ปีที ่ 31 ฉบับที ่ 124 พฤษภาคม - มิถุนายน 2546 9 ดวงดาว ที่กระพริบพราวบนท้องฟ้า มีอิทธิพลโดยตรงต่อวิถีชีวิต ศาสตร์แห่งดวงดาวหรือ "ดาราศาสตร์ " ได้อยู ่คู ่กับมวล มนุษย์มาตั ้งแต่ยุคแรกของโลก ผู ้คนสมัยก่อนได้อาศัยแสงแดด ดวงอาทิตย์และ ดวงจันทร์ในการบอกเวลา ต่อมาได้พัฒนาสร้างนาฬิกา แดด และให้เวลาที ่โลกหมุนรอบดวงอาทิตย์กำหนดเป็นปี ปฏิทิน คนบางชาติสักการะเทพเจ้าแห่งดวงดาว เช่น ชาวอียิปต์นับถือเทพสุริยะ และคนทุกชาติมีนิทาน ดวงดาวที่ถูกถ่ายทอดกันมาเนิ่นนาน ในโลกตะวันตก กลุ่มดาวถูกกำหนดชื่อตามเทพนิยายกรีกโบราณ ส่วนเด็กไทยของเราก็ได้รับการบอกเล่าตำนานการก่อ เกิดดวงดาวมาตั้งแต่ยังเยาว์ โดยเฉพาะ "ดาวลูกไก่ " ซึ ่งเป็นนิทานดวงดาวที ่รู ้จักกันมาทุกยุคทุกสมัย ดาราศาสตร์นั้นเกี่ยวข้องกับความสัมพันธ์ของ โลกทั ้งระบบ ปัจจุบันสาระการเรียนรู ้ด้านดาราศาสตร์และ อวกาศได้ถูกบรรจุไว้ในหลักสูตรวิทยาศาสตร์ทั ้งในระดับ ประถมศึกษาและมัธยมศึกษา ดังนั้นจึงเป็นเรื่องที่ครู ผู้สอนต้องเพิ่มพูนความรู้และแนวทางจัดกิจกรรม การเรียนการสอนอย่างเร่งด่วน เพราะส่วนใหญ่เป็นเนื ้อหา สาระใหม่ที ่เพิ ่งได้รับการพิจารณาให้บรรจุอยู ่ในหลักสูตร วิทยาศาสตร์พื ้นฐาน 12 ชั ้นปี ซึ ่งครูผู ้สอนส่วนใหญ่ยังขาด ความรู ้พื ้นฐานและยังไม่เคยสอนเนื ้อหานี ้มาก่อน ดังนั ้น ครูจึงต้องเข้ารับการฝึกอบรมอย่างเข้มข้น เมื ่อช่วงเดือนมีนาคม - เมษายน 2546 สถาบัน ส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี (สสวท.) จึงได้ร่วมกับคณะวิทยาศาสตร์ ในมหาวิทยาลัยต่างๆ ของ รัฐ จัดอบรมเพื ่อปูพื ้นฐานครูวิทย์เรื ่องการสอนดาราศาสตร์ และอวกาศระดับประถมศึกษาและมัธยมศึกษาให้แก่ครู วิทยาศาสตร์ในโรงเรียนแกนนำของ สสวท. และโรงเรียน แกนนำในเครือข่ายมหาวิทยาลัย ณ สสวท. และคณะ วิทยาศาสตร์มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ มหาวิทยาลัยนเรศวร มหาวิทยาลัยขอนแก่น มหาวิทยาลัยวลัยลักษณ์ และ มหาวิทยาลัยทักษิณ รวม 8 ครั ้ง ผู ้เข้ารับการอบรมทั ้งหมด 388 คน และเมื ่อเร็วๆ นี ้ สสวท. ได้จัดอบรมครูในพื ้นที ่ ส่วนกลาง รุ ่นที ่ 1 จำนวน 43 คน ณ ห้องประชุม นิดา สะเพียรชัย อาคาร 15 ปี สสวท. เพื่อให้ครูมีความรู้ ความเข้าใจในดาราศาสตร์และอวกาศที ่สอดคล้องกับการ เรียนรู ้และมาตรฐานการเรียนรู ้การศึกษาขั ้นพื ้นฐานและมี ทักษะในภาคปฏิบัติด้านดาราศาสตร์และอวกาศ รวมทั ้งมี ความมั่นใจในการจัดการเรียนการสอนและสามารถใช้ แหล่งเรียนรู ้อื ่นๆ ได้ ชมจันทร์ ธารา เรียนรู้ดาราศาสตร์ ... เข้าใจวิถีธรรมชาติ “ ปูพื้นฐานครูวิทย์ด้านดาราศาสตร์และอวกาศ ” เรื่องใหม่ ใกล้ตัว
Welcome message from author
