Ū˝₤У₣ΒĀсũж ŎНŷĄĕ ĕЊ₣˝Бΐ · Ū˝₤У₣ΒĀсũж ŎНŷĄĕ ĕЊ₣˝Бΐ Ministry of Education, Youth and Sports ⅜˝ŲŷЋ ŜŲњŎėРĦЊĕĀĕБijЊ⅜ū₤ʼn

Ū˝₤У₣ΒĀсũж ŎНŷĄĕ ĕЊ₣˝Бΐ

Ministry of Education, Youth and Sports

⅜˝ŲŷЋ◦ŜŲњŎėРĦЊĕĀĕБijЊ⅜ū₤ʼn ĕЊ₣ŷЋ◦Ŝ⅜ū₤ʼnЮ₤řť̋ ЊşĆ ROYAL UNIVERSITY OF LAW AND ECONOMICS

˝ЊşĆŁũŪ⅜ŷŪďŷ

មុខវជិជ ៈ ЮŌл ₣ΒĕНŷijʼnũřťĀāЮŷ‗Б (TD Civil law)

របធនបទៈ

ŁũЯŲ₣Ųй

ែណនេំដយៈ

�រ�ត �រយៈ បុ៊ន េសង

រសវរជវេដយៈ េ� រកឹម

ĦΉŷЋ◦ŜŲњŎ ĕБijЊ⅜ū₤ʼn Faculty of law

3

�ន ំទ២ី (២០១១-២០១២)

មតិក

şе‗₣ЮĄЧ₣şе‗₣ЮĄЧ₣şе‗₣ЮĄЧ₣şе‗₣ЮĄЧ₣ ◦еĮњũ◦еĮњũ◦еĮњũ◦еĮњũ

Ю₤ş ʼn̋БЮĩʼnЧĦ

១.�គីៃនបណត ឹង នចំណង��ហ៍ពិ�ហ៍ .................................................................... ២

២.អងគេហតុ�មូលេហតុៃន!រែលងលះ ........................................................................ ២

៣.នីតិវិធីៃន!រែលងលះ)ន ......................................................................................... ៣

៤.រទពយសមបតតិេ1យែឡក និងរទពយសមបតតិរួមរបស់សហព័នធ ............................................... ៤

៤.១.រទពយសមបតតិេ1យែឡករបស់សហព័នធ ន ក់ៗ ................................................... ៤

៤.២.រទពយសមបតតិរួមរបស់សហព័នធ ..................................................................... ៤

៥.!រ;ម;រែបងែចករទពយសមបតតិ ............................................................................... ៥

៥.១.!រែបងែចករទពយសមបតតិ<ម!រពិ�ក= ....................................................... ៥

៥.២.!រែបងែចករទពយសមបតតិរួម<មច>ប់ .......................................................... ៥

៦.!រ;ម;រអំ@ចេមAេលើកូន ................................................................................. ៦

៧. េDហុ៊យFAំច់េដើមបីរគប់រគងែថរក=កូន ................................................................. ៧

Ю₤ş ʼn̋Б₤ĕöЊłť ĕ

ឧបសមព័នធ

សកលវទិយល័យភូមិនទនតីសិរសត នងិវទិយសរសតេសដឋកិចច មហវទិយល័យនីតិសរសត(Faculty of law)

មុខវជិជ ៈ TD Civil Law -1- របធនបទៈ ករែលងលះ

Ю₤ş ʼn̋БЮĩʼnЧĦ ��រពិត�ស់�ហ៍ពិ�ហ៍ គឺកិចចសន�ឱ�រិកេធវើេឡើងេ�យេ!ល�រណ៍សម័រគចិតត និង

(នចំណង*មផលូវច0ប់ េហើយបុរសនិង3រី ែដល�សហព័នធមិនច8ម8រែលងលះ*មទំេនើងចិតតរបស់ខលួនេឡើយ។ �ររស់េ>កនុងមួយជីវិតរបស់មនុសស(ន ក់ៗ ែតងែតរFGន ចង់េរៀប�ហ៍�ហ៍មួយសមរបកបេ�យសុភមងគលេ>កនុងរគួKរ ប៉ុែនតកតីរFGន េ3ះមិនសុទធែតFនសេរមច*ម�រប៉ងរFGន8ងំអស់េ3ះេទ អនកខលះ(នសុភមងគលរហូតដល់Oសទំុ់រហូតដល់លុះលុងអវKនៃនជីវិត ប៉ុែនតខលះេទៀតក៏(ន�រែខវងគំនិត8ស់ែទង!ន រហូតRនេSដល់�រែលងលះក៏(ន ។ ទនទឹមនងឹេនះក៏ចប�ត ល មកពីក*ត �េរចើន ែដលប�ត លេយVគី8ងំសងWងមិនរស់េ>ចុះសរមុងនឹង!ន េ�លគឺ Vគី

នីមួយៗយល់េឃើញG ទំ3ក់ទំនងរZងបត-ីរបពនធរបស់ពួកេគរតូវែតែបក!ន ។ េហតុេនះFន�រកសួងយុតតធិម៌ សហ�រ�មួយទីVន ក់]រសហរបតិបតតិ�រអនតរ�តិៃន

