-A, -SI, -AL
-A, -SI, -AL
HHii ttzz bbeerreezz iiaakk ee ttaa mmaaii ll eegguuzzkkooaakk
analisiaangelua
ateraaraberaarraina
arrazionalaartikuluaartzainaaulkia
autorea
baloreabeldurra
berezia (bitxia)
berreginberreraiki
berreskuratuberreuskaldundu
berpiztubezalabidaiabirjaio
birlandatubirmoldatu
birsortuborroka
brikolajea
dekretuadenak
digituadiktadoreadimisioa
eaefektua
ekuatoreaelipsiaelkarrekin
enbaxadoreaenpresaerasoerraz
erreaktoreaerrebantxa
erreferendumaerregaluaerrekorra
erreportajeaerrespetuaerrimaerritmoaerrotuluaerrugbiaeskaintza
esperimentuaesportazioa
euskara
gakoa (giltza)
garajeagastua
gobernadoreagolkoa (geogr.)
grabazioaguztia
haserretu
hasierahipokrisiahorretanhorretaz
hortaz (beraz)
ia (kasik)
identitateaidoloa
infinituaintsumisioa
ipuinairitziairten
izterra
jogurtajubilazioa
judoa
kalifikazioakakoa (lanabesa)
kalkuluakapituluakaramelua
kasinoakeinua
kolkoa (bete diru)
konexioakonmutadorea
konparatukreditua
krisiakristala
kurtsorea
lehenbailehen
materialameritua
metamorfosiametatesiamodeloamodulua
monitoreamotorra
nazionalitateaneurosia
oasiaordenadorea
organoaospitalea
paisaiaparentesiapenduluapentsioaperitua
pertsonaiapianoa
piromanoaplanoa
poligonoapoloa
portzentajeaproiektua
protokoloapsikosiapublizitatea
radarraranking-arallyaratioarobota
seinaleasekretua
sentsazioasentsibilizazioasentsualitatea
sesioasinboloasoluzioa
tabuladoreatatuajeatentsioa
tesiatraktorea
xantaia
zaporeazeloa
zementuazergatik
R
S
T
Z
X
P
O
N
L
M
I
K
J
H
G
D
B
A E
60
-- aa --ssii --aall
hirurogei
• Idatzi irudi horien izenak. Denek dute -orea amaiera. Aukeratu hitzak marraz-kiak ingura tzen dituen zerrendatik.
73
Q W E R T Y U I O P
A S D F G H J K L Ñ
Z X C V B N M ¿ ?, . Ç<>
ctrl r esc
º´
¨`
_= / *
7 8 9 -
4 5 6 +
1 2 3
0 ,
1 2 3 4 5 6 7 8 9 0 - =¡ ! # $ % / & * ( ) +
:;
"'
Macintosh LC III
kur _ _ _ _ _ _ or_ _ _ _ _ _ _ _ _
Q W E R
A S D F
Z X C V<>
ctrl r
1 2 3 4 5¡ ! # $ %
tab_ _ _ _ _ _ _ _
_ _ t _ _ _ _ kon_ _ _ _ _ _ _ _ _
BALO
RE
AM
ONITO
REA
EKU
ATOREATRA KTOREAM
OTORE
AKURTSOREAordeNADOREAAUTOreadiktadorEAKONMUTADoreagobernad
OR
EA
TAB
UL
AD
OR
EA
ZA
POREAEN
BAxadorea
_ kua _ _ _ _ _
za _ _ _ _ _ _ _ba_ _ _ _ _ _ _
_ kua_ _ _ _ _ _ _ _ kt _ _ _ _
61hirurogeita bat
• Esku zeinu bakoitza letra bat da. Deszifratu eta idatzi hitz horiek. Denek dute-sia amaiera.
75
-loa s........................
i........................
pr.........................
p..................
m........................
z.....................
-lua an....................
ka........................
m......................
ar.......................
kal...................
ka........................
p........................
1. oasia .................................................
2. metamorfosia .................................................
3. krisia .................................................
4. tesia .................................................
5. metatesia .................................................
6. analisia .................................................
7. parentesia .................................................
8. hipokrisia .................................................
9. psikosia .................................................
10. neurosia .................................................
11. elipsia .................................................