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
ปท 31 ฉบบท 124 พฤษภาคม - มถนายน 2546
9
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345671234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456712345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567
ดวงดาว ท กระพร บพราวบนท องฟ ามอ ทธพลโดยตรงตอวถ ช ว ต
ศาสตรแหงดวงดาวหรอ "ดาราศาสตร" ไดอยคกบมวลมนษยมาตงแตยคแรกของโลก
ผคนสมยกอนไดอาศยแสงแดด ดวงอาทตยและดวงจนทรในการบอกเวลา ตอมาไดพฒนาสรางนาฬกาแดด และใหเวลาทโลกหมนรอบดวงอาทตยกำหนดเปนปปฏทน คนบางชาตสกการะเทพเจาแหงดวงดาว เชนชาวอยปตนบถอเทพสรยะ และคนทกชาตมนทานดวงดาวทถกถายทอดกนมาเนนนาน ในโลกตะวนตกกล มดาวถกกำหนดช อตามเทพนยายกรกโบราณสวนเดกไทยของเรากไดรบการบอกเลาตำนานการกอเกดดวงดาวมาตงแตยงเยาว โดยเฉพาะ "ดาวลกไก"ซงเปนนทานดวงดาวทรจกกนมาทกยคทกสมย
ดาราศาสตรนนเกยวของกบความสมพนธของโลกทงระบบ ปจจบนสาระการเรยนรดานดาราศาสตรและอวกาศไดถกบรรจไวในหลกสตรวทยาศาสตรทงในระดบประถมศกษาและมธยมศกษา ดงนนจงเปนเรองทครผ สอนตองเพ มพนความร และแนวทางจดกจกรรมการเรยนการสอนอยางเรงดวน เพราะสวนใหญเปนเนอหาสาระใหมทเพงไดรบการพจารณาใหบรรจอยในหลกสตร
วทยาศาสตรพนฐาน 12 ชนป ซงครผสอนสวนใหญยงขาดความรพนฐานและยงไมเคยสอนเนอหานมากอน ดงนนครจงตองเขารบการฝกอบรมอยางเขมขน
เมอชวงเดอนมนาคม - เมษายน 2546 สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย (สสวท.)จงไดรวมกบคณะวทยาศาสตร ในมหาวทยาลยตางๆ ของรฐ จดอบรมเพอปพนฐานครวทยเรองการสอนดาราศาสตรและอวกาศระดบประถมศกษาและมธยมศกษาใหแกครวทยาศาสตรในโรงเรยนแกนนำของ สสวท. และโรงเรยนแกนนำในเครอขายมหาวทยาลย ณ สสวท. และคณะวทยาศาสตรมหาวทยาลยเชยงใหม มหาวทยาลยนเรศวรมหาวทยาลยขอนแกน มหาวทยาลยวลยลกษณ และมหาวทยาลยทกษณ รวม 8 ครง ผเขารบการอบรมทงหมด388 คน
และเมอเรวๆ น สสวท. ไดจดอบรมครในพนทสวนกลาง รนท 1 จำนวน 43 คน ณ หองประชม นดาสะเพยรชย อาคาร 15 ป สสวท. เพอใหครมความรความเขาใจในดาราศาสตรและอวกาศทสอดคลองกบการเรยนรและมาตรฐานการเรยนรการศกษาขนพนฐานและมทกษะในภาคปฏบตดานดาราศาสตรและอวกาศ รวมทงมความมนใจในการจดการเรยนการสอนและสามารถใชแหลงเรยนรอนๆ ได
ชมจนทร ธารา
เรยนรดาราศาสตร...เขาใจวถธรรมชาต“ปพ นฐานครวทยดานดาราศาสตรและอวกาศ”
เร อง ใหม ใกล ต ว
วารสารการศกษาวทยาศาสตร คณตศาสตรและเทคโนโลย
10
