าหนดราคาอาหารท�าได2วธคอการตงราคาทไมไดน�าปจจยภายในธรกจมาพจารณาและการตงราคาตามวตถประสงคทตงไว การตงราคาตามวตถประสงคทตงไวเปนวธทไดรบการยอมรบและถอเปนวธทเหมาะสมกบธรกจรานอาหารเพราะจะท�าใหธรกจประสบความส�าเรจอยางยงยน
เรองท 9.2.2
การจดการทรพยากรบคคลในรานอาหารและภตตาคาร
ทรพยากรบคคลเปนหนงในสวนประกอบส�าคญของความส�าเรจอยางยงยนของธรกจรานอาหารและภตตาคารงานทเกยวของกบการบรหารทรพยากรบคคลจะรวมถงการคดสรรพนกงานการฝกอบรมพนกงานและการรกษาและสงวนไวซงพนกงานเพอใหรานอาหารและภตตาคารสามารถด�าเนนงานไปไดและบรรลเปาหมายทตงไว
1. โครงสรางของการบรหารในรานอาหารและภตตาคารการจดบรการอาหารเปนงานทจะตองอาศยบคลากรหลายฝายเพราะเปนงานทมขนตอนมากและ
มรายละเอยดทจะตองระมดระวงเปนพเศษ งานสวนใหญจะเปนลกษณะงานทตองใชฝมอ และมความช�านาญเฉพาะทางโครงสรางบคลากรในธรกจรานอาหารอาจจะแบงไดเปน3ระดบดงภาพท9.1
1.1 ระดบการจดการบคลากรในระดบนจะเปนผก�าหนดนโยบายและเปาหมายของหนวยงานใหสอดคลองกนงานระดบนจะท�าโดยเจาของกจการหรอผบรหารอาวโส
1.2 ระดบหวหนางาน บคลากรในระดบนจะเปนผรบมอบนโยบายและเปาหมายของหนวยงานโดยจะดแลใหการด�าเนนงานอยในทศทางทจะน�าไปสเปาหมายดงกลาว ต�าแหนงงานระดบน ไดแก ผจดการรานอาหารหวหนาพอครว
Page 35
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
9-35การจดบรการอาหารในรานอาหารและภตตาคาร
1.3 ระดบปฏบตงานเปนผทลงมอด�าเนนงานทหวหนาไดมอบหมายไวใหไดแกผชวยพอครวพนกงานบรการพนกงานลางจาน
โครงสรางของทรพยากรบคคลจะแตกตางกนไปตามรปแบบและขนาดของรานอาหาร ในรานอาหารขนาดเลกบคลากรหนงคนอาจจะมหลายหนาทและครอบคลมหลายฝายในขณะทรานอาหารขนาดใหญการแบงหนาทจะมความชดเจนและแบงความรบผดชอบกนโดยสนเชง
ผบรหารหรอเจาของ
แผนกบรการ ส�านกงาน แผนกครว
ผจดการราน หวหนาบาร
บารเทนเดอร
ฝายบญชและจดซอ
ฝายทรพยากรมนษย
ฝายการตลาดและประชาสมพนธ
หวหนาพอครว
ผชวยผจดการราน
พนกงานเสรฟ
ผชวยพอครวพนกงานท�าความสะอาด
ภาพท 9.1 โครงสรางของทรพยากรบคคลในธรกจรานอาหารและบรการ
2. หนาทความรบผดชอบของบคลากรในรานอาหารและภตตาคารการก�าหนดหนาทความรบผดชอบของบคลากรในรานอาหารอยางชดเจนจะท�าใหการด�าเนนงาน
ของธรกจบรรลเปาหมายไดดวยด ในทนจะยกตวอยางหนาทความรบผดชอบบางต�าแหนงงาน ผบงคบบญชาโดยตรงและเนองานทตองปฏบต
2.1 เจาของกจการหรอผบรหารอาวโส มหนาทความรบผดชอบการปฏบตงานทงหมดกบทกแผนกและประสานงานกบทกหนวยทอยในรานอาหารรวมถงวางแผนและก�าหนดนโยบายไมมผบงคบบญชาโดยตรงแตตองดแลผลประโยชนของผถอหนหรอผรวมลงทนและตองมความสมพนธกบทกแผนก
การปฏบตงานของเจาของกจการหรอผบรหารอาวโสคอ1)บรหารและก�ากบดแลงานทกอยางผานหวหนางานตามสายงานตางๆ2)ตรวจสอบการปฏบตงานของแตละฝายโดยจดการประชมรวมกนและเดนตรวจงานอยาง
ทวถง
Page 36
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
9-36 การจดบรการอาหารในสถาบน
3)ประชมหารอกบกรรมการบรหารหรอผถอหนในการวางแผนประมาณการตางๆ เชนนโยบายตางๆงบประมาณในการด�าเนนงานวเคราะหก�าไรขาดทนควบคมคาใชจาย
4)ใหขอเสนอแนะกบหวหนางานและฝายปฏบตการเพอเพมประสทธภาพและประสทธผลในการท�างาน
5)ตดตอและปรกษาคณะท�างานเชนผจดท�าบญชนกกฎหมาย6)ก�าหนดมาตรฐานคณภาพของอาหารและเครองดมเพอการจดซอและทมไวบรการลกคา7)ประเมนแนวโนมของธรกจวางแผนโครงการขยายวางแผนการตลาดและพรอมรบมอ
กบสถานการณในตลาดทอาจเกดการเปลยนแปลงไดตลอดเวลา8)วาจางพนกงานในรานอาหารและภตตาคารพรอมทงประเมนเงนเดอน คาจางและผลงาน
2.2 หวหนาพอครว มหนาทความรบผดชอบในการก�ากบดแลและประสานงานทงหมดทเกยวกบการผลตอาหารควบคมการปฏบตงานโดยผานผชวยหวหนาพอครวผบงคบบญชาโดยตรงคอผบรหารอาวโสหรอเจาของกจการหวหนาพอครวตองมความสมพนธกบฝายอาหารและเครองดมทใหบรการลกคาแผนกจดซอฝายบคคลฝายชางฝายบญช
การปฏบตงานของหวหนาพอครวคอ1)ก�ากบดแลและประสานงานดานการเตรยมอาหารทงหมด2)ส�ารวจและตรวจบรเวณทใชในการประกอบอาหารและพนททอยภายใตการดแลของครว
เพอใหแนใจวาอปกรณตางๆอยในสภาพทท�างานไดดและสงซอมเมอจ�าเปน3)สาธตวธการท�าอาหารหรอคดคนสตรอาหารและแนะน�าการปรงอาหารใหมๆ4)จดท�ารายการอาหารโดยใชอาหารทมอยอาหารตามฤดกาลและความตองการของธรกจ
หรอเปนทนยมขณะนน5)ประชมกบแผนกอนๆในการวางแผนงานลวงหนาถงงานเลยงรบรองหรอความตองการ
พเศษของลกคา6)ตรวจสอบคณภาพอาหารทสงซอจากตลาด และท�างานอยางใกลชดกบแผนกจดซอ
รวมถงตดตามราคาสนคาและวตถดบ7)สมภาษณพนกงานครวทเขามาใหมพรอมกบฝายบคคล8)ตดตามความเคลอนไหวเกยวกบเงนเดอนของพนกงานแผนกครว9)รบผดชอบเกยวกบตนทนของอาหารทงหมด10)รกษามาตรฐานและควบคมคณภาพของอาหารทปรงไวบรการลกคา
2.3 ผจดการรานอาหารมหนาทดแลและรบผดชอบสวนงานดานการบรการทงหมดผบงคบบญชาโดยตรง คอ ผบรหารอาวโส/เจาของราน ต�าแหนงนจะตองมความสมพนธกบแผนกบคคล แผนกบญชแผนกครวแผนกจดซอ
Page 37
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
9-37การจดบรการอาหารในรานอาหารและภตตาคาร
การปฏบตงานของผจดการรานอาหารคอ1)รบผดชอบเรองอาหารเครองดมและงานบรการทงหมดในหองอาหาร2)ควบคมดแลเพอใหแนใจวามจ�านวนพนกงานและอปกรณเครองมอเครองใชเพยงพอตอ
การใหบรการ3)ตรวจบคลกภาพของพนกงานในเรองของความสะอาดเรยบรอยและสขอนามยสวนบคคล4)รบผดชอบในการฝกอบรมพนกงานในดานการบรการ และจดประชมประจ�าวนในการ
ทบทวนขนตอนในการปฏบตงาน5)ดแลตนทนการใหบรการและคดคนกลยทธในการเพมการขายและเพมผลก�าไรใหกบธรกจ6)จดท�ารายละเอยดลกษณะงาน แนวทางในการปฏบตงานส�าหรบต�าแหนงงานตางๆ ใน
ฝายบรการ7)ตดตามเพอใหแนใจวาโครงการและนโยบายตางๆ ทวางไวเปนตามหลกเกณฑและ
มาตรฐานทวางไว8)วเคราะหการด�าเนนงานเรองอาหารและเครองดมเสนอแนะวธการเพมยอดขายและเพม
ประสทธภาพการท�างาน9)ส�ารวจความพงพอใจของลกคาและเสนอทางแกไขเมอมการรองเรยน10)คงไวซงสมพนธภาพทดงามระหวางครวและสวนบรการ11) สมภาษณพนกงานใหมทจะเขามาในสวนของงานบรการ12) ใหก�าลงใจแกพนกงานทท�างานดวากลาวตกเตอนเมอพนกงานท�างานผดพลาด
2.4 พนกงานบารเทนเดอร มหนาทควบคมดแลและปฏบตหนาทในการเตยมและการบรการ เครองดมทกชนดผบงคบบญชาโดยตรงคอผจดการรานอาหารพนกงานบารเทนเดอรตองมความสมพนธกบแผนกจดซอและแผนกครว
การปฏบตงานของพนกงานบารเทนเดอรคอ1)ดแลการเตรยมเปดบารใหพรอมทจะใหบรการ2)ควบคมการเตรยมเครองดมใหเปนไปตามมาตรฐานทก�าหนดไว3)ดแลการเกบเครองดมใหถกตองโดยประสานงานกบผจดการรานอาหารและแผนกจดซอ4)คดคนสตรเครองดมใหมๆและแสวงหาความรเกยวกบเครองดมชนดตางๆ5)ดแลเรองความสะอาดของอปกรณเครองใชทเกยวกบการบรการเครองดม โดยเฉพาะ
ความสะอาดของแกว6)ตรวจสอบคงคลงของเครองดมทมไวบรการใหมอยเพยงพอเสมอ7)รกษาระดบต�าสดและสงสดของคงคลงบาร8)อบรมความรเกยวกบเครองดมใหกบพนกงานบรการ9)ผสมเครองดมดวยความรวดเรวและถกตองตามสตรผสม และตกแตงเครองดมไดอยาง
