Page 1
ชดกจกรรมการเรยนรวชาวทยาศาสตร แบบสบเสาะ (5E)
กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตรของนกเรยนชนประถมศกษาปท 5
=ชดท 6
เรอง มารจก น า ฟา และดวงดาวกนเถอะ
=
การก าหนดทศและปรากฏการณขน-ตกของดวงดาว
แวรอฮายา แวดอราแม
ต าแหนง คร วทยฐานะ ครช านาญการ
โรงเรยนเทศบาล ๑ (ราษฎรบ ารง) สงกดเทศบาลเมองสไหงโก-ลก
อ าเภอสไหงโก-ลก จงหวดนราธวาส
Page 2
ก
ชดท 6 เรอง การก าหนดทศ และปรากฏการณขน-ตกของดวงดาว
f
ชดกจกรรมการเรยนรวชาวทยาศาสตร แบบสบเสาะ (5E) เรอง มารจกน า ฟา และดวงดาวกนเถอะ กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร ช นประถมศกษาปท 5 ชดท 6 การกาหนดทศ และปรากฏการณข น-ตกของดวงดาว เปนนวตกรรมทชวยใหผเรยนเรยนรไดสบเสาะหาความจรงจากการลงมอปฏบตสงตางๆ ดวยตนเอง และมความร ความเขาใจเกยวกบการกาหนดทศ และปรากฏการณข น-ตกของดวงดาว ในการสรางองคความรและนามาใชประโยชนในชวต ประจาวนได ซงสอดคลองกบจดหมายตามหลกสตรแกนกลางการศกษาข นพ นฐาน พทธศกราช 2551 กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร
ขอขอบคณ ผอานวยการโรงเรยนและคณะครโรงเรยนเทศบาล ๑ (ราษฎรบารง) ทใหคาปรกษา แนะนา และใหกาลงใจในการสรางนวตกรรมชดกจกรรมการเรยนรวชาวทยาศาสตร แบบสบเสาะ (5E) เรอง มารจกน า ฟา และดวงดาวกนเถอะ กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร ช นประถมศกษาปท 5 ชดท 6 การกาหนดทศ และปรากฏการณข น-ตกของดวงดาว ดวยดตลอดมา
ผจดทาหวงเปนอยางยงวา เอกสารเลมน จะเอ ออานวยประโยชนตอการศกษาคนควาของนกเรยน ครผสอน และผสนใจเปนอยางด
แวรอฮายา แวดอราแม
ค ำน ำ
Page 3
ข
ชดท 6 เรอง การก าหนดทศ และปรากฏการณขน-ตกของดวงดาว
สำรบญ
เรอง หนา ค ำน ำ ก สำรบญ ข สำรบญภำพ ค คาช แจงการใชชดกจกรรมการเรยนร เรอง มารจกน า ฟา และดวงดาวกนเถอะ 1 คาช แจงสาหรบคร 2 คาช แจงสาหรบนกเรยน 3 บทบาทของนกเรยน 4 มาตรฐานตวช วดช นป 5 จดประสงคการเรยนร 5 สาระการเรยนร 5 ข นตอนการดาเนนการชดกจกรรมการเรยนรวชาวทยาศาสตร แบบสบเสาะ (5E) เรอง มารจกน า ฟา และดวงดาวกนเถอะ 6 แบบทดสอบกอนเรยน 8 กระดาษคาตอบแบบทดสอบกอนเรยน 11 บตรคาสง 12 บตรเน อหา เรอง การกาหนดทศ และปรากฏการณข นตกของดวงดาว 13 บตรกจกรรมท 1 เรอง การกาหนดทศ และปรากฏการณข น-ตกของดวงดาว 23 บตรกจกรรมท 2 เรอง การกาหนดทศ และปรากฏการณข น-ตกของดวงดาว 25 บตรกจกรรมท 3 เรอง การกาหนดทศ และปรากฏการณข น-ตกของดวงดาว 26 บตรกจกรรมท 4 เรอง การกาหนดทศ และปรากฏการณข น-ตกของดวงดาว 27 แบบทดสอบหลงเรยน 28 กระดาษคาตอบแบบทดสอบหลงเรยน 31
Page 4
ค
ชดท 6 เรอง การก าหนดทศ และปรากฏการณขน-ตกของดวงดาว
สำรบญ(ตอ)
เรอง หนา ภาคผนวก 32
เฉลยกจกรรมท 1 เรอง การกาหนดทศ และปรากฏการณข น-ตกของดวงดาว 33 เฉลยกจกรรมท 2 เรอง การกาหนดทศ และปรากฏการณข น-ตกของดวงดาว 34 เฉลยกจกรรมท 3 เรอง การกาหนดทศ และปรากฏการณข น-ตกของดวงดาว 35 เฉลยกจกรรมท 4 เรอง การกาหนดทศ และปรากฏการณข น-ตกของดวงดาว 36 เฉลยแบบทดสอบกอนเรยน 37 เฉลยแบบทดสอบหลงเรยน 38
บรรณานกรม 39
Page 5
ง
ชดท 6 เรอง การก าหนดทศ และปรากฏการณขน-ตกของดวงดาว
สำรบญภำพ
เรอง หนา ภาพท 1 การหมนรอบตวเองของโลกทาใหเกดการกาหนดทศ 13 ภาพท 2 การกาหนดทศโดยใชตาแหนงของดวงอาทตย 14 ภาพท 3 ดาวเหนอ 16 ภาพท 4 กลมดาวจระเข 18 ภาพท 5 กลมดาวนายพราน 19 ภาพท 6 มมเงย 20 ภาพท 7 การวดมมเงยโดยใชน ว 20 ภาพท 8 แผนแผนทดาว 22
Page 6
1
ชดท 6 เรอง การก าหนดทศ และปรากฏการณขน-ตกของดวงดาว
แวรอฮายา แวดอราแม ครช านาญการ โรงเรยนเทศบาล ๑ (ราษฎรบ ารง) สงกดเทศบาลเมองสไหงโก-ลก จงหวดนราธวาส
ชดกจกรรมการเรยนรวชาวทยาศาสตร แบบสบเสาะ (5E) เรอง มารจกนา ฟา และดวงดาวกนเถอะ กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร ชนประถมศกษาปท 5 เนอหาจดแบงออกเปนเรองยอย ๆมทงหมด 7 ชด ดงน
ชดท 1 เรอง ปรากฏการณลม ฟา และอากาศ ชดท 2 เรอง วฏจกรของนา ชดท 3 เรอง การเปลยนแปลงของสภาพอากาศ ชดท 4 เรอง ลม การเกดลม และประโยชนของลม ชดท 5 เรอง การใชประโยชนจากปรากฏการณลม ฟา และอากาศ ชดท 6 เรอง การกาหนดทศ และปรากฏการณขน-ตกของดวงดาว ชดท 7 เรอง ปรากฏการณบนทองฟา
ค าชแจงส าหรบการใชงานชดกจกรรมการเรยนร เรอง มารจกน า ฟา และดวงดาวกนเถอะ
ซงชดนเปนชดกจกรรมการเรยนร ชดท 6 เรอง การกาหนดทศ และปรากฏการณขนตกของดวงดาวใชเวลาในการเรยนการสอน 2 ชวโมง และจดการเรยนรวทยาศาสตร แบบสบเสาะ (5E) ดงน
