86 : May 2011 ลุงแล “หมองู” ผู้รอบรู้สมุนไพร ถ้าพูดถึงคำว่า หมองู หมอยาสุมนไพร หมอ พื้นบ้าน และอีกหลากหลายหมอ บางคนอาจจะคิดว่าหมอที่ กล่าวมานั้นล้วนแต่ไม่น่าเชื่อถือ หรือบางคนอาจจะคิดถึงขั้นที่ ว่าเป็นพวกหลอกลวง 18 มงกุฎเข้าไปนั่น แต่ถ้าใครได้เจอ กับหมอแล หรือคุณตาแล สอนเกิด คนที่รักษาผู้คนด้วย การเป่าคาถาและยาสมุนไพร หมองูคนดังแห่ง อ.ไพศาลี คงจะได้หายสงสัยว่าหมอพื้นบ้านเหล่านี้สามารถรักษาคนเจ็บไข้ ได้ป่วยให้หายได้จริงๆ คำว่าหมอนั้นไม่ได้หมายความเฉพาะเจาะจงลงไปว่าต้อง เป็นผู้ที่จบมาจากคณะแพทยศาสตร์เท่านั้น อย่างคำว่าหมอพื้นบ้าน ที่หลายคนใช้เรียกคุณตาสอน ซึ่งนิยามของคำว่าหมอพื้นบ้านนั้น ตามหลักวิชาการเขาหมายถึง บุคคลซึ่งมีความรู้ความสามารถในการ ส่งเสริมและดูแลสุขภาพของประชาชนในท้องถิ่นด้วยภูมิปัญญาการ แพทย์แผนไทยตามวัฒนธรรมของชุมชนสืบทอดกันมานาน เป็นที่นิยม ยกย่องจากชุมชน โดยมีประชาชนในหมู่บ้านรับรองไม่น้อยกว่าสิบคน หรือเป็นผู้ได้รับการรับรองจากองค์การปกครองส่วนท้องถิ่นแบ่งออก เป็น 4 ประเภท ได้แก่ 1. หมอพิธีกรรม เป็นผู้ที่ทำหน้าที่ในการรักษาโดยการใช้ อำนาจที่เหนือธรรมชาติ มนต์ คาถา สิ่งที่เหนือธรรมชาติ และบาง รายยังใช้สมุนไพรประกอบในการรักษาอีกด้วย 2. หมอยาสมุนไพร เป็นผู้ที่ให้การรักษาโดยการใช้ยา สมุนไพร ในลักษณะยาเดี่ยวหรือตำรับ ตามตำรับยาไทยและยา พื้นเมือง 3. หมอนวด เป็นผู้ที่ให้การรักษาด้วยการจับเส้นในร่างกาย บีบนวดให้หายจากความเจ็บปวด รวมถึงใช้การอบ ประคบ การ เหยียบเส้น แหก ย่ำขาง เหยียบเหล็กแดง การใช้น้ำมันนวด และอื่นๆ ที่มีลักษณะการรักษาทางกายภาพ 4. หมอตำแย เป็นผู้ที่มีความชำนาญในการทำคลอดด้วยวิธี แผนโบราณหรือแบบพื้นบ้าน ซึ่งมีความรู้ในการดูแลแม่และเด็กก่อน คลอด ระหว่างคลอดและหลังคลอด ความจริงที่ดำรงอยู่และสืบทอดมานานหลายร้อยปี หมอ พื้นบ้านก็คือชาวบ้านธรรมดาคนหนึ่ง มักมีอาชีพหลักเป็นเกษตรกร หรืออาจเป็นพระภิกษุสงฆ์ที่เผยแผ่ศาสนาเคียงคู่กับเป็นหมอยาพื้นบ้าน ไปในตัว จากการสำรวจของกลุ่มงานคุ้มครองภูมิปัญญาการแพทย์แผน ไทยและสมุนไพร สถาบันการแพทย์แผนไทย กรมพัฒนาการแพทย์ แผนไทยและการ แพทย์ทางเลือก ข้อมูลการสำรวจทั้ง 75 จังหวัด เมื่อวันที่ 10 มีนาคม พ.