บทที่ 2 งานวิจัยที่เกี่ยวข้อง · 8 6. งานวิจัยที่เกี่ยวข้อง 6.1...

บทท 2

งานวจยทเกยวของ ในการด าเนนงานวจยพฒนาหนงสอเพมเตม ชดหลกธรรมค าสอน ส าหรบนกเรยน ชนประถมศกษาปท 6 ผวจยไดศกษาคนควาเอกสารและงานวจยทเกยวของมดงตอไปน 1. หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 กลมสาระสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม 1.1 วสยทศน 1.2 หลกการ 1.3 จดมงหมาย 1.4 คณภาพผเรยน 1.5 สมรรถนะผเรยน 1.6 สาระและมาตรฐานการเรยนร 2. การสรางหนงสออานเพมเตม 2.1 ความหมายของหนงสออานเพมเตม 2.2 ความส าคญของหนงสออานเพมเตม 2.3 จดมงหมายในการสรางหนงสออานเพมเตม 2.4 ลกษณะของหนงสอทดส าหรบเดกหรอผอาน 2.5 หลกเกณฑในการสรางหนงสอใหมคณภาพ 2.6 ขนตอนในการสรางหนงสอ 2.7 การจดรปเลมหนงสอ 3. หลกธรรมทางพระพทธศาสนา 4. การวดผลสมฤทธทางการเรยน 4.1 ความหมายของผลสมฤทธทางการเรยน 4.2 จดมงหมายของการวดผลสมฤทธ 4.3 คณลกษณะของขอสอบทด 4.4 กระบวนการสรางแบบทดสอบวดผลสมฤทธ 5. ความพงพอใจ

8

6. งานวจยทเกยวของ 6.1 งานวจยในประเทศ 6.2 งานวจยตางประเทศ หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 กระทรวงศกษาธการ (2551,หนา5) กลาวถงหลกการ จดหมาย และโครงสรางของหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 ไวดงน วสยทศน หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐานมงพฒนาผเรยนทกคน ซงเปนก าลงส าคญของชาตใหเปนมนษยทมความสมดลทงรางกาย ความร คณธรรม มจตส านกในความเปนพลเมองไทย และเปนพลเมองโลก ยดมนในการปกครองระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข มความรและทกษะพนฐาน รวมทงเจตคตทจ าเปนตอการศกษาตอ การประกอบอาชพ และการศกษาตลอดชวต โดยมงเนนผเรยนเปนส าคญบนพนฐานความเชอวาทกคนสามารถเรยนรไดและพฒนาตนเองไดเตมตามศกยภาพ

หลกการ หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน มหลกการทส าคญ ดงน 1. เปนหลกสตรการศกษาเพอความเปนเอกภาพของชาต มจดหมายและมาตรฐาน การเรยนรเปนเปาหมายส าหรบพฒนาเดกและเยาวชนใหมความร ทกษะ เจตคต และคณธรรม บนพนฐานของความเปนไทยควบคกบความเปนสากล 2. เปนหลกสตรการศกษาเพอปวงชน ทประชาชนทกคนมโอกาสไดรบการศกษา อยางเสมอภาคและมคณธรรม 3. เปนหลกสตรการศกษาทสนองการกระจายอ านาจใหสงคมมสวนรวมในการ จดการศกษาใหสอดคลองกบสภาพและความตองการของทองถน 4. เปนหลกสตรการศกษาทมโครงสรางยดหยนทงดานสาระการเรยนร เวลาและ การเรยนร 5. เปนหลกสตรการศกษาทเนนผเรยนเปนส าคญ 6. เปนหลกสตรการศกษาส าหรบการศกษาในระบบ นอกระบบ และตามอธยาศย ครอบคลมทกกลมเปาหมาย สามารถเทยบโอนผลการเรยนรและประสบการณ

9

จดหมาย หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน มงพฒนาผ เรยนใหเปนคนด มปญญา มความสข มศกยภาพในการศกษาตอ และประกอบอาชพ จงก าหนดเปนจดหมายเพอใหเกดกบผเรยน เมอจบการศกษาขนพนฐาน ดงน 1. มคณธรรม จรยธรรม และคานยมทพงประสงคเหนคณคาของตนเอง มวนยและปฏบตตนตามหลกธรรมของพระพทธศาสนาหรอศาสนาทตนนบถอ ยดหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง 2. มความร ความสามารถในการสอสาร การคด การแกปญหา การใชเทคโนโลย และ มทกษะชวต 3. มสขภาพกายและสขภาพจตทด มสขนสย และรกการออกก าลงกาย 4. มความรกชาต มจตส านกในความเปนพลเมองไทยและพลโลก ยดมนในวถชวตและการปกครองตามระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข 5. มจตส านกในการอนรกษวฒนธรรมและภมปญญาไทย การอนรกษและพฒนาสงแวดลอมมจตสาธารณะทมงท าประโยชนและสรางสงทดงามในสงคม และอยรวมกนในสงคมอยางมความสข คณภาพผเรยน จบชนประถมศกษาปท 3 ไดเรยนรเรองเกยวกบตนเองและผทอยรอบขาง ตลอดจนสภาพแวดลอมในทองถน ทอยอาศยและเชอมโยงประสบการณไปสโลกกวาง ผเรยนไดรบการพฒนาใหมทกษะกระบวนการ และมขอมลทจ าเปนตอการพฒนา ใหเปนผมคณธรรม จรยธรรม ประพฤตปฏบตตามหลกค าสอนของศาสนาทตนนบถอ มความรบผดชอบ การอยรวมกนและการท างานกบผอน มสวนรวมในกจกรรมของหองเรยน และไดฝกหดในการตดสนใจ ได ศกษาเรองราวเก ยวกบตนเอง ครอบครว โรง เรยนและชมชน ในลกษณะ การบรณาการ ผเรยนไดเขาใจแนวคดเกยวกบปจจบนและอดต มความรพนฐานทางเศรษฐกจ ไดขอคดเกยวกบรายรบ-รายจายของครอบครว เขาใจถงการเปนผผลต ผบรโภค รจกการออมขนตน และวธการเศรษฐกจพอเพยง ไดรบการพฒนาแนวคดพนฐานเกยวกบศาสนา ศลธรรม จรยธรรม หนาทพลเมองเศรษฐศาสตร ประวตศาสตร และภมปญญา เพอเปนพนฐานในการท าความเขาใจในชนทสงตอไป

10

จบชนประถมศกษาปท 6 ไดเรยนรเรองของจงหวด ภาค และประเทศของตน ทงเชงประวตศาสตร ลกษณะ ทางกายภาพ สงคม ประเพณ และวฒนธรรม รวมทงการเมองการปกครอง สภาพเศรษฐกจ โดยเนนความเปนประเทศไทย ไดรบการพฒนาความรและความเขาใจ ในเรองศาสนา ศลธรรม จรยธรรม ปฏบตตามหลกค าสอนของศาสนาทตนนบถอ รวมทงมสวนรวม ศาสนพธ และพธกรรมทางศาสนามากยงขน ไดศกษาและปฏบตตามสถานภาพ บทบาท สทธ หนาทในฐานะพลเมองดของทองถน จงหวด ภาคและประเทศ รวมทงไดมสวนรวมในกจกรรมตามขนบธรรมเนยมประเพณ วฒนธรรม ของทองถนของตนเองมากยงขน ไดศกษาเปรยบเทยบเรองราวของจงหวดและภาคตางๆ ของประเทศไทยกบประเทศเพอนบาน ไดรบการพฒนาแนวคดทางสงคมศาสตร เกยวกบศาสนา ศลธรรม จรยธรรม หนาทพลเมอง เศรษฐศาสตร ประวตศาสตร และภมศาสตรเพอขยายประสบการณไปสการท าความเขาใจ ในภมภาค ซกโลกตะวนออกและตะวนตกเกยวกบศาสนา คณธรรม จรยธรรม คานยม ความเชอ ขนบธรรมเนยม ประเพณ วฒนธรรม การด าเนนชวต การจดระเบยบทางสงคม และ การเปลยนแปลงทางสงคมจากอดตสปจจบน จบชนมธยมศกษาปท 3 ไดเรยนรและศกษาเกยวกบความเปนไปของโลก โดยการศกษาประเทศไทยเปรยบเทยบกบประเทศในภมภาคตางๆ ในโลก เพอพฒนาแนวคดเรองการรวมกนอยางสนตสข ไดเรยนรและพฒนาใหมทกษะทจ าเปนตอการเปนนกคดอยางมวจารณญาณไดรบ การพฒนาแนวคด และขยายประสบการณ เปรยบเทยบระหวางประเทศไทยกบประเทศในภมภาคตางๆ ในโลก ไดแก เอเชย โอเชยเนย แอฟรกา ยโรป อเมรกาเหนอ อเมรกาใต ในดานศาสนา คณธรรม จรยธรรม คานยม ความเชอ ขนบธรรมเนยม ประเพณ วฒนธรรม การเมองการปกครอง ประวตศาสตรและภมศาสตร ดวยวธการทางประวตศาสตร และสงคมศาสตร ไดรบการพฒนาแนวคดและวเคราะหเหตการณในอนาคต สามารถน ามาใชเปนประโยชน ในการด าเนนชวตและวางแผนการด าเนนงานไดอยางเหมาะสมจบชนมธยมศกษาปท 6 ไดเรยนรและศกษาความเปนไปของโลกอยางกวางขวางและลกซงยงขน ไดรบการสงเสรมสนบสนนใหพฒนาตนเองเปนพลเมองทดมคณธรรม จรยธรรม ปฏบตตามหลกธรรมของศาสนาทตนนบถอ รวมทงมคานยมอนพงประสงค สามารถอยรวมกบผอนและอยในสงคมไดอยางมความสข รวมทงมศกยภาพเพอการศกษาตอในชนสงตามความประสงคได

11

ไดเรยนรเรองภมปญญาไทย ความภมใจในความเปนไทย ประวตศาสตรของชาตไทย ยดมนในวถชวต และการปกครองระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข ไดรบการสงเสรมใหมนสยทดในการบรโภค เลอกและตดสนใจบรโภคไดอยางเหมาะสม มจตส านกและมสวนรวมในการอนรกษ ประเพณวฒนธรรมไทย และสงแวดลอม มความรกทองถนและประเทศชาต มงท าประโยชน และสรางสงทดงามใหกบสงคม เปนผมความรความสามารถในการจดการเรยนรของตนเองชน าตนเองได และสามารถแสวงหาความรจากแหลงการเรยนรตางๆ ในสงคมไดตลอดชวต สมรรถนะส าคญของผเรยนและคณลกษณะอนพงประสงค ในการพฒนาผเรยนตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน มงเนนพฒนาผเรยน ใหมคณภาพตามมาตรฐานทก าหนด ซงจะชวยใหผเรยนเกดสมรรถนะส าคญและคณลกษณะ อนพงประสงค ดงน สมรรถนะส าคญของผเรยน หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน มงใหผเรยนเกดสมรรถนะส าคญ 5 ประการ ดงน 1. ความสามารถในการสอสาร เปนความสามารถในการรบและสงสาร มวฒนธรรมในการใชภาษาถายทอดความคด ความรความเขาใจ ความรสก และทศนะของตนเอง เพอแลกเปลยนขอมลขาวสารและประสบการณอนจะเปนประโยชนตอการพฒนาตนเองและสงคม รวมทงการเจรจาตอรองเพอขจดและลดปญหาความขดแยงตางๆ การเลอกรบหรอไมรบขอมลขาวสารดวยหลกเหตผลและความถกตองตลอดจนการเลอกใชวธการสอสารทมประสทธภาพ โดยค านงถงผลกระทบทมตอตนเองและสงคม 2. ความสามารถในการคด เปนความสามารถในการคดวเคราะห การคดสงเคราะห การคดอยางสรางสรรค การคดอยางมวจารณญาณ และการคดเปนระบบ เพอน าไปสการสราง องคความรหรอสารสนเทศเพอการตดสนใจเกยวกบตนเองและสงคมไดอยางเหมาะสม 3. ความสามารถในการแกปญหา เปนความสามารถในการแกปญหาและอปสรรคตางๆ ทเผชญไดอยางถกตองเหมาะสมบนพนฐานของหลกเหตผล คณธรรมและขอมลสารสนเทศ เขาใจความสมพนธและการเปลยนแปลงของเหตการณตางๆ ในสงคม แสวงหาความร ประยกตความรมาใชในการปองกนและแกไขปญหา และมการตดสนใจทมประสทธภาพโดยค านงถงผลกระทบทเกดขน ตอตนเอง สงคมและสงแวดลอม 4. ความสามารถในการใชทกษะชวต เปนความสามารถในการน ากระบวนการตางๆ ไปใชในประด าเนนชวตประจ าวน การเรยนรดวยตนเอง การเรยนรอยางตอเนอง การท างาน และ

12

การอยรวมกนในสงคมดวยการสรางเสรมความสมพนธอนดระหวางบคคล การจดการปญหาและความขดแยงตางๆ อยางเหมาะสม การปรบตวใหทนกบการเปลยนแปลงของสงคมและสภาพแวดลอม และการรจกหลกเลยงพฤตกรรมไมพงประสงคทสงผลกระทบตอตนเองและผอน 5. ความสามารถในการใชเทคโนโลย เปนความสามารถในการเลอกและ ใชเทคโนโลยดานตางๆ และมทกษะกระบวนการทางเทคโนโลย เพอการพฒนาตนเองและสงคม ในดานการเรยนร การสอสาร การท างาน การแกปญหาอยางสรางสรรค ถกตอง เหมาะสม และ มคณธรรม คณลกษณะอนพงประสงค หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน มงพฒนาผเรยนใหมคณลกษณะอนพงประสงคเพอใหสามารถอยรวมกบผอนในสงคมไดอยางมความสข ในฐานะเปนพลเมองไทยและพลโลก ดงน

1. รกชาต ศาสน กษตรย 2. ซอสตยสจรต 3. มวนย 4. ใฝเรยนร 5. อยอยางพอเพยง 6. มงมนในการท างาน 7. รกความเปนไทย 8. มจตสาธารณะ

