A5 SharingEconomy ok › stks › pub › 2019 › ... · (car sharing) กิจการเช่ารูปแบบเดิม (traditional rental sectors)...

SHARING

SCIENCE & TECHNOLOGYBOOK SERIES

สานกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาตกระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย

0 2564 70000 2564 7002-5https://[email protected] อทยานวทยาศาสตรประเทศไทย ถนนพหลโยธน ตาบลคลองหนง อาเภอคลองหลวง จงหวดปทมธาน 12120

เศรษฐกจรวมใชประโยชน

Airbnb

RENT

Airbnb

RENT

SHARINGเศรษฐกจรวมใชประโยชน

เศรษฐกจรวมใชประโยชนISBN 978-616-12-0580-5

พมพครงท 1, พ.ศ. 2562

จานวน 3,300 เลม

สงวนลขสทธ ตาม พ.ร.บ. ลขสทธ (ฉบบเพมเตม) พ.ศ. 2558

จดทาโดย กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย

สานกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต (สวทช.)

ไมอนญาตใหคดลอก ทาซา และดดแปลง สวนใดสวนหนง

ของหนงสอเลมน นอกจากไดรบอนญาตเปนลายลกษณอกษร

จากเจาของลขสทธเทานน

บรรณาธการ กลประภา นาวานเคราะห

ผเรยบเรยง ดร.นาชย ชวววรรธน

กองบรรณาธการ วชราภรณ สนทนา, รกฉตร เวทวฒาจารย,

วณา ยศวงใจ, จฬารตน นมนวล

กราฟก ฉตรทพย สรยะ

รปเลม งานออกแบบ ฝายสอวทยาศาสตร สวทช.

สานกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต.

เศรษฐกจรวมใชประโยชน = sharing economy.--ปทมธาน : สานกงานพฒนาวทยาศาสตร

และเทคโนโลยแหงชาต กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย, 2562.

36 หนา.

1. การพฒนาเศรษฐกจ. 2. เศรษฐศาสตรการพฒนา. I. ชอเรอง.

338.9

ISBN: 978-616-12-0580-5

ECONOMYBIOเศรษฐกจชวภาพ

SCIENCE & TECHNOLOGYBOOK SERIES

SHARING

SCIENCE & TECHNOLOGYBOOK SERIES

เศรษฐกจรวมใชประโยชน

Airbnb

RENT

SCIENCE & TECHNOLOGYBOOK SERIES

เศรษฐกจสเขยว

SCIENCE & TECHNOLOGYBOOK SERIES

SILVER เศรษฐกจผสงวยECONOMY

SCIENCE & TECHNOLOGYBOOK SERIES

SCIENCE & TECHNOLOGYBOOK SERIES

0 1

MRI

SCIENCE & TECHNOLOGYBOOK SERIES

by NSTDA

คานาคานยม โลกในครสตศตวรรษท 21 เปลยนแปลงอยางรวดเรวมากในทกดาน เกดมแนวคด

และแบบจาลอง (model) ทางเศรษฐศาสตรแบบตางๆ เพมมากขน ป ค.ศ. 2011

นตยสารไทมถงกบเลอกให เศรษฐกจรวมใชประโยชน (sharing economy)” เปน

หนงในสบแนวคดทจะเปลยนแปลงโลกน คณะผจดทาเลอกใชคาวา รวมใชประโยชน”

แทนคาวา แบงปน” เพราะเหนวานาจะมความหมายตรงกบคาตนทางมากกวา โดยคาวา

แบงปนในภาษาไทยมกใชในความหมายการแจกหรอแบงให จงไมใชลกษณะทแทจรง

ของระบบเศรษฐกจแบบนแตอยางใด

หนงสอเศรษฐกจรวมใชประโยชน (sharing economy) เลมนจดทาขน โดยม

วตถประสงคเพอสรางความร ความเขาใจ และเตรยมเยาวชนและประชาชนชาวไทย

ใหพรอมสาหรบการขบเคลอนประเทศในครสตศตวรรษท 21 ผานการเรยนรคาศพท แนวคด

และมมมอง โดยเฉพาะดานวทยาศาสตรทเกยวของกบเศรษฐกจแบบน ซงใกลตวคนไทย

และจะเปนตวขบเคลอนสาคญสาหรบระบบเศรษฐกจประเทศในอนาคตอนใกล คาศพท

ตางๆ ทปรากฏอยในหนงสอเลมน เชน เศรษฐกจความรวมมอกน การบรโภคแบบรวมมอกน

เศรษฐกจตดตอตรง เศรษฐกจตามอปสงค ระบบการธนาคารเวลา ซอฟตแวรโอเพนซอรซ

การใหยมทางสงคม คราวดฟนดง ฯลฯ เรมกลายเปนคาศพททคอยๆ พบเหนหรอไดยน

บอยมากขน และจะกลายเปนคาสามญในอนาคตอนใกล

หนงสอเลมนออกแบบใหอานไดทงเยาวชนและประชาชนทวไป เนนใหความร

เบองตน ภาพรวม และผลกระทบตางๆ ทเกดจากแนวคดเชงเศรษฐศาสตรสาคญน

โดยเฉพาะในแงมมทเกยวของกบวทยาศาสตร เทคโนโลย และนวตกรรมตางๆ ทงนมรปแบบ

เปนหนงสอใหความรเรองคาศพทประกอบรป (illustrated wordbook) แบบอนโฟกราฟก

(infographic) ซงหวงวาจะสามารถสรางแรงบนดาลใจ ทาใหเหนความสาคญ และ

ทาใหเยาวชนไทยเกดความสนใจในดานสะเตมศกษา (STEM) ทจะเปนฐานสาหรบอาชพ

ในอนาคตจานวนมาก อนจะเกดขนจากเศรษฐกจรวมใชประโยชน

สานกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต (สวทช.)

รองศาสตราจารยสรนต ศลธรรม

ปลดกระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย

มนาคม 2562

วทยาศาสตรและเทคโนโลย เปนปจจยสาคญในการขบเคลอนเศรษฐกจ สงคม

มาอยางตอเนอง ซงประเทศไทยไดใหความสาคญในการวจยพฒนา สรางความรใหม และ

การนาไปใชประโยชนในการพฒนาเศรษฐกจ สงคม และคณภาพชวต ขณะทการเปลยนแปลง

ทางเทคโนโลยเปนไปอยางกาวกระโดดในชวงสบปทผานมา การสงเสรมใหประชาชนไดรบร

และทาความเขาใจกบเรองราวใหมๆ ดานวทยาศาสตรและเทคโนโลย จงเปนสวนสาคญทจะ

ทาใหสงคมพรอมตอการกาวไปขางหนาอยางเทาทนโลก

กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย ซงกอตงอยางเปนทางการเมอวนท 24 มนาคม

พ.ศ. 2522 ไดทาหนาทเปนกลไกในการขบเคลอนประเทศผานหนวยงานวจยหลากหลายหนวยงาน

โดยมการปรบเปลยนไปตามสถานการณตลอดชวงเวลาหลายสบปทผานมา และจะยงคงพฒนา

ตอไปเพอเปนองคกรหลกในการนาประเทศสเศรษฐกจฐานความร และสงคมนวตกรรม

ในโอกาสครบรอบ 40 ปของกระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย ในป พ.ศ. 2562

ทาน ดร.สวทย เมษนทรย อดตรฐมนตรวาการกระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย มดารให

กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย จดทา หนงสอชดความรดานวทยาศาสตรและเทคโนโลย”

เพอรวบรวมเรองราวดานวทยาศาสตรและเทคโนโลยทนาสนใจรวม 19 เรองไวในชดหนงสอน

การจดทาหนงสอเศรษฐกจรวมใชประโยชนน มงหวงใหเยาวชนคนรนใหมไดเขาถง

องคความรดานวทยาศาสตรและเทคโนโลย รวมทงยงเปนโอกาสในการสรางแรงบนดาลใจกบเยาวชน

คนรนใหมใหเขาใจถงบทบาทและความสมพนธของวทยาศาสตรในมตตางๆ ของการดารงชวต

ผมขอขอบคณผทเกยวของในการจดทาหนงสอชดนทกทาน และหวงเปนอยางยงวา

หนงสอเลมนและเลมอนๆ ในชด จะเปนแหลงขอมลทเปนประโยชนตอการเรยนรและม

สวนชวยกระตนใหเยาวชนและประชาชนไทยเกดความสนใจหาความรวทยาศาสตรในดานอนๆ

ตอไป

SHARINGeconomyAirbnb

เศรษฐกจรวมใชประโยชนคออะไร?

