บทที่ 2 ทฤษฎีและหลักการ · ดัชนีแสดงค่ามาตรฐานการป้องกัน ....

บทท 2

ทฤษฎและหลกการ

2.1 มาตรฐานของอปกรณไฟฟา

มาตรฐานของอปกรณไฟฟา จะเปนตวกาหนดคณภาพและคณสมบตของอปกรณไฟฟา

เพอใหสามารถนาไปใชงานไดอยางปลอดภยมอายการใชงานยาวนาน สงสาคญอกประการหนงคอ

อปกรณไฟฟาบางประเภททตางผผลตกนควรใชงานทดแทนกนได เพอความสะดวกในการใชงาน

เชน ฟวส หลอดไฟฟา และเตารบ เปนตน

2.2 มาตรฐานการตดตง

การตดตงทางไฟฟาตองมมาตรฐานควบคม เพอใหการตดตงใชงานไดอยางปลอดภย และ

เปนมาตรฐานและเพอมใหเปนการถกเถยงกนวาการตดตงแบบใดเปนแบบทถกตอง แตละประเทศ

ไดพยายามกาหนดมาตรฐานของตนเองขนมา ไมวาเปนมาตรฐานการตดตงหรอมาตรฐานการผลต

เครองอปกรณไฟฟากตาม มาตรฐานอาจจะแตกตางไปสาหรบแตละประเทศ ประเทศไทยเองกม

หนวยงานททาหนาทกาหนดมาตรฐานเชนกน เชน มาตรฐานของเครองอปกรณและเครองใช

ตางๆ จะกาหนดโดยสานกมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม กระทรวงอตสาหกรรม สาหรบ

มาตรฐานการตดตงทางไฟฟา สมาคมวศวกรรมสถานแหงประเทศไทยในพระบรมราชปถมภ ได

จดทาขนโดยยดแนวทางของ NEC (National Electrical Code) ของประเทศสหรฐอเมรกาโดยมการ

เปลยนแปลงในบางสวนใหเหมาะสมกบสภาพของประเทศไทยปจจบนเครองอปกรณทใชใน

ประเทศไทยมแหลงกาเนดมาจากหลายประเทศ ผททาหนาทออกแบบหรอตรวจสอบ จงควรทา

ความรจกกบมาตรฐานบาง ตารางท 2.1 แสดงชอสถาบนกาหนดมาตรฐานทควรรจก

5

ตารางท 2.1 ชอสถาบนกาหนดมาตรฐานทควรรจก

ชอยอ ชอเตม

NEC

ANSI

ASTM

NEMA

UL

NFPA

IEEE

IEC

BS

DIN

VDE

CEI

JIS

สมอ.

มอก.(TIS)

กฟน.(MEA)

กฟภ. (PEA)

วสท. (EIT)

ISO 9001

ISO 9002

ISO 9003

National Electrical Code

American National Standard Institute

American Society for Testing and Material

National Electrical Manufactures Association

Underwriters’ Laboratories, Inc.

National Fire Protection Association Standard

Institute of Electrical and Electronics Engineers

International Electrotechnical Commission

British Standard

Deutsche Industrie Normen

Verband Deutscher Elektritechniker e.v.

Comitato Elettrotecnico Italiano

Japan Industrial Standard

สานกงานมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม

มาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม

(Thai Industrial Standard)

กฎของการไฟฟานครหลวง

(Metropolitan Electricity Authority)

กฎของการไฟฟาสวนภมภาค

(Provincial Electricity Authority)

มาตรฐานการตดตงระบบไฟฟาของวศวกรรมสถานแหงประเทศไทย

(The Engineering Institute of Thailand)

