A Minimalist Approach in Describing and Analyzing Middle Kurdish Sentences

1

گراوینهکبرناهه بر پایه هیانه کردیزباى در جولهساخت بررسی و توصیف

چکیدهتذیي .اػت غشتیهم جب غشتی اػتاى آرستایجاىوشدی ای هشوة دس صتاى ذف ایي همال تشسػی تكیف جول

هجد دس آا، چگگی آسایؾ ایاسجول ساتي ػاختی )وپای اوپای( ای هشوة جول ایتذیدػت هظس

(minimalist program) گشاتشاه وویای هشوة اوپای تشاػاع جول ؼت دس جول اسجول تؼییي جای اطگای

دذ و ـاى هی هیاوشدی ای خاف اص جول صتاى ای ػاختی صتاىگیشد. تشسػیهسد تكیف تحلیل لشاس هی

گشاتشاه وویا دس جول هشوة تش پای جول اسجولگای یي واسوشدای ػاختی یض آسایؾ جاتكیف سات

تتش تجی پزیشذ.

.گشاییلیذی، ووی اسجول، هتون اسجولهكلی، اسجولاوپای، جول وپای، جول واژگاى کلیدی:

هقدهه -1

اػت و دس تیـتش هاك وشدـیي ایشاى اص جول اػتاى وشدیاكلی صتاى ای یىی اص گیؾهیا وشدی

وچیي دس یو (مذ اؿی، تواى ،پیشاـش ،هاتاد، ػشدؿت)وشدػتاى جب اػتاى آرستایجاى غشتی

ایي گیؾ تكیف ؿذ ػپغ ت دس . دس ایي همال ػاخت جولؿد هی تىلنت آى ػشاقوشدػتاى ؿوالی

IPA ػالینؿایاى روش اػت و جت ـاى دادى تغییشات آایی ؿتي اطگاى اص ااع آى اؿاس ؿذ اػت.

سا دس وشدی هیا ایی هحلش ت فشد ؿایاى تج اص گیؾ جثاػتفاد ؿذ اػت. ایي پظؾ دس ولیت خد

تاى تؼیاسی اص خااد تدى صتاى وشدی تا فاسػی هیدذ و ت دلیل ناختیاس دیگش پظـگشاى لشاس هی

.ای د صتاى حل وشدهـىالت حی سا تا تشسػی هماتل

ضرورت و اهویت هوضوع -2

ا گشا چیي ادػا ؿذ اػت و دس ش صتاى جایگا ؼت دس و گشى پیش تشاه وویؿاػاای صتاىدس تشسػی

جایگا ؼت (parameter)ت س یىؼاى ثاتت اػت؛ ت ایي هؼی و یا ؼت آغاصی یا ؼت پایای اػت. هتغیش

هؼشفی، اػت. تحمیك حاهش هوي ای اوپای دس صتاى وشدی تاوى هسد تشسػی دلیك لشاس گشفت دس جول

ا سا تش پای اذ، ایي ع جولجول اسائ دادػاخت حلیلی و دػتسیؼاى صتاى فاسػی وشدی اص تتكیف

دس صتاى هوي سؿي ػاختي ػاخت جوالت. تایج ایي تشسػی دذهیلشاس دلیك گشا هسد تشسػی تشاه ووی

دذ.گشا سا یض ـاى هیوشدی، وگای تدى تشاه ووی

2

پیشینه و هبانی نظری-3

جوله -3-1

تـىیل هشوضی تؼذادی اتؼت اختیاسیو اص یه ؼت)ای ؼتا ت د دػت تمؼین هیىذ: جول تای جوالت س

ؿذ( هی ت ن هتلل« یا» « »ؿد تا ای تـىیل هیؼت ایو اص اجتواع جول) ایخؿجول ؿذ اػت(

وذ: دس تمؼین هی 2 تىشاس اوپای 1ی جول هشوة سا ت د ع تىشاس وپای (.71 -72، 60 -63: 1380 ،)تای

دستىشاس اوپای و ػاكش اص ظش .تىشاس وپای و ػاكش اص ظش ػاختوای داسای اسصؽ هؼای ؼتذ

تاذ اص ع ت ویـ اص ع وپای اػت لی تىشاس اتؼت هیتىشاس ؼ .توای داسای اسصؽ یىؼای یؼتذػاخ

جوالت هشوة وپای (1381) هـى الذیی (.71: 1998تالشهي وچیي ، 40 -60: واى) وپای اوپای تاؿذ

تا وؿد جول هشوة وپای اص پیذ د یا چذ جول اكلی تـىیل هی :وذاوپای سا ت تیاى صیش تؼشیف هی

ای . ت ش یه اص جولؿذت یىذیگش هشتى هی )، یا... یا...، لی، ...(یىی اص حشف ػف یا ستي وپایگی

ی .لحا حی هؼایی هؼتمل ؼتذ اص ای پاید. جولؿهی ػاصذ جول هشوة وپای، جول پای گفت

تاذ گـتی هیای تاصتا دس تش داؿتي لاػذ ایػاصای ذلاػگیذ: دس تهیح جوالت هشوة اوپای هی

-ای حی جول دیگش ت واس هیایی و خد دس دسى ػاصؿواسی تلیذ وذ. ت جولتیای تالم جول

د. دس ؿجول اتؼت گفت هی ،ای اص لحا استثاى دػتسی آا تا جول دس تشگیشذ یا اكلیسد، جول دس

غیش.و هاذ: و، تا، اگش، چى، صیشا، لتی ،سدجل جول اتؼت یىی اص حشف ستي اوپایگی ت واس هی .(100 -101، 84: 1381)هـى الذیی،

هیانه در کردی هساخت جول -3-1-1

ا خد ت یي گشتش اهتـىل اص د گش اػوی فؼلی اػت دس ػحی پیچیذهیا جول ػاد دس وشدی

ؿذ و ش وا تمؼین هیهتونگش هاتم یض صهاى، ، ای تلشیفیاص جول گشای اطگای مـی گش

ای گیشذ. اص لحا تجضی سػاختی، جول ػاد تا ػاصوذام دس یىی اص د گش اػوی فؼلی لشاس هی

)ظاس تاا اػت(. Hæʒār bæ-hez-æ :سػاختی یه جول اكلی سا داساػت. هاذ

ای اص د یا چذ تیؾ اص یه جول اكلی پذیذ آهذ تاؿذ هوىي اػت ت كست سؿتاص و جول دسكستی

تلیذ ؿد و )یاwa ،)( yā) جول اكلی پیذ یافت ت دثال ن تا یىی اص حشف ستي وپای یا حشف ػف

جول اكلی اسجولو جول حذالل اص یه ؿد. دسكستیگفت هیی وپاالت جول هشوة وگ جت ایي

ذىاكلی الضاها ت اسجولؿد. ـىیل ؿد ت آى جول هشوة اوپای گفت هیتجول اتؼت اسجولیه

ؿد.اتؼت تا حشف ستي آؿىاس یا پاى دس جایگا آغاصی دیذ هی اسجولحشف ستي

تاى ت ایشاى ولثاػی هی سا اتهالؼاص ایي ایو. گشددهی تشچذ د اخیش تا تتاى وشدی ص یالؼهػاتم

