Page 1
Liposomal amphotericin B
109คมอการใชยาอยางสมเหตผลตามบญชยาหลกแหงชาต บญช จ(2)
AmphotericinBเปนยาปฏชวนะตานเชอราทผลตได
จากStreptomycesnodosusเปนยาซงมอาการไมพงประสงค
ทสำคญคอพษตอไตซงมความสมพนธกบขนาดยาทใช
การปรบขนาดยาเพมขนทำไดยากจงมการผลตยาในรปแบบ
ลพดซงมหลายรปแบบ(เชนliposomalamphotericinB
และamphotericinBlipidcomplexหรอamphotericin
Bsodiumcholesterylsulfate)ขนเพอลดผลขางเคยง
โดยเฉพาะอยางยงพษตอไตและปฏกรยาทเกดขนขณะใหยา
โดยฤทธตานเชอราไมดอยลงรปแบบยาทจดเปนยาในบญช
ยาหลกแหงชาตคอliposomalamphotericinBเรยกยอๆ
วาLAmB
AmphotericinBออกฤทธตานเชอราโดยจบกบสเตอรอล
ในเยอหมเซลล ซงยาสามารถจบไดทงสเตอรอลในเยอหม
เซลลของมนษยและเชอราแตจบกบเออโกสเตอรอลซงเปน
สเตอรอลในเยอหมเซลลเชอราไดดกวาคอเลสเตอรอลซง
เปนสเตอรอลในเยอหมเซลลมนษยจงทำใหนำamphotericin
Bมาใชทางคลนกไดการจบกบเยอหมเซลลสงผลใหเยอหม
เซลลเสยสภาพเปนเหตใหสญเสยโพแทสเซยมและสารตางๆ
ในเซลลอาการไมพงประสงคบางประการของamphotericin
Bเชนการสญเสยอเลกโทรไลตและพษตอไตอาจอธบายได
จากคณสมบตทางเภสชจลนศาสตรขางตนของยา
จากงานวจยทางคลนกเพอเปรยบเทยบพษของยาตอไต
โดยกำหนดใหพษตอไตหมายถงการเพมขนของครแอทนน
ในเลอด 1 เทาตวเทยบกบคากอนใหยา พบวา LAmB
เกดพษตอไตระหวางรอยละ0-19 เมอใชยาในขนาด1-5
มลลกรม/กโลกรม/วนและconventionalamphotericin
B(CAmB)เกดพษตอไตรอยละ12-64เมอใชยาในขนาด
0.6-1มลลกรม/กโลกรม/วน
แมวายาในรปแบบลพดมความเปนพษตำกวาconven-
tionalamphotericinBแตไมควรเลอกใชเปนลำดบแรก
โดยปราศจากเงอนไขสนบสนนเนองจากคาใชจายตอผปวย
หนงรายสงประมาณ5แสนถง1ลานบาทและมผปวย
บางรายเทานนทไมสามารถทนตอการใช conventional
amphotericinBไดนอกจากนสำหรบเชอราบางชนดอาจ
รกษาไดดวยยาตานเชอราอนทมความเปนพษตำมประสทธผล
การรกษาทดและมราคาถกกวาเชนfluconazole, itra-
conazole,voriconazole,และcaspofunginเปนตน
การใชยาตานเชอราในรปแบบลพด ใหเกดประโยชน
สงสดจำเปนตองใชโดยแพทยผเชยวชาญดานโรคตดเชอ
และใชใหถกตองตามหลกเกณฑและเงอนไขการสงใชยาอยาง
เครงครด
9 LiposomalAmphotericinB
ขอมลตอไปนเปนรายละเอยดทสอดคลองกบขอบงใช
ตามบญชยาหลกแหงชาตผใชยาควรศกษารายละเอยดท
เกยวของกบขอบงใชอนจากแหลงขอมลอนกอนใชยา
9.1 ขอบงใชตามบญชยาหลกแหงชาต