เศรษฐกจรวมใชประโยชนเกดขนไดอยางไร?

เศรษฐกจรวมใชประโยชนแบงออกไดเปนอะไรบาง?

มอปสรรคสาคญอะไรบางสาหรบเศรษฐกจรวมใชประโยชน?

การเตบโตของเศรษฐกจรวมใชประโยชน

ผลกระทบของเศรษฐกจรวมใชประโยชน

ประเทศไทยกบเศรษฐกจรวมใชประโยชน

เอกสารอางอง

เศรษฐกจรวมใชประโยชนกบอนาคตของประเทศไทย

สารบญ

08

12

16

20

22

26

30

34

36

เศรษฐกจรวมใชประโยชน

CARSharing

TaskRabbit

Airbnb Grab

เชาดวด(DVD rental)

เชาอปกรณ(equipment rental)

เชาหนงสอ(book rental)

เชารถ(car rental)

เชาโรงแรม ทพก(B&B and hostels)

บรการฟงเพลงและดวดโอผานระบบอนเทอรเนต(music and video

streaming)

บรการสนเชอและการระดมทน

ระหวางบคคลกบบคคล(peer-to-peer lendingand crowdfunding)

บรการจดหาบคลากรผานออนไลน

(online staffing)

บรการทพกระหวางบคคล

(peer-to-peeraccommodation)

บรการรถเชาระยะสน

(car sharing)

กจการเชารปแบบเดม (traditional rental sectors)

กจการเศรษฐกจรวมใชประโยชน (sharing economy sectors)

15,000

240,000

2013ลานเหรยญสหรฐ

335,000 335,000

2025

ลานเหรยญสหรฐ

ป ค.ศ. 2011 นตยสารไทม (TIME Magazine) เลอกให “เศรษฐกจรวมใชประโยชน

(sharing economy)” เปนหนงใน 10 แนวคดทจะเปลยนแปลงโลก ซงระบบเศรษฐกจ

แบบนกไดพสจนตวเองวาเปนระบบใหมทใชการไดดยง เพราะเตบโตเรวกวาโซเชยลมเดย

รายใหญทงสามคอ เฟซบก กเกล และยาฮ รวมกนเสยอก โดยขอมลทพดบเบลยซ (PwC,

PricewaterhouseCoopers) รวบรวมไวชใหเหนวา ในป ค.ศ. 2013 กจการใหม

ดานนมมลคาการตลาดรวมกนสงถง 15,000 ลานเหรยญสหรฐ และมศกยภาพทจะ

เตบโตจนมรายไดรวมของกจการสงถง 335,000 ลานเหรยญสหรฐ ในป ค.ศ. 2025

¹ÔÂÒÁ¢Í§ “àÈÃÉ°¡Ô¨Ã‹ÇÁ㪌»ÃÐ⪹� (sharing economy)” ÁÕËÅÒÂẺ áººË¹Ö è§·Õè¹ÔÂÁ㪌¡Ñ¹¤×Í໚¹áºº¨ÓÅͧàÈÃÉ°¡Ô¨·Õ èÁÕ¡ÒÃ㪌»ÃÐ⪹�ÊÔ¹·ÃѾÂ� (asset) ºÒ§Í‹ҧËÇÁ¡Ñ¹ÃÐËÇ‹Ò§¤¹¨Ó¹Ç¹ÁÒ¡ â´ÂÍÒ¨¨Ð໚¹ä´Œ·Ñ é§ÊÔ¹·ÃѾÂ�Ẻ·Õ è໚¹ÊÔ è§¢Í§·Ò§¡ÒÂÀÒ¾ ઋ¹ ö¹µ� ·Õ èÍÂÙ ‹ÍÒÈÑ ¨Ñ¡ÃÂÒ¹ ËÃ×Íà¤Ã× èͧ㪌ÀÒÂ㹺ŒÒ¹ ÃÇÁ¶Ö§à§ Ô¹·Ø¹ áÅÐ/ËÃ×Í µŒ¹·Ø¹·Õ è ໚¹·ÃѾÂÒ¡ÃÁ¹ØÉÂ� â´ÂäÁ‹Á Õ¡Òö‹ÒÂâ͹¤ÇÒÁ໚¹à¨ ŒÒ¢Í§ÊÔ è§µ‹Ò§æ àËÅ‹Ò¹Ñ é¹ «Ö è§ÁÙŤ‹Ò·Õ èà¡Ô´¢Ö é¹ÃÐËÇ‹Ò§Êͧ½†ÒÂÁÑ¡¨Ð·Ó¼‹Ò¹á¾Åµ¿ÍÃ�Á (platform) ´Ô¨Ô·ÑźҧÃٻẺ

ÍÕ¡¹ÔÂÒÁË¹Ö è§¤×Í໚¹áºº¨ÓÅͧàÈÃÉ°¡Ô¨·Õ èÍÔ§ÍÂÙ ‹¡ Ѻ¡ÒÃẋ§»˜¹¡Ñ¹ãªŒ»ÃÐ⪹�ÊÔ¹·ÃѾÂ�·Õ è ѧ㪌»ÃÐ⪹�äÁ‹àµçÁ·Õ è µÑ é§áµ‹¾× é¹·Õ èÇ ‹Ò§ä»¨¹¶Ö§·Ñ¡Éе‹Ò§æ ¢Í§Á¹ØÉÂ� â´Â¡‹ÍãËŒà¡Ô´¼Å»ÃÐ⪹�ã¹ÃÙ»¢Í§à§Ô¹ËÃ×ÍÊÔè§Í×è¹æ «Öè§Ê‹Ç¹ãËÞ‹ÁÕÃٻẺ¡ÒõÅҴ໚¹áºº peer-to-peer ËÃ×Í µ¡Å§¡Ñ¹â´ÂµÃ§ÃÐËÇ‹Ò§¼Ù ŒãËŒºÃÔ¡Òà (਌Ңͧ·ÕèäÁ‹ãª‹ºÃÔÉÑ·) ¡Ñº¼Ù ŒÃѺºÃÔ¡Òà (ÅÙ¡¤ŒÒ) µÑÇÍ‹ҧ¸ØáԨഋ¹·Õèà¡Ô´¨Ò¡ sharing economy ÍÒ·Ô Airbnb, Grab, TaskRabbit

เศรษฐกจรวมใชประโยชนคออะไร?

ทมาภาพและขอมล : PwC research conducted in 2014

เศรษฐกจรวมใชประโยชนคออะไรกนแน ?

