A Synthesis of Stress Management of Life Crisis for Older ...bsris.swu.ac.th/art/52199120084RB903254914.pdf · in mind (𝑑̅= -2.42) and stress management model for life crisis

Journal of Behavioral Science for Development (JBSD) ISSN 2228-9453 | 73

Vol.9 No.2, August 2017 DOI:10.14456/jbsd.2017.20

วารสารพฤตกรรมศาสตรเพอการพฒนา ปท 9 ฉบบท 2 สงหาคม 2560 ลขสทธโดย สถาบนวจยพฤตกรรมศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

A Synthesis of Stress Management of Life Crisis for Older Adults1

Somsook Nithiuthai2

Prateep Jinnge3

Oraphin Choochom4

Received: April 19, 2017 Accepted: July 25, 2017

Abstract

The purposes of this research were to synthesize the research results on

stress management models for life crisis through content analysis and meta-

analysis. The sample consisted of 26 graduate research that were published

between 1997 and 2015. The result of content analysis found three types of

definitions of stress meaning found response meaning (66%) interaction

meaning (27%) stimulus meaning (7%). Two types of life crisis were life crisis

in body (88%) and life crisis in mind (12%). Three stress management models

for life crisis were stress management model for life crisis in mix type (43%)

stress management model for life crisis in body (29%) and stress management

model for life crisis in mind (29%). Methods for stress management model for

life crisis in mix type included two types: 1) methods for stress management

model for life crisis in body and mind were qigong yoga etc. 2) methods for

stress management model for life crisis in body mind and Wisdom were Muscle

Relaxation Meditation and Mind control etc. Methods of stress management

model for life crisis in body were: touch massage muscle relaxation sueng dance

etc. Methods of stress management model for life crisis in mind were: meditation

listen to relaxing music etc. Meta – analysis results found stress management

model for life crisis in body (��= -2.36) stress management model for life crisis

in mind (��= -2.42) and stress management model for life crisis in mix type (��= - 2.97) were the same result. Use the highest mean effect size of stress

management model for life crisis was stress management in mix type to develop

stress management of life crisis for older adults.

Keywords: life crisis, stress management, elder, synthesis

1 This paper submitted in partial fulfillment of Doctoral Dissertation for the Philosophy Degree in Applied Behavioral Science

Research, Behavioral Science Research Institute, Srinakharinwirot University 2 Graduate student, Doctoral degree in Applied Behavioral Science Research, Behavioral Science Research Institute,

Srinakharinwirot University, E-mail: [email protected] 3 Assistant Professor at Behavioral Science Research Institute, Srinakharinwirot University, E-mail: [email protected] 4 Associate Professor at Behavioral Science Research Institute, Srinakharinwirot University, E-mail: [email protected]

mailto:[email protected]



74 | ISSN 2228-9453 Journal of Behavioral Science for Development (JBSD)

DOI:10.14456/jbsd.2017.20 Vol.9 No.2, August 2017


การสงเคราะหรปแบบการจดการความเครยดในภาวะวกฤตชวตของผสงอาย1

สมสข นธอทย2 ประทป จนง3

อรพนทร ชชม4

บทคดยอ

การวจยเรองน มวตถประสงคเพอสงเคราะหงานวจยทเกยวของกบรปแบบการจดการความเครยดในภาวะวกฤตชวตของผสงอาย ดวยเทคนคการวเคราะหเนอหาและการวเคราะห อภมาน กลมตวอยางทใชศกษาเปนงานวจยระดบบณฑตศกษา ซงเปนผลงานทตพมพเผยแพรในชวงป พ.ศ. 2540-2558 จ านวน 26 เรองจาก 11 มหาวทยาลย ผลวจยในการวเคราะหเนอหาพบวาการใหความหมายความเครยด มการใหนยามใน 3 แบบคอ แบบการตอบสนอง (66%) แบบปฏสมพนธ (27%) และแบบสงเรา (7%) ภาวะวกฤตชวตทศกษาพบภาวะวกฤตชวตทางกาย (88%) และภาวะวกฤตชวตทางใจ (12%) รปแบบการจดการความเครยดในภาวะวกฤตชวต พบรปแบบทใชในการจดการความเครยด 3 รปแบบคอ รปแบบการจดการความเครยดแบบผสมผสาน (43%) รปแบบการจดการความเครยดดานรางกาย (29%) และรปแบบการจดการความเครยดดานจตใจ (29%) โดยพบวธการจดการความเครยดทใชในรปแบบการจดการความเครยดแบบผสมผสาน จะใชวธการจดการความเครยดใน 2 ลกษณะคอ 1) วธการจดการความเครยดแบบผสมผสานดานรางกายและจตใจ เชน ชกง โยคะ เปนตน และ 2) วธการจดเครยดแบบผสมผสานดานรางกาย จตใจ และความคด เชน การผอนคลายกลามเนอ การท าสมาธแบบสตปฏฐาน 4 และการควบคมความคด รวมกน ส าหรบวธการจดการความเครยดทใชในรปแบบการจดการความเครยดดานรางกาย เชน การนวดแบบตางๆ การผอนคลายกลามเนอ การออกก าลงกายดวยการร าเซง และวธการจดการความเครยดทใชในรปแบบการจดการความเครยดในรปแบบการจดการความเครยดดานจตใจ เชน การท าสมาธแบบตาง ๆ การฟงดนตรผอนคลาย สวนการวเคราะหอภมาน พบวารปแบบการจดการความเครยดดานรางกาย (�� = -2.36) รปแบบการจดการความเครยดดานจตใจ (�� = -2.42) รปแบบการจดการความเครยดแบบผสมผสาน (�� = -2.97) สามารถใชจดการความเครยดในภาวะวกฤตชวตไดไมแตกตางกน

ค าส าคญ: ภาวะวกฤตชวต การจดการความเครยด ผสงอาย การสงเคราะหงานวจย

1 บทความวจยนเปนสวนหนงของปรญญานพนธระดบดษฎบณฑต สาขาวชาการวจยพฤตกรรมศาสตรประยกต สถาบนวจยพฤตกรรมศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ 2 นสตปรญญาเอก สาขาวชาการวจยพฤตกรรมศาสตรประยกต สถาบนวจยพฤตกรรมศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ อเมล: [email protected] 3 ผชวยศาสตราจารย ประจ าสถาบนวจยพฤตกรรมศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ อเมล: [email protected] 4 รองศาสตราจารย ประจ าสถาบนวจยพฤตกรรมศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ อเมล: [email protected]




ทมาและความส าคญของปญหาการวจย จากหลกฐานทางสถตแสดงขอมลประชากรสงอาย ในป พ.ศ. 2557 ประเทศไทย มประชากรสงอาย 60 ปขนไป คดเปนรอยละ 14.9 พบวาประเทศไทยมจ านวนและสดสวนของผสงอายเพมขนอยางรวดเรวและตอเนอง โดยในป พ.ศ. 2537 จ านวนผสงอาย คดเปนรอยละ 6.8 ของประชากรทงประเทศ และเพมขน เปนรอยละ 9.4 รอยละ 10.7 รอยละ 12.2 ในป พ.ศ. 2545 2550 2554 ตามล าดบ ท าใหทราบวาประเทศไทยไดกาวเขาส “สงคมสงวย” (ส านกงานสถตแหงชาต, 2557) และจากการคาดการณสดสวนของประชากรสงอายจะเพมขนอยางตอเนอง เปนรอยละ 20.5 ในป พ.ศ. 2565 และ รอยละ 32.1 ในป พ.ศ. 2583 (ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต, 2556) เมอเขาบคคลสวยสงอาย เปนวยทตองเผชญกบภาวะวกฤตชวตหลายอยาง โดยรางกายจะเสอมถอยและออนแอลง มการเปลยนแปลงทางจตใจ (ประนอม โอทกานนท, 2544: 11-24) สถานการณดานสภาพของผสงอายพบวา ผสงอายเปนโรคเรอรงเพมมากขน เชน โรคเบาหวาน ความดนโลหต ไตวาย อาจน าไปสภาวะทพพลภาพและการเสยชวตของผสงอาย (มลนธสถาบนวจยและพฒนาผสงอาย , 2554: 25) สวนการเปลยนแปลงทางจตใจของผสงอาย ทเปนผลมาจากการสญเสยบคคลอนเปนทรก ท าใหผสงอายรสกอางวาง เดยวดาย หดห เศราเสยใจ (สกณา บญนรากร , 2556) จากการเปลยนทงทางรางกายและจตใจ ท าใหผสงอาย มการเปลยนแปลงของวถชวต (Life change) อาจน าไปสภาวะวกฤตชวตของผสงอาย และ Homes & Rahe (1967: 213-218) กลาววา เหตการณในชวต (Life event) เปนตวกระตนใหเกดความเครยดและมผลท าใหเกดการเสยงของการเจบปวยและเปนโรคสงขน