นอกจากน สถานศกษา สามารถก าหนดคณลกษณะอนพงประสงคเพมเตมใหสอดคลองตามบรบทและจดเนนของตนมาตรฐานการเรยนร การพฒนาผเรยนใหเกดความสมดล ตองค านงถงหลกพฒนาการทางสมองและ พหปญญาหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน จงก าหนดใหผเรยนเรยนร 8 กลมสาระ การเรยนร ดงน

1. ภาษาไทย 2. คณตศาสตร 3. วทยาศาสตร 4. สงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม 5. สขศกษาและพลศกษา 6. ศลปะ

13

7. การงานอาชพและเทคโนโลย 8. ภาษาตางประเทศ

ในแตละกลมสาระการเรยนรไดก าหนดมาตรฐานการเรยนรเปนเปาหมายส าคญของการ พฒนาคณภาพผเรยน มาตรการการเรยนรระบสงทผเรยนพงร ปฏบตได มคณธรรมจรยธรรม และคานยมทพงประสงคเมอจบการศกษาขนพนฐาน นอกจากนนมาตรการการเรยนรยงเปนกลไกลส าคญในการขบเคลอนพฒนาการศกษาทงระบบ เพราะมาตรฐานการเรยนรจะสะทอนใหทราบวาตองการอะไร จะสอนอยางไร และประเมนอยางไร รวมทงเปนเครองมอในการตรวจสอบเพอการประกนคณภาพการศกษา โดยใชระบบการประเมนคณภาพภายในและการประเมนคณภาพภายนอก ซงรวมถงการทดสอบระดบเขตพนทการศกษา และการทดสอบระดบชาต ระบบการตรวจสอบเพอประกนคณภาพดงกลาว เปนสงส าคญทชวยสะทอนภาพการจดการศกษาวา สามารถพฒนาผเรยนใหมคณภาพตามทมาตรฐานการเรยนรก าหนดเพยงใด กลมสาระการเรยนร สงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม สาระท 1 ศาสนา ศลธรรม จรยธรรม มาตรฐาน ส1.1 รและเขาใจประวต ความส าคญ ศาสดา หลกธรรมของพระพทธศาสนาหรอศาสนาทตนนบถอและศาสนาอน มศรทธาทถกตอง ยดมน และปฏบตตามหลกธรรม เพออยรวมกนอยางสนต มาตรฐาน ส1.2 เขาใจ ตระหนกและปฏบตตนเปนศาสนกชนท ด และธ ารงรกษาพระพทธศาสนาหรอศาสนาทตนนบถอ สาระท 2 หนาทพลเมอง วฒนธรรม และการด าเนนชวตในสงคม มาตรฐาน ส2.1 เขาใจและปฏบตตนตามหนาทของการเปนพลเมองด มคานยมทดงาม และธ ารงรกษาประเพณและวฒนธรรมไทย ด ารงชวตอยรวมกนในสงคมไทยและสงคมโลก อยางสนตสข มาตรฐาน ส2.2 เขาใจระบบการเมองการปกครองในสงคมปจจบน ยดมน ศรทธา และธ ารงรกษาไวซงการปกครองระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข สาระท 3 เศรษฐศาสตร มาตรฐาน ส3.1 เขาใจและสามารถบรหารจดการทรพยากรในการผลตและการบรโภค การใชทรพยากรทมอยจ ากดไดอยางมประสทธภาพและคมคา รวมทงเขาใจหลกการของเศรษฐกจพอเพยงเพอการด ารงชวตอยางมดลยภาพ มาตรฐาน ส3.2 เขาใจระบบ และสถาบนทางเศรษฐกจตางๆ ความสมพนธทางเศรษฐกจและความจ าเปนของการรวมมอกนทางเศรษฐกจในสงคมโลก

14

สาระท 4 ประวตศาสตร มาตรฐาน ส4.1 เขาใจความหมาย ความส าคญของเวลาและยคสมยทางประวตศาสตร สามารถใชวธการทางประวตศาสตรมาวเคราะหเหตการณตางๆ อยางเปนระบบ มาตรฐาน ส4.2 เขาใจพฒนาการของมนษยชาตจากอดตจนถงปจจบน ในดานความสมพนธและการเปลยนแปลงของเหตการณอยางตอเนอง ตระหนกถงความส าคญและสามารถวเคราะหผลกระทบทเกดขน มาตรฐาน ส4.3 เขาใจความเปนมาของชาตไทย วฒนธรรม ภมปญญาไทย มความรก ความภาคภมใจและธ ารงความเปนไทย สาระท 5 ภมศาสตร มาตรฐาน ส5.1 เขาใจลกษณะของโลกทางกายภาพ และความสมพนธของสรรพสง ซงมผลตอกนและกนในระบบของธรรมชาต ใชแผนทและเครองมอทางภมศาสตร ในการคนหา วเคราะห สรป และใชขอมลภมสารสนเทศอยางมประสทธภาพ มาตรฐาน ส5.2 เขาใจปฏสมพนธระหวางมนษยกบสภาพแวดลอมทางกายภาพ ทกอใหเกดการสรางสรรควฒนธรรม มจตส านกและมสวนรวมในการอนรกษ ทรพยากรและสงแวดลอม เพอการพฒนาทยงยน การสรางหนงสออานเพมเตม ความหมายของหนงสออานเพมเตม หนงสออานเพมเตม (Supplementary Reading) เปนหนงสอเสรมประสบการณประเภทหนง ซงมนกการศกษาหลายทานใหความหมายของหนงสออานเพมเตมไวตางๆ กน ดงน หนงสออานเพม เ ตมหมายถง แบบเรยนอกประเภทหน ง ไมบ ง คบใช เพยงแตกระทรวงศกษาธการระบรายชอไวในค าสงกระทรวงศกษาธการ เรอง การก าหนดแบบเรยนส าหรบเลอกใชส าหรบใหโรงเรยนจดหาไวส าหรบหองสมดโรงเรยน หนงสออานเพมเตมมเนอหาอง หลกสตร แตมรายละเอยดมากกวา เขยนชวนอานมากกวา แบบเรยนเพอใหนกเรยนไดอานเพมเตมดวยตนเองหนงสออานเพมเตมจะมการระบไววา ส าหรบเดกในระดบใด วชาใด หนงสอประเภทน โรงเรยนจะบงคบซอไมได (กระทรวงศกษาธการ, 2522, หนา 25) หนงสออานเพมเตม หมายถง หนงสอทมสาระองหลกสตรส าหรบใหนกเรยนอาน เพอศกษาหาความรเพมเตมดวนตนเอง ตามความเหมาะสมของวย และความสามารถในการอานของแตละบคคล (จนตนา ใบกาซย, 2534, หนา 19)

15

หนงสออานเพมเตม หมายถง หนงสอทม เนอหาอนเปนประโยชนแกเดก ทงใน แงการศกษาหาความรเพมเตมนอกเหนอจากแบบเรยน ใหความสนกสนานเพลดเพลน และแทรกเรองราวนารส าหรบเดกไดดวย (วลลย ปราสาททองโอสถ, 2550, หนา 37) หนงสออานเพมเตม หมายถง หนงสอทเรยบเรยงขนเพอสงเสรมการเรยนวชาตางๆ ทเรยนรตามหลกสตรใหกวางขวางขน โดยเรยบเรยงใหสนกสนาน เขมขน แฝงคตและเรา ความสนใจของนกเรยน (รตนา ฤาธาฤทธ, 2519, หนา 46) กลาวโดยสรป หนงสออานเพมเตม หมายถง หนงสอทจดท าขนเพอใหเดกไดอาน หาประสบการณเพมเตม มเนอหาสาระองหลกสตร แตมรายละเอยดเฉพาะเรองมากกวา การด าเนน เรอง เรยบเรยงใหสนกสนานเราใจ แฝงเนอหาสาระ เหมาะสมกบวย และความสามารถในการอานของแตละบคคล ความส าคญของหนงสออานเพมเตม หนงสออานเพมเตมเปนสอการเรยนอยางหนงทกระทรวงศกษาการสงเสรมใหหนวยงานของรฐ ทองถนโรงเรยนและเอกชนมสวนรวมในการจดท าเพอใหโรงเรยนใชเปนสอในการ จดกจกรรมการเรยนการสอน ในกลมประสบการณตา งๆ โดยใหเหมาะสมกบสภาพและ ความตองการของทองถน ซงในการจดท าหนงสอดงกลาว โรงเรยนจะตองน าเนอหาในหลกสตรมาขยาย ใหมรายละเอยดมากขน โดยเนนเนอหาสาระทใหความรขอเทจจรงทมคณภาพเพลดเพลน อนแตกตางไปจากหนงสอแบบเรยน ซงความจ าเปนในการใช หนงสออานเพมเตมสรปได ดงน 1. ชวยขยายเนอหาแบบเรยนใหกวางขวางขน หนงสออานเพมเ ตมจดท าขน เพอจดมงหมายเฉพาะสวนยอย ทชวยเนนขยายเนอหาและยงมภาพประกอบ ท าใหเกดความรความเขาใจไดกวางขวางขน ดขน และงายขน 2. สรางเสรมทกษะนสยรกการคนควาและพฒนาการอาน หนงสออานเพมเตม เดกสามารถอานไดอยางอสระไมจ ากดสถานท เปนการสรางเสรมลกษณะนสยใหรกการศกษาคนควาหาความรดวยตนเอง ฝกทกษะในการอานอยเสมอ รวมทงยงเปนการใชเวลาวางใหเปนประโยชนอกดวย 3. สงเสรมใหเดกมนสยรกการอานหนงสอ หนงสออานเพมเตมมเรองราวเนอหา ทสนกสนานเพมเตม มภาพประกอบและเหมาะสมกบวย จงสามารถเราความสนใจทจะอานมากกวาแบบเรยน ซงจะปลกฝงใหเดกเกดนสยรกการอานในทสด 4. ชวยชดเชยความบกพรองทางดานจตใจของเดก หนงสออานเพมเตมทเปนเรองราวสามารถชดเชยความรสกบกพรองทางจตใจ เสรมสรางคณธรรมไดดกวาแบบเรยน

16

5. ชวยใหเดกไดรบความเพลดเพลน บนเทงใจ ลบสมองและสงเสรมเชาวปญญา หนงสออานเพมเตมมเนอเรองทสนกสนานแฝงไวดวยความร มความเหมาะสมกบวยจงเปนสอส าคญทจะสรางความเพลดเพลน สงเสรมเชาวปญญาใหแกเดก (บนลอ พฤกษะตะวน, 2524, หนา 58; ปราน เชยงทอง, 2526, หนา 133) จดมงหมายในการสรางหนงสออานเพมเตม หนงสออานเพมเตมเปนสอการเรยนการสอนอยางหนง ทกรมวชาการสงเสรมให โรงเรยนชมชนและทองถน ตลอดจนเอกชนจดท าขนเพอใหผเรยนมโอกาสไดอานหนงสอทมสาระเกยวกบประสบการณจรงในทองถนของตน สอดคลองกบสภาพปญหา และความตองการของทองถน ท าใหนกเรยนมความรกวางไกลออกไป นอกเหนอจากการอานหนงสอแบบเรยนท หลกสตรก าหนด จดมงหมายในการสรางหนงสออานเพมเตม (ณรงค ทองปาน, 2526, หนา 79-81) สรปได ดงน 1. เพอปลกฝงทศนคต คานยม คณธรรมและวฒนธรรมอนดงามตามขนบธรรมเนยมประเพณไทย 2. เพอเสรมสรางจนตนาการ และความคดสรางสรรค 3. เพอใหความรขาวสารใหมๆ ขอเทจจรงทถกตอง ทนอกเหนอจากบทเรยนในรปแบบ ทเหมาะสมกบเดก 4. เพอชวยใหเดกมหนงสอทมเนอหาสาระเหมาะสมกบวย 5. เพอสรางนสยรกการอาน การคนควา และเกดทกษะในการอาน 6. เพอชวยใหเดกรจกการใชเวลาวางใหเกดประโยชน 7. เพอใหเดกไดรบความบนเทงสนกสนานเพลดเพลนไดรบความจรรโลงความสขและสนองความตองการของวยเดก 8. เพอชวยในการถายทอดมรดกทางวฒนธรรมและสรางศรทธาในเอกลกษณไทย หนงสออานเพมเตมจดเปนหนงสอเสรมประสบการณชนดหนง มจดมงหมายเพอใหความรทถกตองเหมาะสม และสอดคลองกบความสนใจของเดก ชวยใหเดกไดรบความรประสบการณมทกษะ เจตคต ตลอดจนคณธรรมตางๆ มความสนกสนานเพลดเพลนสรางนสยทดในการอานและใชเวลาวางใหเปนประโยชน ลกษณะของหนงสอทดส าหรบเดกหรอผอาน ตามความคดเหนของ รญจวน อนทรก าแหง (2520, หนา 101-120) เกยวกบวรรณกรรมทดส าหรบเดก สรปได ดงน