invasivefungalinfectionหมายถงโรคตดเชอราชนด
รนแรงทมการบกรกเขาสเนอเยอและอวยวะตางๆของรางกาย
เชนผวหนง ไซนส เพดานปาก ลกตา ปอด หวใจ และ
ระบบประสาทสวนกลางเปนโรคทตองรกษาตวในโรงพยาบาล
เปนเวลานานและมอตราตายสง(60-90%)สวนใหญมก
เกดกบผปวยทมความตานทานโรคตำและผปวยหนกขนวกฤต
เชอราทเปนสาเหตสำคญคอ Candida ซงเปนเชอราใน
กลมของyeastพบไดประมาณรอยละ70-90และAsper-
gillus ซงเปนเชอราในกลมของ mould พบไดประมาณ
รอยละ10-20
การรกษาโรคตดเชอราบกรกเชนinvasivecandidiasis
และaspergillosisมคาใชจายสงซงหากวนจฉยไดเรวและ
ใหการรกษาดวยยาตานเชอราทเหมาะสม จะชวยลดความ
พการและอตราการตายได ทวโลกพบวามการเพมขนของ
โรคนอยางรวดเรว
amphotericinB(ค)และvoriconazoleเปนยาหลก
สำหรบการรกษาinvasiveaspergillosisหากตอบสนอง
ไมดหรอผปวยทนตอยา amphotericin B ไมไดอาจใช
itraconazole(ง)หรอcaspofunginเปนยาทางเลอก
สำหรบinvasivecandidiasisใชamphotericinB
(ค)เปนยาหลกเชนเดยวกนอาจใชfluconazoleชนดฉด
(ค)เปนยาแทนเมอผปวยไมสามารถใชamphotericinB
ไดโดยมcaspofunginหรอvoriconazoleเปนทางเลอก
ถดไปหากเชอแคนดดาดอตอ fluconazole กรณทเชอดอ
ตอการรกษาดวยamphotericinBเดยวอาจเสรมการรกษา
ดวย flucytosine
9.1.1โรคinvasivefungalinfectionsในผปวยทไมสามารถทนตอยาconventionalamphotericinB
ขอบงใชตามบญชยาหลกแหงชาต <
Page 2
Thai National Formulary 2010 : Special Access Medicines of National List of Essential Medicines
Liposomal amphotericin B
110
Cryptococcosisเปนโรคทพบไดไมบอยแตเปนโรคตด
เชอราของเยอหมสมองทพบไดบอยทสด ทางเลอกแรกใน
การรกษาในชวงแรกใช amphotericin B (ค) รวมกบ
flucytosineนาน2สปดาหตามดวยfluconazole(ก)
ทางปากอก8สปดาหหรอจนกวาจะเพาะเชอไดผลลบ
AmphotericinBเปนยาหลกสำหรบการรกษาhisto-
plasmosisทรนแรงสำหรบโรคทมความรนแรงนอยลงใน
ผปวยทมภมตานทานโรคปกตอาจใช ketoconazole (ก)
หรอitraconazole
ผปวยทมภมตานทานโรคตำอาจตองไดรบยาเพอปองกน
การตดเชอราอยางตอเนองยาหลกทใชเปนยาในกลมazole
ชนดกนไดแกfluconazole(ก)ketoconazole(ก)และ
itraconazoleโดยfluconazoleเปนยาทดดซมไดดกวายาอน
และจดวามพษนอยกวา ketoconazole สำหรบการรกษา
ระยะยาว
การรกษาโรคตดเชอรารายแรงในเบองตนทยงไมทราบ
