โดย รศ.ดร.เทพศักดิ์ บุณยรัตพันธุ์ คัด เรียบเรียง และพิมพ์ พิเศษ ปั้นรัตน์ หัวหน้าสานักงานเลขานุการคณะบริหารธุรกิจ 22 มิถุนายน 2554 1
โดย รศ.ดร.เทพศกด บณยรตพนธ คด เรยบเรยง และพมพ พเศษ ปนรตน
หวหนาส านกงานเลขานการคณะบรหารธรกจ 22 มถนายน 2554
1
แผนยทธศาสตร หมายถง แผนระยะยาว เชงรกขององคกร ทครอบคลมภารกจทกดาน เพอน าไปใชในการขบเคลอนองคการไปสวสยทศนทองคกรไดก าหนดไว.
ภาครฐ : แผนยทธศาสตร , แผนปฏบตราชการ ภาคเอกชน : แผนกลยทธ แผนปฏบตราชการ 4 ป ท าไมตอง 4 ป???
2
มหาวทยาลย : การเรยนการสอน การวจย การบรการวชาการ การท านบ ารงศลปวฒนธรรม
พระราชบญญตมหาวทยาลยเกษตรศาสตร มาตรา 7 : ใหมหาวทยาลยเปนสถานศกษาและวจย ม
วตถประสงคใหการศกษา สงเสรมวชาการและวชาชพชนสง ท าการสอน ท าการวจย ใหบรการทางวชาการแกสงคม และท านบ ารงศลปวฒนธรรม
3
องคการเชงกลยทธ (Strategy-Focused Organization)
เครองมอ (Balanced Scorecard)
ถกน ามาใชในการขบเคลอนแผนยทธศาสตร 4
องคการเชงกลยทธ (ตองมแผนยทธศาสตร : แผน 4 ป จะไมท าแผนรายปเพราะเปนการเอางานประจ ามาใส)
1. มการก าหนดแผนยทธศาสตรและกระตนใหเกดการเปลยนแปลงของผบรหารทกระดบ 2. มการแปลงยทธศาสตรไปสการปฏบต 3. การบรหารงานตองสอดคลองกบยทธศาสตร 4. ตองมการจงใจใหเหนวายทธศาสตรเปนเรองของทกคนในองคกร
5. มการท ายทธศาสตรอยางตอเนอง 5
องคการเชงกลยทธ 1. มการก าหนดแผนยทธศาสตรและกระตนใหเกดการเปลยนแปลงของผบรหารทกระดบ - มขอผกพนรวมกน เชน การลงนามรบรองการปฏบตราชการ
- ตองท าภาพของการเปลยนแปลงใหชดเจน ม Road Map ใหเหนภาพชดเจน - มวสยทศนและยทธศาสตรตองชดเจน และเขาใจทวกนทงองคกร - เขาใจวธการจดการสมยใหม KPI องคกรเกง/ไมเกง ดเบอร 1,2 จะทราบทนทวาระดบไหน - เปนหนวยงานบรหารเชงยทธศาสตร มการเฝาระวงสภาพแวดลอมทเปลยนแปลงไปทงใน
และตางประเทศ - มการก ากบดแล KPI คาเปาหมาย คอยกระตนเตอน CEO ขององคกร - ถายทอดเปาหมาย ตวชวดใหผบรหารทกระดบทราบและปฏบต - ใหทกคนสามารถท างานไดครบวงจร (One Stop Service)
6
องคการเชงกลยทธ 2. มการแปลงยทธศาสตรไปสการปฏบต - มการท าแผนทยทธศาสตรใหเหนเปนรปธรรมทชดเจน
- มการสรางระบบ Balanced Scorecard ตามแนวทาง ก.พ.ร. - ทกคนท างานมเปาหมายชดเจน ครบทกเปาหมาย ไมเลอนลอย ไรทศทาง - ท าแผนงาน โครงการรองรบเปาหมายระยะ 4 ป เชน 54 55 56 57 - ก าหนดความรบผดชอบ เจาภาพหลก เจาภาพรวม เจาภาพรอง ใหชดเจน ใคร คนไหน
7
องคการเชงกลยทธ 3. การบรหารงานตองสอดคลองกบยทธศาสตร - ปรบรปแบบการท างานใหงายโดยใช IT ชวยใหรบกบองคกรระบบใหม
