Page 1
Newsletter Volume.15/No.5 June - July 2016 1 NIAH
ประวต
ฮสโตพลาสโมซส เปนโรคทพบครงแรกในประเทศ
ปานามาพ.ศ.2448โดยSamuelTaylorDarlingบงเอญ
พบสงทมลกษณะกลม เสนผานศนยกลาง ขนาด3-5
ไมครอนและมแคปซลหมพบกระจายภายในเซลลของ
ฮสตโอไซต (histeocyte) ในเนอเยอปอดในขณะนนคดวา
เปนโปรโตซวและใหชอวาHistoplasma capsulatum เพอ
เปนเกยรตแกผคนพบจงนยมเรยกกนทวไปวา“โรคดารลง
(Darling’sdisease)ในปพ.ศ.2456HenriquedaRocha-Lima
บอกวาสงทDarlingพบคอเชอราและในปพ.ศ.2477
WilliamdeMonbreunสามารถแยกเชอจากเดกทตายดวย
โรคนDimorphic fungus เชอมลกษณะเปนไมซเลยมและ
ฉบบนจะขอแนะน�าใหผอานรจกกบเชอราในสตวทสามารถตดตอถงคนได
(Zoonosis)อกชนดหนงนอกเหนอไปจากเชอราพวกแอสเปอรจลส (Aspergillusspp.)
ทเราเคยรจกกนคอฮสโตพลาสมา สปชสลองมาตดตามดนะครบ
ยสต (mycelial andyeast stage) เมอน�ามาฉดเขาสตว
ทดลองสามารถท�าใหเกดโรคนไดหลงจากนนมผสนใจโรค
นมากขนท�าใหดเหมอนมผปวยโรคนเพมมากขนในปพ.ศ.
2492 Emmonsพบวาเชอนสามารถอาศยอยในดนและ
สงขบถายทไดจากสตวจ�าพวกไกนกพราบและคางคาว
โดยคนสามารถตดตอผานทางระบบหายใจได
สาเหต
โรคฮสโตพลาสโมซสเกดขนจากเชอราสอง
สายพนธคอHistoplasma captulutumและHistoplasma
duboisiiทท�าใหเกดafricanhistoplasmosisและพบอยใน
reticuloendothelialcellในเนอเยอของคนและสตว
Page 2
Newsletter Volume.15/No.5 June - July 2016 2 NIAH
แหลงพบเชอ
ดนทปนเปอนมลของสตวปกเชนนกพราบนกเขานกสตารลงคางคาวตามถ�าไกบานซงมปรมาณไนโตรเจนสง
และอณหภมพอเหมาะ(22-29oC)
รปภาพ 1 แสดงลกษณะเชอราในระยะ Saprophytic form (ในอาหารเลยงเชอ)
รปภาพ 2 แสดงเชอราในระยะ Parasitic (tissue) form หรอ Intracellular yeasts (2-4 mm)
รปภาพ 3 แสดงลกษณะของฝงคางคาว นกพราบ และไกบานทอาจพบเชอรา
ชนดนในอจจาระของสตวได
Tuberculate macroconidia
microconidia
อาการของโรค
อาการทพบในคนม4ลกษณะคอ1.Asymptomatic
form ไมมอาการหรอมอาการคลายหวดหายไดเองพบ
ประมาณรอยละ90-95 โดยเฉพาะผทอยใน endemic
area2.Acutepulmonary formอาการแบบเฉยบพลน
3.Chronicpulmonaryformอาการแบบเรอรง4.Disseminated
formการตดเชอแบบแพรกระจายจากปอดสกระแสเลอด
ไปตามอวยวะภายในตางๆ สดทายแสดงออกทผวหนงซง
การตดเชอแบบนพบมากในประเทศไทย
ในสนขและแมวพบการตดเชอไดทวไปสามารถ
แสดงอาการไดหลายลกษณะ เชน สญเสยน�าหนก ไอ
เรอรงไขโลหตจางตบมามตอมน�าเหลองโตมแผลหลม
ทจมกและทางเดนหายใจทางเดนหายใจอดตนหายใจ
ล�าบากซมเศรา เบออาหารตอมน�าเหลองโตตาแดง
มานตาและเสนประสาทอกเสบอาจพบกอนเนอหรอแผล
ทผวหนง
ระบาดวทยา
พบไดทวโลกแตเปนโรคประจ�าถนของอเมรกา
โดยเฉพาะในแถบโอไฮโอ เชอวาโรคนสามารถตดตอจาก
คนหนงไปยงอกคนหนงไดหรออาจตดตอจากสตวปวยไป
