รัตติยา บรรจุงาม พบ . วว . เวชศาสตร์ฉุกเฉิน โรงพยาบาลขอนแก่น
รตตยา บรรจงาม พบ.วว. เวชศาสตรฉกเฉน โรงพยาบาลขอนแกน
Triage คออะไร
ท ำไมตองมกำร Triage
Triage = กำรคดแยกผปวย มรากศพทมาจากภาษาฝรงเศส ‘Trier’ ทแปลวา การแยก (sort) การคดเลอก (choose) เปนระบบการคดแยกผ ปวย โดยแบงตามความรนแรงของการเจบปวยหรอการบาดเจบ โดยมวตถประสงคเพอใหผ ปวยไดรบการรกษาอยางรวดเรว และเหมาะสมตามสภาพของการเจบปวย ในระยะเวลาทเหมาะสม
จดประสงคของกำรคดแยกผปวย เปนการจดล าดบความส าคญในการดแลผ ปวย (prioritize patients)
คดแยกผ ปวยทตองใหการรกษาโดยเรงดวนออกจากผ ปวยทวไป (identify who cannotwait)
Triage
overtriage
Undertriage
Emergency Severity Index (ESI) คดคนโดยแพทยเวชศาสตรฉกเฉน Richard Wuerzand David Eitel ในป 1998
การคดแยกผ ปวยโดยค านงถงทงความถกตอง และทรพยากรทมอย (resources)
ESI
5 levels ไมก าหนดระยะเวลารอแพทยตรวจ แตใหก าหนดตามศกยภาพของโรงพยาบาล
KESI : Khon Kaen ESI
resuscitation
emergent
urgent
Less-urgent
Non-urgent
ขอดของ ESI งายและถกตอง สามารถใชคดกรองผ ปวยฉกเฉนทตองการการชวยเหลอเรงดวนไดอยางถกตอง รวดเรว สามารถใชคดกรองผ ปวยทไมจ าเปนตองไดรบการรกษาทหองฉกเฉนได
ใชในการสอสารระหวางบคลากร มาตรฐานตรงกน (reliability) Intrarater reliability ในคนๆเดยวกน Interrater reliability ในหมผปฏบตงาน
Version 1 : 1999
Version 2 : 2000, include pediatric criteria
Version 3 : 2001 limitation in ESI level 1,2 criteria 20% of ESI 2 need life saving intervention
Version 4 : 2005 Revived ESI level 1 criteria
version 4 : 2012 New pediatric section
4 Decisions points in the ESI algorithm
A : ผ ปวยมภาวะคกคามแกชวตทจ าเปนตองไดรบการชวยชวตอยางเรงดวนหรอไมB : ผ ปวยคนไหนทไมสามารถรอได C : ผ ปวยตองใชทรพยากรหรอกจกรรมกอยางD : สญญาณชพผ ปวยอยในกลมเสยงหรอไม
จ าเปนตองชวย ABCD อยางเรงดวนหรอไม
เสยงสง/การรบรตวไมปกต/เจบปวดรนแรง
Danger zone vital signs<3 mo >180 >50
3mo-3y >160 >40 3-8y >140 >30 >8y >100 >20 <92%
PR RR SpO2
ESI 1
ESI 2
จ าเปนตองใชทรพยากร/กจกรรมกอยาง
> 1 อยาง1 อยางไมม
ESI 3ESI 4ESI 5
ใช
ใชไมใช
ไมใชใช
ไมใช
A
B
CD
Decision A : patient dying?
ESI 1 : 1-3% of ED pts.
ผ ปวยอาจเสยชวตถาไมไดรบการรกษาโดยเรงดวน
Physician is at bedside
• Nursing is providing critical care
ESI 1 ผปวยฉกเฉนวกฤต
ตองตองไดรบการรกษาโดยเรงดวน (life-saving intervention)• การเปดทางเดนหายใจ (Secure airway)• การชวยหายใจ (Maintain breathing)• การชวยเหลอระบบไหลเวยนโลหต (Support
circulation)• การประเมนและใหการรกษาเกยวกบการรบรตวทลดลง
เฉยบพลน (Addressing major change in level of conscious)
Meet any of the following criteria ?
already intubated apnea pulseless severe respiratory distress SpO2 < 90 percent acute mental status changes unresponsive
ESI 1 ผปวยฉกเฉนวกฤต
Immediate life-saving interventions
ESI 1 ผปวยฉกเฉนวกฤต Cardiac arrest
Respiratory arrest
Severe respiratory distress
SpO2 < 90
Critically injured trauma patient who presents unresponsive.