របេទសជប៉ុន(JICA) Fនបេងកើតេឡើងនូវរកមរដឋបបេវណី ែដលរប�សេយេរបើេ>ៃថងទី០៥ ែខតុk lន ២ំ០០៧ និងរកមនីតិវិធរីដឋបបេវណី ែដលរប�សេយេរបើេ>ៃថងទី២៦ ែខឧសV lន ២ំ០០៦។

ម�៉ងវិញេទៀតេ>កនុងរកម8ងំពីរេនះ ក៏Fនបqជ ក់អពីំ�រែលងលះរZងបតី-របពនធផងែដរ។ េតើប�ត លមកពីមូលេហតុអវីខលះែដលេធវើេយ(ន�រែលងលះ េហើយZផតល់ផលប៉ះ�ល់អវីខលះ

ដល់រគួKរ និងសងគម�តិ?

សកលវទិយល័យភូមិនទនតីសិរសត នងិវទិយសរសតេសដឋកិចច មហវទិយល័យនីតិសរសត(Faculty of law)

មុខវជិជ ៈ TD Civil Law -2- របធនបទៈ ករែលងលះ

ơ.ĜÐБаĕĀ‗ʼn Е₣Ōĕşе‗₣Ζĵ΅чĮЊĵ΅ч �រែលងលះចេធវើFនលះុរ*ែតVគីៃនបណត ឹង គឺ�សហព័នធែដល(នចំណង�ហ៍ពិ�ហ៍*មផលូវច0ប់ ែដលអនក8ងំពីរFន�ក់�កយសុំេរៀប�ហ៍ពិ�ហ៍ និងFនចុះបញជី�ហ៍ពិ�ហ៍េ>មុខមរនតីអរ*អនុកូល�ឋ ន((រ* ៩៥៥)។ ដូេចនះ Vគីែដល�ក់�កយបណត ងឹរតូវែតVជ ប់នូវសំបុរត�ហ៍ពិ�ហ៍�មួយផង េវៀរែលងែតេ�យេហតុ�េផសង ែដលVគីេ3ះមិនចនឹង(នលទធVព ផតល់េយFន។ ម�៉ងវិញេទៀត Vគីៃន�ហ៍ពិ�ហ៍ ច�ក់�កយបណត ឹងែលងលះេSតុk�រFនកនុងករណីែដលVគីសងWងFនរពមេរពៀងអំពី�រែលងលះ!ន ។ Ư.Β₣ðЮ΅ijНďĦРŲЮ΅ijНаĕŁũЯŲ₣Ųй ��រពិត�ស់�រេរៀប�ហ៍ពិ�ហ៍ គឺេធវើេឡើងេ�យេ!ល�រណ៍សម័រគចិតត និងេ>េពល(នចំណង*មផលូវច0ប់ េហើយបុរសនិង3រី ែដល�សហព័នធមិនច8ម8រែលងលះ*មទំេនើងចិតតរបស់ខលួនេឡើយ។ ដូេចនះ Vគី�មួយែដល�បតី ឬរបពនធរតូវែត(នអងគេហតុបqជ ក់ពីមូលេហតុរបស់ខលួន ែដលប�ត លេយខលួនមិនចនឹងរួមរស់�មួយសហព័នធេSេទៀតFន េហើយចំណុចេនះក៏�វិzន មួយកនុង�រ�រ�រVពសុចរិតរបស់Vគី(ខ ងេទៀតែដរ។ ផទុយេSវិញ តុk�រក៏ចរOនេOល�រ8ម8រែលងលះេនះFនែដរកនុងករណីខលះ។ មូលេហតុៃន�រែលងលះ!ន េនះ(នបញញតតិេ>កនុង(រ* ៩៧៨ កGខ័ណឌ ទី១ រួម(នៈ ក. េបើFនរបរពឹតតអំេពើផិតកបត់េSេលើសហព័នធ ខ. េបើFនេFះបង់សហព័នធេOល េ�យ!ម នមូលេហតុរតឹមរតូវ គ. េបើមិនដឹងច0ស់Gសហព័នធKល ប់ ឬរស់អស់រយៈេពល�ង១lន ំ ឃ. េបើសហព័នធFនរស់េ>ែបក!ន �បនតប3ទ ប់អស់រយៈេពល�ង ១lន ំ ផទុយនឹងេ!លបំណង ៃន�ហ៍ពិ�ហ៍ ង. េបើទំ3ក់ទនំង�ហ៍ពិ�ហ៍រតូវFនែបកFក់ ឬករណីេផសងេទៀតែដល!ម នសងឃឹមGនឹង ចបដិ8នេឡើងវិញFន។ េ8ះបី�(នមូលេហតុដូចFនេរៀប�ប់Wងេលើក៏េ�យ ករណីខលះ�រែលងលះ!ន ចប�ត លេយ�ររទរទង់ជីវVពរបស់សហព័នធ ឬកូនរកលំFក�៉ងWល ងំ ឬ(ន�រឈឺOប់ែដលពំុចរ8Fំន តុk�រចនឹងពិOរ� អំពីបqហ អស់8ងំេនះកនុង�រេធវើេសចកតីសេរមចរOនេOល�រ8ម8រ

