เรื่อง ผลของการใช้น้้าหมักสมุนไพรที่มีผลต่ออัตราการเจริญ...

เรอง

ผลของการใชนาหมกสมนไพรทมผลตออตราการเจรญเตบโตของไกเนอ

นางสาว กงแกว แสวงมม นางสาว รงนภา ลมออน

ปญหาพเศษนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรวทยาศาสตรบณฑต สาขาวชาเกษตรศาสตร (เทคโนโลยการผลตสตว)

คณะเทคโนโลยการเกษตรและเทคโนโลยอตสาหกรรม พ.ศ.2560

ลขสทธเปนของมหาวทยาลยราชภฎนครสวรรค

(2)

เรอง

ผลของการใชนาหมกสมนไพรทมผลตออตราการเจรญเตบโตของไกเนอ Effects of Herbal Fermentation on Growth Rate of Broiler

นางสาว กงแกว แสวงมม นางสาว รงนภา ลมออน

ปญหาพเศษนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรวทยาศาสตรบณฑต สาขาวชาเกษตรศาสตร (เทคโนโลยการผลตสตว)

คณะเทคโนโลยการเกษตรและเทคโนโลยอตสาหกรรม พ.ศ.2560

ลขสทธเปนของมหาวทยาลยราชภฎนครสวรรค

(1)

กตตกรรมประกาศ

ผวจยขอกราบขอบพระคณอาจารยทปรกษา ผชวยศาสตราจารย สมชาย ศรพล กรรมการทปรกษา ผชวยศาสตราจารย ดร. ฐตาภรณ คงด และกรรมการทปรกษา อาจารย ชนณภส หตถกรรม ทไดกรณาใหคาปรกษาแนะนาเกยวกบการทาปญหาพเศษ และใหความชวยเหลอดวยความเอาใจใสจนจบการทดลอง ตลอดจนตรวจแกไขปญหาพ เศษจนกระทงเสรจสมบรณ

ขอขอบพระคณอาจารย สาขาวชา สตวศาสตร ทไดอบรมสงสอน และมอบความรอนเปนประโยชนอยางย ง ในการนาไปใชประโยชนตอไป และขอบคณเจาหนา ท ทคณะเทคโนโลยการเกษตร และเทคโนโลยอตสาหกรรมทกทานทใหความชวยเหลอและอานวยความสะดวกใน การใชอปกรณทจาเปนตอการทาปญหาพเศษตลอดจนเพอนๆทไมไดเอยนามถงทใหความชวยเหลอและเปนกาลงใจใหเสมอมา

ดวยความดหรอประโยชนอนใดอนหนงจากปญหาพเศษเลมน ขอมอบแดคณพอคณแม ทไดอบรมและใหกาลงใจผวจยตลอดมาในทกเรองตลอดรวมถงทกๆทานทอาจมไดกลาวนามมา ณ โอกาสน ผวจยมความซาบซงและระลกถงความรวมมอและการสนบสนนทไดรบตลอดการทดลองหากปราศจากทกทานทใหความชวยเหลออยางดและอยางเตมความสามารถแลวคงไมสามารถดาเนนการโครงงานวจยครงนสาเรจไดดวยด

คณะผจดทา นางสาว กงแกว แสวงมม นางสาว รงนภา ลมออน

(2)

บทคดยอ เรอง ผลของการใชนาหมกสมนไพรทมผลตออตราการเจรญเตบโตของไกเนอ ผวจย นางสาว กงแกว แสวงมม นางสาว รงนภา ลมออน อาจารยทปรกษา ผชวยศาสตราจารย สมชาย ศรพล ชอปรญญา วทยาศาสตรบณฑต สาขาวชา เกษตรศาสตร (เทคโนโลยการผลตสตว) มหาวทยาลย ราชภฎนครสวรรค ปทพมพ 2560

การวจยครงนมวตถประสงคเพอการศกษาการจดการผลของการใชนาหมกสมนไพรตอ

อตราการเจรญเตบโตของไกเนอมการเชอมโยงถงนาหนกตวของไกเนอ อตราการแลกเนอ เครองในรวม และตนทนกาไรสทธของไกเนออกดวย นาหนกไกตลอดการทดลอง พบวา กลมทเลยงดวยอาหารสาเรจรปและนาหมกสมนไพร 15 ซซ ตอนา 5 ลตร มนาหนกเฉลยสงสด คอ 1.91 กก./ตว และกลมทเลยงดวยอาหารสาเรจรปเพยงอยางเดยว มนาหนกเฉลยนอยสด คอ 1.87 กก./ตว ซงนาหนกไกเฉลยตลอดการทดลองไมมความแตกตางกนทางสถต (P>0.05) อตราการแลกเนอเมอสนสดการทดลอง พบวา กลมทเลยงดวยอาหารสาเรจรปเพยงอยางเดยว มคาอตราการแลกเนอทดทสด คอ 2.00 กก./ตว และกลมทเลยงดวยอาหารสาเรจรปและนาหมกสมนไพร 15 ซซ ตอนา 5 ลตร มคาอตราการแลกเนอตาสด คอ 2.18 รองลงมา คอ กลมทเลยงดวยอาหรสาเรจรปและนาหมกสมนไพรท 10 และ 5 ซซ ตอนา 5 ลตร มคาเทากบ 2.14 และ 2.09 ตามลาดบ ซงอตราการแลกเนอตลอดการทดลองไมมความแตกตางกนทางสถต (P>0.05) นาหนกเครองในรวม พบวา กลมทเลยงดวยอาหารสาเรจรปและนาหมกสมนไพร 5 ซซ ตอนา 5 ลตร มคาเฉลยเครองในรวมสงสด คอ 94.47 กรม/ตว และกลมทเลยงดวยอาหารสาเรจรปและนาหมกสมนไพร 15 ซซ ตอนา 5 ลตร มคาเฉลยนาหนกเครองในตาสด คอ 93.02 กรม/ตว ซงนาหนกเครองในไกไมมความแตกตางกนทางสถต (P>0.05) ตนทนการเลยงและกาไรสทธ พบวา ไกทเลยงดวยอาหารสาเรจรปเพยงอยางเดยวมตนทนและกาไรสงสด คอ 40.49 บาท/ตว และไกทเลยงดวยอาหารสาเรจรปและนาหมกสมนไพรท 15 ซซตอนา 5 ลตร มกาไรนอยสด คอ 35.98 บาท/ตว

(3)

สารบญ หนา

กตตกรรรมประกาศ (1) บทคดยอ (2) สารบญ (4) สารบญตาราง (5) สารบญภาพ (6) สารบญตารางผนวก (7) สารบญภาพผนวก (8) บทท 1 บทนา 1 บทท 2 ตรวจสอบเอกสาร 3 บทท 3 วธการดาเนนการทดลอง 34 บทท 4 ผลการทดลองและวจารณผล 38 บทท 5 สรปและขอเสนอแนะ 42 เอกสารอางอง 44 ภาคผนวก ภาคผนวก ก แสดงตารางผนวก 47 ภาคผนวก ข แสดงภาพกจกรรมตลอดการทดลอง 60 ประวตผวจย 65

(4)

สารบญตาราง ตารางท หนา

2.1 โปรแกรมการใหวคซนไกของกระทง 17 2.2 สวนประกอบของนาตาล 29 4.1 ผลของการใชนาหมกสมนไพรตอนาหนกไกเนอ 39 4.2 อตราการแลกเนอตลอดการทดลอง 39 4.3 ผลของการใชนาหมกสมนไพรนาหนกเครองในของไกเนอ 40 4.4 ราคาตนทนและกาไรสทธ (บาท/ตว) 41

(5)

สารบญภาพ

ภาพท หนา 3.1 แสดงแผนผงการทดลอง 36

(6)

สารบญตารางภาคผนวก ตารางผนวกท หนา

1 นาหนกไกเนอเมอเรมทดลองทอาย 2 สปดาห (กก./ตว) 47 2 ผลการวเคราะหคาความแปรปรวนนาหนกไกเนอเมอเรมทดลองทอาย 2 สปดาห 47 3 นาหนกไกเนอเมออาย 3 สปดาห (กก./ตว) 48 4 ผลการวเคราะหคาความแปรปรวนนาหนกไกเนอเมออาย 3 สปดาห 48 5 นาหนกไกเนอเมออาย 4 สปดาห (กก./ตว) 49 6 ผลการวเคราะหคาความแปรปรวนนาหนกไกเนอเมออาย 4 สปดาห 49 7 นาหนกไกเนอเมออาย 5 สปดาห (กก./ตว) 50 8 ผลการวเคราะหคาความแปรปรวนนาหนกไกเนอเมออาย 5 สปดาห 50 9 นาหนกไกเนอเมอสนสดการทดลองทอาย 6 สปดาห (กก./ตว) 51 10 ผลการวเคราะหคาความแปรปรวนนาหนกไกเนอเมอสนสดการทดลองทอาย 6 สปดาห 51 11 ผลการใชนาหมกสมนไพรตอนาหนกเครองในรวม 52 12 ผลการวเคราะหคาความแปรปรวนการใชนาหมกสมนไพรตอนาหนกเครองในรวม 52 13 ผลของการใชนาหมกสมนพรตอนาหนกเครองใน (กน) 53 14 ผลการวเคราะหคาความแปรปรวนการใชนาหมกสมนไพรตอนาหนกเครองในไก (กน) 53 15 ผลการใชนาหมกสมนไพรตอนาหนกเครองในไก (ไส) 54 16 ผลการวเคราะหคาความแปรปรวนการใชนาหมกสมนไพรตอนาหนกเครองในไก (ไส) 54 17 ผลของการใชนาหมกสมนไพรตอนาหนกเครองในไก (ตบ) 55 18 ผลการวเคราะหคาความแปรปรวนการใชนาหมกสมนไพรตอนาหนกเครองในไก (ตบ) 55 19 ผลของการใชนาหมกสมนไพรตอนาหนกเครองในไก (หวใจ) 56 20 ผลของการวเคราะหคาความแปรปรวนการใชนาหมกสมนไพรตอนาหนกเครองในไก (หวใจ) 56 21 อตราการแลกเนอเมอสนสดการทดลอง 57 22 ผลการาวเคราะหคาความแปรปรวนอตราการแลกเนอเมอสนสดการทดลอง 57 23 รายจายจากการจาหนายไก (บาท/ตว) 58

(7)

สารบญภาพผนวก

ภาพผนวกท หนา

1 แสดงการเตรยมกวาดเลาไก 60 2 แสดงการแบงบลอกแตละทรตเมนต 60

3 แสดงการชงนาหนกไกเมออาย 1 สปดาห 61 4 แสดงสวนผสมของนาหมกสมนไพรสตรคณสขสวสด 61 5 แสดงการหนบอระเพด 62 6 แสดงการหนยอดลกฝรงออน 62

7 แสดงการนาสมนไพรทงหมดใสลงในถงหมก 63 8 แสดงการนากากนาตาลเทลงในถงหมกในอตราสวน 3:2 63 9 แสดงการเตมนาสะอาดพอทวมตวยา 64

10 แสดงการคนใหทวทกวน จนครบ 21 วน 64

1

บทท1 บทน า

ความส าคญและทมาของปญหา

ไกเนอเปนสตวเลยงทมคณคาและมปรมาณมากพอทจะนามาใชประโยชนในเชงเศรษฐกจซงนบวาเปนรายไดทสาคญของประเทศ ปจจบนในประเทศไทยมการเลยงไก เนอกนโดยทวไปไกเนอเปนไกทมการเจรญเตบโตใหผลผลตเรวจงใชอาหารเพอการผลตเนอสงพอสมควร เพราะไกเนอเปนสนคาทนาเงนตราตางประเทศเขาสประเทศเพมมากขน เชน อาหารแปรรปแชแขง เปนตนการเลยงไกกระทงกลายเปนอตสาหกรรมการผลตเนอสตวทสาคญยงของประเทศ การจดการดานคณภาพและการลงทนกจการฟารม ถอวาเปนอาชพทมมากมายหลายแหง จงทาใหการจดการดแลและการปรบปรงพนธไกกระทงจงมอยางตอเนองตลอดเวลาทงน เพอใหเลยงไกกระทงไดดวยหลกเศรษฐกจ มการเจรญเตบโตเรว อตราแลกเนอด การเลยงรอดสง สามารถตานทานโรคไดด ซากมคณภาพเมอนามาชาแหละระบบไกกระทงสามารถแบงออกไดเปน 2 ฝาย คอ ฝายเลยง ฝายผสมพนธไกเพอผลตลกไก โดยจะรวมโรงฟกเขาไปดวย ฝายเลยงและผลตไกกระทงสงเขาตลาด งานรวมทสนบสนนการผลตไกกระทงมอกมาก เชนโรงงานผลตอาหารสตว โรงงานฆาไกและเตรยมผลตภณฑสาหรบสงตลาด ซงประกอบขนเปนอตสาหกรรมไกกระทงทสมบรณ

การนาภมปญญาสมนไพรมาประยกตใชในการเลยงไกเนอจะสามารถลดตนทนการผลต ลดอตราการตาย และเพมการเจรญเตบโตการนาสมนไพรชนดตางๆมาหมกรวมกนแลวนาไปผสมนาดมใหไกกนจะทาใหประสทธภาพการเลยงไกเนอดขนจงไดทาการทดลองผลของการใชนาหมกสมนไพรทมตออตราการเจรญเตบโตของไกเนอขน

วตถประสงคของการศกษา

1. เพอศกษาคณสมบตของนาหมกหมกสมนไพรผสมในนาทมผลตอการเจรญเตบโตของไกเนอ

2. เพอศกษาเปรยบเทยบถงการใชนาหมกหมกสมนไพรผสมในนาใหไกเนอในปรมาณทเหมาะสมตอการเลยงไกเนอ 3. เพอนาขอมลทไดไปใชประโยชนในการเผยแพรตอผสนใจตอไป

2

ประโยชนทคาดวาจะไดรบ

1. ทราบถงปรมาณการใชนาหมกสมนไพรผสมในนาทมผลทาใหอตราการเจรญเตบโตของไกเนอสงสด

2. สามารถลดตนทนคาอาหารในการเลยงไกเนอลงไดเพราะสวนประกอบนนเปนสมนไพรหางาย เชน ขมนชน ฟาทะลายโจร หญาใตใบ ยอดลกฝรงออน และบอระเพด

3. ขอมลทไดสามารถเปนแนวทางในการนาไปแนะนาใหกบเกษตรกรทเลยงไกเนอและผทสนใจทวไปได ขอบเขตการทดลอง

การศกษาผลของการใชนาหมกสมนไพรทมผลตออตราการเจรญเตบโตของไกเนอโดยการผสมในนาดมโดยวางแผนการทดลองแบบสมสมบรณ (Completely Randomized Design : CRD) โดยแบงออกเปนการทดลอง 4 ทรตเมนตทรตเมนตละ 4 ซา ซาละ 5 ตว รวมไกเนอททาการทดลองทงหมด 80 ตว โดยจดทรตเมนตดงนทรตเมนตท 1 ใชนาหมกสมนไพร 5 ซซ ตอนา 5ลตร ทรตเมนตท 2 ใชนาหมกสมนไพร 10 ซซ ตอนา 5 ลตร ทรตเมนตท 3 ใชนาหมกสมนไพร 15 ซซ ตอนา 5 ลตร และทรตเมนตท 4 เลยงดวยนาเปลาอยางเดยว ศกษาอตราการเจรญเตบโตโดยการชงนาหนก นาหนกเครองใน อตราการแลกเนอและตนทน

3

บทท 2 ตรวจเอกสาร

ไกเนอ

ไกเนอหรอไกกระทง (broilers) หมายถง ไกคละเพศทมการเจรญเตบโตเรว มประสทธภาพการเปลยนอาหารเปนเนอด มเนอด มเนอออนนมไมเหนยว หนงสะอาด กระดกออน จาหนายไดเมออาย 6-7 สปดาห ขนอยกบความตองการของตลาด สวนมากจะใชเวลาเลยงประมาณ 45 วน ไดนาหนกตว 1.8 – 2.0 กโลกรม ไกเนอทเลยงอยปจจบนนจะเปนลกผสมทบรษทตาง ๆ ผลตออกมาจาหนายใหกบผเลยงสวนใหญจะมขนสขาว มชอตาง ๆ กนออกไปตามบรษทผทาการผลตลกไก

ธนาวฒน (2545) กลาววาการเลยงไกเนอไดกลายเปนอตสาหกรรมผลตเนอสตวทสาคญยง มระบบการจดการผลตทมประสทธภาพ ซงระบบการผลตไกเนอนนแบงออกเปน 2 ฝายดวยกน คอ ฝายเลยงพอแมพนธ ไกเพอผลตลกไก โดยจะรวมโรงฟกไขเขาไปดวย และฝายเลยงลกไกเพอผลตไกเนอสงตลาด กลาวคอ การเลยงพอแมพนธไกเพอผลตลกไกนบเปนงานทตองใชทน และ ใชวชาการทคอนขางสง ผเลยงผสมพนธจะตองใชพอแมพนธไกทดทเหมาะสม ตองทดสอบพนธไกทจะใชผสมพนธวา มคณภาพและประสทธภาพในการผลตเนอสงเพยงใด และจะตองจดการผสมพนธไกเพอผลตไขมาฟก ซงอาจดาเนนการดานโรงฟกและจดจาหนายลกไกดวย สวนการเลยงไกเนอเพอสงตลาดนน มเทคนคและวธการเลยงทไมยงยากนก จงเหมาะสาหรบผสนใจทคดจะเลยงทยงไมคอยมความชานาญ การเลยงไกเนอมความไดเปรยบกวาการเลยงสตวอนๆบาง กตรงทมความเสยงนอย เพราะปจจบนมพนธไกทผานการคดเลอกและปรบปรงมาแลววา มอตราการเจรญเตบโตเรว กนอาหารนอย และมความตานทานตอโรคตางๆไดด ทงยงมปจจยการผลตซงประกอบขนเปนอตสาหกรรมการเลยงไกเนอทสมบรณ การเลยงไกเนอสามารถกระทาไดหลายแบบหลายวธ แลวแตความเหมาะสมกบทองถนและทนทมอย เชน

1. การเลยงแบบปลอยลาน วธนเหมาะสาหรบชนบททกวางขวาง เชน เลยงตามหวไรปลายนา มไกจานวนนอย ปลอยใหหาอาหารตามธรรมชาต ผเลยงอาจจดอาหารเพมเตมถาหากอาหารไมพอเพยง โดยจดวางในภาชนะหรอจะโปรยใหกนวนละประมาณ 1-2 ครง ไกจะเกาะคอนนอนตามตนไมหรอในเลา การเลยงแบบนจะทาใหตนทนการผลตตาเพราะไมตองลงทนคาอาหารมากนก ผลผลตทไดกใชเปนอาหารในครอบครว หากเหลอกอาจขายเปลยนเปนเงนได

