1 ∆ίκτυα Υπολογιστών I ∆ρ. Παύλος Θεοδώρου Πανεπιστήμιο Αιγαίου Τμήμα Πληροφοριακών & Επικοινωνιακών Συστημάτων [email protected]Περιεχόμενα 1. Εισαγωγή 2. Το φυσικό Στρώμα 3. Το στρώμα Ζεύξης ∆εδομένων 4. Το υπο-στρώμα Προσπέλασης στο Μέσο 5. Το Στρώμα ∆ικτύου 6. Το Στρώμα Μεταφοράς 7. Το στρώμα εφαρμογής
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
• ∆εν θεωρείται συνήθως πρακτικό δύο συσκευές να είναι άµεσα συνδεδεµένες (point-to-point). Αυτό συµβαίνει λόγω ενός (ή και δύο) από τα παρακάτω ενδεχόµενα:
Οι συσκευές είναι πολύ αποµακρυσµένες η µία από την άλλη.
Υπάρχει ένα σύνολο συσκευών, καθεµία από τις οποίες µπορεί να χρειαστεί να συνδεθεί µε αρκετές από τις υπόλοιπες σε διαφορετικές χρονικές στιγµές.
• Η λύση σε αυτό το πρόβληµα είναι να συνδέσουµε κάθε συσκευή σ’ ένα
επικοινωνιακό δίκτυο.
• ∆ίκτυα για Εταιρίες (client/server, etc)
• ∆ίκτυα για Ανθρώπους (www, email, videoconference, etc)
• Κοινωνικά θέµατα (πολιτική, θρησκείας, σεξ, κτλ) ΜΕ ΑΛΛΑ ΛΟΓΙΑ, ΤΑ ∆ΙΚΤΥΑ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ, ΟΠΩΣ ΚΑΙ Η ΤΥΠΟΓΡΑΦΙΚΗ ΜΗΧΑΝΗ
ΠΡΙΝ ΑΠΟ 500 ΧΡΟΝΙΑ, ΕΠΙΤΡΕΠΟΥΝ ΣΤΟΥΣ ΑΠΛΟΥΣ ΠΟΛΙΤΕΣ ΝΑ ∆ΙΑΝΕΜΟΥΝ
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΚΑΙ ΑΠΟΨΕΙΣ ΜΕ ∆ΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟΥΣ ΤΡΟΠΟΥΣ ΚΑΙ ΣΕ ∆ΙΑΦΟΡΕΤΙΚΑ
ΥΛΙΚΟ & ΛΟΓΙΣΜΙΚΟ ∆ΙΚΤΥΩΝ / ΜΟΝΤΕΛΑ ΑΝΑΦΟΡΑΣ Υλικό ∆ικτύων: Μια γρήγορη µατιά στις διατάξεις που χρησιµοποιούµε για να συνδέσουµε µαζί έναν αριθµό υπολογιστών
• δίκτυα ευρείας περιοχής (WANs) • δίκτυα µητροπολιτικής περιοχής (MAN) • τοπικά δίκτυα (LANs) • διαδίκτυα (internetworks)
Λογισµικό ∆ικτύων: Το λογισµικό είναι αυτό που πραγµατικά κάνει ένα δίκτυο να δουλεύει. Χωρίς αυτό, το υλικό τµήµα ενός δικτύου µόνο θα ήταν άχρηστο!
• Πρωτόκολλα: προσδιορίζουν τον τρόπο µε τον οποίο δυο υπολογιστές θα ανταλλάξουν πληροφορίες
• Υπηρεσίες: προσδιορίζουν τι το δίκτυο µπορεί να προσφέρει στους χρήστες που
επιθυµούν να ανταλλάξουν πληροφορίες µέσου αυτού.
• ∆ιεπαφές: προσδιορίζουν πως ο πελάτης µπορεί να χρησιµοποίηση τις υπηρεσίες του δικτύου (π.χ. πως µπορεί να έχει πρόσβαση στις διάφορες υπηρεσίες)
Μοντέλα Αναφοράς: Προσδιορίζουν τον τρόπο µε τον οποίο το OSI και τα διάφορα δίκτυα και διαδίκτυα οργανώνονται.
