บทที่ 6 การจัดการข้อมูล ิ ั ิ และธุรกจอจฉรยะ BCOM1601 หลักเบื้องต้นเกี่ยวกับระบบสารสนเทศทางธุรกิจ
บทท 6
การจดการขอมล และธรกจอจฉรยะ
BCOM1601
หลกเบองตนเกยวกบระบบสารสนเทศทางธรกจ
เนอหาเนอหา
– แนวคดพนฐานเกยวกบขอมล
– โครงสรางขอมล
– วธการประมวลผล
– ระบบจดการฐานขอมล
– คลงขอมล
– ตลาดขอมล
– การทาเหมองขอมล
– ขอมลขนาดใหญ
– ธรกจอจฉรยะ
โ ( / )โครงสรางของขอมลทางคอมพวเตอร (1/2)
1. บท (Bit) หมายถง หนวยของขอมลทมขนาดเลกทสด ยอมาจาก Binary Digit ขอมลในคอมพวเตอร 1 บต จะแสดงได 2 สถานะคอ 0 หรอ 1อม วเ อร บ จ แส ไ สถ น อ 0 รอ
2. ไบท (Byte) หมายถง หนวยของขอมลท เ กดจากการนาบทมารวมกนเปนตวอกขระ (Character) จานวน 8 บต มาเรยงเปน 1 ชด เรยกวา 1 ไบต เชน 10100001 หมายถง ก 10100010 หมายถง ข10100010 หมายถง ข
3. เขตขอมล (Field) หมายถง หนวยของขอมลทประกอบขนจากตวอกขระตงแตหนงตวขนไปมารวมกนแลวไดความหมายของสงใดสงหนง เชน ชอ นามสกล ทอย เบอรโทรศพท เปนตน
4. ระเบยน (Record) หมายถง หนวยของขอมลทเกดจากการนาเอาเขตขอมลหลายๆ เขตขอมลมารวมกน เพอเกดเปนขอมลเรองใดเรองหนง เชน ขอมลของนกศกษา 1 ระเบยน (1 คน) จะประกอบดวยประกอบดวย
– รหสประจาตวนกศกษา 1 เขตขอมล– ชอนกศกษา 1 เขตขอมล– ทอย 1 เขตขอมล
โ ( / )โครงสรางของขอมลทางคอมพวเตอร (2/2)
5. แฟมขอมล (File) หมายถงหนวยของขอมลทเกดจากการนาขอมลหลายๆ ป ฟ ศระเบยนทเปนเรองเดยวกนมารวมกน เชน แฟมขอมลนกศกษา
แฟมขอมลลกคา แฟมขอมลพนกงาน
6. ฐานขอมล (Database) หลายแฟมขอมล (File) มารวมกน
โ โครงสรางขอมล
– ความสมพนธระหวางขอมลทอยในโครงสรางนน โครงสราง
ขอมลแบงเปน 2 ลกษณะ คอ โครงสรางเชงกายภาพ
(Physical Data Structure) จะเกยวกบวธการจดเกบขอมล
ในสอตาง ๆ และโครงสรางเชงตรรกะ (Logical Dataในสอตาง ๆ และโครงสรางเชงตรรกะ (Logical Data
Structure) จะอธบายถงการจดเกบขอมลและความสมพนธ
ของขอมลในระบบฐานขอมล (ไพบลย เกยรตโกมล และ ณฏฐ
พนธ เขจรนนทน, 2554 อางในรงรศม บญดาว, 2559 : 89)
โ โครงสรางแบบลาดบชน (Hierarchical Data Model)(Hierarchical Data Model)
– โครงสรางของขอมลจะมลกษณะเหมอนตนไมโดยเรมจากสวนราก
แลวแพรขยายออกเปนสาขา โครงสรางแบบนมขอจากดคอ แตละ
สาขามตนกาเนดมาจากจดเดยวเทานน สนบสนนความสมพนธ
เปนแบบหนงตอกลม (One to Many) y
โ โครงสรางแบบลาดบชน (Hierarchical Data Model)(Hierarchical Data Model)
พนกงาน
งานทไดรบมอบหมายเงนตอบแทน สวสดการ
ลาดบผลการปฏบตงาน ลาดบผลการปฏบตงาน เงนชวยเหลอ ประกนชวต
โ โครงสรางแบบเครอขาย(Network Data Model) (Network Data Model)
– โครงสรางแบบนมความคลายคลงกบโครงสรางแบบลาดบ
ขนแตสามารถแสดงความสมพนธ ทซบซอนมากกวาขนแตสามารถแสดงความสมพนธทซบซอนมากกวา
โครงสรางแบบนอนญาตใหสาขาสามารถมตนกาเนดได
มากกวา 1 จด สนบสนนความสมพนธแบบหนงตอกลม
(One to Many) และแบบกลมตอกลม (Many to Many)
โ โครงสรางแบบเครอขาย(Network Data Model) (Network Data Model)
วชาคอมพวเตอรเบองตน วชาพาณชยอเลกทรอนกส วชาหลกเบองตนเกยวกบระบบสารสนเทศ
นกเรยน ก. นกเรยน ข. นกเรยน ค. นกเรยน ง.
