A1hamdu1illah yukur ynng tidnk t rhin'

A1hamdu1illah yukur ynng tidnk t rhin' 'll kc hadrat Allah .w.t kcrann dcngan

limpnh kumia dan izin-Nya, maka k,tjian dun pcnulisun tcsi~ ini dapat di iapknn

. ching a kc p nghujungnyn.

Pcrtnmanyn, s ya in lin mcrakamkan ucapan pcnghargann dan jutnan tcrima

ka ih ini kha untuk pcnyclia utama aya, Dr. Fadzilah htc Amzah, dan pcnyclia

bcr.:-;nma, Prof. Mad a Dr. Rohizani binti Yankub yang hcgitu banyak memhcri

bantuan, cadan •an, tunjuk njar, bimbingan, nasihat dan okongan yang jitu kcpada

. aya . chinggalah kajian dan penulisan ini bcrjaya di. cmpumakan. cgala komitmen,

dedika i, kesungguhan dan kcsnbaran yang ditunjukkan olch mcrcka tclah mcnyuntik

cmangat dan m tiva i kcpada ~aya untuk mcnycmpumakan kajian ini.

cnpan penghargaan ini juga ayn tujukan kcpada ·cmua pen. yarah yang

terlibat cbagai p::mel penilaian te is. iaitu Prof. Dr. ahzan bin Arshad (UPSI), Prof.

Madya Dr. Azidah bt Abu Ziden, Pro . 1adyu Dr. Mohammad Zohir bin Ahmad @

haari dan Prof. 1adya Dr. A wati binti llamzah ~ ang banyak membantu dalam

menetapk n hnla tuju dan kualiti penulisan kajian. Scgula pandangan, cadangan dan

na ihat yang diberi ndalah angat mcmbantu dalam mcnycmpumakan kajian ini.

Penghargaan ini juga ditujukan kepada Dekan. Tirnbalan Dekan para pen yarah dan

taffPu at Pengujian llmu Pc.:ndidikan (PPIP). U M.

aya juga ingin m rukamkan ucapan penghargaan kcpada Bahagian Tajaan

Pendidikan, Kcmcntcrian Pendidik, n Malay ia (KPM) kerana memberi peluang Cuti

B laj r Bcrgaji Pcnuh Tnnpa Oiusi \ a (CBBP TB) kepada saya untuk menyambung

peugajian di Univer iti aim> Malay ·ia. emoga dapatan kajian ini dapat

mcnyumbang manfaat kcpada semua pihnk, khu ·usnya m mbantu murid dalam

proses pembina. n kcmahiran batikir ara · tinggi bagi mcnghadapi gclombang

Jl

.J I>U L IHJ <. N

PI:.N liAR AAN............................................................................................... II

J AD 1... KA N [) N A ... .. ... ... .. ... . .... ...... .......... ... . ........ ................ ... ... .... .. .. .. .. I v N RAI JADlJAL........................................................................................... V I II

l~NARAl I AJAII.............................................................................................. XI

ENARAI LAMPIR N...................................................................................... xiii ·NAR;\( I JK.A1 .................................................................................... XV

AI3 'fl{ K........................................................................................................... XIX

AUS'J'f{A 1........................................................................................................ XX

B B 1 PE 0 II u I

1.1 1.2 L3 1.4 L5 1.6 1.7 1.8 1.9 1.10 1.1 I 1.12

B 8 2

2.l 2.2

2.3

2.4

Pcngcnalan .......................................................................................... . Latar bclakang kajinn ........................................................................ .. Pemyatann n1a ·alnh ............................................................................. . Tujuan kajian ....................................................................................... . Objcktifkajian ..................................................................................... .

oalan kajian ....................................................................................... . l lipotc i · kajian ................................................................................... . Kepentingan kajian .............................................................................. . Ra ional kajian ................................................................................... .. Bata an kajian ..................................................................................... . Octini i opera ~]onal ............................................................................ .. Run1u an ............................................................................................. ..

I J A ' LIT RAT R

Pcngenalan ......................................................................................... .. Pcndidikan Ke u a ·tcraan 1elayu di Malay ia .................................. . 2.2.1 tlamat pendidikan K.e u a ternan Melayu ......................... .. 2.2.2 Pcndckatan, kacdah dan teknik pembelajaran Ke ·u asteraan

clayu .................................................................................... .. 2.2.3 !su-i u dalam pendidikan Kc usa ·teraan Mclayu ................... . Ke~nahiran b rfikir ............................................................................. .. 2.3.1 Pcnerapan elemen kemahiran berfikir dalam si tern

pendidikan Malaysi .............................................................. .. 2.3.2 M del kemahiran ber:fikir di Malay ·ia .................................... . 2.3. Kemahir. n Bcrfikir Ara Tinggi (KBAT) dan Program

i-1 HI 'K .................................................................................. . Alat b rfikir dalam kemahiran bcrfikir ............................................... . 2.4.1 Pcta P mikiran (David Hycrlc) ............................................... .

