Aγαπητοί γονείς, Στο δημοτικό οι μαθητές διδάσκονται όλη τη γραμματική και το συντα- κτικό της νεοελληνικής γλώσσας, ενώ στο γυμνάσιο περιορίζεται η διδα- σκαλία τους. Για τον λόγο αυτό, πρέπει ο μαθητής από το δημοτικό ν’ απο- κτήσει σωστές βάσεις στη γραμματική και το συντακτικό, να εξασκηθεί στην ορθογραφία και να εμπλουτίσει το λεξιλόγιό του. Tο συγκεκριμένο βιβλίο έχει σκοπό να βοηθήσει τους μαθητές να κατα- νοήσουν πλήρως την ύλη της Γλώσσας της E΄ Tάξης ακολουθώντας μάθη- μα μάθημα το σχολικό βιβλίο. Kάθε μάθημα περιλαμβάνει: ✓ αναλυτική θεωρία της γραμματικής ή του συντακτικού του μαθήματος ✓ την ορθογραφία του μαθήματος ✓ το λεξιλόγιο του μαθήματος (συνώνυμα και αντίθετα των σημαντικό- τερων λέξεων του κειμένου) ✓ ασκήσεις διάφορων ειδών (π.χ. αντιστοίχιση, συμπλήρωση κενού, συμπλήρωση πίνακα, εύρεση Σωστού ή Λάθους κ.λπ.). Στο τέλος κάθε ενότητας υπάρχει το Mιλάμε και γράφουμε σωστά με πα- ραδείγματα που αφορούν λάθη που γίνονται συχνά στον γραπτό και στον προφορικό λόγο. Oι απαντήσεις όλων των ασκήσεων βρίσκονται στο τέλος του βιβλίου. Nίκη Σάκκου
27
Embed
Aγαπητοί γονείς, · 2017-07-31 · aγαπητοί γονείς, Στο δημοτικό οι μαθητές διδάσκονται όλη τη γραμματική και
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
Aγαπητοί γονείς,
Στο δημοτικό οι μαθητές διδάσκονται όλη τη γραμματική και το συντα-κτικό της νεοελληνικής γλώσσας, ενώ στο γυμνάσιο περιορίζεται η διδα-σκαλία τους. Για τον λόγο αυτό, πρέπει ο μαθητής από το δημοτικό ν’ απο-κτήσει σωστές βάσεις στη γραμματική και το συντακτικό, να εξασκηθείστην ορθογραφία και να εμπλουτίσει το λεξιλόγιό του.
Tο συγκεκριμένο βιβλίο έχει σκοπό να βοηθήσει τους μαθητές να κατα-νοήσουν πλήρως την ύλη της Γλώσσας της E΄ Tάξης ακολουθώντας μάθη-μα μάθημα το σχολικό βιβλίο.
Kάθε μάθημα περιλαμβάνει:✓ αναλυτική θεωρία της γραμματικής ή του συντακτικού του μαθήματος✓ την ορθογραφία του μαθήματος✓ το λεξιλόγιο του μαθήματος (συνώνυμα και αντίθετα των σημαντικό-
ñ Η λέξη που σχηματίζεται από τη συνένωση άλλων λέξεων λέγεται σύνθετη και ηδιαδικασία αυτή λέγεται σύνθεση. Οι λέξεις που ενώνονται για να σχηματίσουντη σύνθετη λέξη λέγονται συνθετικά.
π.χ. πόρτα + παράθυρο ➝ πορτοπαράθυρο
πρώτο δεύτερο σύνθετησυνθετικό συνθετικό λέξη
ñ Πολλές λέξεις ενώνονται μεταξύ τους με το φωνήεν ο (όμικρον), που λέγεταισυνδετικό φωνήεν.
3. Οι λέξεις που είναι σύνθετες με α΄ συνθετικό το τηλε- είτε έχουν την έννοιατης μεγάλης απόστασης είτε έχουν σχέση με την τηλεόραση (τηλε- + όρα-ση). Να σχηματίσεις σύνθετες λέξεις με α΄ συνθετικό το τηλε- και β΄ συνθε-τικό τις παρακάτω λέξεις.
α. γράφω ➝ ο ...................................
β. φωνή ➝ το ..................................
γ. σκοπώ ➝ το ..................................
δ. χειρίζομαι ➝ το ..................................