ถกตอง
Page 38
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
9-38 การจดบรการอาหารในสถาบน
2.5 พนกงานบรการมหนาทความรบผดชอบในการบรการลกคาอยางมประสทธภาพและถกตอง ตามนโยบายของทางรานอาหารผบงคบบญชาโดยตรงคอผจดการรานอาหารพนกงานบรการตองมความสมพนธกบแผนกครว
การปฏบตงานของพนกงานบรการคอ1)เตรยมพนทรบผดชอบใหพรอมบรการ2)จดโตะอาหาร3)รบค�าสงรายการอาหารจากลกคา4)ขายและแนะน�ารายการอาหารและเครองดมใหกบลกคา5)สรางความสมพนธอนดใหกบลกคา6)เกบโตะอาหาร7)เตรยมอปกรณทตองใชในการบรการ ท�าความสะอาด เชดเครองแกว จานชามพบผา
เชดปาก2.6 พนกงานลางจาน มหนาทความรบผดชอบในการรกษาเครองมอเครองใชรวมถงการท�าความ
สะอาดพนทบรเวณครว อปกรณครว และภาชนะทใช ทงในสวนของครวและสวนของฝายบรการ ผบงคบบญชาโดยตรงคอผจดการรานอาหารและหวหนาพอครวต�าแหนงนตองมความสมพนธกบแผนกบรการและครว
การปฏบตงานของพนกงานลางจานคอ1)ดแลความสะอาดและรกษาสขลกษณะของพนทในครวทงหมดและบรเวณทลาง2)ดแลรกษาความสะอาดและสขลกษณะของอปกรณครว เตาอบ หมอ กระทะ เตาทอด
และเครองมออนๆในการท�าอาหารรวมถงการท�าความสะอาดปลองควนในครว3)ดแลรกษาความสะอาดและสขลกษณะของอปกรณทใชบรการคอเครองกระเบองจาน
ชามชอนสอม4)ดแลการเกบขยะและแยกขยะ
การคดสรรบคลากรทจะเขามารวมงานกบรานอาหารและภตตาคารตองท�าอยางมประสทธภาพโดยคดเลอกจากคณสมบตและคณลกษณะทดของพนกงานบรการ
3. คณลกษณะทดของผทจะท�างานบรการ การพฒนาบคลากรมความจ�าเปนตอวชาชพการบรการเพอเพมพนศกยภาพของบคลากรในราน
อาหารและภตตาคารดงนนการบรการทดจะเกดขนจากตวบคคลโดยอาศยทกษะประสบการณความรความสามารถตางๆทจะท�าใหผรบบรการเกดความพงพอใจและตองการกลบเขามาใชบรการอกคณลกษณะทดของผทจะท�างานบรการมดงน
3.1 มจตใจรกงานบรการพนกงานบรการจะท�าหนาทการงานไดดกตอเมอท�าดวยความสมครใจความรกและความชอบทมเททงแรงกายและแรงใจผใหบรการตองมจตใจรกในงานดานบรการ(servicemind)ซงมความหมายดงน
Page 39
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
9-39การจดบรการอาหารในรานอาหารและภตตาคาร
S =Smile ตองมรอยยมE =Enthusiasm ความกระตอรอรนเอาใจใสลกคาR =Responsiveness มความรบผดชอบในหนาททมตอลกคาV =Value ใหบรการลกคาอยางมคณคาI = Impression ใหบรการอยางประทบใจC =Courtesy บรการลกคาอยางสภาพออนโยนE =Endurance ความอดทนการเกบอารมณM =MakeBelieve มความเชอI = Insist การยอมรบN =Necessitate การใหความส�าคญD =Devote การอทศตน
3.2 มความรในงานทใหบรการผใหบรการตองมความรในงานทตนรบผดชอบสามารถตอบขอซกถามจากผรบบรการไดอยางถกตองและแมนย�าในเรองของอาหารและเครองดมทน�าเสนอ รและเขาใจระเบยบนโยบายและวธปฏบตตางๆในรานอาหารและภตตาคารเพอมใหเกดความผดพลาดและความเสยหายนอกจากนยงจะตองขวนขวายหาความรจากแหลงเรยนรทหลากหลายเพอใหมความรเพมขนอยางสม�าเสมอ
3.3 มความชางสงเกต ผท�างานบรการจะตองมลกษณะเฉพาะตวคอเปนคนมความชางสงเกตเพราะหากรบรวาการบรการอยางไรจงจะเปนทพอใจของผรบบรการ กจะท�าใหเกดบรการทดและสรางความประทบใจใหผรบบรการ
3.4 มความกระตอรอรน ซงแสดงถงความมจตใจในการตอนรบ ใหการชวยเหลอแสดงความหวงใยจะท�าใหเกดภาพลกษณทดในการชวยเหลอผรบบรการและท�าใหเกดความประทบใจ
3.5 มกรยาวาจาสภาพ เปนสงทแสดงออกจากความคด ความรสก และสงผลใหเกดบคลกภาพทดเพอใหลกคาหรอผรบบรการมความสบายใจทจะกลบมาตดตอขอรบบรการ
3.6 สามารถควบคมอารมณได งานบรการเปนงานทใหความชวยเหลอแกผอนตองพบปะผคนมากมายหลายชนชน มการศกษาทตางกน ดงนนกรยามารยาทจากผรบบรการจะแตกตางกน เมอผรบบรการไมไดรบบรการตามความตองการ อาจต�าหน พดจากาวราวหรอกระท�ากรยามารยาททไมด ผใหบรการตองควบคมสตอารมณและไมคดถอเอามาเปนเรองสวนตวหรออกในนยหนงคอสามารถแยกเรองงานกบเรองสวนตวออกจากกนได มความรบผดชอบตอการปฏบตตน การวางตนเปนสงส�าคญในงานเพราะจะตองมปฏสมพนธกบลกคาโดยตรง
3.7 มสตในการแกปญหาเฉพาะหนาทเกดขนผใหบรการจะตองสามารถวเคราะหถงสาเหตและคดหาวธในการแกไขปญหาอยางมสตผใหบรการควรจะเลอกทางเลอกทดทสดตามแบบแผนนโยบายของเจาของกจการในการใหบรการแกลกคา
3.8 มทศนคตทดตองานบรการการบรการเปนการชวยเหลอผท�างานบรการเปนผใหจงตองมความคดความรสกทดตองานบรการและเตมใจทจะใหบรการและใหความส�าคญตองานบรการเปนผลให
Page 40
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
9-40 การจดบรการอาหารในสถาบน
งานบรการมคณคาและน�าไปสความเปนเลศ ถาผใดมความคดความรสกไมชอบงานบรการจะท�าใหเกดอปสรรคในการท�างานและเกดความขดแยงในหมเพอนรวมงาน
กจกรรม 9.2.2
จงแสดงโครงสรางของทรพยากรบคคลในธรกจรานอาหารและภตตาคาร
แนวตอบกจกรรม 9.2.2
ผบรหารหรอเจาของ
แผนกบรการ ส�านกงาน แผนกครว
ผจดการราน หวหนาบาร
บารเทนเดอร
ฝายบญชและจดซอ
ฝายทรพยากรมนษย
ฝายการตลาดและประชาสมพนธ
หวหนาพอครว
ผชวยผจดการราน
พนกงานเสรฟ
ผชวยพอครวพนกงานท�าความสะอาด
Page 41
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
9-41การจดบรการอาหารในรานอาหารและภตตาคาร
เรองท 9.2.3
การควบคมคณภาพอาหาร คณภาพบรการ และควบคมการเงน
ธรกจรานอาหารและภตตาคารถอเปนธรกจทเกดขนไดงายจงท�าใหการแขงขนในตลาดสงเพราะมรานอาหารใหมเกดขนตลอดเวลา การควบคมทงคณภาพของอาหารและคณภาพของบรการใหมความสม�าเสมอและคงทจงเปนปจจยส�าคญทจะท�าใหลกคาวางใจและกลบมาใชบรการมค�าพดวา“ความยงยนของธรกจรานอาหารและภตตาคารจะเกดขนไดกจากการกลบมาใชบรการของลกคามากกวาจะเกดจากลกคารายใหมทเขามาใชบรการ” รานอาหารและภตตาคารจงจะตองมแผนปฏบตการดานการควบคมคณภาพอาหารทด
1. การควบคมคณภาพอาหาร ในแผนปฏบตการควบคมคณภาพอาหารควรจะกลาวถงสงตางๆดงตอไปน1.1การคดเลอกบคลากรดานงานครวทมประสบการณสงและมทศนคตทด เปดใจรบกบนโยบาย
ของทางราน มการจดท�าคมอส�าหรบการปรงอาหารอยางละเอยดพรอมรปภาพประกอบเพอการจดจานและมคมอนอยในครวอยเสมอ
1.2จดใหมทดลองปรงอาหารรายการอาหารใหมและจดประชมเพอตชม ลงความเหนถงรสชาตอาหารและการตกแตงจานอาหาร
1.3ใหมการท�าอาหารใหพนกงานสวนบรการชมและไดเหนรปแบบการจดจาน เพราะพนกงานบรการเปนบคคลทจะตองน�าอาหารไปบรการเมอมความเปลยนแปลงหรอแตกตางจากอาหารทเคยไดเหนหรอชมสามารถทกทวงกอนอาหารถงมอลกคาได
1.4จดใหมการสมชมจากทางผบรหารอยเรอยๆเพอกระตนใหฝายครวตนตวอยเสมอ1.5จดใหมการตรวจสอบคณภาพของวตถดบทสงเขามาใชในรานอาหารเปนประจ�า ตรวจสอบ
ขนตอนการเกบรกษาวตถดบใหถกตองตามมาตรฐานอยเสมอ1.6หวหนาพอครวควรจะน�านโยบายมาปฏบตตดตามผลและตรวจผลงานอยางสม�าเสมอ
2. การควบคมคณภาพดานการบรการคณภาพบรการเปนสงทควบคมไดยากเนองจากงานบรการมความไมแนนอนในการผลตงานออก