- ผบรหารระดบสงถกก าหนดบทบาทใหม เนนการท างานใหไดตามเปายทธศาสตร แผน ---> ผล - ปรบหนวยงานใหประสาน สอดคลองกน ทศทางเดยวกน ภาษาเดยวกน - หนวยงานหลก และหนวยงานสนบสนนตองท างานสอดคลองกน ไมสรางกฎระเบยบมากด
กน แตตองสนบสนนกน มองเปาของหนวยงานหลกเปนตวตง และสนบสนนตามหนาท - หนวยงานหลกกบหนวยงานภายนอก ตองสอดคลองกน เปนพนธมตรกน Win-Win - บทบาทของกรรมการบรหาร (Board) ชดเจน ก ากบ ดแล หนาทใหท างานไดตามเปาให
ส าเรจ
8
องคการเชงกลยทธ 4. ตองมการจงใจใหเหนวายทธศาสตรเปนเรองของทกคนในองคกร
- มการพยายามกระตนความส าคญของแผนใหคนในองคกรฮกเหมทจะท าใหเกดขน - มการถายทอดเปาหมายไปสรายบคคลใหได ม KPI คาเปาหมายใหทกคนท าตามเปา - มการสรางขวญ ก าลงใจ ผลตอบแทนรายบคคลตามผลงาน % ดจากเปาผลงานเปนหลก - มการพจารณาสมรรถนะใหสอดคลอง ท างานใหเกงตามเปา (กฎ 80 : 20) - การพฒนาทรพยากรบคคลใหสอดคลองกบการบรหารเชงยทธศาสตร รบกบแผน 4 ป
9
องคการเชงกลยทธ 5. มการท ายทธศาสตรอยางตอเนอง
- มการปรบระบบงบประมาณตามยทธศาสตร แผน(งาน/คน) กบ แผนงบประมาณตองสอดคลองกน ไปดวยกนได
- ปรบระบบ HR. และ IT ใหเออกบยทธศาสตร - ผบรหารตองทราบวาอะไรคอเปาหมายทตองท า มองออก แกไขปญหาได ไมสรางปญหา
เอง ท างานใหบรรลเปาตามวสยทศน - ระบบการบรหารแผนงาน โครงการตองเชอมโยง คาบเกยวสมพนธกนกบหนวยงานหลก
ไดด สามารถท างานตามหนาทและท างานโครงการไดดวย โดยงานหลกไมเสยหาย - มขนตอนการท างานสน กระชย รวดเรว มการกระจายงาน คดสงใหม ลด ยบ เลก ไม
สรางขนตอนใหยงยากมากเกนจ าเปน - ปรบปรง เปรยบเทยบกบหนวยงาน/ผทเกงกวาเสมอ Bench marking ดคแขงขนตลอด
ใชระบบ e-Office ฯลฯ เขาชวย 10
องคการเชงกลยทธ 5. มการท ายทธศาสตรอยางตอเนอง(ตอ)
- ระบบการรายงาน Balanced Scorecard แผน --> ผล, ผล --> แผน ตรวจสอบเกณฑ เปาหมายเปนระยะ รอบ 6 เดอน 9 เดอน 12 เดอน การรายงานผานระบบ e , online
- มการทบทวนแผนยทธศาสตร อยเสมอ ตามสภาพแวดลอมภายใน และภายนอก เฝาระวงการเปลยนแปลง ปองกน และแกไข
11
Balanced Scorecard หมายถง เครองมอการจดการเชงกลยทธขององคกร ทมการก าหนดวสยทศน กลยทธ วตถประสงคกลยทธขององคกร และการวดผลส าเรจ(KPI)ตามวตถประสงค โดยเนนการสงตอตวชวดในมมมองตาง ๆ อยางสมดลเปนระบบทงองคการ
12
Financial มมมองดานการเงน
Internal Business Process
มมมองดานกระบวนการภายในทด
Learning and Growth มมมองดานการเรยนรและการเจรญเตบโต
Customer มมมองดานลกคาหรอผรบบรการ
Vision & Strategy
Objectives Measures Targets
Initiatives
13
Objectives มการก าหนดวตถประสงคชดเจน Measures มการก าหนดตวชวด KPI
Targets มเปาหมายชดเจน Initiatives มแผนงาน/โครงการรองรบ
14
Kaplan & Norton ก.พ.ร.