2.4.1 (a) Pcta Bulat n (Circle Afap) ...................................... . 2.4.1 (b) P~.;ta Buih (Bubble Alap) ......................................... . 2.4.l(c) Pcta Buih Bcrganda (Double Bubble fvfap) ............ . 2.4.1 (d) Pcta Pokok Tree Afap) ........................................... . 2.4.1 (c) Pcta Dakap (Brace ,\fap} ......................................... . 2.4.l(t) Pcta Alir (1•/uw Afap) ............................................. .. 2.4.1 (g) Peta Pclbagai Alir (Aiu/ti !•low Map) .................... .. 2.4.1 (h) Pcta 'I iti (!Jridge Alap) ........................................... ..

IV

5 12 19 20 20 21 21 24 29 33 35

36 36 42

46 52 59

61 66

.7

• 0 . II

.... -............. _ ..................... ~ .................... .. ...................................................

............. ................. ........ ....... ··--·-................ ... ·-----·--...................... ....... ,_.................... ... .................. .

·~············· ................................ .

........... ............. _ .. ....

4.4.4 M n • •unak, n mcdi.1 dun I uhun............................................... 182 4.4.5 M ·n • •alakknn p nglihatan lllurid............................................ I H3

4.5 ht a II: htsn pcnilaiun fornwtif............................................................ 186 4.5.1 P nilainn pnkar......................................................................... 187

4.5.1 (n) Pcnilnian pakar rcka hcntuk..................................... 188 4.5.1 (h) I cnilaian pakar pcngaplikasiun Pctu Pemikiran

i-'fi"II K................................................................... 191 4.5.1 (c) Pcnilaian pakar K mahiran Rcrfikir Ant Tinggi

(KBA'l ).................................................................... 194 4.5.1 (d) Pcnilaian guru pakar kch lchgunaan modul

MAi-1...................................................................... 198 4.6 Modul akhir MAi-'f.............................................................................. 204 4. 7 Taklimnt dan pcnerangan modul M i-'1 .............................................. 2 6 4.8 Run1u ·an............................................................................................... 20

B 85 KEP T

5.1 Pcngcnalan............................................................. .............................. 210 5.2 Analisis datn kuantitatif........................................................................ 211

5.2.1 Anali i~ taburan re pondcn...................................................... 211 5.2.2 Pengujian hipote is kajian........................................................ 213 5.2.3 Kcsan modul MAi-T ke ala Kcmahiran Bcdikir Aras Tinggi

(KBAT).................................................................................... 214 5.3 Anali is <.lata kualitatiL........................................................................ 215

5.3.1 nalisisdokun1en..................................................................... 216 5.3.1 (a) Mencipta ajak......................................................... 220

5.3.l(a) i) Kctepatan tema.................................. 221 5.3.1 (a)(ii) Ketcpatan bcntuk ajak...................... 223 5.3.1 (a) iii) Pcnggunaan baha. a yang indah......... 223

-.3.1 (b) Mencipta pantun...................................................... 230 5.3.l(b)(i) Kctcpatan tema.................................. 230 - .3.1 (b )(ii) Kctepatan bentuk pantun................... 233 5.3.1(b)(iii) Penggunaan bahasa yang indah......... 242

5.3.2 Anali i tentu bual murid......................................................... 252 5.3.2(a) Pcngajaran dan Pcmbelajaran (PdP) berasa kan

murid........................................................................ 254 5.3.2(a) i) cmudahkan pro e pembelajaran... 254 5.3.2(a)(ii) Pembelajaran aktif............................. 257 5.3.2 a)(iii) 1cningkatkan kemahiran

bcrkomunikasi............ ....... ................ 261 5.3.2(b) Mcningkatkan Kemahiran Bertikir Ara · Tinggi

(KBAT).................................................................... 263 5.3.2(b)(i) Mcnganali ·b..................................... 264 5.3.2(b)(ii) Mcnilai.............................................. 271 5.3.2(b)(iii) Menganali is dan mcnilai.................. 273 5.3.2(b)(iv) Mencipta............................................ 274

5.3.3 An .. lisis temu bual guru............................................................ 278 5.3.3(a) Pengajaran dan pembelajaran (PdP) berasaskan

murid........................................................................ 280 5.3.3(a)(i) Mcmudahkan pro ·cs pembelajaran... 281

vi

5.4

6.1 6.2 6.3 6.4

6.5

6.6 6.7

5. 5.

.................................... RUIII'IUI.II ............................................................................................... .

6.4.1

6.4.2

6.4.3

Imp.

6.5.1

6.5.2

~811. •••••••••••••••••••.•.••••.••••••••.•.••••••••••••••••••.•••••.•••••••••••••.•••.•..•

• -T tedUMIIIIIP Tingi muriel K.ausasteraan

Keupayaan murid K.a~USasteraan ah melllgllnakllll

Pandanpn murid penaunaan modul

~l.aJl ••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••

Tmgi(KBAT) ela-yu.. ••.•••••..•••.•••••••••••••.•.••••••••••••.•.•••.•

K:.CIRJ818ilta-un elayu.. ..................•••••.••....•••....•••........••.......•.•• 6.5.3 lmpli.kui tcrbadap badan penncana kurikulwn ..................... .