សកលវទិយល័យភូមិនទនតីសិរសត នងិវទិយសរសតេសដឋកិចច មហវទិយល័យនីតិសរសត(Faculty of law)

មុខវជិជ ៈ TD Civil Law -3- របធនបទៈ ករែលងលះ

ែលងលះFន។ បqហ េនះ ច(នមូលេហតុដូចែដលេដើមបណត ឹងFនេលើកេឡើងក៏ពិតែមន ប៉ុែនតេហតុផល3េំយេកើត(ន�៉ងដូេចនះ ក៏ច�េដើមេហតុFនេកើតេចញពីសហព័នធ�េដើមបណត ឹងបងករេឡើងផងែដរ។ ចំណង�ហ៍ពិ�ហ៍េ>ែត(ន�រទទួលខុសរតូវេ�យKមគគីរបស់សហព័នធ ចំេ�ះ�តពវកិចចក៏េ>ែត(នែដរ((រ* ៩៧៥ចំណុច កកកក) ដូេចនះ េដើមបសីេរ]គ ះដល់សហព័នធ(ខ ងេទៀត រពម8ងំកូនរបស់សហព័នធផងេ3ះ តុk�រOFំច់រតូវពិOរ�េយFនលអិតលអន់កនុង�រសេរមចេOល�រ8ម8រ ((រ* ៩៧៨ កGខ័ណឌ ទី២)។ (នករណីខលះសហព័នធ(ខ ង ែដលេដើមបណត ឹង8ម8រ�រែលងលះដូច(នកំណត់កនុងចំណុច ឃឃឃឃ និង ងងងង Wងេលើក៏េ�យ ប៉ុែនតេបើេដើមបណត ឹងេ3ះFន8ម8រែលងលះេ�យផទុយនឹងVពសុចរិត េធវសរបែហល�៉ងWល ងំកនុង�រសហរបតិបតតិ�រ និងជួយសេរ]គ ះចំេ�ះសហព័នធ តុk�រចរOនេOល�រ8ម8ែលងលះ!ន េ3ះេ�យឆ3ទ នុសិទធិFន((* ៩៧៨ កGខ័ណឌ ទី៣)។ េរ�ពីមូលេហតុៃន�រែលងលះដូចFនេរៀប�ប់Wងេលើ សហព័នធ8ងំពីរចែលងលះ!ន Fន*មរយៈ�ររពមេរពៀង!ន ។ ករណីេនះ តុk�រមិនរតូវគិតពីមូលេហតុែដល3េំយ(ន�រែលងលះេឡើយ ប៉ុែនតតុk�ររតូវយល់ច0ស់G �ររពមេរពៀងេនះ គឺ�េ!លបំណងពិតរFកដរបស់Vគី8ងំសងWង ((រ* ៩៧៩)។ ư.ĕБijЊŷЋêБаĕŁũЯŲ₣Ųйýö Vគី�មួយែដល�សហព័នធ បតី ឬរបពនធ (នពិតរFកដកនុង�រែលងលះ!ន េ�យែផអកេលើមូលេហតុរតឹមរតូវ ច�ក់�កយបណត ឹងេSតុk�រែដល(នសមតថកិចច េ�យេ�ង*មបញញតតិ(រ* ១០ (សមតថកិចចKkជរមះកតីពិេសសេលើេរឿងកតីែលងលះ!ន និងេរឿងកតីអំពីបុតតVព) ៃនរកមនីតិ វិធីរដឋបបេវណីFន ((រ* ៩៨២ កGខ័ណឌ ទី២)។ េរ�ពីVគីែដលច�ក់�កយសុំែលងលះ!ន េSរកុមរបឹក�ឃុំ/ស]ក ត់ Wងលំេ>�ន ឬទីសំ�ក់ ដូចFនកំណត់កនុងកGខ័ណឌ ទី១ និង៣ ៃន(រ* ១០Fន។ កនុងករណីេនះ រកុមរបឹក� ឃុ/ំស]ក ត់ ចេធវើ�របញចុះបញចូលេយសះ�!ន Fនេទ កនុងអំឡងុរយៈេពល ១៥(ដប់រF)ំៃថង ប3ទ ប់ពីFនទទួល�កយសុំេ3ះ។ េបើមិនចបញចុះបញចូលេយសះ�!ន Fនេទ រតូវOត់ទុកG(ន�កយ បណត ឹងែលងលះ!ន េហើយរកុមរបឹក�ឃុំ/ស]ក ត់ រតូវបញជួន�កយបណត ឹងេ3ះេSតុk�រ�ប3ទ ន់((រ*៩៨២ កGខ័ណឌទី២)។ កនុងករណីOFំច់ចេចញដី�រសេរមចប]គ ប់េយេធវើ�រOត់ែចងរក��រ�រ ចំេ�ះ�របំែបកលំេ> �ររគប់រគងែថរក�កូន �ររគប់រគងរក�រទពយសមបតតិ �រកិចចរបស់សហព័នធបនទុកៃន