1. ขนเราความสนใจ 2. ขนสารวจและคนหา 3. ขนอธบายลงขอสรป 4. ขนขยายความร 5. ขนประเมนผล ซงจดทาขนเพอใหนกเรยนใชประกอบการเรยนในหองเรยน โดยผสอนเปนผทคอยกากบดแลและชวยเหลอ กระตนใหผเรยนเกดการเรยนร เปดโอกาสใหนกเรยนไดแลกเปลยนเรยนร ในขนตอนการจดกจกรรมการเรยนร ตามแผนการจดการเรยนรทผสอนจดทาขน
Page 7
2
ชดท 6 เรอง การก าหนดทศ และปรากฏการณขน-ตกของดวงดาว
แวรอฮายา แวดอราแม ครช านาญการ โรงเรยนเทศบาล ๑ (ราษฎรบ ารง) สงกดเทศบาลเมองสไหงโก-ลก จงหวดนราธวาส
ค าชแจงส าหรบคร
การใชชดกจกรรมการเรยนร ชดท 6 เรอง การกาหนดทศ และปรากฏการณขน-ตกของดวงดาว ใชสาหรบจดกจกรรมการเรยนการสอนรายวชาวทยาศาสตร ชนประถมศกษาปท 5 ครมบทบาทสาคญ ดงน
1. ศกษาคมอคร และแผนการจดการเรยนร เรองการกาหนดทศ และปรากฏการณขน-ตกของดวงดาว
2. เตรยมความพรอมของนกเรยนกอนการเรยนโดยใชชดกจกรรมการเรยนร 3. เตรยมชดกจกรรมการเรยนร วสด สงของและอปกรณทระบไวในชดกจกรรม
การเรยนรชดท 6 ใหพรอม 4. แนะนาขนตอนการใชชดกจกรรมการเรยนร แนวปฏบต ใหนกเรยนรบทราบ
โดยละเอยด 5. กอนการใชชดกจกรรมการเรยนร ใหนกเรยนทาแบบทดสอบกอนเรยน
เพอวดความรพนฐานกอนเรยน(ทดสอบกอนทจะเรยนโดยใชชดกจกรรมการ-เรยนรทง 7 ชด)
6. จดกจกรรมการเรยนการสอนโดยปฏบตตามบตรคาสง ในชดกจกรรมการเรยนร ชดท 6 อยางเครงครด ครตองกากบ ดแลนกเรยนอยางใกลชดขณะจดกจกรรม การเรยนการสอน
7. หลงจากทากจกรรมการเรยนการสอนเสรจแลว ใหนกเรยนเกบวสด อปกรณประกอบชดกจกรรมการเรยนรใสซองใหเรยบรอย
8. บนทกผลคะแนนจากการทากจกรรมในชดกจกรรมการเรยนรตามเกณฑการวดประเมนผลทระบในแผนการจดการเรยนร
9. นกเรยนทาแบบทดสอบหลงเรยน (ทดสอบหลงจากทเรยนโดยใชชดกจกรรมการเรยนรทง 7 ชด เสรจแลว)
Page 8
3
ชดท 6 เรอง การก าหนดทศ และปรากฏการณขน-ตกของดวงดาว
แวรอฮายา แวดอราแม ครช านาญการ โรงเรยนเทศบาล ๑ (ราษฎรบ ารง) สงกดเทศบาลเมองสไหงโก-ลก จงหวดนราธวาส
ค าชแจงส าหรบนกเรยน
ศกษากอนลงมอปฏบตกจกรรม 1. นกเรยนฟงคาชแจงการใชชดกจกรรมการเรยนร เรอง มารจกนา ฟา และ
ดวงดาวกนเถอะ 2. ใหนกเรยนรบชดกจกรรมการเรยนร ชดท 6 เรอง การกาหนดทศ และ
ปรากฏการณขน-ตกของดวงดาว 3. นกเรยนเรมทาแบบทดสอบกอนเรยน เพอประเมนดวานกเรยนมพนฐาน
ความรความเขาใจมากนอยเพยงใด 4. นกเรยนศกษาใบความรจากชดกจกรรมการเรยนร ชดท 6 เรอง การกาหนดทศ
และปรากฏการณขน-ตกของดวงดาว โดยตงใจศกษาเนอหา ทาความเขาใจใหดตงแตหนาแรกถงหนาสดทายตามลาดบอยาขามขนตอน
5. เมอพบคาชแจงหรอคาถามในแตละกจกรรมการเรยนรใหอานและทากจกรรมอยางรอบคอบ
6. สงผลงานการทากจกรรมการเรยนรจากชดกจกรรมการเรยนรชดน เพอใหครตรวจและบนทกผล
7. เมอทากจกรรมครบแลวจดเกบอปกรณใหเรยบรอย 8. เมอนกเรยนทกคนทากจกรรมครบแลวใหนกเรยนทาแบบทดสอบหลงเรยน
เพอประเมนดวานกเรยนมพนฐาน ความร ความเขาใจหลงเรยนมากนอยเพยงใด
9. รบฟงการบอกคะแนน คาชมเชย และคาแนะนาเพมเตมจากคร 10. ในการเขารวมกจกรรมทกครง นกเรยนควรใหความรวมมอ ต งใจในการทา
กจกรรม และตรงตอเวลาเสมอ
Page 9
4
ชดท 6 เรอง การก าหนดทศ และปรากฏการณขน-ตกของดวงดาว
แวรอฮายา แวดอราแม ครช านาญการ โรงเรยนเทศบาล ๑ (ราษฎรบ ารง) สงกดเทศบาลเมองสไหงโก-ลก จงหวดนราธวาส
บทบาทของนกเรยน
1. นกเรยนอานคาแนะนาสาหรบนกเรยนใหเขาใจกอนลงมอศกษาชดกจกรรม การเรยนร
2. ทาแบบทดสอบกอนเรยนประจาชดกจกรรมการเรยนร 3. ศกษาบตรเนอหา บตรกจกรรม ในชดกจกรรมการเรยนรโดย การแลกเปลยน
เรยนรกบสมาชกในกลม 4. ทาแบบทดสอบหลงเรยนประจาชดกจกรรมการเรยนรลงในกระดาษคาตอบ
ทแจกใหโดยไมทาเครองหมายใดๆในแบบทดสอบประจาชดกจกรรมการเรยนร 5. นกเรยนตรวจคาตอบ แบบทดสอบ กจกรรม ประจาชดกจกรรมการเรยนร โดย
ดจากเฉลยดานหลงของชดกจกรรมการเรยนร ไมแกไขคาตอบของตนเองทผด พรอมทง ลงคะแนนทตนเองทาได
6. รวบรวมกระดาษคาตอบแบบทดสอบประจาชดกจกรรมการเรยนร ชดท 6 เรอง การกาหนดทศ และปรากฏการณขน-ตกของดวงดาว สงครผสอน
Page 10
5
ชดท 6 เรอง การก าหนดทศ และปรากฏการณขน-ตกของดวงดาว
แวรอฮายา แวดอราแม ครช านาญการ โรงเรยนเทศบาล ๑ (ราษฎรบ ารง) สงกดเทศบาลเมองสไหงโก-ลก จงหวดนราธวาส
มาตรฐาน/ตวชวดชนป
มาตรฐาน ว 7.1 เขาใจววฒนาการของระบบสรยะ กาแลกซและเอกภพ การ
ปฏสมพนธ ภายในระบบสรยะและผลตอสงมชวตบนโลก มกระบวนการสบเสาะ หาความรและจตวทยาศาสตรการสอสารสงทเรยนรและนาความรไปใชประโยชน
1. ว7.1 ป.5/1 สงเกตและอธบายการเกดทศ และปรากฏการณขน-ตกของ
ดวงดาว โดยใชแผนทดาว
จดประสงคการเรยนร
1. มความร ความเขาใจเกยวกบการกาหนดทศ และปรากฏการณขน-ตกของดวงดาว
2. นกเรยนสามารถอธบายเกยวกบเรองการเกดทศได 3. นกเรยนสามารถอธบายเกยวกบเรองการขน-ตกของดวงดาวได
สาระการเรยนร
การกาหนดทศ และปรากฏการณขนตกของดวงดาว