2. การเลยงแบบจากดเขตหรอครงเขาครงปลอย เปนวธทลงทนนอยใชเลยงไกไดทงปรมาณนอยและมาก โดยการทารวเปนลานตอออกจากเลาไก การเลยงแบบนมกกกไกไวในเลาและปลอยใหออกลานในบางโอกาส เจาของไกจะจดเตรยมอาหารและนาใหกนตลอดเวลา เนองจากไกไมมโอกาสออกไปหาอาหารตามธรรมชาตได

3. การเลยงแบบเลาหรอกรง วธเลยงแบบนเหมาะสาหรบผทมทดนจากด จงปลกสรางเลาหรอกรงใหไกอยภายในโดยเฉพาะเพยงแหงเดยว ขนาดกรงกวางยาวเทากบ 3 x 2 เมตร ใสไกประมาณ 15 - 25 ตว ขนาดพนทและจานวนไกอาจผดไปจากนบาง วสดกอสรางอาจใชไมไผเพราะหาไดทวไป ราคาถก วสดมงหลงคาอาจเปนจากหรอแฝก แตถาเลยงมากๆ กอาจใชสงกะสหรอกระเบอง แทนเพอไมตองซอมแซมบอยๆ กได

4

โรงเรอนและอปกรณ

โรงเรอนเปนองคประกอบทสาคญในการเลยงไก การออกแบบโรงเรอนไดอยางถกตอง และเหมาะสมจะทาใหไกอยอยางสบาย มการเจรญเตบโต ใหผลผลตด แตสภาพภมอากาศในประเทศไทยตงอยในเขตรอนชน ดงนนจงมปญหาเกยวกบอากาศรอน การออกแบบโรงเรอน จงควรเนนทางดานการระบายอากาศทด สภาพอณหภมทเหมาะสมสาหรบการเลยงไก คอ ประมาณ 65 - 75 องศาฟาเรนไฮต (18.3 - 23.9 องศาเซลเซยส) ไกจะเรมอดอดและสมรรถภาพการผลตลดลง ความรอนภายในโรงเรอนเกดจากการแผรงสความรอนจากดวงอาทตยผานหลงคาเขามาภายในโรงเรอน และความรอนจากการเมแทบอลซมของตวไกเอง เมออณหภมสงขนไกจะกนอาหารนอยลง การเจรญเตบโตและการใหผลผลตลดลง ความสมบรณพนธตาลง อตราการตายสงขน ไกจะกนนามากขนและเพมอตราการหายใจ การระบายอากาศจะชวยลดอณหภมภายในโรงเรอน ระบายความชน กาจดก๏าซคารบอนไดออกไซดจากการหายใจและกาจดก๏าซแอมโมเนยม เปนก๏าซทเบากวาอากาศเมอเกดก๏าซนขนจะกระจายอยในฝงไก อตราการระบายอากาศภายในโรงเรอนจะแตกตางกนตามชนดของโรงเรอน ขนาดไก ความหนาแนนของฝง และอณหภมของสภาพแวดลอม (อาวธ, 2538)

อรวรรณ (2547) ไดจดแบงประเภทของโรงเรอนไว 2 ประเภท ดงน 1. โรงเรอนระบบเปด (open house) หมายถง โรงเรอนทอากาศเขาออกในโรงเรอนได

สภาพแวดลอมในโรงเรอนจะเปลยนแปลงตามสภาพภมอากาศภายนอก ซงโรงเรอนแบบเปดนน ไกจะอยไมสบายและใหผลผลตตา

2. โรงเรอนระบบปดหรอโรงเรอนระบบระเหยไอเยนจากนา หมายถง โรงเรอนทควบคมสภาพแวดลอมภายใน เหมาะสมสาหรบการเลยงไก ผนงโรงเรอนจะปดทบ และบงคบอากาศทจะผานเขาโรงเรอนใหผานแผนทาความเยนทมนาไหล ผานทาใหอณหภมของรางกายลดตาลงและมระบบดดจากภายนอกจะเขามาผานมานนาในแผนรงผง อปกรณการเลยงไกเนอ

อปกรณทจาเปนตอการเลยงไกและควรมประจาโรงเรอนตองมความพอเพยงตอจานวน ไกกระทงทจะเลยง อปกรณทจาเปนท อรวรรณ (2547) กลาวไวมดงน

1. อปกรณใหนา เชน ขวดนาพลาสตก รางนาอตโนมตทใหนาแบบจ๏บ (nipple) 2. อปกรณใหอาหาร เชน ถาดอาหาร ถงอาหาร รางอาหาร รางอาหารแบบอตโนมต 3. อปกรณในการกกลกไก เชน เครองกกแบบใชแก๏ส เครองกกใชไฟฟา แผงกน ลอมกก 4. อปกรณอนๆ เชนอปกรณใหวคซน อปกรณทาความสะอาดและฆาเชอโรคในโรงเรอนและ

อปกรณ

5

อาหารไกเนอ

อรวรรณ (2547) ไดจาแนกชนดของอาหารของไกเนอไวดงน 1. อาหารขน หรอหวอาหาร (concentrates) เปนอาหารเขมขนทผสมจากวตถดบเหลา

โปรตนจากพช สตว วตามน แรธาตและยาตางๆ ยกเวนธญพชหรอวตถดบบางอยางทงน เพอใหเหมาะสมและลดตนทนคาอาหารของผซอแตละทองถนทมวตถดบอนบางอยางราคาถกหรอทปลกเกบเกยวเอง อาทเชน ปลายขาว ขาวโพดและราละเอยด เมอผสมกบอาหารขนตามอตราสวนทกาหนดกจะไดอาหารสมดลซงมโภชนะตางๆครบถวนตามความตองการของรางกายสตวแตละชนด

2. อาหารสมดล (complete or balance ratio) หรออาหารผสมเสรจ (formula feed) อาหารผสมทมโภชนะตางๆครบถวนตามชนดและอายสตวสามารถใหการเจรญเตบโตและผลผลตไดสงโดยไมตองเตมอาหารอยางอนเพมลงไปอกมอย 3 ลกษณะไดแก

2.1 อาหารปน (mash feed) เปนอาหารทผสมจากวตถดบทละเอยดและหลายอยางคลกเคลาใหเขากนโดยมากจะเตมยาปฎชวนะ วตามน แรธาต และกรดอะมโนทจาเปนลงไปดวย แบงออกเปน 2 ชนด คอ อาหารปนแหง (dry mash) และอาหารปนเปยก (wet mash) ขอดคอสะดวกในการจดการและตนทนในการผลตตา ขอเสย อาหารสญเสยมากและขบวนการผลตไมดสตวอาจจะเลอกกนเฉพาะวตถดบบางชนดทาใหไดรบโภชนะไมครบตามรางกายตองการ

3. อาหารเมด (pellet feed) เปนอาหารปนทนามาอดเปนเมด อาจจะใชไอนาชวยหรอไมใชกไดมขอดคอชวยใหไกกนอาหารไดมากขน ชวยเพมประสทธภาพการใชอาหาร ทาให อาหารสญเสยนอยลงแตมขอเสยคอ เสยคาใชจายเพมขนและในลกไกจะกนไมสะดวกเมดอาหารจะใหญเกน

4. อาหารอดเมดตแตก (crumble feed ) เปนอาหารอดเมดแตนามาตใหแตกโดยมขนาดอยระหวางอาหารปนกบอาหารเมดไมหยาบหรอละเอยดจนเกนไปปจจบนนยมใชมากสด การใหน าและอาหาร

การใหนาใหอาหารตองใหอยางเตมท มอปกรณใหนาและอาหารเพยงพอกบ จานวน ลกไก การแขวนอปกรณใหอาหารควรแขวนโดยใหขอบบนของจานรองถงอาหารสงกวาระดบหลงไกประมาณ 1 นว (2.5 เซนตเมตร) การใหอาหารควรใหอยางนอยวนละ 2 ครง นาท ใชเลยงไกควรเปนนาทสะอาด มคณภาพด ปราศจากสงเจอปนทเปนอนตรายตอสขภาพของไก และ ควรมนาใหไกอยางเพยงพอและตลอดเวลาถาใชขวดนาตองใชอยางนอย 14 – 20 กระตกตอไก 1,000 ตว ถาเปนแบบจ๏บนาหรอถวยควรใช 1 หวตอไก 10 - 15 ตว ตรวจสอบจ๏บนาใหอย ใน สภาพดไมมนาหยด

6

การจดการเลยงดไกเนอ

การเลยงไกกระทงในปจจบนตองอาศยการจดการหลายอยางทส มพนธกนเพอจดประสงค คอ การผลตทมประสทธภาพ ไดนาหนกตามเปาหมาย เปอรเซนตการเลยงรอดสงและตนทนการผลตตาสด การจดการฟารมทดอยางสมาเสมอเปนสงทจาเปนทสดของการเลยงไกใหมประสทธภาพทดจโรจ (2547) ไดจดแบงการจดการเลยงดไกกระทงเปนระยะตาง ๆ ดงน

1. การจดการระยะกกระยะกกอาย 1- 21 วน เปนระยะสาคญทตองการดแลเอาใจใสเปนอยางมาก เนองจากลกไกยงเลกเกดปญหาสขภาพและตายไดงายซงมขนตอนการจดการดแล ดงน

1.1 การเตรยมโรงเรอนและสถานทกก กอนนาไกเขาเลยงตองเตรยมโรงเรอนใหสะอาดเพอลดโอกาสทจะไดรบเชอโรค การทาความสะอาดและฆาเชอโรคโรงเรอนใหพจารณาทาตามลาดบกอนและหลงดงน

1.1.1 นาอปกรณตางๆ ออกจากโรงเรอน 1.1.2 นาวสดรองพนเกาออกจากโรงเรอน 1.1.3 ลางโรงเรอน 1.1.4 ฆาเชอทกซอกทกมมในโรงเรอน 1.1.5 ทาความสะอาดและฆาเชอ อปกรณ ทงตากแดดไวหรอเกบในท

สะอาด 1.1.6 ทาความสะอาดและฆาเชอระบบใหนาและระบบใหอาหารทงระบบ 1.1.7 นาวสดรองพนใหมเขาโรงเรอน ซงสวนมากใชแกลบ เกลยวสดรอง

พนใหมความหนา 8-10 เซนตเมตร แลวพนนายาฆาเชอเปนละอองลงบนวสดรองพนกอนนาลกไก เขา 1.1.8 ตดตงแผงกนและเครองกกลกไก โดยพยายามไมใหมซอกมมเพอปองกนไมใหลกไกเขาไปนอนสมกน แผงลอมกกควรทาความสะอาดงายและมลกษณะทบไมมรหรอตาขาย เพอชวยในการเกบความรอนจากเครองกก ในชวง 1 - 3 วนแรก อาจใชพนทการเลยงลกไกทความหนาแนนลกไก 20 - 30ตวตอตารางเมตร เครองกกไฟฟาหรอกกแก๏สปกตจะใชกกลกไก 500 ตวตอ 1เครองกก ควรขยายแผงกนกกทก ๆ 2 วน เพอใหมพนทเหมาะสมใหลกไกอยอยางสบาย ในการตดตงเครองกกควรมระดบความสงทเหมาะสมกบชนดของเครองกกโดยใหลกไกไดรบความอบอนทเหมาะสมทสด เปดเครองกกอยางนอย 1- 2 ชวโมงกอนลกไกมาถงฟารม

1.1.9 จดเตรยมอปกรณใหอาหารและนาใหพรอมและเพยงพอกบจานวนลกไกใน

การวางอปกรณใหอาหารและนา ควรวางสลบกน การวางอปกรณใหนาควรมวสดรองใหสง ขนประมาณ 5เซนตเมตรเพอลดปญหาการปนเปอนของวสดรองพนลงนา

1.1.10 การจดการเมอลกไกมาถงฟารมเมอลกไกมาถงฟารม ควรนากลองลกไกเขา

7

โรงเรอนทนท ชงนาหนกลกไก ตอกลอง ตรวจดสภาพลกไก นบจานวนลกไกจดบนทกรายละเอยดตาง ๆ ปลอยลกไกลงกกและควรใหนาผสมวตามนใหไกกนอยางทวถง หลงจากไกกนนาประมาณ 30 นาท จงวางถาดอาหารแลวโรยอาหารลงในถาดใหไกกนอยางทวถง ควรใหอาหารนอย ๆ แตบอยครงเพราะจะชวยกระตนใหลกไกกนอาหารไดมากขน เมอลกไกอายได 6 - 7 วน ควรเปลยนอปกรณการใหนา เปนแบบจ๏บและอปกรณใหอาหารเปนแบบถงอาหาร

1.1.11 การใหนาและอาหารการใหนาจะตองมใหไกกนตลอดเวลา อปกรณใหนา

ตองสะอาดและเพยงพอกบความตองการของไกการใหอาหารไกเลกควรใหนอยๆ แตบอยครง เพอปองกนการหกหลนและอาหารสดอยเสมอ อาหารจะตองมใหไกกนตลอดเวลา

1.1.12 การใหยาและวตามนในสภาวะปกตลกไกทสมบรณไมจาเปนตองใชยาหรอ

วตามนใด ๆ การใหยามกใหในกรณทลกไกไมคอยสมบรณหรอสงสยวามเชอแบคทเรย มกให 3 - 5 วน การใหวตามนเพอเสรมสงทรางกายตองการซงอาจมไมพอในสตรอาหาร หรอเกรงวาสงท มอยในอาหารอาจเสอมคณภาพลง โดยเฉพาะในกรณลกไกคณภาพไมคอยดนก

1.1.13 การจดการแสงสวางลกไกตองการแสงทคอนขางสวางในชวงอายสปดาหแรกเพอใหลกไกเหนนา และอาหารอยางชดเจน และเปนการกระตนการกนนาและ อาหารของลกไกดวย ความเขมของแสงไมนอยกวา 50 ลกซ ทระดบตวลกไกเมอลกไกอาย 7 วนแรก

1.1.14 การควบคมอณหภมลกไกอาย 7 วนแรก มขดจากดในการควบคมอณหภม

ของรางกาย เมอลกไกอาย 1 วน อณหภมของรางกายประมาณ 39.7 องศาเซลเซยส และจะคอย ๆ ปรบสงขน อณหภมทรอนเกนไปมผลตอระบบภมคมกน ขณะทอณหภมเยนเกนไปไกจะสมกนและทบกนตาย ไกทเหลอจะโตชาและมขนาดไมสมาเสมอ อณหภมทเยนเกนไปยงเปนสาเหตโนมนาใหลกไกทองมานมากขนอณหภมในบรเวณพนทการกกตองไมตากวา 31 องศาเซลเซยส สาหรบลกไกในชวงอายสปดาหแรก

2. การจดการไกกระทงระยะรนอาย 22 - 35 วนการเลยงไกกระทงในชวงระยะรน มความสาคญเชนเดยวกบในระยะกก เนองจากไกกระทงมการเจรญเตบโตอยางรวดเรว มความสามารถในการเปลยนอาหารเปนเนอสง จงเปนสาเหตทาใหไกเกดความเครยด โดยทวไปจะเลยงไกกระทงแบบปลอยพนมวสดรองพนจาพวกแกลบหรอขเลอยจะใชพนทการเลยง 8 - 10 ตวตอพนท 1 ตารางเมตรการจดการเลยงดไกเนออาย 22 - 35 วน ปฏบตดงน

2.1 เลกใชเครองกกและแผงกน ขยายพนทปวสดรองพน 2.2 เปลยนอาหารจากระยะแรกเปนระยะ 2 โดยใหบอยๆ เปลยนทละนอยใช

เวลา 5 - 7 วน จงจะใชอาหารระยะ 2 ทงหมด 2.3 มนาและอาหารใหกนตลอดเวลา 2.4 คอยตรวจดอยาใหวสดรองพนเปยก ถาเปยกใหเปลยนวสดรองพนใหม

และควรพลกกลบวสดรองพนบอยๆเพอใหก๏าสแอมโมเนยระเหย 2.5 ถาตลาดตองการไกอายนอย ตองจดการเรองตลาด

8

2.6 ปรบระดบทใหนาและใหอาหารใหอยในระดบแนวหลงไก 2.7 บนทกขอมลการเลยงด

3.การจดการเลยงดไกอาย 36 วนถงสงตลาด ใหจดการดงน 3.1 อยาใหนาและอาหารขาด ใหเตมท 3.2 เปลยนมาใชอาหารระยะ 3 3.3 ปรบระดบทใหนาและอาหารใหสงขน 3.4 อยาใหพนโรงเรอนเปยก 3.5 ตดตอตลาดเพอกาหนดวนจบไก 3.6 สงออกลกไกรนตอไป 3.7 บนทกขอมล

4. การจบไกสงตลาด มขนตอนดงน 4.1 ตดตอผรบซอเพอกาหนดวนจบไก 4.2 กอนกาหนดจบไก 7 วน ตองทาการปายกนไกดวยกานสาลเพอสงไปตรวจ

โรค ณ ศนยชนสตรโรคประจาพนท 4.3 เมอผลการตรวจไมพบโรคใดๆ จงจะดาเนนการจบไกสงตลาดไดโดยตรง

ใบเคลอนยายไกจากปศสตวประจาพนท 4.4 ลางทาความสะอาดโรงเรอนและอปกรณเพอเตรยมพรอมสาหรบเลยงไก

รนตอไป 5. สถตขอมลทตองการทราบ ในการเลยงไกแตละรนผเลยงจะตองทราบสถตขอมลตอไปน

5.1 อตราการเลยงปกต เลยง 10 - 12 ตวตอตารางเมตร ในระบบปด 5.2 การคานวณหาพนท หาไดจาก

พนทการเลยง = ความยาวของโรงเรอน x ความกวางของโรงเรอน 5.3 อตราการตาย = จานวนไกตาย

5.4 อตราการเลยงรอด = จานวนไกทเหลอ 5.5 อตราแลกเนอ = ปรมาณอาหารทไกกนทงหมด

นาหนกไกทงหมด

จานวนไกเรมเลยง

จานวนไกเรมเลยง

x100

x100

9

โรคทส าคญของไกเนอ

ในปจจบนโรคทเกดในไกเนอมหลายโรค บางโรคมการระบาดรนแรงทกป บางโรคกไมมการระบาด ซง ประภากร (2560) ไดรายงานโรคของไกเนอไดดงน

1. โรคนวคาสเซล(Newcastle disease; ND)สาเหต เกดจากเชอพารามกโซไวรสซงแบงตามความรนแรงและกลมอาการทแสดงออกได 5 ชนด ดงน

1.1. ชนดรนแรงมากและแสดงอาการทลาไส เปนชนดทแสดงอาการรนแรงมาก โดยแสดง

อาการมจดเลอดออกทบรเวณลาไสใหเหน 1.2. ชนดรนแรงมากและแสดงอาการทางระบบประสาท (Neurotropic velogenicvirus) เปน