ای هشوة ولثاػی جول .ای صتاى فاسػی اػتا تشگشفت اص ػاختو الثت تكیف ػاخت داداسجاع (1362)

1- paratactic recursion

2- hypotactic recursion

3

ای هشوة وپای اص حشف ستي جول. (76: 1362 )ولثاػیوذ سا ت د دػت وپای اوپای تمؼین هیوشدی

u ()، yā(یا)، hæm (ن) یا næ () غیشوپای اسجولاص د یا چذ اوپایؿد جول هشوة ػاخت هی

اسجولذ. ؿفی لیذی تمؼین هییكتای پیش ت ػ دػت اػوی، جول اس ی. ت گفت ؿدهیػاخت

ؿد اها گش ػاخت هی kæفی یض تا حشف ستي یكت اسجولؿد. ػاخت هی (و) kæحشف ستي اػوی تا

)ت hætâ )اگش(،ægar? : ؿدحشف ستي ػاخت هیایي ض تا لیذی ی اسجولگیشد هی« y-»اػوی دس پایاى

ولثاػی (.77)واى ... ، یي()تاتشا læbar ?æwa ،)لتی و( wæxtāyeki )لی(، bælām، هحن ایي و(

ؿشى اسجولوذ. دس ؿشى هوىي، فؼل دس هوىي تمؼین هیسا یض ت د دػت ؿشى هوىي اجوالت ؿشی

تاذ گزؿت ؿشى هی اسجولهی تاذ گزؿت ػاد، ملی، التضاهی، حال اخثاسی دس ؿشى غیش هوىي، فؼل دس

(.78)واى اػتوشاسی، ؿشی ؿشی واهل تاؿذ

گرابرناهه کوینه -4

گیشد. سیـ هی گـتاسی-ـیؿاػی صایصتاى ین لشى ػتصتای اػت و اص شحیگشا تشاه ووی

دسكذد دػتیاتی ت وفایت گضیی()ظشی حاوویت هشجغا هتغیشا تا هؼشفی سیىشد اكل( 1981)چاهؼىی

آخشیي (.67-68 :1981چاهؼىی، )اؿی اص تفات دس هتغیشای آا داؼت ا سا ت صتاىتثییی صتاى تشآهذ تفا

جت ووی ایي تشاه اص ایي (.1993، 1995)چاهؼىی، گشا سا هجة ؿذ اكالحات دس ایي سیىشد، تشاه ووی

ت (.41: 2004)چاهؼىی، وذای ظشی تجی هیدػتگا "دىووی وش"اص شیك سا ت تثییی صتاى یاػت و وفا

تؼاهلی واسآهذ هؼا آا د ػح تیي ،آسدى یه شح وویتاذ تا فشانظام صتاى تا چ حذ هیو ایي هؼی

دس (.5: 2006؛ سدفسد، 22، 14-15، 9: 1997؛ سدفسد، 14: 1996؛ ون یػي، 715: 1995اهؼىی، )چتشلشاس وذ

ؿذ وی ػاخت دیگش دس ظش گشفت -ػاخت س-شم اػت د ػح طایي تشاه تا د ػح هؼا آا هف

"ادغام" فشایذی تا ام آیذت هیاى هی "اطگاى" "ظام هحاػثاتی" د تخؾ اكلی جای ح ایىغ تیش سا 3

(.2005؛ سـتایي، 243، 172، 168-169: 1995)چاهؼىی، گیشد هی

گراکوینهبرناهه بر اساس تؼریف جوله -4-1

كشفی صهاى، هاتم ،جول تضسگتشیي احذ حی ػاختی اػت دس اكل اص گش فؼلی گش اػوی اد

فؼل تا اطجول اص سا پیذای ػاخت (.325: 1384)هـى الذیی ؿد وا یا حشف ستي تـىیل هییض هتون

ای كشفی صهاى هاتم یض واسوشد تاصتیی گش گش اػوی اد وشا اجثاسی اختیاسی ایگش

ای وشا تش ای هشتى ت گشدیگش اطا گضیؾ پای فؼل اص س .آیذوا یا حشف ستي پذیذ هیگش هتون

پای پیذای ػاختی آا وچیي ػاكش كشفی هسد ظش، كست كشف ؿذ هاػة فؼل گش فؼلی پذیذ

ای . گشگشددهـخق هیكست كتی هؼی آى پیذ ػاختی جول ت تثغ آى واى كست ت آیذ هی

3- mereger

4

-فی اط فؼل دس جول هسد ظش سا اص لحا صهاى ؿاػ تاصتیی هییلشتمـی صهاى هاتم دسػتی كست

.(2006، 1997)سدفسد وذ

ای پیذای ػاختی جوالت هشوة والت هشوة وپایاداه هالة ت تهیح دلیك پیذای ػاختی جدس

پشداصین:هیهیا وشدی اوپای دس گیؾ

پیوندهای ساختی جوله هرکب هوپایه -5

س و گفت ؿذ، جول هوىي اػت اص تیؾ اص یه جول اكلی پذیذ آهذ تاؿذ؛ ت ایي هؼی و هوىي واى

كلی پیذ یافت ت دثال ن تا یىی اص حشف ستي وپای یا حشف ای اص د یا چذ جول ااػت ت كست سؿت

:صیش هاذ و ای ،تلیذ ؿد)لی( bælām)...یا...(، yān)یاwæ )(، yā ،)ػف (1) [?æwānay kæ pet dalem jweyān lerāgræ] bælām [mæyānnusa].

"those-EZA that to-you-SING tell-I ears-to-them PRE-listen-EZA but don't-write-

them.

.ایا سا و هی گین گؽ وي اها یغ

(2) yā [dæbe bixōy] yān [dæbe bәnuy].

or should eat-it-you-SING or should sleep-you-SING

.ی یا تایذ تخاتییا تایذ تخس

(3) [?idī hitʃ ?īʃek nācre] wæ [kæsiʃ xo tenāgæyene].

Anymore no work won't-be-done and body-no-too himself PRE-not-pay attention. .دیگش یچ واسی اجام وی ؿد یچ وغ اویت وی دذ

ای اكلی جول جول اسجولؿد. یض گفت هی "جول اكلی اسجول"ای اكلی دسى جول هشوة ت جول

وای جول وپای صیش تج ویذ:ت وداس ػاخت. هشوة اص لحا دػتسی هؼتمل ؼتذ [xwārd-i]. [ʃuty-a-kæy qāʃ kǝrd]-u

Watermelon-EZA-DET slice did-and ate-he.

ذا سا لاؽ وشد خسد. C

// (2) C// (1)

C / C /

I // conjunction I //

(u)wæ / I / I /

(2) clause (1)clause

xwārdi ʃutyakæy qāʃ kǝrd

تالی تج ػخگ ت الی صهای سیذادا یات هشوة تش پایای ػاصذ جول اسجولاص لحا هؼی، تالی

صیش: آا اػت. هاذ و (4) [ʃæʃ dāna sændali lebu, (wæ) læsar hærkāmekyāniʃ næfarek].

5

six number chair PRE-was (and) PRE-on every-which-Pl.-DET one-DET

.لی تد سی ش وذام یه فش(ؿؾ تا كذ)

ال دس جول اسخؾ ای پاى تی تدى تخؾ ای وؼاى تا ت ،ای وپایجول اسیظگی حی ػوذ

تج و دس آى حزف فؼل احذ كست گشفت اػت، (5)ای تؼذ اػت. ت و جول اس دم جول اس

ویذ:

(5) ?aw kâtek ka lamâleya partukiš daxwene wa rožnâmaš.