Page 11
6
ชดท 6 เรอง การก าหนดทศ และปรากฏการณขน-ตกของดวงดาว
แวรอฮายา แวดอราแม ครช านาญการ โรงเรยนเทศบาล ๑ (ราษฎรบ ารง) สงกดเทศบาลเมองสไหงโก-ลก จงหวดนราธวาส
ขนตอนการด าเนนการชดกจกรรมการเรยนรแบบสบเสาะ (5E) เรอง การก าหนดทศ และปรากฏการณขน-ตกของดวงดาว 2 คาบ
ชวโมงท 1-2
1. ขนสรางความสนใจ 1.1 ครแจงจดประสงคใหนกเรยนทราบถงการเรยนร เรอง การกาหนดทศ และ
ปรากฏการณขน-ตกของดวงดาว 1.2 นกเรยนทาแบบทดสอบกอนเรยน จานวน 10 ขอ 1.3 นกเรยนแบงเปนกลมๆ ละ 4-5 คน และเลอกประธานกลม ครนาอภปราย เพอจดประกายใหนกเรยนเกดความคดและวเคราะห โดยใชคาถามวา
- นกเรยนคดวาทศเกดขนไดอยางไร - นกเรยนคดวาดวงดาวขนและตกอยางไร - นกเรยนคดวาถาเราหลงทางในปาจะใชสงใดในการกาหนดทศทาง
2. ขนส ารวจและคนหา 2.1 ประธานกลมอานบตรคาสงใหสมาชกทราบขนตอนการทากจกรรม 2.2 นกเรยนสบคนและศกษาขอมลจากบตรเนอหา เรอง การกาหนดทศ และ
ปรากฏการณขน-ตกของดวงดาว 2.3 นกเรยนอานบตรกจกรรม เรองการกาหนดทศ และปรากฏการณขน-ตกของ
ดวงดาวแลวรวมกนทากจกรรม และบนทกลงในแบบบนทกกจกรรม
3. ขนอธบายและลงขอสรป 3.1 นกเรยนทกคนเขยนรายงานผลการทากจกรรมตามแบบบนทกกจกรรม และ
ใหแตละกลมคดเลอกผลงานทดทสดเปนผลงานกลม 3.2 นกเรยนแตละกลมนาเสนอกระบวนการ และผลการทากจกรรมหนาชนเรยน
เพอแลกเปลยนเรยนรรวมกน
Page 12
7
ชดท 6 เรอง การก าหนดทศ และปรากฏการณขน-ตกของดวงดาว
แวรอฮายา แวดอราแม ครช านาญการ โรงเรยนเทศบาล ๑ (ราษฎรบ ารง) สงกดเทศบาลเมองสไหงโก-ลก จงหวดนราธวาส
4. ขนขยายความร 4.1 นกเรยนเขยนประสบการณทเกยวของกบการศกษาการกาหนดทศ และ
ปรากฏการณขน-ตกของดวงดาวลงในสมดบนทกของตนเอง และแลกเปลยนเรยนรกบเพอนในกลม
4.2 นกเรยนชวยกนบอกประโยชนการเรยนร เรองการกาหนดทศ และปรากฏการณขน-ตกของดวงดาวไปใชในดานใดบางในชวตประจาวน
5. ขนประเมนผล 5.1 นกเรยนแตละคนทากจกรรมท 1-4 เรอง การกาหนดทศ และปรากฏการณ
ขน-ตกของดวงดาว 5.2 นกเรยนและครรวมกนเฉลยกจกรรมท 1-4 เรองการกาหนดทศ และ
ปรากฏการณขน-ตกของดวงดาว
Page 13
8
ชดท 6 เรอง การก าหนดทศ และปรากฏการณขน-ตกของดวงดาว
แวรอฮายา แวดอราแม ครช านาญการ โรงเรยนเทศบาล ๑ (ราษฎรบ ารง) สงกดเทศบาลเมองสไหงโก-ลก จงหวดนราธวาส
แบบทดสอบกอนเรยน ชดท 6 เรอง การกาหนดทศ และปรากฏการณขน-ตกของดวงดาว
ค าชแจง ใหนกเรยนเลอกคาตอบทถกทสดเพยงคาตอบเดยวและทาเครองหมาย () ลงในกระดาษคาตอบ (10 คะแนน)
1. ถาเราหนหนาไปทางทศเหนอ ดานซายมอของเราจะเปนทศอะไร ก. ทศใต ข. ทศตะวนตก ค. ทศตะวนออก ง. ทศตะวนออกเฉยงเหนอ
2. เขมทศคอขอใด ก. เครองมอวดกระแสลม ข. เครองมอวดทศทางลม ค. เครองมอชงมวลสาร ง. เครองมอหาทศทาง
3. เราสามารถคนหาดาวเหนอจากกลมดาวใด ก. ดาวสนขใหญ ข. ดาวกระตายปา ค. ดาวหมเลก ง. แพะทะเล 4. ขอใดเปนเหตผลทท าใหเราเหนดวงอาทตยขนและตก ก. โลกหมนรอบตวเอง ข. โลกหมนรอบดาวเหนอ ค. ดวงจนทรหมนรอบโลก ง. ดวงอาทตยหมนรอบโลก
Page 14
9
ชดท 6 เรอง การก าหนดทศ และปรากฏการณขน-ตกของดวงดาว
แวรอฮายา แวดอราแม ครช านาญการ โรงเรยนเทศบาล ๑ (ราษฎรบ ารง) สงกดเทศบาลเมองสไหงโก-ลก จงหวดนราธวาส
5. ขอใดกลาวถกตอง ก. ดวงจนทรบอกทศในเวลากลางคน ข. ดวงจนทรบอกทศในเวลากลางวน
ค. ดวงอาทตยบอกทศในเวลากลางคน ง. ดาวเหนอชวยบอกทศในเวลากลางคน
6. ขอใดเปนสาเหตของการเกดกลางวนและกลางคน ก. โลกหมนรอบตวเอง ข. ดวงจนทรหมนรอบโลก ค. โลกหมนรอบดวงจนทร ง. โลกโคจรรอบดวงอาทตย
7. ดาวเหนออยในสวนใดของกลมดาวหมเลก ก. ขา ข. ปาก ค. หาง ง. ลาตว
8. ดาวในขอใด มประโยชนตอชาวประมง ก. ดาวลกไก ข. ดาวเหนอ
ค. ดาวเตา ง. ดาวไถ
9. กลมดาวหมใหญมชอเรยกอกอยางหนงวา
ก. ดาวเตา
ข. ดาวไถ
ค. ดาวจระเข
ง. ดาวนายพราน
Page 15
10
ชดท 6 เรอง การก าหนดทศ และปรากฏการณขน-ตกของดวงดาว
แวรอฮายา แวดอราแม ครช านาญการ โรงเรยนเทศบาล ๑ (ราษฎรบ ารง) สงกดเทศบาลเมองสไหงโก-ลก จงหวดนราธวาส
10. จากภาพ A แสดงคามมเงยกองศา
ก. 1 องศา
ข. 3 องศา
ค. 5 องศา
ง. 10 องศา
Page 16
11
ชดท 6 เรอง การก าหนดทศ และปรากฏการณขน-ตกของดวงดาว
แวรอฮายา แวดอราแม ครช านาญการ โรงเรยนเทศบาล ๑ (ราษฎรบ ารง) สงกดเทศบาลเมองสไหงโก-ลก จงหวดนราธวาส
กระดาษค าตอบแบบทดสอบกอนเรยน
ชดท 6 เรอง การกาหนดทศ และปรากฏการณขน-ตกของดวงดาว
ขอ ก ข ค ง
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
คะแนนเตม คะแนนทได
10
ชอ-สกล...........................................................................ชน.............................เลขท...........
..........................