Jatorriz -sis amaiera duten maileguek -sia egiten dute euskaraz;
-itis amaieradunek, ordea, -itisa euskaraz.
Laguntza:
p = pt = te = eo = ou = u
to
ko
lo
a
pro pen
du
lu
a
po
lo
aka
pi
tu
lu
amo
du
lu
a
ka
ra
me
lu
aar
ti
ku
lua
mo
de
lo
a
an
ge
lu
a
i
do
lo
a
sin
bo
lo
a
ze
lo
akal
ku
lu
a
74 • Hitz horietako batzuek -lua amaiera dute eta beste batzuek -loa. Biribilen etaletren kolorea gidari, ordenatu silabaka eta idatzi zein bere lekuan.
• Diagonalean, zutabe eta lerro beretik silaba bat baino gehiago hartu gabe, osatuhitzak eta idatzi zein bere tokian. Lau r-z hasten dira.
-- aa --ssii --aall
62 hirurogeita bi
77 • Letra salda horretan -tua amaiera duten hamabi hitz aurkituko dituzu.
1a . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1b . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1c . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2a . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3a . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4a . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
7a . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
7b . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
7c . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
7d . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
8a . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
9a . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
10a . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
76
e a e ra ◊ ◊e rre rra rrug da ◊e rres ak zio bi rrara rre pe to na a◊ lly ban tu re la◊ ◊ a txa a a
e e e ◊e rre rre rrira rro ga ko maran ti tu lu rra◊ king o lu a◊ ◊ a a a
◊◊
a b c d e a b c d e f
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
• . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
• . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
• . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
• . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
• . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
• . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
• . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
• . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
• . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
• . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
• . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
• . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
M N P R O I E K T U A B B A E
E T Z P A F T K I L M D U E K
R A E R M L A U T I N I F N I
I N M L I E U A H I B G E A A
T S E K R E T U A N L I T R U
U E N I B X E N U M L T A B T
A U T S A G R A T Z L U B E I
R A U L S A K T K A R A O Z D
R I A A A K E P E R I T U A E
Z L I N N I D A F B N A H I R
H E S P E R I M E N T U A S K
1. nazionali2. krist
3. pla4. piroma
5. identi6. sein
7. publizi
8. materi9. ospit
10. pia11. poligo
12. sentsuali13. orga
14. kasi
63hirurogeita hiru
1. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
7. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
8. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
9. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
10. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
11. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
12. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
13. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
14. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
79 • Aukeratu -noa, -tatea, -ala edo -alea hitz horiek osatzeko eta idatzi. Kontuz:marra gorrixketan idatzi behar direnek -e- dute amaieran.
sent _ _ _ _ _ _1.
dim _ _ _ _ _2.
int _ _ _ _ _ _ _ _3.
pen_ _ _ _ _4.
ten_ _ _ _ _5.
sol _ _ _ _ _6.
kon _ _ _ _ _7.
grab _ _ _ _ _8.
kali _ _ _ _ _ _ _ _9.
modu _ _ _ _ _ _10.
jub _ _ _ _ _ _ _11.
se _ _ _ _12.
esp _ _ _ _ _ _ _ _13.
sen_ _ ib _ _ _ _ _ _ _ _ _14.
78 • Bete hitz horietako hutsuneak. Denek dute -oa amaiera. Marratxo berdeetan s,gorrixketan z eta urdinetan x.
-- aa --ssii --aall
64 hirurogeita lau
80
Erdaretan Adibidez Euskaraz Adibidez
1. -or (-oeur fr.) ordenador -orra -orea ........................
2. -ismo (-isme fr.) feudalismo -ismoa -ismua ........................
3. -ción (-tion fr.) manifestación -zioa -zioia ........................
4. -ano (-an fr.) decano -anoa -anua ........................
5. -dad (-té fr.) universidad -dadea -tatea ........................
6. -to instituto -tua -toa ........................
1. Herriko politen argazkiak ditut.
2. an sartzean atea mailatu zion.
3. Telebistako batean
morroi batek lanak egiten
zituen poteekin.
4. Ipuinean berezi bat dago.
5. Mikelek gorputz osoa z bete du.
6. berri bat prestatzen ari dira.