6.S.4 1mp1· latil'&an ~-····································· Cadenpn kajian akan datang. ............................................................. . Rllllll.ISaD. .............................................................................................. .

vii

2

290 291

303 30S 307

309 309 310 311

312

316

320 333

333

334 335 336 338 340

341

Jadual 1.1

Jadual 1.2

Jadunl 1.3

Jadual 1.4

Jadual 1.5

Jadual 1.6

Jadual I. 7

Jadual 2. J

Jadual 2.2

Jadual 2.3

Jadual 2.4

Jadual 2.5

Jadual 2.6

Jadual3.1

Jadual •. 2

Jadunl 3.3

Jadual 3.4

Jadual 3.5

SE A R I .J IHJAL

Pen 'Upainn murid Kc usnstcntan Melayu dulam PT 2014 di dua I unh ckolnh di K dah

Pcratu pcrbczaan caJon SPM 2000 dan 2003

( ilangan cal 111 Kcsusastcraan Mclayu dnri tahun 2008 -2012

Bilangan ekolah yang mcnawarkan subjek KM (Tingkatun 4 dan 5) pada tahun 2012 di pcringat nasional

Bilangan sckolah dan jumlah murid yang mcngambil ubjck KM PM di Melaka pada tahun 2002 - 20 I I

Jumlah caJon yang mcngambil ubjck KM PM di Tcrcngganu pad a tahun 2013

·mpat bahagian dalam Kcsus:rtcraan Mclayu

Bilangan caJon Kcsusasteraan Mclayu dari tahun 2008 -2012

Jumlah ckolah dan murid yang mengambil ubjek Ke. u a.stcraan Melayu di negeri Melaka dari tahun 2002 -2011

Perbczaan Kemahiran Bertikir dalam i 'tcm pendidikan di talay ia

Langkah-langkah pcnerapan KBA T oleh KPM

Dcfini i hirarki enam ara kognitif dan contoh kata kerja oleh Ander on · Krathw lhl (2001)

Perbezaan oalan ara" tinggi dan aras rendah berdasarkan Ander ·on c • Krathwohl (200 1

Jadual Pcnentu Ujian (JPU) bagi Ujian Pcnilaian KBAT

'ilai pckali alpa Cronbach instrumcn UP KBAT

Markah untuk soalan tertutup

Markah untuk oalan tcrbuku

Markah untuk soalan mcncipta ·ajak

viii

II a Iaman

14

26

26

27

27

28

32

53

53

63

65

110

ll 1

146

149

150

150

150

.12

4.13

4.1

.15

5.1

5.2

1

192

19.

I

196

199

201

205

2f.Y1

209

211

212

2.1

. 2 •

. 2.9

2.0

. 2. 9

2.2 92

2 .

. 2.1

. 2.1

. 2.16 101

. 2.17 104 • 2001)

. 2.1 (I 109 (2001)

. 2.19 131

. 3.1 1

137

Rujuh -··

Rajah .4

Rajah 4.1

Rajah 4 .2

Rajah 5. 1

Rajah 5.2

P rindan rckn bcntuk kujian

Pro c uw~1l pclak anaan kajian

Model A URI:. (llcinich ct al. 2002)

Rcka bcntuk pcmhinaan modul MAi-T Fasa I dan l· usu 11 (Adaptasi model AS UR :., Hcinich ct al., 2002)

Ringkasan tcmutik datu kualitatif (pandangan murid)

Ringku an tcmatik data kualitati f (pandangan GKM)

II

139

156

16R

203

253

279

Lampirm 14 'eDM:es8ibaD kaDdunpn odul Aktiviti i-TH (MAi-T) olcb T

L8mpiran 1 s urat pel.mtibn ruj "viti i-TH (MAi-T) oleh Guru Pakar kebolebJUD8811 MAi-T

Lampiran 1 Si Surat pelantibn sebapi penyemak dan pakar Njuk Modul Aktiviti i-TH . -T) ol Guru Pakar kebolehpnaan MAi-T

Lampiran 16 Peogesahan kandunpn odul Aktiviti i-TH Ouru Pakar ebolebgunaan MAi-T

(MAi-T) oleb

Lampiran 16i Pengesaban kaDdunpn Modul Aktiviti i-THINK. (MAi-T) olcb Ouru Pakar ebolebpuaan . -T