โ โครงสรางแบบความสมพนธขอมล (Relational Data Model)(Relational Data Model)
– เปนการออกแบบฐานขอมลโดยจดขอมลใหอยในรป
ของตาราง 2 มต ทมความสมพนธกน แตละแถวของตาราง 2 มต ทมความสมพนธกน แตละแถว
ของตารางจะแทนรายการ และคอลมนจะแทนฟลด
โ โครงสรางแบบความสมพนธขอมล (Relational Data Model)(Relational Data Model)
ปวธการประมวลผล
– วธการประมวลผล (Processing Technique)
ใ ใ ปการใชคอมพวเตอรเพอชวยในการประมวลผล
ธรกจนน มวธการประมวลผลไดหลายแบบธรกจนน มวธการประมวลผลไดหลายแบบ
ดงน
ปวธการประมวลผลแบบชด (Batch Processing)(Batch Processing)
ป โ ใ – ว ธการประมวลผลโดยผ ใชจะทาการรวบรวมเอกสารท ตองการประมวลผลไวเปนชดๆ แตละชดอาจจะกาหนดเทากบเอกสาร 10 หรอ 20 รายการ หรอมากกวากได แตใหมขนาดเทากน แลวปอนขอมล20 รายการ หรอมากกวากได แตใหมขนาดเทากน แลวปอนขอมลดงกลาวเขาสเครองคอมพวเตอร จากนนจงใชคาสงให การประมวลผลพรอมกนทละชด ตวอยาง บรษทหนงอาจเครองคอมพวเตอรเพอออก
บล โดยมการรวบรวมใบสงซอจากลกคาภายใน 1 วนจากแผนกขาย จากนนกสงใหแผนกคอมพวเตอรทาการปอนขอมลดงกลาวไปป ศ ฟ ๆ ปประมวลผล อาจจะตองอาศยแฟมขอมลอนๆ มาประกอบการประมวลผล
ป ไ การประมวลแบบออนไลน (Online Processing)(Online Processing)
– การประมวลผลรวมกนระหวางคอมพวเตอรทตอพาวงกบระบบสอสาร (Communication)
โดยอาศยอปกรณตอพวง เชน โมเดม (Modem) ซงลกษณะการทางานอาจจะมเครอง
คอมพวเตอรหลายเครองตอพวงกนในระบบเครอขาย (Network) อาจจะเปนเครอง
คอมพวเตอรขนาดใหญ ขนาดกลาง หรอไมโครคอมพวเตอรกได โดยทแตละเครองไม
จาเปนตองอยใกลกน แตสามารถทจะตดตอสอสารกนไดโดยมการสงผานขอมลไปมาระหวาง
กน เราอาจจะสรางเครอขายในลกษณะเครอขายระยะใกล (Local Area Network : LAN)
ซงเปนเครอขายใกลๆกน หรออาจจะสรางในลกษณะขายระยะไกล (Wide area network :
WAN) ซงเปนเครอขายคอมพวเตอรทอยหางไกลกนมาก แตเชอมตอกนไดโดยระบบ
โทรคมนาคม เชน ใชโทรศพท หรอดาวเทยม ในเชงธรกจทบคลากรขายอยตางจงหวดและจะโทรคมนาคม เชน ใชโทรศพท หรอดาวเทยม ในเชงธรกจทบคลากรขายอยตางจงหวดและจะ
สงใบสงซอของลกคาเขามาทสานกงานใหญกสามารถทาไดโดยสงขอมลผานทางสายโทรศพท
แลวพมพบลทสานกงาน จากนนกจดสงสนคาใหกบลกคาตามใบสง
ระบบจดการฐานขอมล (Database Management System : DBMS)
ไ ใ ใ ไ– การบรหารแหลงขอมลทถกเกบรวบรวมไว เพอตอบสนองตอความตองการใชงานของผใชได
อยางมประสทธภาพ ลดการซาซอนของขอมล และแกปญหาขอมลขดแยงกน แตเดมใน