มาใหไดมาตรฐาน ทงนเพราะงานบรการสวนมากเปนสงทจบตองไดยาก ไมสามารถจดเกบไวได ตองท�าการผลตขณะทลกคามาซอบรการ ในขณะทลกคามาซอบรการและมการสงมอบบรการ ลกคามกจะ ไมสามารถจบตองตวสนคาบรการไดอยางแทจรง ดงนนลกคามกจะใชเกณฑในการวดระดบคณภาพการบรการกอนการตดสนใจซอบรการ4ขอหลกดงน
Page 42
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
9-42 การจดบรการอาหารในสถาบน
2.1 ความนาเชอถอและไววางใจผใหบรการจะตองแสดงความนาเชอถอและไววางใจไดโดยใหบรการไดอยางถกตองตามทไดตกลงกนไวตามความตองการของลกคาอยางตรงตอเวลา
2.2 การใหความมนใจ ผใหบรการตองสรางมนใจใหลกคาโดยปราศจากความเสยงอนตรายโดยการสอผานการบรการทมความสภาพออนนอมและมความรในงานทใหบรการ
2.3 การตอบสนองลกคา การตอบสนองตองมความตงใจและเตมใจใหบรการเพอแสดงถงการเอาใจใสในงานบรการอยางเตมทผานการใหบรการอยางรวดเรวดวยความยนด
2.4 การดแลเอาใจใส การจดเตรยมดแลงานทงกอนการขายระหวางขายและหลงการขายโดยเขาใจถงความตองการของลกคาและถอผลประโยชนสงสดของลกคาเปนส�าคญ
สาเหตทท�าใหการสงมอบการบรการไมมคณภาพ
ขอผดพลาดทเกดจากการสงมอบบรการอนเปนสาเหตทท�าใหธรกจไมประสบความส�าเรจมอย 5ชองวางดงแผนภาพในภาคผนวก
แผนปฏบตการดานการควบคมคณภาพการบรการทดควรจะปฏบตดงน1)จดท�าคมอขนตอนการใหบรการ และธรรมเนยมปฏบตททางรานยดถออยางละเอยด
เผยแพรใหพนกงานบรการท�าความเขาใจ2)จดอบรมดานการบรการอยเสมอ การจดอบรมควรจะควบคมถง ขนตอนการใหบรการ
ความรของอาหารและเครองดมทมใหบรการในราน การจดอบรมดานภาษา ทงภาษาไทยและภาษา ตางประเทศเพอภาพพจนและการสอสารทสภาพ มไมตรจตใหกบลกคา การอบรมดานสขอนามยสวนบคคลรวมถงการสอนแตงหนาการอบรมเรองบคลกภาพในสถานทท�างานและการประพฤตตนใหเหมาะสม
3)ตดตงกลองวงจรปดเปนเครองมอทส�าคญในการปลกจตส�านกของพนกงานบรการโดยใชรวมกบกลยทธการใหรางวลเมอพนกงานบรการสามารถใหบรการไดอยางด
4)จดท�าแบบตรวจสอบการเตรยมรานกอนเปดใหบรการ เพราะการเตรยมตวเปดรานทดจะท�าใหการบรการเปนไปอยางราบรนและอยภายใตความควบคมของผปฏบตงานได
3. การควบคมการเงน การควบคมการเงนเปนสงทจะชวยรกษาผลประโยชนของธรกจไดและมผลกระทบตอผลประกอบการ
ของรานอาหารและภตตาคารการควบคมแบงออกเปนดานตางๆคอการควบคมการเงนโดยใชขอมลทางบญชการควบคมเงนสดและการควบคมตนทนวตถดบ
3.1 การควบคมการเงนโดยใชขอมลทางบญช เปนการมองภาพรวมของการใชจายทเกดขนในธรกจ การมองภาพรวมนจะชวยใหผประกอบการสามารถประเมนสถานภาพดานรายจายได โดยใช หลกเกณฑมาตรฐานทอตสาหกรรมบรการถอเปนหลกดงน
•ตนทนของอาหารอยระหวางรอยละ18ถง28ของตนทนทงหมด•ตนทนของเครองดมอยระหวางรอยละ12ถง18ของตนทนทงหมด•ตนทนของทรพยากรบคคลอยระหวางรอยละ30ถง40ของตนทนทงหมด
Page 43
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
9-43การจดบรการอาหารในรานอาหารและภตตาคาร
•ตนทนของคาเชาสงปลกสรางและอาคารสถานทไมเกนรอยละ7ของตนทนทงหมด•ตนทนของสาธารณปโภค (คาน�า คาไฟ คาโทรศพท) ไมเกนรอยละ 10 ของตนทน
ทงหมดอยางไรกตาม เกณฑขางตนสามารถเปลยนแปลงไดตามขนาดและรปแบบของธรกจสงทส�าคญ
คอการก�าหนดเกณฑทเหมาะสมใหกบธรกจและมการตดตามและตรวจสอบสมดบญชอยเสมอวามตนทนดานใดทสงกวานโยบายทตงไวและหาสาเหตพรอมกบเสนอแนวทางแกไขตอไป
3.2 การควบคมเงนสดการควบคมการเงนในธรกจอาหารเปนเรองทส�าคญมากเพราะเปนธรกจทใชเงนสดมากกวาเงนเชอ ท�าใหตองมรกษาสภาพคลองทางการเงนเพอใหการด�าเนนงานอยางราบรนและรายไดทธรกจรานอาหารจะไดรบเปนรายไดทเปนเงนสด ดงนนจงจะตองมระเบยบและวธปฏบตทเครงครด เพอไมใหเงนรวไหลโดยไมจ�าเปน การควบคมเงนสดสามารถท�าไดหลายวธ เชน การนบเงนแบบทตองมพยานอยางนอยหนงคนหรอการน�าบคคลทสามจากฝายหรอแผนกอนมานบเงนสดและมการเซนชอรวมกนการเขาถงเงนสดไดมเพยงแคบคคลคนเดยวระหวางกะทใหบรการ
ปจจบนมการน�าระบบเทคโนโลยสมยใหมมาใชเปนเครองมอในการควบคมเงนสดทไดรบจาก การขายระบบเทคโนโลยสารสนเทศนจะชวยปองกนการยกยอกเงนและการขโมยได เพราะจ�านวนเงนทไดรบจะตองเปนจ�านวนเดยวกบรายไดจากการขายเปนเงนสดในระบบการขายหรอทเรยกวา point ofsale หรอ ระบบ POS นนเอง การบนทกรายการขาย การยกเลกอาหาร หรอ การเปลยนแปลงค�าสงอาหารแบบเวลาจรง(realtime)ยงใหหลกฐานทเปนลายลกษณอกษรท�าใหยากตอการยกยอกเงนสด
นอกจากน หากเปนระบบเชอมตอกบสนคาคงคลงจะชวยฝายจดซอ สนคาคงคลง และควบคมการสงซอวตถดบไดอยางมประสทธภาพไดอกดวย
3.3 การควบคมตนทนวตถดบ วตถดบและเครองปรงเปนตนทนแปรผนทมสดสวนสงในการประกอบธรกจรานอาหารการทธรกจสามารถดแลควบคมตนทนวตถดบไดกจะท�าใหสามารถควบคมตนทนทใชในรานอาหารได
3.3.1 การตรวจสอบตนทนวตถดบและสนคาคงคลงการซอจากผจดสงสนคาควรก�าหนดใหมการเสนอราคาอยางนอย2–3รายเพอเปรยบเทยบคณภาพและราคาตลอดจนเงอนไขการจดสงระยะเวลาเครดต สนคาบางชนด เชน ผกสด ผลไม ราคาจะขนลงตามฤดกาล มการเปรยบเทยบราคาตองมเอกสารใบสงซอทชดเจนระบน�าหนกชนดประเภทของสนคาราคาตอหนวยราคารวมวนและเวลาในการสงสนคา ระยะเวลาการช�าระเงน มผมอ�านาจลงนามอยางถกตองในการตรวจรบสนคา ผมหนาทตรวจรบตองเขาใจรายละเอยดของสนคาเพอไมใหเกดขอผดพลาดในการตรวจรบคณภาพของสนคาและวตถดบจะตองเปนไปตามหลกเกณฑทรานอาหารและภตตาคารไดวางนโยบายไว
3.3.2 การควบคมปรมาณอาหารทควรจะใชในอาหารหนงจาน การก�าหนดน�าหนกของเนอสตวและปรมาณตออาหารหนงทส�าหรบบรการลกคาตองเปนไปอยางละเอยดและชดเจน เนองจากวตถดบเปนรายจายหลกของธรกจประเภทนความคลาดเคลอนทเกดขนบอยครงอาจจะกระทบกบผลก�าไรของผประกอบการไดเชนจะตองมการก�าหนดวาในแกงปาปลาก�าหนดใหใสปลา250กรมโดยใชปลากโลกรมละ 400 บาท ถาผประกอบอาหารใสปลา 300 กรมซงไมเปนไปตามนโยบายทวางไว จะท�าให
Page 44
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
9-44 การจดบรการอาหารในสถาบน
ตนทนตอจานเพมขนจาก100บาทเปน120บาทธรกจขาดทนทนท20บาทเมอมการก�าหนดปรมาณอาหารแลวจะตองมการตรวจตราอยเสมอวามการปฏบตตามมาตรฐานทตงไวหรอไม
โดยเฉพาะปรมาณของทอาจเกดขนจากการเนาเสยการท�าอาหารผดค�าสงการจดเกบทไมถกตองผกสดผลไมและเนอสตวชนดตางๆท�าใหเกดการเนาเสยไดงายดงนนรานอาหารและภตตาคารควรจะตองมระเบยบและวธการจดเกบสนคาคงคลงชนดตางๆอยางชดเจน เพอปองกนวตถดบจากการเนาเสยนอกจากนฝายครวยงสามารถแจงใหฝายบรการลกคาทราบถงอาหารทมปรมาณสนคาคงคลงจ�านวนมากเพอใหฝายบรการสวนหนาสงเสรมการขายรายการอาหารทมมากเพอทจะขายใหไดกอนจะถงวนหมดอายการลดปรมาณการทงวตถดบเกดขนไดจากการบรหารการจดซอทดการเพมลดปรมาณวตถดบคงคลงจะตองประสานงานกนทกฝายทงฝายครวฝายบรการและฝายจดซอ
การทงวตถดบโดยไมจ�าเปนยงเกดจากการรบค�าสงรายการอาหารจากลกคาทไมถกตองหรอเกดจากความเขาใจผดจากฝายครวหรอฝายบรการหนาราน การสอสารระหวางลกคา ฝายบรการ และฝายครวจะท�าใหธรกจสามารถควบคมตนทนการผลตไดเปนอยางด
กจกรรม 9.2.3