Quality Assurance in Design/Development and Service

Quality Assurance in Production and Installation

Quality Assurance in Final Inspection and Test

6

มาตรฐานบางมาตรฐานจะเกยวของกบเครองอปกรณไฟฟา เชน ANSI NEMA UL และ

มอก. บางมาตรฐานจะเกยวของกบการตดตงเชน NEC บางมาตรฐานจะเกยวของทงมาตรฐานการ

ตดตงและเครองอปกรณเชน IEC เปนตน

2.3 ดชนแสดงคามาตรฐานการปองกน

ดชนแสดงคามาตรฐานการปองกน ( Degree of Protection) เปนการกาหนดคาความ

สามารถ ในการปองกนการสมผสสวนทมไฟฟาทเปนอนตรายตอบคคล ทงจากการสมผสสวนทม

ไฟฟาโดย ตรง หรอโดยการใชวตถสอดใสเขาไปในเครองอปกรณไฟฟาและยงเปนตวแสดง คา

ความสามารถ ในการปองกนความเสยหายจากของเหลวเขาไปในตวเครองอปกรณไฟฟาอกดวย

การแสดงคาความ สามารถในการปองกนจะกาหนดเปนคาตวเลขหลงอกษร IP

คา IP (Index of Protection) กาหนดโดยมาตรฐาน IEC 529 และ มอก. 513 กาหนดเปน

ตวเลข 2 หรอ 3 หลก หลงตวอกษร IP แตโดยทวไปนยมกาหนดเพยง 2 หลกเทานน ความหมาย

ของแตละหลกแสดงไวในตารางท 2.2 การแสดงความหมายเขยนไดดงน

แสดงคาความสามารถในการปองกนของเหลว

แสดงคาความสามารถในการปองกนวตถเลดลอดเขาภายใน

Index of Protection

I P 1 2

7

ตารางท 2.2 ดชนแสดงคามาตรฐานการปองกนตามมาตรฐาน IEC 529 และ มอก. 513

รหส

รหสตวแรกแสดงความสามารถในการ

ปองกนวตถ

(ของแขง) เลดลอดเขาภายใน

รหสตวทสองแสดงความสามารถในการ

ปองกน

ของเหลว เขาไปทาความเสยหาย

0 ไมมการปองกน ไมมการปองกน

1

สามารถปองกนของแขงทมเสนผาน

ศนยกลางมากกวา 50 มม. ทมากระทบ

ไมใหผานลอดเขาไปขางในได

สามารถปองกนนาทตกลงมาในแนวดงได

2


ศนยกลางมากกวา 12 มม. ทมากระทบ


สามารถปองกนนาทตกลงมาในแนวดง และ

ในแนวททามม 15 องศา กบแนวดงได

3


ศนยกลางมากกวา 2.5 มม. ทมากระทบ


สามารถปองกนนาฝนทตกลงมาในแนวทา

มม 60 องศา กบแนวดงได

4


ศนยกลางมากกวา 1 มม. ทมากระทบไมให

ผานลอดเขาไปขางในได

สามารถปองกนหยดนาหรอนาทสาดมาจาก

ทกทศทางได

5

สามารถปองกนฝ นได

สามารถปองกนนาทถกฉดมาตกกระทบใน

ทกทศทางได

6

สามารถปองกนฝ นไดอยางสมบรณ สามารถปองกนความเสยหายทเกดจากนา

ฉดอยางรนแรงเขาทกทศทางได

7

สามารถปองกนความเสยหายทเกดจากนา

ทวมได

8 สามารถปองกนความเสยหายทเกดจากนา

ทวมอยางถาวรได

8

ตวอยางท 2.1 แผงสวตชไฟฟาแรงตาตหนงมคาระดบการปองกนเทากบ IP24 จงหาความหมาย

ของการปองกน

วธทา

ตารางท 2.2 จะไดความหมายของระดบการปองกนดงน

เลข 2 เปนรหสตวแรก หมายถง ปองกนของแขงทมเสนผานศนยกลางโตกวา 12 มม.