ศ. 2549 พบว่ามีหมอพื้นบ้านทั้งประเทศ รวม 24,538 คน ใครที่ยังคลางแคลงสงสัยในเรื่องของหมอพื้นบ้านเมื่อได้อ่าน ข้อมูลนี้ก็คงหายสงสัยเสียที มาว่าถึงคุณตาแลหรือหมอแล ที่ผมจะพาไปรู้จักนี้ ชาวบ้านย่านถิ่นแถว อ.ไพศาลี ถ้าใครโดนงูกัด แมลงมีพิษต่อย พวกเขาจะนึกถึงหมอแลเป็นอันดับแรก เพราะว่าหมอ แลคนนี้ได้โชว์ฝืมือเสกคาถา เป่ายาสมุนไพรรักษาคนที่โชคร้ายถูกงูกัด แมลงต่อยมาตั้งแต่ปี พ.ศ. 2521 โน่น หมอแลย้อนความหลังเล่าถึงการรักษาคนไข้คนแรกเมื่อปี พ.ศ. 2521 ซึ่งเป็นเหมือนจุดเริ่มต้นกับการทำหน้าที่เป็นหมองู หรือ หมอพื้นบ้านให้ฟังว่า คนไข้คนแรกชื่อนายหวังได้ถูกงูเห่าดงกัดมา หมอแลรักษาด้วยการฝนรากยาให้กินก่อน เมื่ออาการดีขึ้นประมาณ ครึ่งชั่วโมง จึงเริ่มรักษาแผลแบบดูดพิษโดยใช้ยาสมุนไพรโปะ การรักษาขั้นตอนนี้คนไข้จะมีอาการกล้ามเนื้อเกร็ง บิดไปทั้งตัวเหงื่อไหล เป็นน้ำ หลังจากนั้นอาการของนายหวังก็ดีขึ้นและก็เป็นปกติในเวลาไม่กี่วัน จึงทำให้ชื่อเสียงของหมอแลเริ่มเป็นที่รู้จักของคนละแวกนั้น หมอแลเป็นชาวไพศาลี จึงรู้จักต้นไม้ใบหญ้าแทบทุกชนิด ของที่นี่ มีความสนใจในเรื่องสมุนไพรมาตั้งแต่เด็กๆ เมื่อมีโอกาสก็ได้ ไปศึกษาหาความรู้จากพ่อรัตน์ ควักสกุล ซึ่งเป็นตา บางครั้งก็ เข้าไปหาสมุนไพรในป่ากันสองคน ซึ่งในสมัยนั้น อ.ไพศาลี ยังมีป่าโคก ป่าเนิน ป่าอยู่เป็นจำนวนมาก สมุนไพรที่หมอแลรู้จักนั้นจะเป็น สมุนไพรแบบพื้นๆ พวกหัวยาข้าวเย็น หอมแดง หอมดำ ม้ากระทืบโรง และพืชผักสวนครัวบางอย่างที่เป็นตัวยาเช่น ข่า ตะใคร้ กระชาย ซึ่งผักสวนครัวพวกนี้มันแล้วแต่ว่าจะนำมาเข้ากับยาอะไร หมอแลบ่น เป่าคาถาโอมเพี้ยง! พิษร้ายหายไป กำไรเป็นความสุข 86 : May 2011 คุณตาแล สอนเกิด
Welcome message from author
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
86 : May 2011
ลุงแล “หมองู” ผู้รอบรู้สมุนไพร