xiii

uaapiri•D

I.Mitapit'IIIIB

IMI~111F

I.MI-1110

1-

PtDila.m u ., 1 - Lltiba 1b

PiiK.._ Unit 2- . . . 2b (ii), ..._._ 2a

rUMIMD Uait 3 - . . . 3b (i),

rmc.._ Unit 4-

L . H Pi·ad--.. • r-.:. S-MDpll'8ll --- UIUI

Lampinnl

LampinnJ

v

KBA'I

KBKK

KUSM

KBSM

KU R

KB P

KBT

KEDAP

KEMA

KKB

KM

KMJ

KPM

KPM

K SM

K R

LPM

LOTS

M1

M2

M3

M4

M5

M6

MAi-T

Kcmahiran I crfikir Aru 'I inggi

Kcmahiran Berfikir Kritis dan Krcatif

Kurikulum Baru Sckolah Mcnengah

Kurikulum Bcrscpadu Sckolah Mcncngah

Kurikulum Baru Sckolah Rcndah

Kurikulum Bcrscpadu ckolah Rcndah

Kemahiran Bcmilai Tambah

Kclas Dcwa ·a Orang Asli dan Pcribumi

Kcmajuan Masyarakat

Kur u Kcmahiran Bcrtikir

Kesusa ·tcraan Mclayu

Kupasan Mutu Jawapan

Kementerian Pendidikan Malaysia

Kementerian Pclajaran Malaysia

Kurikulum Standard ckolah enengah

Kurikulum Standard Sekolah Rendah

Lembaga Pcperiksaan Malaysia

Lower Order 111inkin~ Skills

Murid l

Murid 2

Murid 3

Murid 4

Murid 5

Murid 6

Modul Aktiviti i-THINK

xvi

• i i '( 1

Transf()mla i dalam istcm pcndidikan ini adaluh sclaras dcngan hasrat

htlsafah Pcndidikan Kehangsuan (FPK), iaitu untuk mcmpcrkcmhangkan lagi potcnsi

individu ccura mcnycluruh dan her cpadu hagi mcwujudkan insan yang harmonis

dari scgi intclck. rohani, cmosi, dan jasmani hcrdasarkan kcpcrcayaan dun kcpatuhan

kcpada Tuhan. Untuk mcrcalisasikan hasrat tcr cbut, PPPM 2013-2025 tclah

mcnggariskan cnam ciri utarna yang pcrlu ada pada ·ctiap murid agar rncreka mampu

untuk bcrsaing padu pcringkat global. ~nam ciri tcr cbut mclibatkan pengctahuan,

kcmahiran bcrfikir, kemahiran mcmimpin, kcmahiran dwibaha ·a, etika dan

kcrohanian, dan identiti nasional (Kemcnterian Pendidikan Malay ·ia, 2013).

Dalam aspek kemahiran berfikir khu u nya, PPPM 2013-2025 telah

mcnekankan bahawa ctiap murid akan bclajar cara memperoleh ilmu pengetahuan

dcngan mencrapkan peru aan ingin tahu dan mengamalkan pembelajaran epanjang

hayat. Melalui pendckatan ini mereka boleh menghubungkan pelbagai disiplin ilmu

dan mcncipta ilmu yang baharu. Di ·amping itu, mereka juga perlu mengua ai

pelbagai kcmahiran kognitif termasuk pcnaakulan dan pemikiran kriti , kreatif, serta

inovatif: Hal ini kerana ebelum PPPM 2013-2025 diperkenalkan, kernahiran berfikir

kurang diberi perhatian menycbabkan murid kurang berupaya untuk mengaplika i

ilmu pengetahuan dan berfikir ecara kritis di luar konteks akadcmik (Phillips, 1995;

Mohd. Hussain, 1995; Lee Gwo Jiuh, 1995; Rajendran, 2000; Balakrishan, 2002;

Kementerian Pendidikan Malaysia, 2013; Rohaida & Zamri, 2015; A . Rahman,

Jamaluddin dan Zamri, 201 5). Menyedari akan cabaran yang perlu dihadapi oleh

generasi pada abad ke-21, maka KPM telah mengambil inisiatif iaitu kemahiran

bcrfikir perlu dikuasai oleh setiap murid agar mereka dapat berfikir dan bertindak

dcngan pantas (Hiang, 2000).

2

2000).

KBAT

PdP

3

pclhagai soalan dan aktiviti yang mcmcrluknn rnurid mcnggunakan pcrnikiran kritis

dun krcatif' cma a mcngkon cp ikan idea, mcnyclc. aikan masalah, atau mcmhuat

kcputusan pcnting yang hcrkait::m dcngan kchidupan seharian dan kcrjaya pada masa

hadnpan (K mcntcrian Pcndidikan Malaysia, 2003). Antara clemcn-clcmcn KBAT

yang terdapat dalam ·ubjck KM ialah mcnganalisis a ·pck-a ·pck sastcra sepcrti tcmn

dan pcrsoalan, gaya baha a, bcntuk puisi, dan a ·pck-aspek struktural yang lain,

mcnganali is bentuk sajak. Aras mcnilai dalam ubjck K.M pula ialah mcnilai

karya-karya ~astern sccara kritis, contohnya mcnilai a. pek kemanu iaan dalam karya

yang dikaji. Sclain itu, clcmcn KBAT aras mencipta juga terdapat dalam ubjek KM

apabila murid-murid diminta mcncipta atau mcnghasilkan ajak, pantun, ccrpcn dan

drama yang bcr csuaian dcngan tahap dan kebolehan mereka {Kementerian

Pendidikan Malaysia, 2003a). Ketiga-tiga elemen KBA T ini iaitu menganalisis,

menilai dan mencipta dapat diaplikasikan dalam proses PdP KM melalui karya-karya

yang dikaji.