ชนดท แสดงอาการทางระบบทางเดนหายใจและระบบประสาทรวมดวย โรคนวคาสเซลทเกดจากเชอสเตรนนจะมอตราการตายสงมาก

1.3. ชนดรนแรงปานกลาง (Mesogenic virus) เปนชนดทแสดงอาการกบระบบทางเดน

หายใจและอาจมอาการทางประสาทรวมดวยแตจะมอตราการตายตา 1.4. ชน ดไม ร นแรงและแสดงอาการก บระบบทางเด นหายใจ

(Lentogenicrespiratoryvirus) เปนชนดทแสดงอาการกบระบบทางเดนหายใจเพยงเลกนอยหรอไมแสดงอาการใหเหนชดเจนนก

1.5. ชน ดไม ร นแรงและแสดงอาการกบระบบทางเดนอาหาร (Asymptomatic entericvirus) เปนชนดทเกดกบระบบทางเดนอาหารแตไมแสดงอาการใหเหนเดนชดนกโดยทวไป โรคนวคาสเซลสามารถเปนไดกบสตวปกทกชนด แตพบวาจะไมคอยแสดงอาการใหเหนเดนชดนกในสตวปกจาพวก เปดและหาน แตจะแสดงอาการเดนชดและรนแรงมากถาเกดกบสตวปกจาพวกไกการตดตอ ตดตอไดโดยทาง ลม นา อาหาร เครองมอเครองใช เสอผา นก หน และโดยการสมผสโดยตรงกบสตวทปวยระยะฟกตว เมอไกไดรบเชอนเขาไปจะมระยะฟกตวประมาณ 2 - 4 วน ในลกไก และอาจนานถง 2 สปดาหในไกใหญ

2. โรคไขหวดนกโรคไขหวดนก (Bird Flu) หรอโรคไขหวดใหญสตวปก (Avian Influenza) เปนโรคทเกดจากเชอไวรสไขหวดใหญชนดเอ (Avian Influenza Type A) แบงออกไดเปนไขหวดนกชนดรนแรง และชนดไมรนแรง สายพนธทมกจะทาใหเกดโรคในนกและมความรนแรงไดแก สายพนธ H5 และ H7 ซงเชอนสามารถแพรระบาดกนไดในหมสตวปกทกชนด มระยะการฟกตวเฉลย 3 - 5 วน แตไมเกน 7วน หากเชอโรคตดตอสคนจะมระยะฟกตวประมาณ 1 - 3 วน โดยทวไปเชอไขหวดนกนมกระบาดในชวงฤดหนาว เนองจากมสภาพแวดลอมเหมาะแกการเจรญเตบโตของเชอไวรส

2.1 การแพรระบาดของ โรคไขหวดนกในสมยกอนเชอไขหวดนกจะแพรระบาดกนในหมสตวปกเทานน เพราะสตวปกทกชนดจะไวตอเชอไวรสชนดน โดยพบการระบาดครงแรกท

10

ประเทศอตาลเมอรอยกวาปกอน จากนนจงมรายงานวาเกดการแพรระบาดในหมสตวปกตามทตางๆ ทวโลก แตในระยะหลงเชอเหลานเกดการกลายพนธ และแลกเปลยนสารพนธกรรมกน จนเกดเปนเชอไวรสสายพนธใหมททวความรนแรงมากขน และสามารถตดตอจากสตวมาสคนได โดยพบการตดตอจากสตวสคนเปนครงแรก ในป พ.ศ.2540 ทฮองกง จากเชอไวรส H5N1 ครงนนทาใหมผเสยชวต 6 ราย กอนจะพบการแพรระบาดในปตอๆ มาทวเอเชย ทงจน ไทย เวยดนาม ฯลฯ จนทาใหมผเสยชวตไปหลายราย ขณะทในแถบยโรปกพบการแพรระบาดของเชอไขหวดนกสายพนธ H9N2 และ H7N7 จนทาใหมผเสยชวตเชนกนกลมเสยงตดเชอ ไขหวดนก บคคลทเสยงจะตดเชอไขหวดนก นนคอ

2.1.1 ผทมหนาทโดยตรงกบสตวปกไมวาจะเปนผเลยงสตวผทางานในฟารม ผชาแหละสตว หรอทาลายซากสตว รวมทงเดกๆทอยในพนทระบาด เปนตน

2.1.2 ผทมประวตสมผสกบนก ไก สตวปกทปวยหรอตาย 2.1.3 ผทไปทองเทยวหรออยบรเวณทมการระบาดของไขหวดนก 2.1.4 ผใกลชดกบผปวยไขหวดนกหรอผปวยโรคทางเดนหายใจรนแรง

2.2 การตดตอโรคไขหวดนกการตดตอในกลมสตว พาหะของโรคไขหวดนกคอ กลมนกปา เชน นกเปดนา เปดไลทง แตสตวปกทเปนพาหะเหลานจะไมแสดงอาการใหเหน เมอ นกทเปนพาหะบนอพยพไปตามทตางๆ กจะแพรเชอโดยขบออกมาทางมลสตว ทาใหเชอโ รคเหลานแพรระบาดในกลมสตวปก เชน ไก เปด ทเลยงไวตามบาน และสามารถแพรเชอไปยงนกอนๆ ตามธรรมชาต อกทงสตวเลยงลกดวยนม เชน สกร เสอ แมว หากกนสตวปกทตดเชอไขหวดนก กสามารถทาใหสตวเหลานนปวยเสยชวตไดการตดตอจากสตวมาสคน สาเหตทเชอไขหวดนกจากสตวตดตอมาสคนไดนน สวนใหญพบวาผตดเชอมประวตการสมผสสตวปกทปวยหรอตายโดยตรง หรอสมผสเสมหะ สารคดหลง หรอบรโภคสตวปกทปวยตาย และยงพบในผทอยในพนทระบาดของโรค นอกจากนยงสามารถตดตอไดจากสตวอนๆ เชน สกรทตดเชอไขหวดนกจากสตวปก แตปจจบนยงไมพบวามการตดเชอจากรบประทานเนอสตวปกหรอกนไข รวมทงยงไมพบการแพรระบาดจากคนสคนดวย

อาการไขหวดนกทพบในสตวปกทตดเชอจะมไข ซม ไมกนอาหาร เหนยงบวม มสแดงคลา มจดเลอดออกทหนาแขง ไอ จาม นามกไหล อาจทองเสย ชก มการระบาดในกลมอยางรนแรงจนตายอยางรวดเรว สวนเปดและหานมกจะทนทานตอโรคสงกวาสตวปกอนๆ จงไมคอยปวยงาย แตกยงพบวามเปด หาน ปวยตายดวยโรคน เมอป พ.ศ.2547 ทมการระบาดในประเทศไทยและเวยดนาม โดยทวไปหากสตวปกตดเชอแลว มกเสยชวตเกอบ 100 เปอรเซนต และการจะตรวจสอบวาสตวตายจากเชอไขหวดนกหรอไมจะตองผานการตรวจจากหองปฏบตการในคนทตดเชอ จะม อาการไขสงมากกวา 38 องศา หนาวสน ปวดเมอยตามขอ ไอแหง ตาแดง มกพบอาการปวดบวมในผปวยทกคน ขณะทผทมโรคประจาตวอาจมอาการรนแรง หายใจลาบาก หอบ และอาจมอาการระบบหายใจลมเหลวอยางรวดเรว จนกระทงเสยชวตได สวนมากมระยะเวลาปวย 5 - 13 วน และหากตดเชอไขหวดนกแลวมโอกาสเสยชวตถงรอยละ70 - 80 สวนมากจะเสยชวตจากภาวะหวใจลมเหลวในวนท 9 - 10 หลงมอาการปวย

11

การรกษาโรคไขหวดนก

ผทตดเชอไขหวดนกแลว สามารถรกษาโดยการใหยาตานไวรส Olseltamivirus หรอชอทางการคาวา Tamiflu ภายใน 48 ชวโมงหลงเรมมอาการปวย และทานยาตดตอกนนาน 5 วน รวมกบการรกษาตามอาการ และการใชเครองชวยหายใจชนดความถสง จะใหผลการรกษาด ขณะทประเทศสหรฐอเมรกากสามารถผลตวคซนไขหวดนกตวแรกได เมอ ป พ.ศ.2550 เชนเดยวกบประเทศจนทไดผลตวคซนไขหวดนกขนและไดทดลองใชกบอาสาสมคร ซงยนยนวาไดผลด

การท าลายเชอไขหวดนก

เชอไขหวดนกสามารถทาลายไดดวยความรอน ดงนนหากตองการปรงอาหารจากสตวปกควรจะใชอณหภม 70 องศาเซลเซยสขนไป นอกจากนการทาความสะอาดบานเรอนดวยนายาฆาเชอกลมนายาฟอกขาวทเจอจาง หรอผงซกฟอกกสามารถฆาเชอโรคได หากเปนสถานทเลยงสตวเชน ฟารม โรงเรอน ควรใชนายาฆาเชอ ประเภทคลอรน ควอเตอรแอมโมเนยมและกลตาราลดไฮด ทาความสะอาด

2.3 การควบคมการระบาดของ โรคไขหวดนกการควบคมการระบาดในสตว 2.3.1 เมอพบการระบาดในสตวจะตองทาลายสตวปกทงหมดในฟารมนนรวมทงสตว

ปกในรอบรศม 1-5 กโลเมตร เพอปองกนการแพรระบาดไปยงพนทอนๆ นอกจากนนแลวซากสตว ไข หรอมลสตวกตองทาลายดวยการฝงหรอเผา หามนามารบประทานหรอนาไปทาปยเดดขาด

2.3.2 ทาความสะอาดโรงเรอน และรอบบรเวณดวยนายาฆาเชออยางสมาเสมอ 2.3.3 หามเคลอนยายสตวปกออกนอกพนทระบาดโดยเดดขาด และเฝาระวงการตด

เชอในพนทควบคมรศม 50 กโลเมตร 2.3.4 หามนาสตวปกเขามาเลยงใหมในพนทระบาด จนกวาจะตรวจสอบแลววาไม

พบเชอเปนเวลาอยางนอย 21 วน และพจารณาแลววาไมมความเสยงจากการระบาดซา การควบคมการระบาดในคน

การควบคมโรคไขหวดนก ตองทาตามพระราชบญญตโรคตดตอ พ.ศ.2523 ซงกาหนดไววา

ใหโรคไขหวดใหญ รวมทงโรคไขหวดใหญจากสตว (ไขหวดนก) เปนโรคทตองแจงความ หากพบผปวยตองสงสยใหแจงไปสานกงานสาธารณสขจงหวดทกแหง เพอเฝาระวงโรค และคนหาผปวยในพนทโรคระบาด เมอพบผตองสงสยจะตองแยกผปวยออกโดยเรวทสดเพอปองกนการแพรเชอ ซงตองใหผปวยไดรบยาตานไวรสภายใน 48 ชวโมง

2.4 การปองกนการตดเชอ ไขหวดนกการปองกนการตดเชอในสตว 2.4.1 ควบคมไมใหนกตางถนเขามาในสถานทเลยงสตว 2.4.2 ควรแยกขงสตวทนาเขามาใหมไวกอนจนพนระยะฟกตวของโรค

12

2.4.3 ใชนายาฆาเชอทาความสะอาดวสดอปกรณ ตลอดจนยานพาหนะตางๆ ในฟารม

2.4.4 ไมนาวสดอปกรณจากพนทแพรระบาดมาใช 2.5 การปองกนการตดเชอในคน

2.5.1 บรโภคอาหารทปรงสก ไมวาจะเปนเนอ หรอไข เพอใหความรอนไดทาลายเชอเหลานน

2.5.2 พยายามรกษารางกายใหแขงแรงอยเสมอ เพอใหเกดภมตานทานตอโรค 2.5.3 หมนลางมอเปนประจาเพอฆาเชอโรค และสามารถปองกนการตดเชอได 2.5.4 ผทมไขสง และมประวตสมผสสตวปกทปวยหรอตาย ใหรบไปพบแพทยทนท 2.5.5 หากตองสมผสผปวยทตดเชอตองสวมเสอคลมและถงมอ และควรอยหางจาก

ผปวยไมนอยกวา3 ฟต เพราะโดยปกตเชอไขหวดสามารถตดตอทางเสมหะ การจาม หรอไอได 2.5.6 ตดตามรบฟงขาวการแพรระบาดจากกระทรวงเกษตรและสหกรณกระทรวง

ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม และกระทรวงสาธารณสขอยางใกลชด และหลกเลยงการเดนทางเขาในพนทนน

2.5.7 ชวยกนเฝาระวงการระบาดในสตวปกทเลยงอยตามบาน 2.5.8 ดแลเดกๆ ไมใหไปสมผสสตวปวย หรอบรเวณทอาจปนเปอนเชอ 2.5.9 หากพบสตวปกตายผดปกต ใหแจงเจาหนาทสงแวดลอมของ

สานกงานเขตทกเขต หากเปนในตางจงหวดใหแจงเจาหนาทปศสตวอาเภอและปศสตวจงหวด เทศบาล อบต.

2.5.10 ไมควรสมผสสตวปวยหรอตายดวยมอเปลา ควรสวมถงมอ หรอถงพลาสตกหนาๆ แทน

2.5.11 ตองขดหลมฝงสตวทตายใหลกอยางนอย 1 เมตร หรอนาไปเผา จากนนใหรบลางมอดวยสบโดยเรวทสดกรมควบคมโรค(สานกงานจงหวดตรง,2557)

3. โรคหลอดลมอกเสบสาเหตเกดจากเชอ Corona Virus พวก RNA virus การตดตอแและแพรโรคจากการสมผสกบไกปวยหรอสตวพาหะไกปวยถายเชอไวรสปนมากบอาหาร นา สงรองนอนโดยการหายใจ ไกแมพนธจะถายเชอไวรสผานไขไดมการแพรกระจายในฝงอยางรวดเรวอาการลกไกซมเปนหวดหายใจมเสยงดง เยอนยนตาอกเสบ ตาเปยกแฉะ ไซนสบวม นามกขนไหลอกจากโพรงจมก ฟบนอนหมอบ ไกปวยจะตายดวยระบบหายใจลมเหลว อตราการเปนโรค 100 เปอรเซนต อตราการตาย 1 - 40 เปอรเซนต ไตบวมขยายใหญ พรอมกบมยเรตสะสมในทอหลอดไตตวอยางทสงตรวจหลอดลม ปอด ไต

3.1 การรกษา 3.1.1 ไมมวธการรกษาทไดผล 3.1.2 ในฝงทเปนโรคใหวตามนและอเลคโตรไลทละลายนาใหกนชวยใหไกฟนโรค

เรวขน 3.1.3 อาจใหยาปฏชวนะละลายนาใหกนเพอปองกนโรคแทรกซอน

3.2 การปองกน

13

3.2.1 นาลกไกจากฟารมทปลอดโรคมาเลยง 3.2.2 ไมเลยงไกหลายอายคละกนในโรงเรอน 3.3.3 การใชวคซนตามกาหนด

3.3 วธการใชวคซน 3.3.1 ละลายวคซนดวยนายาละลาย 5 มล. 3.3.2 เสยบเขมหยอดจมก (มจาหนายทรานขายยาสตว) ทจกยางของขวดนายา

ละลาย 3.3.3 การใหวคซนในไกกระทง ครงแรกเมออาย 5 - 7วน และครงท 2 เมออาย 2 -

3 สปดาหขนาดทใชหยอดตาหรอจมก ตวละ 2 หยดความคมโรคไกจะมภมคมโรคภายหลงไดรบวคซน 3 สปดาห และจะมความคมโรคอยไดนานประมาณ 3 เดอน การเกบรกษา เกบในตเยนอณหภม 2 - 8 องศาเซลเซยส ขนาดบรรจ ขวดละ 100 โด๏ส พรอมนายาละลาย 5 มลลลตร (ซซ.)

3.4 ขอควรระวง ]34.1 หามวคซนถกแสงแดด 34.2 หามใชสารเคมฆาเชอทกระบอกฉดยาและเขม 34.3 วคซนทละลายแลวตองแชเยนตลอดเวลา และใชใหหมดภายใน 2 ชวโมง 34.4 หลงจากใชวคซนแลว ขวดบรรจวคซนใหเปดจกออกกอน แลวเผาหรอตมฆา

เชอ กอนนาไปทง 34.5 อยาใหวคซนเขาตาของคน (ทศนยและคณะ,2539)

วธการท าวคซนในไกเนอ

ประภากร (2560) ไดแนะนาการทาวคซนในเนอไวดงน 1. การหยอดตา หรอการหยอดจมก เปนการสรางภมคมกนเฉพาะทเพอปองกนโรคทเกดกบ

ระบบทางเดนหายใจ เชน โรคนวคาสเซลและหลอดลมอกเสบโดยละลายวคซนในนายาละลายวคซน (นากลน) ทอณหภมหอง การใชนาเยนจดอาจทาใหเยอบตาหรอจมกอกเสบได ขวดทใชหยอดวคซนควรเปนขวดมาตรฐาน เพอใหลกไกไดรบวคซนครบ โด๏ส การหยอดตาใหหยอดวคซน 1 หยดตอไก 1 ตว ลงไปในตาขางทเปดของไกรอจนกระทงวคซนซมเขาไปประมาณ 1 - 2 วนาท การหยอดจมกจะใหผลดกวาการหยอดตา การหยอดใหใชนวมอปดร จมกไวขางหนง แลวจงหยดวคซนในรจมกอกขางหนง การใชสยอมในวคซนจะชวยในการตรวจสอบหรอจดจาไกททาวคซนไปแลว การหยอดใหเวนระยะหางจากตาหรอจมกประมาณ 1 เซนตเมตร

2. การละลายนาดม เปนวธททาไดงายประหยดแรงงาน และเหมาะสาหรบไกกลมใหญ ๆ แตการสรางภมคมกนจะมความผนแปรคอนขางมาก เนองจากไกแตละตวไดรบวคซนแตกตางกนไป ดงนนจะตองหยดใหนาไกเปนเวลาอยางนอย 2 ชวโมง กอนทาวคซนเพอกระตนใหไกกระหายนาและกนนาผสมวคซนใหหมดภายใน 2 ชวโมง ระยะเวลาในการอดนาจะขนอยกบสภาพอากาศ อปกรณใหนาจะตองมเพยงพอสาหรบไกจานวน 2/3 ของเลา สามารถเขากนนาไดพรอม ๆ กนถาไมพออาจเพมเตมอปกรณใหนาขนมาชวคราวสาหรบการนโดยเฉพาะ จดนถอวาเปนสวนทสาคญทสด เพราะ