8 9

MAKERSPACE

CO-WORKING SPACE

àÈÃÉ°¡Ô¨¤ÇÒÁËÇÁÁ×͡ѹ (collaborative economy) ¤×Í áºº¨ÓÅͧÃкºàÈÃÉ°¡Ô¨·Õ è์¹¡ÒÃÊÌҧà¤Ã×Í¢‹ÒÂÃÐËÇ‹Ò§¤¹áµ‹ÅФ¹ ËÃ×ͪØÁª¹áµ‹ÅÐáË‹§¡ÑºÊ¶ÒºÑ¹·Õ è·Ó˹ŒÒ·Õ è໚¹á¡¹¡Åҧ㹡ÒÃà»ÅÕè¹á»Å§ÃٻẺ¡ÒüÅÔµ ¡ÒúÃÔâÀ¤ ¡ÒÃà§Ô¹ ÃÇÁ件֧¡ÒÃàÃÕ¹ÃÙŒ ઋ¹ makerspace ʶҹ·ÕèÊÓËÃѺÊÌҧªÔ 鹧ҹµŒ¹áºº »ÃСͺ´ŒÇÂà¤Ã× èͧÁ×Í·Õ è¨Ó໚¹ãËŒ¹Ñ¡»ÃдÔÉ°�ÊÒÁÒöËÂÔºÂ×ÁÁÒ㪌䴌 ËÃ×Í co-working space ˌͧ·Ó§Ò¹áººáº‹§»˜¹ ໚¹Ê¶Ò¹·Õè·Õ èà»�´ãËŒ·Ø¡¤¹ ·Ø¡ÍҪվࢌÒÁÒઋҾ×é¹·Õ è·Ó§Ò¹Ã‹ÇÁ¡Ñ¹ â´ÂÁÕÍØ»¡Ã³�ÍӹǤÇÒÁÊдǡઋ¹à´ÕÂǡѺã¹ÍÍ¿¿�È·ÑèÇä»

¢³Ð·Õè ¡ÒúÃÔâÀ¤áººÃ‹ÇÁÁ×͡ѹ (collaborative consumption) ໚¹áºº¨ÓÅͧÃкºàÈÃÉ°¡Ô¨·Õ è์¹¡ÒÃẋ§»˜¹ áÅ¡à»ÅÕè¹ÊÔ¹¤ŒÒ ËÃ×ÍãËŒÂ×Á¼ÅÔµÀѳ±�áÅкÃÔ¡ÒúҧÍ‹ҧ â´Â¤Ó¹Ö§¶ Ö§¡ÒÃࢠŒÒ¶ Ö§à¾ × èÍ㪠Œ»ÃÐ⪹�ÁÒ¡¡Ç ‹Ò¡ÒÃà» š¹à¨ ŒÒ¢Í§ ઠ‹¹ ¤Åѧ·Ã ѾÂҡáÒÃÈÖ¡ÉÒẺà»�´ (Open Educational Resources ËÃ×Í OER)

ทมา : หนงสอ What’s Mine Is Yours – the Rise of Collaborative Consumption, 2010.

àÇçºä«µ� investopedia ÃкØÇ‹Ò peer-to-peer economy (ËÃ×ÍàÃÕ¡‹ÍÇ‹Ò p2p economy) ¤×Í ÃкºàÈÃÉ°¡Ô¨·Õè»ÃÒȨҡ¡ÒÃÃÇÁÈÙ¹Â� ໚¹¡Òë×éÍ¢ÒÂáÅ¡à»ÅÕè¹ÊÔ¹¤ŒÒ¡Ñºã¤Ã¡çä´Œâ´ÂµÃ§ äÁ‹¼‹Ò¹µÑÇ¡ÅÒ§ËÃ×ͺؤ¤Å·Õè 3 áÅÐäÁ‹¨íÒ໚¹µŒÍ§ÍÒÈѺÃÔÉÑ·¸ØáԨÁÒà¡ÕèÂÇ¢ŒÍ§ ¢³Ð·ÕèàÇçºä«µ� moneywecan.com ÃкØÇ‹Ò à»š¹àÈÃÉ°¡Ô¨áººäÃŒµÑÇ¡ÅÒ§ äÁ‹¼‹Ò¹µÑÇ¡ÅÒ§ (intermediaries) â´Â¼Ù ŒºÃÔâÀ¤ÊÒÁÒöàÅ×Í¡ÊÔ¹¤ŒÒáÅкÃÔ¡Ò÷Õèµ ŒÍ§¡Òà áÅеԴµ‹Í¡Ñº¼Ù ŒãËŒºÃÔ¡ÒÃä´Œâ´ÂµÃ§

¤íÒÇ‹Ò peer ËÁÒ¶֧ ¤¹·ÕèàÊÁ͡ѹ (·Ò§°Ò¹ÐËÃ×͵íÒá˹‹§) ËÃ×ͤ¹·ÕèÍÂÙ ‹ÃдѺà´ÕÂǡѹ

นอกจากคำวา sharing economy แลว ยงมคำทมแนวคดและรายละเอยดบางอยาง

ทคลายคลงกน แตกมสวนแตกตางกนเลกนอย เชน peer-to-peer economy,

collaborative economy, collaborative consumption, on-demand

economy, zero-marginal cost economy และ crowd-based capitalism

10 11

SHARING

เทคโนโลยทเหมาะสม

ความหวงใยเรองสงแวดลอม

ความถดถอยทางเศรษฐกจทวโลก

ความสาคญของชมชน

ในเรองเทคโนโลย จากการมอนเทอรเนต เวบไซต และเทคโนโลยตางๆ ทกอใหเกด

ชมชนออนไลนขนาดใหญซงเชอมตอโลกทงใบไดงายผานอปกรณทสะดวกตอการพกพา

เชน คอมพวเตอร แทบเลต และสมารตโฟน ไดเออใหเกดตลาดซอขาย ทำใหวงจรอปสงคและ

อปทานทางเศรษฐศาสตรทำงานไดเปนอยางด อนทจรงไมวาจะเปนเรองการใชประโยชนรวมกน

การใหยมหรอเชา หรอการแลกเปลยน ตางกมอยแลวตงแตกอนยคเวบไซตและสมารตโฟน

แตดวยเทคโนโลยท เหมาะสมเชนนทำใหเกดเศรษฐกจรปแบบใหมซ งขยายขนาด

(upscaling) ไดรวดเรว รวมไปถงสรางผลกระทบทางเศรษฐกจไดอยางมหาศาล

เศรษฐกจรวมใชประโยชนเกดขนไดอยางไร?นตยสาร Latitudes และ Shareable ซงมความโดดเดนทสดเกยวกบเรอง sharing