សកលវទិយល័យភូមិនទនតីសិរសត នងិវទិយសរសតេសដឋកិចច មហវទិយល័យនីតិសរសត(Faculty of law)

មុខវជិជ ៈ TD Civil Law -4- របធនបទៈ ករែលងលះ

េKហុ៊យ�ហ៍ពិ�ហ៍ និងេKហុ៊យចិញចឹមបីFច់កនូ�ទ� *ម�កយសុំ ឬេ�យឆ3ទ នុសិទធិFន((រ* ៩៨៣)។ េបើេ8ះបី�Vគី(ខ ង8ម8រ�៉ងWល ងំ ចំេ�ះ�រែលងលះ!ន ដ៏េ�យ ក៏តុk�រចKកលបងេធវើ�រផសះផ�មតងេទៀតFន។ ប៉ុែនតេបើ�រផសះផ�េ3ះពំុចសេរមចFនេទេ3ះ តុk�ររតូវយក បណត ឹងែលងលះ!ន មកេធវើ�រវិនិចឆ័យេS*មនីតិ វិធី េហើយេធវើ�របករKយរប�សKលរកម។ ̉.Ū◦Įŏ₤ĦāijʼnЊЮłŎЯΌ˝ ĕЊ₣Ū◦Įŏ₤ĦāijʼnЊũУĦũĀ₤с₤΅Įњĕë �ទូេSេ>េពលចំណង�ហ៍ពិ�ហ៍រតូវFន�ត់�ត ច់ ជេ(ល ះៃន�រែបងែចករទពយសមបតតិរZងសហព័នធ8ងំពីរក៏េកើត(នេឡើង។ ដូេចនះ តុk�ររតូវកំណត់Gអវី�រទពយសមបតតិេ�យែឡក និងអវី�រទពយរួមរបស់សហព័នធ�មុន។ ̉.ơ.Ū◦Įŏ₤ĦāijʼnЊЮłŎЯΌ˝ũĀ₤с₤΅ĮњĕëŌö ˝с; រទពយសមបតតិេ�យែឡករបស់សហព័នធ�(ន ក់គឺៈ ក. រទពយសមបតតិ ែដលសហព័នធ(នេ>មុនេពលេរៀប�ហ៍ពិ�ហ៍ ខ. រទពយសមបតតិ ែដលសហព័នធទទួលFនេ�យរប8នកមម សនតតិកមម អចច័យ8នេ>កនុងអំឡុង េពល�ហ៍ពិ�ហ៍ ឃ. រទពយសមបតតិ�តៃមលតប ែដលទទួលFនពី�រOត់ែចងរទពយសមបតតិែដលFនកំណត់េ>កនុងចំណុច កកកក និង ខ ខ ខ ខ Wងេលើ។ រទពយសមបតតិ េ>កនុងចំណុចេនះ(នន័យG ��របតូររូបវតថុៃនរទពយសមបតតិេ�យែឡក ែដល(នេ>កនុងចំណុច កកកក និង ខ ខ ខ ខ េ�យ�រOត់ែចង ដូច� លក់ ដូរ... �េដើម ប៉ុែនត រតូវ(នអងគេហតុេនះច0ស់kស់((រ* ៩៧២)។ េ>មុនេពលVគី8ងំសងWងចុះសំបុរត�ហ៍ពិ�ហ៍ របសិនេបើVគ8ីងំពីរFនពិVក� ឬេធវើកិចចសន��មួយ!ន អំពី�រ�ក់រទពយសមបតតិេ�យែឡកបញចូល�រទពយសមបតតិរួមេ3ះ(នន័យG ពំុ(នរទពយសមបតតិេ�យែឡករបស់សហព័នធ�(ន ក់េទៀតេឡើយ េ�លគឺZ�រទពយសមបតតិរួម8ងំអស់Oប់*ងំពី(នចំណង�ហ៍ពិ�ហ៍មក។ ̉.Ư.Ū◦Įŏ₤ĦāijʼnЊũУĦũĀ₤с₤΅Įњĕë រទពយសមបតតិរួម គឺ�រទពយសមបតតិ8ងំ�យ�ែដលសហព័នធ8ងំសងWង ឬ(នែត(ខ ងទទួលFនេ>កនុងេពល�ហ៍ពិ�ហ៍ េលើកែលងែតរទពយសមបតតិែដលសហព័នធ(នេ>មុនេពលេរៀប�ហ៍

សកលវទិយល័យភូមិនទនតីសិរសត នងិវទិយសរសតេសដឋកិចច មហវទិយល័យនីតិសរសត(Faculty of law)