ผานลอดเขาไปขางใน

เลข 4 เปนรหสตวทสอง หมายถง ปองกนนา (ของเหลว) ทสาดมาจากทกทางได

2.4 สายไฟฟา

สายไฟฟา คอ ตวทนากระแสไฟฟาไหลผานไปยงเครองใชไฟฟา สายไฟฟาทผลตขายอย

ทวไปทาจากทองแดง หรออะลมเนยม เนองจากทองแดงสามารถนาไฟฟาไดดกวาอะลมเนยม

ดงนนสายไฟฟาทใชภายในบานจงใชสายทองแดง

2.4.1 สายไฟแรงตา สายแรงดนตาเปนสายไฟฟาทใชไดกบแรงดนไมเกน 750 V มลกษณะ

เปนสายไฟฟาหมดวยฉนวนโดยทตวนาสาหรบสายไฟฟาชนดน อาจจะใชทองแดงหรอ

อะลมเนยม แตทนยมใชสาหรบสายไฟฟาแรงดนตา คอ สายทองแดง สายแรงตา มหลายชนดตาม

ความตองการใชงาน ตวอยางสายไฟแรงตาทนยมใชมาก คอ

๏ สาย VCT เปนสายทนแรงดนสงสด 750 โวลต มทงสายแกนเดยว ถง 4 แกน ตวนาเปน

ทองแดงสายฝอย หมฉนวนดวย PVC นามาตเกลยวรวมศนยและ หมเปลอกนอกดวย PVC อก

ชนหนง มลกษณะออนตว ทนตอสภาพการสนสะเทอน เหมาะทจะใชงานเปนสายเดนเขา

เครองจกร ใชในการเดนสายทวไป สามารถรอยทอฝงดน หรอ เดนสายฝงดนโดยตรง

รปท 2.1 สายไฟ VCT

9

๏ สาย VAF เปนสายทนแรงดนไดสงสด 300 โวลต มทงชนดสายกลมเดยวหมฉนวนและ

มเปลอกนอก และชนดสายแบน 2 แกนหรอ 3 แกน หมฉนวนชนในดวย PVC สดา และ สเทาอยาง

ละแกน แลวหมเปลอกนอกดวย PVC สขาว สายนเหมาะกบการใชเดนสายสาหรบไฟ 1 เฟส 2 สาย

ในอาคารทวไป โดยการเดนลอยเกาะผนง หามใชสายนกบระบบไฟ 3 เฟส 380โวลต หามรอยทอ

ฝงดน หามแชนา หรอ ฝงดนโดยตรง เดนในรางเดนสายไดแตหามเดนในชองเดนสาย

รปท 2.2 สายไฟ VAF

2.5 มาตรฐานสายไฟฟา

รปท 2.3 สญลกษณมาตรฐาน

2.5.1 สายไฟฟาหมฉนวน ตองเปนไปตามมาตรฐานตอไปน

๏ สายทองแดงหมฉนวน PVC ทมคณสมบตตามมาตรฐานของสานกงานมาตรฐาน

๏ สายไฟฟาตามมาตรฐานการไฟฟานครหลวง

๏ สายไฟฟาตามมาตรฐานทไดรบความเหนชอบจากการไฟฟานครหลวง

2.5.2 สายไฟฟาไมหมฉนวน ตองเปนไปตามมาตรฐานตอไปน

๏ สายทองแดง เปนสายทมคณสมบตตามมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม มอก. 64-2517

10

๏ สายอะลมเนยม เปนสายทมคณสมบตตามมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม มอก.

85-2522

๏ สายไฟฟาประเภทอนๆ ทไดรบความเหนชอบจากการไฟฟานครหลวง

2.6 มาตรฐานตวนาไฟฟา

ตวนาไฟฟาอนๆ นอกเหนอจากทระบในหวขอ 2.5 ตองมคณสมบตตามมาตรฐานทการ

ไฟฟานครหลวงยอมรบ เชน UL, IEC, BS, DIN, JIS และ NEMA ตวนาไฟฟา มดงน

๏ Copper Bus Bar ตองมความบรสทธของทองแดง ไมนอยกวารอยละ 98%

๏ Aluminum Bus Bar ตองมความบรสทธของอะลมเนยม ไมนอยกวารอยละ 98%

๏ Busway ตองเปนชนดทประกอบสาเรจรปจากบรษทผผลตและไดมการทดสอบตาม

มาตรฐานขางตน

๏ ตวนาประเภทอนทไดรบความเหนชอบจากการไฟฟานครหลวง

2.7 บสบารและฉนวน

บสบารคอสวนทจะทาหนาทเชอมตอทางไฟฟาระหวาง สายประธานกบสายปอนบสบาร

สวนมากจะทาจากทองแดงทมความบรสทธสงมาก เนองจากตองนากระแสปรมาณมากๆ เสมอ

และเพอความปลอดภยตองหมฉนวนทขวตอทางไฟฟาดวยเสมอ เนองจากบสบารตองนากระแส

ปรมาณมาก ถาหาก

เกดการผดพลาดและบกพรองขนจะเกดแรงดงกระชากทตวบสบาร ดงนนการยดบสบารจง

เปนเรองทสาคญมากเชนกน การยดจบจะตองมความแขงแรงเพยงพอโดยผาน Insulator ปรมาณ

การทนกระแสไดของบสบารจะแสดงในตารางท 2.3

11

ตารางท 2.3 ปรมาณการทนกระแสไดของบสบารและฉนวน

CU.BUSBAR for ABB (DIN 43671)