economy ไดรวมกนศกษาและสรปไวในป ค.ศ. 2010 วา ปจจยหลกทเปนพลงขบเคลอน

ใหเกดระบบเศรษฐกจรวมใชประโยชนนนมอย 4 ปจจยดวยกน คอ (1) เทคโนโลยท

เหมาะสม (2) ความหวงใยเรองสงแวดลอม (3) ความถดถอยทางเศรษฐกจทวโลก

และ (4) ความสำคญของชมชน

เทคโนโลยทเหมาะสม

12 13

สำหรบเรองความหวงใยสงแวดลอมนน แนวคดการรวมใชประโยชนกบความยงยน

เชอมโยงกนอยางเหนยวแนน จนทำใหคนจำนวนมากทตองการปกปองสงแวดลอม

เลอกเศรษฐกจแบบใหมนแทนเศรษฐกจแบบเดมๆ โดยเฉพาะในยามขาดแคลนทรพยากร

หรอสนทรพย ซงจากการคาดการณในรายงาน PwC Megatrends 2017 เผยวา ประชากร

ทเพมจำนวนมากขน ทำใหมความตองการอาหารมากขน 35% ตองการนำมากขน 40%

และตองการพลงงานมากขน 50% ภายในป ค.ศ. 2030 ซงการแบงปนเพอใหทกคนเขาถง

ทรพยากรทจำกดและการรวมมอกนยอมหมายถงวธการใชชวตแบบยงยน

ปจจยสดทายเรองของชมชน กระบวนทศนแบบเครอขาย (network

paradigm) สนบสนนการแบงปนและใชประโยชนรวมกนแบบออฟไลน

และเสรมสรางกจกรรมทางสงคมรวมกน ซงเปดโอกาสใหคนในชมชน

มปฏสมพนธตอกนมากขน ทำใหชมชนมความเขมแขงในการดแล

ตวเองมากขนไปดวย

ความหวงใยเรองสงแวดลอม

ความถดถอยทางเศรษฐกจทวโลก

ความสาคญของชมชน

ในเรองของความถดถอยทางเศรษฐกจทวโลกนน ผลประโยชน

จากการแบงปนและรวมใชประโยชนจากสงตางๆ ยงเหนไดชดเจน

เพราะในยามวกฤต ผลกระทบไมไดเกดแตกบตลาดเงนและ

ตลาดทน แตยงกระทบไปถงรฐบาล ซงยอมสงผลตอเนอง

ไปยงเรองสวสดการสงคมเปนลกโซไปดวย ทำใหคนระมดระวง

การใชเงนมากขน

การเกดข นของเศรษฐกจรวมใชประโยชนจงเปนผลลพธจากการ

เชอมตอระหวางตวขบเคลอน (drive) ทงในเรองเทคโนโลย สงคม

และสงแวดลอม โดยมสภาวะเศรษฐกจทถดถอยเปนเบองหลงสำคญ

และเนองจากปจจยทมอยหลายปจจยจงยงทำใหสามารถแบงเศรษฐกจ

รวมใชประโยชนออกไดเปน 6 รปแบบยอยๆ ทแตกตางกนไปอก

ดงจะไดกลาวตอไป

14 15

RENT

SHARING

เศรษฐกจการยม เศรษฐกจ

ตดตอตรง

เศรษฐกจตามอปสงค

ซอฟตแวรโอเพนซอรซ

ใหเปลาการใหยม

ทางสงคมและการระดมทน

จากคนจานวนมาก

ระบบการธนาคารเวลาและการคาขายแลกเปลยนทองถน

เศรษฐกจรวมใชประโยชนแบงออกไดเปนอะไรบาง? Pais และ Provasi (2015) แบงเศรษฐกจรวมใชประโยชนออกเปน 6 ประเภทคอ

(1) เศรษฐกจการยม (rental economy) (2) เศรษฐกจตดตอตรง (peer-to-peer

economy) (3) เศรษฐกจตามอปสงค (on-demand economy) (4) ระบบ

การธนาคารเวลาและการคาขายแลกเปลยนทองถน (time banking and local

exchange trading system) (5) ซอฟตแวรโอเพนซอรซใหเปลา (Free/Libre

Open Source Software หรอ FLOSS) และ (6) การใหยมทางสงคมและการ

ระดมทนจากคนจำนวนมาก (social lending and crowdfunding) โดย

มองวาจะชวยใหเหนระดบผลกระทบทเกดจากปรากฏการณของเศรษฐกจรวมใชประโยชน

ไดชดเจนมากยงขน

ตวอยางเศรษฐกจการยม เชน การใหบรการใหเชายมรถยนตของซปคาร (ZipCar)

ทเปนบรษทลกของเอวส (Avis) ซงเปนบรษทรถเชาทคนไทยคนเคยกนด ขณะทตวอยาง

ของเศรษฐกจตดตอตรงทรจกกนดทวโลกไดแก แอรบเอนบ (Airbnb) แอปพลเคชน

และแพลตฟอรมใหเชาหองพก โดยเจาของหองพกหรอเจาของบานเปนผประกาศให

เชาเองโดยตรง

16 17

3 ชวโมง

อยากหาคนมาชวยถายภาพ

อยากไดคนมาชวย

ทาความสะอาด

สำหรบเศรษฐกจตามอปสงคทใชแอปพลเคชนและ

แพลตฟอรมเชอมตอผใหบรการกบผตองการใชบรการ

ทรจกกนดในเมองไทย ไดแก ระบบรถรบจางแกรบ (Grab)

และอเบอร (Uber) ท ใหบรการรถยนตพรอมคนขบ

ขณะทซอฟตแวรโอเพนซอรซใหเปลา (open source

software) เปนการใหบรการซอฟตแวรทไมตองเสยคาซอ

และเปดเผยรหสทใชเขยนซอฟตแวรดงกลาวบนออนไลน

เพอใหคนอนๆ สามารถนำไปดดแปลงหรอตอยอดออกไป

ใหดมากยงขน เชน กรณซอฟตแวรทเขยนดวยลนกซ

(Linux) ซงถอวาเปนแบบทเกาแกทสดในบรรดาเศรษฐกจ

รวมใชประโยชนทงหมด

เศรษฐกจรวมใชประโยชนทคนไทยอาจจะคนเคยนอยทสด ไดแก ระบบการธนาคารเวลา

และการคาขายแลกเปลยนทองถน หากมองในแงการบรการทใชกบระบบนจะคลายกบ

ระบบแบบ on-demand แตแทนทจะแลกเปลยนบรการกบเงน ในระบบแบบนจะใช

การแลกเปลยนดวย “เวลา” หรอ “หนวยแทนเงน” ตวอยางแพลตฟอรมทรจกกนด

ในหมวดนคอ ไทมรพบลก (TimeRepublik) ซงมการใหบรการ เชน การถายภาพ

การทำความสะอาด การเลยงดเดก การซอมแซมบาน หรอการตวหนงสอ ฯลฯ โดยให

บรการอยางใดอยางหนงในเวลาเทยบเทากนเปนคาตอบแทน

ใชเวลาใหมคณคาดวยการแบงปนทกษะความสามารถของคณ TIMEREPUBLIK

จายดวยทกษะความสามารถตอบแทนดวยเวลา

18 19

STOP!

UNFAIR!STEAL!

ENFORCE

THE LAW!

1 2

SHARING

เนองจากแบบจำลองเศรษฐกจรวมใชประโยชนเปนเรองใหมมาก แตเปลยนแปลงอยาง

รวดเรว และสงผลกระทบอยางกวางขวางไปทวโลก จงไมนาแปลกใจวาในอกมมมองหนง

ระบบแบบนขดแยงอยางรนแรงกบระบบเศรษฐกจแบบทนนยมพนฐานอนๆ ทปฏบตกนอยเดม

มอปสรรคสาคญอะไรบางสาหรบเศรษฐกจรวมใชประโยชน?