ความเครยดในภาวะวฤตชวตเปนปญหาทเกดขนกบผสงอายไดตลอดเวลา ดงนน การจะชวยลดความเครยดดงกลาว ผสงอายจะตองมวธการจดการความเครยดทมประสทธภาพ จากการศกษางานวจยทเกยวของกบวธการจดการความเครยดในภาวะวกฤตชวต มวธการทหลากหลายเชน การนวดสมผสบ าบด (ธญญาภรณ คณสมบต, 2544) การผอนคลายกลามเนอ (วรวรรณ พทวงศ, 2548; พรพมล เพญสข, 2544; อญรช นตธร, 2541) การนวด การดดตน การก าหนดลมหายใจ การคลายกลามเนอและการใขลกประคบ (พวงพกา ตนกจจานนท, 2550) การนวดแผนไทย (ราตร เปงใจ, 2548) การออกก าลงกายดวยการร าเซง (รงนภา สงหสถตย, 2557) การท าสมาธแบบอานาปานสต (กญญา แซเตยว, 2552; ธญญาภรณ คณสมบต, 2544; วทนนท เพชรฤทธ, 2550; วระศกด พงษพรยะไมตร, 2553; สนนทา กระจางแดน, 2540) การท าสมาธแบบสตปฏฐาน 4 (เพลน สงโคตร, 2550) การฟงเสยงสวดมนตประกอบดนตร (สายสนย ดประดษฐ, 2556) การฟงดนตรผอนคลาย (สกานดา สภาจนทร, 2556) ชกง (กรกฏ สวรรณอครเดชา, 2551; ลกขณาพร สายทอง, 2546; อมรรตน ภราษร, 2541; อญรช นตธร, 2543) โยคะ (รชนกร ราชวฒน, 2550) การปฏบตสมาธออกก าลงกายประสาทสมผส (เอกราช ระศร, 2550) ในการน ามาพฒนาเปนรปแบบการจดการความเครยดในภาวะวกฤตชวตทงทางรางกาย จตใจ และแบบผสมผสาน ดงนนเพอเปนแนวทางในการก าหนดรปแบบการจดการความเครยดในภาวะวกฤตในชวตผสงอาย ใหมความชดเจน ผวจยจงใชวธการสงเคราะห (Research synthesis) ซงเปนกระบวนการวจยทจะน าองคความรจากหลาย ๆ งานวจยทศกษาในเรองรปแบบการจดการความเครยดในภาวะวกฤตชวต เพอใชเปนแนวทางในการจดการความเครยดในภาวะวกฤตชวตของผสงอายตอไป




วตถประสงคการวจย เพอสงเคราะหงานวจยทเกยวของกบรปแบบการจดการความเครยดในภาวะวกฤตชวตของผสงอาย ดวยเทคนคการวเคราะหเนอหาและการวเคราะหอภมาน

แนวคดทฤษฎทเกยวของ รปแบบการจดการความเครยดในภาวะวกฤตชวต เปนการน าวธการตาง ๆ ทบคคลเลอกใชเพอจดการความเครยดในสภาวการณทบคคลเผชญในชวต ท าใหสามารถลดความเครยดและสามารถใชชวตไดอยางปกตสข โดยแนวคดทเกยวกบรปแบบการจดการความเครยดในภาวะวกฤตชวตประกอบดวย 1) แนวคดรปแบบการจดการความเครยดทวไป ประกอบดวย 1.1) การผอนคลายความเครยดกลามเนอแบบกาวหนา (มรรยาท รจวชชย, 2556: 65-66; Davis, Eshelman & Mckay, 1995) 1.2) การสรางจนตนาการ (มรรยาท รจวทย, 2556: 67) 1.3) การฝกหายใจ (กรมสขภาพจต, 2552: 36) 1.4) การบรหารรางกายเพอผอนคลาย (กรมสขภาพจต, 2552: 39-40) 1.5 การนวดและกดจด (กรมสขภาพจต, 2552: 42-44) 2) แนวคดรปแบบการจดการความเครยดทางจตวทยา ประกอบดวย การปรบเปลยนความคด ( ดาราวรรณ ตะปนตา, 2555; Beck, 1995) 3) แนวคดรปแบบการจดการความเครยดตามแนวพทธศาสตร ประกอบดวย การท าสมาธแบบอานาปานสต (พระพรหมคณาภรณ (ป.อ.ปยตโต), 2559: 549) การท าสมาธแบบสตปฎฐาน 4 (พระพรหมคณาภรณ (ป.อ.ปยตโต), 2557: 793) และการคดแบบโยนโสมนสการ (พระพรหมคณาภรณ (ป.อ.ปยตโต) , 2558: 627- 675) ซงรปแบบการจดการความเครยดในภาวะวกฤตชวตทใชในการจดการความเครยดของบคคลสงผลใหความเครยดในภาวะวกฤตชวตลดลง

ทงน ความเครยดในภาวะวกฤตชวต หมายถง การเปลยนแปลงทางรางกาย จตใจ และความคด เมอบคคลตองเผขญกบสภาวการณในชวตโดยทบคคลไมสามารถจะหนหรอแกไขดวยวธการทเคยใชไดมากอน โดยแนวคดทฤษฎทเกยวกบความเครยด ประกอบดวยทฤษฏความเครยดของ Holmes & Rahe (1967) ทฤษฏความเครยดของ Selye (1976) ทฤษฎความเครยดของ Lazarus & Folkman (1984) และแนวคดเกยวกบภาวะวกฤตของ Aguilera (1989) โดยในการศกษารปแบบการจดการความเครยดในภาวะวกฤตชวตทสงผลใหความเครยดในภาวะวกฤตชวตลดลงในงานวจยนใชการสงเคราะหงานวจย ซงเปนระเบยบวธการหาขอเทจจรงเพอตอบปญหาใดปญหาหนง โดยการรวบรวมงานวจยทเกยวของกบการศกษานน ๆ หลายเรองมาวเคราะหดวยวธการสถตหรอการวเคราะห เชงเนอหาเพอใหไดขอสรปของการวจยเกยวกบเรองทตองการศกษา (นงลกษณ วรชชย, 2542)

กรอบแนวคดในการวจย ผวจยท าการสงเคราะหงานวจยทศกษาเกยวกบรปแบบการจดการความเครยดในภาวะวกฤตชวต โดยการวเคราะหเนอหาและการวเคราะหอภมาน โดยการวเคราะหเชงเนอหา ผวจยไดวเคราะหเกยวกบการใหความหมายความเครยดในภาวะวกฤตชวต ภาวะวกฤตชวต รปแบบการจดการความเครยดในภาวะวกฤตชวต และวธการจดการความเครยดในภาวะวกฤตชวต ดวยความถ และรอยละ สวนการวเคราะหอภมาน ผวจยวเคราะหขอมลโดย




ตวแปรตน คอ รปแบบการจดการความเครยดในภาวะวกฤตชวต ผวจยใชคาขนาดอทธพลเปนหนวยการวเคราะห ตามวธของ Glass, Mcgraw, & Smith (1987) ซงแสดงคาขนาดอทธพลของความเครยดในภาวะวกฤตชวตทใชรปแบบการจดการความเครยดในภาวะวกฤตชวต ดวยคาสถตพนฐานของคาขนาดอทธพลของความเครยดในภาวะวกฤตชวตทใชรปแบบการจดการความเครยดในภาวะวกฤตชวต ตวแปรตามคอความเครยดในภาวะวกฤตชวต ทดสอบความเปนเอกพนธของความแปรปรวน (Test of Homogeneity of Variance) และทดสอบความแตกตางของคาเฉลยขนาดอทธพลของความเครยดทใชรปแบบการจดการความเครยดในภาวะวกฤตชวตดวยสถตความแปรปรวนทางเดยว (One Way ANOVA)

ภาพประกอบ 1 กรอบแนวคดในการท าวจย

วธด าเนนการวจย

ประชากร ประชากรทใชศกษาในการวจย ไดแก งานวจยระดบบณฑตศกษา ซงเปนผลงานทตพมพเผยแพรในชวงป พ.ศ. 2540-2558 ทศกษาการจดการความเครยดในภาวะวกฤตชวตในประเทศไทย