.(ا لتی خا اػت ن سصاه هی خاذ ن وتاب)

:ت كست صیش خاذ تد (5وداس ػاخت وای جول )

//واهتون

kâtek /واهتون

ka //هاتم

aw? /هاتم

]ػم ؿخق هفشد[ //صهاى

/صهاى

]هاهی ملی// [فؼل

t /فؼل

/فؼل //هتون وا //هتون وا

aš هتون وا /هتون وا/ iš ya ح ا//

/ا ح . //كضفی //كضفی

ح ا //اػن /كشفی

la /اػن //فؼل //فؼل

Ǿ mâle /فؼل /فؼل

//اػن فؼل //اػن فؼل

daxwene ػس( اػن(لیذ/ daxwene اػنل )یذ)ػس/

Ǿ rožnâm Ǿ partuk

كشفی /

wa

6

حزف گش لیذی:

(6) ?amen ?awro nustem, Helen darsi xwend wa Râžân ču bo zânko. .(دسع خاذ ساطاى سفت داـگا ليهي اهشص خاتیذم، )

.ف هی ؿد(ز)دس كست یىؼاى تدى لیذ دس ش د جول وپای ای فمي لیذ صهاى ح

حزف هویش:

(7) ?aw halestâ wa xoy hazer. .(ا تلذ ؿذ اص خا تیشى سفت)

(8) ?aw halestâ wa la male ču dare kerd.

.)هویش اؼىاػی لاتل حزف یؼت: ا تلذ ؿذ خدؿ حاهش وشد(

پیوندهای ساختی جوله هرکب ناهوپایه -6

جول جول اكلی جول اس) جول اس ، ش جول حذالل اص دگفت ؿذ، دس جول هشوة اوپای واى س و

جول اتؼت تا جول اسجول اكلی الضاها تذى حشف ستي جول استـىیل هی ؿد. (جول اتؼت اس

حشف ستي آؿىاس یا پاى دس جایگا آغاصی هـاذ هی ؿد. ػ دػت هتوایض جول ای هشوة اوپای جد

جول -3هتووی، جول اسجول هشوة اوپای تا -2هكلی، جول اسوپای تا جول هشوة ا-1 :داسد

ت تشتیة ااع جول ای هشوة اوپای 3-6 2-6، 1-6تخؾ ای .لیذی جول جول اسهشوة اوپای تا

سا ؿشح هی دذ:

هوصولی: جوله وارهجوله هرکب ناهوپایه با -6-1

جول اس ؼت اػن دس گش اػوی ت واس سفت اػت. جول اتؼت هكلی ت دثال اسجول ی صیشدس جول ا

:دس جایگا آغاصی آى الضاهی اػت (و)ka كلی اختیاسی اػت جد حشف ستي ه اس

هكلی دس گش اػوی اد: جول اس

?awânay ka law regâyay râ roištun ba ništimân nâgan. (9)

. )وؼای و اص ایي سا سفت اذ ت هملذ خاذ سػیذ(

هكلی دس گش اػوی اد: جول اس Xwendakârâneki ka law xer bunaway ?imtiħânay dâ hâtbun, rošanbiren. (01)

.)داـجیای و دس جلؼ اهتحاى ؿشوت وشد اذ، تا ػاد ؼتذ(

: اػوی هتون حشف اهاف ایهكلی دس گش جول اس

(11 ) Farhang sâzi law bâbata dâ, ka yekek la čârasarakân law bâbata dâya, dabe zorter

biri le bekretawa.

.)فشگ ػاصی دس ایي صهی، و یىی اص سا حل ای هن دس ایي تاس اػت، تایذ تیـتش هذ ظش لشاس گیشد(

ؾ گش اػوی هفؼل كشیح:هكلی دس م جول اس

?amen ?aw partukay zmânnâsi ka zor gringa, xwenduma.(01)

.()هي ایي وتاب صتاى ؿاػی سا و تؼیاس هن اػت، خاذ ام

7

( تج ویذ:9ت وداس ػاخت وای جول )

//هتون وا

/هتون وا

//هاتم

//اػن /هاتم /اػن ]ػم ؿخق جوغ[ //صهاى

اػن /صهاى

awânay? //هتون وا ]آیذ[ //هفی ػاص

/هتون وا /فی ػاصه ka //هاتم //فؼلی

/هاتم /فؼلی

]ػم ؿخق جوغ[ //صهاى فؼل // ح ا nâgan / زمان

ba ništimân ]هاهی ملی[ //فؼل

/فؼل

//فؼل ح ا roištәn law-regâ/yay-râ

جول هكلی تكیفی یا هحذد جول اسجول هكلی جد داسد: جول اسد ع هیا دس صتاى وشدی

و ت تشتیة تكیفی تهیحی (i( )ii)ت و ای .ول تهیحی یا غیش هحذد وذج جول اسوذ

ؼتذ، تج ویذ:

I)

(13) Partuka zmânnâsyakay ka xarikem dayxwenem zor ba kalka.

.)وتاب صتاى ؿاػی و داسم هی خان تؼیاس هفیذ اػت(

ii)

(04) Xwenkâreki ka ču bu bo Târân nâmay bo nusim.

.)داـجیی و ت تشاى سفت تد تشاین اه ؿت(

حای االػات وافی ثد داـجیی تشاین اه ای ؿت، ( فشم گیذ تش آى اػت و جول iiدس جول )

ش و ایي گش اػوی تشای ؿذ ى گش اػوی داـجیی تؼیاس گؼتشد اػت ت سی حص هلادیك تالم

آى سا هحذدتش وشد اػت تا تشای ka ču bu bo Târânهكلی تكیفی، جول اسلزا تا اػتفاد اص .اػت

8

اهاف هی « i»تكیفی جول جول اسگش اػوی هسد تكیف ؿذ هلذاق آى هـخق تش تاؿذ. دس پایاى

« ی i»اص شفی چى ایي ع .دس آغاص آى جول هىث ظاش هی ؿد جول اسؿد یض دس پایاى ایي ع

ىش آى اػت « ی i»تحذیذ هی اهذ تفات آى تا « ی i»هكلی تكیفی اػت آى سا جول جول اسا ـ

ع جایگضیی دس هسد حشف جایگضیي وشد لی ایي « ایي» aw?تحذیذ سا هی تاى تا كفت اؿاس« ی i»و

جول ای تكیفی ت هظس هـخق وشدى حذد هفم جول اسیي تؼشیف ىش هوىي یؼت. وچ

گؼتشؽ حص ی هؼایی اػن هسد تكیف لاتل حزف یؼت.

ظاش وی ؿد لی ن دس آغاص ن دس پایاى آى « ی i»هكلی تهیحی جول جول اسدس پایاى گش اػوی

یا غیش هحذدوذ سا هی تاى اص جول حزف وشد تهیحی جول جول اسث ظاش هی ؿد، وچیي هى

تذى آى ػاخت حی آى لو ای تثیذ:

(15) Dâykem nâmayeki bo nusim.