อเบอรกมปญหาถกฟองรองไมตางจากแอรบเอนบ (ตวเลขในป ค.ศ. 2015 คอ มคดอยราว

70 คดทวโลก) โดยมกเกยวของกบกฎหมายทกำกบดแลการใหบรการของประเทศตางๆ

และยงถกฟองรองโดยหนวยงานรฐทดแลบรหารเมอง รวมไปถงสหภาพแรงงานตางๆ

อกหลายสบคดอกดวย สวนบรษทแทกซในทองถนกมกประทวง เพราะถอวาเปนบรษท

ผดกฎหมายของประเทศนนๆ หรอไมกเปนบรษทททำใหเกดการแขงขนทไมเปนธรรม

ขณะทคนขบแทกซบางคนทขบใหอเบอรกประทวงทบรษททำสญญาโดยถอวาพวกเขาเปน

ผทำสญญารายบคคล จงไมมสถานะเปนลกจาง เพอหลกเลยงการจายคาสวสดการตางๆ

เปนตน การจางงานในรปแบบนมคำศพทเฉพาะเรยกวา งานในแบบอเบอร (uberisation

of work) ซงถอเปนรปแบบการทำงานแบบใหมเอยมทไมเคยมมากอน เพราะไมไดถอเปน

การทำงานเตมเวลา (แมทำเหมอนงานเตมเวลาทกอยาง) แตคนขบแตละคนกไมไดเปน

ลกจางหรอเจาของกจการเอง

บรษทชนนำดานนอยางแอรบเอนบทมสนทรพยราว 30,000 ลานเหรยญสหรฐ และให

บรการทพกทวโลก กำลงมคดฟองรองทางดานกฎหมายกบหนวยงานตางๆ อยทวโลก

ดงเชนในมหานครนวยอรก รวมถงเมองอนๆ ทเรยงรายกนฟองรอง เชน บารเซโลนา เบอรลน

ปารส และอมสเตอรดม ในบารเซโลนาการฟองรองทเกดขนเปนผลจากการประทวง

ของคนจำนวนมาก รวมไปถงปญหาการลวงละเมดนกทองเทยว แตปญหาเหลาน

ยงคาราคาซงอยทศาลตางๆ ทวโลก

ทำใหเกดความขดแยงกบระบบการเกบภาษทองถนแตละพนทไปทวโลก

ปญหาหรออปสรรคใหญทสดของเศรษฐกจรวมใชประโยชน

แทรกแซงและทำใหตลาดแรงงานเดมปนปวน

áÍÃ�ºÕàÍç¹ºÕ (Airbnb) ¡‹ÍµÑ駢Öé¹ã¹»‚ ¤.È. 2008 ÁÕÊíҹѡ§Ò¹ãËÞ‹ã¹àÁ×ͧ«Ò¹¿ÃÒ¹«ÔÊ⡠໚¹ºÃÔÉÑ··ÕèãËŒºÃÔ¡ÒÃઋÒˌͧ¾Ñ¡·ÑèÇâÅ¡ (ÁÒ¡¡Ç‹Ò 190 »ÃÐà·È) ¼‹Ò¹áÍ»¾ÅÔपѹº¹ÊÁÒÃ�µâ¿¹ â´ÂºÃÔÉÑ·äÁ‹ÁÕˌͧ¾Ñ¡ËÃ×ÍâçáÃÁ໚¹¢Í§µÑÇàͧ ᵋÁÕ íҹǹˌͧãˌઋÒÁÒ¡·ÕèÊØ ã¹âÅ¡ ÁÕÊÔ¹·ÃѾÂ�ã¹»‚ ¤.È. 2017 ÃÒÇ 30,000 ŌҹàËÃÕÂÞÊËÃÑ° áÅÐÁռٌ㪌ºÃÔ¡ÒÃÁÒ¡¡Ç‹Ò 80 Ōҹ¤¹µ‹Í»‚ (µÑÇàŢ㹻‚ ¤.È. 2017) ʋǹÍÙàºÍÃ� (Uber) ¡‹ÍµÑ駢Öé¹ã¹»‚ ¤.È. 2009 ໚¹ÊµÒÃ�µÍÑ»·ÕèÁÕÁÙŤ‹ÒÊÙ§ÊØ´ã¹âÅ¡ ¤×Í 60,000 ŌҹàËÃÕÂÞÊËÃÑ° ãËŒºÃÔ¡ÒÃઋÒö¹µ�¾ÃŒÍÁ¤¹¢Ñº¼‹Ò¹áÍ»¾ÅÔपѹº¹ÊÁÒÃ�µâ¿¹

20 21

105

โปรแรง!เนตเตมสปด

0.01

0.1

1

10

100

1,000

10,000

0%

20%

40%

60%

80%

100%100%

71%

$0.06

$0.23$0.03

$560

$222

$1.24

120%

1995

1996

1997

1998

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

เจาของธรกจทเปนฟรแลนซ

คนงานชวคราว

6.5%6.5%

25%

28%

35% ผรบเหมาอสระ

ลกจางพารตไทมทเปนฟรแลนซ

มออาชพทหาลำไพพเศษ

การเตบโตของเศรษฐกจรวมใชประโยชน การเตบโตของระบบเศรษฐกจรวมใชประโยชน นอกจากอาศยปจจยหลกรวม 4 ปจจยตามท

กลาวไปแลว ยงมองคประกอบหรอปจจยสนบสนนอกหลายปจจย เชน ความแพรหลาย

ของเทคโนโลยการสอสาร และความสามารถในการเขาถงอนเทอรเนต (รวมทงคาใชจาย

ในการเขาถงอนเทอรเนตทถกลงมาก) ซงรองรบการเตบโตของตลาดสมารตโฟน

ตลาดอคอมเมรส และความเชอถอตอขอเขยนรววออนไลนทงหลาย

(A) คาใชจายของเทคโนโลยดจทลทลดลงทำใหเขาถงอนเทอรเนตไดงายขนและมากขน

ทมา : ดดแปลงจาก (A) http://dupress.com/articles/from-exponential-technologies-to-exponential-innovation/ (B) Freelancing in America, 2016: Edelman Intelligence, commissioned by Freelancers Union and UpWork

(B) ในสหรฐอเมรกามแรงงานราว 35% ทเปนฟรแลนซ

นอกจากนยงมจำนวนคนทออกมาเปนฟรแลนซเพอขายความสามารถ ทกษะ หรอ

สนทรพยโดยตรงมากขน แทนทจะทำงานในรปแบบของพนกงานในบรษททปรกษา

แบบทนยมทำกนมาแตเดม

ประสทธภาพตอตนทนของการประมวลผล (ดอลลารสหรฐ/ทรานซสเตอร 1 ลานชน)

ประสทธภาพตอตนทนของความเรวในการสงขอมล (ดอลลารสหรฐ/ Mbps)

ประสทธภาพตอตนทนของการจดเกบขอมล (ดอลลารสหรฐ/ GB)

จำนวนการลงทะเบยนในเครอขายไรสาย (% ของจำนวนประชากรสหรฐ)

ผใชอนเทอรเนต (% ของจำนวนประชากรสหรฐ)

(ดอลลารสหรฐ)

22 23

START

UP

200,000

150,000

100,000

50,000

0

Jul 12 Jul 13Jan 13 Jan 14 Jan 15

วนท

จาน

วนคน

ขบรถ

ใหกบ

อเบอร

ในสห

รฐอเ

มรก

า (ค

น)

Airbnb

20M

15M

10M

5M

0M

2010 2011 2012 2013 2014 2015

17M

การทองเทยวในชวงฤดรอนเพมขนอยางตอเนองถง 353 เทา ในชวง 5 ป

(ลานคน)

ทมา : ดดแปลงจาก (A) http://blog.airbnb.com/wp-content/uploads/2015/09/Airbnb-Summer-Travel-Report-1.pdf และ https://s3.amazonaws.com/uber-static/comms/PDF/Uber_Driver-Partners_Hall_Kreuger_2015.pdf

(A) จำนวนนกทองเทยวของ Airbnb

(B) จำนวนคนขบรถรายเดอนในเครอ Uber ในสหรฐอเมรกา

บรษทจดการการลงทนชโรเดอรส (Schroders) อางตวเลขวา เศรษฐกจรวมใชประโยชน

เปนภาคธรกจทดงเงนลงทนไดมากเกนกวาภาคธรกจอนๆ ทงหมด โดยหากนบตงแต

ป ค.ศ. 2009–2015 มเงนลงทนไหลเขาประมาณ 23,000 ลานเหรยญสหรฐ โดยเฉพาะ

2 ปหลงสดเปนเงนสงถง 20,000 ลานเหรยญสหรฐ

à¤Ã´ÔµÊÇÔÊ (Credit Suisse) »ÃÐàÁԹNjÒÁÙŤ‹ÒʵÒÃ�µÍÑ»ã¹ËÁÇ´¹ÕéÃÇÁ¡Ñ¹ÁÕÁÒ¡¶Ö§ 219,000 ŌҹàËÃÕÂÞÊËÃÑ° áÅоմѺàºÔÅÂÙ«Õ (PwC) »ÃÐàÁÔ¹Ç‹Ò ÍѵÃÒ¡ÒÃàµÔºâµã¹·ÈÇÃÃɵ‹Í仨ÐÍÂÙ‹·ÕèÃÒÇ 25% µ‹Í»‚ áÅй‹Ò¨Ð·íÒÃÒÂä ŒÃÒÇ 335,000 ŌҹàËÃÕÂÞÊËÃÑ° ã¹»‚ ¤.È. 2025