មុខវជិជ ៈ TD Civil Law -5- របធនបទៈ ករែលងលះ

ពិ�ហ៍ និងរទពយសមបតតិែដលសហព័នធទទួលFនេ�យរប8នកមម សនតតិកមម អចចយ័8ន កនុងែដលចំណង�ហ៍ពិ�ហ៍មិន�ត់�ត ច់((រ* ៩៧៣)។ ̣.ŁũĈĦĈũЯĀ₣Яş˝Ū◦Įŏ₤ĦāijʼnЊ �ទូេS �ល់�កយបណត ឹងៃន�រែលងលះ!ន សហព័នធនីមួយៗែតងែត(ន�រ8ម8រែបងែចករទពយសមបតតិ ែដល(នOប់*ងំពី(នចំណង�ហ៍ពិ�ហ៍ េហើយ�រែបងែចកេ3ះែចកេចញ� ពីរពីរពីរពីររបេភទគឺៈ ̣.ơ.ŁũЯĀ₣Яş˝Ū◦Įŏ₤ĦāijʼnЊ″ĦŁũĮЊĜ˝⅝ េបើ(ន�រ8ម8ររទពយសមបតតិ Vគី8ងំពីរចពិVក�!ន អំពី�រែបងែចករទពយសមបតតិ េ�យឆនទៈរពមេរពៀងរបស់Vគី8ងំពីរFន េហើយកនុងករណីេនះេ8ះបី�រទពយសមបតតិេ�យែឡក ឬ�រទពយសមបតតិរួមក៏េ�យ េបើ(ន�រលះបង់ ឬ�រផតល់សមប8នរZង!ន និង!ន កនុង�រែបងែចក តុk�ររតូវេធវើ�រែបងែចកេS*ម�ររពមេរពៀងេ3ះ។ រប�រែដលសំWន់ គឺ�ររពមេរពៀងេ3ះរតូវេកើតេចញពីឆនទៈេ�យេសរីពិតរFកដរបស់Vគី8ងំពីរ((រ* ៩៨០ កGខ័ណឌ ទី១)។ េលើសពីេនះេSេទៀត កនុងករណីៃន�រែបងែចករទពយេ�យកិចចពិVក�!ន េនះ (នេពលខលះZ��រkក់ទុកនូវរទពយសមបតតពិិតរFកដ ែដលច(ន�ឧ8ហរណ៍ៈ ដូច�េបើបតីែលងលះរបពនធ េហើយែចករទពយ!ន េដើមបីេ!លបំណងរត់េគចពី�រេដញេ�លពីសំ�ក់(ច ស់បំណុល។ ដូេចនះ េបើចំនួនទឹករFក់ៃនចំែណករទពយសមបតតិ(នេរចើនហួសេហតុ ខុសពីខលឹមKរែដល(នែចងកនុង(រ* ៩៧៥ ចំណុច ខ ខ ខ ខ េហើយេបើសិន�(នរពឹតតិ�រណ៍ពិេសស ែដល3េំយ(ន�រយល់េឃើញG(ន�រែចករទពយេនះ គឺ�វិធីOត់ែចងរទពយេ�យបនលំេគចOត់ទុកចំនួន8ងំអស់ ឬមួយែផនកៃនរទពយេ3ះG�កមមវតថុែដលរតូវលុបេOលេ�យអនវុតតសិទធិលុបេOលអំេពើែដល3េំយខូចWតផលរបេ�ជន៍។ ̣.Ư.ŁũЯĀ₣Яş˝Ū◦Įŏ₤ĦāijʼnЊũУĦ″ĦşĤĀс �លេបើ�រពិVក�របស់Vគី8ងំពីរមិនFនសេរមចអំពី�រែបងែចករទពយសមបតតិេទ េបើVគី�(នភសតុ*ងបqជ ក់អពីំរទពយសមបតតិរួម ((រ* ៩៧៣) េបើេ8ះកនុងចំេ�មេ3ះ(នសហព័នធ�(ខ ងFនបំេពញែត�រ]រេគហកិចចក៏េ�យ ក៏�រ]រេ3ះ(នតៃមលេសមើនឹង�រ]រែដលេ>េរ�ផទះែដរ((រ* ៩៨០ កGខ័ណឌ ៣)។ ដូេចនះ រទពយសមបតតិរួមរតូវែបងែចកេយសហព័នធ(ន ក់ៗ ចំនួន ១Vគ២ (មួយVគពីរ) ៃនរទពយសមបតតិរួម((រ*៩៨០ កGខ័ណឌ ទី២ ចំណុច ខខខខ Zកយខ័ណឌ ទី១)។

សកលវទិយល័យភូមិនទនតីសិរសត នងិវទិយសរសតេសដឋកិចច មហវទិយល័យនីតិសរសត(Faculty of law)