4.Learning & Growth
1.Financial
2.Customer 3.Internal Business
Process
1.ประสทธผลตามแผน
4.การพฒนาองคกร
2.คณภาพการบรการ 3.ประสทธภาพการปฏบต
ราชการ
15
การประเมนสภาพแวดลอม (Environmental Assessment)
1.วสยทศน (Vision)
3.ประเดนยทธศาสตร (Strategic Issue)
4.เปาประสงค (Goal)
2.พนธกจ (Mission)
7.กลยทธ (Strategy)
5.ตวชวด (KPI)
8.แผนงาน โครงการ (Initiative)
6.เปาหมาย (Target)
ฝนใหไกล ไปใหถง
เราจะท าอะไร?
เชงรก 4 ป ขางหนา(ตอบ 1+2)
บอกผลส าเรจ 3 แปลงเปน KPI ใหได
ตอบ 5
ตอบ 6
แผนเงน+แผนคนสอดคลองกน
16
การประเมนสภาพแวดลอม (Environmental Assessment)
1.วสยทศน (Vision)
2.ประเดนยทธศาสตร (Strategic Issue)
3.วตถประสงค (Objective)
4.ตวชวด (Measurement)
6.แผนงาน โครงการ (Initiative)
5.เปาหมาย (Target)
17
1.การประเมนสภาพแวดลอม (Environmental Assessment) SWOT Analysis
2.การก าหนดยทธศาสตร (Strategic Formulation) ตามกรอบขอ 1-7
3.การน าแผนงานไปสการปฏบต (Strategic Implementation) ตามขอ 8
4.การตดตามประเมนผลยทธศาสตรตามตวชวด (Strategic Monitoring & Evaluating)
18
การประเมนสภาพแวดลอม (Environmental Assessment)
การประเมนสภาพแวดลอม หมายถง กระบวนการของการเกบรวบรวมและวเคราะหขอมลสภาพแวดลอม ทเปนปจจยส าคญทงภายใน และภายนอกองคการทมผลกระทบตอการด าเนนงานขององคการ โดยน ามาประเมนสถานภาพปจจบนในทกดาน เพอน ามาใชในการตดสนใจและก าหนดกลยทธ
19
เทคนค SWOT
ตอบค าถามใหไดวา ทกวนน....คณะบรหารธรกจ.......ม SWOT อะไร? จดแขง (Strength) ภายในองคการ จดออน (Weakness) ภายในองคการ
โอกาส (Opportunity) ภายนอกองคการ ขอจ ากด/อปสรรค/ภยคกคาม (Threat) ภายนอกองคการ
20
วสยทศน (Vision)
วสยทศน =“ฝนใหไกล ไปใหถง” หมายถง การฉายภาพในระยะยาวถงสงทตองการจะใหเปนหรอใหเกดขน โดยเปนการคนหาโอกาส เพอรเรมภารกจใหม ๆ (New Mission) ในอนาคต และเพอสรางความส าเรจในระยะยาว
1.โอกาส(Opportunity) 3.สานตอสความส าเรจ (How to?)