ถ้าพูดถึงคำว่า หมองู หมอยาสุมนไพร หมอพื้นบ้าน และอีกหลากหลายหมอ บางคนอาจจะคิดว่าหมอที่กล่าวมานั้นล้วนแต่ไม่น่าเชื่อถือ หรือบางคนอาจจะคิดถึงขั้นที่ว่าเป็นพวกหลอกลวง 18 มงกุฎเข้าไปนั่น แต่ถ้าใครได้เจอกับหมอแล หรือคุณตาแล สอนเกิด คนที่รักษาผู้คนด้วยการเป่าคาถาและยาสมุนไพร หมองูคนดังแห่ง อ.ไพศาลี คงจะได้หายสงสัยว่าหมอพื้นบ้านเหล่านี้สามารถรักษาคนเจ็บไข้ได้ป่วยให้หายได้จริงๆ
คำว่าหมอนั้นไม่ได้หมายความเฉพาะเจาะจงลงไปว่าต้อง
เป็นผู้ที่จบมาจากคณะแพทยศาสตร์เท่านั้น อย่างคำว่าหมอพื้นบ้าน
ที่หลายคนใช้เรียกคุณตาสอน ซึ่งนิยามของคำว่าหมอพื้นบ้านนั้น
ตามหลักวิชาการเขาหมายถึง บุคคลซึ่งมีความรู้ความสามารถในการ
ส่งเสริมและดูแลสุขภาพของประชาชนในท้องถิ่นด้วยภูมิปัญญาการ
แพทย์แผนไทยตามวัฒนธรรมของชุมชนสืบทอดกันมานาน เป็นที่นิยม
ยกย่องจากชุมชน โดยมีประชาชนในหมู่บ้านรับรองไม่น้อยกว่าสิบคน
หรือเป็นผู้ได้รับการรับรองจากองค์การปกครองส่วนท้องถิ่นแบ่งออก
เป็น 4 ประเภท ได้แก่
1. หมอพิธีกรรม เป็นผู้ที่ทำหน้าที่ในการรักษาโดยการใช้
อำนาจที่เหนือธรรมชาติ มนต์ คาถา สิ่งที่เหนือธรรมชาติ และบาง
รายยังใช้สมุนไพรประกอบในการรักษาอีกด้วย
2. หมอยาสมุนไพร เป็นผู้ที่ให้การรักษาโดยการใช้ยา
สมุนไพร ในลักษณะยาเดี่ยวหรือตำรับ ตามตำรับยาไทยและยา
พื้นเมือง
3. หมอนวด เป็นผู้ที่ให้การรักษาด้วยการจับเส้นในร่างกาย
บีบนวดให้หายจากความเจ็บปวด รวมถึงใช้การอบ ประคบ การ
เหยียบเส้น แหก ย่ำขาง เหยียบเหล็กแดง การใช้น้ำมันนวด และอื่นๆ
ที่มีลักษณะการรักษาทางกายภาพ
4. หมอตำแย เป็นผู้ที่มีความชำนาญในการทำคลอดด้วยวิธี
แผนโบราณหรือแบบพื้นบ้าน ซึ่งมีความรู้ในการดูแลแม่และเด็กก่อน
คลอด ระหว่างคลอดและหลังคลอด
ความจริงที่ดำรงอยู่และสืบทอดมานานหลายร้อยปี หมอ
พื้นบ้านก็คือชาวบ้านธรรมดาคนหนึ่ง มักมีอาชีพหลักเป็นเกษตรกร
หรืออาจเป็นพระภิกษุสงฆ์ที่เผยแผ่ศาสนาเคียงคู่กับเป็นหมอยาพื้นบ้าน
ไปในตัว จากการสำรวจของกลุ่มงานคุ้มครองภูมิปัญญาการแพทย์แผน
ไทยและสมุนไพร สถาบันการแพทย์แผนไทย กรมพัฒนาการแพทย์
แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก ข้อมูลการสำรวจทั้ง 75 จังหวัด
เมื่อวันที่ 10 มีนาคม พ.ศ. 2549 พบว่ามีหมอพื้นบ้านทั้งประเทศ
รวม 24,538 คน
ใครที่ยังคลางแคลงสงสัยในเรื่องของหมอพื้นบ้านเมื่อได้อ่าน