นายนพนธ ทรายเพชร กรรมการบณฑตสภาดานดาราศาสตร ผเปนหนงในบรรดานกดาราศาสตรชนนำของไทย ทปรกษาของ สสวท. และวทยากรของงานนไดถายทอดใหฟงวา ดาราศาสตรอาจถอไดวา เปนพนฐานของวทยาศาสตรและเทคโนโลย เชน ชวยในการคนพบแรงโนมถวงของนวตน เมอกาลเลโอพฒนากลองโทร-ทรรศนดดาวพฤหสบดและดาวศกรทำใหเกดการคนพบความร ใหมทางดาราศาสตร จากกลองโทรทรรศนถงการประดษฐกลองจลทรรศนสำหรบใชทางการแพทยในยคตอมา การสอนเร องดาราศาสตร จะทำให เดกรกธรรมชาต มจนตนาการรวมทงไดเรยนรโลกและจกรวาล ไดรทมาทไปและการถอกำเนดของสรรพสง"ในการสอนดาราศาสตร ครตองสอนใหสนก ใหนาสนใจใหนกเรยนมสวนรวมมากๆ ตองใหเดกสงเกตของจรงใหนกเรยนไดสมผสเลนและมสวนรวม ดงนนครตองมความร พ นฐานดานน กอนและตองร จ กดงเน อหาออกมาเปนกจกรรมใหเดกเรยนไดสนก อยางนอยครทสอนดาราศาสตรจะตองดดาวเปน สสวท. ไดจดทำคมอคร มเอกสารเสรมความรใหใชเปนแนวทางในการสอนวชาน หรอครจะไปหาเอกสารประกอบตามแหลงความรอนๆ กได"
สาระการเรยนรเรองกระบวนการเปลยนแปลงของโลก ดาราศาสตรและอวกาศในหลกสตรวทยาศาสตรพนฐานทปรบปรงใหมใชสอนตงแต ป.1 - ม.6 มกจกรรมการเรยนการสอนและความซบซอนของเนอหาแตกตางกน ยกตวอยางเชน ในชวงชนท 1 (ป.1 - ป.3) คอชนป.1 ครเพยงแตใหนกเรยนทราบวาการข น-ตกของดวงอาทตย ทำใหมทศทงสและนกเรยนตองรวาดวงอาทตยเปนแหลงใหพลงงานและแสงสวาง พอขน ป.2นกเรยนกเร มเรยนรมากขนวาดวงอาทตยเปนแหลงพลงงานของสงมชวต รจกประโยชนของแสงอาทตยและเรยนเรองการสงเคราะหดวยแสง
เมอขนชวงชนท 2 (ป.4 - ป.6) กใหนกเรยนเรยนเร องการสงเคราะหดวยแสง นกเรยนจะร ว าแสงอาทตยมบทบาทสำคญทจะทำใหพชสรางอาหารไดเมอถงชวงชนนนกเรยนจะไดรวามนษยสามารถเดนทางไปในอวกาศได พอไปถงชวงช นท 3 (ม.1- ม.3)นกเรยนกจะเรยนรวาปรากฏการณตางๆ ทางธรรมชาตเชน ลม บรรยากาศเกดขนไดอยางไร โลก ดวงอาทตยดวงจนทรและดวงดาวมความสมพนธกนอยางไร ในระดบชวงชนท 4 (ม. 4 - ม. 6) นกเรยนจะไดเรยนรลกถงความกาวหนาทางดานอวกาศ ปฏกรยาทเกดขนในดาวฤกษ ภาพรวมของววฒนาการของระบบสรยะกาแลกซ และเอกภพ
ในการอบรมครครงน สสวท. ไดจดกจกรรมทมทงภาคบรรยายและภาคปฏบตการทสอดคลองกบสาระการเรยนรและมาตรฐานการเรยนรตามหลกสตร 10กจกรรม อนไดแก ประวตการคนพบตางๆ ทางดาราศาสตร การดดาว อปกรณพนฐานทางดาราศาสตรการเคลอนทของวตถทองฟา การวดและการคำนวณอยางงาย ระบบสรยะ เนบวลา กาแลกซ เอกภพอาจารย นพนธ ทรายเพชร นกดาราศาสตรและราชบณฑต
ปท 31 ฉบบท 124 พฤษภาคม - มถนายน 2546
11
การเรยนรใหเขาใจอยางลกซงยงขน และเตรยมแหลงขอมล เพอใชปรบปรงการจดการเรยนการสอน พฒนาการจดการเรยนร และจะนำความรทไดไปเผยแพร ใหเพอนครคนอนๆ จดเดนของการสอนดาราศาสตรกคอ สามารถทำใหเดกสนใจ สนก อยากรอยากเหน อยากพสจนเพราะโดยธรรมชาตเดกจะชอบเรองดวงดาวอยแลว”
อ.ระเบยบ คำสงห แหง ร.ร.บานเขาสามสบ อ.เขา-ฉกรรจ จ.สระแกว สอนเรองจกรวาลและอวกาศมา 5-6ป แลว เลาวา ประทบใจในวทยากรทใหเนอหาลกดมากและเขาใจงายด ไดวางแผนวากลบไปจะตองนำเสนอประสบการณอบรมในทประชมของโรงเรยน "เทอมหนาจะจดเปนแผนจดกจกรรมของโรงเรยนอก และจะขยายผลใหแกครทกช นเรยน รวมท งจดกจกรรมดดาวใหแกเดก เพราะโรงเรยนมกลองดดาวพอ มศนยวทยาศาสตรของจงหวดเปนแหลงเรยนรดาราศาสตรเพอเดกจะไดรจกกลมดาวมากขน รลกขนและตองใหนกเรยนเหนความสำคญของดาราศาสตรวาสำคญตอชวตประจำวนของคนเราอยางไร โดยใหเดกไดมโอกาสทำกจกรรมดวยตวเองและไดคดรวมกน"