Page 17
12
ชดท 6 เรอง การก าหนดทศ และปรากฏการณขน-ตกของดวงดาว
แวรอฮายา แวดอราแม ครช านาญการ โรงเรยนเทศบาล ๑ (ราษฎรบ ารง) สงกดเทศบาลเมองสไหงโก-ลก จงหวดนราธวาส
ชดกจกรรมการเรยนร วทยาศาสตร แบบสบเสาะ (5E) เรอง การกาหนดทศ และปรากฏการณขน-ตกของดวงดาว
คาสง ประธานกลมอานขนตอนการทากจกรรมใหสมาชกทราบดงน 1. สบคนจากบตรเนอหาเรองการกาหนดทศ และปรากฏการณขน-ตกของดวงดาว 2. ทากจกรรมท 1 เรองการกาหนดทศ และปรากฏการณขน-ตกของดวงดาว 3. ตรวจสอบผลงานกลม จากบตรเฉลยกจกรรมท 1 4. ทากจกรรมท 2 เรองการกาหนดทศ และปรากฏการณขน-ตกของดวงดาว 5. ตรวจสอบผลงานกลม จากบตรเฉลยกจกรรมท 2 6. ทากจกรรมท 3 เรองการกาหนดทศ และปรากฏการณขน-ตกของดวงดาว 7. ตรวจสอบผลงานกลม จากบตรเฉลยกจกรรมท 3 8. ทากจกรรมท 4 เรองการกาหนดทศ และปรากฏการณขน-ตกของดวงดาว 9. ตรวจสอบผลงานกลม จากบตรเฉลยกจกรรมท 4
บตรค าสง
Page 18
13
ชดท 6 เรอง การก าหนดทศ และปรากฏการณขน-ตกของดวงดาว
แวรอฮายา แวดอราแม ครช านาญการ โรงเรยนเทศบาล ๑ (ราษฎรบ ารง) สงกดเทศบาลเมองสไหงโก-ลก จงหวดนราธวาส
การก าหนดทศ ทศ เปน สงทคนเราสมมตขน โดยกาหนดตามตาแหนงทมองเหนดวงอาทตยขนจากขอบฟา และตาแหนงทมองเหนดวงอาทตยลบขอบฟาไป ในขณะทโลกหมนรอบตวเอง เราจะหนเขาหาและหนออกจากดวงอาทตย ดวงจนทร และดวงดาว โดยทเราไมรสกวากาลงเคลอนท แตรสกวาบนทองฟากาลงเคลอนท การขนและตกของดวงดาว และการเคลอนทของดวงอาทตยเกดจากการทโลกหมนรอบตวเองซงมลกษณะ ดงน
บตรเนอหาเรอง การก าหนดทศและปรากฏการณขน-ตกของดวงดาว
“เราตองการจะเดนทาง
ไปทางทศตะวนออก
บอกไดไหมคะวาไปทาง
ไหน”
ภาพท 1 การหมนรอบตวเองของโลกทาใหเกดการกาหนดทศ ทมา : http://www.wt.ac.th/~somyos/world/1/b02.jpg
Page 19
14
ชดท 6 เรอง การก าหนดทศ และปรากฏการณขน-ตกของดวงดาว
แวรอฮายา แวดอราแม ครช านาญการ โรงเรยนเทศบาล ๑ (ราษฎรบ ารง) สงกดเทศบาลเมองสไหงโก-ลก จงหวดนราธวาส
จากรปสามารถอธบายไดวา 1. ผสงเกต ณ ตาแหนงท 1 จะเหนดวงอาทตยโผลพนขอบฟาทางทศตะวนออก ซงขณะนนเปนเวลาประมาณ 6.00 น. 2. ผสงเกต ณ ตาแหนงท 2 จะเหนดวงอาทตยอยตรงศรษะพอด ซงขณะนนจะเปนเวลาประมาณ 12.00 น. 3. ผสงเกต ณ ตาแหนงท 3 จะเหนดวงอาทตยกาลงจะลบขอบฟาทางทศตะวนตก ซงขณะนนจะเปนเวลาประมาณ 18.00 น. 4. ผสงเกต ณ ตาแหนงท 4 ดวงอาทตยลบขอบฟาไปแลว ผสงเกตจะมองไมเหนดวงอาทตย ขณะนนควรเปนเวลา 24.00 น. 5. เมอโลกหมนพาผสงเกตไปอย ณ ตาแหนงท 1 จะเหนดวงอาทตยอยทางทศตะวนออก สวนผสงเกตทอย ณ ตาแหนงท 3 จะเหนดวงอาทตยอยทางทศตะวนตก เนองจากโลกหมนพาผสงเกตเคลอนทไปทางทศตะวนออก
ตาแหนงของดวงอาทตยใชในการกาหนดทศตางๆ ไดปกตในเวลาเชาจะเหนดวงอาทตยโผลขนมาจากขอบฟาดานหนง เรยกวาทศตะวนออก และดวงอาทตย จะเคลอนทขนสงทสดในเวลาประมาณเทยงวน จากนนดวงอาทตยจะเคลอนตาลงกระทงตกลบขอบฟาอกดานหนงเรยกวาทศตะวนตก การขน–ตกของดวงอาทตยเกดจากการหมนรอบตวเองของโลกตามแกนเหนอ-ใต ถาอยากทราบวาทศไหนอยทางใดใหเราหนหนาไปทางทดวงอาทตยขน ในตอนเชานนกคอทศตะวนออก แลวยนกางแขนออกสองขางจะสามารถกาหนดทศไดดงภาพ
ภาพท 2 การกาหนดทศโดยใชตาแหนงของดวงอาทตย
ทมา : https://www.youtube.com
Page 20
15
ชดท 6 เรอง การก าหนดทศ และปรากฏการณขน-ตกของดวงดาว
แวรอฮายา แวดอราแม ครช านาญการ โรงเรยนเทศบาล ๑ (ราษฎรบ ารง) สงกดเทศบาลเมองสไหงโก-ลก จงหวดนราธวาส
ดงนนการกาหนดทศทางบนโลก จงแบงออกเปน 4 ทศหลก คอ ทศตะวนออก (East) ทศตะวนตก (West) ทศเหนอ (North) และทศใต (South)
เครองหมายแสดงทศทางในแผนทแบบตาง ๆ
เกรดความร เขมทศ คอ เครองมอสาหรบใชหาทศทางมเขมแมเหลกทแกวงไกวไดอสระในแนวนอนทอดตวในแนวเหนอ-ใต ตามแรงดงดดของแมเหลกโลกและทหนาปดมสวนแบงสาหรบหาทศทางโดยรอบ เขมทศจงมปลายชไปทางทศเหนอเสมอ (อกษร N หรอ น)
Page 21
16
ชดท 6 เรอง การก าหนดทศ และปรากฏการณขน-ตกของดวงดาว
แวรอฮายา แวดอราแม ครช านาญการ โรงเรยนเทศบาล ๑ (ราษฎรบ ารง) สงกดเทศบาลเมองสไหงโก-ลก จงหวดนราธวาส
ปรากฏการณขน – ตกของดวงดาว
1. รจกดวงดาวตางๆ 1.1 ดาวเหนอ
ดาวเหนอ เปนดาวฤกษทสวางทสดในกลมดาวหมเลก และอยใกลกบขวฟาเหนอ จงปรากฏเหมอนอยนงกบทบนทองฟา (แทจรงเปนภาวะชวคราวเทานน เพราะแกนหมนของโลกมการสาย)
นกสารวจอาศยดาวเหนอในการเดนเรอ ปจจบนดาวเหนอไมไดอยตรงกบขวฟาเหนอแตหางจากขวฟาเหนอเลกนอย (ไมเกน 1) จงเคลอนทเปนวงกลมเลกๆ ดวยเสนผานศนยกลางไมเกน 2 มเพยงสองเวลาในวนหนงๆ ทดาวเหนออยตรงกบทศเหนอพอด สวนในเวลาอนตองอาศยตารางคานวณเพอหาทศเหนอทแมนยา
เราสามารถคนหาดาวเหนอไดจากการลากเสนตรงผานดาว 2 ดวงของกลมดาวหมใหญไปหาดาวเหนอได เรยกดาว 2 ดวงนวาดาวช (Pointers) หรอไมกลากเสนผานแบงครงผานกลางกลมดาวแคสซโอเปยทมรปรางเหมอนตวอกษร W
ภาพท 3 ดาวเหนอ ทมา: http://portal.edu.chula.ac.th/lesa_cd/assets/document/
LESA212/1/sky_watch/find_polaris/cas_circle.jpg
Page 22
17
ชดท 6 เรอง การก าหนดทศ และปรากฏการณขน-ตกของดวงดาว
แวรอฮายา แวดอราแม ครช านาญการ โรงเรยนเทศบาล ๑ (ราษฎรบ ารง) สงกดเทศบาลเมองสไหงโก-ลก จงหวดนราธวาส