Justeru, kajian ini memberi penekanan tcrhadap usaha untuk membantu

murid K.M mcnguasai aspek kemahiran berfikir aras tinggi melalui penggunaan alat

bertikir, iaitu Peta Pemikinm i-THINK yang diterapkan melalui modul pembelajaran,

iaitu Modul Aktiviti i-TH I K (MAi-T). Peta Pemikiran i-THINK yang diaplikasikan

adalah berbentuk visual. Oleh itu, dengan menghubungkan corak: visual kepada

proses fikiran yang tertcntu, maklumat akan segera diserap ke dalam otak untuk

menghasilkan pembelajaran dalam ingatan jangka panjang (Aminah, 2007).

Menurut Hyerle {2000), peta pemikiran dapat meningkatkan kemahiran

kognitif murid, iaitu mcndetinisikan konsep, menerangkan, mengenal pasti,

4

tahun 1990 lagi kurikulum pcndidikan di Malay~ia tclah mcngbrunakan konscp

kcmnhiran bcrfikir. Puda tahun 1994, kcmahiran bcrfikir krcatif dan kritis tclah

dipcrkcnalkan olch Kcmcntcrian Pclajaran Malaysia (KPM) di dalam program

Kcmahiran Bcrfikir Krcatif dan Kritis (KBKK). Dalam program KBKK, guru-guru

tclah diperkcnalkan dcngan pclbagai alat bcrtikir, antaranya ·cpcrti Pcta Minda bagi

mcnjayakan program KBKK dan juga untuk merealisasikan hasrat FPK

(Kcmcntcrian Pclajaran Malaysia, 20 I 2a). Walaupun pcnggunaan Peta Minda

scbagai alat bcrikir dalam KBKK mcrupakan suatu usaha yang sangat baik pada

kctika itu, namun kcmahiran tcrscbut hanyalah bcrsifat tambahan dan bukan satu

subjek peperik aan menycbabkan cara pelaksanaan dan keberkesanannya tidak diberi

perhatian secnra crius (Muhamad Sidck, 2013 ).

Pada masa yang sama program KBKK juga sclara dengan rnatlamat

\Vawa an 2020, iaitu ·i. tern pendidikan yang berperanan untuk mcndidik dan

mcngha ·ilkan rakyat yang berpengctahuan, berketerampilan, serta mampu bcrfikir

secara kriti dan kreatif. Dalam hal ini, kebolchan bcrfikir sangat penting untuk

setiap individu bukan sahaja supaya rnurid mampu untuk menyelesaikan scsuatu

masalah tetapi juga agar mereka mampu membuat keputusan untuk diri sendiri,

masyarakat dan negara (Phillips, 1999). Walaupun kemahiran berfikir telah lama

beroperasi dalam sistem pcndidikan di Malaysia, namun hasil dapatan kajian

menunjukkan bahawa guru-guru kurang mcngaplikasikan kemahiran berfikir aras

tinggi dalam pengajaran dan pembclajaran mereka. Sebaliknya, fokus pengajaran

rnercka di dalarn bilik darjah lebih banyak berpusatkan kepada guru dan terarah

kepada perscdiaan murid untuk mcnghadapi peperiksaan (Kementerian Pelajaran

Malay ·ia, 20 12a). Sistcm yang masih berasaskan kepada peperiksaan didapati telah

6

mcmhcri tckanan kcpada murid-murid dnlam konscp menghafal dan mengingat

fhkta-f~tkta.

Selain itu, pcrkcmhangan kcmahiran hcrfikir juga kurang dibcri pcnekanan

di ·ek lah-sckolah sebelum ini kcrana scsetcngah guru bcranggapan jika murid

dibcri kchcbasan bcrfikir mcrcka akan menyoal atau mengkritik tatus-kuo dan

membangkitkan isu yang tidak scpatutnya dibincangkan. Malah ada juga guru yang

bcranggapan bahawa murid-rnurid perlu menguasai keseluruhan isi kandungan

e uatu mata pelajaran dahulu ebelurn rncrcka dapat berfikir (Philips, 1999). Kajian

Chri ·tina Andin dan Abd. Hari · (20 I l) juga rncndapati bahawa guru mata pelajaran

Rcka Cipta kurang menginte&Tfa ikan kon ·ep dan kernahiran pemikiran kritis dan

kreatif. emasa mengajar, sebaliknya kacdah projek yang lebih kerap dilaksanakan

oleh guru dalam pro ·e pengajaran. Dapatan daripada temubual juga mendapati

bahawa guru-guru masih kurang bersedia dari a pek pengetahuan dan minat. Secara

umumnya, dapatan ini membcrikan gambaran tentang kualiti guru-guru yang rna ih

berada pada tahap yang tidak meyakinkan untuk rnelaksanakan pengajaran yang

berkualiti yang rnenggunakan dan mengintegrasikan konsep kemahiran berfikir

dalarn PdP.