หนวยงานตาง ๆ จะมการเกบรวบรวมขอมลโดยไมเชอมโยงกน ทาใหเกดการสนเปลองพนทๆ
ในการเกบขอมลและไมสะดวกในการเรยกใชขอมลในภายหลง จงทาใหเกดแนวคดในการรวม
แฟมขอมลเขาดวยกน แลวเกบไวทศนยกลางในลกษณะฐานขอมล โดยอาศยโปรแกรมท
เรยกวา ระบบการจดการฐานขอมล (Database Management System: DBMS) ซง
โปรแกรมทไดรบความนยมในการจดการฐานขอมลไดแก Microsoft Access, Oracle,
Informix, dBase และ Paradox เปนตน
คลงขอมล (Data Warehouses)(Data Warehouses)
ใ ใ – เปนฐานขอมลขนาดใหญทเกบขอมลขององคกร ทมาจากหลายแหลงทงจากภายในองคกร
และภายนอกองคกร ครอบคลมขอมลทกสวนขององคกร เชน กระบวนการปฏบตงาน สนคา
และลกคา คลงขอมลทาใหผบรหารสามารถเจาะลกขอมลเพอใหไดรายละเอยดทตองการ
หรอนาขอมลมารวมกนเพอผลตรายการทตองการ ซงมวตถประสงคเพอหาความสมพนธของ
ขอมลในแนวทางทสรางสรรค เพอชวยใหผบรหารสามารถตดสนใจไดดขน
คลงขอมล (Data Warehouses)(Data Warehouses)
คลงขอมล (Data Warehouses)(Data Warehouses)
(D )ตลาดขอมล (Data Marts)
ใ – เปนสวนยอยของคลงขอมล ตลาดขอมลนาแนวคดของคลงขอมลในการวเคราะหขอมล
ออนไลน เชน ขอมลยอดขาย สนคาคงคลง และขอมลธรกจทสาคญอน ๆ ทรวบรวมจาก
ระบบประมวลผลรายการ มาประมวลผลสาหรบธรกจกลางและขนาดยอม หรอ สาหรบ
แผนกหนงขององคกร แทนการเกบขอมลของทงองคกรไวในฐานขอมลเดยวตลาดขอมลจะ
รวบรวมขอมลสวนหนงในลกษณะทเฉพาะเจาะจงของแตละเรอง หรอความเคลอนไหวทาง
ธรกจ เชน ขอมลการเงน ขอมลสนคาคงคลง หรอขอมลทรพยากรบคคล ซงมรายละเอยด
เฉพาะมากกวาในคลงขอมล (Laudon & Laudon, 2015) ชวยใหการจดการขอมล การ
นาเอาขอมลไปสรางความสมพนธ และวเคราะหตอไปทาไดงายขน และสามารถใชสนบสนน
การตดสนใจเพอแกปญหาทางธรกจไดทนท
(D i i )การทาเหมองขอมล (Data Mining)
ใ ใ ใ ใ– เปนเทคนคในการคนหาขอมลเชงวเคราะหชนสง ใชในการจดการกบขอมลทมจานวนมากใน
ฐานขอมล โดยทาการคนหา แยกแยกกลมขอมล และเลอกขอมลทมคณคา เพอใชอธบาย
ขอมลในอดต และพยากรณขอมลในอนาคต (Stair & Reynolds, 2014) การทาเหมองขอมล ( y , )
สามารถประยกตใชงานไดหลายประเภท เชน ชวยใหการตดสนใจของผบรหารในการ
ดาเนนงานทาไดดขน การวเคราะหขอมลดานวทยาศาสตรและการแพทย รวมทงในดาน
เศรษฐกจและสงคม
กระบวนการของการทาเหมองขอมล
– การรวบรวมขอมลจากแหลงตาง ๆ โดยขอมลอาจมาจากการทาธรกรรมทางธรกจ ฐานขอมลทก
ปร เภทแล แหลงอน ๆ เชน ขาว ขอมลจากอนเตอรเนต ขอมลจากคลงขอมล เปนตนประเภทและแหลงอน ๆ เชน ขาว ขอมลจากอนเตอรเนต ขอมลจากคลงขอมล เปนตน