เชอสาเหต(empiricaltreatment)อาจใชamphotericin
B, caspofungin, voriconazole หรอ itraconazole
ในระยะหลงงานวจยสวนใหญใชamphotericinBสตรท
เปนลพดเปนหลกซงพบวาใหผลการรกษาไมแตกตางกนใน
แงของอตราตายและการลดลงของไขแตยาสตรทเปนลพด
ชวยลดการกำเรบของโรค(breakthroughfungalinfection)
ลดอาการขางเคยงขณะใหยาไดแกอาการไขอาการหนาวสน
(chill)อาการหนาวสะทาน(rigor)และลดอตราการเกดพษ
ตอไต
อยางไรกตามพษของ amphotericin B อาจลดลงได
โดยการใหยาในอตราทชาลง ใชเวลาใหยานานขน ซงการ
หยดยาเขาหลอดเลอดดำอยางตอเนองใน 24 ชวโมง
สามารถลดผลขางเคยงของยาไดและมแนวโนมทจะลดพษ
ตอไตไดมากกวาการใชยาหยดเขาหลอดเลอดดำใน 4-6
ชวโมง
9.2
LIPOSOMALAMPHOTERICINB จ(2)
Sterilepwdr •50mgราคาเฉลย8,000บาท
(ราคาเฉลยจดซอรวมของสำนกงานหลกประกนสขภาพ
แหงชาต7,895บาท)
เงอนไขตามบญชยาหลกแหงชาตดแนวทางกำกบการใชยา
ขอบงใช
•โรคinvasivefungalinfectionsในผปวยทไมสามารถทนตอยาconventionalamphotericinB
คำเตอนและขอควรระวง
ตบบกพรอง ยงไมมการศกษายานในผปวยโรคตบ ควรใช
ดวยความระมดระวงและตดตามการทำงานของตบระหวาง
การใหยา ไตเสอม โดยทวไปไมจำเปนตองปรบขนาดยาใน
ผปวยทมการทำงานของไตลดลงแตควรใชดวยความระมดระวง
โดยเฉพาะอยางยงเมอใชรวมกบยาทมพษตอไตโดยอาจเพม
ระยะหางระหวางยาแตละโดสการตงครรภ ใชเฉพาะเมอ
ประโยชนมมากกวาความเสยงจากการใชยา(USpregnancy
categoryB,ADECcategoryB3)หญงใหนมบตรยง
ไมทราบวายานขบออกทางนำนมหรอไมแตเปนไปไดทยา
อาจถกขบออกทางนำนมซงอาจเกดอาการไมพงประสงคท
รายแรงตอเดกได การพจารณาหยดใหนมบตรหรอหยดยา
ควรคำนงถงประโยชนทมารดาจะไดรบจากยาประกอบดวย
เดกไมมขอมลประสทธผลและความปลอดภยของการใชยา
นในเดกอายตำกวา 1 เดอน ผสงอาย ใชยาไดตามปกต
ไมมขอควรระวงเปนพเศษ อนตรกรยา หามใชรวมกบ
cidofovirหลกเลยงหรอระมดระวงการใชรวมกบยาในกลม
aminoglycoside และ ciclosporin เนองจากเสรมฤทธ
การเปนพษตอไต corticosteroid เนองจากเสรมฤทธ
การสญเสยโพแทสเซยมคำเตอนและขอควรระวงอนๆ ยาน
ทำใหเกดเลอดจางโพแทสเซยมตำในเลอดแมกนเซยมตำ
ในเลอด (ดผลขางเคยง)จงควรใชดวยความระมดระวงใน
ผปวยทมความผดปกตของระดบโพแทสเซยมและแมกนเซยม
ในเลอด•มรายงานการเกดแอนาฟแลกซสจากยานหากผปวยมอาการหายใจลำบากในขณะใหยาใหรบหยดยาทนท
และไมควรใชยานอก • มรายงานความเปนพษตอปอดในผปวยทไดรบยานรวมกบการใหเมดเลอดขาว