ยงคนไดการตดตอจะผานดนในรปของสปอรทปลวฟงใน
อากาศเขาไปในปอดหากไดรบสปอรของเชอรานจ�านวนมาก
จะท�าใหเกดโรคอยางรนแรงและตดตอไดจากสงขบถายของ
ไกนกและคางคาวแตในสตวอน เชนแมวสนขหนขาว
(rat)หนถบจกรโคและมาเปนโรคนไดแตสตวเหลานไม
คอยแสดงอาการใหเหนมรายงานวาคนทเขาถ�าทมนก
หรอคางคาวอาศยอยสามารถตดเชอผานทางลมหายใจ
Page 3
Newsletter Volume.15/No.5 June - July 2016 3 NIAH
เชนทประเทศเมกซโก สหรฐอเมรกา เวเนซเอลา เปร
โคลมเบยและแอฟรกาใต
ส�าหรบฮสโตพลาสโมซสของคนในประเทศไทยได
มการพบเปนครงแรก เมอปพ.ศ.2504 โดยนายแพทย
จ�ารส เทพหสดนณอยธยาและคณะผรายงานไดให
ขอคดเหนในเรองนวาการตดเชอในประเทศไทยอาจไมได
เกดจากการสดดมเอาสปอรของเชอราเขาไปในระบบทาง
เดนหายใจแลวท�าใหเกดโรคแบบฮสโตพลาสโมซสในปอด
ทพบมากในสหรฐอเมรกาแตเพยงอยางเดยวแตโรคนอาจ
ตดตอโดยการกนเชอนเขาไปทางปากดวยปพ.ศ.2523
ไดมการระบาดของโรคในสนขทสงสยวาเกดจากเชอ
ฮสโตพลาสมาในภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ท จงหวด
นครราชสมา โดยพบสนขในฝงตายลงดวยโรคทางเดน
หายใจราว30ตวเมอท�าการผาซากและตรวจชนเนอดวย
กลองจลทศนพบเนอเยอปอดมสงทมลกษณะคลายเชอ
ฮสโตพลาสมาอยภายในเซลลของมาโครฟาจ(macrophage)
รายงานนอาจถอเปนรายงานครงแรกของฮสโตพลาสโมซส
ของสนขในประเทศไทย
การวนจฉย
1. จากอาการหรอแผลผปวยมกมไขโดยไมทราบ
สาเหต และมประวตวามอาชพเกยวของกบไกนกและ
คางคาว
2.ตรวจพบเชอจากการแยกและเพาะเชอ(SDA+
cycloheximide at 25oC หรอ Dimorphic property:
conversion toyeastcellsat37oC+cysteine)จากแผล
หรอเสมหะปสสาวะเลอดไขกระดกน�าไขสนหลงเปนตน
3.จากการตดชนเนอ (biopsy)น�าไปยอมดวยวธ
Directexamination (Giemsa,Wright,Hematoxylinและ
Eosin) หรอ Periodic acid Schiff (PAS)หรอGomeri
methylamine silver (GMS)จะพบเชอราอยในเซลลของ
macrophageชดมาก
4.การทดสอบผวหน ง โดย ฮส โตพลาสมน
(Histoplasminskintest)ไมคอยมประโยชนดานการวนจฉย
การตดเชอปจจบนผเคยสมผสเชอมาแลวมกใหผลบวก
โดยเฉพาะผทอยในพนทระบาดของโรคแตผทมภมคมกน
บกพรองทมการตดเชอแบบDisseminatedformมกใหผล
การทดสอบเปนลบ
5.Immunodiffusion test (ID), Complement
fixationtest(CF),EnzymeImmunoassay(EIA)
6.Moleculartechnique(PCR)
การรกษา
ยาทนยมใช ในป จจบนคอ amphoter ic in B,
i t raconazole, ketoconazole นอกจากนยาจ�าพวก
SulfonamideโดยเฉพาะSulfudiazineใหผลดในการรกษา
โรคน
เอกสารอางอง
http://www.healthcarethai.com/ฮสโตพลาสโมซส-histoplasmosis/
http://www.med.cmu.ac.th/dept/microb/schedule%202554/
FT%2002/%E0%B8%AD.%E0%B8%A1%E0%B8%93
%E0%B8%AA%E0%B8%B4%E0%B8%8A%E0%B8
%B2/Systemic%20mycoses-BMSII.pdf