1. ตรงกบความสนใจของเดก

17

ความสนใจของเดกในทน หมายถง ความสนใจทเดกมมอยตามธรรมชาตอนเดยวกบความชอบ ความตองการ และรสนยม ซงอาจจ าแนกแยกยอยออกไปได คอ 1.1 เปนหนงสอทอานสนก คอ ใหความเพลดเพลนอารมณ 1.2 สงเสรมจนตนาการ เดกเปนวยทมจนตนาการและชอบสรางจนตนาการ ใหออกเปนรปรางอยแลว ถาหนงสอเรองใดชวยสงเสรมใหโอกาสใหเดกไดรวมจนตนาการของตนไปพรอมๆ กนดวย กจะยงเปนทพอใจมากขน 1.3 สงเสรมใหเกดความมนใจ เชน เปนเรองทกลาวถงความส าเรจของตวละครหรอตวบคคลในเรอง ซงจะท าใหผอานพลอยเกดความภาคภมใจรวมไปดวยสนองอารมณทปรารถนาหมายความวา อารมณเกดขนตามความตองการตามธรรมชาต เชน อยากเปนผมความส าเรจ อยากเปนคนเกง อยากไดรบความรก เปนตน หนงสอทมเนอเรองสนองอารมณตางๆ ตามทเดกปรารถนา แตสนองแลวใหเปนไปในทางทสรางสรรคโดยแฝงขอคดหรอคตเลกๆ นอยๆ ไว โดยไมรตว และเดกจะจบขอคดหรอคตนนไดหรอไม ผเขยนกไมควรกงวลมากเกนไป เพราะถาพยายาม “เนน” มากเกนไปจนเดกจบไดเหนชดเจนเดกอาจเกดความรสกเปนปฏปกษ ไมอยากจะยอมรบขอคดหรอคตทเดกคดวาผเขยนพยายาม “ยดเยยด” หรอพยายาม “สงสอน” 1.4 สงเสรมความร เมอพนวยทารก เดกยอมเกดความอยากรอยากเหนมากขน ตามวยและสงแวดลอม หนงสอแนะการเรยนตวพยญชนะอยางสนก หนงสอทใหความรเกยวกบธรรมชาตศกษาอยางงาย หนงสอทใหความรเกยวกบสภาพแวดลอมอยางไมซบซอน หนงสอทชวยเสรมสรางบคลกภาพกลอมเกลาจตใจใหประณตเหลาน เปนวรรณกรรมทด และจ าเปนส าหรบเดกทงสน ตวอยาง เชน ณ ชายหาดสะอาดทราย เรยงเรยงโดย ดร.พาณ เชยววานช และหมอมดษฎ บรพตร โลกของหนแหวน ของ ศราวก สงมชวตในทะเลของ สรนทร ชวงโชต หนงสอเรองยามวางของชยพฤกษ จะชวยสงเสรมใหเดกไดรจกคด ใชเวลาวางใหเกดประโยชนและผานไปดวยความเพลดเพลน 2. เคาโครงเรอง เคาโครงเรองของหนงสอทด ตองไมซบซอน มแนวคด (Theme) ทเดนชดซงเดกจะสามารถจบไดโดยงาย เรองสนไมยาวเยนเยอ ตวละครอยในวยใกลเคยงกบผอาน 3. ส านวนภาษา ส านวนภาษาทใช ควรเปนภาษาทงาย ชดเจนเปนค าธรรมดาทเดกจะสามารถเขาใจไดทนทโดยไมตองคดหาค าแปล เดกพอใจทจะตดตามเรองดวยภาพมากกวาดวยตวหนงสอ ฉะนน

18

หนาหนงสอควรใชค าบรรยายเพยงเทาทจ าเปนจรงๆ บางเรองอาจบรรยายดวยภาพทงเลมกได โดยเดกจะไดใชจนตนาการของการผสมความคดสนกไปกบเรองดวย 4. ภาพ กลาวไดวา ภาพเปนหวใจของหนงสอส าหรบเดกท เ ดยว เพราะเดกยงชอบ ความเพลดเพลน ความสนก ชอบอานหนงสอดวยภาพมากกวาดวยตวหนงสอ ภาพทงามมชวต จะเชญชวนใหเดกสนใจหยบหนงสอมาดและอาน ฉะนนหนงสอวรรณกรรมทดส าหรบเดกไมควร ขาดภาพประกอบเลยเปนอนขาด ภาพประกอบนนจะเปนลกษณะใดกได คอ จะเปนภาพวาด ภาพลายเสน ภาพถาย ภาพสเกตซกได แตคณสมบตส าคญนนตองเปนภาพทมความรสก มชวต มความเคลอนไหวสอดคลองกบเนอเรอง และอธบายเรองได ภาพนนจะเปนภาพสหรอขาวด ากได ถาเปนภาพส การใหสน นควรม ศลปะ ทจะสงเสรมใหภาพนนมชวตยงขน 5. รปเลม ในดานรปเลมหนงสอ มสงทควรพจารณา คอ 5.1 ขนาด เราไมสามารถจะก าหนดขนาดหนงสอเดกใหเปนการตายตวไดเพราะเดกชอบเปลยนความสนใจอยเสมอ ไมชอบสงทซ าซากจ าเจ อาจจะมตงแตขนาดเลก 4 2.5 นว หรอขนาด 12.5 9 นว นอกจากนนรปเลมอาจจะเปนไปในลกษณะแนวนอนบาง แนวตงบางความยาวกอาจ 20 แผนขนไปจนถง 40-50 แผนกได ทงนยอมแลวแตเนอเรองและวยของผอานทผ เขยนตงใจเขยนให ถากลาวอยางงายๆ หนงสอนนไมควรใหญหรอหนกจนเกนก าลงของผ อาน จะยก หยบ หรอเปดอานไดอยางสบาย หนงสอส าหรบเดกมกจะมรปเลมทแปลกตา เพอดงดดความสนใจของเดกสามารถแบงไดเปน 4 รปแบบ คอ (ถวลย มาศจรส, 2539, หนา 31) 1. หนงสอ Dic - cut เปนหนงสอทตดเปนรปตางๆ เชน รปดาว รปรถ เปนตน 2. หนงสอ Pop up คอ หนงสอสามมต เมอเปดหนงสอออกมาจะมรปแบบตางๆ ยนขยายออกมาจากหนาหนงสอ ในตางประเทศทมการพมพกาวหนา หนงสอประเภทนจะมเสยงประกอบ 3. หนงสอ Up - right คอ หนงสอแนวตงปกต 4. หนงสอ Oblong เปนหนงสอแนวนอนทวไป 5.2 การจดหนงสอ ควรมความประณตตงแตปกของหนงสอ ภาพทหนาปกควรสอดคลองกบเรอง เพอเรยกความสนใจแกผอานและเปนการน าทางผอานไปสเนอเรอง นอกจากน

19

ควรจดท าภาพปกนนดวยความประณตบรรจง เพอสรางรสนยมและความเขาใจในความงาม แหงศลปใหเกดขนแกผอานดวย การจดหนาในหนงสอ หนงสอส าหรบเดกนน ผจดพมพควรใจกวางและอยาประหยดจนเกนควร ถาหากประหยดหนากระดาษจนเกนไปกจะเปนเสมอนการประหยดการอานของเดกโดยไมเจตนา การทงหนาใหวางไวกอนขนเรอง จะเปนการปลอยสมองของเดกใหวางกอนทจะรบเรองหรอท าความเขาใจกบเรอง การทงหนากระดาษแตละหนาในหนงสอใหวางมากๆ อาจจะทงหนาบางคอนหนาบาง เปนสงควรท า เพราะจะชวยใหเดกสามารถท าความเขาใจและคดตามเรองไดรวดเรวขน โดยเฉพาะเดกเลกในระดบประถมศกษาปท 1-2 การเวนเนอทดานรมของหนงสอ ทงดานในและดานนอกใหวางไวมากเปนสงสมควรท าเพราะจะชวยใหเดกอานหนงสอดวยความสบายตายงขน ตวหนงสอนนนยมกนวา ถาเดกเลกเทาไร ตวหนงสอกควรโตขนเพอใหไดสดสวนกบก าลงสายตาของเดก และควรพมพดวยตวทอานไดงาย ชดเจน กระดาษทใชพมพหนงสอเดกควรเปนกระดาษด เพอใหทงภาพและตวหนงสอชดเจน แจมแจง

การเยบเลม ทนทาน แขงแรง เพราะเดกยงไมรจกการหยบหนงสอดวยความ ทะนถนอม เบามอ แมผใหญจะไดพยายามแนะน าในเรองนอยแลวกตาม การตรวจบรฟ ควรใหถกตองอยางไมมผดไดเพราะวยเยาวเปนวยทก าลงจดจ าและ ถาจดจ าสงทผดแกยากทสด ประภาศร สหอ าไพ (2531, หนา108) ไดใหหลกในการพจารณาหนงสอวรรณกรรม ของเดกซงมลกษณะดงน 1. ตรงความสนใจตามธรรมชาตวยเดก สนกสงเสรมจนตนาการใหเกดความมนใจ สนองอารมณปรารถนา ใหมความรมเนอหาสาระไดแกนสาร 2. เคาโครงมแนวคดเดนไมซบซอน งาย สน 3. ส านวนภาษาชดเจนชอบบทสนทนา 4. รปเลมไมใหญเกนไปจดหนาประณตมชองวาง ตวหนงสอใหญ โปรงตา แนวคดเกยวกบลกษณะหนงสอส าหรบเดกทดดงกลาวขางตนนนสอดคลองกบแนวคดของวนย รอดจาย ทวาลกษณะของหนงสอทด คอ หนงสอทเดกอานแลวสนกสนาน เพลน มเนอหา สาระตรงกบใจทเดกอยากอานมรปเลมสสนสวยสะดดตาชวนใหหยบขนมาอานโดยไมตองบงคบ

20

ไมวาจะเปนหนงสอทใหความรหรอบนเทงคดกตามลกษณะทดนน แบงออกไดสามประการ คอ (พรจนทร จนทวมล และคณะ, 2534, หนา 9) 1. ดานเทคนคการพมพและการจดรปเลม การจดพมพภาพและตวอกษรนนตองชดเจนปกตองสวยสามารถดงดดความสนใจเดก ขนาดรปเลมการจดพมพเหมาะสมกบความตองการของเดก คณภาพของกระดาษตองด ขนาดตวอกษรเหมาะสมกบวยของเดก การจดหนาดโปรงตา ภาพกบตวอกษรไมทบกน และชอเรองควรดงดดความสนใจของเดก 2. ดานเนอหา เนอหานาสนใจมความสนกสนานความยากงายเหมาะสมกบวยเนอหาอยางถกตอง การด าเนนเรองควรเราใจชวนใหตดตาม เนอหาของเรองในแงของความสนยาวจะตองเหมาะสมกบวยของเดกเปนอยางมากไมยากเกนไปหรอสนเกนไป เดกแตละวยประโยชนและแงคดหลงจากการอานหนงสอเลมนแลวเดกจะไดรบประโยชนจากการอานไปแลวอยางไรบาง และส านวนภาษาจะตองเหมาะสมกบวยของเดกเปนอยางยง

3. ดานภาพประกอบ ปกตแลวหนงสอส าหรบเดกจะมภาพประกอบเกอบทกหนาไมวาจะเปนบนเทงคด สารคด หรอรอยกรอง ภาพประกอบนนจะตองมสนสวยงามวาดอยางประณตสอดคลองกบ ขนาดของรปเลมและนาสนใจ หลกเกณฑในการสรางหนงสอใหมคณภาพ ประโยชนของการประเมนคณคาหนงสอส าหรบผสอนบรรณารกษและผปกครองคอ จะท าใหสามารถเลอกหนงสอทดส าหรบเดก เกณฑเบองตนในการพจารณาหนงสอทดส าหรบเดกเกณฑเบองตนในการพจารณาหนงสอทมคณคาส าหรบเดก คอ ตองตรงกบความสมใจของเดก มโครงเรองทด มแกนเรองชดเจน มฉากทตรงสภาพความเปนจรง บคลกของตวละครมลกษณะเฉพาะตว การด าเนนเรองและการเขยนเรองเหมาะสม รปเลมนาสนใจเกณฑในการสรางหนงสอ ใหมคณภาพจะตองพจารณาองคประกอบตางๆ ดงน 1. โครงเรอง สงส าคญทสดในการสรางหนงสอ คอ การเขยนโครงเรอง โครงเรองทดจะตองเหมาะสมสอดคลองกบวตถประสงคของหนงสอ โดยตดตอสบเนองเปนเรองเดยวกน ไมซบซอน มแนวคดเอกเดน มเหตผลใหผอานอยากตดตาม โครงเรองควรเรมจากจดภายในเรอง คลคลายสภายนอก (inside-out) มความสมพนธกบพนฐาน ประสบการณของเดก เพอใหผอาน ไดเกดแนวคดทศนะจากลกษณะของตวละคร ชใหเหนผลของความพยายามดานคณธรรมของบคคล บางตอนควรมความตลกขบขนหรอแสดงความราเรงสนกสนานจะท าใหมชวตชวามาก และเรองควรจบลงดวยดเพอใหผอานมความสขใจขน

21

2. ฉาก ฉากตางๆ ในเรองจะตองชดเจน นาเชอถอตองตรงกบความเปนจรง ฉากจะบอกใหรวาเรองเกดขนทไหน เมอใด บรรยากาศควรเปนบรรยากาศทเดกคนเคย ชวยเสรมประสบการณท าใหผอานมความรสกเหมอนอยในสถานการณนน 3. แกนของเรอง มอะไรเปนแนวคดของเรองควรเปนเรอง งายๆ ในชวตประจ าวน ตามประสบการณของเดกมคตสอนใจแฝงคณธรรมแนวคดจะชวยเดกดานพฒนาการและ การปรบตวของเดก เชน เดกทประสบปญหาในเรองท านองเดยวกนกบตวละคร นอกจากนยงชวยสนองความตองการเรยนร ความเหนอกเหนใจและมความเขาใจภาพความเปนไปของชวตอกดวย 4. ตวละคร ควรมวยใกลเคยงกบเดก เพราะเดกยงยดตวเองเปนศนยกลางไมควรม ตวละครมาก เพราะอาจจะท าใหเรองซบซอน ตวละครมบคลกเดนในตวเปนตามธรรมชาตคนจรงๆ มพฤตกรรมสมเหตสมผลมความส าคญตอเนอเรอง และเปนตวอยางทดใหเดกลอกเลยนแบบได 5. แนวการเขยนเรอง ควรใชภาษาทเหมาะสม เขาใจงายชดเจนไมวกวน ถอยค าและส านวนและค าศพทตางๆ เหมาะสมกบวยและวฒภาวะของเดก การบรรยายเหตการณ อานแลวเกดภาพจนและจนตนาการทใหเดกเกดอารมณคลอยตาม มความประทบใจ และสนกสนานในเนอเรองตางสมยตองใชภาษาใหเหมาะสมกบสมยทบรรยายในทองเรอง หากเปนบทรอยกรองตองใหถกตองตามฉนทลกษณ ผเขยนควรศกษาบญชของกรมวชาการแลวเลอกใชค ายากงายจากการอานกลาวโดยสรป คอ การเขยนเรองจะตองใชภาษาถกตอง อานงาย ท าใหผอานเกดภาพพจน เกดอารมณและทศนะทด 6. รปเลม 6.1 รปเลมไมสามารถก าหนดขนาดทแนนอนได ควรใหมความสะดวกตอชวงมอ ในแตละวยทจะหยบจบหรอถอหนงสอเลมนน ซงผลการวจยพบวา หนงสอทจดท าในแนวตงจะตองสะดวกกวาการอานหนงสอแนวนอนและไมควรมขนาดใหญหรอเลกเกนไป ขนาดหนงสอ ทเดกชอบ คอ 68 นว นอกจากน กระดาษตองมคณภาพด เยบเลมคงทนถาวร ปลอดภย ความหนาบางเหมาะสมกบวยในชนประถมศกษาปท 4,5,6 ไมควรเกน 40 หนา การจดหนาควรใหมความกระจางแจง มทวางเพอใชเปนทพกสายตาของเดก จดภาพเหมาะสมกบเนอเรอง หนาปกดงดดสายตานาสนใจ สงทควรค านงถง คอ ภาพปกรบกบเนอเรอง มขนาดตวอกษรทเหมาะสม ปกหนาและปกรองควรมชอเรอง ชอผแตงและผแปล (ถาม) ผวาดภาพประกอบและราคาปกหลงตองสอดคลองกลมกลนกบปกหนา (มดชน สารบญ ครบถวนและไมควรผดพลาดในการพมพ) 6.2 ภาพ ภาพเปนหวใจของหนงสอส าหรบเดก หนงสอ หรอวรรณกรรมส าหรบเดก ทดไมควรขาดภาพประกอบ เพราะภาพประกอบจะชวยตกแตงหนงสอใหนาสนใจ สงเสรม