กลมตวอยาง กลมตวอยางทใชศกษาในการวจย ไดแก งานวจยระดบบณฑตศกษา ซงเปนผลงานทตพมพเผยแพรในชวงป พ.ศ. 2540-2558 และเปนเอกสารทสามารถสบคนและดาวนโหลดไดจากฐานขอมลออนไลนของโครงการเครอขายหองสมดในประเทศไทย ส านกงานคณะกรรมการการอดมศกษาหรอ Thai Digital Collection (Thailis) จ านวน 26 เรองโดยมคณสมบตดงน 1. เปนงานวจยระดบบณฑตศกษา ทพมพเผยแพรระหวางป 2540-2558 เพอใหครอบคลมการศกษารปแบบการจดการความเครยดในภาวะวกฤตชวตจนถงปจจบน 2. กลมตวอยางของงานวจยแตละเรองเปนผสงอาย และกลมวยผใหญ (วย 40-60 ป) 3. เปนงานวจยเชงทดลองหรอกงทดลองทเกยวของกบการจดการความเครยดในภาวะวกฤตชวต มสถตเพยงพอใหการวเคราะหอภมาน ไดแค คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน คา t-test

เครองมอทใชในการวจย แบบบนทกขอมล มขนตอนการสราง ดงน 1. ศกษาเอกสารทเกยวของกบการสงเคราะหงานวจย เพอใชเปนแนวทางในการก าหนดขอค าถาม

ความเครยดในภาวะวกฤตชวต - ดานรางกาย - ดานจตใจ - ดานความคด

รปแบบการจดการความเครยดในภาวะวกฤตชวต -การจดการความเครยดดานรางกาย -การจดการความเครยดานจตใจ -การจดการความเครยดแบบผสมผสาน




2. สรางเครองมอในการเกบขอมล โดยแบงเปน 3 สวนไดแก สวนท 1 ขอมลเบองตน ประกอบดวย ชองานวจย ชอผวจย สถาบนทสงกด ปการคกษาทผลตผลงาน สาขาวชา และแบบแผนการวจย สวนท 2 ขอมลดานเนอหา ประกอบดวย ความหมายของความเครยด ประเภทของภาวะวกฤตชวต รปแบบการจดการความเครยดในภาวะวกฤตชวต และวธการจดการความเครยดในภาวะวกฤตชวต และสวนท 3 ขอมลผลการวเคราะหของงานวจยไดแก จ านวนกลมตวอยาง คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และคาสถต 3. น าแบบบนทกขอมลทสรางขน ใหผเชยวชาญจ านวน 3 ทานตรวจสอบ เพอตรวจสอบความเทยงตรงเชงเนอหา แลวน ามาปรบปรง 4. น าแบบบนทกขอมลไปทดลองบนทกขอมลงานวจย จ านวน 5 เรอง จากนนตรวจสอบความถกตองครบถวนของขอมล น าผลมาวเคราะหตามกระบวน และน าปญหาทเกดขน มาปรบปรงเครองมออกครงกอนน าไปใชจรง

การเกบรวบรวมขอมล ผวจยรวบรวมขอมลจากการคนหางานวจยจากโครงการเครอขายหองสมดในประเทศไทยของส านกงาน

คณะกรรมการอดมศกษา ด าเนนการรวบรวมในปการศกษา 2540 –2558 โดยมขนตอนการเกบรวมรวมขอมลดงน

1. การส ารวจเบองตน ผวจยใชวธการสบคนรายงานการวจยดวยคอมพวเตอรออนไลน (On–line Computer Search) จากฐานขอมล และส ารวจเพมเตมจากสงพมพ ไดแก หนงสอรวมบทคดยอปรญญานพนธ หรอวทยานพนธ และหนงสอสรปรวมผลงานวจย

2. ตรวจสอบรายงานการวจย โดยพจารณาการคดเลอกงานวจยทจะน ามาศกษา โดยใชเกณฑพจารณาเปนงานวจยเชงทดลองทศกษาการจดการความเครยดในภาวะวกฤตชวต และตองมขอมลเพยงพอทสามารถน ามาสงเคราะหได

3. การลงบนทกขอมล มขนตอนคอ ผวจยอานรายงานการวจยเกยวกบการจดการความเครยดในภาวะวกฤตชวต และพจารณาคดเลอกงานวจยทมคณสมบตครบตามเกณฑ เมอไดงานวจยทผานการพจารณา น ามาลงรหสในแบบบนทกขอมลเกยวกบงานวจย และตรวจสอบความถกตองขนตนของการลงบนทก

4. ปรบเนอหาของการลงบนทกใหเปนหมวดหมในกรณวเคราะหเชงเนอหา และลงรหส เพอการค านวณดวยคอมพวเตอร ในกรณวเคราะหเชงอภมาน

การจดกระท าและการวเคราะหขอมล ผวจยท าการสงเคราะหขอมล ประกอบดวย ตอนท 1 การสงเคราะหงานวจยทเกยวของกบรปแบบการจดการความเครยดดวยเทคนคการวเคราะหเชงเนอหา และตอนท 2 การสงเคราะหงานวจยทเกยวของกบรปแบบการจดการความเครยดในภาวะวกฤตดวยเทคนคการวเคราะหอภมาน ซงมขนตอนดงน

ตอนท 1 การสงเคราะหงานวจยทเกยวของกบรปแบบการจดการความเครยดดวยเทคนคการวเคราะห เชงเนอหา ประกอบดวยขนตอนทส าคญ ดงน




1.1 การแปลภาษาเปนขอมล โดยในสวนนไดวเคราะหในสวนของขอมลทวไปของงานวจย เกยวกบรปแบบการจดการความเครยดในภาวะวกฤตชวต วธการจดการความเครยด ความหมายของความเครยด และวกฤตในชวต 1.2 การแปลขอมลเปนตวเลข โดยใชความถ (Frequency) และรอยละ (Percentage)

ตอนท 2 การสงเคราะหงานวจยทเกยวของกบรปแบบการจดการความเครยดในภาวะวกฤตดวยเทคนคการวเคราะหอภมาน ในขนตอนดงน 2.1 ผวจยใชคาขนาดอทธพลเปนหนวยการวเคราะห ตามวธของ Glass, Mcgraw, & Smith (1987) 2.2 ผวจยแสดงคาขนาดอทธพลของความเครยดทใชรปแบบการจดการความเครยดในภาวะวกฤตชวตดวย คาสถตพนฐานของคาขนาดอทธพลของความเครยดทใชรปแบบการจดการความเครยดในภาวะวกฤตชวต โดยทดสอบความเปนเอกพนธของความแปรปรวน (Test of homogeneity of variance) และทดสอบความแตกตางของคาเฉลยขนาดอทธพลของความเครยดทใชรปแบบการจดการความเครยดในภาวะวกฤตชวตดวยสถตความแปรปรวนทางเดยว (One way ANOVA)

ผลการวจย ผวจยน าเสนอการสงเคราะหงานวจยออกเปน 2 ตอนดงน ตอนท 1 การสงเคราะหงานวจยในเชงคณภาพโดยการวเคราะหเนอหา และตอนท 2 การสงเคราะหงานวจยเชงปรมาณโดยการใชการวเคราะหอภมาน

ตอนท 1 ผลการสงเคราะหงานวจยทเกยวของกบรปแบบการจดการความเครยดดวยเทคนคการวเคราะหเนอหา ประกอบดวย

ตอนท 1.1 ผลการสงเคราะหคณลกษณะขอมลเบองตนของงานวจยทเกยวของกบรปแบบการจดการความเครยดในภาวะวกฤตชวต มจ านวน 26 เรอง ตงแตป พ.ศ. 2540 จนถงป พ.ศ. 2558 เปนงานวจยจากสถาบนอดมศกษาทศกษาเกยวกบรปแบบการจดการความเครยดในภาวะวกฤตชวตมากทสด คอ มหาวทยาลยบรพา และมหาวทยาลยเชยงใหม มหาวทยาลยละ 5 เรอง คดเปนรอยละ 19 ปทผลตงานวจยเกยวกบรปแบบการจดการความเครยดในภาวะวกฤตชวตมากทสด คอ ชวงปการศกษา 2550-2554 จ านวน 10 เรอง คดเปน รอยละ 39 และสาขาวชาทท าการศกษาเกยวกบรปแบบการจดการความเครยดในภาวะวกฤตชวตมากทสดคอสาขาวชาจตวทยาและสาขาสาธารณสข สาขาละ 6 เรอง คดเปนรอยละ 23 เปนแบบแผนการวจยแบบกงทดลอง(Quasi-experimental research) แบบ Two groups pretest posttest design มากทสด จ านวน 17 เรอง คดเปนรอยละ 65