Masalah yang sama juga berlaku kepada guru-guru pelatih yang rnasih

dalam kursus perguruan. Walaupun mereka telah diberi pendedahan dan dilatih

mengaplikasikan kemahiran berfikir, namun temyata mereka masih belum

mengua ai sepenuhnya kemahiran tcrsebut. Kajian Wan Mohd. Madehi (2011)

menunjukkan bahawa guru pclatih Kursus Perguruan Lepasan Ijazah (KPLI)

Ambilan Januari 2007 kurang cckap mcnyebatikan kemahiran bcrfikir dalarn

7

tiDgi.

eta• am Fabafab ( )

Di nepra ~l~

pembelajaran. Bertepatan denpn k:ODSII!ID m-..-Uilll:kaa corak visual

proses fikiran yang tertentu, peta pemikinm membolehkan murid

llleltgetmblmgkall rangkaian neural untuk berfikir babawa otak mengiktiraf dan

mernbiJrua secara berterusan. Oleh itu, peta pemildran akm meningkatkan keupayaan

untuk memindahkan kemahiran berfikir secara bebas dan pembelajaran

sepanjmg hayat. Melalui pengulmgan, konsistm dan lanjutan, penggunaan peta

keupayaan semulajadi otak sebagai pengesan corak (Roehl, 2007). Dalam hal ini,

perkara yang sama jugalah diharapkan akan berlalru kepada murid-murid yang

berada dalam sistem pendidikan di Malaysia. Melalui program i-THINK, Iapan jenis

peta pemikiran diperkertalkan dan setiap daripada peta pemikiran tersebut

mempunyai proses pemikiran ymg tersendiri. Oleh yang demikim adalah dibarapkan

gmu dan murid dapat mmerapkan proses pemikiran tersebut ke dalam sistem

pembelajaran sepanjmg hayat. Hal ini bermakna bagi mengbadapi cabaran pada abad

ke-21 murid-murid akan dan bersedia dilengkapi dengan kemahiran yang tepat

(Agensi lnovasi Malaysia, 2012).

Dalam hal ini, pembelajaran KM juga tidak terkecuali dalam menerapkan

konsep kemahiran berfikir aras tinggi sebagaimana matlamat pendidikan KM di

Malaysia ymg mtara lain bertujum untuk menjana minda dan emosi, mengukuhkm

jati diri, menyuburkm budaya bmgsa dan memupuk sikap berdaya saing ke arab

10

21.

PC1111PC11tt"tc iai, .......

dihanpnk• Dr.

11

kemahiran bcrfikir <tnts tinggi murid-murid dalam suhjck KM mclalui pclbagai

aktiviti yang dijalankan. Justeru, program i-THINK tcluh mcnjadi asas kcpada

pcmhinaan modul MAiT untuk mclihnt kcbcrkcsanannya kc atus kcmahiran bcrtikir

murid-murid KM.

1.3 Pcrnyataan Ma alah

Kcmahiran berfikir aras tinggi (KBA T) merupakan atu elemcn yang sangat

penting untuk ditcrapkan dalam pro e PdP pada abad ke-21. Elemen ini sejajar

dengan 'aluh ·atu matlamat pendidikan KM di Malay ia, iaitu bertujuan untuk

menjana minda murid-murid (Kcmcnterian Pendidikan Malay ·ia, 2003). Walau

bagaimanapun, didapati pengua aan KBA T dalam kalangan murid-murid rna ih lagi

Jemah (Ro nani, 2012) dan mereka kurang mengaplikasikan KBAT dalam proses PdP

(Rajendran, 2000). Terdapat beberapa isu yang dikenal pa ti telah menyebabkan

elemen kemahiran berfikir ara tinggi sukar diaplika ikan dalam kalangan murid,

khu usnya murid KM.

Isu pertama yang dikenal pa ·ti i'" lah masalah kekurangan bahan-bahan

rujukan pengajaran dan panduan untuk ubjek KM. Murid-murid yang mengambil

·ubjek KM menghadapi rna alah kekurangan bahan-bahan pembelajaran KM seperti

buku-buku rujukan, modul (Fariza Nurbaya, 2013; Mohamad Mokhtar, 20l3) dan

buku-buku panduan mengaplikasikan KBA T dalam PdP KM. Kenyataan ini disokong

oleh dapatan temu bual yang dijalankan ke atas beberapa orang murid KM yang

mengatakan bahawa mereka kekurangan bahan-bahan rujukan dan tidak ada modul

pengajaran tentang KM dan KBA T sebagai panduan. Sebaliknya, subjek-subjek lain

12

scpcrti Sains, Matcnwtik, Baha a Malaysia, hahnsa Inggcris, Pcndidikan Islam,

Pcndidikan Moral, Lkonomi Asus, dan Tcknologi Kcjurutcraan adalah antara suhjck

yang rncmpunyai buku panduan atau modul yang mcnunjukkan cara bagaimana untuk

mcngaplikasikan KBAT dalam PdP (Kcmcntcrian Pcndidikan Malaysia, 20 15;

Kcmcntcrian Pcndidikan Malaysia, 20 14c; 20 I 3d; 20 12c). Hal ini tclah menjadi

ma ·alah kepada murid KM untuk rncmahami, rnengua ai dan rnengaplikasikan

elemcn KBA T dalam sctiap topik pcmbelajaran mereka.