การเตบโตและผลกระทบของระบบเศรษฐกจรวมใชประโยชนเปนสงทเหนไดชดเจน และ

เปนเรองชวนใหตนเตนเปนอยางยง แอรบเอนบมจำนวนเตยงใหเชารวมกนมากกวา

เครอโรงแรมทใหญทสดในโลกถง 3 เทา ขณะทอเบอรกลายเปนเครอขายขนสงผโดยสาร

ทใหญทสดของโลก แมวาบรษทเหลานจะเพงกอตงขนราว 10 ปเทานน

24 25

BOOK RENTAL

ทมา : ดดแปลงจาก Havas, Credit Suisse research

กราฟแสดงผลการสำรวจสงของทผคนเตมใจจะใชประโยชนรวมกน

กราฟแสดงการเตบโตเทยบกบความสามารถในการเจาะตลาดของธรกจแบบตางๆ ในหมวดเศรษฐกจรวมใชประโยชน เชน ตลาดดนตรและ

ภาพยนตรแบบดวด จะไมเตบโตอกตอไป ขณะทตลาดดนตรและวดโอแบบสตรมมงจะเตบโตไดมากขนอกเกอบ 20%

ทมา : ดดแปลงจาก Schroders Report (2016)

100%

120%

80%

60%

40%

20%

0%

-20%

เชาดวดเชาอปกรณ

เชารถยนต

เชาหนงสอ

เชาโรงแรมทพก

บรการฟงเพลงและดวดโอ

ผานระบบอนเทอรเนต

บรการสนเชอและการระดมทนระหวางบคคลกบบคคล

บรการจดหาบคลากรผานออนไลน

บรการทพกระหวางบคคล

บรการรถเชาระยะสน

แบงปนอปกรณกฬาและการทองเทยวเสอผา (เครองแตงกาย) และสนคาหร

30%

25%

25%

20%

15%

10%

0%

อปกรณอเลกทรอนกส

มอเตอรไซคบานเฟอรนเจอรอปกรณแคมปปง

รถยนตอปกรณกฬา

ของใชในครวเรอน

เสอผาจกรยานเครองมอไฟฟา

บทเรยน/บรการ

ผลกระทบของเศรษฐกจรวมใชประโยชน

แมผลกระทบในมมดานเศรษฐศาสตรจะเหนไดชดเจน แตทนาจบตามอง

มากกวาคอ มหลายแวดวงทจะไดรบผลกระทบจากเศรษฐกจรวมใชประโยชน

อยางกวางขวาง และบางเรองอาจถอไดวาเปนการปฏวตระบบจางงาน

แบบเดมอยางสนเชง โดยอาศยนวตกรรมของแพลตฟอรมการเชอมตอกน

ทางอนเทอรเนต โดยเฉพาะการใชงานดวยสมารตโฟน

26 27

àÇçºä«µ� vocabuary.com ãËŒ¹ÔÂÒÁ¤íÒÇ‹Ò ´ÔÊÃÑ»ªÑ¹ (disruption) äÇŒÇ‹Ò ¼Å·Õèà¡Ô´¨Ò¡ÊÔè§ã´ÊÔè§Ë¹Öè§ä»ÊÍ´á·Ã¡ËÃ×Íú¡Ç¹à˵ءÒó�ËÃ×Í¡Ãкǹ¡ÒÃã´¡Ãкǹ¡ÒÃ˹Öè§ ¨¹·íÒãˌἹ¡Ò÷Õè´íÒà¹Ô¹ÍÂÙ‹µŒÍ§à»ÅÕè¹á»Å§ãËÞ‹ â´ÂÍÒ¨¶Ö§¢Ñé¹·íÒãËŒÇÔ¸Õ¡ÒÃẺà´ÔÁæ µŒÍ§à»ÅÕè¹ä»Í‹ҧÊÔé¹àªÔ§ËÃ×ÍàÅÔ¡ÅŒÁä»

แพลตฟอรมและเครองมอตาง ๆในระบบเศรษฐกจ

รวมใชประโยชนสงผลกระทบตออตสาหกรรม

เซกเตอรตางๆ ไมเทาเทยมกน บางเซกเตอร

เชน บรการทพกและการขนสง ถกเปลยนแปลง

(disrupt) เรวกวาสวนอนๆ และมการเตบโต

หรอพฒนาของโมเดลธรกจจานวนมาก สราง

เมดเงนในอตสาหกรรมเหลานนจานวนมาก

และสงผลใหคแขง (เชน โรงแรมและบรษท

แทกซรปแบบเดม) ไดรบผลกระทบอยางหนก

ในเวลาสนๆ

กลมอตสาหกรรมทนาสนใจคอ สวนทอยใตอตสาหกรรมใหบรการทพกและขนสงในกราฟ

เชน อตสาหกรรมอปกรณนนทนาการ เสอผา อปกรณกฬา บรการสงคมตางๆ รวมไปถง

เครองเพชรพลอยและนากาหร เพราะสงเหลานมศกยภาพนามาใชประโยชนรวมกน

สงมาก และยงอยในสถานะทรอการบกเบกใหขนมาโดดเดนไมตางจากอตสาหกรรม

ในกลมใหบรการทพกและขนสง

กราฟแสดงแบบจำลองศกยภาพและการพฒนาของแวดวงตางๆทเกยวของกบเศรษฐกจรวมใชประโยชน

ทมา: The Sharing Economy. (2016) Schroders Management Limited, London.