22

จนตนาการและชวยขยายความเขาใจในการอานไดดยงขน ดงนน ภาพประกอบจะตองตรงกบความเปนจรง อธบายเนอเรองไดชดเจนเปนภาพทมชวตจตใจหรอแสดงอาการเคลอนไหวของ สงตางๆ มขนาดพอเหมาะกบหนงสอ และถาเปนภาพสเดกจะสนใจมากกวาภาพขาวด า 6.3 ตวอกษร ขนาดของตวอกษรทเหมาะสมส าหรบเดกชนประถมศกษาปท 4,5,6 คอขนาดประมาณ ¼ นว – ½ นว (ณรงค ทองปาน, 2526, หนา 79) มความชดเจนไมเลอะเลอนเวนวรรคตอนถกตอง สะกดการนตถกตองตามหลกภาษาไทย มลกษณะพเศษเพอแสดงการเนน เชน ตวหนา ตวบาง ตวเอน เรยงตวอกษรถกตอง มความชดเจน สของตวอกษรเหมาะสม เชน ด า น าเงน เขยว เปนตน ไมใชสเจอจางอานยาก เชน สเหลอง ไมวางตวอกษรทบภาพจนท าใหภาพหมดคณคาและควรเวนทวางรอบขอความในหนาหนงๆ ประมาณ 0.5-1 นว 6.4 คณคาหนงสอ ตองวางจดมงหมายวาจะใหอะไรกบผอานชวยพฒนาความสนใจในการอาน เดกทขาดสงใดอานแลวรสกวาตนไดรบสงชดเชยในดานอารมณไดด ชวยปลกฝงทศนะคตทดตอผอาน ควรพจารณาวาหนงสอแตละเลมมจดหมายทจะเกดประโยชนดานตางๆ ทผเขยนตองการใหเกดกบผอานมากนอยเพยงใด (รญจวน อนทรก าแหง, 2520, หนา 70-87; บนลอ พฤกษะวน, 2521, หนา 83-91; อรสา กมารปกหต, 2526, หนา 342-344; ปราณ เชยงทอง, 2526, หนา 78-79; Huck, 1976, pp. 7-8) ในการจดท าหนงสอส าหรบเดกจ าเปนอยางยงทผจดท าจะตองยดเอาหลกเกณฑในการสรางหนงสอใหมคณภาพ ไมวาจะเปนดานรปเลม เนอหา และลลาการเขยนไวเปนแนวทางเพอใหสามารถจดท าหนงสอไดดมคณคา ตรงกบความสนใจและเกดประโยชนแกเดกมากทสด ขนตอนในการสรางหนงสอ การสรางหนงสอเปนงานละเอยดตองอาศยความเขาใจ ความรอบคอบ เพอใหไดหนงสอตรงกบจดมงหมายของผสราง และผอาน จนตนา ใบกาซย (2534, หนา 109-133) และฉววรรณ คหาภนนท (2527, หนา 12-21) เสนอแนะขนตอนในการพฒนาหนงสอสรปได ดงน 1. ศกษาหาความรเกยวกบการท าหนงสอจากตวอยางหนงสอทชนะการประกวดและแหลงความรตางๆ ทมอยหลากหลาย 2. เลอกเนอหาซงอาจไดมาหลายทาง เชน น าเรองมาจากค าอธบายรายวชาในหลกสตรการเรยน น ามาจากสภาพแวดลอมในทองถน น ามาจากเรองจดรวมทชาวโลกสนใจหรอไดจากความสนใจของความตองการอานของเดกวยตางๆ 3. เขยนโครงเรอง (Plot) โครงเรองจะครอบคลมถงจ านวนหนา หวขอเรอง ความสนยาว ของแตละหวขอเรอง น าสการจดรปเลมและจดวางหนาใหเหมาะสมกบภาพประกอบควรจดท าโครงเรองยอๆ ใหเหนชดเจนทงเรอง โดยเรมทการวางจดมงหมายหรอแกนของเรองแลวจงผกตด

23

เปนโครงเรอง การวางโครงเรองเปนการชวยใหการเขยนด าเนนการไปในขอบเขตทวางไว ตองมหวขอรายละเอยดตามล าดบขน จากงายไปหายาก เนอเรองจะตองสมพนธกนตลอด ไมออกนอกขอบขายวกวนซ าซาก ควรมบทน า บทสรป มคตเตอนใจ หลงจากเขยนโครงเรองแลวจงเขยน เนอเรองยอๆ ของเรองทจะแตงขนมา ซงจะใหรายละเอยดมากกวาโครงเรอง 4. การเขยนบทสครปต (Script) เปนการน าเรองราวทไดจากโครงเรองและเนอเรองยอมาเขยนขนตอนของเนอเรอง และรปโดยการบอกวาแตละหนาของหนงสอตงแตปก ใบรองปก หนาปกใน จนถงหนาสดทาย การเขยนบทสครปตนจะเปนแนวทางในการจดวางภาพและรปเลมของหนงสอไดวา หนงสอเรองนในแตละหนาจะมภาพอะไรบาง บรรยายอะไรบาง และจ านวนหนา 5. การท าดมม (Dummy) คอ การท าหนงสอจ าลองของหนงสอทจะท าขนมาอาจจะเปนเลมเลกๆ จากนนน ารายละเอยดจากบทสครปตทเขยนขนมา เขยนและวาดรปลงทดมม ตงแตปกไปถงหนาสดทายเปนการทดลองท ากอนพมพเปนรปเลม เพอดความเหมาะสม 6. การท ารปเลม (Fomat) หมายถง ลกษณะรปรางและขนาดกระดาษ ขนาดตวหนงสอ ตวพมพ ลกษณะ ขนาดรปเลมควรมขนาดพอเหมาะหยบถอไดสะดวก ความหนาของหนงสอควรมขนาดเหมาะสมกบอายของผอานซงควรยดความกะทดรดเปดอานงายเปนเกณฑ รปรา งทนยม ในการสรางหนงสอ คอ ขนาดเลก 13 ซ.ม. 18.5 ซ.ม. (16 หนายก) ในแนวนอนหรอแนวตง ขนาดกลาง 14.6 ซ.ม. 21 ซ.ม. (16 หนายก) ในแนวนอนหรอแนวตง 7. การตงชอ ควรเปนชอนาสนใจ เราใจแปลกใหม รจกใชถอยค าส านวนทเดกชอบใจและเกดภาพพจน ชอเรองอาจพจารณาจากชอของเรอง จ านวนตวละคร ชอสตว เนอเรอง ชอสถานท หรอ ลกษณะรปรางหนงสอ การจดรปเลมหนงสอ จากความเหนของ สพตรา ชมเกต (2522, หนา 5-6); อรสา กมารปกหต (2526, หนา 338-339); ณรงค ทองปาน (2526, หนา 63-39); ฉววรรณ คหาภนนท (2527, หนา 10-11) และ จนตนา ใบกาซย (2534, หนา 71-84) ใหความเหนการจดรปเลมแบงเปนสวนตางๆ สรปได ดงน 1. ลกษณะภายนอกทวไปของหนงสอ

ขนาด ขนาดของหนงสอส าหรบเดกถอเอาตามความสะดวก ควรยดหลกวาเดกสามารถหยบถอ กาง เปดไดสะดวกตามวยของเดกและควรเปนหนงสอประเภทแนวตง ปกแขง กะทดรด แบบแนวตง

รปเลม สวนมากม 2 แบบ คอ แบบแนวตง และรปเลมแบบแนวนอน มรปรางแปล เขากบเนอหาภายใน เชน เนอหาภายในเปนเรองเกยวกบกระตาย รปเลมจะมลกษณะเปนตวกระตายการเยบเลม วสดทใชตองทนทานและเยบดวยความประณต

24

2. สวนตางๆ ของเลมหนงสอ หนาปก (Cover) ภาพควรสอดคลองกบเนอเรอง สสนสะดดตา บนปกมชอหนงสอ

ชอผแตง ชอผวาดภาพประกอบตวโตชดเจน ภาพดงดดความสนใจ ชกจงใหอยากเปดอาน บางเลมอาจมปกหม (Jacket) ลกษณะคลายปก เปนปกออนหรอแขงกได

ปกดานใน (Back of Cover) สวนหลงของปกสวนใหญจะทงวาง ถามรายละเอยด กเปนรายละเอยดเกยวกบการพมพ ใบรองปก (Half title page) คอ หนาตอจากปกมเพยงชอเรอง ซงพมพดานบนดานหลงของใบรองปก (the back of half) สวนใหญเวนวางไวหรอจะใสชอชดหนงสอเลมอนๆ ทผแตงเรองนเขยนไว ปกใน (title page) มกอยดานขวามอ การจดปกในแบงออกเปน 3 ตอน ดงน - มชอเรองและชอรอง - มชอผแตง ผจดท า ผรวบรวม - เรองของการจดพมพ ปกรองใน (copyright page หรอ dedication page) เปนสวนหลงของปกใน อาจใชเปนหนาค าอทศหรอบคคลท อปการะในการแตงหนาค าน า หรอ ค าชแจง เปนหนาแสดงวตถประสงคของการเขยนหนงสอประวตความเปนมา หรอค าชแจงการใชหนงสอ 3. สวนเนอเรองและเนอในของเลม สวนทตองพจารณา ไดแก

สของตวอกษร หนงสอสวนมากมกพมพตวอกษรลงบนพนสขาว เพราะตนทนใน การพมพต ากวาพมพบนกระดาษส สของตวอกษรมกเปนสด า ขนาดของตวอกษร ผจดท าควรพจารณาเลอกใชตวอกษรทเหมาะแกวยของเดก เดกประถมศกษาควรใชตวอกษรขนาด 24 พอยท ควรพมพใหชดเจนไมเลอะเลอนมการวางเวนเพอดสวยงามไมนาเบอ การวางหนา หรอการจดหนา จดภาพและค าบรรยายใหเหมาะสมสามารถจดได หลายวธ ดงน - ภาพอยคนละหนากบบรรยาย จะอยในลกษณะหนาค อาจอย ดานขวามอ ตามความสนใจของคนทมองดานขวากอนเสมอ เพอความสมดลควรน าภาพไวดานซายมอ - ภาพวางไวหนาเดยวกบค าบรรยาย ทงดานบนดานลางปะปนกนอย - ภาพและค าบรรยายอยหนาเดยวกน วางไวทงดานบน ดานลาง และกระจาย ตามหนากระดาษตามทวาง

25

- ภาพและค าบรรยายกระจายตดตอกนทงสองหนาค ท าใหมองเหนชดเจน ซงมกเปนภาพใหญๆ แตตองเยบกระดาษกลางเลม ในหนากระดาษตดกนอยางเรยบรอย แนบสนท - ภาพและค าบรรยายจะตอเนองกนไดสนท ดแลวเปนภาพเดยวกนส แบบ และขนาดของภาพ ภาพมความส าคญพอๆ กบเนอเรอง เพราะภาพชวยให เกดความเพลดเพลน ความกระจางแจงความสวยงาม สควรสมจรง เพราะจะท าใหเดกเรยนรไปดวย ภาพมทงภาพวาดและภาพถาย เดกระดบกลาง (6-10ขวบ) หมายถง เดกระดบชวงชนท 1 และชวงชนท 2 ตอนตนชอบภาพสธรรมชาต ควรพจารณาภาพใหเหมาะสมกบเรอง ภาพประกอบเนอเรองควรจดภาพและเรองไวอยางละครงหนา นกเรยนชนประถมศกษาชอบภาพขนาดโต

คณภาพกระดาษ ควรเปนกระดาษด หนา มน แขงแรง ทนทานตอการหยบถอของเดกจ านวนหนาประมาณ 30-100 หนา ขนอยกบจดประสงคของเรอง 4. สวนหลง ประกอบดวยสงเหลานจดเรยงตามล าดบ คอ

หนากจกรรมหรอค าอธบายศพทท เปนรปภาพท าใหเ ดกเขาใจเนอเรองดขน อาจประกอบดวยบรรณานกรม ดชนและภาคผนวก

รองปกใน (ปกหลง) สวนใหญจะเวนไว บางครงจะมรายละเอยดเกยวกบการจดพมพหรออาจใสชอชดหนงสอของผแตงคนเดยวกนกบทแตง หรอเขยนเรองนน

ปกหลง อาจเวนวางเปลา แตปจจบนนยมมภาพประกอบ ซงถอวาเปนสวนหนงของปกหนา เพอเราความสนใจ การออกแบบปกหนาและปกหลงนยมใหเปนแผนเดยวกน