.)هادسم تشاین اه ای ؿت(

جول، دس وداس دسختی ش د ت یه ؿىل ظاش هی ؿذ تا جول اساها تا جد تفات تیي ایي د ع

ذ. تاتشایي: تهیحی هتوایض هی و جول جول اسكیفی اػت و آى سا اص ت جول جول اسدس « ی i»جد

جول هكلی هؼوال ت دثال اػن ىش یا اػن جغ ت واس هی سد: جول اس

(06) ?awânayka xәrâpayân halbәžârdwa nâzânem čәyân la čâkay ditwa.

.اذ{ ذان صختی چ تذ دیذ اذ( وؼایى تذ سا پؼذیذ)}

تهیحی ت دثال اػن هؼشف یا خاف ت واس هی سد: جول جول اس

(17) Hažâr ka maqâlayeki tâzay nusiwa.

.)ظاس، و همال ای تاص ؿت اػت(

جوله هوصولی جوله وارهابهام در برخی پیوندهای ساختی گروه اسوی با -6-1-1

و دس آا دس «هكلی جول اساػن + اتؼت اػوی + »ص كست ای گش اػوی تا ػاخت اػوی دس تشخی ا

حا ؿواس تا اػن دس جایگا ؼت گش اػوی اتؼت هویش ػم ؿخق تاؿذ یا اػوی و اص ل جایگا اػن ؼت

لیل ػاختی هتفات د هؼی هتوایض د تح اختی حاكل هی ؿد. یؼی تش پایگش اػوی اكلی تشاتش تاؿذ، اتام ػ

:هـخق هی ؿد، هاذ و ای صیش (18) Guli ?aw sâqay ka škâwa.

.)گل ایي ؿاخ و ؿىؼت اػت(

(19) Dostâni miwâni ma ka tâza gayštune.

.)دػتاى هواى ها و تاص سػیذ اذ(

9

ای گش اػوی هتوایض جد داسد. دس تیج د هؼی تشای ش یه اص ایي و ا، وداس ػاخت وای هتفات

±)+ هؼشف(، )جول هكلی لشاس داسد ؼت هی اهین. هی تاى تا تج ت هویض ای جول اسسا و لثل اص

ایي گش سا تـخیق داد. هلذاق خاف( ±هـخق( )

ػ اهىاى جد داسد: تكیفی ت دثال آى هی آیذ جول اسگش اػوی و تشای ؼت هؼشف(، )+ هـخق( )+ هلذاق خاف( -) -1

هـخق( )+ هلذاق خاف( -هؼشف(، ) -) -2

هلذاق خاف( -هـخق( ) -هؼشف(، ) -) -3

هلادیك سا هحذد هی تكیفی تا حذی هجوػ جول اساػت تواهی گش ای اػوی فق اػن جغ ؼت

لذاق احذی تیایذ. دس ایي كست اػن جغ دس ایي هثال ا، واى اػن وذ: تا حذی و ایي اػاهی جغ، ه

اهـخق هی ش اػوی جغ، ىش هـخق ىش تكیفی تا تا گ جول اسجغ تالی هی هاذ. تاتشایي

ي هحذدای تكیفی خاكیت هحذدػاصی هلادیك اػن لثل اص خد سا داسذ، اها هیضاى ایجول اسآیذ، تا

ای تكیفی، ع االػات دس جول اسػاصی هـخق ػاصی ثاتت یؼت ت ػاهل هتؼذدی هثل تؼذاد

تكیفی اػن جول اسگش اػوی تؼتگی داسد. تاتشایي تكیفی ؼت جول استكیفی، اد جول اس

جول اسد دس الغ اس جد ذاسلثل اص خدؽ سا هحذد دس ایت هؼشف هی وذ. الثت ایي لاتلیت و

جول اػن لثل اص خد سا هحذد هی وذ هیضاى ایي هحذدػاصی هتغیش اػت. تكیفی هجوػ هلادیك تالم

اػن لثل اص دس یچ هحذدػاصی هلادیك تالم تهیحی تا گش ای اػوی هؼشف جغ هی آیذ اس

خدؽ ذاسد.

جوله هوصولی جوله وارهجوله های هرکب ناهوپایه با جای هسته در -6-1-2

تاتشایي هكلی دس گش اػوی ت ن هی پیذذ جول جول اسدس گش اػوی، هیا دس صتاى وشدی

اػن پغ اص ػاص ای كفی دیگش ظاش هی ؿد. یؼی دس گش اػوی تا ش سات واس ت دثال ؼت

اتؼت ت س ثاتت دس جایگا پایای دس دسى جول ) یض دس گش فؼلی(جایگای دس جول دػتسی دس ش

دس هسد جول ای هشوة تا ػاص ای گشی جول اكلی ؼت یا ؼت ت واس هی سد. تاتشایي اص ایي لحا،

ی آى ؼثت ت جول ای اتؼت اتؼت دس دسى ػاص ای گشی، هؼأل جای جول، ؼت یا تشتیة جا جول

هشتثي ت گش دس ش حال دس دسى ػاص گشی دس تیج دس ش هی سػذ، صیشا جول ای اتؼت اهشتى ت ظ

:واس هی سذ. هاذ و صیشدسى جول ؼت ت

(20) ?aw mâlay ka tâza bâremtaw kerdwa zor xâwena. .وشد ایذ خیلی تویض اػت()ایي خا ای و تاص اجاس

هتون جوله جوله وارهه هرکب ناهوپایه با پیوندهای ساختی جول -6-2

تج ویذ: (21)جول وداس ػاخت وای ت

(21) ?aw wisti ka ?awro darse bexwene.

10

.(ا خاػت و اهشص دسع تخاذ)

//هتون وا

/هتون وا

//هاتم

aw? /هاتم

// صهاى ]ػم ؿخق هفشد[

/صهاى

]ػادهاهی [ //فؼل

/فؼل

// هتون وا فؼل

awro wistәn? /هتون وا

ka //هاتم

/هاتم

]ػم ؿخق هفشد[ //صهاى

/صهاى

]التضاهی واسعه[ //فؼل

/فؼل

//اػن فؼل

xweneden اػن/

اػن

dares

هـخل اتخاب همل ای فؼل ت واس هتون فؼل تد تش پای جول اس، جول اتؼت جول اسدس ایي جوالت

دس جایگا آغاصی « و»ka ػت. واستشد حشف ستي سفت اػت ت ویي ػثة واستشد آى ت دثال فؼل اجثاسی ا

خاكی اص اختیاسی دسی اػت. وچیي دػتهتون جول اسهتون اختیاسی تؼذ اص لیذ اهشص دس جول اس

هتون ت واس هی جول اساؿاس هی وذ ت دثالـاى « ادساوی» یا « تیای»افؼال اطگای و ت هفاین دػتسی

یي افؼال ػثاستذ اص:سد ا )اػالم وشدى، پشػیذى، گفتي، خاػتي، ؿیذى( -الف

râgayânden, persin, kuten, wisten, bisten )داؼتي، دسن وشدى، فىش وشدى، خاػتي، هؼتمذ تدى، ػالل هذ تدى، خؿحال تدى، احؼاع وشدى.( -ب

zânin, fâmkerden, bir kerden, wisten, berwâ pe bun, ?alâqamand bun, ba kayf bun, wâ zânin

11

پیش تاؿذ هی تاى هویش ن هشجغ تا فاػل سا حزف وشد: جول اسپای همذم تش جول اسدس حالتی و

(22) Zangi bo ?idâray ledâ ka (?aw) dayhawe berwâta zânko.