2.ภารกจใหม (New Idea)
21
พนธกจ (Mission)
พนธกจ = What to do? หมายถง เปนการก าหนดภารกจงานทองคการตองปฏบต เพอน ามาสนบสนนตอการบรรลวสยทศนทองคการก าหนดไว
Mission 1
วสยทศน (Vision)
Mission 2 Mission 3 Mission 4
22
Mission 1
วสยทศน (Vision)
Mission 2 Mission 3 Mission 4
ประเดนยทธศาสตร = จดเนนเชงรกใน 4 ปขางหนา หมายถง เปนการก าหนดจดเนนของการบรหารเชงยทธศาสตรในระยะยาวขององคการ เพอน ามาใชในการขบเคลอนองคการใหบรรลวสยทศนและพนธกจทองคการไดก าหนดไว
ประเดนยทธศาสตร (Strategic Issues)
Strategic Issue 1
Strategic Issue 3
Strategic Issue 4
Strategic Issue 5
Strategic Issue 2
23
การก าหนดเปาประสงค = เพอ+จะท าอะไร+ใหเกดผลสมฤทธ (result) หมายถง เปนการก าหนดผลลพธทมงหวงสดทายทจะใหเกดขนจากการน ายทธศาสตรไปปฏบต
การก าหนดเปาประสงค (Goals)
ยทธศาสตร (Strategic) เปาประสงค (Goals) แผน --- >>> ผล
การพฒนาคณภาพวชาการ เพอพฒนาคณภาพวชาการใหไดมาตรฐานตามท สมศ.ก าหนด
การปรบปรงและพฒนาการใหบรการนสต/นกศกษา
เพอบรการดวยความรวดเรวและนสต/นกศกษาไดรบความพงพอใจในระดบสง
24
Mission 1
วสยทศน (Vision)
Mission 2 Mission 3 Mission 4
การก าหนดเปาประสงค (Goals)
Strategic Issue 1
Strategic Issue 3
Strategic Issue 4
Strategic Issue 5
Strategic Issue 2
Goals 1.1 Goals 2.1,2.2
Goals 3.1,3.2
Goals 4.1 Goals
5.1,5.2,5.3
25
ตวชวด หมายถง การแปลงเปาประสงคใหออกมาเปนตวชวดใหเปนรปธรรม
ตวชวด (KPI : Key Performance Indicators)
เปาประสงค (Goals) ตวชวด (KPI)
เพอพฒนาคณภาพวชาการใหไดมาตรฐานตามท สมศ.ก าหนด
ระดบคะแนนผลการประเมนของ สมศ.
เพอบรการดวยความรวดเรวและนสต/นกศกษาไดรบความพงพอใจในระดบสง
ระยะเวลาเฉลยของการใหบรการ รอยละความพงพอใจของนสต/นกศกษา
Goals 1 Goals 2
KPI KPI 2.2 KPI 2.1
26
หลกการสรางตวชวด 1. หาหนวยวด (unit of measurement) เชน บาท ครง เรอง ชน รอยละ ระยะเวลา ราย วนท ระดบความส าเรจ เปนตน
2.เขยนดวยขอความเชงปรมาณเทานน ตวอยางทผด : คณภาพการใหบรการ (ผดเพราะไมสามารถใหคาเปาหมายทเปนตวเลขตอไปได)
ตวอยางทถก : รอยละความพงพอใจ 3.เขยน KPI + (เมอตองการวดใหเหนความกาวหนา) หรอ KPI- (เมอ
ตองการวดในเชงทเปน error หรอขอผดพลาด หรอมปญหาความยงยากในการเกบขอมล เชน จ านวนครงทถกรองเรยนจากประชาชน จ านวนรายของนสตทแตงกายไมถกระเบยบ
ตวชวด (KPI : Key Performance Indicators)
27
เปาหมายหรอมาตรฐาน (Target or Standard) เปนการก าหนดผลลพธเชงปรมาณ หรอสภาพการณทเปนรปธรรมทตองการใหเกดขนแกตวชวดนนในอนาคต
การก าหนดเปาหมายหรอมาตรฐานใหแกตวชวด
ตวชวด (KPI) เปาหมาย (Target)