14

ความลมเหลวจากการใหวคซนวธนมกเกดจากระบบการใหนาทไมถกตองและอปกรณใหนาไมเพยงพอ ปรมาณนาทใชละลายวคซนจะผนแปรไปตามอายไกดงนอาย 1 สปดาห ใชนาประมาณ 2 - 5 ลตรตอไก 1,000 ตวอาย 2 - 4 สปดาห ใชนาประมาณ 9 - 11 ลตรตอไก 1,000 ตว อาย 5 - 7 สปดาห ใชนาประมาณ 14 - 18 ลตรตอไก 1,000 อายมากกวา 7 สปดาห ใชนา 20 - 23 ลตรตอไก 1,000 ตว เมอถงกาหนดเวลาในการทาวคซนจะตองหยดใหยาและสารฆาเชอโรคในนาดมอยางนอย 24 ชวโมงกอนและหลงการทาวคซนและควรผสมหางนม (skimmed milk) เพอทาใหนาเปนกลางและชวยยดอายของวคซนใหนานขน โดยใชหางนม 100 กรม ตอนา 30 ลตร

3. การใชสเปรย (Spray) เปนวธทนยมใชกนมากสาหรบการทาวคซนครงแรกในลกไกอาย 1 วนเพอปองกนโรคตดเชอจากไวรสในระบบทางเดนหายใจ ใชสเปรยตงแตในโรงฟกหรอในโรงเรอนทเลยงโดยสเปรยจะพนใสลกไกทอยในกลองเลย ลกไกจะไดรบวคซนผานทางลกตาหรอทางจมก เปนวธททาไดรวดเรว สามารถใหวคซนแกไกจานวนมาก ๆ ในระยะเวลาอนสน แตปรมาณวคซนทไดรบอาจแตกตางกนไป การพนสเปรยควรพนสเปรยใหพอหมาด ๆ ไมควรใหตวลกไกเปยกโชก เมอพนสเปรยวคซนเสรจแลวควรทงลกไกไว 10 - 15 นาท เพอใหตวแหง 4. ขอควรระวงในการทาวคซน

4.1 อปกรณทใชในการทาวคซนตองผานการฆาเชอโดยถกตองกอนนามาใช การ ฆาเชอทาไดโดยการใชความรอนอาจจะโดยการตม หรอนงในหมอความดนกได แตหามฆาเชอโดยใชนายาฆาเชอเปนอนขาด

4.2 ในการทาวคซนควรใหวตามนหรอยาปฏชวนะหรอใหทงสองอยางควบคกนไปอยางนอยเปนเวลา 3 วน คอ กอนวนทา 1 วน วนทาวคซนและหลงวนทา 1 วน เพอชวยลดความเครยดและปองกนโรคแทรกซอน วคซนบางชนด เชน วคซนปองกนโรคกลองเสยงอกเสบ จะทาใหไกเกดอาการแพมากหลงจากทาวคซนไปแลว 5 - 7 วน ดงนนหลงจากทาวคซนไปแลว 5 - 7 วน จะตองใหยาปฏชวนะละลายนา เพอปองกนโรคแทรกซอน

4.3 การสรางภมคมกนหลงจากทาวคซนไปแลวจะตองรอไปอกระยะหนงขนอยกบ ชนดของวคซนททา ความสามารถในการตอบสนองตอวคซนของตวไก อายและภมคมกนโรคทไดรบจากแมดงนนระยะกอนทไกจะสรางภมคมกนขนนน จงเปนระยะทอนตราย 5. การปองกนโรคในไกเนอการทาใหไกเนอไมเกดโรคนนวธการทดทสดคอการทาวคซนซง ประภากร(2560) ไดแนะนาหลกการทาวคซนไดดงน

5.1 ควรทาวคซนไกทงหมดในฟารมพรอมกนในครงเดยวซงถาหากไมสามารถทาไดใหแยกไกกลมททาวคซนกบกลมทไมไดทาวคซนออกจากกนโดยเดดขาด

5.2 ทาวคซนในไกทมสขภาพแขงแรง หลกเลยงการทาวคซนในขณะไกปวยหรอเกดความเครยด

5.3 ควรซอวคซนจากแหลงทเชอถอได 5.4 ควรเกบวคซนไวในทมดและมอณหภมระหวาง 2 - 8 องศา วคซนทเปดขวดแลวควรใชใหหมดภายใน 2 ชวโมง

6. ขณะทาการขนสง ควรเกบวคซนตามอณหภมทกาหนดโดยแชวคซนไวในกระตกนาแขง

15

7. หลกเลยงการถกแสงแดดเพราะจะทาใหวคซนเสอมคณภาพโดยเฉพาะอยางยงวคซนเชอเปนอาจถกทาไดโดยรงสอลตราไวโอเลต 8. หลกเลยงการฆาเชอทกชนดในนาตลอดชวงททาวคซน และในกรณททาวคซนปองกนโรคทเกดจากเชอแบคทเรยไมควรใหยาปฏชวนะใด ๆ ทงกอนและหลงทาวคซนเปนเวลา 3 วน 9. จดบนทกรายละเอยดตาง ๆ ของวคซนททา ไดแก ชอวคซน รนทผลต บรษททผลต วนหมดอาย วนทใหวคซน และรายละเอยดอน ๆ ลงในสมดบนทกเพอเปนหลกฐาน 10. ทาลายขวดและวคซนทเหลอหลงการใชใหหมดโดยการเผาทง 11. หามทาวคซนภายใน 21 วนกอนสงโรงฆา 12. สาเหตบางประการททาใหวคซนไมสามารถปองกนโรค

12.1 ลกไกมภมคมโรคจากแมอยชวระยะหนง ซงจะทาลายวคซนทใหไกจงไมสามารถสรางภมคมโรคได มกจะเกดในกรณททาวคซนในไกอายนอยเกนไป 12.2 การเกบรกษาวคซนไมดทาใหเชอในวคซนตาย หรอทาใหประสทธภาพของวคซนเสอมลงหรอวคซนอาจหมดอาย

12.3 ลกไกไดรบวคซนไมครบโด๏ส หรอไดรบนอยกวาทกาหนด ซงอาจมสาเหต มาจากการเตรยมวคซนหรอวธการใหไมดพอ

12.4 ไกบางตวอาจปวยขณะทาวคซนจงทาใหเกดภมคมโรคไดไมเตมท 12.5 วคซนทนามาใชอาจไมตรงกบสเตรนหรอซโรไทปของโรคทระบาด ทาใหการ

ทาวคซนไมไดผล

16

ตารางท 2.1 โปรแกรมการใหวคซนไกของกระทง

โปรแกรมท 1

10 วน นวคาสเซล + หลอดลมอกเสบตดตอ หยอดตาหยอดจมก 12 วน นวคาสเซล (เชอตาย) ฉดใตหนงทคอ กมโบโร ละลายนา โปรแกรมท 2

7 วน นวคาสเซล + หลอดลมอกเสบตดตอ หลอดตา/หยอดจมก 12-16 วน กมโบโร ละลายนา 18-21 วน นวคาสเซล ละลายนา โปรแกรมท 3 1 วน นวคาสเซล + หลอดลมอกเสบตดตอ หลอดตา/หยอดจมก นวคาสเซล (เชอตาย) ฉดใตหนงทคอ 12-16 กมโบโร ละลายนา 18-21 นวคาสเซล + หลอดลมอกเสบตดตอ ละลายนา

สมนไพรทใชในการทดลอง 1. ฟาทะลายโจร (Fathalai chon)

ฟาทะลายโจร มชอวทยาศาสตรวา Andrographis paniculata ภมพชญ (2536) ไดให

รายละเอยดเกยวกบฟาทะลายโจรไวดงน 1.1 ลกษณะทางพฤกษศาสตรฟาทะลายโจรเปนพชลมลกมความสงประมาณ

30 - 70 เซนตเมตร หรอประมาณ 1 - 2 ศอก ลาตนเปนเหลยมสมมปานใบเปนใบเดยวรปรางเรยวยาวสเขยวเขมเปนมน ปลายแหลม กวางประมาณ 1 เซนตเมตร ดอกชอออกทปลายกงและซอนใบ มดอกยอยขนาดเลกสขาว ดานในสมวง โคนกลบตดกน กลบดอกดานบนม 3 หยกดานลางม 2 หยก ผลเปนฝกเมอผลแกจะมสนาตาล ภายในมเมลดสนาตาลออนจานวนมาก

อายไก วคซน วธให

ทมา : จนทนา (2529)

17

1.2 สวนทใชสวนเหนอดน หรอ ใบฟาทะลายโจรเปนพชลมลก สง 30 - 60 ซม. ทง ตนมรสขม ลาตนเปนสเหลยม แตกกงเปนพมเลก ใบเดยวเรยงตรงขาม รปไขหรอรปใบหอก ใบสเขยวเขม เปนมน ดอกชอ ออกทปลายกงและซอนใบ ผลเปนฝกสเขยวอมนาตาล ปลายแหลม เมอผลแกจะแตกเปนสองซก ดดเมลดออกมา ใชเมลดขยายพนธ

1.3 สารสาคญฟาทะลายโจรสวนเหนอดน จะมสารสาคญจาพวก ไดเทอรปนแลโตน (diterpene lactones) หลายชนด ไดแก แอนโดรกราโฟไลด (andrographolide;AP1),นโอแอนโดกราโฟไลด(neoandrographolide;AP4),ดออกซแอนโดกราโฟไลด (deoxyandrographolide),14-ดออกซ-11,12-ไดดไฮโดรแอนโดรกราโฟไลด(14-deoxy-11,12-didehydroandrographolide; AP3) ซงสารสาคญเหลานจะมฤทธทางเภสชวทยาแตกตางกนไปฟาทะลายโจรเปนยาแผนไทยทถกบรรจไวในบญชยาหลกแหงชาต ป 2542 โดยกระทรวงสาธารณสข ไดกาหนดขอบงใชคอ บรรเทาอาการทองเสยไมตดเชอ แตในปจจบนตามบญชยาหลก ฉบบป 2549 ใหใชฟาทะลายโจร สาหรบบรรเทาอาการทองเสยไมตดเชอ , บรรเทาอาการเจบคอและอาการของโรคหวด (common cold) เชน เจบคอ ออนเพลย ปวดเมอยกลามเนอ นามกไหล เปนตน จงทาใหมผนา ฟาทะลายโจรมาใชอยางแพรหลายมากขนในปจจบน มผนาสมนไพรฟาทะลายโจรมาใชกนอยางแพรหลาย เนองจากไดมการอางองถงสรรพคณของฟาทะลายโจรในการรกษาหรอยบยงอาการตางๆ ไดด ทงจากเอกสารการวจยภายในประเทศ และตางประเทศ แตอยางไรกตาม การนาฟาทะลายโจรมาใชในการรกษาโรคนน ยงตองคานงถงคณภาพของสมนไพรดวย สารสาคญในฟาทะลายโจรมดวยกนหลายชนด ซงแตละชนด กจะมประสทธภาพในการรกษาโรคทแตกตางกน ดงนน เตรยมวตถดบฟาทะลายโจร โดยเรมตงแตการเกบเกยว การแปรรป รวมถงการเกบรกษาวตถดบและผลตภณฑ กอาจสงผลใหฟาทะลายโจรทนามาใช โดยเฉพาะอยางยง การใชในลกษณะผงหยาบ จะมปรมาณสารสาคญทแตกตางกนเปนอยางมาก

1.4 การใชประโยชนฟาทะลายโจรมสรรพคณหลายประการ เชน แกไขทวๆ ไป เชน ไขหวด ไขหวดใหญ ระงบอาการอกเสบ ไอ เจบคอ คออกเสบ ตอมทอนซล หลอดลมอกเสบ ขบเสมหะ รกษาโรคผวหนง ฝ แกตดเชอ ททาใหปวดทอง ทองเสย บด และแกกระเพาะลาไสอกเสบ เปนยาขมเจรญอาหาร มฤทธระงบการตดเชอหรอระงบการเจรญเตบโตของเชอโรคได ซงควรใชใหถกตองดวยจะไดผลดมากสารสกดดวยนาของฟาทะลายโจรทความเขมขน 31.25 ไมโครกรม การทดสอบความเปนพษ

จากงานวจย ไดทดสอบพษกงเรอรงของผงฟาทะลายโจรในหนขาวตรวจไมปรากฏความผดปกตหรอแสดงใหเหนถงพยาธสภาพในระบบตางๆ ของ รางกายสตวทดลอง การตรวจสอบอวยวะภายในตางๆ จากลกษณะภายนอกและนาหนก ไมพบความผดปกต หนขาวทกตวมการเจรญของอณฑะและรงไขเปนปกต

18

2. ยอดใบฝรงออน (western)

ยอดลกฝรงออนมชอวทยาศาสตรวา: Psidiumguajava Linn. นดดาและทวทอง (2550) ไดใหรายละเอยดของยอดใบฝรงออนไวดงน

2.1 ฝรง เปนไมตนขนาดเลกถงขนาดกลาง ฝรงเปนพชทมจดกาเนดอยในอเมรกากลางและหมเกาะอนดสตตะวนตก หลกฐานทางโบราณคดในเปรชใหเหนวา มฝรงมาตงแต 800 ปกอน พอคาชาวสเปนและโปรตเกสเปนผนาผลไมชนดนไปยงถนตางๆทวโลก เขามาถงเอเชยตะวนออกเฉยงใตเมอราวครสตศตวรรษท 17 สวนในประเทศไทย คาดวาเขามาในสมยสมเดจพระนารายณมหาราช

2.2 ลกษณะทางพฤกษศาสตร ฝรงเปนไมยนตน สง 3 - 10 เมตร ตนเกลยงมน เปลอกตนเรยบ ใบเดยว กงออนเปนสเหลยม ยอดออนมขนสนๆ ใบเดยว เรยงตรงขาม รปวงรแกมขอบขนาน กวาง 3 - 8 ซม. ยาว 6 - 14 ซม. ดอก เดยวหรอชอ 2 - 3 ดอก ออกทซอกใบ กลบดอกสขาว รวงงาย มเกสรตวผจานวนมาก ผลเปนผลสด ผลดบสเขยว กนได เมอสกเปนสเหลอง

2.3 พนธตางๆพนธกนสด เปนพนธทนยมรบประทานผลสด เชน ฝรงขนก สวนใหญเนอสขาว พนธทนยมปลกเปนการคาไดแก

2.3.1 ฝรงเวยดนาม ลกใหญกวาฝรงพนบาน ถง 2 - 3 เทา ถกนาเขาจากเวยดนามมาปลกทอาเภอสามพรานเมอ พ.ศ. 2521-2523

2.3.2 ฝรงกมจ เปนฝรงไรเมลด สนวลสวย รสหวานกลมกลอม กรอบ 2.3.3 ฝรงกลมสาลเปนพนธแรกๆทนยมปลกกนมาก ตอมามพนธแปนสทองเขามา

จงปลกนอยลงเรอยๆ 2.3.4 ฝรงแปนสทอง ปลกมากทสดในประเทศไทย ผลเมอโตเตมทจะขาวฟกรอบ

เรมแรกปลกทอาเภอสามพราน ภายหลงไดแพรกระจายไปทว 2.3.5 ฝรงไรเมลด ลกษณะลกยาวๆ ไมมเมลด รสชาตดอยกวาฝรงแปนสทอง และ

กมจ 2.3.6 พนธแปรรป เปนพนธทใชคนทานาฝรง เนอฉานา สชมพ

2.4 การใชประโยชนชาวยโรปนยมบรโภคฝรงสก โดยนาไปทาพายและขนมไดหลายชนด สวนชาวเอเชยนยมบรโภคฝรงแกจดแตยงไมสก และนาไปแปรรป เชนทาเปนฝรงดอง ฝรงแชบ๏วย นอกจากนน ฝรงยงมฤทธเปนยาสมนไพร ใบฝรงใชดบกลนปาก นาตมใบฝรงสด มฤทธทางดานปองกนลาไสอกเสบ ทองเสย ใชทาแกผนคน พพองได นาตมผลฝรงตากแหง มฤทธแกคออกเสบ เสยงแหง ชาวอนเดยใชใบรกษาแผลและแกปวดฟน ในฟลปปนสใชใบแกเหงอกบวมและทองเดนอาหาร เปลอกตนฝรงใชทาสยอมผาไดกลาวถงการหดเกรงของกลามเนอไวดงน

2.4.1 ฤทธตานการหดเกรงของกลามเนอการศกษาสวนใหญเปนการทดลองตานการหดเกรงของลาไสเลกสวนปลาย ( ileum) ซงมผลใหอาการทองเสยดขน โดยมรายงานการวจยหลายฉบบดงนสารสกดใบฝรงดวยเมทานอล เฮกเซน และนา ความเขมขน 0.16 มก./มล. ในลาไสเลกของหนขาว (rat) พบวาสามารถยบยงการหดเกรงของลาไสทถกเหนยวนาดวย

19

acetylcholineและยบยงการออกฤทธของ acetylcholine ดวย สวนสกดฟลาโวนอยดในใบฝรง ไมทราบปรมาณ สารสกดใบฝรง ความเขมขน 2 มก./มล. และสารสกดใบฝรงดวย เฮกเซน นารอน และเมทานอล ความเขมขน 0.5,1,1มคก./มล. ตามลาดบ ทดสอบในลาไสเลกของหนตะเภาทเหนยวนาใหหดเกรงดวยกระแสไฟฟา พบวาสามารถยบยงการหดเกรงของลาไสเลกได นอกจากนสารสกดใบและเปลอกตนดวย นามาทดลองในลาไสเลกและหลอดเลอดแดงใหญของหนตะเภา ซงเหนยวนาใหเกดอาการหดเกรงดวยสารละลายโปตสเซยม พบวาสาร สามารถยบยงการหดตวของลาไสเลกไดดกวาหลอดเลอดแดงใหญสารจากใบฝรง นามาทดลองในลาไสเลกของหนตะเภา พบวาสามารถลดการหดเกรงของลาไสเลกได สารสกดฝรงไมระบสวน ทาการทดลองในลาไสเลกของหนขาว พบวาสามารถลดการบบตวของลาไสเลกได สวนสกดใบฝรงดวยเฮกเซน ทาการทดลองในลาไสเลกของหนตะเภาทถกเหนยวนาใหหดตวดวยกระแสไฟฟา ทความเขมขน 250 มคก./มล. พบวามผลใหลาไสเลกคลายตวได สารสกดสวนเหนอดนดวยเอทานอล:นา (1:1) ในลาไสเลกของหนตะเภา ทเหนยวนาใหหดเกรงดวย acetylcholine และ histamine พบวาไมสามารถลดการหดเกรงของลาไสไดหลกฐานความเปนพษและการทดสอบความเปนพษ

2.4.2 การปองกนรกษาฝรงสามารถรกษาอาการทองเสยได เพราะทงลดการบบตวของลาไส และฆาเชอแบคทเรยทเปนสาเหตของโรคทองเสย ทงยงมการทดลองทางคลนก แตเนองอาการทองเสยในผปวยเอดสเปนการตดเชอทรนแรง จงตองระมดระวงในการใชถา 1 - 2 วนอาการไมดขน ไมควรใชสมนไพรตอ