1.จงอธบายแผนปฏบตในการควบคมคณภาพอาหาร2.การควบคมการเงนแบงออกเปนกดานอะไรบาง3.จงชแจงเกณฑในการวดระดบคณภาพการบรการกอนการตดสนใจซอ
แนวตอบกจกรรม 9.2.3
1.แผนปฏบตในการควบคมคณภาพอาหาร1.1 การคดเลอกบคลากรดานงานครวทมประสบการณสงและมทศนคตทด เปดใจรบกบ
นโยบายของทางราน มการจดท�าคมอส�าหรบการปรงอาหารอยางละเอยดพรอมรปภาพประกอบเพอการจดจานและมคมอนอยในครวอยเสมอ
1.2จดใหมทดลองปรงอาหาร รายการอาหารใหมและจดประชมเพอตชมและลงความเหนถงรสชาตอาหารและการตกแตงจานอาหาร
1.3ใหมการท�าอาหารใหพนกงานสวนบรการชมและไดเหนรปแบบการจดจาน เพราะพนกงานบรการเปนบคคลทจะตองน�าอาหารไปบรการเมอมความเปลยนแปลงหรอแตกตางจากอาหารทเคยไดเหนหรอชมสามารถทกทวงกอนอาหารถงมอลกคาได
1.4จดใหมการสมชมจากทางผบรหารอยเรอยๆเพอกระตนใหฝายครวตนตวอยเสมอ1.5จดใหมการตรวจสอบคณภาพของวตถดบทสงเขามาใชในรานอาหารเปนประจ�า
ตรวจสอบขนตอนการเกบรกษาวตถดบใหถกตองตามมาตรฐานอยเสมอ1.6หวหนาพอครวควรจะน�านโยบายมาปฏบตตดตามผลและตรวจผลงานอยางสม�าเสมอ
Page 45
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
9-45การจดบรการอาหารในรานอาหารและภตตาคาร
2.การควบคมการเงนแบงออกเปน3ดานคอการควบคมการเงนโดยใชขอมลทางบญชการควบคมเงนสดและการควบคมตนทนวตถดบ
3.เกณฑในการวดระดบคณภาพการบรการกอนการตดสนใจซอบรการม4ขอหลกดงน3.1ความนาเชอถอและไววางใจ ผใหบรการจะตองแสดงความนาเชอถอและไววางใจได
โดยใหบรการไดอยางถกตองตามทไดตกลงกนไวตามความตองการของลกคาอยางตรงตอเวลา3.2การใหความมนใจ ผใหบรการตองสรางความมนใจใหลกคาโดยปราศจากความเสยง
อนตรายโดยการสอผานการบรการทมความสภาพออนนอมและมความรในงานทใหบรการ3.3การตอบสนองลกคา การตอบสนองตองมความตงใจและเตมใจใหบรการเพอแสดงถง
การเอาใจใสในงานบรการอยางเตมทผานการใหบรการอยางรวดเรวดวยความยนด3.4การดแลเอาใจใสการจดเตรยมดแลงานทงกอนการขายระหวางขายและหลงการขาย
โดยมความเขาใจถงความตองการของลกคาและถอผลประโยชนสงสดของลกคาเปนส�าคญ
Page 46
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
9-46 การจดบรการอาหารในสถาบน
ตอนท 9.3
การพฒนาธรกจรานอาหารใหเกดความยงยน
โปรดอานหวเรองแนวคดและวตถประสงคของตอนท9.3แลวจงศกษารายละเอยดตอไป
หวเรอง 9.3.1การจดการดานการตลาดและการประชาสมพนธรานอาหาร9.3.2การวเคราะหจดแขงจดออนเพอวางแผนและการปรบเปลยนกลยทธ9.3.3ปญหาอปสรรคในการด�าเนนงานรานอาหารและภตตาคารและแนวทางแกไข
แนวคด 1.การตลาดและการประชาสมพนธเปนปจจยส�าคญทจะท�าใหธรกจรานอาหารประสบความ
ส�าเรจบรรลเปาหมายทรานอาหารไดตงไวเนองจากธรกจรานอาหารโดยทวไปจะไมมงบประมาณจ�านวนมากเพอการตลาดและการประชาสมพนธดงนนกลยทธตางๆทจะน�ามาใชในธรกจนจงควรเปนกลยทธทใชทนนอยแตมประสทธภาพสง
2.ในระหวางการด�าเนนการธรกจรานอาหาร แผนและนโยบายทวางไวอาจจะมการเปลยนแปลงไดทงปจจยภายนอกและปจจยภายใน ผประกอบการจะตองคอยตดตามการเปลยนแปลงเหลาน และปรบเปลยนกลยทธในการด�าเนนงานใหทนทวงท เพอ ตอบสนองกบสถานการณตางๆ ทเปลยนไป การวเคราะหปจจยภายนอกและปจจยภายในนนท�าไดโดยอาศยการวเคราะหSWOT
3. ในการประกอบการธรกจรานอาหารนนยอมจะตองมปญหาและอปสรรคของการด�าเนนงาน ผประกอบการควรจะมองเหนปญหาทอาจจะเกดขนและวางแนวทางปฏบตเพอเปนการรบมอกบปญหาทมแนวโนมทจะเกดขน
วตถประสงคเมอศกษาตอนท9.3จบแลวนกศกษาสามารถ1.อธบายเครองมอทางการตลาดทสามารถน�ามาประยกตใชในธรกจรานอาหารได2.อธบายขนตอนในการท�าการตลาดแบบออนไลนได3.ประเมนและวเคราะหจดออนจดแขงโอกาสและอปสรรคทเกยวเนองกบธรกจรานอาหาร
ได4.บอกปญหาและอปสรรคทอาจเกดขนในรานอาหารพรอมทงเสนอแนวทางแกไขได
Page 47
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
9-47การจดบรการอาหารในรานอาหารและภตตาคาร
เรองท 9.3.1
การจดการดานการตลาดและการประชาสมพนธรานอาหาร
1. การจดการดานการตลาดการจดการดานการตลาดมความส�าคญตอการวางแผนและการด�าเนนงานของธรกจรานอาหาร
การจดการดานการตลาดจะตองมการวจยทางการตลาดดานสวนแบงตลาด(marketsegmentation)การแบงกลมทางการตลาด (segmentation)/กลมเปาหมาย (targeting)/ต�าแหนงทางการตลาด (productpositioning)
1.1 การแบงกลมทางการตลาด เปนกระบวนการทจะบงชถงกลมลกคาทจะเปนกลมเปาหมายโดยใชหลกเกณฑตางๆดงน
1)การแบงสวนการตลาดทางภมศาสตร เชนประชากรทอาศยอยในเขตกรงเทพมหานครหรอจ�ากดเขตลงแคบกวาเดม เชน เขตสลม เขตสขมวท หรอประชากรทอาศยในตางจงหวด หรอเขตอ�าเภอเมอง
2)การแบงสวนตลาดประชากรศาสตรโดยใชเกณฑของเพศวยการศกษาสถานภาพสวนบคคล และความสามารถในการใชจายเงนส�ารอง เนองจากรายไดเปนตวแปรส�าคญของพฤตกรรมของ ผบรโภค
3)การแบงสวนแบงทางการตลาดตามหลกจตวทยาโดยใชเกณฑวดจากรปแบบการใชชวตเชนกลมทชอบรบประทานอาหารนอกบานหรอกลมทชอบรบประทานอาหารในบานกลมทชอบลองรานอาหารใหมและไมกลวทจะลอง
4)การแบงสวนการตลาดตามพฤตกรรมและการแสวงหาผลประโยชน อาจแบงเปนกลมทกลบมาใชบรการบอยๆหรอกลมทมองหาการใหบรการอาหารทใหประสบการณทแปลกใหมและแตกตาง
1.2 การแบงกลมลกคา จะตองท�าเพอวางแผนและใชความพยายามทางการตลาดใหเหมาะสมกบแตละสวนตลาด เพราะกลมเปาหมายแตละกลมจะมความแตกตางกนทางดานความชอบความตองการและพฤตกรรมผบรโภคสนคาและบรการของรานอาหารจะตองสมพนธกบกลมเปาหมายทงทางดานความชอบ และความสามารถในการใชจาย เชน ผประกอบการตองการเปดรานอาหารทใหบรการในเวลา กลางวนเปนรานอาหารจานเดยวราคาไมสงมากนกแตมบรรยากาศรานทดสะดวกสบายใกลส�านกงานกลมลกคาทเปนเปาหมายทธรกจตองการ คอ กลมลกคาทอยในเขตธรกจการคา อยในวยท�างาน อายประมาณ 25-40 ป ทมรายไดเปนของตวเองและมความสามารถในการใชจายส�าหรบรบประทานอาหารรกความสะดวกสบาย เมอทราบกลมเปาหมายทชดเจนเชนนแลว การท�าการตลาดและประชาสมพนธส�าหรบรานอาหารนกจะมทศทางทชดเจนและแนนอน
1.3 การวจยทางตลาดดานการวเคราะหคแขงทงทางตรงและทางออม คแขงทางการตลาดสามารถแบงได2ประเภทคอคแขงทางตรงและคแขงทางออม
Page 48
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
9-48 การจดบรการอาหารในสถาบน
คแขงทางตรงหมายถงคแขงทางการตลาดทเสนอสนคาและบรการทเหมอนกนและมกลมเปาหมายลกคาเปนกลมเดยวกน ตวอยางเชน รานกวยเตยวทใหบรการสนคาแบบเดยวกนกบกลม เปาหมายเดยวกน
คแขงทางออมหมายถงคแขงทางการตลาดทมการเสนอสนคาทใกลเคยงกนหรอเหมอนกนแตมกลมลกคาหรอเปาหมายทแตกตางกน เชน รานกวยเตยว กบ รานขาวมนไก ทจบกลมลกคาคนละกลมกน
นอกจากการประเมนสภาพของตลาดและสวนแบงตลาดแลว ผประกอบการควรจะวเคราะหต�าแหนงทางการตลาดของธรกจของตนเองดวย การวเคราะหต�าแหนงทางการตลาดอาจท�าไดโดยการเปรยบเทยบราคาและคณภาพของอาหาร
2. การประชาสมพนธและการสงเสรมการขายของรานอาหารและภตตาคาร เมอไดขอมลจากการวจยดานการตลาดแลวผประกอบการสามารถใชขอมลเหลานมาท�าแผนเพอ