1 CU. BUSBAR 100A (12x2)mm 106 A



4 CU. BUSBAR 320A 2(20x5)mm 500 A

5 CU. BUSBAR 400A (30x10)mm 573 A

6 CU. BUSBAR 630A 2(30x5)mm 672 A

7 CU. BUSBAR 630A (40x10)mm 715 A

8 CU. BUSBAR 800A (50x10)mm 852 A

9 CU. BUSBAR 1250A 2(40x10)mm 1290 A

10 CU. BUSBAR 1600A 3(40x10)mm 1770 A

11 CU. BUSBAR 800A (60x10)mm 989 A

12 CU. BUSBAR 1600A 2(60x10)mm 1720 A

13 CU. BUSBAR 2000A 3(60x10)mm 2300 A

14 CU. BUSBAR 2000A 2(80x10)mm 2110 A

15 CU. BUSBAR 2500A 3(50x10)mm 2790 A

16 CU. BUSBAR 3200A 3(100x10)mm 3260 A

17 CU. BUSBAR 4000A 4(120x10)mm 4500 A

18 CU. BUSBAR 5000A 3(200x10)mm 5610 A

19 CU. BUSBAR 6300A 4(2000x10)mm 6540 A

20 CU. BUSBAR 1250A (100x10)mm 1490 A

21 CU. BUSBAR 2500A 2(120x10)mm 2860 A

22 CU. BUSBAR 3200A 2(160x10)mm 3570 A

12

ตารางท 2.4 แสดงพกดการนากระแส Bus Bar ตามมาตรฐาน DIN 4367

ตารางท 2.5 แสดงพกดการนากระแส Bus Bar ตามมาตรฐาน BS 159

13

ตารางท 2.6 แสดงพกดการนากระแส Bus Bar ตามมาตรฐาน ANSI C77.20

ตารางท 2.7 แสดงพกดการนากระแส Bus Bar ตามมาตรฐาน IEC 439-1

14

รปท 2.4 การดดบสบาร เสนเดยว,2เสน,3เสน

รปท 2.5 ขนาดระยะการดดและการเจาะรของบสบารแบบปกนก

15

รปท 2.6 บสบาร

2.8 โครงสรางตสวทซบอรดและอปกรณไฟฟา

2.8.1 สวทชบอรด (Switch Board) หมายถง บอรดจายไฟขนาดใหญทรบไฟฟาจากการไฟฟา

หรอหมอแปลงดานแรงดนตา เพอไปจายโหลด (Load) ตางๆ บางครงเรยก Main Distribution

Board (MDB) หรอ Main Distribution Panel (MDP)

2.8.2 โครงตสวทชบอรด (Enclosure) หมายถง โครงตสวทชบอรดผลตจากเหลก Cold Rolled

Steel Sheet หรอบางครงอาจผลตจากเหลก Electro Galvanized (EG) สาหรบผลตต Outdoor )

แลวผานกระบวนการพนสดวยระบบ Electro Static Painting โดยมเนอสเปนสารพวก Epoxy (กรณ

ใชงานในรม) และ Polyester (กรณใชงานกลางแจง) ซงโครงตและสเคลอบผวต จะตองมคณสมบต

ทสาคญ เชน ทนทานตอการรบแสงทางกล ทนทานตอการกดกรอนและทนทานตอความรอนทอาจ

เกดจากความบกพรองในระบบหรอการอารคจากการลดวงจร ปจจบนการผลตตสวทชบอรด มกจะ

16

ผลตและประกอบโครงตเปนแบบ Modular หรอ Knock Down มความสง ประมาณ 1900-2200

มลลเมตร สวนความกวางและความหนา (Thickness) อาจขนอยกบขนาดของอปกรณทประกอบ

อยภายในตสวทชบอรด

รปท 2.7 โครงสรางสวนประกอบต Switchboard

2.9 ขอมลทวไปเกยวกบความปลอดภยในการปฏบตงานตสวทชบอรด (Information Safety)