ในการพฒนาหนงสอ ผพฒนาตองวางจดมงหมายวาจะสรางหรอพฒนาใหเดก ระดบใดอาน ตองการใหเดกรอะไรบาง การน าเสนอเนอหาตองศกษาความสนใจของเดกตามหลกจตวทยา รปภาพและตวอกษรตลอดจนรปเลมมความส าคญมากในการจดท าเพราะหนงสออานประกอบทพฒนาส าหรบเดกหรอผอานตองตรงกบความสนใจและธรรมชาตตามวยของเดกหรอผอาน ความรเรองการจดรปเลมหนงสอคณะผศกษาสามารถน าไปวางแผนลวงหนาวาจะท าออกมาในรปแบบใด โดยน าไปท าหนงสอจ าลองขนมากอนเพอจะไดหนงสอเลมจรงทมคณภาพดทงรปรางและเนอหา หลกธรรมทางพระพทธศาสนา

ความหมายของคณธรรม คณธรรม คอ หลกธรรมจรยธรรมทสรางความรสกผดชอบชวดในทางศลธรรม มคณงามความดภายในจตใจอยในขนสมบรณจนเตมเปยมไปดวยความสขความยนด การกระท าทดยอมมผลตผลของความด คอ ความชนชมยกยอง ในขณะทการกระท าชวยอมน าความเจบปวดมาให

26

การเปนผมคณธรรม คอ การปฏบตตนอยในกรอบทดงามความเขาใจเรองการกระท าดมคณธรรมเปนกฎเกณฑสากลทตรงกน เชน การไมฆาสตว ไมเบยดเบยน ไมลกขโมย ไมประพฤตผดในกาม เปนตน สภาพการณของการกระท าความด คอ ความเหมาะความควรตอเหตการณทเกดขนสามารถตดสนใจแกไขปญหาไดอยางเหมาะสมดวยหลกจรยธรรมทสามารถจ าแนกความถกผด สามารถสงสอนอบรมใหปฏบตตามมาตรฐานของพฤตกรรมทถกตอง มสตสมปชญญะรบผดชอบชวดตามท านองคลองธรรม มจตใจลกษณะนสยและความตงใจหรอเจตนาทดงาม (ประภาศร สหอ าไพ, 2550, หนา 23)

ความส าคญ พระพทธศาสนา หรอ ศาสนาพทธ เปนศาสนาทมพระพทธเจาเปนศาสดา มพระธรรม

ทพระพทธองคตรสสอนไวเปนหลกค าสอนส าคญ มพทธบรษท เปนชมชนของผนบถอศาสนาและศกษาปฏบตตนตามค าสงสอนของพระศาสดา และเพอสบทอดพระธรรมแหงพทธศาสนา

พระพทธศาสนาเปนศาสนาอเทวนยม และเชอในศกยภาพของมนษยวาทกคนสามารถพฒนาจตใจไปสความเปนมนษยทสมบรณไดดวยความเพยรของตน กลาวคอ พระพทธศาสนาสอนใหมนษยบนดาลชวตของตนเองดวยผลแหงการกระท าของตน มไดมาจากการออนวอนขอจากพระผเปนเจาและสงศกดสทธนอกกาย คอ ใหพงตนเอง เพอพาตวเองออกจากกองทกข มจดมงหมายคอการสอนใหมนษยหลดพนจากความทกขทงปวงในโลกดวยวธการสราง "ปญญา" ในการอยกบความทกขอยางรเทาทนตามความเปนจรง วตถประสงคสงสดของศาสนา คอ การหลดพนจากความทกขทงปวง เชนเดยวกบทพระศาสดาทรงหลดพนไดดวยก าลงสตปญญาและความเพยรของพระองคเอง ในฐานะทพระองคกทรงเปนมนษย มใชเทพเจาหรอทตของพระเจาองคใด

พระศาสดาของพระพทธศาสนา คอ พระโคตมพทธเจา หรอพระนามเดมวา เจาชาย สทธตถะ ไดทรงเรมออกเผยแผค าสอนในชมพทวป ตงแตสมยพทธกาล แตหลงการปรนพพานของพระพทธเจา พระธรรมวนยทพระองคทรงสงสอน ไดถกรวบรวมเปนหมวดหมดวยการสงคายนาพระธรรมวนยครงแรก จนมการรวบรวมขนเปนพระไตรปฎก ซงเปนหลกการส าคญทไมมการเปลยนแปลงมาตลอดของ นกายเถรวาท ทยดหลกไมยอมเปลยนแปลงค าสงสอนของพระพทธเจา แตในการสงคายนาพระธรรมวนยครงทสอง ไดเกดแนวคดทเหนตางออกไป วาธรรมวนยสามารถปรบปรงเปลยนแปลงไดตามเวลาและสถานการณเพอความอยรอดของพทธศาสนา แนวคดดงกลาวจงไดเรมกอตวและแตกสายออกเปนนกายใหมในชอของ นกายมหายาน ทงสองนกาย ไดแตกนกายยอยไปอกและเผยแพรออกไปทวดนแดนเอเชยและใกลเคยง

27

ปจจบนศาสนาพทธไดเผยแผไปทวโลก โดยมจ านวนผนบถอสวนใหญอยในทวปเอเชย ทงในเอเชยกลาง เอเชยตะวนออก และเอเชยตะวนออกเฉยงใต โดยเฉพาะในประเทศไทย ซงประชากรสวนใหญเปนพทธศาสนกชน ปจจบนพระพทธศาสนาไดมผนบถอกระจายไปทวโลก หากนบจ านวนรวมกนแลวอาจมากกวา 500 ลานคน หลกกรรม กรรม หมายถง การกระท าทประกอบดวยเจตนา การกระท าทท าดวยเจตนาด เรยก กรรมด การกระท าทท าดวยเจตนาไมด เรยก กรรมชว กรรมทงหลายทท าแลวมผล เรยกวา วบากกรรม กฎแหงกรรม หรอกฎแหงการกระท า เปนหลกธรรมทกลาวถงการกระท าและผลการกระท า ม 3 ระดบ คอ 1. ในความหมายโดยธรรมชาตทวไป มวา “ท าอยางไร ไดอยางนน” เชน “ปลกพชเชนไร ยอมไดผลเชนนน” 2. ในความหมายระดบศลธรรมทวไป มวา “ท าดไดด ท าชวไดชว” 3. ในความหมายระดบสงหรอตามหลกของอรยสจ 4 ทสอนเรองทกขและการดบทกข มวา “ถาการกระท านน มกเลสผลกดนใหกระท า เรยกวา กรรม มผลเปนความทกข แตถาปญหาผลกดนใหกระท า เรยกวา กรยา มผลเปนความไมทกข คอ เหนอกรรม หรอสนกรรม” กรรมใหผลในชวตปจจบน ม 3 ลกษณะ คอ 1. กรรมทใหผลภายในจตใจ เชน คดท าความด ยอมมจตใจสะอาด ถาคดท าความชว ยอมมจตใจตกต า มวหมอง หยาบกระดาง 2. กรรมทใหผลดานบคลกลกษณะ ความประพฤต เปนผลจากกรรมใหผลภายในจตใจ คอ เมอจตมคณภาพสงหรอต า จะแสดงออกทางบคลก อปนสยใจคอ การวางตว 3. กรรมทใหผลทางสงคม เชน ผทท าความดอาจไดรบผลตอบแทนในลกษณะทรพยสนเงนทอง เกยรตยศ หรอสขภาพรางกายสมบรณแขงแรงสวนผทท าความชวอาจถกลงโทษจากสงคมกฎหมายหรอถกลงโทษจากสงคม เชน ตดคก คนในสงคมไมยอมรบ วธปฏบตตนในการสรางกรรมดมดงน 1. มความละอายและเกรงกลวตอการท าชว 2. มสตสมปชญญะ 3. มวนย ความรบผดชอบ และซอสตยตอตนเอง 4. มความอดทน อดกลนอยางตอเนอง 5. บชาบคคลทควรบชา

28

6. คบคนทเปนมตร จากการศกษาเรองหลกกรรมท าใหเราเหนวา ผทกระท าความดยอมไดรบสงตอบแทน ทเปนผลดเสมอ ซงผลดทวานนคอ สงทดงาม สงทพงปรารถนาเปนสงตอบแทน โดยผทท าความดอาจจะไดรบผลของการกระท าดในทนทหรอไดรบผลของการท าดทเกดขนในภายหลง สวนผทท าความชวยอมไดรบผลชวตอบแทน ซงผลชวในทนคอ ส งทไมด สงเลวราย สงทไมพงปรารถนา เปนสงตอบแทน โดยผทกระท าความชวนนอาจจะไดรบผลตอบแทนในทนทหรอไดรบภายหลงกได การศกษาเรองหลกธรรม มประโยชนตอเรา ดงน 1. มความเชอทถกตอง คอ การกระท าใด ยอมไดรบผลตอบแทน เกดจากตนเองไมใช สงศกดสทธ 2. มความเชอมน คอ รบผดชอบตอการกระท าของตนเอง ไตรตรองกอนท าสงตางๆ 3. มเหตผล คอ ไมหลงเชออะไรงายๆ ไตรตรองกอนเชอพจารณาถงเหตผล เบญจธรรม

เบญจธรรม เปนหลกธรรมค าสอนของพระพทธเจาทเกยวกบขอพงปฏบต 5 ประการ แปลวา ธรรมอนงาม 5 ขอ คกบเบญจศล ซงจดเปนขอหาม แตเบญจธรรมคอ ขอปฏบต สรป ไดงายๆ กคอ เมอไมท าชวแลวกควรท าความดดวย ชวตกจะเปนสข อยางแทจรง

เบญจธรรมขอท 1 คอ ความเมตตา กรณา เมตตา ไดแก ความคดปรารถนาจะใหผอนเปนสข คนทมความสขแลวกปรารถนาจะใหผอนเปนสขบาง เชน ใหอาหาร ทรพยสนเงนทองของใชตางๆ แกผขาดแคลน กรณา ไดแก ความปรารถนาจะใหเขาปราศจากทกข เมอเหนทกขเกดแกผอนกพลอยสงสารไปดวยเมตตา เปนเหตใหเกอกลกนและกน กรณาเปนเหตใหชวยแกทกขภยของกนและกน เชน การใหความชวยเหลอแกผทชวยตนเองไมได เชนคนปวย เดก คนแก การแนะน าความรแก ผไมร การใหอภยแกผท าผดพลาด เพอใหเขามโอกาสกลบตวเปนคนด เบญจธรรมขอท 2 คอ สมมาอาชวะ สมมาอาชวะ คอการประกอบอาชพทสจรต การเลอกประกอบอาชพหารายไดมาเลยงตนเอง และ ครอบครวในทางสจรต รวมทงไมประกอบอาชพทมสวนสนบสนนใหคนท าผดศล 5

เบญจธรรมขอท 3 คอ ความสนโดษพอใจในคครองของตน ความสนโดษพอใจในคครองของตน หรอ กามสงวร คอ การส ารวมในกามมกรยา ทระมดระวงไมมกมากในกาม ยนดเฉพาะคครองของตน คนทมธรรมขอนกจะไมประพฤตผดในกาม และไมลวงละเมดคครองของผอน แยกเปน 2 อยางคอ 1. การยนดดวยภรรยาของตน (ส าหรบชาย)

29

2. ความจงรกภกดและซอสตยตอสามของตนเอง (ส าหรบหญง) เบญจธรรมขอท 4 คอ สจจะ การมวาจาสตย สจจะหรอมวาจาสตย คอ พดความจรง พดแตสงทเปนประโยชน ซอสตยตอตนเองและ

ผอน พดดวยถอยค าทไพเราะ สภาพ เมอจะพดเรองใดกใครครวญวาเหมาะสมทจะพดหรอไม เบญจธรรมขอท 5 การมสตสมปชญญะ การมสตสมปชญญะ คอ การระมดระวงตนเอง ใหมสตอยเสมอ คอ รสกตวอยเสมอวา ตนเปนใคร ก าลงท าอะไร และสามารถควบคมตนเองใหกระท าในสงนนใหส าเรจไดอยางถกตอง รจกใชปญญา คนทมธรรมะขอน จะรวาการเสพสงมนเมาเปนสงไมควร เพราะจะท าใหขาดสต จงไมเสพสราหรอสงเสพตด ไตรสกขา ไตรสกขา หมายถง ขอปฏบตทเปนหลกส าหรบฝกอบรมกาย วาจา ใจ และสตปญญาใหเจรญงอกงามยงขน เพอน าไปปฏบตดานตางๆ ใหประสบผลส าเรจ ไดแก

1. สลสกขา (ศล) หมายถง การส ารวมกาย และวาจา ใหเรยบรอย การส ารวมกาย ท าไดโดยประพฤตปฏบตในสงทด และปฏบตตนใหเรยบรอยเหมาะสม การส ารวมวาจา ท าไดโดยการพดจาสภาพ ไมพดปด ศล แบงออกเปนหลายระดบ ดงน - ศล 5 ส าหรบพทธศาสนกชนทวไป - ศล 8 ส าหรบอบาสกและอบาสกา - ศล 10 ส าหรบสามเณร - ศล 227 ส าหรบภกษ - ศล 311 ส าหรบภกษณ 2. จตตสกขา (สมาธ) หมายถง การรกษาใจใหมนคง ไมฟงซานการฝกใหจตใจมสมาธท าใหควบคมตนเองไดด มผลใหท างานส าเรจตามก าหนดไว 3. ปญญาสกขา (ปญญา) หมายถง การเขาใจ หรอรแจงในสภาพความเปนจรงตางๆ โดยอาศยเหตและผล ท าใหเกดความฉลาดรอบรและเขาใจปญหาซงชวยแกไขปญหาไดอยางถกตอง เหมาะสม และชวยใหชวตประสบความสขและความส าเรจ ซงทางเกดของปญญา แบงออกเปน 3 ทาง ดงน 1. ภาวนามยปญญา คอ ฝกอบรมเจรญปญญาใหรเทาทน เขาใจสงทงหลาย ตามความเปนจรง 2. จนตามยปญญา คอ คด ตรตรอง เพอหาเหตผล จนเกดความเขาใจ