ท�าการประชาสมพนธรานอาหาร และสงเสรมการขายอยางตรงเปาหมายและมประสทธภาพคมคากบงบทใชท�าประชาสมพนธเครองมอทางการตลาดทธรกจรานอาหารสามารถน�ามาประยกตใชไดมหลายประเภทดงน
2.1 การโฆษณา หมายถง การสอสารทตองเสยเงนจายเพอทจะมพนทโฆษณาในสอชนดตางๆสออาจจะเปนหนงสอพมพ นตยสารรายปกษ รายสปดาห หนงสอคมอทองเทยว วทย โทรทศน หรอ สออเลกทรอนกส การจะท�าโฆษณาใหไดผลตองมความถทกลมลกคาจะพบเหนไดสง นนหมายความวาจะตองใชเงนทนหรองบประมาณจ�านวนมากการลงโฆษณาเพยงครงเดยวจะท�าใหสนเปลองงบประมาณหนงสอพมพเปนสอทดมากส�าหรบการเจาะกลมคนทองถนหรอกลมคนทองทการลงโฆษณาในหนงสอพมพควรจะตองมการวางแผนทดเพราะโฆษณาในหนงสอพมพมอายสนและควรจะมการลงอยางตอเนองเปนเวลาอยางนอย7-10วนหนงสอพมพแตละฉบบกมกลมลกคาทแตกตางกนดงนนผประกอบการจงตองเลอกหนงสอพมพฉบบทคาดวากลมลกคาของรานอาหารจะอานส�าหรบสอสงพมพทเปนนตยสารคณภาพของรปภาพและงานกราฟกดกวาเพราะนตยสารมอายการใชงานทยาวนานกวาการลงโฆษณาในนตยสารอาจจะมอายแคหนงเดอนแตคนสวนใหญจะเกบไวนานกวาหนงเดอนส�าหรบการท�าโฆษณาผานสอวทยและโทรทศนนนใชงบในการลงทนทคอนขางสง จงไมเหมาะกบธรกจรานอาหารทมขนาดไมใหญมาก การสงเสรมการขายจะชวยใหเกดการซอขายขนทนทระหวางทยอดขายชะลอตวลงโดยสวนใหญจะสอผานการโฆษณาเครองมอทใชในการสงเสรมการขายเชนคปองของแถมราคาพเศษการสะสมแตมกจกรรมลดแลกแจกแถม
2.2 การสงเสรมการขายทจดซอเชนมเมนอาหารชวคราวตงอยบนโตะเพอสงเสรมการขายทนทโปสเตอรรปภาพอาหารทอยในรานการออกบตรของขวญของแถมหรอสนคาทตดชอของรานอาหารเพอกระตนยอดขายเชนเมอกนอาหารครบ200บาทจะไดรบแกวน�าของทางรานฟร
2.3 การขายตรง เปนการขายทเผชญหนากนโดยตรง เชน มการเชญพนกงานทท�างานในส�านกงานทรานอาหารตงอยมารบประทานอาหารกลางวนหรอแจกแผนพบใบปลวโดยตรงกบผทผานไป
Page 49
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
9-49การจดบรการอาหารในรานอาหารและภตตาคาร
มาแถวนนหรอถารานอาหารมการก�าหนดเปาหมายไปทนกทองเทยวกอาจไปพบกบเจาหนาทในโรงแรมทใหค�าแนะน�ากบนกทองเทยวทมาพกการขายตรงอาจอยในรปแบบของการแจกแผนพบพรอมกบการยนบตรจอดรถในกรณทรานอาหารอยในหางสรรพสนคา การขายตรงยงสามารถท�าไดจากฐานขอมลทรานอาหารไดจดท�าไวหรอรอฐานขอมลจากแหลงอนๆเมอมฐานขอมลแลวกสงขาวสารตางๆทเกยวกบรานไมวาจะเปนการสงเสรมการขายหรอสนคาและบรการใหมๆ ใหกลมเปาหมายไดรบทราบ เชน การสงจดหมายหรอจดหมายอเลกทรอนกสการสงขอความเขาโทรศพทเคลอนทการสงการดวนคลายวนเกดแสดงความยนดเพอใหลกคารสกเปนคนพเศษ
2.4 การประชาสมพนธ เปนการรกษาภาพพจนของรานอาหารกบสาธารณชนทวไปสาธารณชนหมายรวมถง ชมชน รฐบาล ผลงทน ผถอหน การประชาสมพนธรานอาหารอาจท�าไดดวยตวธรกจเองหรอท�าโดยการผานตวแทนทมสมพนธไมตรทดกบสอสงพมพสอวทยโทรทศนและสามารถเลอกสอทตรงกบกลมเปาหมายทเปนลกคาไดอยางมประสทธภาพ การท�างานประชาสมพนธเปนการมพนททเลาเรองราวของธรกจรานอาหารบนสอชนดตางๆ โดยไมมคาใชจาย เชน การสมภาษณลงหนงสอนตยสารหนงสอพมพเพอเพมความตระหนกรเกยวกบรานอาหารปจจบนมสอสงพมพทแจกฟรโดยรานอาหารและภตตาคารและหนวยงานตางๆ เชนรานกาแฟโรงพยาบาลการลงเรองราวของรานในสอสงพมพเหลานไมตองใชงบประมาณสง
2.5 การตลาดแบบพงพาอาศยกนเชนผเขยนบลอก(blog)เกยวกบอาหารนกขาวสายอาหารผประกอบการอาจจะตองเชญคนเหลานใหมารบประทานอาหารทราน โดยทางรานเปนคนดแลคาใชจายเพอใหบคคลเหลานไปเขยนเรองอาหารและการบรการของรานในสอตางๆ ทบคคลเหลานมชองทางนอกจากนผประกอบการยงสามารถประสานงานกบคคาเชนจดงานเลยงอาหารค�าพรอมกบไวนโดยรานอาหารดแลคาใชจายเรองอาหารสถานทและบคลากรคคาใหการสนบสนนคาใชจายเรองเครองดมและเชญสอในสาขาตางๆมารวมงานธรกจรานอาหารยงสามารถท�าการตลาดรวมกบบตรเครดตของธนาคารไดโดยใหสทธประโยชนและเอกสทธกบผถอบตรของธนาคารนนๆเชนลดราคาอาหารและเครองดมเปนอตรารอยละโดยทธรกจรานอาหารจะไดประโยชนจากฐานลกคาทธนาคารมอย
2.6 การตลาดออนไลน เปนสงจ�าเปนทเจาของรานอาหารและนกการตลาดตองท�าความเขาใจและสามารถใชประโยชนใหไดอยางเตมท เนองจากพฤตกรรมของผบรโภคในปจจบนใชชวตกนแบบออนไลนผานทางคอมพวเตอรแทบเลตและสมารทโฟนการท�าการตลาดออนไลนเพอโฆษณารานอาหารมขนตอนส�าคญดงน
ขนตอนท 1การท�าเวบไซตหรอเฟสบกแฟนเพจเพอลงขอมลของรานเปรยบเสมอนวานเปนรายการแสดงสนคาและบรการแบบออนไลนหรอแผนพบแสดงรายละเอยดของราน
ขนตอนท 2การท�าการตลาดผานเครองมอคนหาบนอนเทอรเนต(searchenginemar-keting)เชนGoogleและYahoo!ซงสามารถท�าได2วธคอ
1) Pay Per Click (PPC) คอ สวนของพนทโฆษณาซงอยในหนาแสดงผลการคนหาแตตองจายเงนเมอมการคลกเปดเขาไปดเวบไซตสามารถแสดงผลในล�าดบตนๆไดงายและรวดเรวโดยทไมตองปรบเปลยนโครงสรางในเวบไซต เพยงแคประมลค�าคน (keyword) ทตองการมา PPCจงเปน
Page 50
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
9-50 การจดบรการอาหารในสถาบน
รปแบบการโฆษณาบนหนาแสดงผลการคนหาซงเราตองประมลค�าคนเพอใหโฆษณาของเราไปปรากฏอยเมอมการคนหาในเครองมอคนหาบนอนเทอรเนต(searchengine)ต�าแหนงของโฆษณานนจะถกก�าหนดโดยคาประมลทเรยกวาคาCPC(costperclick)ซงกคอราคาทก�าหนดไวหากมผคลกเขาไปดเวบไซตของเราผานทางตวโฆษณาและตองจายเงนใหกบsearchengine
ระบบโฆษณาแบบPPCเปนทนยมทวโลกในปจจบนมผใหบรการ2แบรนดหลกๆคอGoogleหรอชอทางการคาคอAdWordsและYahoo!หรอชอทางการคาคอsponsoredsearch
2) Search Engine Optimization (SEO)คอการปรบแตงหนาเวบไซตหรอเฟสบกของรานอาหารเพอใหขนไปอยในอบดบตนๆ(หนาแรก)ของGoogleซงจะท�าใหกลมลกคาทเปนเปาหมายคนหารานอาหารไดงายขน
ขนตอนท 3การวางแผนและซอสอออนไลน(onlinemediaplanningandbuying)ซงกคอเวบไซตชอดงทแนะน�ารานอาหารและสถานททองเทยวซงเปนชองทางทสามารถโฆษณารานอาหารไดอยางมประสทธภาพ ปจจบนมเวบไซตประเภทนนบ 10 เวบไซต ทสามารถตดตอเพอลงโฆษณาใน รปแบบเขยนบทความเกยวกบรานอาหารไดไมยากแตอาจจะตองเสยคาโฆษณาใหทางเวบไซต
ขนตอนท 4 การท�าการตลาดเชงเนอหา (contentmarketing) โดยธรรมชาตของลกคาในปจจบน เมอหาขอมลจากเครองมอคนหาบนอนเทอรเนตส�าเรจแลว ถาสนใจรานไหนจะเขาไปคนหาขอมลของรานนนตอจากเวบไซต เฟสบก และบทความวจารณตางๆ ทมอยในโลกออนไลนขณะนน ดงนนการเขยนรววรานอาหารโดยผเขยนบลอกทมชอเสยงจงมอทธพลตอการตดสนใจในขนสดทายของ ผบรโภค
ขนตอนท 5การท�าการตลาดเชงสงคม(socialmediamarketing)เปนขนตอนสดทายในการโฆษณารานอาหารซงมสอหลายชองทางเชนFacebook,Twitter,Instagram,GooglePlus,Foursquareเพอใชเปนชองทางใหลกคาสามารถแบงปนความคดเหนหรอแนะน�ารานอาหารของคณไปใหเพอนๆ และคนทรจก ทงยงสามารถใชเปนชองทางในการสงขาวสารกจกรรมตางๆ ของรานใหลกคาไดอกดวย