เกรดความร การเปนทรจกของดาวเหนอ ทาใหคนจานวนมากคดวาดาวเหนอเปนดาวฤกษทสวางทสดในทองฟา แตในความเปนจรง ดาวเหนอเปนดาวฤกษทสวางเปนอนดบท 47 สวนดาวฤกษทสวางทสดในทองฟา (ยกเวนดวงอาทตย) คอ ดาวซรอสหรอดาวสนขใหญ
1.2 ดาวจระเขหรอกลมดาวหมใหญ
กลมดาวจระเข เปนกลมดาวทอยทางทศเหนอ ประกอบดวยดาวฤกษอยางนอย 7 ดวง เรยงเปนรปคลายกระบวยตกนา โดยม 4 ดวงแรกเปนตวกระบวย มคนในหลายประเทศเรยกวาดาวกระบวยใหญ แตคนไทยทางภาคเหนอและภาคอสานเรยกวาดาวชาง เพราะวาด 4 ดวงแรกเปนหวชาง 3 ดวงสดทายเปนงวงชาง สวนคนไทยภาคกลางเรยกวาดาวจระเข เพราะวาดเปนรปจระเขไดเหมอนกน
ดาวจระเขขนทางทศตะวนออกเฉยงเหนอ ตกทางทศตะวนตกเฉยงเหนอ เวลาขนจระเขเอาหวขนกอน เวลาตกเอาหวตกกอน เปนกลมดาวทมประโยชนในการหากลมดาวอนและหาดาวเหนอ วธหาตาแหนงดาวเหนอจากดาวจระเข เราอาศยดาว 2 ดวงแรกตรงขาจระเข ซงเรยกวา "ดาวช" เพราะถาเลงจากดาวดวงท 2 ไปทางดาวดวงท 1 แลวตอเลยออกไปประมาณ 5 เทาครงของระยะหางระหวางดาว 2 ดวงน จะไปถงจดทดาวเหนออยดาวเหนออยคงทบนฟาทางทศเหนอ ทศเหนอทหาไดจากดาวเหนอจงเปนทศเหนอทางภมศาสตร
Page 23
18
ชดท 6 เรอง การก าหนดทศ และปรากฏการณขน-ตกของดวงดาว
แวรอฮายา แวดอราแม ครช านาญการ โรงเรยนเทศบาล ๑ (ราษฎรบ ารง) สงกดเทศบาลเมองสไหงโก-ลก จงหวดนราธวาส
เกรดความร กลมดาวหมใหญ หรอทคนไทยรจกกนดในนาม กลมดาวจระเข ชาวฝรงเศสเรยก กลมดาวรถเขน ในขณะทชาวองกฤษ เรยกเปนกลมดาวคนไถ สวนชาวญปน เรยกกลมดาวปลาคารพ
1.3 กลมดาวนายพรานหรอดาวไถ
กลมดาวนายพรานเปนกลมดาวทมชอเสยง การทมดาวฤกษสวางหลายดวงเปนสมาชก และมตาแหนงอยบรเวณเสนศนยสตรฟาทาใหมองเหนไดทวโลกดาวสามดวงทประกอบกนเปน “เขมขดของนายพราน” เปนดาวทมความสวางปานกลางแตกสามารถสงเกตเหนไดงายกลมดาวนายพรานคนไทยเรยกวา ดาวไถ คนโบราณเรยกดาวเตา ทเรยกกนวาดาวไถนน เรยกตามดาว 3 ดวงเฉยงตรงกลาง ซงดานลางมดาวไมคอยสวางและเปนปยขาวโคง ๆ ทาใหมองดคลายคนไถ
ภาพท 4 กลมดาวจระเข ทมา : http://www.wt.ac.th/~somyos/world/5/61.gif
Page 24
19
ชดท 6 เรอง การก าหนดทศ และปรากฏการณขน-ตกของดวงดาว
แวรอฮายา แวดอราแม ครช านาญการ โรงเรยนเทศบาล ๑ (ราษฎรบ ารง) สงกดเทศบาลเมองสไหงโก-ลก จงหวดนราธวาส
การบอกต าแหนงของดวงดาวบนทองฟา
1.การบอกต าแหนงของดวงดาวดวยคามมเงย
คามมเงยของวตถทองฟามคาอยระหวาง 0-90 ถามมเงยมคาเปน 0 แสดงวาวตถทองฟา ปรากฏอยบนเสนขอบฟาพอด และถามมเงยมคาเทากบ 90 แสดงวาวตถทองฟาอยบนศรษะผสงเกตพอด คามมเงยของวตถทองฟาจะเปลยนไป เมอผสงเกตเปลยน ตาแหนงไป วตถทองฟาทมคามมเงยเทากน จะปรากฏอยบนตาแหนงทแตกตางกนได ดงนนเมอบอกคามมเงยของวตถทองฟาเพยงอยางเดยว จะไมสามารถบอกตาแหนงของวตถไดแนนอนจงตองบอกทศของวตถทองฟาดวย
ภาพท 5 กลมดาวนายพราน ทมา : http://lecture.cs.buu.ac.th/~f53370/ass04/50534468/web/orion.JPG
Page 25
20
ชดท 6 เรอง การก าหนดทศ และปรากฏการณขน-ตกของดวงดาว
แวรอฮายา แวดอราแม ครช านาญการ โรงเรยนเทศบาล ๑ (ราษฎรบ ารง) สงกดเทศบาลเมองสไหงโก-ลก จงหวดนราธวาส
มมเงย คอ มมทใชบอกความสงของวตถทองฟา เปนมมทเกดจากเสนตรง ทลากจากผสงเกตไปยงวตถนนบนทองฟากบเสนตรงทลากจากผสงเกตไปยงจดตดระหวางเสนขอบฟา มมเงยใชบอกความสงของวตถในกรณทผสงเกตไมสามารถ วดตาแหนงทแนนอนของวตถนนๆ ได เชน หลงคา ยอดเสาธง ยอดเขา ดวงดาว เปนตน
การหาคาของมมเงยอยางงาย โดยใชนวมอ มขนตอนปฏบตดงน 1. เหยยดแขนของเราไปจนสดใหตรงในระดบสายตา โดยใหขอบลางของนวอยท ระดบสายตา 2. หลบตาขางหนง แลวใหตาอกขางหนงไปทปลายมอ 3. กางนวมอใหมความกวางพอดกบขนาดมมเงยของดวงดาวทตองการวด
ภาพท 6 มมเงย ทมา : www.chaiyaphum2.go.th
ภาพท 7 การวดมมเงยโดยใชนว ทมา : http://www.manager.co.th/asp-bin/Image.aspx?ID=1792133
Page 26
21
ชดท 6 เรอง การก าหนดทศ และปรากฏการณขน-ตกของดวงดาว
แวรอฮายา แวดอราแม ครช านาญการ โรงเรยนเทศบาล ๑ (ราษฎรบ ารง) สงกดเทศบาลเมองสไหงโก-ลก จงหวดนราธวาส
2. แผนทดาว
การอานแผนทดาว การอานแผนทดาวเปน จะทาใหเราดดาวหรอกลมดาวทปรากฏบนทองฟา ณ วน–เวลาใดไดอยางถกตอง กอนอานแผนทดาวเพอเปรยบเทยบกบดาวทปรากฏบนทองฟา ผสงเกตตองรทศเหนอ–ใต ตะวนออก–ตะวนตกของทนนๆ กอนใหลองคะเนมมเงยและมมอาซมทของดาวเหนอ เราทราบหรอไม อยางไรวา อาจหาดาวเหนอไดโดยอาศยกลมดาวหมใหญ (Ursa Major) หรอกลมดาวคางคาว (Cassiopeia) แผนทดาวทนยมใชกนในปจจบนจะเปนแผนทดาวแบบหมน การใชแผนทดาว ณ สถานทสงเกตการณจรงใหเราหนหนาไปทางทศเหนอ แลวยกแผนทดาวขนเหนอศรษะ โดยใหทศในแผนทดาวตรงกบทศจรง โดยทแผนทดาวดงกลาวหมนวน–เดอน ใหตรงกบเวลา ณ ขณะนน การอานแผนทดาว แผนทดาว เปนแผนททเขยนตาแหนงของดวงดาว และกลมดาวตางๆ ลงไวในแผนท เมอตองการทราบวาในคนน กลมดาวอะไรอยตรงไหน เรากสามารถหาไดจากแผน-ทดาวแตการอานแผนทดาวไมเหมอนกบ การอานแผนทโลก เพราะจะตองนอนหงายหรอเงยหนาอาน วธใชแผนทดาว หมนแผนกลมใหชองวนท และเดอนตรงกบขดตวเลขบอกชวโมงทตองการดดาวแลวจงยกแผนทดาวขน เพอเทยบกบดาวบนทองฟา โดยใหทศของแผนทดาวตรงกบทศของทองฟาจรง ผดดาวตองรทศของตนเองกอน แลวจงหนหนาไปทางนน ถอแผนทไวตรงหนาใหทศเหนอของแผนทอยดานลาง ทศตะวนออกอยทางขวามอทศตะวนตกอยซายมอดาวทอยบนขอบฟาดานเหนอในแผนทดาวจะตรงกบครงโดมทองฟาดานเหนอ