– การเตรยมขอมล ขอมลทไดมาจากหลายแหลงทงจากภายในองคกร และจดซอจากภายนอก
องคกรจะตองผานกระบวนการคดเลอกขอมล การทาความสะอาดขอมล เพอกาจดขอมลทผดปกต
และตรวจสอบรปแบบขอมลใหอยในรปแบบเดยวกน เพอใหผลลพธจากการทาเหมองขอมลท
ความถกตองมากทสด
การสรางแบบจาลอง ซงประกอบดวยกระบวนการเลอกอลกอรทมทเหมาะสมกบการทาเหมอง– การสรางแบบจาลอง ซงประกอบดวยกระบวนการเลอกอลกอรทมทเหมาะสมกบการทาเหมอง
ขอมลการกาหนดรปแบบของการทดสอบผลลพธ การสรางแบบจาลอง และการทดสอบ
แบบจาลองวามความถกตอง และนาเชอถอหรอไม
– การประเมน โดยประเมนแบบจาลองทสรางขนมา ดวยการทดสอบกบสถานการณจรงหรอ
สถานการณจาลอง เพอคนหาขอผดพลาด และทาการแกไขใหถกตอง
– การนาไปใช ทาการตดตงเพอใชงานและตรวจสอบผลลพธทไดวาเปนไปตามวตถประสงคทตงไวการนาไปใช ทาการตดตงเพอใชงานและตรวจสอบผลลพธทไดวาเปนไปตามวตถประสงคทตงไว
เพยงใด
ใ (Bi D )ขอมลขนาดใหญ (Big Data)
ใ ใ– ขอมลขนาดใหญ หมายถง ชดขอมลทมขนาดใหญมากจนวธการประมวลผลขอมลแบบเดม
ไมสามารถคานวณ จดเกบ ประมวลผล และวเคราะหได นอกจากนยงหมายถงการรวบรวม
ขอมลมาวเคราะหและประเมนผลลวงหนาเพอใชประโยชนจากชดขอมลนน ๆ ๆ
ใ ป การจดการขอมลขนาดใหญมองคประกอบดงน (Hurwitz, 2013),
– การจดเกบขอมล (Storage)
– การประมวลผลขอมล (Processing)
– การวเคราะหขอมล (Analysis Algorithm)
– การทารายงานสรป (Visualization)
(B i I t lli BI)ธรกจอจฉรยะ (Business Intelligence: BI)
ใ ใ– กระบวนการสาหรบการเพมความสามารถในการแขงขนของธรกจ โดยอาศยขอมลทมอยใน
การตดสนใจ (www.cmis.csiro.au) ซงจากทศกษานยามของ BI พอจะสรปไดวา คอการ
นาเอาขอมลสารสนเทศทมอยมากอใหประโยชนสงสด เพอชวยใหเกดการตดสนใจทถกตอง
และแมนยา โดยใชเทคโนโลยเปนสวนประกอบททาใหประสบผลสาเรจ เพราะเปาหมายของ
BI คอ การนาขอมลมากมาย มากอใหเกดประโยชน (อางจาก : http://it02-
bi.exteen.com)
ใ Bกระบวนการในการจดทา BI
– เรมตนทการกาหนดแหลงขอมล (Data Sources) ทจะนามาเขาสคลงขอมล โดย
แหลงขอมลสามารถแบงออกไดเปน 2 ประเภท คอ
แหลงขอมลภายใน (Internal Data Sources) ไดแก ขอมลการดาเนนงาน (Operation– แหลงขอมลภายใน (Internal Data Sources) ไดแก ขอมลการดาเนนงาน (Operation
Transaction) ขอมลอดต (Legacy Data) เปนตน
– แหลงขอมลภายนอก (External Data Sources) ไดแก ขอมลสถตจากสถาบนตางๆ ขอมลของ
โครงการสารสนเทศอนๆ บทวเคราะหและบทความวชาการตางๆ ซงในการกาหนดแหลงขอมล