ε. αγγελία ➝ η ...................................
στ. παίζω ➝ το ..................................
ζ. θεατής ➝ ο ...................................
η. βόας ➝ ο ...................................
θ. παρουσιάζω ➝ ο ...................................
4. Να γράψεις τα συνθετικά των παρακάτω σύνθετων λέξεων.
1. Να συμπληρώσεις τις καταλήξεις των ρημάτων στις παρακάτω προτάσεις με εή αι.
α. Το χωριό μας βρέχετ..... από θάλασσα.
β. Δεν πρόκειτ..... να συμφωνήσετ..... ποτέ σε τίποτε.
γ. Μη γράψετ..... τη λέξη εάν δεν ξέρετ..... πώς γράφετ..... .
δ. Σταματήστ..... πια· δεν αντέχετ..... τόση φασαρία.
ε. Χρειάζετ..... να μάθετ..... κανόνες καλής συμπεριφοράς.
στ. Δεν μπορείτ..... να μας απαγορεύετ..... να μιλάμε.
ζ. Δε γίνετ..... να κάνετ..... πάντα αυτό που θέλετ..... και να γκρινιάζετ.....
όταν δεν τα καταφέρνετ..... .
η. Μη φωνάζετ..... γιατί οι γείτονες κοιμούντ..... .
20
Eνότητα 1
-τε ή -ται;
Δεν πρέπει να μπερδεύουμε τις καταλήξεις -τε και -ται.
Έχουν κατάληξη -τε και γράφονται με ε τα ρήματα που βρίσκονται στο β́ πρόσω-πο πληθυντικού αριθμού της ενεργητικής φωνής και έχουν υποκείμενο την προ-σωπική αντωνυμία εσείς, που είτε υπάρχει στην πρόταση είτε εννοείται.
π.χ. Εσείς είστε οι φίλοι του Δημοσθένη;Πού πάτε; (ενν. εσείς)
Έχουν κατάληξη -ται και γράφονται με αι τα ρήματα που βρίσκονται στο γ́ πρό-σωπο ενικού και πληθυντικού αριθμού της παθητικής φωνής και έχουν υποκείμε-νο την προσωπική αντωνυμία αυτός, -ή, -ό και αυτοί, -ές, -ά, που είτε υπάρχειστην πρόταση είτε εννοείται.
π.χ. Η Mάρω σκέφτεται να χωρίσει.
Κατάληξη -ται έχουν επίσης και τα απρόσωπα ρήματα (π.χ. λέγεται, φαίνεται, φη-μολογείται κ.ά.).
HH ÔÔÚÚııÔÔÁÁÚÚ··ÊÊ››·· ÙÙÔÔ˘̆ ÌÌ··ıı‹‹ÌÌ··ÙÙÔÔ˜̃
ÛÛÙÙËËÓÓ ÔÔÚÚııÔÔÁÁÚÚ··ÊÊ››··Γίνομαι άριστος
··ÈÈ
θ. Ακούγετ..... πως το χωράφι αυτό πουλιέτ..... .
ι. Τι πάθατ..... και τσακώνεστ..... σαν τον σκύλο με τη γάτα;
2. Να διαγράψεις στις παρακάτω προτάσεις το ρήμα με τη λανθασμένη ορθο-γραφία.
α. Η Αριάδνη δε σέβεται/σέβετε τη γνώμη των άλλων.
β. Τι κάνετε/κάνεται τόση ώρα και αργείται/αργείτε;
γ. Στην περιοχή μας απαγορεύετε/απαγορεύεται το κυνήγι, γι’ αυτό να προσέ-
χεται/προσέχετε.
δ. Φαίνετε/Φαίνεται ότι έχετε/έχεται μεγάλη διαφορά ηλικίας.
ε. Αυτό που ζητάτε/ζητάται δε γίνετε/γίνεται, γι’ αυτό μην επιμένετε/επιμένε-
ται.
στ. Ανεβείται/Ανεβείτε στο λεωφορείο που έρχετε/έρχεται.
ζ. Αντέχεται/Αντέχετε να ακούσεται/ακούσετε την αλήθεια;
η. Το φαγητό που φτιάξατε/φτιάξαται δεν τρώγετε/τρώγεται.
θ. Ο Νάσος δεν παραδέχετε/παραδέχεται ποτέ το λάθος του.