.)ت اداس صگ صد و )ا( هی خاذ ت داـگا تشد(

پیش هی آیذ: جول اسهویش هحزف دس آغاص )دس گفتاس(پیش ال تیایذ جول اس دس حالتی و

(23) (?aw) dayhawe berwâta zânko zangi bo ?idâray ledâ.

.))ا( هی خاذ ت داـگا تشد ت اداس صگ صد(

هویش اؼىاػی لاتل حزف یؼت:

(24) ba mendâlakay kut boxot češte maxo.

.)ت تچؾ گفت خدت غزا خس(

:ای پیش هتالی یض هی تاى هویش ن هشجغ سا حزف وشدجول اسدس

(25) bәrâyakam kuti ka (?aw) darwâ bo zânkoyeki ka (?aw) ?aksakay ditbu.

.)تشادسم گفت و )ا( ت داـگای هی سد و )ا( ػىؼؾ سا دیذ تد(

جوله هتون و صورت خاص فؼل در آنها جوله وارهه در جوالت هرکب ناهوپایه با جایگاه هست-6-2-1

:صیشو ای هاذ جول ؼت ای دس جایگا آغاصی ایي گ جول ای هشوة اوپای ظاش هی ؿد.

هواسع اخثاسی هواسع التضاهی

(26) wâbzânәm bâštra lera brom. تشم( )فىش هی ون تتش اػت اص ایجا.

هواسع ػاد هواسع التضاهی

(27) wamzâni bâštra lera bro. . )فىش وشدم تتش اػت اص ایجا تشم(

ػتوشاسیهواسع ا هاهی التضاهی

(28) Wamdazâni ka šteki wâ beta peš. . )فىش هی وشدم و چیي اتفالی تیافتذ(

هواسع اخثاسی آیذ

(29) dazânәm ka hatâkuna spayne nâgayay. )هی دان و تا فشدا خای سػیذ(.

اخثاسی هواسع اػتوشاسی هاهی

(30) damzâni ka hatâkuna spayne nâgayay. . )هی داؼتن و تا فشدا وی سػی(

هاهی تؼیذ هواسع اخثاسی

(31) Kayfem sâz bebu ka lagal ?ewa dem. . م و تا ؿوا هی آین()خؿحال ؿذ تد

هاهی ػاد هواسع اخثاسی

(32) Kayfem sâz be ka ?âxiri ħamu šәtek kotâyi pe det )خؿحال تدم و تاالخش و چیض توام هی ؿد( . .

هاهی تؼیذ هاهی اػتوشاسی

(33) Ba dәlәm dâ hâtbu ka la ?awale râ râstet nadakut. . ( ساػت وی گفتی)احؼاع وشد تدم و اص ال

12

جوله قیدی جوله وارهکارکردهای ساختی جوله های هرکب ناهوپایه با -6-3

تج ویذ: ت جول ای و صیش

(34) kâteki čum bo klâse mâmustâ ?estâš nahâtbu.

.)لتی و ت والع سفتن اػتاد ص یاهذ تد(

(35) ?aw ba lasarxoyi qsay kerd hatâ tawhine ba wi nacre.

.)ا تا آساهؾ حشف صد تا ت ا تیي ـد(

لیذی اختیاسی جول اسدػتسی ادات یا لیذ سا داسد. اتؼت سات جول اس، دس جول ای هشوة و تاال

تون وا لیذی ت جایگا آغاصی جول یؼی گش ه جول اسهوىي اػت فؼل دس گش فؼلی پیذتد ت

جول لیذی الضاها تا حشف ستي لیذی ت واس هی سد اص جول حشف ستي صیش: جول اسجاتجا ؿد.

)گاهی و، لتی و، لتی، صیشا، چى و، دس حالیى، ت سیى، شلذسو، هگش ایي و، هگش آى و، ت جض حشف ستي لیذی:

آى و، اگش، تشای ایي و(sâteki ka, kâteki, čon, čunkâna, la ħâlek dâ, jurek ka, ?awanday ka, maga ?away ka, jega laway

ka, ?aga, la bar xâtri wayka

، ءلیذی ت هفاین صهاى، ػلت، ذف، هظس، چگگی، همذاس، اػتثا جول استش اػاع هفاین حشف ستي،

اكل دسى گش فؼلی تد تش حؼة تاتك تا وای كتی لیذی دس جول اسؿشى جض ایا اؿاس هی وذ.

یا سػاخت جول، دس جایگا پیـیي یا ت دثال فؼل ت گش فؼلی هی پیذد:

(36) Dâykem ?awanday ka zânyâri kerd naytwâni peši pebegre.

.)هادسم ش لذس ساواییؾ وشد تاؼت ا سا هلشف وذ(

(37) Sarok komâr safari xoy bo Eritray tekdayawa čon sarok komâri Wenezuela miwâni

wi bu wa harwahâ bo xerbunawayek la sâzmâni natawayi leyģerdrâbowa.

)سئیغ جوس ػفش خد سا ت اسیتش لغ وشد چى سئیغ جوس ضئال هواى ا تد وچیي تشای ـؼتی دس ػاصهاى هلل

.تد(دػت ؿذ

( تج ویذ:38جول لیذی ) جول است وداس چذ ػحی جول هشوة تا

(38) ?agar dayhawe ka ?aw lagal ?ema bet dabe tâ ?estâkune sâz bu be. .)اگش هی خاذ و ا تا ها تیایذ تایذ تا حاال آهاد ؿذ تاؿذ(

//هتون وا

13

/هتون وا

/هتون وا

agar? //هاتم //هتون وا

/هاتم /هتون وا

]ػم ؿخق هفشد[ //صهاى //هاتم

/صهاى /هاتم

]هواسع ػاد[ //فؼل هفشد[ ]ػم ؿخق //صهاى

/فؼل /صهاى

فؼل ]التضاهی[ //فؼل

dayhawe /ؼلف

// //ح ا //هتون وا فؼل

be sâz bu هتون وا/

tâ ?estâkun هاتم// ka

aw? /هاتم

]ػم ؿخق هفشد[ //صهاى

/صهاى

]هواسع التضاهی[ //فؼل

/فؼل

//ح ا فؼل

bet lagal ?ema

قیدی جوله جوله وارهه با جایگاه هسته در جوالت هرکب ناهوپای -6-4

ی تا گشایؾ ؼت پایای دس تشخی هاسد ؼت لیذجول ای هشوة اوپای تا جول اتؼت هیا دس صتاى وشدی

onč ای هشوة اوپای تا حشف ستي هیای اػت. یؼی جول ؼت ت دثال جول اتؼت هی آیذ. تا دس جول

جول ؼت دس آغاص ظاش (40) (39)هاذ و ای « تیج»ت هفم لیذ (تا) hatâ،«(ػثة»یذ ل)ت هفم (صیشا)

یض ؼت پایای اػت. ت هفم لیذ صهاى (تا) hatâی ؿد. جول ای هشوة اوپای تا حشف ستي ه

یض ؼت پایای اػت.« صهاى»ت هفم لیذ (تا)hatâ جول ای هشوة اوپای تا حشف ستي (39) kâtek Silwânâ hât ?amen ču bum bo ?idâra.