เราสามารถทานวมอหรอมอทมคาแทนขนาดองศาตาง ๆ มาวางซอนกนไดเพอแทนขนาด
ของมมเงยทตองการวดได
Page 27
22
ชดท 6 เรอง การก าหนดทศ และปรากฏการณขน-ตกของดวงดาว
แวรอฮายา แวดอราแม ครช านาญการ โรงเรยนเทศบาล ๑ (ราษฎรบ ารง) สงกดเทศบาลเมองสไหงโก-ลก จงหวดนราธวาส
เชน จะดดาวในวนท 20 สงหาคม เวลา 19.00 น. ใหหมนแผนกลมชองวนท 20 สงหาคมตรงกบขด 19.00 น. จะเหนดาวแพะกาลงขนทางทศตะวนออก
เกรดความร ในแผนทดาวจะบอกตาแหนงเฉพาะดาวฤกษเทานน สวนตาแหนงของดวงจนทรและดาวเคราะหไมได กาหนดไวในแผนทดาวเพราะทงดวงจนทรและดาวเคราะหมการเปลยนตาแหนงตลอดเวลา
ภาพท 8 แผนแผนทดาว ทมา : http://portal.edu.chula.ac.th/lesa_cd/assets/document/LESA212/1
/constellation/star_map_making/starmap_new2.jpg
Page 28
23
ชดท 6 เรอง การก าหนดทศ และปรากฏการณขน-ตกของดวงดาว
แวรอฮายา แวดอราแม ครช านาญการ โรงเรยนเทศบาล ๑ (ราษฎรบ ารง) สงกดเทศบาลเมองสไหงโก-ลก จงหวดนราธวาส
ค าชแจง ใหนกเรยนดภาพตอไปนแลวตอบคาถาม (10 คะแนน)
โรงพยาบาล มสยด โรงเรยน
สวนสนก บานของฟดยล พระอาทตยก าลงขน
ทะเล น าตก ภเขา
บตรกจกรรมท 1 เรอง การก าหนดทศและปรากฏการณขน-ตกของดวงดาว
Page 29
24
ชดท 6 เรอง การก าหนดทศ และปรากฏการณขน-ตกของดวงดาว
แวรอฮายา แวดอราแม ครช านาญการ โรงเรยนเทศบาล ๑ (ราษฎรบ ารง) สงกดเทศบาลเมองสไหงโก-ลก จงหวดนราธวาส
1. พระอาทตยขนทางทศใด .......................................................................................................................................... 2. มสยดอยทางทศใดของบานฟดยล .......................................................................................................................................... 3. ถาฟดยลออกจากบานเดนทางไปทางทศตะวนออกเฉยงใตจะไปทใด .......................................................................................................................................... 4. ถาฟดยลอยทภเขาจะตองเดนทางไปในทศใดจงจะถงโรงเรยน .......................................................................................................................................... 5. นาตกอยทางทศใดของโรงพยาบาล .......................................................................................................................................... 6. ถาฟดยลจะไปมสยด จะตองเดนทางไปทางทศใด .......................................................................................................................................... 7. ถาฟดยลไปเทยวสวนสนกจะตองเดนทางกลบบานไปทางทศใด .......................................................................................................................................... 8. ถาฟดยลอยากไปนาตกตองเดนทางไปทางทศใด .......................................................................................................................................... 9. มสยดอยทางทศใดของโรงเรยน .......................................................................................................................................... 10. พระอาทตยจะเคลอนทไปทางใด
..........................................................................................................................................
Page 30
25
ชดท 6 เรอง การก าหนดทศ และปรากฏการณขน-ตกของดวงดาว
แวรอฮายา แวดอราแม ครช านาญการ โรงเรยนเทศบาล ๑ (ราษฎรบ ารง) สงกดเทศบาลเมองสไหงโก-ลก จงหวดนราธวาส
ค าชแจง ใหนกเรยนดภาพดาวบนทองฟาแลวหาดวงดาวตอไปน (10 คะแนน)
1.1 กลมดาวจระเข
1.2 กลมดาวหมเลก
1.3 ดาวเหนอ
บตรกจกรรมท 2 เรอง การก าหนดทศและปรากฏการณขน-ตกของดวงดาว
วาดภาพลกษณะกลมดาวจระเข วาดภาพลกษณะกลมดาวจระเข
Page 31
26
ชดท 6 เรอง การก าหนดทศ และปรากฏการณขน-ตกของดวงดาว
แวรอฮายา แวดอราแม ครช านาญการ โรงเรยนเทศบาล ๑ (ราษฎรบ ารง) สงกดเทศบาลเมองสไหงโก-ลก จงหวดนราธวาส
ค าชแจง ใหนกเรยนตอบคาถามตอไปนใหถกตอง (10 คะแนน)
1. ทศ คอ
………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………
2. นกเรยนมวธบอกทศจากตาแหนงของพระอาทตยไดอยางไร
………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………...…………………………
3. ดาวเหนอ คอ
………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………
4. ดาวเหนอบนทองฟา มประโยชนอยางไร
………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………
5. การบอกตาแหนงของดวงดาวบนทองฟา มวธใดบาง
………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………
บตรกจกรรมท 3 เรอง การก าหนดทศและปรากฏการณขน-ตกของดวงดาว
Page 32
27
ชดท 6 เรอง การก าหนดทศ และปรากฏการณขน-ตกของดวงดาว