http://www.merckvetmanual.com/mvm/generalized_conditions/
fungal_infections/histoplasmosis.html
สาระนาร
ปจจบนสภาพอากาศทรอนมากขนมการเลอกใช
เครองมอในการผอนคลายความรอนการใชพดลมไอน�า/ไอเยน
(Mistmachine)กเปนอกเครองมอหนงทนยมใชกน โดย
เฉพาะการน�ามาใชกบผปวยซงทางหนวยควบคมการตดเชอ
ของโรงพยาบาลสงขลานครนทรไดทบทวนผลการวจยพบวา
พดลมไอน�า/ไอเยน เปนแหลงแพรกระจายของเชอแบคทเรย
Legionellaspp.ทท�าใหเกดโรคปอดบวมจากละอองน�าทม
การปนเป อนเชอในภาชนะบรรจน�าภายในเครองทไมได
ท�าความสะอาดหรอมการบ�ารงรกษาไมเหมาะสม โดยเชอ
ดงกลาวท�าลายไดยากและทนตออณหภมทต�ากวา70องศา
เซลเซยสซงเปนอนตรายตอผปวยทเปนภมคมกนบกพรอง
ผปวยทอาย>50ปและผปวยโรคระบบทางเดนหายใจเรอรง
ดงนนการจะเลอกใชเครองมอชนดใดนนตองพจารณาให
ถถวนและหมนท�าความสะอาดบ�ารงรกษาอยางสม�าเสมอ
ตามคมอแนะน�าดานความปลอดภยทแนบมากบเครองมอ
นนๆแมวาจะเลอกใชพดลมชนดนกบเดกหรอผทมสขภาพ
แขงแรงกมโอกาสเสยงในการตดเชอเชนกน
Page 4
Newsletter Volume.15/No.5 June - July 2016 4 NIAH
จดหมายขาวสถาบนสขภาพสตวแหงชาต ISSN 1685-2206
วตถประสงคเพอเผยแพรวชาการดานสขภาพสตวโดยเปนสอกลางแลกเปลยนขาวสารวชาการเสนอแนะแนวทาง
การแกปญหาดานสขภาพสตวและการเลยงสตวรวมทงการประชาสมพนธกจกรรมดานสขภาพสตว
สถาบนสขภาพสตวแหงชาตกรมปศสตวกระทรวงเกษตรและสหกรณ
เกษตรกลางเขตจตจกรกรงเทพฯ10900โทร.0-2579-8908-14โทรสาร.0-2579-8918-19
นายสตวแพทยสรวศธานโตรองอธบดกรมปศสตว
นายสตวแพทยปรชาวงษวจารณผอ�านวยการสถาบนสขภาพสตวแหงชาต
หวหนากลม/สวน/ศนย/ฝายสถาบนสขภาพสตวแหงชาต
นายสตวแพทยนพพร โตะม(บรรณาธการ)นายสตวแพทยเจษฎา รตโณภาสสตวแพทยหญงจนทรา วฒนะเมธานนทสตวแพทยหญงธวลรตน เกยรตยงองศลนายสตวแพทยเจษฎา จลไกวลสจรตสตวแพทยหญงนนทพร วนด
สามารถหาขอมลเรองทลงจดหมายขาวปยอนหลงเพมเตมไดท http://niah.dld.go.th
ในราชการกรมปศสตว ช�าระคาฝากสงเปนรายเดอน
ใบอนญาตท1/2521
ไปรษณยโทรเลขราชเทวสถาบนสขภาพสตวแหงชาต
กรมปศสตวจตจกรกทม.10900
ทกษ0609/พเศษ
จดพมพและเผยแพร
กองบรรณาธการ
ส�านกงาน
ก�าหนดออก
พมพท
ฝายถายทอดเทคโนโลยสวนบรหารจดการสขภาพสตวสถาบนสขภาพสตวแหงชาต
สวนบรหารจดการสขภาพสตวสถาบนสขภาพสตวแหงชาตเกษตรกลางจตจกรกรงเทพฯ10900
ปละ6ฉบบทกๆ2เดอนฉบบละ1,200ชด
โรงพมพชมนมสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย
เจาของ
ทปรกษา
สตวแพทยหญงรงรตน ไสยสมบตนายสตวแพทยเอกรนทร คงข�าสตวแพทยหญงบษรา สทธวเชยรวงศนายสตวแพทยพรวทย บญปางบรรพนายสตวแพทยกรสลย พรรคทองสขสตวแพทยหญงกฤดากรวงษทองสาล
นางสาวพนม ใสยจตรนายสมชาย ชางทองนางสาวปยะวรรณ เกดพนธวาทร.ต.อนวตต พวงทองนางสาวสาวตร ลานศรนางสาวชนกพร บญศาสตรนายพลกฤต มหานาม