មុខវជិជ ៈ TD Civil Law -6- របធនបទៈ ករែលងលះ

េលើសពីេនះេSេទៀត តុk�រចេធវើ�រែបងែចកខុសពី�រែបងែចកWងេលើេនះFន េបើសិន(ន�រ8ម8ររបស់Vគ�ី(ខ ង និងកនុងេ3ះ(នករណីពិេសសែដលរតូវពិOរ�េSេលើKថ នVពេផសងៗ ដូច� ទំហំៃន�របរិOច គរបស់Vគីនីមួយៗ ចំេ�ះលទធកមមៃនរទពយសមបតតិ �រែថរក� ឬ�របេងកើនរទពយសមបតតិអំឡុងេពល�ហ៍ពិ�ហ៍ ករមិតជីវVពរស់េ>កនុងេពល(នចំណង�ហ៍ពិ�ហ៍ យុ Kថ នVពផលវូចិតត និងផលូវ�យ វិ�ជ ជីវៈ រFក់ចណូំល លទធVពេធវើ�រ]ររបស់Vគីនីមួយៗ និងផលរបេ�ជន៍របស់កនូ�ទ�((រ* ៩៨០ កGខ័ណឌ ២ ចំណុច២ Zកយខ័ណឌ ២)។ �ល់Kថ នVពពិេសសដូចFនេរៀប�ប់Wងេលើ តុk�ររតូវពិOរ�េSេលើរគប់Kថ នVព8ងំអស់ៃនអងគេហតុែដល(ន េដើមបីRនេSដល់�រែបងែចកFនរតឹមរតូវេS*មអតថន័យៃនបញញតតិេនះ។ ដូេចនះ តុk�រមិនចនងឹេលើកយកែតKថ នVព�មួយមកពិOរ��ច់េ�យែឡកេ�យមិនគិតពិOរ�ដល់Kថ នVពពិេសសេផសងេទៀត8ងំអស់ែដល(នេ3ះេឡើយ។ ̀.ŁũĈĦĈũΒе₧şЮĦăЮŲЧ̋ Рĕ *មរយៈេ!ល�រណ៍ៃន�រសហ�រេរបើរFស់អំ�ចេមF((រ*១០៣៦) ឪពុក(ត យ ែដល(នចំណង�ហ៍ពិ�ហ៍ រតូវេរបើរFស់អំ�ចេមFេ�យសហ�រ!ន ។ ប៉ុែនតេបើឪពុក ឬ(ត យ�(ខ ង ពំុចេរបើរFស់អំ�ចេមFេទ ឪពុក ឬ(ត យ(ខ ងេទៀតរតូវេរបើរFស់អំ�ចេមFេ3ះ។ បែនថមពីេនះ សហព័នធ�ែដល(នអំ�ចេមF(នសិទធិ និងករណីយកិចចរតូវចិញចឹមបីFច់ែថរក�រូប�ង�យកូនែដល�អនីតិជន និងរគប់រគងរទពយសមបតតរិបស់កូនេ3ះ((រ*១០៣៤)។ េ>កនុង�កយបណត ឹងៃន�រែលងលះ សហព័នធែដល�េដើមបណត ឹងែតងែតVជ ប់�មួយនូវ�រ8ម8រែបងែចករទពយសមបតតិ និង�រ8ម8រអំ�ចេមFេលើកូន។ ដូេចនះ �រសេរមចអំពីអនក(នអំ�ចេមF កនុងករណីែលងលះ!ន និង�រទទួលKគ លF់នកំណត់ដូចWងេរ�មៈ ក. អំ�ចេមFេលើកូនេនះ តុk�ររតូវសេរមចេSេយឪពុក ឬ(ត យ*ម�រពិVក�របស់ Vគី េបើសិន�Vគី8ងំពីរ(នឆនទៈរពមេរពៀង!ន អំពី�ររបគល់អំ�ចេមFេនះ ((រ* ១០៣៧ កGខ័ណឌ ទី ១)។ ខ. កនុងករណីែដលសហព័នធ�ឪពុក ឬ(ត យ Fនែលងលះ!ន េ>មុនេពលកំេណើតកូន (ត យ គឺ� អនក(នអំ�ចេមFចំេ�ះកូនែដលFនេកើតមកេ3ះ។ ប៉ុែនតេបើេ>េរ�យកំេណើតរបស់កូន

សកលវទិយល័យភូមិនទនតីសិរសត នងិវទិយសរសតេសដឋកិចច មហវទិយល័យនីតិសរសត(Faculty of law)