ระดบคะแนนผลการประเมนของ สมศ. ไมต ากวา 4.50
ระยะเวลาเฉลยของการใหบรการ รอยละความพงพอใจของนสต/นกศกษา
3 วนท าการ ไมต ากวารอยละ 80
Goals 1 Goals 2
KPI KPI 2.2 KPI 2.1
เปาหมาย 1.1 เปาหมาย 2.1 เปาหมาย 2.2
28
หลกการก าหนดเปาหมายหรอมาตรฐาน (Target or Standard) 1.ก าหนดเปาหมายทง 4 ป 2.แตละปใหทาทายเพมขน 3.ใหพจารณาจาก Baseline 3 ป 4.องมาตรฐานสากลหรอคแขงขนในประเทศและตางประเทศ
การก าหนดเปาหมายหรอมาตรฐานใหแกตวชวด
29
กลยทธ หมายถง วธการด าเนนงานเพอใหบรรลเปาหมายทองคการก าหนดไวในอนาคต
กลยทธ (Strategy)
เปาประสงค Goals 1 Goals 2
KPI KPI 2.2 KPI 2.1
เปาหมาย 1.1 เปาหมาย 2.1 เปาหมาย 2.2
กลยทธ 1.1.1
กลยทธ 2.1.2
กลยทธ 2.1.1
กลยทธ 2.2.2
กลยทธ 2.2.1
30
การก าหนดกลยทธโดยใชเทคนค TOWS Matrix (SWOT)
Strength -S Weakness-W
Opportunity-O SO Strategy “กลยทธเชงรก” จดแขง+โอกาส
WO Strategy “กลยทธเชงแกไข” จดออน+โอกาส
Threats-T ST Strategy “กลยทธเชงปองกน” จดแขง+ขอจ ากด/ภยคกคาม/อปสรรค
WT Strategy “กลยทธเชงรบ” จดออน+ขอจ ากด/ภยคกคาม/อปสรรค
31
ใช TOWS Matrix ก าหนดกลยทธทง 4 ประเภท
แผนงาน/โครงการ/กจกรรม (Initiative)
แผนงาน/โครงการ/กจกรรม หมายถง เปนการก าหนดแผนงาน/โครงการ/กจกรรมตาง ๆ ใหเปนรปธรรม เพอใหบรรลเปาหมายทก าหนดไว
กลยทธ 1.1.1
แผนงาน 1
แผนงาน 2
โครงการ 1
โครงการ 2
โครงการ 3
โครงการ 1
โครงการ 2
กจกรรม กจกรรม กจกรรม
กจกรรม กจกรรม
กจกรรม
กจกรรม
32
แผนทยทธศาสตร (Strategy Map)
แผนทยทธศาสตร (เหนภาพรวมทงหมดในแผนเดยว) หมายถง แผนด าเนนการขององคการในอนาคต ทมการระบถงและเชอมโยงวตถประสงคเชงกลยทธทงหมดขององคการทตองการจะใหเกดขนภายใตมมมองตาง ๆ ของ Balanced Scorecard แยกเปนมต ดงน
1.ประสทธผล 2.คณภาพการบรการ
3.ประสทธภาพการปฏบตราชการ
4.การพฒนาองคกร
33
สรปแนวทางการจดท าแผนยทธศาสตร 9 ขนตอน 1.ประเมนสภาพแวดลอมใหครอบคลมทกดาน ทงภายในและภายนอก โดยใชเทคนค
SWOT Analysis
2.ก าหนดวสยทศน (Vision) ขององคการในระยะยาวใหสอดคลองกบมหาวทยาลย
3.ก าหนดพนธกจ (Mission) เพอสนบสนนตอวสยทศนของหนวยงาน
4.ก าหนดประเดนยทธศาสตร (Strategic Issues) เชงรกของหนวยงาน เพอใหบรรลพนธกจและวสยทศนทหนวยงานก าหนด
5.ทกประเดนยทธศาสตร ก าหนดเปาประสงค (Goals) หรอผลสมฤทธในระยะยาวทตองการ
34
สรปแนวทางการจดท าแผนยทธศาสตร 9 ขนตอน
6.ทกเปาประสงคก าหนดตวชวด (KPI) เพอน ามาใชวดระดบความส าเรจ
7.ทกตวชวด (KPI) ก าหนดเปาหมายแตละปตงแตป 2554,2555,2556...ใหเหนอยางชดเจน
8.ทกเปาหมายใหก าหนดกลยทธ (Strategy)
9.แปลงกลยทธ (Strategic) ใหออกมาเปนแผนงาน โครงการ (Initiative) ตลอด 4 ป หรอ 5 ป
35