TAXITAXI

TAXI

TAXI

TAXI TAXI

TAXI TAXI

TAXI

TAXI

TAXI TAXI

TAXIVS

การพฒนาของโมเดล

ศกยภาพ

เฟอรนเจอรและเครองใชในครวเรอน

บรการดานความงาม

และเคร�องนงหม

บรการดานความงามและเครองนงหม

นตยสาร, หนงสอพมพ

ทพก

บรการขนสงมวลชน

ยานยนตและชนสวนยานยนต

บรการทางการเงนและประกนภยบรการสงคม

การพนน บรการดแลรกษาเครองใชในครวเรอน

การเคหะ

อปกรณดานนนทนาการ

บรการดานการศกษา

อปกรณกฬาและพาหนะ

เสอผาและรองเทา

บรการดานนนทนาการบรการดานอาหาร

นากาและเครองประดบบรการเฉพาะกจ

เครองใชในครวเรอน

ผคาปลกอาหารและเครองดม

ยาสบเชอเพลง

เวชภณฑ

วดโอ,เสยง,

ภาพถาย

ผจดจาหนายสนคาทใชในครวเรอน

อปกรณทางการแพทย

ผลตภณฑดแลสขภาพ

การสอสาร

28 29

¡ÒèСŒÒÇ˹ŒÒä»ÊÙ‹ªÒµÔàÁ¡à¡ÍÃ� (makers nation) ·Õè㪌¡ÒûÃдÔÉ°�໚¹ËÑÇËÍ¡¹Ñé¹ ÂѧµŒÍ§¡ÒÃͧ¤�»ÃСͺÍÕ¡ËÅÒÂÍ‹ҧ ઋ¹ ¡ÒÃÁÕ§Ò¹àÁ¡à¡ÍÃ�ÃдѺâÅ¡·Õè àÃÕÂ¡Ç‹Ò àÁ¡à¡ÍÃ�á¿Ã� (Maker Faire) «Ö觻ÃÐà·Èä·Âä´Œ«×éÍÅÔ¢ÊÔ·¸Ôì¨Ñ´§Ò¹ Bangkok Mini Maker Faire ÁÒµÑé§áµ‹»‚ ¤.È. 2015 áÅÐä´Œ¢ÂÒ¢¹Ò´à»š¹ Maker Faire Bangkok Í‹ҧàµçÁÃٻẺ㹻‚ ¤.È. 2018 â´Â§Ò¹¨Ñ´¢Ö鹪‹Ç§à´×͹Á¡ÃÒ¤Á¢Í§·Ø¡»‚ ÁÕ¡Ô¨¡ÃÃÁ¡ÒûÃдÔÉ°� ¡ÒÃᢋ§¢Ñ¹ËØ‹¹Â¹µ� àÇÔÃ�¡ªÍ»¡ÒûÃдÔÉ°� ¡ÒùíҼŧҹÁÒâªÇ�¡Ñ¹ ·Ñ駨ҡàÁ¡à¡ÍÃ�·Õè ໚¹¤¹ä·ÂáÅЪÒǵ‹Ò§ªÒµÔ ÃÇÁ·Ñé§ÂѧÁÕ¡ÒûÃСǴ Enjoy Science: Young Makers Contest ¢Í§àÂÒǪ¹ã¹ÃдѺÁѸÂÁÈÖ¡ÉÒáÅÐÍØ´ÁÈÖ¡ÉÒ §Ò¹´Ñ§¡Å‹ÒÇ·Ñé§ËÁ´¹ÕéÁÕºÃÔÉѷિÃ͹»ÃÐà·Èä·ÂÊíÒÃǨáÅмÅÔµ ¨íÒ¡Ñ´ ໚¹¼ÙŒÊ¹ÑºÊ¹Ø¹ËÅÑ¡

สาหรบประเทศไทยนน แอปพลเคชนแกรบ (Grab) และอเบอร (Uber) ตางกไดรบความนยม

อยางรวดเรวกอนจะควบรวม รายลาสดในตลาดอยางไลนแทกซ (Line Taxi) กไดรบ

ความนยมเชนกน การบรการสงของและอาหาร ไมวาไลนแมน (Line Man) หรอแกรบฟด

(GrabFood) ตางกไดรบความนยมอยางรวดเรว ขณะทแอรบเอนบ (Airbnb) เตบโตอยาง

กาวกระโดด จาก 4,600 แหงในกรงเทพฯ ชวงปลายป ค.ศ. 2015 ขยบมาเปนท 8,900

แหงในเดอนกนยายน ค.ศ. 2016 ซงราวครงหนงของทพกเหลานมอตราการเขาพกเฉลย

มากกวา 60% ตอเดอน

นอกจากอตสาหกรรมใหบรการทพกและขนสงแลว ในพนทใจกลางเมองกรงเทพฯ ยงม

การเตบโตของโคเวรกกงสเปซ (co-working space) หรอ “ออฟฟศรวม” ทบรการพนท

รวมไปถงไวไฟ (wi-fi) และหลายแหงยงใหบรการอาหารพรอมเครองดม หรอหากไมม

กอนญาตใหนาเขาไปได สอดรบกบการเพมขนของฟรแลนซ บางแหงมสวนทแยก

เปนหองสวนตวไวใชสาหรบตวหรอสอนหนงสออกดวย

นอกจากการมพนททางานรวมกนแลว ยงม “ชอป (shop)” ทเปนพนทใหลงมอปฏบต

สรางชนงานตางๆ สอดคลองเปนอยางยงกบการเรยนแบบสะเตม (STEM) ทตองการ

เครองไมเครองมอเพอชวยการประดษฐ ซงในสถานศกษาหลายแหงกยงขาดทงเครองมอ

และความรในการใชเครองมอเหลานน สวทช. (สานกงานพฒนาวทยาศาสตรและ

เทคโนโลยแหงชาต) รวมกบ สวทน. (สานกงานคณะกรรมการนโยบายวทยาศาสตร

เทคโนโลยและนวตกรรมแหงชาต) จดตงเครอขายรวมกบมหาวทยาลย 10 แหง

ทวประเทศ ทาโครงการโรงประลองตนแบบทางวศวกรรม หรอ แฟบแลบ (Fab Lab

มาจาก Fabrication Lab) เพอพฒนาทกษะในดานสะเตม โดยมการลงทนสราง

หองปฏบตการเฉพาะขนเพอการน

นอกจากนยงมเมกเกอรสเปซ (makerspace) ทบรรดา “เมกเกอร” เปดใหคนทวไป

เขาไปใชงานเครองมอทมราคาแพงๆ ได โดยจายคาสมาชกหรอคาเชาตามเวลาทใชงาน

และมเมกเกอรคอยใหคาแนะนาเชงเทคนคตางๆ อกดวย ปจจบนมเมกเกอรสเปซทงใน

กรงเทพฯ และตางจงหวดนบสบแหง รวมทง "Enjoy Maker Space" ทจตรสวทยาศาสตร

จามจรสแควร ภายใตการบรหารของ อพวช. (องคการพพธภณฑวทยาศาสตรแหงชาต)

และมการจบกลมเพอนาผลงานมาแสดงและแลกเปลยนความรกน เชน งาน Makerholic

ในกรงเทพฯ และงาน Chiangmai Maker Party ทจงหวดเชยงใหม

ประเทศไทยกบเศรษฐกจรวมใชประโยชน

30 31

KIDBRIGHT

SOIL MOISTURE SENSOR

VCC GND SIG 50

10

ÊíÒËÃѺ·‹Ò¹·Õèʹ㨠ÊÒÁÒöÈÖ¡ÉÒàÃ×èͧ OER áÅÐ MOOC à¾ÔèÁàµÔÁä´Œ·Õè https://oer.learn.in.th/ áÅзÕè