.ن()لتی ػیلاا آهذ هي ت اداس سفت

(40) ?agar mâšәnakay tâkune spayne xerâp nakay ?awi dadam ba to. .)اگش هاؿیي سا تا فشدا خشاب ىی آى سا ت ت هی دن(

14

تاتك تا وای ش ت ػثة تأویذ لیذی هوىي اػت اص جایگا اكلی خد جات جا ؿد و ایي اه جول جول اس

دس آغاص ػت و دس جول اوپای حشف ستي چىوچیي لاتل روش اكتی یا ػاخت جول كست هی پزیشد.

جول یض هی تاذ تیایذ:

.الف(41) čon Elnaz lahamu hâw kelâsyakâni zringter bu twâni ba hamu persyârakân jwâb dâtawa.

.)چى الاص اص و وىالػی اؽ تاؽ تش تد تاؼت ت و ػال ا جاب دذ( .ب(42) Elnaz lahamu hâw kelâsyakâni zringter bu čon twâni ba hamu persyârakân jwâb dâtawa.

.)الاص اص و وىالػی اؽ تاؽ تش تد چى تاؼت ت و ػال ا جاب دذ(

جوله ای جوله وارههفاهین قید -6-5

اؿاس هی ...، ؿشى ءلت، ذف، هظس، اػتثالیذی ت هفاین صهاى، ػ جول استؼشیف حشف ستي، تش اػاع

ؼتذ هی هیا جول لیذی دس صتاى وشدی جول اسوذ. دس ایجا ت روش تشخی اص ایي هفاین و هشتثي تا

پشداصین.

جوله قیدی با هفهوم زهاى جوله واره -6-5-1

(43) kâteki ka ?aw dares daxwene, xâwu xezânakay ?estâ laxawe halnastâwen.

.و ا دسع هی خاذ، ص خااد اؽ اص خاب تیذاس وی ؿذ( )لتی

جوله قیدی با هفهوم سبب و ػلت جوله واره -6-5-2on naydazâni čebka ču boken mâmostâyakayč(44)

.)چى وی داؼت چ واس وذ پیؾ اػتادؽ سفت(

ءاجوله قیدی با هفهوم استثن جوله واره -6-5-3

(45) Jegalawayka xwendkâreki čâka hunarmandeki serenjrakešiša.

.)ت جضایى داـجی ختی اػت شهذ صتشدػتی ن ؼت(

جوله قیدی با هفهوم هنظور یا هدف جوله واره -6-5-4

(46) Xewndkâri tawazan dabe dares bexwene, hatâ la ?imtihâni dwâ term darče.

.تایذ دسع تخاذ، تا دس اهتحاى پایاى تشم لثل ؿد( )داـجی تثل

ناهوپایه شرطی هرکب جوله های -6-6

جول لیذی ؼتذ و ت لحا ػاختی اص یه جول اسجول ای ؿشی ع دیگشی اص جوالت هشوة تا

جول اكلی جول اس جول اكلی تـىیل ؿذ اذ. جول اسجول اتؼت تیاى وذ لیذ ؿشى یه جول اس

یا پای دس جاب ؿشى هی آیذ هملد گیذ تیاى آى هؼی اػت اتؼت ؿشی تشای آى هملد اػت.

آغاص هی ؿد:« اگش»جول اتؼت ؿشی هؼوال تا حشف ستي جول اس?aga mâšenakam habwâya rezem dazâni(47)

.()اگش هاؿین سا داؿتن لذسؽ سا هی داؼتن

?aga bajgây Rožâne bwâyam zorterem hawl dada(44) .)اگش جای سطاى تدم تیـتش تالؿن سا هی وشدم(

15

?aga Wahid jweydâbâya ba qsakâni men, dabu ba duktur(49) .)اگش حیذ ت حشف ای هي گؽ وشد تد، دوتش ؿذ تد(

جول اكلی سا تكیف هی جول اسس هی سذ ول جول ای لیذی و تا ایي حشف ستي ت وا جول اس

وذ:

?aga ()چاچ ،la suratek dâ )دس كستیى( ،baw šartay ka ()ت ؿشی و،baw šartay ka ()ت ؿشى آى ،

ba berwâyay ka )ت فشم ایى( ،?agari )ل( ،har kâtek )شگا( ،. ...

(50) ?aw maqâlay dadam ba to baw berwâyay ka da se rožân dâ bixweni.

.همال سا ت ت هی دن ت ؿشى آى ػ سص آى سا تخای( )ایي

( دلت ویذ:47ت وداس ػاخت وای جول )

هتون وا //

هتون وا /

هتون وا /

كشفی // هتون وا //

كشفی / جول اكلی جول اس

جول اتؼت جول اس

اهشص ت هیا جوالتی و دس صتاى وشدی تا تج تی تیاى هی وذ جول ؿش جول استا تج ت هفهی و

هحتول ا هحتول تمؼین هی ؿد:واس هی سد، جوالت ؿشی ت د دػت

جوالت شرطی هحتول-6-6-1

آى جد داسد. ایي جول اتؼت اص تیي شفت احتوال اجام جول اسدس ایي ع جوالت اهىاى لع ؿشى دس

جول اتؼت جول اكلی دس ایي ع جوالت ؿشی جول اسع جوالت ؿشی هؼی هثثت داسد. فؼل ای

ت كست ای صیش اػت:

جول اتؼت ؿشی هواسع اخثاسی فؼل جول اكلی هواسع اخثاسی جول اسفؼل

(51) ?aga hatâ male mâmem daroy ?amniš dem. .تا خا ػو هی سی هي ن هی آین()اگش

جول اتؼت ؿشی هواسع اخثاسی فؼل جول اكلی هواسع التضاهی جول اسفؼل (52) ?aga sarok ba maslahat bezânen ?ewaš ba kâr dagrin.

.)اگش سیاػت هللحت تذاذ ؿوا سا ن اػتخذام هی وین(

ثاسی فؼل جول اكلی هاهی ملیجول اتؼت ؿشی هواسع اخ جول اسفؼل

(53) aga hemây ? âlâyakay nâzânet hatman la mâmostâyakay persiwa.

.)اگش واد پشچن سا وی داذ حتوا اص اػتادؽ پشػیذ اػت(

جول اتؼت ؿشی هواسع اخثاسی فؼل جول اكلی ت صهاى آیذ جول اسفؼل

تون واه

16

?aga hawl dada wagar wâbe dwâhâtuyeki bâši dabe(44)

.)اگش تالؽ هی وذ پغ حتوا آیذ ختی خاذ داؿت(

جول اتؼت ؿشی هواسع اخثاسی فؼل جول اكلی ت كست جول اهشی جول اسفؼل

(55) ?aga wušakâni ?aw maqâlay nâzânen hatman be persen.

.یذ()اگش هثال ای ایي همال سا وی فویذ حتوا ػال و

جول اتؼت ؿشی هواسع التضاهی فؼل جول اكلی هواسع التضاهی جول اسفؼل

(56) ?aga bemhawe dâykem bahâzâr benem, xwâ pâkem kâtawa. .)اگش تخان هاهان سا اریت تىن، خذا هي سا تىـذ(

اخثاسیجول اتؼت ؿشی هواسع التضاهی فؼل جول اكلی هواسع جول اسفؼل (57) ?aga merov ba mâfi xoy pelâw hal nayenetawa, xalki di ?awi râzâway sarzniši dazânen.