ข้อมูลนี้ ก็ คงหายสงสัย เสี ยที มาว่ าถึ งคุณตาแลหรือหมอแล
ที่ผมจะพาไปรู้จักนี้ ชาวบ้านย่านถิ่นแถว อ.ไพศาลี ถ้าใครโดนงูกัด
แมลงมีพิษต่อย พวกเขาจะนึกถึงหมอแลเป็นอันดับแรก เพราะว่าหมอ
แลคนนี้ได้โชว์ฝืมือเสกคาถา เป่ายาสมุนไพรรักษาคนที่โชคร้ายถูกงูกัด
แมลงต่อยมาตั้งแต่ปี พ.ศ. 2521 โน่น
หมอแลย้อนความหลังเล่าถึงการรักษาคนไข้คนแรกเมื่อปี
พ.ศ. 2521 ซึ่งเป็นเหมือนจุดเริ่มต้นกับการทำหน้าที่เป็นหมองู หรือ
หมอพื้นบ้านให้ฟังว่า คนไข้คนแรกชื่อนายหวังได้ถูกงูเห่าดงกัดมา
หมอแลรักษาด้วยการฝนรากยาให้กินก่อน เมื่ออาการดีขึ้นประมาณ
ครึ่งชั่วโมง จึงเริ่มรักษาแผลแบบดูดพิษโดยใช้ยาสมุนไพรโปะ
การรักษาขั้นตอนนี้คนไข้จะมีอาการกล้ามเนื้อเกร็ง บิดไปทั้งตัวเหงื่อไหล
เป็นน้ำ หลังจากนั้นอาการของนายหวังก็ดีขึ้นและก็เป็นปกติในเวลาไม่กี่วัน
จึงทำให้ชื่อเสียงของหมอแลเริ่มเป็นที่รู้จักของคนละแวกนั้น
หมอแลเป็นชาวไพศาลี จึงรู้จักต้นไม้ใบหญ้าแทบทุกชนิด
ของที่นี่ มีความสนใจในเรื่องสมุนไพรมาตั้งแต่เด็กๆ เมื่อมีโอกาสก็ได้
ไปศึกษาหาความรู้จากพ่อรัตน์ ควักสกุล ซึ่งเป็นตา บางครั้งก็
เข้าไปหาสมุนไพรในป่ากันสองคน ซึ่งในสมัยนั้น อ.ไพศาลี ยังมีป่าโคก
ป่าเนิน ป่าอยู่เป็นจำนวนมาก สมุนไพรที่หมอแลรู้จักนั้นจะเป็น
สมุนไพรแบบพื้นๆ พวกหัวยาข้าวเย็น หอมแดง หอมดำ ม้ากระทืบโรง
และพืชผักสวนครัวบางอย่างที่เป็นตัวยาเช่น ข่า ตะใคร้ กระชาย
ซึ่งผักสวนครัวพวกนี้มันแล้วแต่ว่าจะนำมาเข้ากับยาอะไร หมอแลบ่น
เป่าคาถาโอมเพี้ยง! พิษร้ายหายไป กำไรเป็นความสุข
86 : May 2011
คุณตาแล สอนเกิด
พฤษภาคม2554: 87
หมอแลฝากไว้ ถ้าถูกงูกัด ห้ามวิ่งเพราะการวิ่งจะทำให้เหนื่อย พิษมันจะเข้าสู่หัวใจได้ง่ายให้เด็ดใบไม้จากพุ่มไม้แถวที่งูอยู่ ต้นอะไรก็ได้ เด็ดมาเคี้ยว กลืนกินน้ำ เอากากที่เหลือนำมาโปะปากแผล เอามีกรีดปากแผล ล้างปากแผลด้วยน้ำมะนาวถ้ามีกลั้นใจหันหลังหยิบดินตรงบริเวณนั้นกล่าวคำฝากตัวกับแม่พระแม่ธรณี แล้วเอาดินนั้นใส่ตรงกระหม่อม รับรองว่าไม่ตายหรือใครจะไปนอนป่าก็จะไม่มีภัยอันตราย ข้อห้าม ห้ามดื่มเหล้าเบียร์ บุหรี่ กินของแก้บน อาหารที่งานศพ ปลาไหล กบ เขียด เนื้อ