មុខវជិជ ៈ TD Civil Law -7- របធនបទៈ ករែលងលះ

ឪពុក/(ត យ របស់កូនេ3ះចនឹងពិVក�េ�យ�ររពមេរពៀង!ន កំណត់យកឪពុក�អនក (នអំ�ចេមFវិញក៏Fន((រ* ១០៣៧ កGខ័ណឌ ទី២)។ ឃ. ផទុយេSវិញ េបើ�រពិVក�េ3ះមិនFនសេរមច ឬពំុចពិVក�េទ តុk�ររតូវកំណត់ អនក(នអំ�ចេមFេ�យពិOរ�េSដល់ផលរបេ�ជន៍របស់កនូេ3ះ((រ* ១០៣៧ កGខ័ណឌ ទី៣)។ �កយG “ផលរបេ�ជនរ៍បសក់នូផលរបេ�ជនរ៍បសក់នូផលរបេ�ជនរ៍បសក់នូផលរបេ�ជនរ៍បសក់នូ” (នន័យG កូនេ3ះចទទួលFននូវ�រអប់រំលអ��រចិញចឹមបីFច់ែថរក�លអ�ង រពម8ងំ(នKថ នVពរស់េ>លអរបេសើរ�ង េ�លគឺេបើគិតពីចិតតKរសតរបស់េកមងេ>េពល ែដលFនរស់េ>េ�យ�ទ ល�់មួយVគី�(ខ ងែដលនឹងរតូវកំណត់�អនក(នអំ�ចេមFេ3ះ។ ចំេ�ះករណីកិចចដូចFនេរៀប�ប់Wងេលើេនះ តុk�រមិនគួរគបបីេលើកេឡើងG Vគី�មួយ(នេសដឋកិចចធូរz គឺ�ក*ត កំណត់ៃន�រផតល់អំ�ចេមFេយេSVគីេ3ះេឡើយ េរ�ះបqហ កំណត់អនក(នអំ�ចេមFេនះេ>(នលកខណៈផ�Vជ ប់េSនឹង�រែបងែចករទពយសមបតតិរួម *មKថ នVពពិេសស((រ* ៩៨០ កGខ័ណឌ ទី២ ចំណុច ខខខខ )។ េរ�ពីេនះ កូនក៏(នសិទធិកនុង�រេរជើសេរីសVគីឪពុក ឬVគី(ត យេយ(នអំ�ចេមFេលើខលួនឯងFនែដរ កនុងករណីែដលកូនេ3ះ(នយុ សមលមមចគិត និងយល់អំពីបqហ េនះFន។ កនុងករណីសហព័នធ8ងំពីរ(នកូនេរចើន តុk�រ ក៏រតូវគិតអំពីKថ នVពេផសងេទៀត ែដល8ក់ទងេSនឹងផលរបេ�ជន៍របស់កូនេ3ះដូច� �រប]ហ ញពីឆនទៈរបស់កូនៗេ3ះ�ទ ល់ យុរបស់កូន ឬផលរបេ�ជន៍ៃន�រេយេ>ជុំ!ន ឬែបក!ន ៃនកូនៗេ3ះ�េដើម។ ́. Ю⅜΅пНŎČеăşсЮřЧĦāБŪÐĀсŪÐ₣Яℓũ˝⅝˝Рĕ មិនែតប៉ុេ�ណ ះ�រសេរមចចិតតអំពីអំ�ចេមF Z8ក់ទងេSនឹង�រផតល់េKហុ៊យOFំច់របស់ឪពុក ឬ(ត យ ែដលពំុ(នអំ�ចេមF ចំេ�ះVគី�មួយែដល(នអ�ំចេមFេលើកូន ែដលរតូវទទួលបនទុកេដើមបីរគប់រគងែថរក�(�រកិចច) កូនេ3ះលុះចេរមើនវ័យ�នីតិជន(១៨lន )ំ ។ ចំេ�ះ�រកំណត់អំពីទំហំៃនេKហុ៊យេ3ះ តុk�រគបបីពិOរ�េSេលើរគប់ចំណុច8ងំអស់ដូច� ករមិតជីវVពរបស់កូនែដលzល ប(់នកនលងមក តរមូវ�រOFំច់របស់កូន រពម8ងំករមិតជីវVពៃនអនកែដលរតូវទទួលបនទុកផតល់េKហុ៊យេ3ះផងែដរ។ េលើសពីេនះ VគីែដលមិនFនរស់េ>�មួយកូន ក៏(នសិទធិជួប និងរFរស័យ8ក់ទង�មួយកូនេ3ះFនែដរ((រ* ១០៤០ កGខ័ណឌ ទី១) *មរយៈ�រពិVក�!ន អំពីរេបៀបកនុ�រចូលជួបកូនេ�យកំណត់អំពីេពលេវk និង�របរិេចឆទែដលរតូវចូលជួបេយ

សកលវទិយល័យភូមិនទនតីសិរសត នងិវទិយសរសតេសដឋកិចច មហវទិយល័យនីតិសរសត(Faculty of law)

មុខវជិជ ៈ TD Civil Law -8- របធនបទៈ ករែលងលះ

ច0ស់kស់ ឬេយ(ន�រជូនដំណឹង�មុនសរ(ប់េយអនក(នអំ�ចេមFេរៀបចំសរមួលកិចច�រេនះ េចៀសZង�រប៉ះ�ល់ដល់េពលេវkសិក�របស់កូនផងែដរ((រ*១០៤០ កGខ័ណឌ ទី២)។ ប៉ុែនត េបើ�រពិVក�!ន េនះ ពំុFនសេរមច ឬពំុចេធវើេSFនេទ តុk�រ�អនកកំណត់អំពី�រចូលជបួ រFរស័យ8ក់ទង េ�យយកផលរបេ�ជន៍កនូ�ទិVព និងតរមូវកំណត់អំពីេKហុ៊យOFំច់ ែដលរតូវទទួលបនទុកេដើមបីរគប់រគងែថរក�កូន *ម�រ8ម8ររបស់ឪពុក ឬ(ត យែដល8ម8រអំ�ចេមFេ3ះអវតត(ន ឬ(នជំងឺ ឬ(នធុរៈ មិនច8ម8រេSតុk�រFនេទ �តិេ>កនុង ៤(បួន) Gន ក់របស់កូនចេធវើ�រ8ម8រ ែដលFនកំណត់េ>កនងុកGខ័ណឌ ទី៤ និង ៥ ៃន(រ* ១០៤០Fន។ ម�៉ងវិញេទៀត ឪពុក ឬ(ត យ ែដលពំុ(នអំ�ចេមFេលើកូន ក៏(នសិទធិច8ម8រេយអនកែដល(នអំ�ចេមF�យ�រណ៍អំពីKថ នVពរបស់កូនេ3ះFន *មរយៈ�រពិVក�រពមេរពៀងរZងឪពុក/(ត យចំេ�ះខលឹមKរេ3ះ។ ប៉ុែនត េបើ�រពិVក�ពំុ(នលទធផល ឬពំុចេធវើេSFន តុk�រចសេរមចេសចកតីជំនួសFន។ ចំែណឯ �តិ ៤(បួន) Gន ក់របស់កូន ក៏(នសិទធិច8ម8រចំេ�ះករណីេនះFនែដរ ((រ* ១០៤១)។