ตอนท 1.2 ผลการสงเคราะหดานเนอหาทเกยวของกบการใหความหมายของเครยด ภาวะวกฤตในชวต รปแบบการจดการความเครยดในภาวะวกฤตชวต วธการจดการความเครยดในภาวะวกฤตชวต จากการสงเคราะหงานวจยทศกษา จ านวน 26 เรองพบวา

1.2.1 การใหความหมายของความเครยด สามารถอธบายไดใน 3 แบบ คอ 1) การใหความหมายความเครยดแบบการตอบสนอง (66%) เปนกลมของสงรบกวนทขดขวางการตอบสนองทางรางกายและจตใจของ




บคคลตอภาวะคกคาม มงเนนทปฏกรยาของคนทมตอภาวะคกคาม การตอบสนองอาจเปนทางรางกาย เชน หวใจเตนเรว หรอการตอบสนองทางจตใจ เชน หงดหงด ฉนเฉยว 2) การใหความหมายความเครยดแบบปฏสมพนธ (27%) เปนความไมสมดลระหวางความตองการ และความสามารถในการตอบสนองของบคคล โดยบคคลจะ ประเมนระหวางความกดดนทมตอตนกบความสามารถทบคคลจะตอสกบความกดดนนน 3) การใหความหมายความเครยดแบบเปนสงเรา (7%) เปนกลมของสถานการณของสงแวดลอมทเปนสงเรามากระตนใหเกดการตอบสนอง และสงเรานเปนบอเกดของความเครยด เชน เหตการณตางๆ ทกอใหเกดการเปลยนแปลงในชวต และสงทนอกเหนอการควบคม

1.2.2 ภาวะวกฤตในชวต เปนสถานการณรายแรงทท าใหเกดความเครยด จากการรวบรวมงานวจย พบวาภาวะวกฤตชวตในงานวจยทศกษาแบงไดเปน 2 ประเภทคอ 1) ภาวะวกฤตทางกาย (88%) หมายถงสภาวการณรายแรงทเกดขนทางรางกาย ไดแก การเจบปวย ประกอบดวยโรคความดนโลหต (31%) โรคมะเรง (12%) โรคเอดส (12%) โรคเบาหวาน (12%) โรคปวดศรษะ (8%) โรคปวดหลงและขอ (8%) โรคหลอดเลอด(4%) โรคกลามเนอ (4%) และ 2) ภาวะวกฤตทางใจ (12%) หมายถงสภาวการณรายแรงทเกดขนทางจตใจ ไดแก การถกทอดทง (4%) ภาวะเศรษฐกจตกต า (4%) ปญหารายได ครอบครว และสขภาพ (4%)

1.2.3 รปแบบการจดการความเครยดในภาวะวกฤตชวต พบวารปแบบทใชในการจดการความเครยดในภาวะวกฤตชวต 3 รปแบบคอ 1) รปแบบการจดการความเครยดในภาวะวกฤตชวตแบบผสมผสาน (43%) หมายถง การใชแนวคดหรอวธการจดการความเครยดจดกระท าทงดานรางกายและจตใจ และดานรางกาย จตใจ และความคด เพอลดความเครยดในภาวะวกฤตชวตทเกดขน 2) รปแบบการจดการความเครยดในภาวะวกฤตชวตดานรางกาย (29%) หมายถง การใชแนวคดหรอวธการจดการความเครยดทจดกระท าดานรางกาย เพอลดความเครยดในภาวะวกฤตชวตทเกดขน 3) รปแบบการจดการความเครยดในภาวะวฤตชวตดานจตใจ (29%) หมายถง การใชแนวคดหรอวธการจดการความเครยดทจดกระท าดานจตใจ เพอลดความเครยดในภาวะวกฤตชวตทเกดขน

1.2.4 วธการจดการความเครยดในภาวะวกฤตชวตทใชในรปแบบการจดการความเครยดแบบผสมผสาน ประกอบดวย 1) ชกง 2) การก าหนดลมหายใจ การผอนคลายกลามเนอและการท าจตบ าบด 3) การก าหนดลมหายใจ การผอนคลายกลามเนอ การจนตนาการ การฟงดนตรผอนคลาย การท าสมาธ และการใหค าปรกษา 4) การก าหนดลมหายใจ การท าสมาธ การฟงเทศน และการสนทนาธรรม 5) โยคะ 6) การผอนคลายกลามเนอ การท าสมาธแบบสตปฏฐาน 4 และการควบคมความคด 7) การก าหนดลมหายใจ การผอนคลายกลามเนอ การท าสมาธอานาปานสต และการปรบความคด 9) การปฏบตสมาธออกก าลงกายประสาทสมผส

1.2.5 วธการจดการความเครยดในภาวะวกฤตชวตทใชในรปแบบการจดการความเครยดดานรางกาย ประกอบดวย 1) การนวดสมผสบ าบด 2) การผอนคลายกลามเนอ 3) การนวด การดดตน การก าหนดลมหายใจ การคลายกลามเนอและการใขลกประคบ 4) การนวดแผนไทย 5) การออกก าลงกายดวยการร าเซง




1.2.6 วธการจดการความเครยดในภาวะวกฤตชวตทใชในรปแบบการจดการความเครยดดานจตใจ ประกอบดวย 1) การท าสมาธแบบอานาปานสต 2) การท าสมาธสตปฏฐาน 4 3) การฟงเสยสวดมนตประกอบดนตร และ 4) การฟงดนตรผอนคลาย

ตอนท 2 ผลการสงเคราะหงานวจยทเกยวของกบรปแบบการจดการความเครยดในภาวะวกฤตชวตดวยวธการวเคราะหอภมาน

การสงเคราะหงานวจยทเกยวกบรปแบบการจดการความเครยดในภาวะวกฤตชวต พบวางานวจยทสามารถน ามาวเคราะหดวยวธการวเคราะหอภมาน จ านวน 26 เรอง ผวจยใชคาขนาดอทธพลของความเครยดทใชรปแบบการจดการความเครยดในภาวะวกฤตเปนหนวยการวเคราะห แสดงคาสถตพนฐานของคาขนาดอทธพลของความเครยดทใชรปแบบการจดการความเครยดในภาวะวกฤต ทดสอบความเปนเอกพนธของคาความแปรปรวนของคาขนาดอทธพลของความเครยดทใชรปแบบการจดการความเครยดในภาวะวกฤตชวต (Test of homogeneity of variance) และทดสอบความแตกตางของคาเฉลยขนาดอทธพลของความเครยดใชรปแบบการจดการความเครยดในภาวะวกฤตชวตดวยสถตความแปรปรวนทางเดยว (One Way ANOVA) ดงน

ตาราง 1 แสดงคาขนาดอทธพลของความเครยดทใชรปแบบการจดการความเครยดในภาวะวกฤตชวตดานรางกาย ล าดบ

งานวจย ชอผวจย กลม

ตวอยาง วธการจดการความเครยด ขนาด

อทธพล (d) 25 15 6 4 12 11 17 8

อญรช นตธร วรวรรณ พทธวงศ พรพมล เพญสข ธญญาภรณ คณสมบต รงนภา สงหสถตย ราตร เปงใจ วมลทพย แกวถา พวงผกา ตนกจจานนท

12 30 16 12 88 60 30 62

การผอนคลายกลามเนอ การผอนคลายกลามเนอ การผอนคลายกลามเนอ การนวดสมผสบ าบด การออกก าลงกายดวยการร าเซง การนวดแผนไทย การผอนคลายกลามเนอ การนวด การดดตน การคลายกลามเนอ การใชลกประคบ

-7.00 -4.98 -3.26 -1.67 -1.65 -1.03 -0.71 1.45

คาเฉลย (��) -2.36

จากตาราง 1 คาขนาดอทธพลของความเครยดทใชรปแบบการจดการการความเครยดในภาวะวกฤตชวตดานรางกาย มจ านวน 8 เรอง ซงคาขนาดอทธพลอยระหวาง -7.00 ถง 1.45 โดยงานวจยมคาขนาดอทธพลเปนลบเปนสวนใหญ งานวจยมคาเฉลยของคาขนาดอทธพลของความความเครยดทใชรปแบบการจดการความเครยดในภาวะวกฤตชวตดานรางกายเทากบ -2.36 คาขนาดอทธพลของความเครยดทใชรปแบบการจดการความเครยดในภาวะวกฤตชวตดานรางกายดวยวธการผอนคลายกลามเนอ ท าใหความเครยดลดลงมากทสด มคาเทากบ -7.00 -4.98 และ -3.26




ตาราง 2 แสดงคาขนาดอทธพลของความเครยดทใชรปแบบการจดการความเครยดในภาวะวกฤตชวตดานจตใจ ล าดบ

งานวจย ชอผวจย กลม

ตวอยาง วธการจดการความเครยด ขนาดอทธพล

(d)