แวรอฮายา แวดอราแม ครช านาญการ โรงเรยนเทศบาล ๑ (ราษฎรบ ารง) สงกดเทศบาลเมองสไหงโก-ลก จงหวดนราธวาส
ค าชแจง ใหนกเรยนตอบคาถามตอไปนใหถกตองโดยใช หนาขอทกลาวถกตอง และ
หนาขอทกลาวผด (๑๐ คะแนน)
...….. 1. ทศเปนสงทคนเราสมมตขน ….. 2. ตาแหนงของดวงอาทตยใชในการกาหนดทศตางๆ ได ….. 3. เขมทศคอเครองมอสาหรบใชหาทศทางลม ….. 4. ดาวเหนอ เปนดาวฤกษทสวางทสดในกลมดาวนายพราน ….. 5. นกสารวจอาศยดาวพลโตในการเดนเรอ ….. 6. เราสามารถคนหาดาวเหนอไดจากกลมดาวหมใหญ ….. 7. ดาวฤกษทสวางทสดในทองฟา (ยกเวนดวงอาทตย) คอดาวเหนอ ….. 8. กลมดาวหมใหญคนไทยรจกกนในนาม “กลมดาวจระเข” ….. 9. กลมดาวนายพรานคนไทยรจกกนในนาม “ดาวไถ” ….. 10. การอานแผนทดาวเปนจะทาใหเราดดาวหรอกลมดาวทปรากฏบนทองฟา ณ วน – เวลาใดไดอยางถกตอง
บตรกจกรรมท 4 เรอง การก าหนดทศและปรากฏการณขน-ตกของดวงดาว
Page 33
28
ชดท 6 เรอง การก าหนดทศ และปรากฏการณขน-ตกของดวงดาว
แวรอฮายา แวดอราแม ครช านาญการ โรงเรยนเทศบาล ๑ (ราษฎรบ ารง) สงกดเทศบาลเมองสไหงโก-ลก จงหวดนราธวาส
แบบทดสอบหลงเรยน ชดท 6 เรอง การกาหนดทศ และปรากฏการณขน-ตกของดวงดาว
ค าชแจง ใหนกเรยนเลอกคาตอบทถกทสดเพยงคาตอบเดยวและทาเครองหมาย () ลงในกระดาษคาตอบ (10 คะแนน)
1. ขอใดกลาวถกตอง ก. ดวงจนทรบอกทศในเวลากลางคน ข. ดวงจนทรบอกทศในเวลากลางวน
ค. ดวงอาทตยบอกทศในเวลากลางคน ง. ดาวเหนอชวยบอกทศในเวลากลางคน
2. ขอใดเปนเหตผลทท าใหเราเหนดวงอาทตยขนและตก ก. โลกหมนรอบตวเอง ข. โลกหมนรอบดาวเหนอ ค. ดวงจนทรหมนรอบโลก ง. ดวงอาทตยหมนรอบโลก
3. ดาวเหนออยในสวนใดของกลมดาวหมเลก ก. ขา ข. ปาก ค. หาง ง. ลาตว
4. ขอใดเปนสาเหตของการเกดกลางวนและกลางคน ก. โลกหมนรอบตวเอง ข. ดวงจนทรหมนรอบโลก ค. โลกหมนรอบดวงจนทร ง. โลกโคจรรอบดวงอาทตย
Page 34
29
ชดท 6 เรอง การก าหนดทศ และปรากฏการณขน-ตกของดวงดาว
แวรอฮายา แวดอราแม ครช านาญการ โรงเรยนเทศบาล ๑ (ราษฎรบ ารง) สงกดเทศบาลเมองสไหงโก-ลก จงหวดนราธวาส
5. ถาเราหนหนาไปทางทศเหนอ ดานซายมอของเราจะเปนทศอะไร ก. ทศใต ข. ทศตะวนตก ค. ทศตะวนออก ง. ทศตะวนออกเฉยงเหนอ
6. ดาวในขอใด มประโยชนตอชาวประมง ก. ดาวลกไก ข. ดาวเหนอ
ค. ดาวเตา ง. ดาวไถ
7. เราสามารถคนหาดาวเหนอจากกลมดาวใด
ก. ดาวสนขใหญ
ข. ดาวกระตายปา
ค. ดาวหมเลก
ง. แพะทะเล
8. จากภาพ A แสดงคามมเงยกองศา
ก. 1 องศา
ข. 3 องศา
ค. 5 องศา
ง. 10 องศา
Page 35
30
ชดท 6 เรอง การก าหนดทศ และปรากฏการณขน-ตกของดวงดาว
แวรอฮายา แวดอราแม ครช านาญการ โรงเรยนเทศบาล ๑ (ราษฎรบ ารง) สงกดเทศบาลเมองสไหงโก-ลก จงหวดนราธวาส
9. กลมดาวหมใหญมชอเรยกอกอยางหนงวา
ก. ดาวเตา
ข. ดาวไถ
ค. ดาวจระเข
ง. ดาวนายพราน
10. เขมทศคอขอใด
ก. เครองมอวดกระแสลม
ข. เครองมอวดทศทางลม
ค. เครองมอชงมวลสาร
ง. เครองมอหาทศทาง
Page 36
31
ชดท 6 เรอง การก าหนดทศ และปรากฏการณขน-ตกของดวงดาว
แวรอฮายา แวดอราแม ครช านาญการ โรงเรยนเทศบาล ๑ (ราษฎรบ ารง) สงกดเทศบาลเมองสไหงโก-ลก จงหวดนราธวาส
กระดาษค าตอบแบบทดสอบหลงเรยน
ชดท 6 เรอง การกาหนดทศ และปรากฏการณขน-ตกของดวงดาว
ขอ ก ข ค ง
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
คะแนนเตม คะแนนทได
10
ชอ-สกล...........................................................................ชน.............................เลขท........
........ใ......................
Page 37
32
ชดท 6 เรอง การก าหนดทศ และปรากฏการณขน-ตกของดวงดาว
แวรอฮายา แวดอราแม ครช านาญการ โรงเรยนเทศบาล ๑ (ราษฎรบ ารง) สงกดเทศบาลเมองสไหงโก-ลก จงหวดนราธวาส
ภาคผนวก
Page 38
33
ชดท 6 เรอง การก าหนดทศ และปรากฏการณขน-ตกของดวงดาว
แวรอฮายา แวดอราแม ครช านาญการ โรงเรยนเทศบาล ๑ (ราษฎรบ ารง) สงกดเทศบาลเมองสไหงโก-ลก จงหวดนราธวาส
1. พระอาทตยขนทางทศใด ทศตะวนออก 2. มสยดอยทางทศใดของบานฟดยล ทศเหนอ 3. ถาฟดยลออกจากบานเดนทางไปทางทศตะวนออกเฉยงใต จะไปทใด ภเขา 4. ถาฟดยลอยทภเขาจะตองเดนทางไปในทศใดจงจะถงโรงเรยน ทศเหนอ 5. นาตกอยทางทศใดของโรงพยาบาล ทศตะวนออกเฉยงใต 6. ถาฟดยลจะไปมสยดจะตองเดนทางไปทางทศใด ทศเหนอ 7. ถาฟดยลไปเทยวสวนสนกจะตองเดนทางกลบบานไปทางทศใด
ทศตะวนออก 8. ถาฟดยลอยากไปนาตก ตองเดนทางไปทางทศใด
ทศใต 9. มสยดอยทางทศใดของโรงเรยน
ทศตะวนตก 10. พระอาทตยจะเคลอนทไปทางใด
สวนสนก
เฉลยกจกรรมท 1 เรอง การก าหนดทศและปรากฏการณขนตกของดวงดาว
Page 39
34
ชดท 6 เรอง การก าหนดทศ และปรากฏการณขน-ตกของดวงดาว
แวรอฮายา แวดอราแม ครช านาญการ โรงเรยนเทศบาล ๑ (ราษฎรบ ารง) สงกดเทศบาลเมองสไหงโก-ลก จงหวดนราธวาส
ค าชแจง ใหนกเรยนดภาพดาวบนทองฟาแลวหาดวงดาวตอไปน (10 คะแนน)
1.1 กลมดาวจระเข
1.2 กลมดาวหมเลก
1.3 ดาวเหนอ
เฉลยกจกรรมท 2 เรอง การก าหนดทศและปรากฏการณขนตกของดวงดาว
วาดภาพลกษณะกลมดาวจระเข วาดภาพลกษณะกลมดาวจระเข
Page 40
35
ชดท 6 เรอง การก าหนดทศ และปรากฏการณขน-ตกของดวงดาว
แวรอฮายา แวดอราแม ครช านาญการ โรงเรยนเทศบาล ๑ (ราษฎรบ ารง) สงกดเทศบาลเมองสไหงโก-ลก จงหวดนราธวาส