ให้ฟังว่าสมัยนี้สมุนไพรหายาก ลุงเองต้องเที่ยวหามาปลูกไว้ก่อนที่มัน
จะไม่มี
หมอแลเล่าต่อไปว่าสมุนไพรไทยมีหลายร้อยชนิด สมุนไพร
ในแต่ละถิ่นก็จะไม่เหมือนกัน เขารู้เท่าที่รู้จากการเรียนรู้พืชพรรณใน
พื้นที่ จากปู่ ย่า ตา ยาย สืบต่อกันมา เท่าที่รู้จักก็ประมาณ 100 ชนิด
แต่ก็เพียงพอต่อการรักษาคน นอกจากนี้หมอแลยังมีตำรับตำรา
ยารักษาโรคต่างๆ และยาบำรุงกำลังอย่างครบครันไม่ต่างจากหมอ
พื้นบ้านคนอื่นๆ แต่ที่หมอแลแตกต่างจากหมอพื้นบ้านคนอื่นก็คือ การ
เป็นหมองู และยังถอนพิษสัตว์ร้ายต่างๆ ได้ชนิดที่ว่าแม้แต่หมอตาม
โรงพยาบาลยังต้องอึ้ง
การรักษาคนไข้ที่ถูกงูกัดของหมอแลนั้นจะเริ่มด้วยการไหว้ครู
เสร็จจากไหว้ครูถึงนำคนไข้มานอนบนลานบ้าน จากนั้นเสกคาถาดับ
พิษงู ต่อด้วยเคี้ยวว่านสมุนไพรกับเหล้าขาว พ่นไปที่ปากแผลตรงงูกัด
เพื่อสกัดไม่ให้พิษเข้าสู่หัวใจ จากนั้นถึงจะให้ดื่มน้ำสมุนไพรผสม
เหล้าขาว เพื่อขับพิษ ต่อด้วยการ
ถอนพิษ โดยการใช้เข็มสอยปาก
แผลเพื่อหาเขี้ยวงู ปิดท้ายด้วย
การโปะปากแผลด้วยยาสมุนไพรที่
ฝนจากรากไม้ 60 ชนิด
ซึ่งการรักษาผู้ป่วยที่ถูกงู
กัดนั้นจะใช้เวลาประมาณ 2-3 วัน
ก็สามารถกลับบ้านได้แล้ว หมอ
แลบอกอย่างภาคภูมิใจว่า “คนที่
ถูกงูกัดอย่างช้าไม่เกินครึ่งชั่วโมง
ลุงสามารถรักษาดับพิษงูได้ แต่
ผ่านการรักษาจากโรงพยาบาลมา
ก่อนจะรักษายากกว่า แต่ลุงรักษามาหลายร้อยคนแล้ว ยังไม่มีใคร
เสียชีวิตเลยนะ”
เมื่อถามถึงสนนราคาค่ารักษาหมอแลตอบว่า “ก็จะมีค่าครู
100 บาท ส่วนสัตว์มีพิษอื่นๆ นอกจากงูลุงรักษาให้ฟรี บางคนมา
รักษากับลุงไม่มีค่ารถ ลุงยังส่งค่ารถเลย การรักษาคนให้หายเจ็บป่วย
มันคือความสุขของลุง แค่นี้มันก็เหมือนเป็นกำไรแล้ว และลุงก็ไม่
ปฏิเสธการรักษาด้วยแพทย์ปัจจุบันนะ คือสมุนไพรมันแล้วแต่คนกิน
กินถูกก็หาย กินไม่ถูกก็ไม่หาย ส่วนเรื่องคาถาเป็นเพียงเครื่องมือที่คน
โบราณสร้างขึ้นมาเพื่อเป็นเครื่องยึดเหนี่ยวทางจิตใจ” หมอแล สอนเกิด
5 บ.ซับสมบูรณ์ ม.6 ต.วังข่อย อ.ไพศาลี จ.นครสวรรค์ โทร. 08-0508-2836
à¨Åà»ÅÕè¹ÊÕ¼ÁẺÊÃÐ
äÁ‹¨Ó¡Ñ´¨Ó¹Ç¹ÊÑ觫×é;ÌÍÁÃѺʋǹŴ¾ÔàÈÉ
Related Documents