ตสวทชบอรดทออกแบบและผลตใหมความปลอดภยสงตอผปฏบตงาน ตออปกรณไฟฟา

และตออาคารสถานท ดงนนจะตองปฏบตตามมาตรฐานตางๆ ทเกยวของ มาตรฐานทนยมใชกน

มาก และแพรหลาย คอ National Electrical Code (NEC) สหรฐอเมรกา และ International

Electrotechnical Commission (IEC) นอกจากนนจะตองปฏบตภายใตมาตรฐานการไฟฟาฝายผลต

แหงประเทศไทย การไฟฟาสวนภมภาค และการไฟฟานครหลวงดวย รวมทงจะตองมทมงาน

วศวกรในภาคการออกแบบ การผลต และการควบคมคณภาพ ทจะทาใหการออกแบบ และการผลต

ระบบไฟฟาใหมความปลอดภยได

17

2.10 ขอควรปฏบตประการ ในการปฏบตงานตสวทชบอรด

ควรอานคมอการปฏบตงานของอปกรณแตละตวทประกอบอยภายในตสวทชบอรดให

เขาใจ กอนการใชงาน และปฏบตตามคาแนะนาจากคมอของอปกรณไฟฟานนๆ

การตรวจสอบ หรอ การบารงรกษา ระบบไฟฟาภายในตสวทชบอรดจะตองดาเนนการโดย

ชางไฟฟาทมประสบการณ มความร หรอผทไดรบการผกอบรมการปฏบตงานตสวทชบอรด

รวมถงจะตองรถงระบบการทางานของระบบไฟฟานนๆ เปนอยางด

การจะตรวจสอบหรอ ตรวจบารงรกษาภายในต จะตองทาการ OFF แหลงจายไฟฟาตน

ทางกอนทกครง แขวนปายเตอนภย รวมทงใชสญญาณไฟ หรอ Lock เพอปองกนการ ON

เมอตองการจะซอมแซมหรอแกไขอปกรณ ทตออยกบหมอแปลงกระแส (Current

Transformer , CT) กอนทจะทาการถอดอปกรณนนออกให Short-Circuit CT กอนทกครง เพอ

ปองกน CT เสยหาย

ไมควรแกไขหรอดดแปลงรปแบบ หรอการใชงานของอปกรณแตละตวใหแตกตางจากการ

ใชงานปกตของสวทชบอรด และหากมการแกไขจะตองแจงใหบรษทผผลตทราบ หรอตรวจสอบ

ขอมลเบองตน จากคมอการใชงานอปกรณแตละตวใหถกตองกอน ไมแนะนาใหผปฏบตงาน

ดดแปลงการทางาน หรอ การใชงานดวยตนเอง

ตวตสวทชบอรดและอปกรณทตดตงอยภายในต จะตองมการตรวจสอบอยางนอยปละ 1

ครง เพอเชคโครงสราง และทาความสะอาด พรอมทงตรวจเชคระบบการทางานของอปกรณตางๆ

ภายในตสวทชบอรด

เมอทาการเปดตสวทชบอรดเพอทาการตรวจซอม หรอตรวจบารงรกษา จะตองแขวนปาย

หามผไมมกจ หรอเกยวของกบการทางานเขาไปในบรเวณนน และหากผตรวจสอบมเหตตองออก

จากบรเวณนนชวคราว โดยการตรวจยงไมแลวเสรจ ใหทาการปดตสวทชบอรดไวเหมอนเดมกอน

ทกครง เพอปองกนอบตเหตจากกระแสไฟฟา

หากมการเพมเตมอปกรณ หรอแกไขใดๆ เกดขนภายในตสวทซบอรดผปฏบตงานจะตอง