7. Gimnasio horretan egiten dute.
8. egiten zuelako atxilotu dute.
9. Ehuneko edo hitzak parekoak dira.
10. ona egitea ez da batere lan erraza.
_ _ _ _ _ _ _
_ _ _ _ _ _
_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _
_ _ _ _ _ _ _
_ _ _ _
_ _ _ _ _ _
_ _ _ _ _ _ _ _ _ _
_ _ _ _ _ _
_ _ _ _ _ _ _ _ _
_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _
_ _ _ _ _ _
_ _ _ _ _ _ _ paisaia
garaje
erreportaje
brikolaje
jogurt
pertsonaia
tatuaje
bidaia
judo
xantaia
portzentaje
poesia
• Hurrengo esaldietako hutsuneak betetzeko behar dituzun hitzak letra moldeberezian emanak dituzu: dinosauroen alfabetoa. Koloretakoak bokalak dira.
pG
erbr
jop
p
P
t
Xj
B
• Unitate honetan lantzen ari garen maileguen idaztarau batzuk bilduko dituzu
laukian. Markatu aukera zuzenak.
81
65
• Hautatu eta idatzi hitz egokia esaldi bakoitzean.82
83
1. Enbaxadoreak agiria zuen sakelatik. Esaldian bederatzi a daude
Esaldian hiru a daude
Esaldian hiru a daude
Hiru i eta hiru e daude
Esaldian bost a daude
Esaldian hiru a daude
Esaldian lau i daude
Esaldian lau i daude
ateraatara
7. Galdetu zion etorriko zen jaialdira.eaia
8. Berandu etorri zen, saioaren amaieran.eaia
2. Horrelako ez dit inork egin.eskaintzarikeskeintzarik
3. Ez dira batere ongi konpontzen.elkarrekinalkarrekin
5. lortu du horrek ikastea.ErrezErraz
euskaraeuskera
4. Hortaz, emateko da.
6. jo ninduen arte ez nintzen .IzterreanIztarrean
haserratuhaserretu
eritziairitzia
beldurbildur
Noiz gehitu ber- eta noiz bir-? Begiratu adibideei eta erantzun:
• Bokalez hasten diren aditzek aurrizkia hartzen dute ia beti.
• Kontsonantez hasten diren aditzek, aldiz, hartzen dute ia beti.
................................................
................................................
................................................
................................................
................................................
Bir-
................................................
................................................
................................................
................................................
• Osatu aditzak eta idatzi. Hasieran denek dute ber- edo bir- aurrizkia.
hirurogeita bost
Ber-
-- aa --ssii --aall
66 hirurogeita sei
• Ondorengo hitz bikoteetatik euskara batuan forma zuzena dutenak aukeratubehar dituzu. Hitz zuzenak aukeratu dituzun konprobatzeko lotu puntuak etaitsasontzietako tresna baten irudia lortuko duzu. Bukatzeko, berridatzi idazkera zuzeneko hitzak alfabetozko ordenan.
84
lehenbailehenbezala
guzia
zergatik
aulkia
zergaitik
alkia
guztia
denak
danak
bezela
ipuina
ipuia
hortanarrain
a
irten
borro
ka
arraia
urten
kinuaarauera
arabera
kakoa
erasoerasotu
gakoa
hasera
hasiera
burruka
artzaina
bereziagonbaratu
bereizia
artzaia
konparatu
keinua
horretanentrepresa
enpresa
lehenbaitlehen
1.
a_ _ _ _ _ _
a_ _ _ _ _ _
2.
a_ _ _ _ _ _ _3.
a_ _ _ _ _4.
b_ _ _ _ _ _5.
b_ _ _ _ _6.
b_ _ _ _ _ _7.
d_ _ _ _8.
e_ _ _ _ _ _9.
e_ _ _ _ 10.
g_ _ _ _11.
g_ _ _ _ _12.
h_ _ _ _ _ _13.
h_ _ _ _ _ _ _14.
i_ _ _ _ _15.
i_ _ _ _16.
k_ _ _ _ _17.
k_ _ _ _ _ _ _ _18.
l_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _19.
z_ _ _ _ _ _ _20.
✌ Orain, nahi baduzu, 19-20 ebaluazio ariketak egin ditzakezu.