30

3. สตมยปญญา คอ ฟงมาก อานมาก ศกษาเลาเรยน ศรทธา 4 ศรทธา หมายถง ความเชออยางมเหตผลและใชสตปญญาไตรตรองอยางรอบคอบ ซงพทธศาสนกชนพงมความเชอพนฐาน 4 ประการ ดงน

1. กมมสทธา (เชอกรรม เชอกฎแหงกรรม เชอวากรรมมอยจรง) คอ เชอวาเมอท าอะไรโดยมเจตนา คอ จงใจท าทงร ยอมเปนกรรม คอ เปนความชวความดมขนในตนเอง เปนเหตกอใหเกดผลดผลรายสบเนองตอไป การกระท าไมวางเปลา และ เชอวาผลทตองการนนจะส าเรจไดดวยการกระท า มใชดวยการออนวอนหรอนอนคอยโชค เปนตน

2. วปากสทธา (เชอวบาก เชอผลของกรรม เชอวาผลของกรรมมจรง) คอ เชอวากรรมทท าแลวตองมผล และผลตองมเหต ผลดเกดจากกรรมด ผลชว เกดจากกรรมชว

3. กมมสสกตาสทธา (เชอวาสตวมกรรมเปนของตนเอง) คอ เชอวาแตละคนเปนเจาของแหงกรรม จะตองรบผดชอบและรบผลกรรมทตน ไดท าไว

4. ตถาคตโพธสทธา (เชอความตรสรของพระพทธเจา) คอ เชอมนในองคพระตถาคตวา ทรงเปนพระสมมาสมพทธเจาทรงคณทง 9 ตรสธรรมและบญญตวนยไวดวยด และทรงแสดงใหเหนวามนษยทกคนสามารถเขาถงความจรง อนประเสรฐไดดวยการฝกฝนตนดวยด อบายมข 6 อบายมข คอ หนทางแหงความเสอม เปนหนทางทท าใหเกดความเดอดรอนและ ความพนาศ และเปนเหตของความสญสน ท าลายทรพยสมบตทงหมด มการกระท า 6 อยาง ดงน 1. ตดสราและของมนเมา ท าใหเสยทรพย เกดการทะเลาะววาท ปญญาเสอมลง 2. ชอบเทยวกลางคน ท าใหไมรกษาตนเอง ครอบครว และทรพยสมบต 3. ชอบเทยวดการละเลน เชน ดนตร ล เก ท าให ท าใหการงานเสยหาย เพราะเสยเวลาไปดการละเลนตางๆ 4. ตดการพนน ท าใหทรพยหมดไป ไมมใครอยากไดเปนคครอง 5. คบคนชวเปนมตร ท าให จะกลายเปนคนชวไปดวย 6. เกยจครานท าการงาน ท าใหจะเปนคนทยกเหตตางๆ เชน หนาวนก รอนนก หวนก มาอางเพอจะไมท างาน

31

การวดผลสมฤทธทางการเรยน ความหมายของผลสมฤทธทางการเรยน ผลสมฤทธทางการเรยน หมายถง ความร ความเขาใจ ความสามารถ และทกษะทางดานวชาการ รวมทงสมรรถภาพทางสมองและ มวลประสบการณทงปวง ทเดกไดรบการเรยนการสอน ท าใหเกดการเปลยนแปลงพฤตกรรม ในดานตางๆ ซงแสดงใหเหนไดดวยคะแนนจากแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน (พวงรตน ทวรตน, 2530, หนา 29) จดมงหมายของการวดผลสมฤทธ การวดผลสมฤทธ เปนการตรวจสอบระดบความสามารถของสมรรถภาพทางสมองของบคคลวา เรยนรแลวรอะไรบาง และมความสามารถ ในดานใด มากนอยเพยงใด เชน มพฤตกรรมดานความร ความจ า ความเขาใจ การน า ไปใช การวเคราะห การสงเคราะห และการประเมนคามากนอยอยระดบใด นนคอ การวดผลสมฤทธ เปนการตรวจสอบพฤตกรรมของผเรยนในดานพทธพสย นนเอง ซงเปนการวด 2 องคประกอบ ตามจดมงหมายและลกษณะของวชาการทเรยน คอ (พวงรตน ทวรตน, 2530, หนา 29-30) 1. การวดดานปฏบต เปนการตรวจสอบความรความสามารถทางการปฏบตโดยใหผเรยนไดปฏบตจรงใหเปนผลงานปรากฏออกมาทสงเกตและวดได เชน วชา ศลปศกษา พลศกษา การชาง เปนตน การวดแบบนจงตองวดโดยใช “ขอสอบภาคปฏบต” ซงการประเมนผลจะพจารณาทวธปฏบตและผลงานทปฏบต 2. การวดดานเนอหา เปนการตรวจสอบความรความสามารถเกยวกบเนอหารวมทงพฤตกรรมความสามารถในดานตางๆ อนเปนผลงานจากการเรยนการสอน มวธการสอบวดได 2 ลกษณะ คอ 2.1 การสอบปากเปลา การสอบแบบนมกจะท าโดยรายบคคล ซงเปนการสอบ ทตองการดผลเฉพาะอยาง เชน การสอบอานหนงสอ การสอบสมภาษณ ซงตองการดการใชถอยค าในการตอบค าถาม รวมทงการแสดงความคดเหนและบคลกภาพตางๆ เชน การสอบปรญญานพนธ ซงตองการวดความร ความเขาใจในเรองทท า และค าถามกสามารถเปลยนแปลงหรอเพมเตมไดตามทตองการ 2.2 การสอบแบบใหเขยนตอบ เปนการสอบวดทใหผสอบเขยนเปนตวหนงสอตอบซงมรปแบบตอบอย 2 แบบ คอ 2.2.1 แบบไมจ ากดค าตอบ ซงไดแก การสอบวดทใชขอสอบแบบอตนยหรอความเรยง 2.2.2 แบบจ ากดค าตอบ ซงเปนการสอบทก าหนดขอบเขตของค าถาม ทจะใหตอบ หรอก าหนดค าตอบทใหเลอก

32

การวดผลสมฤทธทางการเรยนเปนการวดพฤตกรรม 3 กลมพฤตกรรมดวยกน คอ 1. พฤตกรรมการเรยนรดานพทธพสย เปนพฤตกรรมทแสดงออกถงความสามารถและความคด รวมทงการแกปญหาเกยวกบสงตางๆ อนเปนผลจากการเรยนการสอน ซงพฤตกรรมดานความรและความคด ประกอบดวยพฤตกรรมยอย 6 ขนตอนดงตอไปน 1.1 ความร ความจ า หมายถง ความสามารถของบคคลทจะรกษาไว ซงเรองราวตางๆ ทไดรบจากการเรยนการสอนและประสบการณตางๆ รวมทงสงทสมผสกบประสบการณนนและสามารถถายทอดออกมาไดถกตอง 1.2 ความเขาใจ หมายถง ความสามารถในการแปลความ ตความและสรปความเกยวกบสงทไดพบ ซงเปนเรองราวและเหตการณตางๆ ทไดรบรและสามารถสอความเขาใจทตนมอยนนไปสผอนไดอยางถกตอง 1.3 การน าไปใช หมายถง ความสามารถในการน าความร ทฤษฎ หลกการ กฎเกณฑ และวธการตางๆ ซงไดรบจากการเรยนรไปใชแกปญหาในสถานการณจรงในชวตประจ าวน หรอสถานการณใหมทคลายคลงกนไดอยางถกตองเหมาะสม 1.4 การวเคราะห หมายถง ความสามารถในการจ าแนกเรองราว ขอเทจจรงหรอเหตการณใดๆ ออกเปนสวนยอยๆ และสามารถบอกไดวาสวนยอยๆ นนแตละสวนส าคญอยางไรสวนใดส าคญทสด แตละสวนมความสมพนธกนอยางไรและมหลกการใดรวมกนอย 1.5 การสงเคราะห หมายถง ความสามารถในการผสมผสานสวนยอยๆ เขาดวยกนใหเปนสวนใหญ ท าใหไดผลผลตทแปลกใหมและดไปไปกวาเดม พฤตกรรมดานนเนนใหเกดความคดสรางสรรคสงใหม สรป พฤตกรรมการเรยนรดานพทธพสย คอ พฤตกรรมยอยดานความร ความจ า เปนพฤตกรรมทมระดบต าทสด ถอเปนพฤตกรรมขนพนฐาน สวนพฤตกรรมยอยดานความเขาใจ การน าไปใช การวเคราะห การสงเคราะห และการประเมนคาเปนพฤตกรรมสงกวาความร ความจ า คอ เปนการพฒนาใหเกดความคด 2. พฤตกรรมการเรยนดานจตพสย เปนพฤตกรรมทแสดงออกถงการเปลยนแปลงทางดานจตใจ เจตคต ความสนใจ ความชนชมของบคคลตอสงตางๆ ประกอบดวยพฤตกรรมยอย 5 ขน ดงน 2.1 การรบร เปนความสามารถในการฉบไวตอการรบรสงเราตางๆ ไดมากในเวลาจ ากด

33

2.2 การตอบสนอง เปนพฤตกรรมทแสดงออกในการตอบสนองตอสงเราในลกษณะของความยนยอม เตมใจและพอใจ 2.3 การสรางคณคาหรอคานยม เปนพฤตกรรมทแสดงออกถงความรส านกในคณคาของสงตางๆ จนเกดการยอมรบ และเชอถอในสงนน 2.4 การจดระบบคณคาหรอคานยม เปนการน าคานยมมาจดใหเปนระบบโดยอาศยกระบวนการจดพวกหาความสมพนธ และก าหนดคานยมทเดน และส าคญแลวน ากระบวนนนมาสรางระบบคานยมทเหมาะสมกบเหตการณตางๆ ตอไป 2.5 การสรางลกษณะนสย เปนความสามารถในการจดระบบคานยมทบคคลยดถออย จนสามารถควบคมพฤตกรรมและท าใหเกดบรณาการทางความเชอ ความคด เจตคตและกอใหเกดพฤตกรรมทเปนลกษณะนสยประจ าตวของบคคลแตละคน 3. พฤตกรรมการเรยนรดานทกษะพสย เปนพฤตกรรมทแสดงถงความสามารถ ในการใชกลไกทางกายและทางสมองไดสมพนธกนจนสามารถใชสวนตางๆ ของรางกายท างานอยางมจดหมาย ซงแบงออกเปนพฤตกรรมยอยๆ 7 ขน ดงน 3.1 การรบร เปนการรบรโดยประสานสมผสเกยวกบรปธรรม เชน วตถสงของนามธรรม เชน คณสมบตหรอความสมพนธ 3.2 การเตรยมพรอม เปนความพรอมทงทางใจ ความพรอมทางกายและความพรอมทางอารมณ 3.3 การเลยนแบบ เปนการท าตามหรอเลยนแบบ 3.4 การปฏบตได เปนพฤตกรรมตอบสนองทพฒนาจนเปนนสย 3.5 การตอบสนองทซบซอน เปนการแสดงออกทซบซอนตามกระบวนการปฏบตอยางไมลงเล และเปนไปโดยอตโนมต 3.6 การดดแปลง เปนขนททดลองหาวธอนมาปฏบตหลงจากทไดปฏบตว ธเดม จนช านาญแลว เพอเพมประสทธภาพใหมากขน 3.7 การรเรม เปนการประยกตสงทไดดดแปลงแลว เพอใหเกดสงใหมขนประเภทของการทดลองผลสมฤทธ การทดสอบผลสมฤทธทางการเรยน สามารถกระท าได 2 ลกษณะ คอ (พวงรตน ทวรตน, 2530, หนา 30-32) 3.7.1 การทดสอบแบบองกลมหรอการวดผลแบบองกลมเปนการทดสอบหรอการสอบวดทเกดจากแนวความเชอ ในเรองความแตกตางระหวางบคคล ทวาความสามารถของบคคลใดๆ ในเรองใดนนไมเทากน บางคนมความสามารถเดน บางคนมความสามารถดอยและ

34

สวนใหญจะมความสามารถปานกลาง การกระจายความสามารถของบคคล ถาน ามาเขยนกราฟจะมลกษณะคลายๆ โคงรประฆงหรอทเรยกวา “โคงปกต” ดงนนการทดสอบแบบนจงยดคนสวนใหญเปนหลกในการเปรยบเทยบ โดยพจารณาคะแนนผลการสอบของบคคลเทยบกบคนอนๆ ในกลมคะแนนจะมความหมายกตอเมอน าไปเปรยบเทยบกบคะแนนของบคคลอนทสอบดวยขอสอบฉบบเดยวกน จดมงหมายของการทดสอบแบบน กเพอจะกระจายบคคลทงสองกลมไปตามความสามารถของแตละบคคล กลาวคอ คนทมความสามารถสงจะไดคะแนนสง คนทมความสามารถดอยกวากจะคะแนนลดหลนลงมาถงคะแนนต าสด 3.7.2 การทดสอบแบบองเกณฑ หรอการวดผลแบบองเกณฑ ยดความเชอ ในเรองการเรยนเพอรอบร กลาวคอ ยดหลกการวาในการเรยนการสอนนนจะตองมงสงเสรมใหผเรยนทงหมดเกอบทงหมดประสบความส าเรจในการเรยน แมวาผเรยนจะมลกษณะแตกตางกน กตามแตทกคนไดรบการสงเสรมใหพฒนาไปถงขดความสามารถสงสดของตน โดยอาจใชเวลาแตกตางกนในแตละบคคลเทยบกบเกณฑทตงไว ไมไดน าการผลการสอบไปเปรยบเทยบกบบคคลอนๆ ในกลมความส าคญของการทดสอบน จงอยทการก าหนดเกณฑเปนส าคญ เกณฑ หมายถงการตรวจสอบดวาใครเรยนไดถงเกณฑและใครยงเรยนไมถงเกณฑและใครยงเรยนไมถงเกณฑ ควรไดรบการปรบปรงแกไข ตอไป เชน อาจใหมการเรยนซอมเสรม เปนตน ประโยชนของแบบทดสอบผลสมฤทธทางการเรยน มดงน 1. ใชส ารวจทวไปเกยวกบต าแหนงการเรยนในโรงเรยน เมอเปรยบเทยบกบเกณฑปกตท าใหเขาใจนกเรยนไดดขน 2. ใชแนะแนวและประเมนคาเกยวกบการสอบได สอบตกของแตละบคคล จดออนและจดเดนของแตละบคคล การสอนซอมเสรมใหกบนกเรยนฉลาด และนกเรยนทตองการ ความชวยเหลอ การปรบปรงการสอน 3. ใชจดกลมนกเรยนเพอประโยชนในการจดการเรยนการสอน 4. ชวยในการวจยทางการศกษา เปรยบเทยบผลการเรยนในวชาทสอนแตกตางกน โดยใชแบบทดสอบมาตรฐานเปนเครองมอวด 4. คณลกษณะของขอสอบทด การไดทราบคณลกษณะทดของขอสอบจะท าใหสามารถสรางขอสอบไดดอยางมคณภาพ ซงคณลกษณะทดม 10 ประการ คอ (วเชยร เกตสงห, 2517, หนา 27-30 และ ชวาล แพรตกล, 2516, หนา 123-138) 4.1 มความเท ย งตรง หมายถ ง คณลกษณะของขอสอบท สามารถวดไ ด ตรงจดมงหมายทตงไว ความเทยงตรงนจ าแนกออกเปนหลายชนด คอ