.)اگش اؼاى ت ظایفؾ ػول ىذ، دیگشاى ا سا ػضااس ػشصؾ هی داذ(

جول اتؼت ؿشی هواسع التضاهی فؼل جول اكلی ت صهاى آیذ جول اسفؼل (58) ?aga Majid darsakay čâk bexwene, la persyâri šofiri qabul dabe.

. )اگش هجیذ دسػؾ سا خب تخاذ، دس آصهى ساوایی ساذگی لثل خاذ ؿذ(

جول اتؼت ؿشی هواسع التضاهی فؼل جول اكلی ت كست جول اهشی جول اسفؼل (59) ?aga berwânâmayân la to bwet ?awyân bedaya.

.گش اص ت ؿاػاه تخاذ ت آا تذ()ا

جول اتؼت ؿشی ت صهاى آیذ فؼل جول ی اكلی هواسع اخثاسی جول اسفؼل (60) ?aga maqâlakay to wardagren ?amen qsam niya.

.)اگش همال ت سا خاذ پزیشفت هي حشفی ذاسم(

فؼل جول ی اكلی ت كست جول اهشی جول اتؼت ؿشی ت صهاى آیذ جول اسفؼل

(61) ?aga rafiqakat maqâlakay danuse wagar wâbet pewisti niya ?ato binusi. .)اگش دػتت همال سا خاذ ؿت دیگش الصم یؼت ت تیؼی(

جول اتؼت ؿشی هاهی هلك فؼل جول اكلی ت صهاى آیذ جول اسفؼل

(62) ?aga hatâ sâli dâhâtu partukakat qabul nabu če dakay?

اگش تا ؿشیس ػال آیذ وتاتت پزیشفت ـذ چ واس خایذ وشد؟()

جول اتؼت ؿشی هاهی هلك فؼل جول اكلی یض ت صهاى هاهی ملی جول اسفؼل

(63) ?aga Rezân ba haqi xoy zâniwa, xwendakârâneki ba hezteriš ba haqi xoyân zâniwa. .)اگش سصاى ت حك خد پی تشد اػت، داـجیاى لی تش یض ت حك خد پی تشد اذ(

جول اتؼت ؿشی هاهی هلك فؼل جول اكلی هواسع اخثاسی جول اسفؼل (64) ?aga zâniwtâna ka tâkuna ?awro hič maqâlayeki nabwa, wâniya.

.همال ای ذاؿت، دسػت یؼت( )اگش فویذ ایذ و تا اهشص یچ جول اتؼت ؿشی ت صهاى هاهی ملی فؼل جول اكلی ت صهاى آیذ جول اسفؼل

(65) ?aga ?awro maqâlayeki ba hezi nanusiwa spayne ?iši gringter daka.

17

.)اگش اهشص همال ای ون اسصؽ ؿت فشدا واسای تضسگتشی سا اجام خاذ داد(

جول اتؼت ؿشی ت صهاى هاهی هلك فؼل جول اكلی ت صهاى هواسع التضاهی جول اسؼل ف

(66) Duktur Meshkat aldiniš nusrâwakay wirâyeš kerd hatâkune ?aga pewisti be la durust

kerdni ?irâdkân yârmati bedâ.

.تاؿذ دس اكالح ایشادات ووه تىذ()دوتش هـى الذیی ن همال سا یشایؾ وشد تا اگش الصم

جول ؿشی هواسع اخثاسی، جول اسواى س و دس هثال ای تاال هـخق ؿذ، دس كستی و صهاى فؼل

جول اكلی ت كست جول اسهواسع التضاهی، هاهی هلك، هاهی ملی، هاهی التضاهی هاهی تؼیذ تاؿذ فؼل

)تا كست فؼل اهش تشای لتضاهی، هاهی ملی، آیذ اهش ت واس هی سد.صهاى ای هواسع اخثاسی، هواسع ا

جول اتؼت ای و صهاى فؼل آى هاهی هلك جول اساتؼت تا هاهی التضاهی ی واس وی سد وچیي دس جول اس

اتؼت، صهاى هاهی جول اسس جول اكلی هواسع اخثاسی وی تاؿذ یض تا فؼل هاهی تؼیذ د جول استاؿذ صهاى

اتؼت آیذ تاؿذ فؼل جول اسدس كستی و فؼل اكلی ت واس وی سد(. جول اسهلك، هاهی ملی آیذ دس

اكلی ت كست هواسع اخثاسی یا اهش هی آیذ. جول اس

جوالت شرطی ناهحتول -6-6-2

ایي ع جوالت .تیج فؼل جول اكلی یض ت لع پیػت اػتدس ایي ع جوالت ؿشى تحمك پزیشفت دس

ؿشى هؼی فی داسد. جوالت ؿشی اهحتول ت یىی اص كست ای صیش ت واس هی سد:

جول اتؼت ؿشی ت صهاى هاهی اػتوشاسی فؼل جول اكلی ت صهاى هاهی اػتوشاسی جول اسفؼل

(67) ?aga darsakat xwendbâya ?aršad qabul dabuy.

.)اگش دسػت سا هی خاذی اسؿذ لثل هی ؿذی(

جول اتؼت ؿشی ت صهاى هاهی اػتوشاسی فؼل جول اكلی ت صهاى هاهی تؼیذ جول اسفؼل

(68) ?aga čâket kâr kerdbâya bebuy ba mâmostâ.

.)اگش خب واس هی وشدی اػتاد ؿذ تدی(

شی ت صهاى هاهی تؼیذ فؼل جول اكلی ت صهاى هاهی تؼیذجول اتؼت ؿ جول اسفؼل

(69) ?aga zuter darset xwendbâya ču buy bo ?aršad. .)اگش صدتش دسع خاذ تدی اسؿذ سفت تدی(

جول اتؼت ؿشی ت صهاى هاهی تؼیذ فؼل جول اكلی ت صهاى هاهی اػتوشاسی جول اسفؼل (70) ?aga ču bâyam bo ?âmrikâ dabum ba mâmostâ.

.)اگش ت آهشیىا سفت تدم اػتاد هی ؿذم(

جول اكلی ت جول اسجول لیذ ؿشى جول اسواى س و دس هثال ای تاال هـخق هی ؿد، صهاى فؼل

ش د صهاى هاهی اػتوشاسی هاهی تؼیذ هی تاذ ظاش ؿد.

قیدی با هفهوم شرط در جوله های هرکب ناهوپایگی شرطی جوله جوله وارهجایگاه -6-6-3

18

تمذم تأخش جول اتؼت ؿشی جول اكلی تا حذ صیادی ت حشف ستي ؿشی ولو جول ت هیا دس وشدی

واس سفت اذ هحل لشاس گشفتي ت ؿشی و، ت)اگش( یا aga? د. دس جوالتی و تا حشف ستيواس سفت تؼتگی داس

جول اتؼت تا ایي حشف ستي هی تاذ لثل اص جول ؼت جول اسجول ؿشی هتغیش اػت، یؼی سجول ا

ای، تؼذ اص آى یا دس هیاى آى تیایذ.(71) ?aga ?to drâwakay bedayay ?aw ?aw kâray dakâ.