Overdose with a respiratory rate of 6
Severe respiratory distress with agonal or gasping type respirations
Severe bradycardia or tachycardia with signs of hypoperfusion
Hypotension with signs of hypoperfusion
Trauma patient who requires immediate crystalloid and colloid resuscitation
Chest pain, pale, diaphoretic, blood pressure 70/palp
Weak and dizzy, heart rate = 30
Anaphylactic reaction
Baby that is flaccid
Unresponsive with strong odor of alcohol
Hypoglycemia with a change in mental status
Decision B : should the patient wait ?
ESI 2 เจบปวยรนแรง
20-30% ของผ ปวยทหองฉกเฉน เปนระดบทมการประเมนผดมากทสด overtriage
ลกษณะผปวย ESI 2 เจบปวยรนแรง3 Questions
ผ ปวยอยในกลมทมความเสยงสงหรอไม (Is this a high-risk situation?) ผ ปวยมการเปลยนแปลงความรสกตว สบสน ซม เฉยบพลนหรอไม (Is the patient confused, lethargic or disoriented?) ผ ปวยมอาการปวดมากหรอไมสขสบายหรอไม (Is the patient in severe pain or distress?)
ผปวยกลมควำมเสยงสง Time sensitive
Potential threat to life, limb or organ
อาการโดยรวมยงดคงท แตตองใหการชวยเหลออยางรวดเรว เพราะอาจะอาการแยลงไดอยางรวดเรว
พยาบาลสามารถใหการชวยเหลอโดยเบองตนไปกอนได เชน ใหออกซเจน เปด IV , monitor EKG
• Example of High risk situation
ผ ปวยชายเจบแนนหนาอกซาย ราวไปไหลซาย แตอาการคงท รตวด
บคลากรถกเขมทมต า
มอาการของ stroke แตอาการคงท ไมเขากบ criteria ESI 1
ผหญงมเลอดออกทางชองคลอด สงสยภาวะ ectopic pregnancy แต hemodynamically stable
ผ ปวยมะเรงไดรบเคมบ าบด มไข
ผ ปวยทมความพยายามฆาตวตาย
2
ผปวยมกำรเปลยนแปลงควำมรสกตว สบสน ซม เฉยบพลนหรอไม
ภาวะทเกดอาการสบสนเฉยบพลนในผ ปวยสงอาย
เดกแรกเกดอาย 3 เดอน นอนหลบตลอดเวลาผชายวยรนพบพดจาสบสน
ผปวยมอำกำรปวดมำกหรอไมสขสบำยหรอไม pain score ≥ 7
ในผ ปวยบางคน อาจอาศยการสงเกตการแสดงออกทางสหนา รองไห เหงอแตก ทาทางของผ ปวย หรอการเปลยนแปลงของ vital signs ไดแก Hypertension, tachycardia, increase RR
แตไมจ าเปนตอง triage เปน ESI 2 เสมอไป
ESI 2 ผ ปวยท pain score มากกวาหรอเทา 7 ไมจ าเปนตอง triage เปน ESI 2 เสมอไป เชน ผ ปวยถกของหนกตกใสนวเทา มอาการปวด 10/10
อาจลดอาการปวดของคนไขไดทจด triage ไดแก ใหนงรถเขน ประคบเยน
Distress ทางรางกาย (physiological)และทางจตใจ (psychological)• sexual assault• outbursts at triage• Combative• domestic violence• acute grief reaction• suicidal
Decision point C : resource needs
ขนอยกบประสบการณของพยาบาลคดกรอง
พจารณาจากผ ปวยทพบมาดวยอาการคลายคลงกน
การประเมนทรพยากรหรอกจกรรมทท าเปนไปตามมาตรฐานของแตละโรงพยาบาล
ESI 3 เจบปวยปำนกลำง(Urgent)
ESI 4 เจบปวยเลกนอย (Less-urgent)
ESI 5 เจบปวยทวไป (Non-urgent)
ESI resources
กจกรรมทไมนบท าแผลฉด TT , verolab, PCEC
Hct, DTX
ยารบประทานกลบบาน
Sling, splint , cold-pack
ทรพยำกรทตองใชหรอกจกรรมทตองท ำท ER