ค าชแจง ใหนกเรยนตอบคาถามตอไปนใหถกตอง (10 คะแนน) 1. ทศ คอ ทศเปนสงทคนเราสมมตขนโดยกาหนดตามตาแหนงทมองเหนดวงอาทตยขนจากขอบฟา และตาแหนงทมองเหนดวงอาทตยลบขอบฟาไป
2. นกเรยนมวธบอกทศจากตาแหนงของพระอาทตยไดอยางไร ตอนเชาสงเกตดวงอาทตยโผลขนมาจากขอบฟาดานหนง เรยกวาทศตะวนออก จากนนดวงอาทตยจะเคลอนตาลงกระทงตกลบขอบฟาอกดานหนงเรยกวาทศตะวนตก
3. ดาวเหนอ คอ
ดาวฤกษทสวางทสดในกลมดาวหมเลกและอยใกลกบขวฟาเหนอ
4. ดาวเหนอบนทองฟามประโยชนอยางไร
ใชบอกทศทางได
5. การบอกตาแหนงของดวงดาวบนทองฟา มวธใดบาง
การบอกตาแหนงของดวงดาวดวยคามมเงยและใชแผนทดาว
(ขนอยกบดลยพนจของครผสอนพจารณาจากความสมบรณของคาตอบ)
เฉลยกจกรรมท 3 เรอง การก าหนดทศและปรากฏการณขนตกของดวงดาว
Page 41
36
ชดท 6 เรอง การก าหนดทศ และปรากฏการณขน-ตกของดวงดาว
แวรอฮายา แวดอราแม ครช านาญการ โรงเรยนเทศบาล ๑ (ราษฎรบ ารง) สงกดเทศบาลเมองสไหงโก-ลก จงหวดนราธวาส
ค าชแจง ใหนกเรยนตอบคาถามตอไปนใหถกตองโดยใช หนาขอทกลาวถกตอง และ
หนาขอทกลาวผด (10 คะแนน)
1. ทศ เปนสงทคนเราสมมตขน
2. ตาแหนงของดวงอาทตยใชในการกาหนดทศตางๆ ได
3. เขมทศ คอเครองมอสาหรบใชหาทศทางลม
4. ดาวเหนอ เปนดาวฤกษทสวางทสดในกลมดาวนายพราน
5. นกสารวจอาศยดาวพลโตในการเดนเรอ
6. เราสามารถคนหาดาวเหนอไดจากกลมดาวหมใหญ
7. ดาวฤกษทสวางทสดในทองฟา (ยกเวนดวงอาทตย) คอดาวเหนอ
8. กลมดาวหมใหญ คนไทยรจกกนในนาม “กลมดาวจระเข”
9. กลมดาวนายพราน คนไทยรจกกนในนาม “ดาวไถ”
10. การอานแผนทดาวเปนจะทาใหเราดดาวหรอกลมดาวทปรากฏบนทองฟา ณ
วน–เวลาใดไดอยางถกตอง
เฉลยกจกรรมท 4 เรอง การก าหนดทศและปรากฏการณขนตกของดวงดาว
Page 42
37
ชดท 6 เรอง การก าหนดทศ และปรากฏการณขน-ตกของดวงดาว
แวรอฮายา แวดอราแม ครช านาญการ โรงเรยนเทศบาล ๑ (ราษฎรบ ารง) สงกดเทศบาลเมองสไหงโก-ลก จงหวดนราธวาส
เฉลยแบบทดสอบกอนเรยน ชดท 6 เรอง การกาหนดทศ และปรากฏการณขน-ตกของดวงดาว
ขอ ก ข ค ง
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
รวม
คะแนนเตม คะแนนทได
10
ชอ-สกล...........................................................................ชน.............................เลขท....
......................
Page 43
38
ชดท 6 เรอง การก าหนดทศ และปรากฏการณขน-ตกของดวงดาว
แวรอฮายา แวดอราแม ครช านาญการ โรงเรยนเทศบาล ๑ (ราษฎรบ ารง) สงกดเทศบาลเมองสไหงโก-ลก จงหวดนราธวาส
เฉลยแบบทดสอบหลงเรยน ชดท 6 เรอง การกาหนดทศ และปรากฏการณขน-ตกของดวงดาว
ขอ ก ข ค ง
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
คะแนนเตม คะแนนทได
10
ชอ-สกล.......................................................................ชน.............................เลขท....
...........................
Page 44
39
ชดท 6 เรอง การก าหนดทศ และปรากฏการณขน-ตกของดวงดาว
แวรอฮายา แวดอราแม ครช านาญการ โรงเรยนเทศบาล ๑ (ราษฎรบ ารง) สงกดเทศบาลเมองสไหงโก-ลก จงหวดนราธวาส
บรรณานกรม
ไมปรากฏชอผแตง. ปรากฎการณลมฟาอากาศ . (ออนไลน). ทมา : http:// www.bloggang.com/viewdiary.php?id=free4u&month=11-2009&date=05 &group=80&gblog=43. (11สงหาคม2554) ไมปรากฏชอผแตง. กลางวนและกลางคน . (ออนไลน). ทมา : http://portal. edu.chula.ac.th/lesa_cd/assets/document/LESA212/2/effect_astronomy/day_ni gth/daynigth.html.(11 สงหาคม 2554) สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย . แบบบนทกกจกรรม รายวชา พนฐานวทยาศาสตร ชนประถมศกษาปท 5. กรงเทพฯ : สกสค, 2551. เอกรนทร สมหาศาล และคณะ. วทยาศาสตรป.5.พมพครงท 2. กรงเทพฯ : อกษรเจรญทศน , 2551. ภาพการหมนรอบตวเองของโลกท าใหเกดการก าหนดทศ.(ออนไลน).เขาถงไดจาก:
http://www.wt.ac.th/~somyos/world/1/b02.jpg .สบคนเมอวนท 6 มกราคม 2559
ภาพการก าหนดทศโดยใชต าแหนงของดวงอาทตย.(ออนไลน).เขาถงไดจาก: https://www.youtube.com .สบคนเมอวนท 6 มกราคม 2559
ภาพดาวเหนอ.(ออนไลน).เขาถงไดจาก: http://portal.edu.chula.ac.th/lesa_cd/assets/document/LESA212/1/sky_watch/find_polaris/cas_circle.jpg.สบคนเมอวนท 6 มกราคม 2559 ภาพกลมดาวจระเข.(ออนไลน).เขาถงได
จาก:http://www.wt.ac.th/~somyos/world/5/61.gif.สบคนเมอวนท 6 มกราคม 2559
Page 45
40
ชดท 6 เรอง การก าหนดทศ และปรากฏการณขน-ตกของดวงดาว
แวรอฮายา แวดอราแม ครช านาญการ โรงเรยนเทศบาล ๑ (ราษฎรบ ารง) สงกดเทศบาลเมองสไหงโก-ลก จงหวดนราธวาส
ภาพกลมดาวนายพราน.(ออนไลน).เขาถงไดจาก: ทมา : http://lecture.cs.buu.ac.th/~f53370/ass04/50534468/web/orion.JPG ภาพมมเงย.(ออนไลน). เขาถงไดจาก:www.chaiyaphum2.go.th.
สบคนเมอวนท 6 มกราคม 2559 ภาพการวดมมเงยโดยใชนว.(ออนไลน).เขาถงไดจาก:
http://www.manager.co.th/asp-bin/Image.aspx?ID=1792133.สบคนเมอวนท 6 มกราคม 2559 ภาพแผนแผนทดาว.(ออนไลน).เขาถงไดจาก:
http://portal.edu.chula.ac.th/lesa_cd/assets/document/LESA212/1 /constellation/star_map_making/starmap_new2.jpg. สบคนเมอวนท 6 มกราคม 2559