การใชเครองมอทางการตลาดไมวาจะเปนเพอการสงเสรมการขายหรอเพอเพมยอดประกอบการหรอเพอสรางความตระหนกรใหกบกลมเปาหมายหรอเพอใหรานอยในกระแสจะตองค�านงถงงบประมาณทแบงไวเพอกจกรรมทางการตลาดกลมเปาหมายทธรกจตองการอยางชดเจนและตองมการก�าหนดผลทคาดวาจะไดรบจากการท�าตลาดอยางชดเจนเพอไมใหงบประมาณสญเปลาโดยใชเหตการตลาดเปนปจจยส�าคญมากทจะท�าใหรานประสบความส�าเรจอยางยงยน ผประกอบการจงไมควรมองขามการวางแผนทางการตลาดทด และมแผนปฏบตอยางตอเนอง ประกอบกบการปรบกลยทธใหทนตอการเปลยนแปลงของตลาดทเกดขนอยางรวดเรว
Page 51
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
9-51การจดบรการอาหารในรานอาหารและภตตาคาร
กจกรรม 9.3.1
1.จงบอกเครองมอทางการตลาดทธรกจรานอาหารสามารถน�ามาประยกตใชได2.จงบอกขนตอนในการท�าการตลาดออนไลนแบบมประสทธภาพ
แนวตอบกจกรรม 9.3.1
1.เครองมอทางการตลาดทธรกจรานอาหารสามารถน�ามาประยกตใชไดไดแกการโฆษณาการสงเสรมการขายการขายตรงการประชาสมพนธการตลาดแบบพงพาอาศยกนและการตลาดออนไลน
2.ขนตอนในการท�าการตลาดออนไลนแบบมประสทธภาพขนตอนท1การท�าเวบไซตหรอเฟสบกแฟนเพจขนตอนท2การท�าการตลาดผานเครองมอคนหาบนอนเทอรเนตขนตอนท3การวางแผนและซอสอออนไลนซงกคอเวบไซตชอดงทแนะน�ารานอาหารและ
สถานททองเทยวขนตอนท 4 การท�าการตลาดเชงเนอหา ดวยการเขยนรววรานอาหารโดยผเขยนบลอกท
มชอเสยงขนตอนท5การท�าการตลาดเชงสงคมผานสอหลายชองทางเชนFacebook,Twitter,
Instagram,GooglePlus,Foursquare
เรองท 9.3.2
การวเคราะหจดแขง จดออน เพอวางแผนและปรบเปลยนกลยทธ
การวเคราะหจดแขงจดออนโอกาสและอปสรรค(SWOTanalysis)เปนการประเมนปจจยทง4ดานทจะมผลกระทบตอธรกจรานอาหาร
เมอประเมนจดแขงและจดออนของรานอาหารผประกอบการจะตองประเมนดวยความจรงใจและซอตรงการประเมนจดแขงและจดออนแบบทมองโลกในแงดเกนหรอมองในแงรายเกนไปจะท�าใหไดขอมลทคลาดเคลอนและท�าใหวางกลยทธในการด�าเนนงานผดพลาดไดการมองขามจดออนโดยประเมนวาเปนสงทสามารถแกไขไดโดยไมเผชญหนากบความเปนจรงอาจจะกอใหเกดความเสยหายกบธรกจในภายภาคหนาได
Page 52
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
9-52 การจดบรการอาหารในสถาบน
ภาพท 9.2 ภาพแสดงการวเคราะหโอกาส อปสรรค จดแขง และจดออนของธรกจ
1. จดแขงของรานอาหารและภตตาคาร จดแขงของรานอาหารเปนปจจยภายในของรานอาหารทเปนขอดหรอขอไดเปรยบทแตกตางจาก
คแขงและเปนเอกลกษณตวอยางจดแขงของรานอาหาร-รานอาหารและภตตาคารมท�าเลทดทตงของรานทอยในแหลงทผคนพลกพลานใกลส�านกงาน
จ�านวนมาก-รานอาหารและภตตาคารมบคลากรทมความรความสามารถและประสบการณในการด�าเนนงาน-รานอาหารและภตตาคารมการตกแตงรานทแตกตางจากรานอนๆทเปนค แขง สราง
ประสบการณแปลกใหมใหกบลกคาทยงไมเหมอนใครแนวกลยทธ เมอมท�าเลทดอยแลวผประกอบการควรจะตองค�านงถงระยะเวลาและสญญาการเชา
เพราะถาสญญาไมรดกมหรอไมมการตอสญญาทชดเจนอาจจะท�าใหกระทบกบธรกจไดส�าหรบบคลากรทมความรความสามารถในรานอาหารและภตตาคารอยแลว กควรจะวางนโยบายทเออใหบคลากรเหลานอยกบรานอาหารและภตตาคารเปนระยะเวลายาวขน
2. จดออนของรานอาหารและภตตาคาร จดออนของรานเปนปจจยภายในของรานทเปนขอดอยหรอขอเสยเปรยบทตองการความสนใจเปน
พเศษจากผบรหารและเปนสวนทตองปรบปรงตวอยางจดออนเชน-เนองจากเปนรานใหมยงไมเปนทรจกของลกคาและตองพงบรษทอนในการท�าตลาด-ความสมพนธระหวางรานอาหารและภตตาคารกบคคายงตองใชเวลาในการพฒนา
Page 53
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
9-53การจดบรการอาหารในรานอาหารและภตตาคาร
-บรเวณทตงของธรกจไมมทจอดรถ-การเขาออกพนกงานระดบปฏบตการคอนขางสงแนวกลยทธ ผประกอบการจะตองเรงสรางสมพนธไมตรทงกบคคาและกบลกคา เมอเรมด�าเนน
งานผประกอบการจะตองเรมเกบขอมลลกคาดวยตนเองเพอเปนการพงพาตนเองในการท�าประชาสมพนธ/สงเสรมการขายไปยงลกคาจากฐานขอมลของตนเองเมอไมมทจอดรถไวบรการผประกอบการจะตองหาพนกงานส�าหรบน�ารถไปจอดหรอหาทจอดรถส�ารองทไมไกลจากตวรานอาหารมาก
ทงจดออนและจดแขงของรานอาหารเปนปจจยภายในดงนนการตดสนใจขนอยกบผประกอบการเชน อาคารสถานททธรกจตองการเชาเพอเปดใหบรการเรยกเกบคาเชาในราคาทคอนขางต�า ซงจะเปน จดแขงของรานอาหารแตสงทมากบคาเชาราคาไมสงมากคอไมมทจอดรถซงเปนขอเสยทส�าคญเมอเปนเชนนกจะตองเปรยบเทยบระหวางขอดและขอเสย เพราะถาการทไมมทจอดรถเปนปจจยทท�าใหลกคาไมมาใชบรการทรานอาหาร ไมวาคาเชาอาคารสถานทจะไมสงมาก แตไมมลกคาเขาใชบรการกเปนปจจยทน�าธรกจไปสความลมเหลวได
3. โอกาสของรานอาหารและภตตาคาร โอกาส คอ สถานการณตางๆ ทอาจจะเกดขนไดและสงผลในทางบวกใหกบธรกจ โอกาสถอวา
เปนปจจยภายนอกการประเมนโอกาสควรจะอยบนกรอบของความเปนไปไดและจะตองค�านงถงสงทจะเกดขนตามมาดวยเชนกน ถาพฤตกรรมผบรโภคเปลยนเปนการออกมารบประทานอาหารนอกบานมากขน นบวาเปนโอกาสของธรกจ แตในขณะเดยวกนกมผประกอบการรายอนทเหนโอกาสนเชนเดยวกนท�าใหมคแขงในตลาดเพมมากขน ผประกอบการจงตองมแผนรองรบในการท�าตลาดเพอทจะคงไวซงสวนแบงทางการตลาด
ตวอยางโอกาสเชน-คานยมของผบรโภคทหนมารบประทานอาหารนอกบานมแนวโนมเพมสงขน-การปรบเงนเดอนขนต�าท�าใหผบรโภคมเงนในการใชจายมากขน-ยงมชองวางในตลาดทจะขายอาหารประเภทนเพราะเปนอาหารแนวใหมทยงหาซอไดยากแนวกลยทธ เมอมความตองการของตลาดเพมมากขน และยงมผใหบรการนอยราย ท�าใหการ
ขยายธรกจเปนไปไดเพอเปนผน�าในสวนแบงการตลาดอาจจะแตกประเภทของสนคาและบรการไดอกดวย
4. อปสรรคของรานอาหารและภตตาคาร อปสรรคคอ สถานการณตางๆทอาจจะเกดขนไดและสงผลในทางลบใหกบธรกจ โอกาสถอวา
เปนปจจยภายนอกการประเมนปจจยภายนอกจะตองดทงในปจจบนและในอนาคตเชนปจจบนวตถดบน�าเขาจากประเทศออสเตรเลยมราคาสงแตมการท�าขอตกลงระหวางประเทศในการลงนามรวมกนในการเปดเขตการคาเสร (Free TradeAgreement: FTA) ระหวางประเทศไทยและออสเตรเลย ซงจะท�าใหราคาวตถดบน�าเขาจากออสเตรเลยลดลงและเปนผลดกบตนทนการผลต
Page 54
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
9-54 การจดบรการอาหารในสถาบน
ตวอยางอปสรรคเชน-ความไมแนนนอนของตนทนไมวาจะเปนวตถดบหรอเชอเพลง-ตลาดเปนตลาดทก�าแพงขวางกนผเลนใหมคอนขางต�า ท�าใหมคแขงทงทางตรงและทางออม
จ�านวนมากสามารถเขามาแขงขนไดงาย-การเมองขาดเสถยรภาพอาจจะท�าใหลกคาทเปนชาวตางชาตมจ�านวนลดลง-การเรยกเกบคาธรรมเนยมสรรพสามตสราเพมขนแนวกลยทธ ความไมแนนอนของตนทนท�าใหผประกอบการตองตดตามขาวสารและสถานการณ
อยเสมอเชนเมอรวาจะมการเปลยนแปลงใหมการเรยกเกบภาษสรรพสามตผประกอบการจะตองไหวตวใหทนทวงท เชน การสงวตถดบเปนจ�านวนมากกอนการเปลยนแปลง เพอทธรกจจะไดมวตถดบตนทนเดมใชไประยะหนงโดยไมตองรบภาระตนทนวตถดบทเพมขน
เมอท�าการวเคราะหจดแขง จดออน โอกาส และอปสรรคของธรกจแลว จะตองน�าแตละขอมาพจารณาหาวธปรบและเปลยนเพอทจะพฒนาใหจดออนกลายเปนจดแขง ส�าหรบโอกาสจะตองคอยดอยตลอดเวลาเพราะเปนปจจยภายนอกทไมไดอยในความควบคมของรานอาหารและภตตาคารสวนอปสรรคนนจะตองหาวธตงรบใหเหมาะสมกบสถานการณทอาจจะเกดขนได