ΥΛΙΚΟ ∆ΙΚΤΥΩΝ ∆ίκτυα εκποµπής: Έχουν έναν µοναδικό δίαυλο επικοινωνίας που τον µοιράζονται όλες οι µηχανές του δικτύου. Όταν µια µηχανή στέλνει ένα πακέτο µε δεδοµένα όλες οι υπόλοιπες λαµβάνουν. ∆ίκτυα σηµείου προς σηµείο: Απαρτίζονται από πολλές συνδέσεις µεταξύ συγκεκριµένων ζευγών µηχανών. Όταν στέλνεται ένα πακέτο παει κατευθείαν από τον αποστολέα στον παραλήπτη, πιθανόν να περάσει από διάφορες ενδιάµεσες µηχανές (routers).
Τοπικά ∆ίκτυα (LANs) Τα τοπικά δίκτυα ξεχωρίζουν από τα αλλά ως προς:
• την κλίµακα • την χρήση τεχνολογίας εκποµπής • τις άπλες τοπολογίες
Αρτηρίας: Όλοι οι υπολογιστές συνδέονται µε το ίδιο καλώδιο. Όταν ένας εκπέµπει η πληροφορία µεταδίδεται προς όλους τους άλλους. Αν δυο υπολογιστές εκπέµπουν την ίδια στιγµή τότε έχουµε σύγκρουση και παραµόρφωση και τα δεδοµένα παραµορφώνονται. ∆ακτυλίου: Μια σκυτάλη (που είναι ένα µικρό πακέτο) περιφέρεται συνεχώς στον δακτύλιο.
Ένας υπολογιστής που θέλει να εκπέµψει πληροφορία κάνει τα ακόλουθα:
1) περιµένει µέχρι η σκυτάλη να περάσει από µπροστά του και να την πάρει. 2) Στέλνει το πακέτο του στον δακτύλιο 3) Περιµένει µέχρι το πακέτο να γυρίσει σ’ αυτόν 4) Επιστρέφει την σκυτάλη στον δακτύλιο
• Τα ΜΑΝ είναι παρόµοια µε τα LAN µε την ένια ότι είναι κι αυτά δίκτυα εκποµπής (broadcast).
• Ωστόσο για να επιτύχουµε γεωγραφική κάλυψη της κλίµακας µητροπολιτικών
περιοχών διαφορετικές τεχνικές χρησιµοποιούνται, π.χ. ∆ιπλής Αρτηρίας Κατανεµηµένης Ουράς (Distributed Queue, Dual Bus – DQDB)
Αρχή λειτουργίας: Όταν θέλουµε να στείλουµε πληροφορία σε κάποιον που βρίσκεται στα δεξιά µας χρησιµοποιούµε την πάνω αρτηρία, διαφορετικά την κάτω αρτηρία. Όπως θα δούµε σε επόµενο κεφαλαίο το δίκτυο DQDB είναι:
• αρκετά αποδοτικό όταν η κίνηση στο δίκτυο είναι είτε χαµηλή είτε υψηλή. • είναι δίκαιο ως προς τον τρόπο εξυπηρέτησης γιατί εξυπηρετεί τους πελάτες
∆ίκτυα Ευρείας Περιοχής (WANs) Παρατήρηση: Τα LAN και MAN γενικά δεν εµπλέκουν µεταγωγείς, το καλώδιο που συνδέονται οι υπολογιστές κάνει όλη τη δουλεία! Το γεγονός αυτό κάνει αυτά τα δίκτυα:
• ιδιαίτερα αποτελεσµατικά • δυσκολεύει όµως την κλιµάκωση τους
Έτσι, τα WAN αναλαµβάνουν να επιλύσουν αυτό το πρόβληµα.
Σε ένα WAN οι πελάτες (hosts) είναι συνδεδεµένοι σε ένα υποδίκτυο το οποίο αποτελείται από δροµολογητές (µεταγωγικά στοιχεία) και διαύλους. Οι δροµολογητές συνήθως βασίζονται στην αρχή λειτουργίας της αποθήκευσης και προώθησης:
• τα εισερχόµενα πακέτα πρώτα αποθηκεύονται (buffered) • ο δροµολογητής αποφασίζει πια διαδροµή πρέπει να ακολουθήσουν • κατόπιν ο δροµολογητής τα προωθεί στην κατάλληλη γραµµή εξόδου
Ένα Σηµείο Πρόσβασης Υπηρεσίας (Service Access Point - SAP) προσδιορίζεται από µια
διεύθυνση και αποτελεί την διεπαφή για ένα σύνολο υπηρεσιών.