3. Να συμπληρώσεις τα κενά των παρακάτω προτάσεων επιλέγοντας τον κατάλ-ληλο τύπο από την παρένθεση.
α. Η Σεβαστή καθημερινά .......................... με το λεωφορείο.
(μετακινείτε – μετακινείται)
β. Μην .......................... σκουπίδια γιατί η θάλασσα .......................... .
(πετάτε – πετάται, ρυπαίνετε – ρυπαίνεται)
γ. Δεν .......................... το αυτοκίνητο που .......................... .
(πωλείτε – πωλείται, κοιτάζετε – κοιτάζεται)
δ. Ο χώρος .......................... από κλειστό κύκλωμα τηλεόρασης.
(παρακολουθείτε – παρακολουθείται)
ε. .......................... αν το διπλανό διαμέρισμα .......................... ;
(Ξέρετε – Ξέρεται, νοικιάζετε – νοικιάζεται)
στ. .......................... το παράθυρο γιατί η κυρία .......................... .
(Ανοίξτε – Ανοίξται, ζεσταίνετε – ζεσταίνεται)
21
H φίλη μας η θάλασσα
ÌÌÂÂÙÙ··ÎÎÈÈÓÓ››ÙÙ··ÈÈ
1. Να γράψεις για κάθε ουσιαστικό το συνώνυμό του απότο πλαίσιο.
α. καταστροφή – ................................
β. ακτή – ................................
γ. κηλίδα – ................................
δ. πλάτος – ................................
ε. αλιέας – ................................
στ. πλοίο – ................................
ζ. κατάργηση – ................................
η. φράγμα – ................................
θ. περιορισμός – ................................
2. Να γράψεις μέσα στα κουτάκια για τις συνώνυμες λέξεις και για τιςαντίθετες λέξεις.
α. μόλυνση – ρύπανση
β. κοντά – μακριά
AΣ
22
Eνότητα 1
Λέξεις Σημασία Συνώνυμα Aντίθετααυτός που προκαλεί φρικτός, αηδιαστικός, ελκυστικός,
αποκρουστικός συναισθήματα έντονης απαίσιος, σιχαμερός, συμπαθητικός,αποστροφής ή φρίκης σιχαμένος ωραίος
η μετάδοση μικροβίων ρύπανση, λέρωμα, απολύμανση,μόλυνση σε ζωντανό οργανισμό, βρόμισμα καθαρισμός,
η ρύπανση αποστείρωση
αυτός που ανήκει ή αναφέρεται διεθνής, οικουμενικός, εθνικός,παγκόσμιος σε όλο τον κόσμο, σε όλη την πανανθρώπινος τοπικός
4. Να αντιστοιχίσεις κάθε ρήμα με το συνώνυμό του.
προκαλώ ρίχνω
συνεχίζω βουλιάζω
ρυπαίνω εξακολουθώ
περιορίζω εμποδίζω
προστατεύω προξενώ
βυθίζω μολύνω
χύνω προαναγγέλλω
προειδοποιώ προφυλάσσω
23
H φίλη μας η θάλασσα
··ÏÏÈÈ¿¿ ‰ÈÏfi˜ÓfiÙÈÔ˜·ÏÈfi˜
ηÙÂÚÁ·Ṳ̂ÓÔ˜ÁÂÓÈÎfi˜ÎÏÂÈÛÙfi˜·fiÙÔÌÔ˜ÂfiÌÂÓÔ˜
ÌÈÎÚÔÛÎÔÈÎfi˜
....
....
....
....
....
....
....
....
1
2
3
4
5
6
7
8
α
η
β
γ
δ
ε
στ
ζ
1. Να συμπληρώσεις τα κενά του παρακάτω κειμένου βάζοντας τα ρήματα τωνπαρενθέσεων στο κατάλληλο πρόσωπο και στον χρόνο που ζητείται.