.)اگش ت پلؾ سا تذی ا ایي واس سا اجام هی دذ(

(72) ?aw ?aw kâray dakâ ?aga ?to drâwakay bedayay. )ا ایي واس سا اجام خاذ داد اگش ت پلؾ سا تذی(.

ت واس هی سد:« و دس كستی» « اگش»گای ت جای )شگا( har waxtek حشف ستي(73) Harkâtek tekoši ba ?âmânjeki serenj râkeš dagay.

)شگا تالؽ ویذ ت تیج هلب هی سػیذ(.

هی تاؿذ ػال تش هؼی ؿشى هؼی ػال تدى سا یض ـاى هی « حتی اگش»هؼادل )ل( harčand حشف ستي

اتؼت هی آیذ: جول اسدذ هؼوال تؼذ اص جول اكلی دس ال (74) râste belen harčand ba zarartân be.

.)حمیمت سا تگییذ ل ت هشستاى تاؿذ(

:لثل اص جول اكلی هی آیذ فشم ایى ت فشم آى( )ت bleyinیپیذ ای ؿش

(75) bleyin ?aw partukaš bnusin ?âyâ tâqati prožakamân haya? ) ت فشم آى ایي وتاب سا ن تیؼین آیا تاایی اجام پشط هاى سا داسین؟(

ؿد. دس تشخی هاسد و اصی ظاش هیجول ؿشی تا حشف ستي اگش هؼوال دس جایگا آغ جول استا ایي حال

جا ؿد. جول اكلی هسد تأویذ لشاس هی گیشد هی تاذ ت جایگا آغاصیي جات جول اس

نتیجه گیری

،اػن اص تشویة وپای ا وپای ،ی هی تاى ػاخت ای هشوةتا ت واس تؼتي لاػذ ای ػاص ای تاصگـت

ایذای حی و تاػث صایایی صتاى هی ؿد، فشایذ تشویة اػت.تلیذ وشد. دس الغ یىی اص فش

سؿي ػاخت:هیا تحمیك حاهش یظگی ای صیش سا دس هسد ػاخت جوالت هشوة دس وشدی

پیاپی و تالی آا تا تش اػاع لع جول ای هشوة وپای ت كست جول ای اكلی یا جول ای ؼت

، ( ) waظاش هی ؿذ. ایي جوالت تا یىی اص حشف ستي وپای ای اػت،ذیـ صهای یا لضم همی ا

balâm (لی/ اها) … yân …yâ( ...یا... یا) .تلیذ هی ؿد

دس جول ای هشوة اوپای جول اكلی یا جول ؼت ت وشا جول ای اتؼت ت واس هی سد. جول اكلی

تا حشف ستي آؿىاس یا پاى دس جایگا آغاصی دیذ هی ؿد ت ػ دػت جول تذى حشف ستي جول اتؼت

جول هتون جول هشوة جول اسجول هكلی، جول هشوة اوپای ت جول اسهشوة اوپای تا

19

جول هكلی، جول جول اسجول لیذی تمؼین هی ؿد. دس جول ای هشوة اوپای تا جول اساوپای تا

اتؼت ت دثال اط ؼت اػن دس گش اػوی ت واس هی سد. اس

ول ای هشوة اوپای ججول هكلی الضاهی اػت. جول اسدس جایگا آغاصی )و( ka جد حشف ستي

ی دػت خاكی اص جول هتون هـخل ح جول اسجول هتون ؼت آغاصی اذ، دس الغ داسا تدى جول استا

، )اػالم وشدى(râgayânden صجول فؼل ایی هاذ ا «ادساوی»، «تیای»افؼال اطگای اػت و ت هفاین دػتسی

persin،)پشػیذى( kuten ()جول لیذی گشایؾ جول اسذ. جول ای هشوة اوپای تا اؿاس هی و ... گفتي

ن دس آغاص ن دس پای جول هشوة « چى»ی هشوة اوپای تا حشف ستي ؼت پایای داسذ تا دس جول ا

« اگش«جول ؿشی حشف ستي جول اساوپای هی تاذ ظاش ؿد. وچیي دس جول ای هشوة اوپای تا

دس جایگا آغاصیي ظاش هی ؿد.

جول ای جول اسآغاصیي جاتجا ؿد. دس هاسدی و تأویذ تش جول اكلی اػت، جول هی تاذ ت جایگا

)هتون وا(جول هكلی حشف ستي جول اسوپای ای اص شیك جایگا حشف ستـاى ت ن هتلل هی ؿذ.

جول هتون فؼل اص سا اتخاب همل ای فؼل جول است جایگا ادات هشتى ت گش اػوی افضد هی ؿد.

جول ای لیذی ت جایگا ادات دس جول اسجول اكلی ظاش هی ؿد جول اسفؼل پیذ ػاختی ت دثال

تذ. جول اكلی پیذ هی یا جول اس

، اسائ ؿذ صتایای پغ اص تؼییي جای جول ؼت دس جول ای هشوة اوپای تا تج ت و دس ایي همال

ای اص هتغیش صتای دس تشاه ووی گشا ؿاػایی ؿذ. تاتك داد ای وجایگا آسایؾ ایي جول ا ت ػاى

صتاى وشدی تا تشاه ووی گشا ؿاذ دیگشی تشای وگای تدى ایي ظشی اػت.

هنابغ چاج یاصدن، تشاى: اتـاسات اهیش وثیش.، تكیف ػاختواى دػتسی صتاى فاسػی (،1380هحوذ سها، ) تای،

. (. گیؾ وشدی هاتاد، تشاى: هػؼ تحمیمات هالؼات فشگی1362 -64) اى،ولثاػی، ایش

دػتس صتاى فاسػی تش پای ظشی گـتاسی، هـذ: اتـاسات داـگا فشدػی. (،1381) هـى الذیی، هذی،Chomsky, N. Lectures on Government and Binding. Foris Publications, Dordrecht, 1981.

Chomsky, N. A Minimalist Program for Linguistic Theory. In K. Hale and S.J. Keyser, editors,

The view from building 20, essays in honor of Sylvain Bromberger, Current Studies in

Linguistics, pages 1{52. MIT Press, Cambridge (Mass.), 1993.

Chomsky, N. (1995), Bare Phrase Structure, in Government and Binding and the Minimalist

Program. Edited by Gert Webelhuth, Blackwell: pp 181, 223, 393-396

Chomsky, N. (2000), Minimalist Inquiries: The Framework. In: Martin, R., Michaels, D.,

andUriagereka, J. (Eds.), Step by Step. Essay on Minimalist Syntax in Honor of Howard Lasnik.

MIT Press, Cambridge, MA, pp. 89-156.

Chomsky, (2004), Minimalist Theory, Foris Publications, Dordrecht.

Cook & Newson, (1996), Chomsky ‘s universal grammar, oxford, Blackwell press. Hornstein, N., Nunes, J. Kleanthes, K. (2005), Understanding Minimalism, Cambridge:

Cambridge University Press

Radford, A. (1997), Syntax a minimalist introduction , Cambridge: Cambridge University Press.

Radford, A. (2006), Syntax a minimalist introduction, Cambridge: Cambridge University Press.

Tallerman, Maggie, (1998), Understanding Syntax, USA: Oxford University Press.