18 19 4 14 21 20 2 9

วระศกด พงศพรยะไมตร สายสนย ดประดษฐ ธญญาภรณ คณสมบต วทนนท เพชรฤทธ สกานดา สภาจนทร สนนทา กระจางแดน กญญา แซเตยว เพลน สงโคตร

60 20 30 12 30 20 30 20

การท าสมาธแบบอานาปานสต การฟงเสยงสวดมนตประกอบดนตร การท าสมาธแบบอานาปานสต การท าสมาธแบบอานาปานสต การฟงดนตรผอนคลาย การท าสมาธแบบอานาปานสต การท าสมาธแบบอานาปานสต การท าสมาธแบบสตปฏฐาน 4

-12.20 -1.51 -1.61 -1.09 -1.00 -1.04 -0.52 -0.41

คาเฉลย (��) -2.42

ตาราง 3 แสดงคาขนาดอทธพลของความเครยดทใชรปแบบการจดการความเครยดในภาวะวกฤตชวตแบบผสมผสาน

ล าดบงานวจย

ชอผวจย กลมตวอยาง

วธการจดการความเครยด ขนาดอทธพล (d)

13 25 7 3

26 22

24

23 1 10 16 5

ลกขณาพร สายทอง อญรช นตธร พระอนพงษ พรมสอาด จนทฑกานพ รตนจรากร เอกราช ระศร โสภา เพงยอด อรวรรณ รอนราญ อมรรตน ภราษร กรกฏ สวรรณอครเดชา รชนกร ราชวฒน วทยา ระดาดาษ นงนช ศรตระบตร

8 12 30

12

10 70

30

16 40 30 50

60

ชกง ชกง

การก าหนดลมหายใจ การท าสมาธ การฟงเทศน การสนทนาธรรม การก าหนดลมหายใจ การผอนคลายกลามเนอ การท าจตบ าบด การปฏบตสมาธออกก าลงกายประสาทสมผส การผอนคลายกลามเนอ การท าสมาธแบบสตปฏฐาน 4 การควบคมความคด การก าหนดลมหายใจ การผอนคลายกลามเนอ การท าสมาธอานาปานสต การปรบความคด

ชกง ชกง โยคะ

การผอนคลายกลามเนอ การท าสมาธแบบ สตปฏฐาน 4 การควบคม การก าหนดลมหายใจ การผอนคลายกลามเนอ การจนตนาการ การฟงดนตรผอนคลาย การท าสมาธ การใหค าปรกษา

-9.80 -8.36 -7.21

-5.36

-1.90 -0.95

-0.85

-0.75 -0.64 -0.36 -0.12

0.66

คาเฉลย (��) -2.97




จากตาราง 3 คาขนาดอทธพลของความเครยดทใชรปแบบการจดการการความเครยดในภาวะวกฤตชวตแบบผสมผสาน มจ านวน 12 เรอง ซงคาขนาดอทธพลอยระหวาง -9.80 ถง 0.66 โดยงานวจยมคาขนาดอทธพลสวนใหญเปนลบทงหมด งานวจยมคาเฉลยของคาขนาดอทธพลของความเครยดทใชรปแบบการจดการความเครยดในภาวะวกฤตชวตแบบผสานสานเทากบ -2.97 คาขนาดอทธพลของความเครยดทใชรปแบบการจดการความเครยดในภาวะวกฤตชวตแบบผสมผสานดวยชกง ท าใหความเครยดลดลงมากทสด มคาเทากบ -9.80 และ -8.36

ตาราง 4 คาสถตพนฐานของคาขนาดอทธพลของความเครยดทใชรปแบบการจดการความเครยดในภาวะวกฤตชวต คาสถต ดานรางกาย ดานจตใจ แบบผสมผสาน

คาเฉลยขนาดอทธพล ( d ) สวนเบยงเบนมาตรฐาน ความแปรปรวน คาสงสด คาต าสด ชวงความเชอมน 95%

-2.36 2.65 7.03 -7.00 1.45

-4.57 ถง -0.14

-2.42 3.97 15.78 -12.20 -0.41

-5.74 ถง .90

-2.97 3.66 13.42 -9.80 0.66

-5.30 ถง -0.64

จากตาราง 4 คาเฉลยของขนาดอทธพลของความเครยดทใชรปแบบการจดการความเครยดในภาวะวกฤตชวตทง 3 รปแบบ พบวาคาเฉลยของคาขนาดอทธพลของความเครยดทใชรปแบบการจดการความเครยด มคาเฉลยของคาขนาดอทธพลระหวาง -2.36 ถง -2.97 โดยคาเฉลยของคาขนาดอทธพลของความเครยดทใชรปแบบการจดกาความเครยดแบบผสมผสาน มคาสงสดเทากบ -2.97 รองลงมาคอคาเฉลยของขนาดอทธพลของความเครยดทใชรปแบบการจดการความเครยดดานจตใจ เทากบ -2.42 และคาเฉลยของขนาดอทธพลของความเครยดทใชรปแบบการจดการความเครยดดานรางกาย เทากบ -2.36 คาสวนเบยงเบนมาตรฐานของคาเฉลยของคาขนาดอทธพลของความเครยดทใชรปแบบการจดการความเครยดในภาวะวกฤตชวตทง 3 รปแบบ พบวาคาสวนเบยงเบนมาตรฐานของคาเฉลยของคาขนาดอทธพลกระจายตวในชวง 2.65 ถง 3.97 โดยคาสวนเบยงเบนมาตรฐานของคาเฉลยของคาขนาดอทธพลทใชรปแบบการจดการความเครยดดานจตใจมคาสงสดเทากบ 3.97 และคาสวนเบยงเบนมาตรฐานของคาเฉลยของคาขนาดอทธพลทใชรปแบบการจดการความเครยดดานรางกายมคาต าทสดเทากบ 2.65 ส าหรบคาความแปรปรวนของคาเฉลยขนาดอทธพลของรปแบบการจดการความเครยดในภาวะวกฤตชวตทง 3 รปแบบ อยในชวง 7.03 ถง 15.78 โดยคาความแปรปรวนของคาเฉลยขนาดอทธพลของรปแบบการจดการความเครยดในภาวะวกฤตชวตดานจตใจมคาสงสดเทากบ 15.78 และคาความแปรปรวนของคาเฉลยขนาดอทธพลของรปแบบการจดการความเครยดในภาวะวกฤตชวตดานรางกายมคาต าทสดเทากบ 7.03 คาสงสดของคาเฉลยขนาดอทธพลของความเครยดทใชรปแบบการจดการความเครยดในภาวะวกฤตชวตทง 3 รปแบบ พบวาคาสงสดอยในชวง -7.00 ถง -12.20 โดยรปแบบท 2 มคาสงสดของคาเฉลยของขนาดอทธพล และคาต าสดของคาเฉลยขนาดอทธพลของความเครยดทใชรปแบบการจดการความเครยดในภาวะวกฤตชวตทง 3




รปแบบ พบวาคาต าสดอยในชวง -0.41 ถง 1.45 โดยรปแบบท 1 มคาต าสดของคาเฉลยของขนาดอทธพล ชวงความเชอมน 95% ชองคาเฉลยขนาดอทธพลของความเครยดทใชรปแบบการจดการความเครยดในภาวะวกฤตชวตทง 3 รปแบบ พบวา ชวงความเชอมน 95 ของคาเฉลยรปแบบการจดการความเครยดในภาวะวกฤตชวตดานรางกาย อยในชวงระหวาง -4.57 ถง -0.14 ส าหรบชวงความเชอมน 95% ของคาเฉลยรปแบบการจดการความเครยดในภาวะวกฤตชวตดานจตใจ อยในชวงระหวาง -5.74 ถง .90 และชวงความเชอมน 95% ของคาเฉลยรปแบบการจดการความเครยดในภาวะวกฤตชวตแบบผสมผสาน มคาระหวาง -5.30 ถง -0.64

ตาราง 5 ผลการทดสอบความแตกตางคาเฉลยขนาดอทธพลความเครยดทใชรปแบบการจดการความเครยด ในภาวะวกฤตชวต