Η Μονάδα ∆εδοµένων Υπηρεσίας (Service Data Unit - SDU) περιέχει τα δεδοµένα που
θέλουµε να στείλουµε.
Η Πληροφορία Ελέγχου ∆ιεπαφής (Interface Control Information - ICI) περιέχει πληροφορίες που χρειάζονται για την αποστολή µιας SDU, π.χ. ο αριθµός των bytes
Η Μονάδα ∆εδοµένων Πρωτοκόλλου (Protocol Data Unit) είναι τα δεδοµένα που
στέλνονται δια µέσου του δικτύου και περιέχει την SDU του χρήση καθώς και άλλα δεδοµένα
Μορφή και σύνταξη των δεδοµένων (π.χ.ASCII, Unicode) Συµπίεση Κρυπτογράφηση
Συνόδου
Τρόπος διαλόγου: full-duplex ή half-duplex Οµαδοποίηση: Η ροή των δεδοµένων καθορίζεται σε οµάδες (συνόδους) για ξεχωριστές επεξεργασίες. Ανάκτηση: παρέχει έναν µηχανισµό µε σηµεία ελέγχου για επανάκτηση της πληροφορίας σε περίπτωση βλάβης
Μεταφοράς
Υπηρεσία µε σύνδεση: νοητή σύνδεση µε προκαθορισµένη διαδροµή Υπηρεσία χωρίς σύνδεση: νοητή σύνδεση χωρίς καθορισµένη διαδροµή (datagrams) Έλεγχος σφαλµάτων πλαισίων και ανάκτηση: παράδοση των πλαισίων στη σωστή σειρά, χωρίς απώλειες ή πολλαπλά αντίγραφα
∆ικτύου Αποµόνωση των παραπάνω στρωµάτων από την τεχνολογία του δικτύου: τρόπος µεταγωγής και µεταφοράς της πληροφορίας Έλεγχος ∆ροµολόγησης: εντοπισµός ενεργών υπολογιστών/δροµολογητών στο δίκτυο, προσδιορισµός των καλυτέρων δροµολογήσεων για µια σύνδεση, υποστήριξη multicast/broadcast µετάδοσης Έλεγχος συµφόρησης: λήψη µέτρων για αποφυγή και αντιµετώπιση συµφόρησης σε µεγάλη κίνηση, εντόπιση των συµφορηµένων σηµείων ενός δικτύου
Ζεύξης ∆εδοµένων
Πλαισίωση: καθορισµός της αρχής και του τέλους των πλαισίων Έλεγχος σφαλµάτων: ανίχνευση και αντιµετώπιση bit σφαλµάτων Έλεγχος ροής: προστασία από πληµµύρα δεδοµένων σε αργούς δέκτες µε την χρήση πακέτων επαλήθευσης (ACK).
Φυσικό Επίπεδο
Μηχανικό: φυσικές ιδιότητες της διεπαφής Ηλεκτρικό: αναπαράσταση των bits σε σχέση µε τα επίπεδα τάσης ρεύµατος) και το ρυθµό µετάδοσης δεδοµένων (bits) Λειτουργικό: λειτουργίες της φυσικής διεπαφής ανάµεσα σε ένα σύστηµα και στο µέσο µετάδοσης ∆ιαδικαστικό: (ακολουθία γεγονότων κατά τα οποία σειρές από bits ανταλλάσσονται µέσω ενός φυσικού µέσου)
Λύση: Χρησιµοποιούµε Ασύγχρονο Τρόπο Μεταφοράς (ΑΤΜ) όπου κελιά των 53 bytes στέλνονται από τον αποστολέα στον παραλήπτη µε τη βοήθεια νοητών κυκλωµάτων.
Παρατήρηση: Αυτό το µοντέλο δεν ταιριάζει µε την στρωµάτωση OSI. Το Β-ISDN χρειάζεται
ένα ξεχωριστό δίκτυο σηµατοδοσίας για την αποκατάσταση µιας σύνδεσης.