กจกรรม 9.3.2
จงยกตวอยางจดออนและจดแขงของรานอาหาร
แนวตอบกจกรรม 9.3.2
ตวอยางจดออนของรานอาหาร-เปนรานใหมยงไมเปนทรจกของลกคาและตองพงบรษทอนในการท�าตลาด-ความสมพนธระหวางรานอาหารและภตตาคารกบคคายงตองใชเวลาในการพฒนา-บรเวณทตงของธรกจไมมทจอดรถ-การเขาออกพนกงานระดบปฏบตการคอนขางสงตวอยางจดแขงของรานอาหาร-รานอาหารและภตตาคารมท�าเลทดทตงของรานอยในแหลงทผคนพลกพลาน ใกลส�านกงาน
จ�านวนมาก-รานอาหารและภตตาคารมบคลากรทมความรความสามารถและประสบการณในการด�าเนนงาน-รานอาหารและภตตาคารมการตกแตงรานทแตกตางจากรานอนๆ ทเปนค แขง สราง
ประสบการณแปลกใหมใหกบลกคาทยงไมเหมอนใคร
Page 55
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
9-55การจดบรการอาหารในรานอาหารและภตตาคาร
เรองท 9.3.3
ปญหา อปสรรค ในการด�าเนนงานรานอาหารและภตตาคาร
และแนวทางแกไข
ธรกจบรการรานอาหารมลกษณะเฉพาะตวซงลกษณะเหลานกอใหเกดปญหาและอปสรรคในการด�าเนนงานได
1. ลกษณะเฉพาะของธรกจรานอาหารและภตตาคารธรกจบรการรานอาหารมลกษณะเฉพาะตวดงน1.1 ขายสนคาและบรการทไมอาจจบตองได บรการโดยทวไปมลกษณะทคอนขางเปนนามธรรม
ไมมตวตน ไมมรปราง ดงนนจงเปนการยากทจะสามารถรบรถงการบรการผานประสาทสมผสตางๆ ไดดงนนความไมมตวตนของการบรการทท�าใหไมอาจจบตองบรการไดดงกลาวสงผลกระทบตอผบรโภคคอท�าใหผบรโภคเกดความเสยงในการเลอกซอบรการได
1.2 มคณภาพไมคงท คณภาพของการบรการโดยทวไปมความไมแนนอนคอนขางสงมกขนอยกบพนกงานทเปนผสงมอบบรการเวลาทใหบรการของผสงมอบบรการวธการในการใหบรการและสถานททใหบรการแกลกคา
1.3 ไมสามารถแยกการผลตออกจากการบรโภคไดโดยทวไปบรการมกจะถกเสนอขายกอนและหลงจากนนการผลตและการบรโภคบรการจะเกดขนในเวลาเดยวกนโดยลกคาทเปนผซอบรการมกจะตองมสวนรวมในกระบวนการผลตบรการนนดวยเชนเมอลกคาตกลงใจซอบรการจากรานอาหารการบรการจะเรมตนทลกคานงลงบนเกาอทโตะอาหารในขณะทพนกงานบรการถามถงเครองดมและอาหารทตองการจะสงนนเปนการทลกคาไดเรมบรโภคบรการไปพรอมๆกน
1.4 ไมสามารถเกบรกษาไวได ในธรกจรานอาหารไมสามารถจะเกบรกษาบรการไวในรปของสนคาคงคลงไดทนงในรานอาหารไมสามารถเกบไวไดถาไมมลกคามาใชบรการรานอาหารจะเสยโอกาสในการขายทนงนนเมอสนสดรอบการบรการ(เปรยบเหมอนเกาอทนงบนเครองบนเมอไมสามารถขายในเทยวบนนนๆไดกไมสามารถเกบไวขายวนหลงได)ท�าใหรานอาหารและภตตาคารเสยโอกาสในการขายบรการไดเพราะสาเหตมาจากการไมสามารถแยกการผลตออกจากการบรโภคของลกคาไดดงนนเมอลกคามาซอในเวลาใด ผขายจงจะเรมท�าการผลตไดเมอนน อาหารและเครองดมสวนใหญซงเปนสนคาหลกทมเพอไวใหบรการจะมอายการใชงานคอนขางสน
Page 56
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
9-56 การจดบรการอาหารในสถาบน
2. ปญหา อปสรรคและแนวทางแกไขลกษณะทเปนเอกลกษณของธรกจรานอาหารอาจจะกอใหเกดปญหาและอปสรรคตางๆดงน2.1 ปญหาทรพยากรบคคล คณภาพของการใหบรการและการผลตขนอยกบคณภาพของ
ทรพยากรบคคล และในธรกจรานอาหารการจดหาพนกงานทมคณภาพท�าไดยาก เนองจากพนกงานมกเลอกทจะท�างานโรงแรมโดยอาจจะเหนวามความมนคงมากกวา การเขาออกของพนกงานในธรกจรานอาหารมแนวโนมทจะเปนไปไดสง เพราะไมมความจงรกภกดกบรานอาหารและภตตาคาร และมทศนคตทคดวางานรานอาหารหางาย การเขาออกของตนไมไดกระทบตอรานอาหารและภตตาคาร แนวทางการปฏบตส�าหรบปญหาทรพยากรบคคลคอการจางงานทเหมาะสมฝกอบรมเสรมทกษะการท�างานเพอลดปรมาณการเขาออกของพนกงาน
แนวทางการแกไข ตองสรางทศนคตทดตอต�าแหนงงาน วางนโยบายในการใหผลประโยชนตอบแทนทจะเปนแรงจงใจใหบคลากรท�างานอยางเตมความสามารถ และสรางวฒนธรรมรานอาหารและภตตาคารในเรองของความจงรกภกดดวยโอกาสในการกาวหนาในหนาทการงาน
2.2 ปญหาการเงนและเงนทนหมนเวยน เรองเงนทนหมนเวยนเปนความทาทายทเกดขนกบธรกจหลายประเภทแตธรกจรานอาหารมตนทนคงทคอนขางสงและรายจายสวนใหญเปนรายจายทตองใชเงนสด และยงมขอจ�ากดในการเกบรกษาสนคาคงคลง เนองจากไมสามารถเกบไวได ทงในเรองของวตถดบและเรองของทนงทจะขายไดตอรอบการเปดบรการเทานน
แนวทางการแกไข ตองมการวางแผนเรองเงนทนหมนเวยนทด และมแผนส�ารองเมอเงนสดขาดสภาพคลองค�านงทางเลอกตางๆในการกเงนและอตราดอกเบยนอกจากนผประกอบการยงจะตองหมนอานรายงานทางบญช และวเคราะหปจจยตางๆ ทางบญชอยางเปนระยะ วางแนวทางปองกน พรอมทงแนวปฏบตในการแกไขตามสถานการณตางๆ
2.3 ปญหาการจดการเอกสาร บคคลทวไปจะมองวาธรกจรานอาหารเปนธรกจทท�าไดงาย ไมตองมประสบการณหรอความสามารถในการบรการจงเปนผลใหผประกอบการไมใสใจกบงานเอกสารตางๆมากนกนอกจากนรานอาหารยงเปนธรกจทตองลงมอปฏบตเปนสวนใหญจงท�าใหผประกอบการหมดเวลาไปกบการปฏบตงานในการผลตและบรการท�าใหละเลยในการท�าและจดการเอกสารตางๆตงแตเอกสารบญชเอกสารการตลาดและเอกสารบคคลเมอเอกสารเหลานไมไดรบการจดการและบรหารจะน�าความยงยากมาใหกบธรกจได และยงท�าใหการบรหารจดการรานอาหารเปนไปไดอยางยากล�าบาก เพราะไมมขอมลหรอผลประกอบการทชดเจน
แนวทางการแกไขผประกอบการจะตองจดสรรเวลาหรอบคลากรเพอการบรหารจดการงานเอกสารและมทศนคตทถกตองในการจดเกบเอกสารเพอใชเปนฐานขอมล หรอขอมลอางองในการตดสนใจทเกยวของกบการด�าเนนธรกจตอไป
Page 57
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
9-57การจดบรการอาหารในรานอาหารและภตตาคาร
กจกรรม 9.3.3
1.จงอธบายลกษณะเฉพาะตวของธรกจบรการรานอาหารทสามารถกอใหเกดปญหาและอปสรรคในการด�าเนนงานได
2.ปญหาและอปสรรคทส�าคญในการด�าเนนงานในรานอาหารและภตตาคารไดแกปญหาในเรองใดบาง
แนวตอบกจกรรม 9.3.3
1.ธรกจรานอาหารขายสนคาและบรการทไมอาจจบตองได มคณภาพไมคงท ไมสามารถแยกการผลตออกจากการบรโภคไดและไมสามารถเกบรกษาไวได
2.ปญหาและอปสรรคทส�าคญในการด�าเนนงานในรานอาหารและภตตาคาร ไดแก ปญหาทรพยากรบคคลปญหาการเงนและเงนทนหมนเวยนและปญหาการจดการเอกสาร
Page 58
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
9-58 การจดบรการอาหารในสถาบน
บรรณานกรม
การมจตใจในการบรการทด.สบคนวนท9กรกฎาคม2557จากwww.cdd.go.th/j4607181.htmธรกตนวรตนณอยธยา.(2547).การตลาดส�าหรบการบรการ: แนวคดและกลยทธ.กรงเทพฯ:ส�านกพมพแหง
จฬาลงกรณมหาวทยาลย.วระพงษเฉลมจระวฒน.(2542).คณภาพในงานบรการ.กรงเทพฯ:สมาคมสงเสรมเทคโนโลย(ไทย-ญปน).ศรพร วษณมหมาชย.การสรางความประทบใจแกลกคาดวยคณภาพและคณคาในงานบรการ. สบคนวนท 2
มกราคม2558จากmkpayap.payap.ac.th/siripon/pdf/pyupdf1.pdfGronroos,C. (1990).Service Management and Marketing Managing the Moments of Truths in
Service Competition.Massachusetts:LexingtonBooks.Lovelock,C.H.(1996).Services Marketing.(3rded.).NewJersey:PrenticeHall.Pavesic,D. andMagnant,P. (2005).The Fundatmental Principles of Restaurant Cost Controls.