รปแบบการจดการความเครยดในภาวะวกฤตชวต

N d SD Test of homogeneity of Variance

Levence p-value

ANOVA F p-value

รปแบบท 1 ดานรางกาย รปแบบท 2 ดานจตใจ รปแบบท 3 แบบผสมผสาน

8 8 12

-2.36 -2.42 -2.97

2.65 3.97 3.66

0.717

0.498 0.095 0.910

ผลการวเคราะหตาราง 5 พบวา เมอทดสอบความแตกตางของคาความแปรปรวนของคาเฉลยของคาขนาดอทธพลความเครยดทใชรปแบบการจดการความเครยดในภาวะวกฤตชวตทงสามรปแบบดวยสถตความแปรปรวนทางเดยว (ANOVA) แตกตางกนอยางไมมนยส าคญทางสถต สวนการทดสอบความแตกตางของคาเฉลยของคาขนาดอทธพลความเครยดทใชรปแบบการจดการความเครยดในภาวะวกฤตชวตดวยสถตความแปรปรวนทางเดยว ไมแตกตางกนเชนเดยวกน แสดงใหเหนวาการจดการความเครยดทใชรปแบบการจดการความเครยดในภาวะวกฤตชวตทงสามรปแบบ ไดแก รปแบบการจดการความเครยดในภาวะวกฤตชวตดานรางกาย รปแบบการจดการความเครยดดานจตใจ และรปแบบการจดการความเครยดแบบผสมผสาน สามารถจดการกบความเครยดในภาวะวกฤตชวตไดทงสามรปแบบไมแตกตางกน

อภปรายผลการวจย จากการสงเคราะหงานวจยดานเนอหา พบวา การนยามความเครยดแบบตอบสนองมจ านวนมากทสด (66%) ส าหรบภาวะวกฤตทพบมากทสดเปนเปนภาวะวกฤตทางกาย (88%) สวนรปแบบการจดการความเครยดในภาวะวกฤตชวตทศกษามากทสดเปนแบบผสมผสาน (43%) โดยใชวธการจดการความเครยดในภาวะวกฤตชวตคอนขางหลากหลายวธในแตละรปแบบการจดการความเครยดในภาวะวกฤตชวต จากการสงเคราะหงานวจยดานการวเคราะหอภมาน พบวา เมอทดสอบความแตกตางของคาความแปรปรวนของคาเฉลยของคาขนาดอทธพลความเครยดทใชรปแบบการจดการความเครยดในภาวะวกฤตชวตทงสามรปแบบคอรปแบบการจดการความเครยดในภาวะวกฤตชวตดานรางกาย รปแบบการจดการความเครยดในภาวะวกฤตชวตดานจตใจและรปการจดการความเครยดในภาวะวกฤตชวตแบบผสมผสาน ไมพบความแตกตางกน ณ ชวงเวลาททดสอบ เนองจากรปแบบการจดการความเครยดในภาวะวกฤตชวตทใชจดการความเครยดทงน




วธการจดการความเครยดในภาวะวกฤตชวตทใชในรปแบบการจดการความเครยดในภาวะวกฤตชวตดานรางกาย รปแบบการจดการความเครยดในภาวะวกฤตชวตดานจตใจ และรปแบบการจดการความเครยดแบบผสมผสานทสามารถลดความเครยดไดสงสดในแตละรปแบบคอคอ การผอนคลายกลามเนอ (อญรช นตธร, 2543) การท าสมาธแบบอานาปานสต (วระศกด พงศพรยไมตร, 2543) และชกง (ลกขณา สายทอง, 2546) เรยงตามล าดบนน เปนรปแบบการจดการความเครยดทใชวธการจดการความเครยดในภาวะวกฤตชวตดานรางกาย ดานจตใจ และดานรางกายและจตใจ ตามล าดบ ซงเปนสามารถจดการความเครยดในภาวะวกฤตชวตไดในชวงเวลาทเกดภาวะวกฤตขนเทานน ไมสามารถจดการไดอยางยงยน แตส าหรบการศกษางานวจยทใชรปแบบการจดการความเครยดแบบผสมผสานทน าแนวคดทางพระพทธศาสนามาพฒนารปแบบ (พระอนพงษ พรมสอาด, 2551) เปนรปแบบการจดการความเครยดในภาวะวกฤตชวตแบบผสมผสานระหวางดานรางกาย จตใจ และความคด นน โดยในแนวคดทางพระพทธศาสนาใหความส าคญกบการพฒนาปญญา (พระพรหมคณาภรณ, 2556: 5) ดวยการปรบวธคด ท าใหมมมองเกยวกบภาวะวกฤตชวตทเกดขนเปลยนแปลงไป ดวยการรเทาทนและยอมรบความจรงเกยวกบภาวะวกฤตชวตทเกดขน แกไขภาวะวกฤตชวตทเกดขนไปตามเหตปจจย จะท าผสงอายยอมรบในภาวะวกฤตทเกดขน ท าใหความเครยดลดลงหรอหมดไป อกทงเปนการปองกนไมใหเกดความเครยดขนอก เพราะสามารถเปลยนวธคดไดแลว หากมภาวะวกฤตชวตเดมหรอเกดภาวะวกฤตชวตอน ๆ เกดขนอก กจะไมเกดความเครยดขนอก เปนการจดการความเครยดไดอยางยงยนกวาการจดการความเครยดดานรางกาย ดานจตใจ เพยงดานเดยว หรอดานรางกายและจตใจรวมกน เพราะการจดการความเครยดดานรางกาย ดานจตใจ หรอดานรางกายและจตใจ ทสามารถจดการความเครยดไดเฉพาะชวงเวลาทเกดภาวะวกฤตชวตขน แตไมสามารถปองกนไมใหเครยดหากเกดภาวะวกฤตซ าหรอเกดภาวะวกฤตชวตอน ๆ ขนมาอก

ขอเสนอแนะในการน าผลการวจยไปใช รปแบบการจดการความเครยดในภาวะวกกฤตชวตทางดานรางกาย รปแบบการจดการความเครยดใน

ภาวะวกกฤตชวตดานจตใจ และรปแบบการจดการความเครยดในภาวะวกกฤตชวตแบบผสมผสาน สามารถน าไปใชจดการความเครยดในภาวะวกฤตชวตไดทงสามรปแบบ โดยรปแบบการจดการความเครยดในภาวะวกฤตดานรางกายทใชวธการจดการความเครยดในภาวะวกฤตชวตทท าใหความเครยดลดลงสงสดคอการผอนคลายกลามเนอ สวนรปแบบการจดการความเครยดในภาวะวกฤตชวตดานจตใจทใชวธการจดการความเครยดในภาวะวกฤตชวตทท าใหความเครยดลดลงสงสดคอการท าสมาธอานาปานสต และรปแบบการจดการความเครยดในภาวะวกฤตชวตแบบผสมผสานทใชวธการจดการความเครยดในภาวะวกฤตชวตดานรางกายและจตใจ ท าใหความเครยดลดลงสงสดคอ ชกง โดยสามารถน าไปใชในการพฒนารปแบบการจดการความเครยดในภาวะวกฤตชวต ในชวงระยะเวลาทเกดภาวะวกฤตขนเทานน แตหากตองการปองกนหรอลดความเครยดไดอยางยงยนในการจดการความเครยดในภาวะวกฤตขวตสามารถในรปแบบการจดการความเครยดในภาวะวกฤตชวตแบบผสมผสานดานรางกาย จตใจและความคด ในการปฏบตตอไป




ขอเสนอแนะในการวจยครงตอไป 1. การศกษาในครงน ไมปรากฏงานทใชรปแบบการจดการความเครยดในภาวะวกฤตชวตดานความคดเพยงดานเดยว แตปรากฏเปนวธการจดการความเครยดในภาวะวกฤตทใชรวมอยในรปแบบการจดการความเครยดในภาวะวกฤตชวตแบบผสมผสาน จงควรศกษารปแบบการจดการความเครยดในภาวะวกฤตชวตดานความคด เพอศกษาเปรยบเทยบกบรปแบบการจดการความเครยดในภาวะวกฤตชวตดานรางกาย ดานจตใจ และแบบผสมผสานตอไป 2. จากการศกษาผลการทดสอบความแตกตางของคาเฉลยของคาขนาดอทธพลของความเครยดทใชรปแบบการจดการความเครยดในภาวะวกฤตชวตทงสามรปแบบไมพบความแตกตางกน แตเมอพจารณาดคาเฉลยของขนาดอทธพลของความเครยดทใชรปแบบการจดการความเครยดในภาวะวกฤตทลดความเครยดไดสงทสด คอรปแบบการจดการความเครยดในภาวะวกฤตชวตแบบผสมผสาน โดยรปแบบการจดการความเครยดในภาวะวกฤตชวตแบบผสมผสานดานรางกาย จตใจ และความคด เปนแนวทางในการน าไปพฒนารปแบบการจดการความเครยดในภาวะวกฤตชวตไดอยางยงยนตอไป เอกสารอางอง กรกฎ สวรรณอครเดชา. (2551). ผลของโปรแกรมการจดการกบอาการรวมกบการบรการกาย–จตแบบซกงตอ

ความเครยดและระดบคอรตซอลในผปวยโคหลอดเลอดสมอง. (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต). จฬาลงกรณมหาวทยาลย, สาขาการพยาบาลผใหญ.