សកលវទិយល័យភូមិនទនតីសិរសត នងិវទិយសរសតេសដឋកិចច មហវទិយល័យនីតិសរសត(Faculty of law)

មុខវជិជ ៈ TD Civil Law -9- របធនបទៈ ករែលងលះ

Ю₤ş ʼn̋Б₤ĕöЊłť ĕ ឆលង*ម�របករKយWងេលើមកេនះ េយើងេមើលេឃើញG វិធីKរសតដ៏លអកនុង�របញចប់ទំ3ក់

ទំនង�ហ៍ពិ�ហ៍េនះ គ�ឺរេ�ះរKយ*មរបព័នធតkុ�រេ�យអនុេkមេS*មច0ប់ែដលកំណត់េ>កនុងច0ប់សតីពី�ហ៍ពិ�ហ៍ និងរគួKរ។ េហើយFនកំណត់អំពី�រែបងែចករទពយ និងអំ�ចេមFេលើកូនែដលច0ប់េនះ(នលកខណៈOប់បងខំេយVគីនីមួយៗរតូវែតរបតិបតត។ិ បុគគល(ន ក់ៗ ែដល�នីតិជនរតូវែតេធវើ�រសេរមចចិតតេយFនរតឹមរតូវ មុននឹងេរៀប�ហ៍ពិ�ហ៍�មួយនឹងនរ�(ន ក់រសប*មរបៃពណីទំេនៀមទ(ល ប់ែខមរ និង*មផលូវច0ប់។ េដើមបីេចៀសZកំុេយេកើត(នករណីៃន�រែលងលះ បត ីឬរបពនធ រតូវែតេចះអត់ឱនេយ!ន េSវិញេSមក េទើបរគួKរ(នសុភមងគល ពីេរ�ះ�រែលងលះេធវើេយខូចWតរបេ�ជន៍�េរចើន8ងំេពលេវk និងរFក់�ស េហើយ�ពិេសសប៉ះ�ល់ដល់សតិរមមណ៍ែថមេទៀតផង។

�របេងកើតរកមរដឋបបេវណី និងរកមនីតិ វិធីរដឋបបេវណ ី គឺFនផតល់របេ�ជន៍�េរចើន េដើមបី]យរសួលេ�ះរKយ និង�រ�រVពសុចរិតយុតតិធម៌នូវ�ល់វិZទេកើត(នេឡើងេ>កនុងសងគម រZងVគីបត ីរបពនធ ែដលចង់រំkយចំណង�ហ៍ពិ�ហ៍ េរ�ះG ច0ប់(នលកខណៈOប់បងខំេយVគី8ងំពីររតូវែតេ!រព !ម ននរ�(ន ក់ែដលGមិនេ!រពេឡើយ។

េដើមបីេរជើសេរីសៃដគូរបOជំី វិត បុគគល(ន ក់ៗរតូវែតសិក�ែសវងយល់អំពីចិតត!ន េSវិញេSមកសិន មនុនឹងសេរមចចិតតេរៀប�ហ៍ពិ�ហ៍�មួយនរ�(ន ក់របកបេ�យសុភមងគលេ>កនុងរគួKរ ។ េ�យេហតុG �រមិនយល់ចិតត មិនចុះសរមុង!ន េធវើេយេកើត(ននូវអំេពើហិង� និងជេ(ល ះកនុងរគួKរRនដល់�រែលងលះ៕

3

ឯក�រេ�ង

1> រកសួងយុតតិធម៌ “រកមរដឋបបេវណី” េ�ះពុមពេលើទី១......................................................#ន ២ំ០០៧ 2> រកសួងយុតតិធម៌ “រកមនីតិ វធីិរដឋបបេវណី” េ�ះពុមពេលើទី១..............................................#ន ២ំ០០៦ 3> ច-ប់សតីពី “/0ហ៌ពិ0ហ៌ និងរគួ4រ”..................................អនុម័តៃថងទី២៦ ែខកកត< #ន ១ំ៩៨៩