(2nded.).Pearson-PrenticeHall.Payne,A.(1993).The Essence of Services Marketing.Hertfordshire:PrenticeHall International
(UK).PPC(PayPerClick)คอ?สบคนวนท10สงหาคม2557จากhttp://seo-web.aun-thai.co.th/what_is_sem/
ppc.html#sthash.3QItzJLq.dpufShock,P.J.,Bowen,J.T.&Steganelli,J.M.(2004). Restaurant Marketing for Owners and Managers.
JohnWiley&sons.
Page 59
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
ภาคผนวก
Page 60
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
9-60 การจดบรการอาหารในสถาบน
A Conceptual Model of Service Quality
การสอสารแบบปากตอปาก(Word-of-mouthcommunications)
ผรบบรการ
ความตองการสวนบคคล(Personalneeds)
ประสบการณครงกอน(Pastexperience)
ความคาดหวงในการบรการ
(Expected service)
ชองวางท 2
บรการทคดวาไดรบ
(Perceived service)
การใหบรการรวมทงกอนและหลง(Servicedeliveryincludingpre-and-post-contacts)
ชองวางท 4 การสอสารภายนอกกบลกคา
(Externalcommunicationstoconsumers)
ชองวางท 1
ผใหบรการ
ชองวางท 3
การแปลความทศนคตสขอก�าหนดของคณภาพการบรการ(Translationofperceptionsintoservice
qualityspecifications)
ชองวางท 5
ทศนคตของผบรหารทมตอความคาดหวงของลกคา(Managementperceptionsof
consumerexpectations)
ทมา:Lovelock,1996,pp.468-471.
ชองวางท 1คอชองวางระหวางความคาดหวงของลกคาและการรบรของผบรหารกจการ(managementperception gap) ชองวางนผบรหารไมเขาใจถงความตองการทแทจรงของลกคาเนองจากผบรหารอาจจะไดรบขอมลทไมถกตองท�าใหการตความขอมลเกดความผดพลาดได
Page 61
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
9-61การจดบรการอาหารในรานอาหารและภตตาคาร
ตวอยางผบรหารกจการภตตาคารเขาใจวาลกคาตองการอาหารทดมคณภาพและรสชาตอรอยซงเปนเปนทพอใจของลกคา แตในความเปนจรงแลว ลกคาอาจจะใหความส�าคญกบการดแลเอาใจใสจากพนกงานผใหบรการรวมถงวธการใหบรการทอบอนและเปนกนเอง
วธแกไข ผบรหารตองเรยนรถงความคาดหวงของลกคาโดยการคนหาขอมลเกยวกบความตองการของลกคาดวยการท�าวจยตลาดการรบขอรองเรยนหรอหาทางตดตอกบลกคาโดยตรงเพอใหลกคาระบความตองการรวมทงปรบปรงระบบการตดตอสอสารภายในรานอาหารและภตตาคาร
ชองวางท 2คอมาตรฐานคณภาพของการบรการทก�าหนดขนไมตรงกบความคาดหวงของลกคาทฝายบรหารรบร(qualityspecificationgap)ชองวางนผบรหารเขาใจไดอยางถกตองตามความตองการของผบรโภคแตไมมการก�าหนดมาตรฐานหรอหลกเกณฑในการท�างานทชดเจน รวมทงผบรหารไมไดใหการสนบสนนอยางเพยงพอในการวางแผนคณภาพของการบรการ
ตวอยาง ผจดการรานมค�าสงใหพนกงานทใหบรการทราบวาควรใหบรการทรวดเรวกบลกคา แตไมไดก�าหนดขนตอนการท�างานและคณภาพของงานวารวดเรวอยางไรใชระยะเวลานานเทาใดในการใหบรการแกลกคา
วธแกไขผบรหารตองเอาใจใสในคณภาพอยางจรงจงมการฝกอบรมผบรหารในการสงการและควบคมมการวดผลการท�างานและแจงใหพนกงานทราบมการปรบปรงการท�างานโดยใชระบบเทคโนโลยททนสมย
ชองวางท 3คอการใหบรการไมเปนไปตามมาตรฐานการใหบรการทไดก�าหนดไว(servicedeliverygap) ชองวางนจะเกยวของกบพนกงานของธรกจบรการโดยตรง ซงมาจากวธการและวธปฏบตทไมมคณภาพไมมประสทธภาพ ตลอดจนความสามารถในการท�างาน ซงจะรวมถงแนวความคด เทคนคและทกษะในการใหบรการรวมทงการตลาดภายในของรานอาหารและภตตาคารทยงไมมประสทธผล
ตวอยางลกคาทมาสงอาหารในภตตาคารแตกลบไมไดรบการบรการทดตามนโยบายคณภาพททางรานก�าหนดไว เชนมการพดจาทไมสภาพไมใหเกยรตลกคาการปฏบตงานลาชาลกคารอนานผใหบรการไมมความรความสามารถในงานทรบผดชอบ
วธแกไข มการก�าหนดบทบาทหนาทของพนกงานทชดเจน ปรบปรงประสทธผลการตลาดภายในรานอาหารและภตตาคารเชนการคดเลอกการสรรหาการอบรมพนกงานในเรองของการตอนรบการสรางระบบการท�างานเปนทมและการจงใจ
ชองวางท 4 การน�าเสนอบรการใหกบลกคาไมตรงกบทไดใหสญญาไวกบลกคา (marketing com-munication gap) ชองวางนเปนการคาดหวงของผบรโภคทควรจะไดรบการบรการตามททางรานอาหารและภตตาคารไดลงในสอโฆษณาของรานอาหารและภตตาคารทปรากฏออกมาแตเมอมารบบรการกลบท�าใหผบรโภคไมไดรบการบรการอยางทคาดหวงไว
ตวอยางทางภตตาคารตดประกาศแจงแกลกคาของรานวาเมอมการสงอาหารจากพนกงานแลวจะไดรบอาหารภายในเวลา15นาทแตลกคาตองผดหวงเพราะรอนานเกนกวา15นาทเปน20-30นาท
วธแกไข ใหฝายปฏบตงานบรการมสวนรวมในการวางแผนการสอสารทางการตลาด มการสรางระบบการประสานงานทดในรานอาหารและภตตาคารควบคมดแลการใหบรการเปนไปตามมาตรฐานทก�าหนดไวรวมถงการสรางความคาดหวงทถกตองใหกบลกคาโดยการใหขอมลทเปนจรง
ชองวางท 5การบรการทลกคารบรหรอไดรบไมตรงกบบรการทลกคาคาดหวงไว(perceivedservicequalitygap)ชองวางนจะปรากฏขนตอเมอผบรโภคไดรบการบรการทแตกตางกบการบรการทไดคาดหวงไวซงการบรการตางๆจะอยในชองวางท1ถงชองวางท4
Page 62
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
9-62 การจดบรการอาหารในสถาบน
ตวอยาง พนกงานของรานไดเดนมาคอยดแลการใหบรการแกลกคาเปนระยะๆ เพอแสดงใหลกคารบรถงการดแลเอาใจใสแตลกคาอาจคดวาการทพนกงานเดนมาดบอยๆเชนนอาจแสดงถงการใชเวลาอยในรานนานเกนไป
วธแกไข ในชองวางท 5 น เพอปองกนความผดพลาดทเกดขน ผบรหารรานอาหารและภตตาคารจะตองน�าการแกไขในชองวางท 1ถงชองวางท4มาใชในการปรบปรงคณภาพของงานบรการกอนทจะท�าการสงมอบใหแกลกคาตอไป
ดงนนการพฒนาคณภาพบรการจะเกดขนจากขอผดพลาดระหวางความคาดหวงของผใชบรการ และผลลพธทเกดขนจรงจากผใหบรการเพอเปนการปดกนชองวางดงกลาวและท�าใหลกคาเกดความพงพอใจในทสดความคาดหวงของลกคาจะมบทบาทส�าคญมากเพราะคณภาพเปนสงทลกคาสามารถน�ามาเปรยบเทยบกนไดคอ
คณภาพทลกคาไดรบจากการใชบรการเปรยบเทยบกบมาตรฐานทลกคาไดคาดหวงไว