จาเปนจะตองคานงถงผลลพธทตองการ เพอทวาขอมลทนาเขามาใชงานจะสามารถสอดคลองกบ
ผลลพธทตองการเมอมการกาหนดแหลงขอมลทแนชด
ใ Bกระบวนการในการจดทา BI
ไ – ขนตอนถดไปคอการออกแบบคลงขอมล (Data Warehouse Design) เนองจาก BI
จาเปนตองอาศยแหลงขอมลจากคลงขอมล (Data warehouse) เปนหลก ซงการออกแบบ
คลงขอมลมอยดวยกน 3 แบบ ตวอยางเชน คลงขอมลแบบ Star Schema หรอ
Multidimensional Schema คลงขอมลแบบ Relational Schema และ Snowflake
Schema แต Business Intelligence สวนใหญจะนยมใชคลงขอมลแบบ star Schema เปน
ฐานขอมล
ใ Bกระบวนการในการจดทา BI
ใ ใ – ขนตอนการปรบเปลยนขอมล เพอใหอยในภาพทเหมาะสมและสอดคลองกบรปแบบของ
คลงขอมลทไดออกแบบไว เพอนาขอมลเขาสคลงขอมลโดยกระบวนการ ETL (Extract,
Transform, Load) , )
– จดทาขอมลใหอยในรปแบบหลายมต ขนตอนตอมาคอการจดทาขอมลทจดเกบในคลงขอมล
ใหอยในรปแบบ Multidimensional Model หรอ Cube ซงเปนรปแบบการทาใหขอมลเกด
มตขนในหลายๆดาน กอนจะนาไปสรางเปนรายงานในรปแบบตาง โดยอาศยเครองมอทชวย
ในการ Query ขอมล เชน Query Analysis, Reporting, Management Cockpit เปนตน
ป โป Bสวนประกอบของโปรแกรม BI
– ขอมลดบ (Raw Data) และ ฐานขอมลขององคกร (Corporate Databases)
– คลงขอมล (Data Warehouse)
– เครองมอหรอโปรแกรมทใชในการวเคราะหเจาะลกขอมลในคลงขอมล (Business Analytics
Tool) ประกอบดวย
โป ช ใ ใชส ไ ช (U I t f ) ช– เครองมอหรอโปรแกรมทจะชวยใหผใชสามารถมองเหนขอมลไดอยางชดเจนยงขน (User Interface) เชน แผง
หนาปด (Dashboard)
– เครองมอหรอโปรแกรมทใชในการตดตามและวเคราะหความสามารถในการปฏบตงาน (Business
Performance Management BPM)Performance Management-BPM)
ตวอยางโปรแกรมสาเรจรปประเภทธรกจอจฉรยะ
https://www.g2crowd.com/categories/business‐intelligence
รายงานทผบรหารตองการทราบ เชน
1. เปรยบเทยบคาใชจายในแตละปแยกตามแผนก
2. รายไดแยกตามแหลงทมาเปรยบเทยบปปจจบน ฯลฯ
www.themegallery.comCompany Logo
www.themegallery.comCompany Logo
www.themegallery.comCompany Logo
ตวอยางของระบบธรกจอจฉรยะทชวยสนบสนนการตวอยางของระบบธรกจอจฉรยะทชวยสนบสนนการดาเนนงาน
– การจดทาประวตของลกคา
– การประเมนถงสภาพของตลาด
– การจดกลมของตลาด
– การจดลาดบทางดานเครดต
– การเพมความสามารถในการทากาไรของผลตภณฑ
ไ – การจดการความเคลอนไหวของสนคาคงคลง
www.themegallery.comCompany Logo