กรมสขภาพจต. (2552). คลายเครยดตามโครงการดแลสภาพจตและการสรางความเขมแขงชมชนไทยในตางประเทศ. กรงเทพฯ: กระทรวงสาธารณสข.

กญญา แซเตยว. (2552). ประสทธผลการใชอานาปานสตในการลดความเครยดและความดนโลหตในผปวยโรคความดนโลหตสง: กรณศกษาศนยสภาพชมชน ต าบลทงมน อ าเภอปราสาท จงหวดสรนทร. (วทยานพนธปรญญามหาบนฑต). มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย, สาขาพทธศาสตรและศลปะแหงชวต.

ดาราวรรณ ตะปนตา. (2555). ภาวะซมเศรา: การบ าบดและการใหการปรกษาโดยการปรบความคดและพฤตกรรม. เชยงใหม: วนดาการพมพ.

ธญญาภรณ คณสมบต. (2544). ผลการฝกสมาธแนวพทธและการนวดสมผสบ าบดตอความเครยดของผปวยเอดสระยะสดทาย. (วทยานพนธปรญญาบณฑต). มหาวทยาลยบรพา, สาขาจตวทยาใหการปรกษา

นงลกษณ วรชชย. (2542). การสงเคราะหงานวจย. วารสารการวดผลการศกษา, 8(23), 26–36. ประนอม โอทกานนท. (2554). ชวตทสมบรณของผสงอายไทย หลกการวจยและบทเรยนจากประสบการณ.

กรงเทพฯ: ส านกพมพจฬาลงกรณมหาวทยาลย. ประนอม โอทกานนท. (2554). ชวตทสมบรณของผสงอายไทย หลกการ งานวจย และบทเรยนจากประสบการณ

(พมพครงท 2). กรงเทพฯ: ส านกพมพจฬาลงกรณมหาวทยาลย.




พรพมล เพญสข. (2544). ผลของการฝกผอนคลายกลามเนอทมตอการลดความเครยดของผสงอายในสถานสงเคราะหคนชราบานลพบร. (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต). มหาวทยาลยรามค าแหง, สาขาจตวทยาการใหค าปรกษา.

พระพรหมคณาภรณ (ป.อ.ปยตโต). ( 2559). พจนานกรมพทธศาสน ฉบบประมวลศพท. กรงเทพฯ: มลนธการศกษาเพอสนตพระธรรมปฏก (ป.อ.ปยตโต).

พระพรหมคณาภรณ (ป.อ.ปยตโต). (2557). พจนานกรมพทธศาสน ฉบบประมวลธรรม. กรงเทพฯ: มหาจฬาลงกรณราชวทยาลย.

พระพรหมคณาภรณ (ป.อ.ปยตโต). (2558). พทธธรรม (ฉบบขยาย) (พมพครงท 48). กรงเทพฯ: งานพระราชทานเพลงศพนายเถลง เหลาจนดา.

พระอนพงษ พรมสอาด. (2551). การศกษาเรองการประยกตใชอรยสจสในการจดการความเครยด. (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต). มหาวทยาลยเชยงใหม, สาขาการสงเสรมสขภาพ.

พวงผกา ตนกจจานนท. (2550). ประสทธผลของโปรแกรมคลายเครยดโดยการประยกตทฤษฎความสามารถตนเองรวมกบการนวดไทยและการดดตนเพอคลายเครยดโดยสตรกลางคน ต าบลพระยน อ าเภอพระยน จงหวดขอนแกน. (วทยานพนธปรญญามหาบนฑต). มหาวทยาลยขอนแกน, สาขาสขศกษาและสงเสรมสขภาพ.

เพลน สงโคตร. (2557). ประสทธผลของโปรแกรมคลายเครยดโดยการประยกตใชทฤษฎความสามารถตนเองและแรงสนบสนนทางสงคมรวมกบการออกก าลงกายดวยการร าเซงในกลมวยทอง ต าบลเสยว อ าเภอเมอง จงหวดเลย. (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต). มหาวทยาลยขอนแกน, สาขาสาธารณสขศาสตร.

มรรยาท รจวทย. (2556). การจดการความเครยดเพอสรางเสรมสขภาพจต (พมพครงท 2). กรงเทพฯ: ส านกพมพธรรมศาสตร.

มลนธสถาบนวจยและพฒนาผสงอายไทย. (2553). รายงานประจ าสถานการณผสงอายไทย พ.ศ. 2552. นนทบร:เอส เอส พลส มเดย.

มลนธสถาบนวจยและพฒนาผสงอายไทย.(2555). รายงานประจ าปสถานการณผสงอายไทย พ.ศ. 2554.กรงเทพฯ: พงษพานชเจรญผล.

รชนกร ราชวตน. (2550). ผลของการใชโปรแกรมสรางเสรมสขภาพดวยโยคะตอความเครยดและระดบน าตาลในเลอดของผปวยเบาหวานชนดท 2. (วทยาพนธปรญญามหาบณฑต). มหาวทยาลยบรพา, สาขาพยาบาลเวชปฏบตชมชน.

ราตร เปงใจ. (2548). ผลการนวดแผนไทยตอการลดความเครยดในกลมผสงอายทมความเครยด ศนยสขภาพชมชนแมพล อ าเภอลบแล จงหวดอตรดตถ ป 2547. (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต). มหาวทยาลยนเรศวร, สาขาสาธารณสขศาสตร.




รงนภา สงหสถตย. (2557). ประสทธผลของโปรแกรมคลายเครยดโดยการประยกตใชทฤษฎความสามารถตนเองและแรงสนบสนนทางสงคมรวมกบการออกก าลงกายดวยการร าเซงในกลมวยทอง ต าบลเสยว อ าเภอเมอง จงหวดเลย. (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต). มหาวทยาลยขอนแกน, สาขาสาธารณสขศาสตร.

ลกขณาพร สายทอง. (2546). ผลของการใหค าปรกษากลมแบบเผชญความจรงกบการฝกผอนคลายตามแนวซกง เพอลดความเครยดในผตดเชอเอชไอว (HIV). (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต). มหาวทยาลยบรพา, สาขาจตวทยาการใหค าปรกษา.

วทนนท เพชรฤทธ. (2550). การน าโปรแกรมการฝกอานาปานสตสมาธไปใชในการลดระดบความเครยดของผปวยโรคมะเรง. (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต). มหาวทยาลยมหดล, สาขาประชากรศกษา.

วรวรรณ พทธวงศ. (2548). ผลของการฝกผอนคลายกลามเนอตอความเครยดของสตรทเปนมะเรงอวยวะสบพนธ. (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต). มหาวทยาลยเชยงใหม, สาขาการพยาบาลสตร.

วระศกด พงศพรยะไมตร. (2553). ผลการฝกสมาธแบบอานาปานสตและการดแลตนเองทบานทมตอความเครยดในผสงอายทเปนโรคความดนโลหตสง ชนดไมทราบสาเหต. (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต). มหาวทยาลยมหาสารคาม, สาขาการจดการระบบสขภาพ.

สกณา บญนรากร. (2556). การสรางเสรมสขภาพแบบองครวมทกชวงวย. นราธวาส: คณะพยาบาล มหาวทยาลยนราธวาสราชนครนทร.

สายสนย ดประดษฐ. (2556). ผลการสวดมนตประกอบดนตรตอความเครยดและความดนเลอดในผทเปนความดนโลหตสงในชมชนทเลอกสรร. (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต). มหาวทยาลยมหดล, สาขาการพยาบาลเวชปฏบตชมชน.

ส านกงานพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต. (2556). การคาดประมาณประชากรของประเทศไทย พ.ศ. 2553–2583. กรงเทพฯ: เดอนตลา.

ส านกงานสถตแหงชาต. (2557). รายงานการส ารวจประชากรสงอายในประเทศไทย พ.ศ. 2557. กรงเทพฯ: เทกซแอนด เจอรนล พบลเคชน.

สกานดา สภาจนทร. (2549). ผลการใชดนตรผอนคลายตอการลดความเครยดในกลมผมภาวะอาการปวดหลงสวนลาง. (วทยานพธวทยาศาสตรมหาบนฑต). มหาวทยาลยเชยงใหม, สาขาจตวทยาการใหค าปรกษา.