ดาเนนการแกไขแบบหรอ Diagram ประจาตสวทชบอรดใหเรยบรอย และเปนปจจบนตามการ

แกไขนนๆ เพอเปนการสะดวก และปองกนความผดพลาดในการตรวจสอบครงตอไป

หากตองมการเปลยนแปลงอปกรณใดๆ อนเนองมาจากอายการใชงาน หรอเกดการเสยหาย

ของอปกรณนน กอนเปลยนใหตรวจสอบรนของอปกรณกอน หากรน ยหอ หรอผผลตตางกน ให

ตรวจและพจารณาเปรยบเทยบระบบไฟฟาทใชขนาดของโหลดทรบได หรอรายละเอยดอนๆ กอน

เมอมการเขาตรวจสอบหรอ ตรวจซอมภายในตสวทชบอรดกอนปดตและทาการจายไฟฟา

ใหตรวจสอบภายในตสวทชบอรดอยางละเอยดครงสดทาย จนแนใจวา อปกรณทแกไขเสรจ

18

เรยบรอย การจดสาย จดตอตางๆ อยในสภาพเรยบรอยขนจนแนนตงดแลวรวมทงไมลมเครองมอ

หรออปกรณทไมเกยวของกบการทางานของตสวทชบอรดไวในต

2.11 เซอรกตเบรกเกอรแรงตา

เซอรกตเบรกเกอร ทาหนาเปนสวตซสาหรบเปดปดวงจรไฟฟาแรงตาในสภาวะปกตและจะ

เปดวงจรโดยอตโนมต เมอเกดภาวะผดปกตขนอนเนองมาจากการใชกาลงเกน หรอลดวงจร

หลงจากทาการแกไขสงผดปกตบกพรองเรยบรอยแลว กสามารถสบไฟเขาใหใชงานตออกได

2.11.1 พกดกระแสตอเนอง

พกดกระตอเนอง ของเซอรกตเบรกเกอร คอ คากระแส RMS ทเซอรกตเบรกเกอร

สามารถทนไดโดยทอณหภมไมเพมเกนคาทกาหนดใหอณหภมโดยรอบ บรษทผผลตสวนมากจะ

ทาเซอรกตเบรกเกอรทมโครงเปนชวงกวางๆ แลวปรบตงกระแสพกดในระหวางชวงใหละเอยดขน

ดงนนจงเกดคาวา Ampere Frame (AF) Ampere Trip (AT) ขน

2.11.2 พกดกระแสตดกระลดวงจร พกดกระแสลดวงจร คอ กระแสลดวงจรสงสงสดท

เซอรกตเบรกเกอรตดไดโดยทตว เซอรกตเบรกเกอร ไมไดรบความเสย คา IC ของ CB ไดจากการ

ทดสอบ และขนกบตวแปรหลายตว เชน แรงดน ตวประกอบกาลง เปนตน ดงนน เซอรกตเบรก

เกอร ทสามารถใชไดหลายแรงดน จะตองมคา IC ทแตละแรงดน คา IC ของ เซอรกตเบรกเกอร

เปนพกดทสาคญมากอยางหนง ในการเลอก เซอรกตเบรกเกอร เพอใชงานสาหรบงานหนงงานใด

นนจะตองใหม IC เทากบหรอมากกวากระแสลดวงจรสงสดทจดตดตง

2.11.3 คา AF ขนาดมาตรฐานและ AT บรษทผผลตตางๆ จะผลต เซอรกตเบรกเกอร ทม AF

ตามมาตรฐานทกาหนด มาตรฐาน IEC ไดกาหนด AF ไวดงนคอ 63, 100, 125, 160, 200, 250, 315,

400, 500, 630, 800, 1000, 1250, 1600 2000, 2500, 3150 (3200), 4000, 5000, 6300 บรษทตางๆ จะ