Το 2003 .......................... (σημειώνομαι, αόριστος) πυρκαγιές δασών
σε όλη την Ευρώπη, καθώς η ήπειρος .......................... (βιώνω, παρατα-
τικός) το θερμότερο καλοκαίρι στην ιστορία της. Γεγονότα όπως αυτά
.......................... (αποκαλύπτω, ενεστώτας) μια ανησυχητική πορεία. Κα-
θώς οι άνθρωποι .......................... (ρυπαίνω, ενεστώτας) την ατμόσφαι-
ρα, .......................... (εντείνομαι, παρακείμενος) το φαινόμενο του θερ-
μοκηπίου, με αποτέλεσμα την αύξηση της θερμοκρασίας. Μέχρι έναν
βαθμό οι θερμές συνθήκες .......................... (είμαι, ενεστώτας) επιθυ-
μητές, γιατί .......................... (διευκολύνω, ενεστώτας) την ανάπτυξη
των φυτών. Πολλοί επιστήμονες .......................... (διαπιστώνω, ενεστώ-
τας) ότι τον ερχόμενο αιώνα οι κλιματικές αλλαγές ..........................
24
Eνότητα 1
Oι χρόνοι των ρημάτων
Οι χρόνοι των ρημάτων, ανάλογα με τη χρονική βαθμίδα που δηλώνουν (παρελ-θόν, παρόν, μέλλον), χωρίζονται σε παρελθοντικούς, παροντικούς και μελ-λοντικούς.✓ Παρελθοντικοί χρόνοι είναι ο παρατατικός, ο αόριστος και ο υπερσυντέλι-
κος.
π.χ. έγραφα, έγραψα, είχα γράψει κ.ά.✓ Παροντικοί χρόνοι είναι ο ενεστώτας και ο παρακείμενος.
π.χ. γράφω, έχω γράψει κ.ά.✓ Μελλοντικοί χρόνοι είναι ο εξακολουθητικός μέλλοντας, ο συνοπτικός μέλ-
λοντας και ο συντελεσμένος μέλλοντας.
π.χ. θα γράφω, θα γράψω, θα έχω γράψει κ.ά.
HH ÁÁÚÚ··ÌÌÌÌ··ÙÙÈÈÎ΋‹ ÙÙÔÔ˘̆ ÌÌ··ıı‹‹ÌÌ··ÙÙÔÔ˜̃
ÛÛÙÙËË ÁÁÚÚ··ÌÌÌÌ··ÙÙÈÈÎ΋‹Γίνομαι άριστος
ÛÛËËÌÌÂÂÈÈÒÒııËËÎη·ÓÓ
(έχω, εξακολ. μέλλοντας) εκτεταμένες επιπτώσεις. Ορισμένες περιοχές
.......................... (γίνομαι, συνοπτικός μέλλοντας) θερμότερες και ξηρό-
τερες, οι πάγοι .......................... (αρχίζω, συνοπτικός μέλλοντας) να λιώ-
νουν κι έτσι οι θάλασσες .......................... (επεκτείνομαι, συνοπτικός
μέλλοντας). Οι αλλαγές αυτές .......................... (δυσκολεύω, συνοπτικός
μέλλοντας) πολύ τη ζωή των ανθρώπων.
2. Να υπογραμμίσεις τα ρήματα στις παρακάτω προτάσεις και να γράψεις μέ-σα στην παρένθεση σε ποιον χρόνο βρίσκονται.
α. Ο επισκέπτης χτυπούσε δυνατά την πόρτα. (........................)
β. Πού θα πάτε το Πάσχα; (........................)
γ. Οι Ιταλοί κήρυξαν τον πόλεμο στην Ελλάδα. (........................)
δ. Στο τέλος του έτους το έργο θα έχει ολοκληρωθεί. (........................)
ε. Ξέρετε αν έχει αφήσει κάποιο σημείωμα για μένα; (........................)
στ. Ο Στράτος είχε κλείσει τα παράθυρα του σπιτιού. (........................)
ζ. Aκόμη δε μου είπες τι γυρεύεις εδώ. (........................)
η. Θα σε περιμένω για μια ζωή! (........................)
1. Να γράψεις στον παρακάτω πίνακα όσες περισσότερες λέξεις μπορείς απότις οικογένειες των λέξεων που δίνονται.
26
Eνότητα 1
HH ÔÔÚÚııÔÔÁÁÚÚ··ÊÊ››·· ÙÙÔÔ˘̆ ÌÌ··ıı‹‹ÌÌ··ÙÙÔÔ˜̃
Oικογένεια λέξεων
Όλες οι λέξεις που προέρχονται από την ίδια λέξη και έχουν σχηματιστεί είτε μεπαραγωγή είτε με σύνθεση αποτελούν μια οικογένεια.Oι λέξεις που ανήκουν στην ίδια οικογένεια έχουν την ίδια ρίζα.