Oleh ebab itu, rnodul MAi-T dibangunkan bagi mernbantu murid-rnurid

KM mengua ai dan meningkatkan kemahiran berfikir aras tinggi mereka. Modul

MAi-T merupakan 'atu bahan rujukan mengenai pembelajaran puisi, iaitu sajak dan

pantun dalam subjek KM. Kandungan modul MAi-T memperkenalkan a pek-aspek

kajian struktural seperti tema, persoalan, gaya bahasa dan sebagainya yang dianalisis,

dinilai dan dicipta dcngan menggunakan Peta Pemikiran i-THINK. Secara tidak

lang ·ung modul MAi-T telah membantu murid KM dalam usaha meningkatkan

kemahiran berfikir ara · tinggi mereka.

I u kedua yang dikenal pasti ialah kualiti murid yang berada dalam jurusan

KM yang lemah. Banyak kajian menunjukkan bahawa murid yang mengambil subjek

KM adalah murid yang lemah (Misran, 1 999; Azaha, 2004; Mohamad Saleeh, 2010;

Abdul Razak & Ismail, 2013; Ibrahim, 2013; Ooi, 2013; Fariza Nurbaya, 2013)

berdasarkan kepada pencapaian Penilaian Tingkatan 3 (PT3) yang mereka perolehi.

Dapatan daripada kajian awal di dua buah sekolah menengah di Kedah mendapati

bahawa murid-murid yang mengambil subjek elektif KM adalah terdiri daripada

murid-murid yang kurang cemerlang dalam PT3. Jadual 1.1 menunjukkan

13

kopitif ........ muriG ... .- -. .. ·-- .-..-ua. donpn ...... IIJ.c:IQl --........ ---- '-'lllkir ........ ---

Smi (1993) .

akan IDCIIDIJI")8CII ...I'UIIIya .. IDIMIIat kAI!pUI!._

,.. Paadllllpn

14

erba1tas (Zamri

lJCDtttan (2000) mendapati babawa dalam PdP K Melayu,

malibatlm murid yang attif merupakan aspek yang paling penting dalam usaha

lali:SJ81' kemabiran berfildr 81'88 tinggi. Oleh itu, pi'(MieS panbelajaran yang masih la&i

ap1LJSatkan guru atau kaedah pcngajaran tradisional untuk menyampaikan maklumat

or Razah, 2011) menyebabkan guru ppl meranpang pcmiki.ran muriel

• ...,-a,,. .. mwid hanya bertindak sebagai pendenpr sabaja dan mereka tidak bapeluang

mengaplikasikan proses berfildr.

Dapatan kajian juga mendapati kemahiran berfikir gagal diaplikasikan kerana

mwid-mwid masih Iagi dibebani dengan proses pembelajaran untuk peperiksaan

(Miadenovic, 2001; Chew, 2006; Rosnani, 2012; K.ementerian Pelajaran Malaysia,

2012a; Siti Khariah, 2013; Rohaida & Zamri, 2015). Kajian Chew (2006)

menje1askan bahawa peruntukan masa banya 120 minit seminggu untuk subjek KM

sedangkan murid perlu mengbji semua aspek struktural dalam tek.s sastera.. Kajian

Sukiman et al. (20 11) dan Mat Asuar (2008) pula menunjukkan babawa tekanan

untuk mengbabiskan silibus menyebabkan guru banya memfokuskan PdP untuk

proses mengbafal dan mengi.ngat (Mat Asuar, 2008).

Oleh sebab itu, dalam kajian ini penyelidik membangunkan modul MAi-T

yang mengaplikasikan kemahiran berfikir aras tinggi dan Peta Pemikiran i-THINK

18

2. Bapimanakah · T dinilai kel.uaialaya peaaajm1lll puisi dalam mata pelajaraD K.ei1U811Sta1'88D

20

Pcrtama, modul MAi-T yang dihasilkan dalam kajian ini diharapkan botch

diguna untuk mcningkatkan tahap kcmahiran bcrfikir aras tinggi murid KM. Dalam

subjck KM, kcmahiran bcrfikir mcrupakan salah satu Kcmahiran Bemilai Tambah

(Kemcntcrian Pcndidikan Malaysia, 2003) yang perlu dikuasai murid, dan kcmahiran

ini akan lehih mudah dikuasai sckiranya alat bcrfikir yang scsuai digunakan. Scbagai

contoh, untuk mengajar perbezaan bcntuk pantun dua kcrat dan bentuk pantun empat

kerat. Selain daripada guru mcnjelaskan defini i bentuk pantun dua kerat dan bentuk

pantun cmpat kerat kepada murid, guru juga boleh meminta murid mencatatkan

bentuk pantun dua kerat dan bcntuk pantun empat kerat dengan menggunakan Pcta

Buih Berganda, iaitu salah satu daripada Iapan Peta Pemikiran i-THINK. Perbezaan

bentuk pantun dua kerat dan bentuk pantun empat kerat digambarkan secara visual

menyebabkan ia lebih mudah untuk difahami murid. Pengetahuan murid bukan

sahaja dapat dipertingkatkan, rnalah murid juga dapat berfikir untuk rnernbuat

keputu ·an yang wajar hasil daripada penilaian yang terdapat dalam karya yang

dibincangkan. Keupayaan rnernbuat keputusan rnerupakan salah satu daripada aspek

kernahiran berfikir aras tinggi yang perlu dikuasai rnurid dalarn kurikulum subjek