3. ลกใตใบ (chamberbitter,gripeweed,shatterstone,stonebreaker;)

ลกใตใบมชอวทยาศาสตรวา PhyllanthusamarusSchumach&Thonn แจมใส (2544) ได

ใหรายละเอยดของลกใตใบไวดงน 3.1 ลกษณะ ชอบขนทวไปในทงปา ในสวน ขางทาง เปนพชประเภทหญาลมลก สงราว 1

ฟตกวาๆ ลาตนสแดงแกมมวง มลายขนตามตน ใบขนค ใบขนตามกง เรยงเปนแถวอยางมระเบยบ รปใบกลมยาวหวทายมนขอบใบเรยบ ยาวประมาณ 2 - 3 หน สเขยว เกอบไมเหนกานใบ ออกดอกสขาวหนารอนเขาหนาฝน ออกตามฐานใบ ออกลกกลมแบนคลายมกรส รสขมนดๆ ธาตเยน ไมมพษ

3.2 สรรพคณ รบประทานสามารถแกพษ ประสะเลอดใหเยน ไลลม แกแนนคด ใช ภายนอกดบพษ แกบวม ฤทธเขาถงปอดและมาม

3.3 รกษา บดมกบดเลอด บดเพราะหวดรอน ตวรอนเพราะหวดรอน ตาเจบบวมเดกเปนตาลขโมย ตาบอดตอนกลางคน งกด ฝตะมอย งสวด เดกเปนผน เปนฝหนารอน พชสมนไพรหลายชนดมฤทธยบยงการสงเคราะหดเอนเอของไวรสชนดน และสารสกดของลกใตใบหรอมะขามปอมดน แพทยชาวอเมรกนและอนเดยไดรวมกนทาการทดลองพบวา ยาสมนไพรทใชสบตอกนมามากกวา 2,000 ป สามารถรกษาโรคไวรสตบอกเสบชนด บ ไดผลดการทดลองนเปนความรวมมอระหวางคณะแพทยจากสถาบนวจยมะเรงแหงฟลาเดลเฟย สหรฐอเมรกา และคณะแพทยอนเดยแหงเมองมคราสไดศกษาวจยพชสมนไพรชนดตางๆ ทมการใชรกษาอาการดซานมาตงแตโบราณ โดยไดนาพชสมนไพรกวา 1,000 ชนดทใชกนทวโลกมาทดสอบความสามารถในการยบยงปฏกรยาของเอนไซมท

20

ใชในการสงเคราะหสารดเอนเอ ซงจาเปนในการเพมจานวนของเชอไวรสตบอกเสบ บ ในรางกายของผปวยจากการทดลองพบวา พชสมนไพรหลายชนดมฤทธยบยงการสงเคราะหดเอนเอของไวรสและสารสกดของมะขามปอมดน (บางแหงเรยก ลกใตใบ หญาใตใบขาว) มฤทธสงสด การทดลองทางคลนกในมคราสทาโดยใหแคปซลยาสมนไพร 200 มลลกรมนาหนกแหงแกผปวยไวรสตบอกเสบ บ 37 คน วนละครง 30 วนตดตอกนพรอมกบใหยาหลอกซงภายในแคปซลบรรจนาตาลแลกโทสแทน 23 คน หลงจากนนเจาะเลอดผปวยมาตรวจหาเชอไวรส พบวาผปวย 22 คน (รอยละ 59) ไมมเชอไวรสในกระแสเลอด ในขณะทผปวยทไดรบยาหลอกเพยง 1 คนทไมพบเชอไวรสในกระแสเลอด และภายหลงการตดตามผลการรกษาตอไปอก 9 เดอน พบวา ผปวยทง 22 คน ยงคงตรวจไมพบเชอไวรสในกระแสเลอดตอไปแพทยพบวา ผปวยทไดรบการรกษาแตไมไดผลยงพบเชอไวรสอยนน เนองจากผปวยกลมนนเพงไดรบเชอไวรสใหมๆ จงยงคงมเชอไวรสจานวนมากมายในระยะเพมจานวนอยางรวดเรว จงควรจะใหยาในขนาดทสงขนอก การใชมะขามปอมดนในการรกษาอาการดซานน ไดกลาวไวครงแรกในตาราอายรเวทอนเดยมานานกวา 2,000 ปแลว และสารสกดจากพชนไดมการใชรกษาอาการดซานในประเทศจน ฟลปปนส ควบา ไนจเรย กวม แอฟรกาตะวนออกและตะวนตก อเมรกาใตและอเมรกากลาง และพชในตระกลนกวา 900 ชนด พบขนอยทวไปในเขตรอน (จนทรเพญ , 2559)

4. ขมนชน (Turmeric)

ขมนชนมชอวทยาศาสตรวา Curcuma longa L. ยพา (2548) ไดใหรายละเอยดของขมนชน

ไวดงน 4.1 ลกษณะ:ใบของขมนจะเปนสเขยว ใบเหนยว ปลายใบแหลม มกานใบยาว

ถงแขนง กาบใบกวาง มกลนหอมเฉพาะตว ออดดอกเปนชอกระทง ดอกฝอยสเหลองออน กลบดอกสเขยวอมชมพ เมอขดเอาหวหรอแขนงขนมาจากดน ลกษณะเนอของขมนจะเปนสเหลองออน(ขมนออน)ไปจนถงเหลองทองเขม(ขมนแก) ถาใชมดตดแนวขวาง กจะเปนเปนวง คลายวงปของไม

4.2 ลกษณะทางพฤกษศาสตรเหงา และลาตนขมนชนเปนพชลมลกทมอายหลายป มความสงประมาณ 30 - 90 เซนตเมตร มเหงาใตดนเปนรปไข มแขนงรปทรงกระบอกแตกออกทางดานขาง 2 ดาน มเนอในเหงาสเหลองหรอสเหลองสม มกลนหอมเฉพาะตว

4.2.1 ใบใบเปนใบเดยวแทงออกมาจากเหงาเรยงเปนวงซอนทบกนเปนรปใบหอกออกตรงกนขามสองดาน ลกษณะคลายใบพทธรกษา เมอถงฤดหนาวใบจะเรมแก และแหงในชวงฤดแลงดอก

4.2.2 ดอกขมนชนมลกษณะเปนชอ คลายดอกกระเจยว แทงออกตรงกลางของเหงาบรเวณระหวางกานใบ ชอดอกมลกษณะทรงกระบอก กลบดอกมหลายส แตทพบไดแก สขาว เขยว เหลองออน สแดง สมวง ซงอาจมเพยงสเดยวหรอเปนสผสมภายในกลบดอก ลกษณะดอกจะคลายดอกกระเจยว เพราะเปนพชตระกลเดยวกน แตดอกขมนชนจะใหญกวา

4.2.3 ผลมลกษณะกลมม 3 พล การขยายพนธจะใชหวแมหรอเหงาแกในการ ขยายพนธหลกฐานความเปนพษและการทดสอบความเปนพษ

21

4.3 สรรพคณขมนชน 4.3.1 รกษากลาก เกลอน ใหเอาขมนบดผสมนาฝน ใชทาบรเวณกลาก เกลอนทก

เชา เยน 4.3.2 รกษาชนนะต โดยใชขมนชนประมาณ 1 แงง บดผสมกบเนอมะพราวแก 1

กา และใบมะล 1 กา ผสมนาเลกนอย หลงจากนน นามาทาหรอโอบบรเวณทเกดชนนะต ทงไว 1 - 2 ชวโมง แลวคอยลางออก ซงทาใหเชอตาย และชวยใหแผลแหงเรว

4.3.3 นาขมนชนมาหนเปนชนๆ แลวนาตมในนาสาหรบใชอาบทาความสะอาด รางกาย รวมถงรกษาโรคผวหนงอนๆ

4.3.4 รกษาไขหวด ใหใชแงงขมนชนสด ขยดม และขมนชนทบดและตากแหงแลวมาชงนาดม จะชวยใหอาการหวดบรรเทาลง

4.3.5 แกอาการตกเลอด โดยใชผงขมนชนประมาณ 1 ชอน ชงนาดมเชา เยน ซงจะชวยการตกเลอดใหบรรเทาลงได

4.3.6 รกษาตาแดง โดยนาผงขมนชนมาผสมนาพอหมาดๆ แลวหอดวยผาขาวบาง กอนนาไปองไฟใหอน แลวนามาประคบดวงตาทเกดตาแดง ซงจะชวยลดขตา และบรรเทา อาการตาแดงได นอกจากนน ใหนาผงขมนชนมาผสมนาและคนใหเขากน กอนจะกรองเอาเฉพาะนาดวยผาขาวหรอปลอยใหตกตะกอน แลวคอยรนเอาเฉพาะนาสวนบน นาทไดใหนามาหยอดตาขางทเปนตาแดง ซงจะชวยรกษาอาการตาแดงใหหายเรวได

4.3.7 แกโรคทองรวง ทองเสย โดยนาขมนชนสดมาบดในนาประมาณ 2 แกว กรองเอาเฉพาะนา แลวนามาอนไฟใหรอน กอนนามาดม หรอ ใชผงขมนชน 2 ชอน ชงนาดม ซงจะชวยรกษาอาการทองรวงใหหายเรวขน

4.3.8 แกทองอด ทองเฟอ โดยเฉพาะชาวอนเดย มาเลเชย หรอประเทศอสลามอน นยมใชขมนชนผสมในผงกระหรสาหรบการประกอบอาหาร ซงสามารถชวยรกษาอาการทองอด ทองเฟอ หรอ อาหารไมยอยไดเปนอยางด

4.3.9 รกษาโรคนากดเทา โดยนาขมนชนสดมาปอกเปลอกหรอขยสวนปลาย กอนใชทาบรเวณทเกดโรคนากดเทา ซงจะชวยรกษาอาการใหหายเรว

4.3.10 แกอาการปวดฟน ดวยการนาขมนชนสดมาโขลกผสมกบเกลอ พมเสน และการบร กอนใชแทนยาสฟนหรอนามามาอมคางไวทกเชาเยนกอนนอน

4.3.11 แกอาการปวดหว วงเวยนศรษะ โดยนามาขมนชนสดมาบดผสมกบนา เลกนอยพอใหเนอขมนจบตวเปนกอนได กอนใชทาบรเวณกระหมบ

4.3.12 รกษาผนคน หรอ ลมพษ ดวนการนาขมนชนสดมาบดผสมกบนาเลกนอย กอนนาไปทาบรเวณเกดผนคน ทงไวสกพก ทาตดตอกน 2 - 3 จะชวยรกษาอาการผนคนได

4.3.13 ลดอาการปวดบวมจากแมลงกดตอย ดวยการนาขมนชนสดบดผสมกบนาเลกนอย กอนนามาประคบบรเวณถกกด

4.3.14 รกษาแผลสด แผลเปอย ดวยการนาขมนชนมาบดผสมนาแลวคอยใชประคบหรอนานามาทาทแผลทกวน แผลกจะแหง และหายเรวขน

4.3.15 รกษาฝ ดวยการใชขมนชนบดใหละเอยดกอนนามาประคบทฝ

22

4.3.16 ยาสตรคลอดบตร ดวยการใชขมนชนบดใหละเอยดผสมกบดนสอพอง ทาบรเวณทองหลงการคลอดบตร ซงจะชวยทาใหทองยบตวเรว และชวยลดหนาทองลายได

4.3.17 รกษาสภาพฟน และลดกลนปาก ดวยการนาขมนชนสดมาเคยว และอมคางไว 1-2 นาท ซงจะชวยรกษาสภาพฟนใหแขงแรง และชวยลดกลนปาก

4.3.18 ใชหามเลอด นาขมนชนมาบดใชประคลแผลทมเลอดไหลไมหยด โดยกดทบแผลทงไวประมาณ 2-3 นาท กสามารถหามเลอดได 4.4 นามนขมน มลกษณะสเหลองออน มกลนหอมแบบเครองเทศ พบสาระสาคญประกอบดวย เทอรเมอโรน ประมาณ 60% ซงจเบอรน ประมาณ 25% และสารอนๆ ไดแก อาร เทอรเมอโรน, บอรนออล, ฟแลนดรอนเซไบนน,ซนนออล, แอลฟาแคมเฟอร, คารโอฟลลนเคอรคมน, เคอรคมอล, เคอรไดโอน, เคอรซรโนน, เคอรคมนอล, ยจนอลไลโมนน, ลนาโลออล แอลฟาไพนน, เบตาไพนน, เทอรไพนน,เทอรไพนออล, แอลฟาแอทแลนโทน, แกรมมาแอทแลนโทน, แคมเปสตอรอล, สตกมาสเตอรอล, เบตาไซโตสเตอรอลและคอเลสเตอรอล

4.5 การทดสอบความเปนพษผงขมนไมกอใหเกดพษเฉยบพลน เมอใหหนถบจกรในขนาด 10 ก./กก. สวนสารสกดเอทานอลเมอใหหนถบจกรโดยการฉดเขาทางชองทอง ทางใตผวหนง หรอใหกน มคา LD50มากกวา 15 ก./กก.(10) สวนการทดสอบพษกงเรอรงโดยใหในขนาด 0.03, 2.5 และ 5 ก./กก./วน แกหนขาว 96 ตว เปนเวลา 6 เดอน พบวาหนเพศผทไดรบสาร (ผงขมน) 2.5 และ 5 ก./กก./วน กนอาหารไดนอยลง และอตราการเจรญเตบโตนอยลง เมอเทยบกบกลมควบคม การทดสอบพษเฉยบพลนพบวาไมเกดพษเฉยบพลนในหนขาว หนตะเภา และลง เมอใหขมนในขนาด 2 ก./กก. หรอสารสกดจากอลกอฮอลของขมนในขนาด 300 มก./กก.

5. บอระเพด (Wormwood)

บอระเพดมชอวทยาศาสตรวาTinosporacrispa (L.) MiersexHook.f.& Thomson ธระ (2556) ไดใหรายละเอยดของบอระเพดไวดงน

5.1 ลกษณะทางพฤกษศาสตร 5.1.1 ลาตนบอระเพดเปนไมเถาเนอออน ขนาดเถา 1 - 1.5 เซนตเมตร และยาวได

มากกวา 10 เมตร เถามผวตะปมตะปาเปนตมนนทวเถา และมรากอากาศคลายเสนเชอดขนาดเลก และยาวแทงออก โดยเฉพาะบรเวณโคนเถา เถามเปลอกสเขยวเขม เปลอกทมอายมากจะลอกออกเปนเยอบางๆสเหลอง เมอกรดเถาจะมนายางสเหลองไหลออกมา เนอดานในหรอแกนมสเหลอง มรสขมจดการแพรกระจายบอระเพด เปนพชเถาท ไดในทกภาค โดยจะพบมากในปาดงดบ และปาเบญจพรรณทคอนขางชน บรเวณพมใหหรอตนไมใหญทมกพบเปนเถาสเขยวเขมพาดเลอยตามตนไมอน

5.1.2 ใบบอระเพด เปนพชใบเลยงค แตกออกเปนใบเดยว เรยงสลบกนบนลาตนหรอเถา ใบมรปไข มฐานใบเปนรปหวใจทเวาตรงกลาง คลายใบพล แผน และขอบใบเรยบ แผนใบบาง และออนนม ฉกขาดไดงาย ปลายใบมหยก แผนใบมเสนใบสเหลองลากผานจากโคนใบไปขอบใบ

23

5 - 7 เสน ใบออนมสเขยวออน เมอใบมอายมากจะมสเขยวเขม และมขนปกคลมหางๆ สวนทองใบจะมสเขยวนวล

5.1.3 ดอกดอกบอระเพดแทงออกเปนชอ ตามซอกใบ ชอยาว 5 - 20 เซนตเมตร ดอกเปนดอกแยกเพศ แตอยในกานชอดอกเดยวกน ดอกมขนาดเลก ประกอบดวยกลบรองดอก 6 กลบ และกลบดอกสเหลองออน 6 กลบ สวนตรงกลางเปนเกสรตวเมยสขาว และเกสรตวผ 6 อน

5.1.4 ดอกบอระเพด ผล และเมลด ผลบอระเพดมลกษณะกลมร มเปลอกบางๆหมผล ผลออนมสเขยว และเมอสกจะเปลยนเปนสเหลอง

5.2 ประโยชนบอระเพด 5.2.1 ทกสวนของบอระเพดใชเปนสวนผสมของตารบยารกษาโรค 5.2.2 นาสกดหรอนาตมจากบอระเพดใชฉดพนกาจด และปองกนหนอนแมล.