เทคโนโลยอวกาศ ดาราศาสตรกบภมปญญาทองถนฝกปฏบตการสบคนขอมลทางดาราศาสตรจากระบบอนเทอรเนต และปฏบตการจดทำแผนการเรยนรเนอหาดาราศาสตรและอวกาศ
เมอผเขาอบรมลงลกในทงสบกจกรรม ทมวทยากรกไดจดกจกรรมยอย ใหครไดลงมอปฏบตดวยตนเองและใหบนทกกจกรรมในแตละเรองอยางละเอยด เพอใหครมความเขาใจอยางถองแท นบวาตลอด 5 วนเตมๆ ของการอบรม ผเขารบการอบรมตางกตองตนมาดดาวตงแตเชามด จากนนกไดฟงบรรยายและฝกปฏบตการตลอดทงวน นอกจากนนกยงตองรวมกจกรรมดดาวในยามคำคนดวย ทงนกเพอฝกฝนตนใหชำนาญกอนทจะกลบไปถายทอดสเดกนกเรยนไดอยางเตมท
อ.ผสด จงมสข แหง ร.ร.ประถมฐานบนกำแพง-แสน อ.กำแพงแสน จ.นครปฐม กลาววา ทไดเขารวมอบรมครงน เพราะอยากจะมความรเรองดาราศาสตรเพมเตม ปจจบนการสอนดาราศาสตรมกระบวนการและรปแบบการสอนทดข น ในการอบรมน อ.ผสดชอบทกกจกรรม ตงแตการสงเกตดดาว เรยนรเรองดาวฯลฯ และร สกประทบใจท ไดลงมอปฏบตทกเร อง“หลงจากอบรมแลว อ.ผสด คดวาจะกลบไปศกษาสาระ
ศกษาการเคลอนทของดวงอาทตยในรอบวนจากลกโลกจำลอง
ดทางชางเผอกจากแผนทดาว
วารสารการศกษาวทยาศาสตร คณตศาสตรและเทคโนโลย
12
อ .ประชาญ เส ยงฆอง แหง ร .ร .อนบาลประจนตคาม อ.ประจนตคาม จ.ปราจนบร กลาววาการอบรมครงน ไดประโยชนมากทงความรและวธการสอนบางเรองทไมเคยไดยนมากอนกทราบจากการอบรม เชนพายสรยะ วถสรยะ จดศนยสตรทองฟา รสกประทบใจในวทยากรทเปนกนเอง มความรและสามารถถายทอดไดดชอบกจกรรมดดาวเพราะไดปฏบตจรง เหนของจรงไดสองกลองดดวยตวเอง ไดเหนความสำคญของดาราศาสตร และไดประสบการณตรง"อยากจะนำความรทไดไปสอนอยางเตมทและเหมาะกบชนเรยน ใหเดกไดเรยนรดข นกวาเดม อยากจดคายดาราศาสตรใหเดกไดดดาวตอนกลางคนดวย เดกจะไดประโยชนมาก เพราะดวงดาวเกยวของกบชวตประจำวน เชน เรองจกรราศร การขนตกของดวงดาว ดาวประจำวนเกด ดวงอาทตยดวงจนทร โลกซงเกยวของโดยตรงกบเราอยแลว เดกจงนาจะมความรน ใหเดกไดรวมกจกรรมเยอะๆ เชน เวลาเรยนเรองดาว
กตองไดดดาว เดกจะไดตนเตน ไมใชอยแตในหองเรยนความพเศษของการเรยนดาราศาสตรคอเก ยวของกบชวตจรง เดกไดดดาวจรงๆ กนาจะรสกสนก"
ทงนจดมงหมายหลกของการเรยนรดาราศาสตรและอวกาศกคอการเรยนเพอใหเขาใจความสมพนธระหวางดวงอาทตย ดวงจนทร และโลกทกอใหเกดสงตางๆ ทมผลตอสงมชวตและสงแวดลอมทงระบบ และรการเชอมโยงกบศาสตรอนอยางมเหตมผล ครทผานการอบรมครงนจะเปนครแกนนำในการจดการเรยนการสอนดาราศาสตรแนวใหมเพ อจะขยายผลส คร ในโรงเร ยนอ นและเปนศนยกลางทางวชาการแกเพอนครในทองถน
จากน ไปเร องของดวงดาวไม ได ม บทบาทเพยงเปนนทานกอนนอนเทาน น แตจะเปนส งท รบรไดอยางเขาใจและใกลตว
ดดาว
ครทผานการอบรมเขมเรองดาราศาสตร
Related Documents