KM (Kementerian Pendidikan Malaysia, 2003a).

Kedua, contoh Rancangan Pengajaran Harian (RPH) yang disediakan dalam

kajian ini boleh dijadikan panduan kepada guru untuk merancang pelbagai aktiviti

pernbelajaran. Modul MAi-T yang dikernukakan dalam kajian ini boleh dijadikan

altematif kepada guru KM untuk mempelbagaikan lagi strategi pengajaran yang

digunakan dalam pengajaran KM, terutamanya terhadap murid yang mempunyai aras

kemahiran berfikir yang berbeza. Dengan mengambil kira kepentingan KBA T murid

sema a mengajar KM, guru akan menggunakan mana-mana Iapan peta pemikiran

22

yang tcrdapat dalam Pcta Pcmikiran i-TIIINK hagi mcmbantu murid-murid mcmbuat

pcrkaitan antara konscp-konscp yang pcrlu dikuasai olch murid.

Kctiga, kcpadu institusi pcndidikan scperti Institut Pcndidikan Guru (lPG)

dan univcrsiti-universiti yang mcnycdiakan latihan dalam subjek KM. Kajian ini

penting kerana modul MAi-T yang diguna boleh dijadikan asas panduan bagi

mcnyediakan aktiviti-aktiviti PdP yang menekankan penggunaan tujuh peta

pemikiran daripada Iapan peta pemikiran i-THINK bagi mengajar tajuk yang berbeza

dalam ubjek KM, crta satu peta pemikiran yang ditambahbaik untuk disesuaikan

dengan topik berkenaan dalam genre puisi.

Keempat, dapatan kajian ini boleh diguna oleh Bahagian Pembangunan

Kurikulum (BPK), KPM sebagai asas untuk merangka strategi pengajaran KM yang

mengambil kira penggunaan Peta Pemikiran i-THINK bagi meningkatkan tahap

KBA T murid. Selain itu, modul MAi-T diharapkan boleh menjadikan proses PdP

subjek KM lebih menyeronokkan, meyakinkan, dan fleksibel untuk dilaksana

mengikut konteks tahap KBA T murid KM.

Kelima, kajian ini juga adalah diharapkan dapat digunakan oleh Lembaga

Peperiksaan Malaysia (LPM) untuk merangka soalan-soalan KM peringkat Sijil

Pelajaran Malaysia (SPM) yang beraras tinggi dan menepati Taksnomi Bloom versi

Anderson dan Krathwohl (200 1 ).

23

•

(Kementeri Penctiidilalll MlUl)l'll., 2013), M lab meJakubn

pendidikan iaitu m an proaram. i-11fiNK. Majli

Inovasi Malaysia (MIM) sebapi satu usaha untuk meopedapi cabaran pendiditan

menjelang abed ke-21 dan lllC!llpkalkan daya saiD& di periDakat dunia. Da1am bal

ini, K.PM dan Agensi lnovasi Malaysia (AIM) telab membentuk kerjasama UDtuk

memperkenalkan program i-1HINK. yang bertujuan untuk mempertingkatkau dan

membudayakan kemabiran bedikir dalam kalangan murid.

Menerusi program ini gmu dan mmid perlu menggunakan alat berfi.kir

dalam pengajaran dan pembelajaran di samping melaksanakan aktiviti kemahiran

berfikir aras tinggi bagi mengbasilkan mmid yang berinovatif (K.ementerian

Pelajaran Malaysia, 2012a; Agensi lnovasi Malaysia, 2012). Dengan

mengintegrasikan kandungan pengetabuan KM dan peta pemikiran yang terdapat

dalam program i-1HINK., mmid bukan sabaja dilibat berpotensi nntuk meoingkatkan

kefabaman dalam mata pelajaran KM, malah pada masa yang sama dapat

meningkadran kemahiran berfikir aras tinggi mmid bertenaan

Kedua, program i-THINK adalah program usabasama KPM dengan AIM

untuk membantu pibak sekolab memupuk kemahiran berfikir, menyemai budaya

pembelajaran sepanjang bayat, mahir menyelesaikan masalab dan berupaya berfikir

secara kreatif dan kritis dalam kalangan mmid (Kementerian Pelajaran Malaysia,

2012a; Mazwin, 2012). Sebagai pennulaan, program ini telab dilalcsanakan ke atas

24