ศตรพช อาท หนอนใยผก และเพลยตางๆ เปนตน 5.2.3 ลาตน และใบใชผสมในอาหารสตวหรอใหสตวกนโยตรง เพอใหสตวมรางกาย

แขงแรง และรกษาโรคในสตว ทงโค กระบอ สกร ไก และอน ซงชาวบานนยมใหไกชนกนในระยะกอนออกชน

5.2.4 ลาตน และใบนามาบด และใชพอกศรษะหรอสระผม สาหรบกาจดเหา 5.3 การปลกบอระเพดสามารถปลกได 2 วธ คอ การเพาะเมลด และการปกชากง การเพาะ

เมลดนนจะตองใชเมลดจากผลทสกจด ผลมสเหลองเขม ยงเปนผลทรวงแลวยงด จากนน นาผลมาตากแดดใหแหง นาน 15 - 20 วน และเกบไวในรมกอนจนถงตนฤดฝนจงนาออกมาเพาะในถงเพาะชาหรอใชหยอดปลกตามจดทตองการ การปลกดวยเมลดน จะไดเครอบอระเพดทใหญยาวมากกวาการปกชาการปกชาเถา เปนวธหนงทสะดวกรวดเรว ดวยการตดเถาบอระเพดทแกจด เถามอายตงแต 1 ป ขนไป ตดเถายาว 20 - 30 เซนตเมตร หลงจากนน คอยนาลงปกชาในถงหรอกระถาง วธน จะไดตนทงอกใหมภายใน 15 - 30 วน แตลาตนมกมเครอไมยาวเหมอนการเพาะเมลด แตไมแตกตางกนมากนก

5.4 สรรพคณบอระเพดทกสวนของบอระเพดจะใหรสขม แตจะขมมากในเถา รองลงมาเปนใบ ดอก และราก ซงมสรรพคณหลายดาน อาท การรบประทานหรอตมดมชวยลดไข บรรเทาอาการปวดหว ตวรอนลดอาการไอ และขบเสมหะรกษาไขจบสนลดอาการคนคอ แกลาคออกเสบแกกระหายนาชวยเพมความดนเลอดรกษาโรคตดเชอในทางเดนหายใจแกโรคฟนผ แกอาการปวดฟนใชรกษาโรคตดเชอในกระแสเลอดรกษาโรคปากเทาเปอยลดอาการกลามเนอเกรง กลามเนอกระตกบารงรางกาย ชวยเจรญอาหารแกอาการรอนในรกษาอาการชาในชวยลดไขมนในเสนเลอดลดระดบนาตาลในเลอดปองกนโรคหวใจปองกนโรคอมพฤกษ อมพาตบรรเทาอาการโรคเบาหวานกระตนการหลงอนซลนปองกนโรคเบาหวานชวยขบเหงอแกอาการทองอด แกโรคทองเสยรกษาอาการอจจาระเปนเลอดรกษาฝภายใน ฝมดลกรกษาโรคหนองในชวยขบพยาธ

5.4.1 การใชภายนอกทกสวนนามาบดสาหรบฟอกรกษาฝใชประคบแผลเพอหามเลอดใชประคบรกษาแผล ลดนาหนอง ลดอาการปวดบวมนามาตมนาอาบสาหรบรกษาโรคผวหนงรกษาแผลในปาก ปากเปอย ปากเปนแผลใชประคบแผลไฟไหมหรอนารอนลวก ชวยลดอาการแสบ

24

รอนใชประคบแผลถกกดจากแมลงมพษ สาหรบลดพษ ลดอาการบวมปวด :อางถงในเอกสารหลายฉบบ

5.5 ความเปนพษการศกษาใชสารสกดจากบอระเพดใหแกหนขาว ขนาดเขมขน 1.28 กรม/นาหนกตว 1 กโลกรม หรอประมาณ 9.26 กรม ของผงบอระเพดแหง เปนเวลานาน 6 เดอน พบวา คาทางโลหตวทยาของหนขาวไมมการเปลยนแปลง แตทงน พบรายงานหลายฉบบทรายงานวา การรบประทานบอระเพดปรมาณมากหรอตดตอกนนาน อาจจะทาใหเกดสภาพความเปนพษตอไต และตบได อาจเนองจาก อวยวะเหลานจะตองขบ และกาจดสารหรอเกดการสะสมของสารตางๆไวมาก : ตารบยาบอระเพดสาหรบสตว

5.5.1 สตร 1 สวนผสม บอระเพด เกลอ และนาซาวขาว วธปรงยา ใชเถาบอระเพด ยาว 1 เมตร ประมาณ 2 เครอ นามาตดเปนชนเลกๆ

ประมาณ 1 นว กอนจะทบใหแตก หลงจากนน นามาผสมกบนาซาวขาว และเกลอ พรอมหมกในถงทงไว 7 วน

การใช นานาหมกมากรอกใหสตวกนหรอใสรวมกบนาดมของสตว ชวยใหสตวกนอาหารไดดขน ชวยใหขนเปนมนวาว และรางกายแขงแรง รวมถงชวยในการถายพยาธ 5.5.2 สตร 2 สวนผสม บอระเพด ผลมะเกลอ และนาซาวขาว

วธปรงยา ใชเถาบอระเพด ตามสตรท 1 ตดเปนชน และทบใหแตก รวมกบผลมะเกลอ 10 ผล พรอมทบใหแตก กอนผสมรวมกบนาซาวขาว 10 ลตร และหมกในถงทงไวนาน 7 วน

การใช กรองแยกนาหมก และนามากรอกใหสตวกนหรอเทราดผสมในอาหารสตว สาหรบกระตนการกนอาหาร และชวยขบพยาธ 5.5.3 สตร3สวนผสม บอระเพด หญาแหวหม และรากหญาคา

วธปรงยา ใชบอระเพดยาว 1 เมตร ประมาณ 10 อน พรอมตด และทบใหละเอยด กอนผสมรวมกบหญาแหวหม และรากหญาคา 2 กามอ ทตาบดละเอยด และนามาหมกกบยเรย1 หยบมอ โดยเตมนาประมาณ 20 ลตร แลวหมกทงไวนาน 10 วน

การใช กรองแยกนา แลวนามากรอกใหสตว หรอ เทใสรางนา จะชวยแก ทองอด ชวยใหสตวกนอาหารไดด โดยเฉพาะสตวประเภทกนหญา รวมถงชวยในการถายพยาธไดดวย

5.5.4 สตร 4 สวนผสม บอระเพด กากนาตาล และหวเชอ EM วธปรงยา ใชเถาบอระเพด ยาว 1 เมตร ประมาณ 10 เครอ นามาตดเปนชน และ

ทบใหแตก พรอมใชผสมกบกากนาตาลครงลตร และหวเชอ EM 1 ซอง พรอมเตมนา 5 - 20 ลตร หมกในถงนาน 20 - 30 วน

การใช กรองแยกนาหมก และนานาหมกมาผสมนาประมาณ 20 ลตร กอนนาไปใชราดอาบตวสตว ชวยใหรางกายสตวสะอาด รกษาโรคผวหนง ปองกนเหลอบยงกด รกษาแผลตามรางกาย ลดกลนสาบตามลาตว รวมถงขนเปนมนวาว

5.6 การทดสอบความเปนพษการทดสอบความเปนพษเฉยบพลนจากการศกษาพษเฉยบพลนของสารสกดดวยเอธานอลของลาตนบอระเพด โดยใหทางปากแกหนถบจกรพบวาคาครอะตนนสงกวากลมควบคมแสดงใหเหนวาสารสกดบอระเพดในขนาดตา เชน ขนาดทใชในคนไมทาให

25

เกดความผดปกตใด ๆ ในสตวทดลองแตในขนาดทสงอาจทาใหเกดความผดปกตของการทางานของตบและไตได

5.7 การทดสอบความเปนพษเรอรง จากการศกษาพษเรอรงของสารสกดดวยเอธานอลโดยการกรอกสารสกดของบอระเพดขนาดตาง ๆ แกหนขาว ตดตอกนเปนเวลา 6 เดอน พบวา คาครอะตนนสงกวากลมควบคมแสดงใหเหนวาสารสกดบอระเพดในขนาดตา เชน ขนาดทใชในคนไมทาใหเกดความผดปกตใด ๆ ในสตวทดลองแตในขนาดทสงอาจทาใหเกดความผดปกตของการทางานของตบและไต

6. กากน าตาล (molasses)

สมาคมการคาผผลตเอทานอลแหงประเทศไทย (2559) ไดใหรายละเอยดของกากนาตาลไว

ดงน 6.1 คณสมบต เปนของเหลวสดาทเหนยวขน ซงไมสามารถจะตกผลกนาตาลไดอกเปนเนอ

ของสงทไมใชนาตาลทละลายปนอยในนาออย ซงประกอบไปดวยนาตาลซโครส นาตาลอนเวอรท (invert sugar) และสารเคม เชน ปนขาว ซงใชในการตกตะกอนใหนาออยใส สวนประกอบของกากนาตาลจะปรวนแปรไมแนนอน แลวแตวาไดมาจากออยพนธไหนและผานกรรมวธอยางไร แตมกจะหนไมพนนาตาลซโครส นาตาลอนเวอรทกบนา ปจจบนน โรงงานนาตาลทนสมย มความสามารถในการสกดนาตาลออกจากกากนาตาลไดมากขนแตกไมหมดเสยทเดยว เพราะถาสกดใหออกหมดจรงจะสนคาใชจายสง ดงนนจงมนาตาลซโครสบางสวนทสญเสยไปกบกากนา ตาล ซงมกจะสญเสยไปมากกวาสญเสยไปทางอน โดยทวๆไปจะมซโครสปนอยในกากนาตาลเฉลย 7.5 เปอรเซนต สวนประกอบของกากนาตาลหรอโมลาส(กระบวนการผลตเอทานอลสมาคมการคาผผลตเอทานอลแหงประเทศไทย,2559)

6.2 การใชประโยชน อตสาหกรรมการผลตเหลาและแอลกอฮอล เปนแหลงใหญทตองการกากนาตาลเปนวตถดบสาคญในอตสาหกรรม ผลผลตทไดจากการหมกกากนาตาล ไดแก เอทลแอลกอฮอล บวธลแอลกอฮอล อาซโตน กรดซตรก กลเซอรอลและยสต เอทลแอลกอฮอลใชทากรดอาซตคเอธลอเธอร ฯลฯ สารประกอบอนทไดจากการหมกกากนาตาล ไดแก เอธลอาซเตทบวธลอา-ซเตท อามลอาซเตท นาสมสายช และคารบอนไดออกไซดแขง นอกจากนนถานากากนาตาลททาใหบรสทธไปหมกและกลนจะได เหลายน สาเหลาหรอยสตทตายแลว เปนผลพลอยไดซงนาไปทาอาหารสตว นอกจากนกากนาตาลยงใชทายสตสาหรบทาขนมปงและเหลาไดดวย กสามารถเลยงขนมาไดจากกากนาตาล กากนาตาลสามารถนามาทากรดเปนแลคตคได แมวาจะทาไดนอยมาก ในอดตชาวปศสตวใชกากนาตาลผสมลงในอาหารสตวรวมทงการใสกากนาตาลในไซเลจอกดวย มผวจยทดลองใสแอมโมเนยลงในกากนาตาล พบวา สามารถผลตโปรตนไดแลวสตวสามารถกนกากนาตาลนเขาไปและทาใหสรางโปรตนขนในรางกายสตวได จงเปนสงทประหลาดทกากนาตาลเปนสาร

26

คารโบไฮเดรต สามารถถกสตวเปลยนไปเปนโปรตนไดผลด สวนประกอบสาคญของนาออยอกชนดหนงกคอ กรดอโคนตค ซงจะผสมรวมอยในกากนาตาล ซงเราสามารถแยกไดโดยการตกตะกอนดวยเกลอแคลเซยม กรดอโคนตคนมความสาคญในการผลตยางสงเคราะห พลาสตก เรซน และสาร ชกเงา ประโยชนสดทายของกากนาตาลกคอ การใชทาปยหรอปรบคณภาพดน กากนาตาลมสวนประกอบของโพแทสเซยม อนทรยวตถ และธาตรองอนๆ อกมาก

ตารางท 2.2 สวนประกอบของกากนาตาล

ทมา :บรษท ไทยชการมลเลอร (2559) งานวจยทเกยวของ ปจจบนอตสาหกรรมการผลตไกเนอของไทย มการแขงขนกนสงมาก โดยมเปาหมายคอ มงเนนประสทธภาพการผลตและการลดตนทนเปนหลก (สจตรา และปฐมาภรณ, 2552) อยางไรกตาม ปญหาโรคระบาดในไกเนอ ยงคงเปนปญหาทคอยรงของวงการไกเนอในบานเรา ทาใหเกษตรกรผเลยงไกเนอ ตองพงพาการใชยาปฎชวนะกนอยางแพรหลาย เพอชวยควบคม และปองกนโรค อยางไรกตามการใชยาปฎชวนะในปรมาณทสง ตดตอกนเปนระยะเวลานาน จะทาใหเกดปญหา

สวนประกอบ เปอรเซนต%

นาตาลทใชหมกเชอ

50.1

ซโครส 36.66 นา 20.65

เถาซลเฟต 15 รดวซงชการ 13

โพแทสเซยม K2O 4.19 ยางและแปง 3.43

แคลเซยม CaO 1.35 แมกนเซยมMgO 1.12

ไนโตรเจน 0.95 ซลกาในรป SiO2 0.46

ขผง 0.38 ฟอสเฟต P2O5 0.12

27

ตางๆตามมา เชน ปญหาเชอโรคดอยา ปญหาการตกคางของสารปฎชวนะในเนอสตวและผลตภณฑสตว ทาใหไมเปนทยอมรบของผบรโภคทงตลาดในประเทศ และตลาดตางประเทศ โดยเพราะโรคบดทเกดจากสาเหตการเลยงไกเนอบนวสดรองพนคอก ตดตอกนเปนระยะเวลานานๆอาจทาใหมการสะสมของเชอสาเหตกอโรค โดยเพาะเชอในกลม E. tenellaและ salmonella spp. ทเปนสาเหตของโรคเกยวกบระบบทางเดนอาหารทสาคญๆในสตวปก เชน โรคบดทไสตน และ โรคลาไสอกเสบ (Gastroenteritis) เปนตน (เชดชย ,2529) ทางเลอกหนงทนาสนใจทจะสามารถแกปญหาน คอ การหนมาใชสารสกดจากเปลอกมงคด ซงถอเปนเพยงเศษเหลอทางการเกษตร ทมสรรพคณรกษาอาการอกเสบ ชวยควบคม และยบยงเชอกอโรคไดหลายชนด เมอใชในระดบประมาณท เหมาะสม ซงจากการคนควาเอกสาร พบวา สารสกดจากเปลอกมงคด เปนพชสมนไพรทมสารออกฤทธเปนองคประกอบอยหลายชนด เชน แทนนน แมงโกตน แซนโทน และแอนโธไซยานนส เปนตน (หนวยบรการฐานขอมลสมนไพร,2552) ซงสารออกฤทธกลมองกลาวสมารถยงยง และทาลายเชอจลนทรยกอโรคไดดหลายกลม อกทงเปลอกมงคดยงเปนวสดเหลอทงทางการเกษตรทหาไดงายในทองถนโดยเฉพาะในเขตจงหวดจนทบร ทงยงปลอดสารพษ และมราคาไมแพง ดงนน การเสรมสารสกด จากเปลอกมงคดในนาดมไกเนอ จงนาจะเปนทางเลอกหนงทสามารถควบคมเชอกอโรคบดไสตนในไกเนอ เสรมสมรรถนะการผลต ชวยลดปญหาตางๆ ทเกดจากการใชยาปฎชวนะ สามารถตอบสนองตอความตองการขอผบรโภค ในการเลอกบรโภคเนอสตว และผลตภณฑ สตวทมความปลอดภยจากสารปนเปอนตาง ๆ อกทงเปนการสงเสรมการใชวสดเศษเหลอทางการเกษตรใกลตวทมอยมาใชใหเกดประโยชนมากทสด การเสรมสารสกดจากเปลอกมงคดในนาดม ทระดบตางตอจานวนโอโอซสตของเซอบด และคาคะแนนรอยโรคหรอลกษณะวชาการในไสตนของไกเนอ หลงการทาการปอนเชอบด 8 วน พบวา กลมทไดรบการเสรมสารสกดจากเปลอกมงคดในนาดมทระดบตางๆ มจานวนโอโอซสของเชอบด และคาคะแนนรอยโรคตากวากลมควบคมทไมไดรบการเสรม อยางมนยสาคญทางสถต (p<0.05) ดงนน การเสรมสารสกดจากเปลอกมงคดในนาดม ทระดบตางๆ มแนวโนมทสามารถควบคมเชอตอบดในลาไสตนของไกเนอได และไมสงผลกระทบตอสมรรถนะการผลตของไกเนออกดวย ตนทนในการเลยงไกกระทงสวนใหญเปนคาอาหาร ผลผลตทไดจากการเลยงไกเปนนาหนกตวไกมชวต ผลตอบแทนจากการเลยงไกกระทงขนอยปรมาณอาหารทไกกนและนาหนกตวไกจากการเลยงด ผลตอบแทนจากการเลยงไกจะสงขนถาสามารถ เรงการเจรญเตบโตของไกใหเรวขน (ทาใหจาหนายไกไดเรว ลดคาแรงงานและคาดอกเบย) และลดตนทนคาอาหารทใชเลยงไกโดยทไกยงใหผลผลตเปนปกต การใชสารเสรมเพอเรงการเจรญเตบโตของสตวหรอเพอใหสตวไดรบโภชนะเพยงพอกบความตองการเปนสงทพบไดเสมอในการเลยงสตว สารดงกลาวมกผสมลงในอาหารสตว ม

28

ทงสารทมและไมมโภชนะ สารทมโภชนะ เชน กรดอะมโนสงเคราะห ไวตามนสงเคราะห แรธาตปลกยอย (แรธาตทสตวตองการในปรมาณนอย) สารทไมมโภชนะ เชน ยาปฎชวนะ สารใหส เอนไซม (enzyme) โพรไบโอตก (probiotie) และสารอน (church,1991) โพรไบโอตกทผสมในอาหารสตว สวนใหญเปนแบคทเรย เชน lactobacillus acidophilus,Streptococcus faeciun (Pollmann, et al., 1980) จตตนา (2553) กลาวถงจลนทรยทมประโยชน ไว 4 กลม แตละกลมมประโยชน ดงตอไปน 1. กลม Lactobacillus และ Bifidobacterium จลนทรยกลมน ผลตกรดแลกตก lactase,acidolin,hydrogen peroxide ไวตามนทเปนประโยชนตอสตว ผลตสารคลายปฎชวนะทสามารถยบยง เชอจลนทรย กอโรคกลม Salmonella, E. coli และ clostridium botulinum ไดสงเสรมการใชประโยชนของอาหาร และกระตนการสรางภมคมกนโรคในลาไส 2. กลม Bacillus subtilis สรางเอนไซมชวยยอยโปรตนและแปง เชน amylase,protease และ hemicellulase ทาใหอาหารดดซมไปใชประโยชนตอรางกายสตวสงขน ลดกลนในมลสตว 3. กลม pediococcus. Sp สรางสารทเรยกวา pediocin เปนสารคลายปฎชวนะ ทนตอความรอนและความเปนกรด ฆาเชอกอโรคไดหลายชนด ใชในอตสาหกรรมถนอมอาหาร และเปนสารเสรม เนองจากมฤทธฆาเชอ 4. กลมยสต (saccharomyces cerevisiae) สรางสาร cytokine และ beta-glucans กระตนใหสราง สารกระตนภมคมกนแบบไมจาเพาะในลาไสได Awad, et al., (2009) รายงานวาการผสมโพรไบโอตกในอาหารเลยงไกกระทงไมทาใหอตราการเจรญโตและประสทธภาพการใชอาหารของไกดขน ผสมโพรไบโอตกในอาหารเลยงไกกระทงพอแมพนธ 3 กลม คอ กลมทมอาย 28 43 และ 57 สปดาห พบวาการผสมโพรไบโอตกในอาหารเลยงไกนาน 6 สปดาห ไมทาใหไกกระทงพอแมพนธมนาหนกตว ประสทธภาพการใชอาหาร และอตราการตายตางไปจากอาหารทไมผสมไบโอตก เลยงไกกระทงโดยใชโพรไบโอตกทเตรยมขนมาใชในการศกษา 2 ชนด คอ ชนดทมตนกาเนดเชอ จากโพรไบโอตกของมนษยและชนดทมตนกาเนดเชอจากโพรไบโอตกของไก ผลการศกษาพบวา การใหโพรไบตกผสมกบนาใหไกกนทาใหความสามารถในการใหผลผลตของไกกระทงสงขน โดยทาใหประสทธภาพการใชอาหารดขน นาหนกตวเมอสนสดการศกษาสงขน และอตราการตายลดลง ในการเลยงไกกระทงถามนาหมกจลนทรยทเหมาะสมและวธการนาไปเลยงทแนนอนจะสามารถเพมผลผลตและลดตนทนการผลตลดได ทาใหผเลยงไกมผลตอบแทนสงขน