35

4.1.1 ความเทยงตรงตามเนอหา คอ ขอสอบทมค าถามสอดคลองตรงตามเนอหา ในหลกสตร 4.1.2 เทยงตรงตามโครงสราง หมายถง ลกษณะของขอสอบทวดสมรรถภาพ ความ เปนจรงของสมองดานตางๆ ตรงตามทไดก าหนดไวในหลกสตร 4.1.3 ความเท ยงตรงตามสภาพ หมายถ ง ลกษณะของขอสอบท วดไ ด ตรงสมรรถภาพความเปนจรงของเดกในขณะนน 4.1.4 ความเทยงตรงเชงพยากรณ คอ ขอสอบทวดและท านายไววาเดกคนใด จะเรยนวชาอะไรดเพยงไรในอนาคต 4.2 มความเชอมน หมายถง แบบทดสอบทสามารถวดไดแนนอนไมเปลยนแปลง การวดครงแรกเปนอยางไร เมอวดซ าอกผลการวดกยงคงเหมอนเดม 4.3 มอ านาจจ าแนก คอ สามารถจ าแนกเดกเกง-ออนได เมอทดสอบแลวบอกไดวาใครเกง ใครออน อยางไร คอ เมอทดสอบแลวปรากฏวาเดกเกงมกท าถกและเดกออนมกท าผดสามารถแยกเดกไดตรงสภาพความเปนจรง 4.4 มความเปนปรนย ขอสอบทมความเปนปรนยมคณสมบต 3 ประการ คอ 4.4.1 มความชดเจนในความหมายของค าถาม ทกคนอานแลวเขาใจตรงกน วาถามอะไร 4.4.2 มความคงทในการตรวจใหคะแนน คอ ใหใครตรวจไดคะแนนเหมอนกน 4.4.3 มความแจมชดในการแปลความหมายของคะแนน คอ ตองแปลคะแนน ทไดเปนอยางเดยวกน เพอประโยชนในการเปรยบเทยบ 4.5 มประสทธภาพ คอ คณสมบตทแสดงถงการประหยด เชน ลงทนนอย มราคาถกงายในการด าเนนการสอบ พมพชด อานงาย และใหผลในการสอบวดทเทยงตรงและเชอถอได เปนตน 4.6 มการวดลกซง หมายถง ขอสอบทถามครอบคลมพฤตกรรมหลายๆ ดาน เชน มค าถามวดความเขาใจ การน าไปใช การวเคราะห สงเคราะห และการประเมนคา ไมถามเพยงแตพฤตกรรมดานความร ความจ า ตามต าราเพยงอยางเดยว เปนตน 4.7 มความยตธรรม หมายถง ขอความของขอสอบตองไมมชองทางแนะใหเดกฉลาด ใชไหวพรบในการเดาไดถก หรอ ไมเปดโอกาสใหเดกเกยจครานตอบได คอ ตองเปนขอสอบ ทไมล าเอยงตอกลมหนงกลมใดโดยเฉพาะ

36

4.8 มความเฉพาะเจาะจง คอ ค าถามตองชดเจน ไมคลมเครอ ไมถามหลายแง หลายมม 4.9 มความยากงายพอเหมาะ ไมยากหรองายเกนไป ถามขอยากกควรมของาย เปนการทดแทนโดยยดหลกวาเมอดรวมๆ หรอโดยเฉลยแลวมความยากปานกลาง 4.10 มการกระตนยวย โดยจดขอสอบงายๆ ไวในตอนแรก แลวจงคอยๆ ถาม ใหยากขนตามล าดบ เปนการเราใหเดกเกดความพยายามทจะท าขอสอบใหไดทงหมด 5. กระบวนการสรางแบบทดสอบ วดผลสมฤทธ ในการปฏบ ตงานใดกตาม หากผปฏบตทราบกระบวนการท างานวามขนตอนอยางไร และปฏบตไปตามขนตอนเหลานน จงท าใหสามารถด าเนนการไปตามเปาหมายไดในเรองการสรางแบบทดสอบวดผลสมฤทธ หากผสรางทราบขนตอนในการสรางและปฏบตตามขนตอนจะท าใหสามารถสรางขอสอบได อยางมประสทธภาพ (พวงรตน ทวรตน, 2530, หนา 47-52 อางองใน Rose, 1954, p. 103) ไดกลาวถงขนตอนในการสรางขอสอบ 4 ขน คอ 5.1 ขนวางแผนสงทควรปฏบตในการวางแผนสรางขอสอบ คอ 5.1.1 ก าหนดจดมงหมายในการสรางขอสอบทกครงตองก าหนดจดมงหมาย ใหชดเจนและแนนอนวาเพอวตถประสงคใด 5.1.2 ก าหนดเนอหาและพฤตกรรมทตองการวดในขนนหาก าหนดขอบขายของเนอหาพฤตกรรมทออกขอสอบไดเหมาะสม กจะชวยใหขอสอบมความเทยงตรง 5.1.3 ก าหนดชนดและรปแบบของขอสอบ ในการสอบวดตองเลอกใชชนดและรปแบบของขอสอบใหเหมาะสม 5.1.4 ก าหนดสวนประกอบอนๆ ทจ าเปนในการออกขอสอบและในการเลอกขอสอบคอ การก าหนดเวลาในการสรางขอสอบ บคลากรในการสรางขอสอบ จ านวนขอของขอสอบเวลาในการทดสอบ วธการตรวจ วธตรวจและใหคะแนน เปนตน 5.2 ขนเตรยมงาน เปนการเตรยมสงเอออ านวยตอการสรางขอสอบ ไดแก หลกสตรหนงสอแบบเรยน ท าการวเคราะหหลกสตร อปกรณในการพมพ การอดส าเนา ฯลฯ 5.3 ขนลงมอปฏบต เปนขนลงมอเขยนขอสอบ ในกรณการสรางขอสอบนนท าในรปคณะกรรมการ คณะกรรมการแบงงานกนเขยนขอสอบ แลวนดหมายหรอมาประชมวเคราะหขอสอบทสรางขน 5.4 ขนประเมนหรอตรวจสอบคณภาพ มวตถประสงคเพอน าผลไปปรบปรงขอสอบ มขนตอนดงน

37

5.4.1 ขนประเมนเบองตน คอ การวจารณขอสอบ โดยพจารณาในประเดนตอไปน 5.4.1.1 ขอค าถามวด วดในสงทตองการวดหรอไป 5.4.1.2 ขอค าถามชดเจนเขาใจตรงกนหรอไม 5.4.1.3 ขอค าถามมค าตอบทแนนอนเพยงค าตอบเดยวหรอไม 5.4.1.4 ขอค าถามในภาษารดกม เหมาะสมกบระดบชนของนกเรยนหรอไมในกรณเปนขอสอบเลอกตอบ พจารณาวาตวลวงเหมาะสมหรอไม เชน เรยงล าดบเนอหาเรยงจากงายไปหายาก และการเรยงตวเลอกใหมแตละขอเหมาะสมสวยงามหรอไม เปนตน 5.4.2 ขนตรวจสอบคณภาพ หลงการทดสอบ ขอสอบทผานการวจารณ และปรบปรงแกไขแลวน าไปพมพเพอน าไปทดลอง (Try Out) เมอน าไปทดลองแลวน ามาตรวจ ใหคะแนนและตรวจสอบคณภาพโดยพจารณาในเรองตอไปน 5.4.2.1 ความยากงายของขอสอบ 5.4.2.2 อ านาจจ าแนกของขอสอบ 5.4.2.3 คาความเทยง 5.4.2.4 หาคาสถตพนฐานของขอสอบ ไดแก คาเฉลย สรปไดวา ผลสมฤทธทางการเรยนเปนพฤตกรรมหรอความสามารถของบคคลทเกดจากการเรยนการสอน เปนพฤตกรรมทพฒนามาจากการฝกอบรมสงสอนโดยตรง อนประกอบดวยพฤตกรรม 6 ประการ คอ ความร ความจ า ความเขาใจ การน าไปใช การวเคราะห การสงเคราะห และการประเมนคา ดงนน ในการจดการเรยนการสอน และการวดผลสมฤทธทางการเรยนควรใหครอบคลมพฤตกรรม ทง 6 ดาน ความพงพอใจ ความหมายของความพงพอใจ ความพงพอใจเปนปจจยทส าคญประการหนงทมผลตอความส าเรจของงานทบรรลเปาหมายทวางไวอยางมประสทธภาพ อนเปนผลจากการไดรบการตอบสนองตอแรงจงใจ หรอความตองการของแตละบคคลในแนวทางทเขาประสงค ความพงพอใจโดยทวไปตรงกบค า ในภาษาองกฤษวา Satisfaction และยงมผใหความหมายค าวา “ความพงพอใจ” พอสรปไดดงน คณต ดวงหสด (2537) ใหความหมายไววา เปนความรสกชอบ หรอพอใจของบคคลทมตอการท างานและองคประกอบหรอสงจงใจอนๆ ถางานทท าหรอองคประกอบเหลานน ตอบสนอง

38

ความตองการของบคคลได บคคลนนจะเกดความพงพอใจในงานขน จะอทศเวลาและกาย แรงใจ รวมทงสตปญญาใหแกงานของตนใหบรรลวตถประสงคอยางมคณภาพ Gillmer (1965, หนา 254-255 อางองใน เพญแข ชอมณ, 2544, หนา 6) ไดใหความหมายไววาผลของเจตคตตางๆ ของบคคลทมตอองคกร องคประกอบของแรงงาน และมสวนสมพนธกบลกษณะงานและสภาพแวดลอมในการท างานซงความพงพอใจนนไดแก ความรสก มความส าเรจในผลงาน ความรสก วาไดรบการยกยองนบถอ และความรสกวามความกาวหนา ในการปฏบตงาน Morse (1955, อางองใน สนต ธรรมชาต, หนา 24) ไดกลาววา ความพงพอใจในงาน หมายถง ทกสงทกอยางทลดความตงเครยดของผท างานใหนอยลง ถามความตงเครยดมากกจะเกดความไมพงพอใจในการท างาน ความตงเครยดเปนผลรวมจากความตองการของมนษย เมอคราวใดความตองการไดรบการตอบสนองกจะท าใหความเครยดนอยลง ซงเปนผลท าใหเกดความพงพอใจ จากค านยามของ Morse ท าใหมนกวชาการอกหลายทานไดใหความหมาย ไปในทศทางทคลายคลงกน โดยเนนวาความพงพอใจเกดจากการไดรบการตอบสนอง เชน Hoy and Miskel กลาววา ความพงพอใจเปนความรสกทดตองานซงมกเกยวของกบคณคาและความตองการของบคคลดวย Dessler อธบายความพงพอใจวาเปนระดบความรสกตองานเพอความตองการทส าคญของคนเรา เชน ความมสขภาพด มความมนคง มความสมบรณพนสข มพวกพอง มคนยกยองตางๆ เหลานไดรบการตอบสนองแลวท าใหมผลตองาน Silmer (1984, 230 อางองใน ประภาภรณ สรปภา, 2544, หนา 9) กลาวไววา ความ พงพอใจเปนระดบขนตอนความรสกในทางบวกหรอทางลบของคนทมลกษณะตางๆ ของงานรวมทงงานทไดรบมอบหมาย การจดระบบงานและความสมพนธกบเพอนรวมงาน Strauss (1980, อางองใน เพญแข ชอมณ, 2544, หนา 7) ไดใหความหมายความ พงพอใจไววา ความพงพอใจหมายถงความรสกพอใจในงานทท าเตมใจทจะปฏบตงานนนใหบรรลวตถประสงคขององคกร คนจะรสกพอใจในงานทท าเมองานนนใหผลประโยชนทงดานวตถและดานจตใจ ซงสามารถตอบสนองความตองการพนฐานของเขาได ในการศกษาเกยวกบความพงพอใจนน โดยทวไปนยมศกษากนในสองมต คอ มตความพงพอใจของผปฏบตงานและมตความพงพอใจในการรบบรการ ในการศกษาครงนเปนการศกษาในรปแบบผรบบรการ ซงมนกการศกษาไดใหความหมายไว ดงน Oskamps (1984, อางองใน ประภาภรณ สรปภา, 2544, หนา 11) ไดกลาวไววา ความพงพอใจมความหมายอย 3 นย คอ