http://www.thailibrary.i.th/2017/09/25/open-digital-education/

ประเทศไทยกไมแตกตางจากหลายประเทศทเขาสยคสารสนเทศอยางเตมตว เวบไซต

statista.com ประเมนวา มคนไทยทใชโทรศพทมอถออยราว 25.75 ลานหมายเลขใน

ป ค.ศ. 2018 จากจานวนประชากรทงหมด 69.26 ลานคน (อางจากเวบไซต worldpopulation

review.com) หรอราว 37% และจะเพมขนเปนมากกวา 30 ลานหมายเลขในป ค.ศ. 2022

ปจจบนคนไทยใชโทรศพทมอถอในการพดคย เขาโซเชยลมเดย และคาขายทาธรกรรม

ตางๆ กนอยางแพรหลาย แตกระนนกลบมแอปพลเคชนและซอฟตแวรทผลตโดยคนไทย

ในสดสวนทนอย สวนหนงอาจจะเนองมาจากมความเขมแขงในดานวทยาการคอมพวเตอร

(computer science) นอย ทาใหไมสามารถเขยนรหส (code) เพอสรางซอฟตแวรและ

แอปพลเคชนไดดพอจะแขงขนกบตางชาตได สวทช. จงสรางคดไบรทแพลตฟอรม

(KidBright platform) (ดรายละเอยดไดท www.kid-bright.org) บอรดสมองกลฝงตว

ซงทางานไดตามชดคาสง ผเรยนสามารถเลอกชดคาสงผานโปรแกรมจาเพาะกบ KidBright

บนคอมพวเตอร จงเปนระบบทใชงานงายและเหมาะจะใชเปนจดเรมตนความคดเรองการ

เขยนรหสคาสง โดยคาสงทสรางขนแลวจะสงผานบอรด KidBright ใหไปสงการอปกรณ

ตางๆ ทางานตามโปรแกรมทวางไวได เชน รดนาตนไมเมอถงระดบความชนทกาหนดไว

หรอเปด–ปดไฟตามเวลาทกาหนดไว การฝกใชงาน KidBright จะเปนการพฒนา

กระบวนการคดเชงตรรกะรวมกบความคดสรางสรรค สามารถตอยอดสการพฒนา

แอปพลเคชนและเทคโนโลยดวยตนเองในอนาคต ปจจบนมการขยายผลภายใตโครงการ

สอการสอนโปรแกรมมงในโรงเรยน มการแจกจายบอรด KidBright จานวน 200,000

บอรด ใหกบโรงเรยนมธยมศกษา 1,500 แหงทวประเทศ

จะเหนไดวานอกจากมสวนเกยวของกบเศรษฐกจรวมใชประโยชนในดานการคาเชนเดยว

กบประเทศอนๆ แลว ประเทศไทยยงผลกดนเศรษฐกจรวมใชประโยชนในแงมมของ

การศกษาอยางจรงจงอกดวย

ในอกดานหนงคอ นวตกรรมการศกษาทสาคญของไทย สวทช. และภาคเครอขายรวมผลกดน

ใหเกดการสรางคลงทรพยากรการศกษาแบบเปด (Open Educational Resources

หรอ OER) ซงเปนแหลงรวมทรพยากรการศกษาทสามารถนามาใชในการเรยนการสอน

แบบเปดโดยไมเสยคาใชจายในการซอลขสทธ เปนการสนบสนนการผลตและแบงปน

ทรพยากรทมคณภาพสง พรอมกนน สวทช. รวมกบหนวยงานเครอขายผลกดนการสรางระบบ

การเรยนรแบบ MOOC (Massive Open Online Course) อนเปนระบบคอรส

การเรยนรแบบเปดทรองรบผเรยนไดพรอมๆ กนจานวนมาก โดยไมตองพะวงกบผลกระทบ

จากทรพยสนทางปญญา ถอเปนการพฒนาแหลงเรยนรระบบออนไลนขนาดใหญทสด

ในประเทศไทยโดยทผเรยนไมตองเสยคาใชจาย เปนการสงเสรมการจดการศกษา

ตลอดชวต ทงการศกษาในระบบ นอกระบบ และตามอธยาศยอยางแทจรง

Open Education Resource

32 33

เศรษฐกจรวมใชประโยชนกบอนาคตของประเทศไทย

MAID

เศรษฐกจรวมใชประโยชนเปนหนงในระบบเศรษฐกจทใหมมาก เกดขนจากความกาวหนาดานเทคโนโลยทชวยเออใหเกด

การคดคนแนวทางการใชประโยชนสงตางๆ รวมกน

ซงไมเคยทามากอนหนาน เพราะไมมระบบรองรบทดพอ

ระบบนไมเพยงแตสงผลกระทบอยางรวดเรวไปทวโลก

โดยเฉพาะเรองการประหยดทรพยากร ชวยสงแวดลอม และเกอหนนชมชน

ในประเทศไทยเอง กเหนผลกระทบดงกลาวไดอยางชดเจน คาดหมายไดวาจะสงผลกระทบมากขนอกในอนาคตอนใกล

34 35

เอกสารอางองBryan Walsh (2011) Today’s Smart Choice: Don’t Own. Share. TIME Magazine, 17 March.

Pais I, Provasi G (2015) Sharing Economy: A Step toward the Re-embeddedness of the Economy?

Stato e Mercato/ n. 105, dicembre 2015. Bologna: Il Mulino, p 353

Rachel Botsman and Roo Rogers (2010) What’s Mine Is Yours – the Rise of Collaborative Consumption. ISBN-13: 978-0061963544.

Selloni, D (2017) CoDesign for Public-Interest Services, Research for Development. Springer International Publishing AG. DOI 10.1007/978-3-319-53243-1_2

Solange Le Jeune (2016) The Sharing Economy. Schroders Management Limited, London.

กนทมา วงศสถาปตย (2016) Sharing Economy: การบรโภคยคใหม ไรซงการครอบครอง. นตยสารการเงนธนาคาร.

http://worldpopulationreview.com/countries/thailand-population/ (accessd on 24 December 2018)

https://www.statista.com/statistics/467191/forecast-of-smartphone-users-in-thailand/ (access on 24 December 2018)

http://www.thailibrary.in.th/2017/09/25/open-digital-education/ (accessd on 25 December 2018)

https://www.pwc.com/gx/en/government-public-services/assets/five-megatrends-implications.pdf?fbclid=IwAR1UoTnZjX0UNC1qC03OhER4fwJau6enuekCJ0yMvFJzciimFEXJ36LRyqA

กองบรรณาธการบรหารชดหนงสอวทยาศาสตรเพอประชาชนScience & Technology Book Series

คณะทางานนายปฐม สวรรคปญญาเลศ รองปลดกระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย

นางสาวภทรยา ไชยมณ สานกงานปลดกระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย

นางจนตนา บญเสนอ สานกงานปลดกระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย

นางสาวอจฉราพร บญญพนช สานกงานปลดกระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย

นางวลยพร รมรน กรมวทยาศาสตรบรการ

นางสาวนชจรย สจจา สานกงานปรมาณเพอสนต

นางสาวยพน พมไม สถาบนวจยวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงประเทศไทย

นางสาววรรณรตน วฒสาร สถาบนวจยวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงประเทศไทย

นางทศนา นาคสมบรณ องคการพพธภณฑวทยาศาสตรแหงชาต

นางชลภสส มสมวฒน องคการพพธภณฑวทยาศาสตรแหงชาต

นางกลประภา นาวานเคราะห สานกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต

นางจฬารตน นมนวล สานกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต

นายประสทธ บบผาวรรณา สถาบนมาตรวทยาแหงชาต

นางสาววรรณพร เจรญรตน สานกงานคณะกรรมการนโยบายวทยาศาสตรเทคโนโลยและนวตกรรมแหงชาต

นายสรทศน หลวงจอก สานกงานพฒนาเทคโนโลยอวกาศและภมสารสนเทศ (องคการมหาชน)

นายจกร พรหมบรสทธ สานกงานพฒนาเทคโนโลยอวกาศและภมสารสนเทศ (องคการมหาชน)

นางสาวปณธา รนบนเทง สถาบนเทคโนโลยนวเคลยรแหงชาต (องคการมหาชน)

นางสาวศศพนธ ไตรทาน สถาบนวจยแสงซนโครตรอน (องคการมหาชน)

นายนเรศ เขงเงน สถาบนสารสนเทศทรพยากรนาและการเกษตร (องคการมหาชน)

นายศภฤกษ คฤหานนท สถาบนวจยดาราศาสตรแหงชาต (องคการมหาชน)

นายกฤษกร รอดชางเผอน สานกงานนวตกรรมแหงชาต (องคการมหาชน)

นางสาวศรนภสร ลลาเสาวภาคย ศนยความเปนเลศดานชววทยาศาสตร (องคการมหาชน)

บรรณาธการอานวยการนายปฐม สวรรคปญญาเลศ รองปลดกระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย

นางกรรณการ เฉน องคการพพธภณฑวทยาศาสตรแหงชาต

นางกลประภา นาวานเคราะห สานกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต

ดร.นาชย ชวววรรธน สานกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต

นายจมพล เหมะครนทร สานกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต

นายประสทธ บบผาวรรณา สถาบนมาตรวทยาแหงชาต

นางสาวยพน พมไม สถาบนวจยวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงประเทศไทย

ดร.สภรา กมลพฒนะ องคการพพธภณฑวทยาศาสตรแหงชาต

ดร.วจตรา สรยกล ณ อยธยา องคการพพธภณฑวทยาศาสตรแหงชาต

36