29

ผลของการใชนาหมกชวภาพผสมนาดมตอสมรรถนะการผลตไกกระทงทเลยงดวยอาหารทมระดบโปรตนตางกน การทดลองใชนาหมกชวภาพสตรตางๆ ผสมนาดมเพอศกษาการใหผลผลตของไกระทงทเลยงดวยอาหารทระดบโปรตนตางกน ทดลองกบไกกระทงคละเพศ อาย 1 วน จานวน 240 ตว วางแผนการทดลองแบบ 2 x 4 ปจจยแรกเปนระดบโปรตนในอาหารทใชเลยงไก ม 2 ระดบ คอ อาหารปกตและอาหารโปรตนตา ปจจยทสองเปน นาทใชเลยงไก ม 4 ระดบ คอ นาผสมยาปฏชวนะ นาผสมนาหมกอเอม นาผสมนาหมกนมเปรยว และนาผสมนาหมกไมเตมเชอ มอาหารและนาสาหรบ เลยงไก 8 อยาง คอ อาหารปกตใหนาผสมยาปฏชวนะ อาหารปกตใหนาผสมนาหมกอเอม อาหารปกตใหนาผสมนาหมกนมเปรยว อาหารปกตใหนาผสมนาหมกไมเตมเชอ อาหารโปรตนตาใหนาผสมยาปฏชวนะ อาหารโปรตนตาใหผสมนาหมกอเอม อาหารโปรตนตาใหผสมนาหมกนมเปรยว และอาหารโปรตนตาใหนาผสมนาหมกไมเตมเชอ เมอสนสดการทดลอง 42 วน พบวา ไกกระทงทเลยงดวยอาหารปกตมนาหนกตวทเพมขนมากกวาพวกทเลยงดวยอาหารโปรตนตาอยางมนยสาคญ (p<0.01) โดยมคาเฉลยเทากบ 2.245 และ 2.054 กโลกรม ตามลาดบ ประสทธภาพการใชอาหารของไกกระทงทเลยงดวยอาหารปกตดกวาพวกทเลยงดวยอาหารโปรตนตา อยางมนยสาคญ (p<0.01) เชนกน โดยมคาเฉลยเทากบ 1.77 และ 1.90 ตามลาดบ นาหนกตวทเพมขนและประสทธภาพการใชอาหารของไกทเลยงดวยนาดมผสมนาหมกชวภาพ ทกสตรตางจากไกทเลยงดวยนาดมผสมยาปฏชวนะอยางมนยสาคญ (p>0.05) นาหนกตวทเพมขนของไกกระทงทใหนาดมผสมนาหมกไมเตมเชอทเลยงดวยอาหารโปรตนตามคาเฉลยตางจากพวกทเลยงดวยอาหารปกตอยางไมมนยสาคญ (p>0.05 ประสทธภาพการใชอาหารของไกกระทงทเลยงดวยอาหารปกตใหนาดมผสมยาปฏชวนะดกวาพวกทเลยงดวยอาหารโปรตนตาใหนาดมผสมนาหมกชวภาพทกสตรอยางมนยสาคญ (p<0.05) ประสทธภาพการใชอาหารของไกกระทงทเลยงดวยนาดมผสมนาหมกไมเตมเชอไมตางจากพวกทเลยงดวยนาดมผสมนาหมกอเอมและผสมยาปฏชวนะ (p>0.05) โดยมคาเฉลยเทากบ 1.80,1.84 และ 1.81 ตามลาดบ พวกทเลยงดวยนาหมกผสมอเอมและผสมนาหมกนมเปรยวมประสทธภาพการใชอาหารดกวาพวกทเลยงดวยนาดมผสมนาหมกนมเปรยวอยางมนยสาคญ (p<0.05) (บญชอบ,2556)

30

บทท 3 อปกรณและวธการ

อปกรณการทดลอง

1. โรงเรอนสาหรบการเลยงไก 2. ไกเนออายแรกเกดจานวน 100 ตว 3. ขมนชน บอระเพด ลกใตใบ ยอดลกฝรงออน กากนาตาล 4. อาหารไกเนอสาเรจรป 5. อปกรณใหอาหารแบบถาด และแบบแขวน 6. ถงนาแบบแขวน 7. สายไฟ ขวหลอดไฟ และหลอดไฟ 100 วตต 8. วสดรองพน ทราย แกลบ 9. ตาขายไนลอน 10. ลวด ตะป 11. กลองถายรป 12. อปกรณจดบนทก 13. นาหมกสมนไพรซงมสวนประกอบดงน 13.1 ฟาทลายโจร 1 กโลกรม 13.2 หญาใตใบ 1 กโลกรม 13.3 ยอด-ลกฝรงออน 1 กโลกรม 13.4 บอระเพด 1 กโลกรม 13.5 ขมนชน 1 กโลกรม 13.6 กากนาตาล 3.5 กโลกรม 13.7 นาสะอาด (พอทวมตวยา)

วธการท าน าหมกสมนไพร

นาสมนไพรทง 5 ชนด มาสบใหละเอยด ผสมกากนาตาลใหเขากน เทใสถงพลาสตก ปดผาใหสนทคนวนละ 1 ครง หมกทงไวจนครบ 3 สปดาห กสามารถนามาใชได วธการใชนานาผสมนาสะอาดใหไกกนอตราการใช เรมใชเมอไกอาย 7 วน ขนไป ตามความ เขมขนดงนไกอาย 7 อตรา

31

การใชนาหมก 1 สวน: นา 1000 สวน ไกอาย 15 วน อตราการใชนาหมก 14.1 สวน: นา 800 ไกอาย 15 วน อตราการใชนาหมก 1 สวน : นา 700 สวน วธการทดลอง 1. การเตรยมโรงเรอนและอปกรณ

ทาความสะอาดโรงเรอนและอปกรณพรอมทงฆาเชอโรค ( AV Clean ) พกเลา 15 วน โดยแบงโรงเรอนเปน 16 หอง โดยมพนทขนาดกวาง 5 วา ยาว 10 วา เตรยมลองพนโรงเรอนดวยทรายและแกลบ เตรยมอปกรณใหนาและอาหารใหพรอมสาหรบการทดลองตดปายทรตเมนตแตละซาตามแผนผงการทดลองสมไกเนอใหมขนาดและนาหนกตวใกลเคยงกนเขาหนวยทดลอง และจดบนทกขอมล โดยใหนาและอาหารแบบไมจากด 2. การวางแผนการทดลอง

วางแผนการทดลองสมแบบสมสมบรณ (Completely Randomized Design: CRD)โดยแบงออกเปนการทดลอง 4 กลม (Treatment) แตละกลมแบงออกเปนการทดลอง 4 ซ า (Replications)ใชไกเนอทอลองซาละ 5 ตว รวมไกทงหมด 80 ตว โดยใหนาหนกเรมทดลองเฉลยใกลเคยงกนทง 16 หนวยการทดลอง โดยจด ทรตเมนต ดงน

ทรตเมนตท 1 เลยงดวยอาหารสาเรจรปและนาหมกสมนไพรท 5 ซซ ตอนา 5 ลตร ทรตเมนตท 2 เลยงดวยอาหารสาเรจรปและนาหมกสมนไพรท 10 ซซ ตอนา 5 ลตร ทรตเมนตท 3 เลยงดวยอาหารสาเรจรปและนาหมกสมนไพรท 15 ซซ ตอนา 5 ลตร ทรตเมนตท 4 เลยงดวยอาหารสาเรจรปโดยใชนาเปลา (Control)

32

แผนผงการทดลอง ภาพท 3.1 แสดงแผนผงการทดลอง การเกบขอมล

3.1 บนทกปรมาณอาหารทใหในแตละสปดาหจนครบ 6 สปดาห 3.2 บนทกนาหนกไกเนอทกๆสปดาห จนสนสดการทดลอง 3.3 บนทกนาหนกซากเมอสนสดการทดลองโดยการสม 3.4 บนทกนาหนกเครองในไก 3.5 บนทกการคดตนทนการเลยง

การวเคราะหขอมล

นาขอมลทไดจากการบนทกไปวเคราะหหาความแปรปรวน (Analysis of Variance, ANOVA) ตามแผนการทดลองแบบสมสมบรณ (Completely Randomized Design,CRD) และเปรยบเทยบคาความแตกตางของคาเฉลยระหวางทรตเมนต โดยวธDuncan s NawMutiple Range Test ดวยโปรแกรม ศรชย for Windows สถานทท าการทดลอง

ทาการทดลองทโรงเรอนเลยงไกเนอ บานเลขท 81 หม 9 ต. ยางตาล อ.โกรกพระ จ.นครสวรรค 60170

ระยะเวลาในการศกษาทดลอง

เรมทาการทดลองตงแตวนท 16 พฤษภาคม 2559 ถงวนท 30 กรกฎาคม 2560

T2R1

T4R2

T3R2

T2R2

T2R4 T3R1

T1R1 T3R3

T2R4 T1R2

T1R3 T3R4

T4R1 T1R1

T4R4 T4R3

33

บทท 4 ผลการทดลอง

1. น าหนก

นาหนกไกเนอทเลยงดวยอาหารสาเรจรปและนาหมกสมนไพร ในสปดาหท 2 พบวา การ

เลยงดวยอาหารสาเรจรปและนาหมกสมนไพร 5 ,10 ซซ ตอนา 5 ลตร มนาหนกเฉลยสงสด คอ 0.46 กก/ตวและการเลยงดวยอาหารสาเรจรปและนาหมก 15 ซซ ตอนา 5 ลตรมคาเฉลยนอยสดคอ 0.45 กก./ตว ซงไมมความแตกตางทางสถต (P>0.05) ในสปดาหท 3 พบวา การเลยงดวยอาหารสาเรจรปและนาหมกสมนไพรท 10,15 ซซ ตอนา 5 ลตร นาหนกเฉลยสงสด คอ 0.82 กก./ตว รองลงคอ การเลยงดวยอาหารสาเรจรปและนาหมกสมนไพร 5 ซซตอนา 5 ลตร คอ 0.80 กก./ตว ซงไมมความแตกตางทางสถต (P>005)

ในสปดาหท 4 พบวา การเลยงดวยอาหารสาเรจรปและนาหมกสมนไพรท 5,10 ซซ ตอนา 5 ลตร มนาหนกเฉลยสงสด คอ 1.44 กก./ตว และการเลยงดวยอาหารสาเรจรปและนาหมกสมนไพรท 15 ซซตอนา 5 ลตร คอ 1.40 กก./ตว ซงไมมความแตกตางทางสถต (P>0.05) ในสปดาหท 5 การเลยงดวยอาหารสาเรจรปเพยงอยางเดยวมนาหนกเฉลยสงสด คอ 1.67 กก./ตว รองลงมา คอ 1.65,1.63 และ 1.58 กก./ตว ซงไมมความแตกตางทางสถต (P>0.05) ในสปดาหท 6 การเลยงดวอาหารสาเรจรปและนาหมกสมนไพรท 10 ซซ ตอนา 5 ลตร มคาเฉลยสงสด คอ 1.91และการเลยงดวยอาหารสาเรจรปเพยงอยางเดยวมคาเฉลยตาสด คอ 1.87 ซงไมมความแตกตางทางสถต (P>0.05) ดงแสดงในตารางท 1

2. อตราการแลกเนอ

อตราแลกเนอของไกเนอเมอสนสดการทดลองท 6 สปดาห พบวา การเลยงดวยอาหารสาเรจรปเพยงอยางเดยวมคาอตราแลกเนอทดทสดคอ 2.00 รองลงมา คอ การเลยงดวยอาหารสาเรจรปและนาหมกสมนไพรท 5,10,และ15 ซซ ตอนา 5 ลตร รองลงมามคาอตราการแลกเนอ คอ 2.18 ,2.14 และ 2.09 (ตามลาดบ )ไมมความแตกตางทางสถต (P>0.05) ดงแสดงในตารางท 2

34

ตารางท 4.1 ผลของการใชนาหมกสมนไพรตอนาหนกไกเนอ

ตารางท 4.2 อตราการแลกเนอตลอดการทดลอง

T อตราการแลกเนอ (FCR) 1 2.14 2 2.09 3 2.18 4 2.00

C.V. 6.7081% F VoIue 1.15

LSD. 05 0.2176

. 01 0.3052

น าหนกของไกเนอ (กก./ตว) ทรตเมนต สปดาหท 2 สปดาหท 3 สปดาหท 4 สปดาหท 5 สปดาหท 6

1 0.46 0.80 1.44 1.63 1.88 2 0.46 0.82 1.44 1.58 1.91 3 0.45 0.82 1.40 1.65 1.90 4 0.46 0.81 1.40 1.67 1.87

C.V. 3.59% 2.42% 2.97% 5.53% 3.40% F Value 0.26 1.19 1.36 0.64 0.36 LSD .05 2.56 3.04 6.52 0.13 9.95

.01 3.59 4.27 9.15 0.19 0.13

35

3. ซาก

นาหนกเครองในของไกเนอ เมอสนสดการทดลองท 6 สปดาห นาหนกของเครองใน รวม พบวา การเลยงดวยอาหารรปอยางเดยวมนาหนกเฉลยสงสด คอ 94.47 กรม/ตว รองลงมา คอ การเลยงดวยอาหารสาเรจรปและนาหมกสมนไพร 5, 10, และ 15 ซซ ตอนา 5 ลตร มนาหนกเฉลย 93.88, 93.68 และ 93.02 กรม/ตว ตามลาดบ ซงไมมความแตกตางกนทางสถต (P>0.05) และนาหนกของกน ,ตบ ,ไส และหวใจมนาหนกเฉลยใกลเคยงกน โดยมนาหนกเฉลย อยระหวาง 1.95-2.22,2.60-2.85,3.47-2.89และ0.55 - 0.59 กรม/ตว ตามลาดบ ซงไมมความแตกตางกนทาสถต (P>0.05) ดงแสดงในตารางท 3

ตารางท 4.3 ผลของการใชนาหมกสมนไพรนาหนกเครองในของไกเนอ

4. ตนทน

ตนทนอาหารไกเนอทเลยงดวยวธการทดลงตางๆมตนทนคาอาหารราคา 122.83 บาท/ตว ในการขายไกเนอ พบวา การเลยงดวยอาหารสาเรจรปเพยงอยางเดยวมกาไรสงสด คอ 40.49 บาท/ตว โดยมราคาขาย 83.83 รองลงมาคอ การเลยงดวยอาหารสาเรจรปและนาหมกสมนไพรท 15 ซซ ตอนา 5 ลตร มกาไรสทธ คอ 35.98 บาท/ตว โดยมราคาขาย 86.22 บาท/ตว การเลยงดวยอาหารสาเรจรปและนาหมกสมนไพรท 10 ซซตอนา 5 ลตร มกาไรสทธ คอ 39.86บาท/ตว โดยมการขาย 82.50 บาท/ตว และ การเลยงดวยอาหารสาเรจรปและนาหมนสมนไพรท 5 ซซ ตอนา 5 ลตร มกาไรสทธคอ 39.65 บาท/ตว โดยมราคาขายท 84.18 บาท/ตว ดงแสดงในตารางท 4

ทรตเมนต

น าหนกเครองในของไกเนอ (กรม/ตว)

น าหนกเครองในรวม กน ตบ ไส หวใจ

1 94.47 2.22 2.60 2.89 0.56 2 93.68 1.99 2.75 3.47 0.58 3 93.02 1.99 2.85 3.25 0.59 4 93.88 1.95 2.80 3.41 0.55

C.V. 4.97% 8.91% 7.96% 11.09% 7.76% F Value 0.07 1.80 0.94 2.04 0.89 LSD .05 3.49 3.49 3.49 3.49 3.49

.01 5.95 5.95 5.95 5.95 5.95

36

ตารางท 4.4 ราคาตนทนและกาไรสทธ (บาท/ตว)

ทรตเมนต ราคาอาหาร ราคาขาย ก าไรสทธ (บาท/ตว) (บาท/ตว) (บาท/ตว)

T1 123.83 84.18 39.65 T2 122.36 82.50 39.86 T3 122.20 86.22 35.98 T4 124.30 83.83 40.49

37

บทท5 สรปวจารณผลการทดลองและขอเสนอแนะ

สรปผลการทดลอง

จากการคกษาทดลองการใชนาหมกสมนไพรทมตอประสทธภาพการผลตของไกเนอไดทาการทดลองเลยงไกเนอนาน 6 สปดาห โดยการเลยงดวยอาหารสาเรจรปเพยงอยางเดยว ,และนาหมกสมนไพรในอตราสวน 5, 10, 15 ซซ สรปไดดงน

1. นาหนกไกเนอตลอดการทดลอง พบวานาหนกไกเนอตลอดการทดลอง พบวา กลมทเลยงดวยนาหมกสมนไพรท 10 ซซ ตอนา 5 ลตร มนาหนกคาเฉลยสงสด คอ 1.91 กก./ตว รองลงมา การเลยงดวยนาหมกสมนไพรท15 ซซ ตอนา 5 ลตร มนาหนกคาเฉลย คอ 1.90 กก./ตว การเลยงดวยนาหมกสมนไพรท 5 ซซ ตอนา 5 ลตร มนาหนกคาเฉลยนอยทสด คอ 1.88 กก./ตวเพยงพบวา และกลมทเลยงดวยอาหารสาเรจรปอยางเดยวมนาหนกเฉลยตาสด คอ 1.87 กก./ตว ซงไมมความแตกตางกนทางสถต (P>0.05)

2. อตราการแลกเนอเมอสนสดการทดลอง พบวา กลมทเลยงดวยอาหารสาเรจรปเพยงอยางเดยว มคาอตราการแลกเนอทดทสดคอ 2.00 กก./ตว ไกทเลยงดวยอาหารสาเรจรปและนาหมกสมนไพรท 15 ซซ ตอนา 5 ลตร มอตราแลกเนอตาสด คอ 2.18 กก/ตว รองลงมาการเลยงดวยอาหารสาเรจรปและนาหมกสมนไพรท 10 ซซ ตอนา 5 ลตร มอตราแลกเนอ คอ 2.14 กก./ตว และการเลยงดวยอาหารสาเรจรปและนาหมกสมนไพรท 5 ซซ ตอนา 5 ลตร มอตราแลกเนอ คอ 2.09 กก./ตว ซงไมมความแตกตางกนทางสถต (P>0.05)

3. นาหนกเครองในรวมเมอสนสดการทดลอง พบวา การเลยงดวยอาหารสาเรจรปเพยงอยางเดยว มนาหนกเครองในรวมเฉลยสงสด คอ 94.47 กก./ตวการเลยงดวยอาหารสาเรจรปและนาหมกสมนไพรท 5 ซซ ตอนา 5 ลตรมคาเฉลยนอยทสด คอ 93.02 กก./ตว ซงไมมความตกตางกนทางสถต (P>0.05)

4. ตนทนการเลยงและกาไรสทธ พบวา ไกทเลยงดวยอาหารสาเรจรปเพยงอยางเดยวมตนทนและกาไรสงสด คอ 40.49 บาท/ตวไกทเลยงดวยอาหารสาเรจรปและนาหมกสมนไพรท 15 ซซ ตอนา 5 ลตร และกาไรนอยสด คอ 35.98 บาท/ตว

38

วจารณผลการทดลอง

จากการศกษาทดลองการใชนาหมกสมนไพรทมประสทธภาพการผลตไกเนอ โดยการเลยงดวยอาหารสาเรจรปเพยงอยางเดยว สามารถทาใหไกเนอมนาหนกเฉลยมากทสด มคาอตราการแลกเนอทดทสด และมนาหนกซากไมรวมเครองในมากทสดเมอเทยบกบการเลยงดวยนาหมกสมนไพรท 5 ,10และ 15 ซซ ในขณะทนาหนกเครองในของไกเนอมนาหนกเฉลยทใกลเคยงกน และปรมาณอาหารทกนของไกเนอ มปรมาณเฉลยเทากน ซงไมมความแตกตางกนทางสถต (P>0.05) ดงนน การเลยงดวยอาหารสาเรจรปเพยงอยางเดยว จะทาใหมกาไรสทธจากการขายไกเนอไดมากทสด และจากการสงเกตพบวาไกทดลองทเลยงดวยการเสรมนาหมกสมนไพรคณสขสวสดพบวาไกทเลยงมอตราการตายลดลง โตเรวขน นาหนกด สขภาพสมบรณแขงแรง ขอเสนอแนะ

1. ทาการทดลองสตรนาหมกสมนไพรคณสขสวสดกบสตรอน 2. ใชอตราทสวนผสมทมากกวาน 3. ควรมการจดบนทกอตราการตาย

39

เอกสารอางอง จโรจ ศศปรยจนทร .2547.และงานสงเสรมการเลยงไกเนอครบวงจร 2549. มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

กรงเทพฯ. จนทรเพญ ววฒน. การทดลองใชยาสมนไพรรกษาไวรสตบอกเสบ. มลนธหมอชาวบาน.นตยสารหมอ

ชาวบาน เลมท 121 คอลมน: โลกกวางและการแพทย. [ออนไลน]. เขาถงไดจากwww.doctor.or.th. คนหาเมอวนท 17 ม.ค. 2560.