CBC , electrolye, UA ถอเปนประเภทเดยวกน นบเปน 1 อยาง CXR, CBC คนละประเภท ถอเปน 2 อยาง CXR, consult แพทยเฉพาะทาง นบเปน 2 อยาง Plain KUB, CT-abdomen, UA, CBC คนละประเภท นบเปน 3 อยาง ผ ทคาดวาจะไดรบการ admit ถอเปน 1 กจกรรม ผ ปวยทมาโดยการ refer ถอเปน 1 กจกรรม
Resource
การนบจ านวนทรพยากรทใชนบเปนกลมๆ เชน กลม lab (ตรวจเลอด+ตรวจปสสาวะ) นบเปน 1 อยาง plain x-ray นบเปนกลมเดยวกน ถาคดวาไมตองใชทรพยากร >> ESI level 5
ถาคดวาตองใชทรพยากร 1 อยาง >> ESI level 4
ถาคดวาใชทรพยากรมากกวา 1 อยางกตองมาพจารณา Decision point D ตอไป
ตวอยำงแนวโนมทตองท ำกจกรรมมำกกวำ 1 อยำงไข ปวดทองนอยดานขวา (Acute appendicitis) (CBC + UA +consult, admit ฯลฯ)
ปวดทองลนป ดมสราประจ า (Acute pancreatitis) (amylase + ฉดยาฯลฯ)
RUQ pain (gall stone) ปวด 6 แตม (ฉดยา + ultrasound+ฯลฯ)
ไหลหลด (x-ray , ดงไหล , ฉดยา)
บวมผดรปหนาแขง (film + ใสเฝอก)
แผลฉกขนาดใหญ แตบวมมาก (เยบแผล + x-ray)
Diarrhea with dehydration (iv fluid , + สงตรวจเลอดฯลฯ)
ขอเทาพลก บวมผดรป สงสย Fracture (x-ray, ใสเฝอก)
FB ทกระจกตา (ตอง consult eye + remove FB)
3
ตวอยำงแนวโนมทตองท ำกจกรรม 1 อยำง แผลฉกทอาจตองเยบ ขอเทาพลก ไมผดรป บวมเลกนอย (x-ray)
ปสสาวะแสบขด ไมมไข (UA)
ปสสาวะไมออก ตอมลกหมากโต (retained foley’s)
ปวดฟน แนวโนมทตองฉดยา ปวดทองลนป โรคกระเพาะ แนวโนมทตองฉดยา 4
ตวอยำงผปวย non-urgentHT ยาหมด
ไอ เจบคอ ผ ปวย look well
ปวดหวไมเกรนเลกนอย
ปวดทองลนป เลกนอย
ปวดหลงเลกนอย
ถายเหลวเลกนอย
ผวหนงอกเสบ
แผลถลอกเลกนอย
5
Decision D : vital signs Vital signs are important, not always helpful determine initial triage level
Recommends full set of vital signs at triage
The Role of Vital Signs in ESI Triage
ESI for Pediatric Triage
Physiological and psychological responses, not the same as adults
Limited ability to communicate
More often mistriage than adult
Follow same algorithm on all patients,
pediatric and adult
ESI for Pediatric Triage Signs of severe illness may be subtle and easily overlooked
Cardiac output in the infant and small child is heart-rate dependent
Infants, toddlers, and preschoolers, larger body surface area, increased risk for both heat and fluid loss
Hypotension is a late marker of shock
Weights should be obtained on all pediatric patients in triage or treatment area, actual, not estimated
Standardized Approach to Pediatric Triage AssessmentStep 1. Appearance/work of breathing/circulation-quick assessment
(PAT - Pediatric Assessment Triangle)
Step 2. Airway/breathing/circulation/disability/exposure-environmental
control (ABCDE).
Step 3. Pertinent history.
Step 4. Vital signs.
Step 5. Fever?
Step 6. Pain?
จ าเปนตองชวย ABCD อยางเรงดวนหรอไม
เสยงสง/การรบรตวไมปกต/เจบปวดรนแรง
Danger zone vital signs<3 mo >180 >50
3mo-3y >160 >40 3-8y >140 >30 >8y >100 >20 <92%
PR RR SpO2
ESI 1
ESI 2
จ าเปนตองใชทรพยากร/กจกรรมกอยาง
> 1 อยาง1 อยางไมม
ESI 3ESI 4ESI 5
ใช
ใชไมใช
ไมใชใช
ไมใช
A
B
CD
ขอบคณคะ