39

1. ความพงพอใจ หมายถง สภาพการณการทผลการปฏบตจรงไดเปนไปตามทบคคลคาดหวงไว 2. ความพงพอใจ หมายถง ระดบของความส าเรจทเปนไปตามความตองการ 3. ความพงพอใจ หมายถง งานทไดตอบสนองตอคณคาของบคคล จากความหมายทกลาวมาทงหมดขางตนผวจยสรปไดวา “ความพงพอใจ” หมายถง ความรสกทเปนการยอมรบ ความรสกชอบ ความรสกทยนดกบการปฏบตงาน ทงการใหบรการและการรบบรการในทกสถานการณ ทกสถานท แนวคดและทฤษฎทเกยวของกบความพงพอใจ Bemard (1968, อางองใน อ านวย บญศร, 2531) ไดกลาววา สงจงใจทใชเปนเครองกระตนบคคลใหเกดความพงพอใจในงานไว 8 ประการ คอ 1. สงจงใจทเปนวตถ ไดแก เงน สงของ หรอสภาวะทางกายทใหแกผปฏบตงานเปนการตอบแทน ชดเชย หรอเปนรางวลทเขาไดปฏบตงานใหแกหนวยงานนนมาเปนอยางด 2. สงจงใจทเปนโอกาสของบคคลทมใชวตถ เปนสงจงใจส าคญทชวยสงเสรมความรวมมอในการท างานมากกวารางวลทเปนวตถ เพราะสงจงใจทเปนโอกาสนบคลากรจะไดรบแตกตางกน เชน เกยรตภม การใชสารพษพเศษ เปนตน 3. สภาพทางกายทพงปรารถนา หมายถง สงแวดลอมในการปฏบตงาน ไดแก สถานทท างาน เครองมอการท างาน สงอ านวยความสะดวกในการท างานตางๆ ซงเปนสงอนกอใหเกดความสขทางกายในการท างาน 4. ผลประโยชนทางอดมคต หมายถง สมรรถภาพของหนวยงานทสนองความตองการของบคคลดานความภาคภมใจทไดแสดงฝมอ การไดมโอกาสชวยเหลอครอบครวตนเองและผ อนทงไดแสดงความภกดตอหนวยงาน 5. ความดงดดใจในสงคม หมายถง ความสมพนธฉนทมตร ถาความสมพนธเปนไปดวยดจะท าใหเกดความผกพนและความพอใจทจะรวมงานกบหนวยงาน 6. การปรบสภาพการท างานใหเหมาะสมกบวธการและทศนคตของบคคล หมายถง การปรบปรงต าแหนงวธการท างานใหสอดคลองกบความสามารถของบคลากร 7. โอกาสทจะรวมมอในการท างาน หมายถง การเปดโอกาสใหบคลากรรสกวาม สวนรวมในงานเปนบคคลส าคญคนหนงของหนวยงาน มความรสกเทาเทยมกนในหมผรวมงานและมก าลงใจในการปฏบตงาน 8. สภาพของการอยรวมกน หมายถง ความพอใจของบคคลในดานสงคมหรอความมนคงในการท างาน

40

Herzbrg (1959, อางองใน เพญแข ชอมณ, 2544, หนา 19) ไดศกษาทดลองเกยวกบการจงใจในการท างานโดยการสมภาษณวศวกรในเมองพทสเบอรก ประเทศสหรฐอเมรกา ผลการศกษาทดลอง สรปไดวา สาเหตทท าใหวศวกรและนกบญชเกดความพงพอใจและ ไมพงพอใจในการท างานนนมสององคประกอบ คอ

1. องคประกอบกระตน (Motivation Factors) หรอปจจยจงใจ มลกษณะสมพนธกบเรองของงานโดยตรง เปนสงทจงใจบคคลใหมความตงใจในการท างานและเกดความพอใจในการท างาน ปจจยนไดแก 1.1 ความส าเรจของงาน หมายถง การทบคคลสามารถท างานไดเสรจสนและประสบผลส าเรจ 1.2 การไดการยอมรบนบถอ หมายถง การทบคคลไดรบการยอมรบนบถอไมวา จากกลมเพอน ผบงคบบญชา หรอจากกลมบคคลอน 1.3 ลกษณะของงาน หมายถง ความรสกทดหรอไมดของบคคลทมตอลกษณะ ของงาน 1.4 ความรบผดชอบ หมายถง ความพงพอใจทเกดขนจากการทไดรบการมอบหมายใหรบผดชอบงานใหมๆ และมอ านาจรบผดชอบอยางเตมท 1.5 ความกาวหนาในต าแหนงหนาทการงาน หมายถง การเปลยนแปลงในสถานะหรอต าแหนงของบคลากรในองคกร

2. องคประกอบค าจน (Hygine Factors) หรอปจจยค าจน เปนปจจยทเกยวของกบสงแวดลอมในการท างานหรอสวนประกอบของงาน ท าหนาทปองกนไมใหคนเกดความไมพงพอใจในการท างาน กลาวคอ หากขาดปจจยเหลานจะท าใหเกดความไมพงพอใจในการท างานแตแมวาจะมปจจยเหลานอยกไมอาจยนยนไดวาเปนสงจงใจของผปฏบตงาน ปจจยนไดแก 2.1 เงนเดอน หมายถง ความพงพอใจและไมพงพอใจในเงนเดอนหรอ อตราการ เพมเงนเดอน 2.2 โอกาสทจะไดรบความกาวหนาในอนาคตนอกจากจะหมายถง การทบคคลไดรบการแตงตงโยกยายต าแหนงภายในองคกรแลว ยงหมายถงสถานการณทบคคลสามารถไดรบความกาวหนาในทกษะหรอวชาชพของเขา ดงนนจงหมายถงการทบคคลไดรบสงใหมๆ ในการเพมพนทกษะทชวยเออตอวชาชพของเขา 2.3 ความสมพนธกบผใตบงคบบญชา หมายถง การตดตอไมวาจะเปนกรยาหรอวาจาทแสดงถงความสมพนธอนดตอกน

41

2.4 สถานะของอาชพ หมายถง ลกษณะของงานหรอสถานะทเปนองคประกอบท าใหบคคลเกดความรสกตองาน เชน การมรถประจ าต าแหนง เปนตน 2.5 ความสมพนธกบผบงคบบญชา หมายถง การตดตอพบปะกน โดยกรยาหรอวาจาแตมไดรวมถงการยอมรบนบถอ 2.6 นโยบายและการบรหารงานขององคกร หมายถง การจดการและการบรหารงานขององคกร 2.7 ความสมพนธกบเพอนรวมงาน 2.8 สถานภาพการท างาน ไดแก สถานภาพทางกายภาพทเออตอความเปนสข ในการท างาน 2.9 ความเปนสวนตว หมายถง สถานการณซงลกษณะบางประการของงานสงผลตอชวตสวนตวในลกษณะของผลงานนนเปนองคประกอบหนงทท าใหบคคลมความรสกอยางใดอยางหนงตองานของเขา 2.10 ความมนคงในงาน หมายถง ความรสกของบคคลทมความมนคงของงาน ความมนคงในองคกร 2.11 วธการปกครองบงคบบญชา หมายถง ความรความสามารถของผบงคบบญชาในการด าเนนงานหรอความยตธรรมในการบรหารงาน

สรปไดวา ปจจยจงใจเปนปจจยทกอใหเกดความพงพอใจในการปฏบตงาน สวนปจจยค าจนเปนปจจยทปองกนไมใหบคคลเกดความเบอหนายหรอรสกไมพอใจในการท างานซงทฤษฎสององคประกอบของ Herzbrg นเชอวาการสนองความตองการของมนษยแบงเปน 2 องคประกอบ คอ องคประกอบท 1 หรอปจจยจงใจทสรางความพงพอใจ เปนความตองการขนสง ประกอบดวยลกษณะงาน ความส าเรจของงาน การยอมรบนบถอ การไดรบการยกยองและสถานภาพ สวนองคประกอบท 2 หรอปจจยค าจน หรอองคประกอบทสรางความไมพงพอใจ เปนความตองการขนต า ประกอบดวยสภาพการท างาน การบงคบบญชา ความสมพนธระหวางบคคล นโยบายและการบรหารงาน ความมนคงในงานและเงนเดอน ไมเปนการสรางเสรมบคคลใหปฏบตดขนแตตองด ารงรกษาไวเพอความพงพอใจในขนสงตอไป

42

งานวจยทเกยวของ งานวจยในประเทศ วรรณา มวงทอง และคณะ (2547) ไดศกษาเรอง การพฒนาหนงสออานเพมเตม เรอง

“ค าขวญจงหวดพจตร” ส าหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 4 ผลการวจยปรากฏวา หนงสออานเพมเตม เรอง “ค าขวญจงหวดพจตร” มประสทธภาพ 83.12/87.22 และผลสมฤทธทางการเรยนหลงการอานหนงสออานเพมเตม เรอง “ค าขวญจงหวดพจตร” สงกวากอนการอานอยาง มนยส าคญทางสถตทระดบ .01 กงษร เปาวลย และคณะ (2547) ไดศกษาเรอง การพฒนาหนงสออานเพมเตม เรองหลกธรรมทางพระพทธศาสนา ส าหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 2 ผลการวจยปรากฏวา หนงสออานเพมเตม เรองหลกธรรมทางพระพทธศาสนา มประสทธภาพ 82.31/88.17 และผลสมฤทธทางการเรยนหลงการอานหนงสออานเพมเตม เรองหลกธรรมทางพระพทธศาสนาสงอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.01 นกเรยนมพฤตกรรมตามหลกธรรมทางพระพทธศาสนาของนกเรยนทเรยนดวยหนงสออานเพมเตม มพฤตกรรมอยในระดบมาก รตนา แสงเกษม และคณะ (2548) ไดศกษาเรอง การพฒนาการอานหนงสออานเพมเตมเรอง “ค าขวญจงหวดพษณโลก” ส าหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ผลการวจยปรากฏวา หนงสออานเพมเตม เรอง “ค าขวญจงหวดพษณโลก” ส าหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ทสรางขนมามประสทธภาพ 84.84/85.93 และผลสมฤทธทางการเรยนสงกวากอนเรยนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.01 นกเรยนมความพงพอใจตอหนงสออานเพมเตมเรอง “ค าขวญจงหวดพษณโลก” ส าหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ภาพรวมอยในระดบมากทสด คะนงนจ ไชยชโย, ทพวรรณ เกดอวม, นสานาถ ดเทดเกยรต (2549) ไดศกษา เรอง พฒนาการอานหนงสออานเพมเตมเรอง “ค าขวญจงหวดก าแพงเพชร” โดยใชแนวคดเสนเลาเรอง กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม ชนมธยมศกษาปท 1 ผลการวจยพบวา หนงสออานเพมเตมเรอง “ค าขวญจงหวดก าแพงเพชร”มประสทธภาพ 84.00/85.83 และผลสมฤทธทางการเรยนหลงการอานหนงสออานเพมเตมสงกวากอนการอานอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.01 นกเรยนมความพงพอใจตอหนงสออานเพมเตมเรอง “ค าขวญจงหวดก าแพงเพชร” ภาพรวมอยในระดบมากทสด จฑารตน อวมแกว , ฉว มผง , อมรรตน แสงนาค (2551) ไดศกษา เรอง การพฒนาหนงสออานเพมเตมดวยบทรอยกรองเรอง “รจกเมองพรหม” ส าหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ผลการวจยพบวา หนงสออานเพมเตมดวยบทรอยกรองเรอง “รจกเมองพรหม” ส าหรบนกเรยน ชนประถมศกษาปท 6 มประสทธภาพ 83.74/85.92 และผลสมฤทธทางการเรยนหลงการอาน

43

หนงสออานเพมเตมสงกวากอนการอานอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.01 นกเรยนมความ พงพอใจตอหนงสออานเพมเตมดวยบทรอยกรองเรอง “รจกเมองพรหม”ส าหรบนกเรยน ชนประถมศกษาปท 6 ภาพรวมอยในระดบมากทสด พระปลดณรงคธรรม หงสสบสอง (2553) ไดศกษาเรองการพฒนาหนงสออานเพมเตม เรองวนส าคญทางพระพทธศาสนา สาระพระพทธศาสนา ส าหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ผลการวจยพบวาหนงสออานเพมเตม เรองวนส าคญทางพระพทธศาสนา ส าหรบนกเรยน ชนประถมศกษาปท 6 มสทธภาพ และผลสมฤทธทางการเรยนหลงการอานหนงสออานเพมเตมสงกวากอนการอานอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.01 นกเรยนมความพงพอใจตอหนงสออานเพมเตมเรองวนส าคญทางพระพทธศาสนา ส าหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ภาพรวมอยในระดบมากทสด งานวจยตางประเทศ บนด (Bandy,1963, p. 68-A) ไดส ารวจพฒนาการดานการอานความแนชดของนกเรยนเกรด 4-6 ผลปรากฏวา นกเรยนเกรด 4 และ 6 ชอบมากทสด คอ เรองประวตศาสตรและวทยาศาสตร ซงชอบมากกวานกเรยน เกรด 5 เรองทนกเรยนเกรด 6 ชอบมากไดแกเรองลกลบ เรองการผจญภย ซงชอบมากกวานกเรยนเกรด 4 และ 5 อกทงยงพบวา นกเรยนหญงชอบในเรองศลปะการฝมอ เทพนยาย โคลงกลอน ชวประวต สตวและตลก ในขณะทนกเรยนชายชอบ เรองวทยาศาสตร และการกฬา แอซเลย (Ashley, 1970, pp. 426-432) ไดวจยเรอง ความสนใจการอานและเอกตภาพในการอานของนกเรยนเกรด 4-7 พบวา เรองทนกเรยนชอบเปนอนดบแรก คอ เรองลกลบมหศจรรย รองลงมา ไดแก เรองเกยวกบการผจญภย ผ การตน ข าขน นยาย วทยาศาสตร และเรองสตว สวนเรองไมชอบมากทสด คอเรองเกยวกบความรก สวนมากเปนนกเรยนชาย เกรด 5 เรองทไมชอบรองลงมา คอ เรองกฬา ค าประพนธ และสงคราม โดยเฉพาะเรองสงคราม นกเรยนไมชอบเปนนกเรยนหญงเกรด 4-7 จากงานวจยทเกยวกบการสรางหนงสออานเพมเตมในเรองของประสทธภาพของหนงสอ สรปไดวา หนงสออานเพมเตมใหความรดานเนอหา การใชภาษา ชวยเพมพนประสบการณและสงเสรมการเรยนในวชาตางๆ ใหกวางขวางขน ท าใหผเรยนมผลสมฤทธทางการเรยนและความคงทนในการเรยนสงกวากอนการอานหนงสอ และมความรสงกวากลมทไมไดอานอยางมนยส าคญทางสถต