ผลตออกมานนมหลายคา แลวแตความตองการของบรษทนนๆ

2.12 ประเภทของเซอรกตเบรกเกอร

เซอรกตเบรกเกอร อาจแบงตามลกษณะภายนอน และ การใชงานไดเปน 2 ชนด คอ

2.12.1 Molded Case Circuit Breaker (MCCB) เปนเซอรกตเบรกเกอรทบรภณฑตรวจจบ

และบรภณฑตดตออยภายในวสดฉนวน ซงทาดวยสารประเภทพลาสตกแขง MCCB มตงแตขนาด

เลกจนถงขนาดใหญ ใชสาหรบปองกนระบบไฟฟาตงแตวงจรยอย สายปอนถงสายประธานและ

บรภณฑไฟฟาดวย โครงกรอบของ MCCB สวนมากทาดวยโพลเอสเตอรพลาสตก วสดชนดนจะ

19

ทาหนาทในการปองกนอารก ความรอนและแกสได เปนฉนวนและเปนทกนภายในระหวาง

ขวไฟฟามความแขงแรงทางกล

2.12.2 Air Circuit Breaker (ACB) เปนเซอรกตเบรกเกอรแรงดนตาอกชนดหนงสามารถ

ดบอารกไฟฟาในอากาศจงเรยกวาAir Circuit Breaker (ACB) เปนเซอรกตเบรกเกอรขนาดใหญ ม

พกดกระแสตอเนองสง คออาจมตงแต 600 ถง 6300A เปนแบบเปดโลง คอ มบรภณฑและกลไก

อยเปนจานวนมาก และตดตงอยางเปดโลงเหนไดชดเจน

2.13 เครองวดไฟฟา

หมอแปลงเครองวด

หมอแปลงเครองวด คอเครองวดทใชสาหรบแปลงแรงดนสง หรอกระแสสงใหเปนคา

มาตรฐานของแรงดนตาของแรงดนตาและกระแสตาเพอใชในการวดและปองกน

หมอแปลงเครองวด ม 2 แบบ คอ

1. หมอแปลงแรงดน (Voltage Transformer, VT) เปนหมอแปลงซงแปลงแรงดนสงเปน

แรงดนตา เพอใชในการวดและปองกน (VT) สวนมากจะใชงานขณะไมมโหลด และเวลาใชงาน

หามลดวงจรดานทตยภม เพราะกระแสจะสงมากทาใหเกดอนตรายได ในการเลอกใชงานมพกดท

ตองพจารณามดงน

1. พกดกาลงไฟฟา คดเปน VA ( 10 , 15 , 25 , 50 , 75 , 100 , 150 , 200 VA)

2. พกดแรงดนทางดานปฐมถม โดยใชตามพกดแรงดน

3. พกดแรงดนทางดานทตยภม

2. หมอแปลงกระแส (Current Transformer, CT)

รปท 2.8 CTหรอหมอแปลงกระแส

20

หมอแปลงกระแสหมายถงหมอแปลงทใชแปลงกระแสใหมคาลง เพอใหเหมาะสมกบการ

วดและทางานของบรภณฑปองกนจะสามารถปองกนความเสยหายทเกดขนกบเครองมอวดไฟฟา

หรออปกรณควบคมตางๆ เนองจากการเกดกระแสเกน (Over Current) ไดด ในการใชงานหมอ

แปลงกระแส (Current Transformer) จะตองไมใหเกดการเปดวงจรทางดานทตยภม เพราะจะทาให

เกดแรงดนไฟฟาสงมากอาจทาใหเกดความเสยหายจะมพกดในการวดกระแสออกมาท 5 แอมป

เชน 400/5 A, 800/5 A, 1000/5 A, เปนตน

2.14 เครองวดไฟฟา สาหรบตสวทชบอรด (Meter)

เครองวดพนฐานทใชในตสวทชบอรดทวไปคอ โวลตมเตอรและแอมมเตอร ซง ตองใชงาน

รวมกบ Selector Switch เพอวดแรงดนหรอกระแสในแตละเฟส พกดแรงดนของโวลตมเตอรคอ

0-500V. สวนพกดกระแสของแอมมเตอรจะ ขนอยกบอตราสวนของ Current Transformer เชน

100/5A. เปนตนสาหรบตสวทชบอรดขนาดใหญอาจม P.F. Meter, Watt Meter หรอ Var Meter

เพมเตมขนอยกบการออกแบบตบางตกอาจตดตง P.F. Controller เพอควบคมคา Power Factor ใน

วงจรดวย

รปท 2.9 เครองวดไฟฟา สาหรบตสวตชบอรด (Meter)

2.15 Selector Switch สาหรบตสวตชบอรด

โดย Ammeter Selector Switch จะใชรวมกบ CT และ Panel Ammeter เพอวดกระแสในต

สวทชบอรด สวน Voltmeter Selector Switch จะใชรวมกบ Panel Voltmeter เพอวดแรงดนภายในต

การตอวงจรใหดจากไดอะแกรมทมาพรอมกบอปกรณเพราะแตละ ยหอกอาจมวธการ ตอทแตกตาง

กน

21

รปท 2.10 Selector Switch

2.16 Power Meter

รปท 2.11 Power Meter

Power Meter หรอ Digital Meter เปนอปกรณแสดงผลแบบดจตอล ความสามารถในการ

วดคาทางไฟฟา ไดแกคาทวไป

I กระแสเฟส และ กระแสนวตรอล

V แรงดนไฟฟา เฟส-เฟส, เฟส-นวตรอล

F ความถ (Hz)

P (Watt) , Q (Var) , S (VA) – กาลงไฟฟา

PF เพาเวอรเฟคเตอร

คาพลงงาน (Energy)

kW.h, kVAR.h, kVA.h

คาความตองการทางไฟฟา (Demand)

22

คาความตองการทางไฟฟา (Demand และ Peak Demand)

คาความตองการกระแส (Current Demand)วดคณภาพไฟฟา

Total Harmonic Distortion ของกระแสและแรงดนไฟฟา (THD)

บทที่ 2 ทฤษฎีและหลักการ · ดัชนีแสดงค่ามาตรฐานการป้องกัน ....

Documents