แจมใส สวรรณศกดศร .2544 . การศกษาฤทธตานไวรสอกเสบและตานพษตอตบของลกใตใบและ หญาใตใบ.รายงานวจยทนอดหนนจากสภาวจยแหงชาต 1989. กรงเทพฯ.

จนทนา กญชร ณ อยธยา. 2529. โรคและการรกษาสตวปก.กรงเทพมหาวทยาลยเกษตรศาสตร. จตตนา อนทรมงคล. 2553. การเลยงกเนออนทรยแบบปลอย. กรมปศสตว. กรงเทพฯ.28 น. เชดชย รตนเศรษฐากล.2529. โรคสตวปก. โครงการผลตสงตพมพทางการเกษตร.คณะเกษตรศาสตร.

มหาวทยาลยขอนแกน.ขอนแกน. ทศนย ชมภจนทร, สรย ธรรมศาสตร, ปนนท ธนเจรญวชร, จรา คงครอง 2539. สตวแหงชาต.โรง

พมพ ชมนมสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย.กรงเทพฯ. ธระ จนทรแกว .สตวเศรษฐกจ.ปท 30 ฉบบท 704 2556หนาท 54-56. ผลของการเสรมบอเพดประสทธภาพการผลต

และตนทนคาอาหารของการเลยงไกเนอสายพนธทางการคา มบ. ธนาวฒนอาตภาพ .2545.การเลยงไกเนอและหลกการสรางโรงเรอนเลยง.ไกโรงเรยนสนตราษฎรวทยาลย.

กรงเทพฯ. ธารงศกด พลบารง. 2530. การบรหารงานฟารมไกเนอใหมประสทธภาพ. กรงเทพฯ โอ.เอส.พรนตง

เฮาส. นดดา หงสววฒน และทวทอง หงสววฒน.2550. หนา: 113นโยบายการใหบรการ. สานกงานปศสตว จงหวดตรงโดย พ.ศ.2557. บรษทไทยชการมลเลอรกระบวนการผลตนาตาลทราย [ออนไลน].w.w.w.https://th.wikipedia.org/wik.คนหา

เมอวนท 4 กมภาพนธ 2560. บญชอบ เฟองจนทร.2556. ผลของการใชนาหมกชวภาพผสมนาดมตอสมรรถนะการผลตไกกระทงท

เลยงดวยอาหารทมระดบโปรตนตางกน. วารสงคมศาสตร มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล ตะวนออก. 6(2) : 7-14.

ประภากร ธาราฉาย. 2560.การผลตสตวปก.คณะผลตกรรมการเกษตร.มหาวทยาลยแมโจ.เชยงใหม. ผผลตเอทานอลแหงประเทศไทยกระบวนการผลตเอทานอลสมาคมการคา.2559[ออนไลน] w.w.whttps://

th.wikipedia.org/wik. คนหาเมอวนท 4 กมภาพนธ 2559. ภมพชญ สชาวรรณ 2536. พชสมนไพรใชเปนยา.โรงพมพองคการสงเคราะหทหารผานศกกรงเทพฯ.

40

ยพา เทยวลาย . 2548 .การศกษาผลของสารสกดจากใบฝรงและหวขมนชนตอการยบยงEscherichiacoil.กรงเทพ ร.ส.พ. 2544. หนา 1-2,22,24-26,28, 58-59.

สจตรา อาจรยะวฒนากล และปฐมาภรณ ทลารกษ. 2552. ผลของการเสรมจลนทรยอเอมตอจานวน แลคตกแอซคแบคทเรยในลาไสใหญของไกเนอ.วารสงคมศาสตร มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลตะวนออก. 2.(2) : 62-68.

หนวยบรการฐานขอมลสมนไพร.2552. มงคล. สานกงานขอมลสมนไพรคณะเภสชศาสตรมหาวทยาลยมหดถนน ศรอยธยา พญาไท. กรงเทพฯ.

อาวธ ตนโช. 2538. การผลตสตวปก.สานกพมพโอเดยนสโตร กรงเทพฯ. หนา126. อรวรรณ ชนราศร 2547 แสงและการจดการแสงภายในโรงเรอนเลยงไก [ออนไลน] w.w.w.doinrct.go.th List

DoiDownloat. คนวนท 30 ก.ย. 2560. Awad, W. A .K . Ghareb,S. Abdel-Raheem and J. Bohm. 2009.Effects of dietaryinclusion

of probiotic and synbiotic on growth Performance, organ weights, and intestinal histomorphology of broiler chickens. PouIt. Sci. 88:49-55.

Church,D.C. 1991. Livestock Feeds and Feeding.3d ed, Prentice-HallInternationaI,Inc.,EngIewood CIiffs, New Jersey.546 p.kabir, S.M.L. 2009.The roIe of probiotics in the pouItry industry.Int. J. MoI.Sci. 10 : 3,531-3546.

Pollmann, D.S., D. M. Danielson and E. R. Peo, Jr. 1980. Effects of microbial feed additives on performance of starter and growing-finishing pigs. J. Anim. Sci. 51:577-581.

41

ภาคผนวก ก

42

ตารางผนวกท 1 นาหนกไกเนอเมอเรมทดลองทอาย 2 สปดาห (กก/ตว)

ตารางผนวกท 2 ผลการวเคราะหคาความแปรปรวนนาหนกไกเนอเมอเรมทดลองทอาย 2 สปดาห

Source DF Sum of Mean F F.05 F.01

Square Square

Treatment 3 0.0002 0.0001 0.26 3.49 5.95

Error 12 0.0033 0.0003

Total 15 0.0035 0.0002

C.V. = 3.5942 % LSD .05 = 2.5647 .01 = 3.5958 Ns = ไมมความแตกตางทางสถต

Treatment

จ านวนซ า (Replication) รวม เฉลย 1 2 3 4 Total Mean

1 0.44 0.44 0.49 0.49 1.86 0.46 2 0.46 0.47 0.47 0.47 1.87 0.46 3 0.45 0.46 0.46 0.46 1.83 0.45 4 0.44 0.47 0.47 0.47 1.85 0.46

Total 7.41(G.T) 0.45(G.M)

43

ตารางผนวกท 3 นาหนกไกเนอเมออาย 3 สปดาห (กก./ตว)

ตารางผนวกท 4 ผลการวเคราะหคาความแปรปรวนนาหนกไกเนอเมออาย 3 สปดาห


Treatment


1 0.80 0.81 0.80 0.80 3.21 0.80 2 0.85 0.80 0.81 0.83 3.29 0.82 3 0.83 0.87 0.81 0.80 3.31 0.82 4 0.82 0.83 0.81 0.81 3.27 0.81

Total 13.08(G.T) 0.81(G.M)


Square Square

Treatment 3 0.0014 0.0005 1.19 3.49 5.95

Error 12 0.0047 0.0004

Total 15 0.0061 0.0004

44


ตารางผนวกท 6 ผลการวเคราะหคาความแปรปรวนน าหนกไกเนอเมออาย 4 สปดาห

C.V. = 2.9791 % LSD .05 =6.5294 .01 = 9.1543 Ns = ไมมความแตกตางทางสถต

Treatment


1 1.42 1.55 1.40 1.42 5.79 1.44 2 1.49 1.42 1.40 1.45 5.76 1.44 3 1.39 1.40 1.39 1.42 5.32 1.40 4 1.39 1.40 1.38 1.44 5.42 1.40

Total 22.29(G.T) 1.42(G.M)


Square Square

Treatment 3 0.0073 0.0024 1.36 3.49 5.95

Error 12 0.0216 0.0018

Total 15 0.0289 0.0019

45


ตารางผนวกท 8 ผลการวเคราะหคาความแปรปรวนนาหนกไกเนอเมออาย 5 สปดาห


Treatment


1 1.57 1.68 1.52 1.77 6.54 1.63 2 1.65 1.52 1.57 1.61 6.35 1.58 3 1.55 1.76 1.72 1.58 6.61 1.65 4 1.70 1.68 1.75 1.56 6.69 1.67

Total 26.19(G.T) 1.63(G.M)


Square Square

Treatment 3 0.0158 0.0053 0.64 3.49 5.95

Error 12 0.0983 0.0082

Total 15 0.1141 0.0076

46

ตารางผนวกท 9 นาหนกไกเนอเมอสนสดการทดลองทอาย 6 สปดาห (กก./ตว)

ตารางผนวกท 10 ผลการวเคราะหคาความแปรปรวนนาหนกไกเนอเมอสนสดการทดลองทอาย 6

สปดาห


Treatment


1 1.85 1.88 1.89 1.90 7.52 1.88 2 2.00 1.88 1.90 1.89 7.67 1.91 3 1.89 2.00 1.87 1.86 7.62 1.90 4 1.88 1.77 1.86 2.00 7.51 1.87

Total 30.32(G.T) 1.89(G.M)


Square Square

Treatment 3 0.0045 0.0015 0.36 3.49 5.95

Error 12 0.0501 0.0042

Total 15 0.0546 0.0036

47

ตารางผนวกท 11 ผลของการใชนาหมกสมนไพรตอนาหนกเครองในรวม (กรม/ตว)

Treatment


1 93.75 86.67 90.32 107.14 377.88 94.47 2 94.74 91.43 94.12 94.44 374.73 93.68 3 94.12 93.33 93.75 90.91 372.11 93.02 4 95.24 94.44 94.44 91.43 375.55 93.88

Total 1500.27(G.T) 93.76(G.M) ตารางผนวกท 12 ผลการวเคราะหคาความแปรปรวนการใชนาหมกสมนไพรตอนาหนก เครองในรวม



Square Square

Treatment 3 4.2509 1.4170 0.07 3.49 5.95

Error 12 260.8370 21.7364

Total 15 265.0879 17.6725

48

ตารางผนวกท 13 ผลของการใชนาหมกสมนไพรตอนาหนกเครองในไก (กน)

Treatment


1 2.13 2.20 2.19 2.36 8.88 2.22 2 1.84 2.06 2.12 1.94 7.96 1.99 3 2.06 2.00 2.31 1.59 7.96 1.99 4 1.76 2.00 2.06 2.00 7.82 1.95

Total 32.62(G.T) 2.03(G.M) ตารางผนวกท 14 ผลการวเคราะหคาความแปรปรวนการใชนาหมกสมนไพรตอนาหนกเครองในไก

(กน)



Square Square

Treatment 3 0.1785 0.0595 1.80 3.49 5.95

Error 12 0.3963 0.0330

Total 15 0.5748 0.0383

49

ตารางผนวกท 15 ผลของการใชตอนาหมกสมนไพรนาหนกเครองในไก (ไส)

Treatment


1 3.13 2.67 2.58 3.21 11.59 2.89 2 4.11 3.31 3.24 3.22 13.88 3.47 3 3.47 3.33 3.38 2.82 13.00 3.25 4 3.81 3.33 3.61 2.91 13.66 3.41

Total 52.13(G.T) 3.25(G.M) ตารางผนวกท 16 ผลการวเคราะหคาความแปรปรวนการใชนาหมกสมนไพรตอนาหนกเครองในไก

(ไส) Source DF Sum of Mean F F.05 F.01

Square Square

Treatment 3 0.7985 0.2662 2.04 3.49 5.95

Error 12 1.5678 0.1306

Total 15 2.3662 0.1577


50

ตารางผนวกท 17 ผลของการใชนาหมกสมนไพรตอนาหนกเครองในไก (ตบ)

ตารางผนวกท 18 ผลการวเคราะหคาความแปรปรวนการใชนาหมกสมนไพรตอนาหนกเครองในไก

(ตบ) Source DF Sum of Mean F F.05 F.01

Square Square

Treatment 3 0.1360 0.0453 0.94 3.49 5.95

Error 12 0.5773 0.0481

Total 15 0.7134 0.0476


Treatment


1 2.63 2.47 2.26 3.07 10.43 2.60 2 2.63 2.91 2.59 2.89 11.02 2.75 3 3.00 2.93 2.81 2.68 11.42 2.85 4 2.86 3.00 2.72 2.63 11.21 2.80

Total 44.08(G.T) 2.75(G.M)

51

ตารางผนวกท 19 ผลของการใชตอนาหมกสมนไพรนาหนกเครองในไก (หวใจ)

ตารางผนวกท 20 ผลการวเคราะหคาความแปรปรวนการใชนาหมกสมนไพรตอนาหนกเครองในไก

(หวใจ)


Treatment


1 0.50 0.60 0.58 0.57 2.25 0.56 2 0.58 0.57 0.59 0.61 2.35 0.58 3 0.59 0.67 0.63 0.50 2.39 0.59 4 0.52 0.56 0.56 0.57 2.21 0.55

Total 9.20(G.T) 0.57(G.M)


Square Square

Treatment 3 0.0053 0.0018 0.89 3.49 5.95

Error 12 0.0239 0.0020

Total 15 0.0292 0.0019

52

ตารางผนวกท 21 อตราการแลกเนอ F.C.R.เมอสนสดการทดลอง

ตารางผนวกท 22 ผลการวเคราะหคาความแปรปรวนอตราการแลกเนอ F.C.R. เมอสนสดการทดลอง


Treatment


1 2.10 2.19 2.28 2.02 8.59 2.14

2 2.14 2.14 2.06 2.02 8.36 2.09

3 2.23 2.14 2.33 2.02 8.72 2.18

4 2.14 2.06 1.69 2.14 8.03 2.00

Total 33.7(G.T) 2.10(G.M)


Square Square

Treatment 3 0.0686 0.0229 1.15 3.49 5.95

Error 12 0.2396 0.0200

Total 15 0.3082 0.0205

53

ตารางผนวกท 23 รายรบจากการจาหนายไก (บาท/ตว )

ทรตเมนต ราคาอาหาร ราคาขาย ก าไรสทธ (บาท/ตว) (บาท/ตว) (บาท/ตว)

T1 123.83 84.18 39.65 T2 122.36 82.50 39.86 T3 122.20 86.22 35.98 T4 124.30 83.83 40.49

54

ภาคผนวก ข

55

ภาพผนวกท 1 แสดงการเตรยมกวาดเลาไก

ภาพผนวกท 2 แสดงการแบงลอกแตละทรตเมนต

56

ภาพผนวกท 3 แสดงการชงนาหนกไกเมออาย 1 สปดาห

ภาพผนวกท 4 แสดงสวนผสมของนาหมกสมนไพร

57

ภาพผนวกท5 แสดงการหนบอระเพด

ภาพผนวกท 6 แสดงการหนยอดลกฝรงออน

58

ภาพผนวกท 7 แสดงการนาสมนไพรทงหมดใสลงในถงหมก

ภาพผนวกท 8 แสดงการนากากนาตาลเทลงในถงหมกในอตราสวน 3:2

59

ภาพผนวกท 9 แสดงการเตมนาสะอาดพอทวมตวยา

ภาพผนวกท 10 แสดงการคนใหทวทกวน จนครบ 21 วน

60

ประวตผวจย

ชอ – นามสกล นางสาวกงแกว แสวงมม วนเดอนปเกด วนท4 มนาคม พ.ศ. 2536 ภมล าเนา บานเลขท 81 หม 9 ตาบลยางตาล อาเภอโกรกพระ จงหวด นครสวรรค60170 การศกษา พ.ศ. 2552 จบการศกษามธยมศกษาตอนตนจากโรงเรยนพยหะ วทยา อาเภอ พยหะคร จงหวด นครสวรรค พ.ศ. 2555 จบการศกษามธยมศกษาตอนปลายจากโรงเรยน พยหะวทยาอาเภอ พยหะคร จงหวด นครสวรรค ชอ – นามสกล นางสาวรงนภา ลมออน วนเดอนปเกด วนท 3 พฤศจกายน พ.ศ. 2537 ภมล าเนา บานเลขท 169 หม 4 ตาบล ยานมทร อาเภอ พยหะคร จงหวด นครสวรรค60130 การศกษา พ.ศ. 2552 จบการศกษามธยมตอนตนจากโรงเรยนพยหะวทยา อาเภอ พยหะคร จงหวด นครสวรรค พ.ศ. 2555 จบการศกษามธยมตอนปลายจากโรงเรยนพยหะ วทยา อาเภอ พยหะคร จงหวด นครสวรรค

เรื่อง ผลของการใช้น้้าหมักสมุนไพรที่มีผลต่ออัตราการเจริญ...

Documents