สนนทา กระจางแดน. (2540). ผลของการท าสมาธชนดอานาปานสตแบบผอนคลายในการลดความเครยดและความดนโลหตในผปวยโรคความดนโลหตชนดไมทราบสาเหต. (วทยานพนธปรญญามหาบนฑต). มหาวทยาลยมหดล, สาขาการพยาบาล.

อมรรตน ภราษร. (2541). ผลของการบรหารผอนคลายแนวชกงตอความเครยดและความดนโลหตในผปวยโรคความดนโลหตสงชนดไมทราบสาเหต. (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต). มหาวทยาลยมหดล, สาขาพยาบาลสาธารณสข.

อญรช นตธร. (2543). เปรยบเทบผลการบรหารผอนคลายแนวซกงกบการฝกผอนคลายกลามเนอเพอลดความเครยด. (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต). มหาวทยาลยบรพา, สาขาจตวทยาการใหค าปรกษา.




อญรช นตธร. (2543). เปรยบเทยบผลการบรหารผอนคลายแนวซกงกบการฝกผอนคลายกลามเนอเพอลดความเครยด. (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต). มหาวทยาลยบรพา, สาขาจตวทยาการใหค าปรกษา.

เอกราชา ระศร. (2555). ผลของการประยกตใชเทคนคการปฏบตสมาธออกก าลงประสาทสมผสตอการลดความเครยดและการดแลตนเองของผปวยโรคเบาหวานชนดท 2 อ าเภอกดชม จงหวดยโสธร. (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต). มหาวทยาลยมหาสารคาม, สาขาการจดการระบบสขภาพ.

Selye, H. (1976). The stress of life. New York: McGraw Hill. Lazarus, R. S., & Folkman, S. (1984). Stress, appraisal, and coping. New York: Spinger. Holmes, T. H., & Rahe, R. H. (1967). The Social Readjustment Rating Scale. Journal of

Psychosomatic Research, 11, 213-218. Glass, G. V., McGraw, B., Smith, M. L. (1987). Meta-analysis in social research (4th ed). California:

SAGE. Davis, M., Eshelman, E. R. R., & Mckay, M. (1995). The relaxation & stress reduction workbook

(4th ed). Oakland, CA: New harbinger Publications. Beck, J. S. (1995). Cognitive therapy: Basics and beyond. New York: Guilford Press. Beck, J. S. (1995). Cognitive therapy: Basics and beyond. New York: Guilford Press. Aguilera, D. C. (1989). Crisis Intervention: Theory and Methodology (8th ed). St. Louis: C. V.

Mosby.

Translated Thai References (สวนทแปลรายการอางองภาษาไทย) Boonnarakorn, S. (2013). Promoting Holistic Health for All Ages. Naradhiwas: Faculty of Nursing,

Princess of Naradhiwas University. Deepradit, S. (2013). Effect of musical prayer on stress and blood pressure in personal with

hypertension in selected community. (Master’s thesis). Mahidol University, Community Health Nurse Practitioner.

Department of Mental Health. (2009). Relaxation: Following the Mental Health Project and Strengthening Thai Community Abroad. Bangkok: Ministry of Public Health.

Foundation of Thai Gerontology Research and Development institute. (2010). Situation Report for Thai Elderly 2009. Nonthaburi: S Plus Media.

Foundation of Thai Gerontology Research and Development institute. (2012). The report of situation of the elder in Thailand (2011). Bangkok: Phongphanaich.

Krachangdan, S. (1997). Effectiveness of Anapanasati relaxation on reduction of stress and blood pressure among essential hypertensive. (Master’s thesis). Mahidol University, Public Health Nursing.




Kunsombat, T. (2001). The Effects of Buddhist Meditation Training and Therapeutic Touch Massage on Stress in the Terminal Stage of AIDS Patients. (Master’s thesis). Burapha University, Counseling psychology.

National Statistical Office. (2014). Elderly population survey report in Thailand, 2014. Bangkok: Text & Publishing.

Nitutorn, A. (2000). A comparison between the effect of QiGong relaxation training and progreesive muscle relaxation training for reducing stress in tension–type headache patients. (Master’s thesis). Burapha University, Counselling Psychology.

Nitutorn, A. (2000). A comparison between the effect of QiGong relaxation training and progreesive muscle relaxation training for reducing stress in tension–type headache patients. (Master’s thesis). Burapha University, Counselling Psychology.

Office of the National Economic and Social Development Broad. Thailand Population Projections 2010–2040. Bangkok: October print.

Othaganont, P. (2011). The complete life of the Thai elderly research principles and lessons learned. Bangkok: Chulalongkorn University Press.

Pengjai, R. (2005). Effect of Thai massage on reducing stress among stress olders in Community Health Center, Mae Pull District, Utradit Povince. (Independent Study). Naresuan University, Public Health.

Pensuk, P. (2001). The effects of muscle of relaxation training on stress reduction of the elderly in Lopburi home for the olds. (Master’s thesis). Ramkhamhaeng University, Counseling Psychology.

Petrith, W. (2550). Study of utilization of Anapanasti meditation program to lower stress level of cancer patients. (Master’s thesis). Mahidol University, Population education.

Phra Brahmagunabhorn (P. A. Payutto). (2013). Yonisomanasikara: Thinking in ways of Buddhadhamma. Bangkok: Computer Edition.

Phra Brahmagunabhorn (P. A. Payutto). (2014). Dictionary of Buddhism. Bangkok: Mahachulalongkornrajavidalaya.

Phra Brahmagunabhorn (P. A. Payutto). (2015). Buddha-Dharma (Extended Edition) (48th ed). Bangkok: Computer Edition.

Phra Brahmagunabhorn (P. A. Payutto). (2016). Dictionary of Buddhism. Bangkok:

Mahachulalongkornrajavidalaya.




Pirasorn, A. (1998). Effect of Qigong relaxation training on stress and blood Pressure in essential hypertensive patient. (Master’s thesis). Mahidol University, Public Health Nursing.

Pongperiyamaitre, W. (2010). The effect of Anapanasati meditation and home self- care on stress in the elderly with hypertension. (Master’s thesis). Mahasarakham University, Health System Management.

Putthawong, W. (2005). Effect of muscle relaxation training on stress among women with gynecologic cancer. (Master’s thesis). Chiangmai University, Nursing Science.

Rachawat, R. (2007). Effect of yoga’s health promotion program on stress and blood sugar of type 2 diabetes mellitus patients. (Master’s thesis). Burapha University, Community Practice Nursing.

Rasorn, E. (2012). Effect of application of sensory neditation exercise on stress reduction and self-care among type 2 diabetic patients in Kudchum Distric,Yasothon Province. (Master’s thesis). Mahasarakham University, Public Health Major Health System Management.

Ruchiwit, M. (2013). Stress management for promoting mental health (2nd ed.). Bangkok: Thammasat University Press.

Saetiaw, K. (2009). The effectiveness of anapanasati on reduction of stresses and blood presure among hypertensive Patients: A case study of primary health care center, Tumbon Thungmon, Prasat Distrit, Surin Province. (Master’s thesis). Mahachulalongkornrajavidyalaya University, Buddhism and Arts of life.

Saithong, L. (2003). The effects of groups counseling and Qigong relaxation training for stress reduction in HIV positive persons. (Master’s thesis). Burapha University, Counseling Psychology.

Singsathit, R. (2013). The effectiveness of stress management program by application self-efficacy and social support with Thai Esan folk dance (zerng) exercise among menopause group in Seaw Sub-District, Muang District, Loei Province. (Master’s thesis). Khon Kaen University, Public Health.

Soongkote, P. (2007). Meditation training in the hypertension patients with stress: Nonkun Hospital Sisaket. (Master’s thesis). Khon Kaen University, Nursing Science in Adult Nursing.

Supachan, S. (2006). Effects of relaxing music on stress reduction in patients with low-back pain. (Master’s thesis). Chiangmai University, Counseling Psychology.




Suwanakkaradecha, K. (2008). Effects of the symptom management program combined with Qigong on stress and cortisol level in stoke patients. (Master’s thesis). Chulalongkorn University, Nursing Science.

Tankitjanon, P. (2007). Effectiveness of stress management program by the application of self-efficacy theory with Thai massage and body exercise for stress management among middle age woman Phra Yeun Sub-district, Phra Yeunc District, Khon Kean Province. (Master’s thesis). KhonKean University, Public Health.

Thapinta, D. (2012). Depression: Cognitive behavioral therapy. Chaingmai: Wanida Printing. Wiratcha, N. (1999). Synthesis. Journal of Educational Measurement, 8(23), 26-36.

A Synthesis of Stress Management of Life Crisis for Older ...bsris.swu.ac.th/art/52199120084RB903254914.pdf · in mind (𝑑̅= -2.42) and stress management model for life crisis

Documents