9.2เอกสารเฉพาะเรอง(monograph)
> เอกสารเฉพาะเรอง (monograph)
Page 3
Liposomal amphotericin B
111คมอการใชยาอยางสมเหตผลตามบญชยาหลกแหงชาต บญช จ(2)
เอกสารเฉพาะเรอง (monograph) <
ขอหามใช
ผทภมไวเกนตอยาหรอสวนประกอบในตำรบ liposomal
amphotericinB
ผลขางเคยง
รอยละของผลขางเคยงขนอยกบประชากรทศกษาและอาจ
เปลยนแปลงจากการใหpremedicationและโรคทผปวยเปน
อบตการณการลดลงของการทำงานของไตและปฏกรยาจาก
การใหยานตำกวาอตราการเกดผลขางเคยงจาก conventional
amphotericinB
ผลขางเคยงทพบบอย(>10%)
บวมนำทสวนปลายบวมนำหวใจเตนเรวความดนเลอดตำ
ความดนเลอดสงเจบหนาอกhypervolemia•หนาวสนนอนไมหลบปวดศรษะวตกกงวลปวดความคดสบสน•ผนคน•โพแทสเซยมตำในเลอด(31-51%)แมกนเซยมตำ
ในเลอด(15-50%)นำตาลสงในเลอดแคลเซยมตำในเลอด
โซเดยมตำในเลอด•คลนไสอาเจยนทองรวงปวดทองทองผกเบออาหาร•เลอดจาง(27-48%)ปฏกรยาจาก
การใหเลอด เมดเลอดขาวนอยเกน เกลดเลอดนอย • แอลคาไลนฟอสฟาเตสเพมขนบลรบนสงในเลอดเอแอลท
เพมขนเอเอสทเพมขนการทดสอบการทำหนาทของตบอนๆ
ทไมไดระบไวผดปกต•หลอดเลอดดำอกเสบ•กลามเนอออนแรงปวดหลง•พษตอไต(14-47%)ครแอทนนเพมขน
(18-40%) บยเอนเพมขน (7-21%) ปสสาวะมเลอด • หายใจลำบากปอดผดปกตไอเลอดกำเดาไหลนำในชองเยอ
หมปอด จมกอกเสบ • ปฏกรยาจากการใหยา (4-21%)
ภาวะพษทมสาเหตจากตดเชอตดเชอ
ผลขางเคยงทพบบอยปานกลาง(2-10%)
ภาวะหวใจเสยจงหวะหวใจหองบนเตนแผวระรวหวใจเตนชา
หวใจหยดหวใจโตหนาบวมหนาแดงความดนเลอดตำ
ขณะเปลยนทาโรคของลนหวใจความผดปกตของหลอดเลอด
หลอดเลอดขยาย•ภาวะกายใจไมสงบความคดผดปกต โคมา ซมเศรา ประสาทสมผสผดเพยน เวยนศรษะ
ประสาทหลอนรสกไมสบายอาการประสาทออนชกงวงซม
• ผมรวง รอยฟกชำ เนอเยออกเสบ ผวหนงแหง ผนmaculopapular rashจดเลอดออก เพอรพวราผวหนง
เปลยนส ผวหนงผดปกต แผลทผวหนง ลมพษ ตมพอง
(vesiculobullousrash)•ภาวะกรดเกนในกระแสเลอดสารนำโหลดเกน โซเดยมสงในเลอด คลอไรดสงในเลอด
โพแทสเซยมสงในเลอดแมกนเซยมสงในเลอดฟอสเฟตสง
ในเลอดฟอสเฟตตำในเลอดโปรตนตำในเลอดแลกเททดไฮ-
โดรจเนสเพมขน สารไนโตรเจนทไมใชโปรตนเพมขน •ทองโต อาหารไมยอย กลนลำบาก เรอ กลนอจจาระไมได
ทองอด เลอดออกในทางเดนอาหาร อาเจยนเปนเลอด
รดสดวงทวาร เลอดออกทเหงอกหรอชองปาก ลำไสอด
เยอเมอกอกเสบโรคของไสตรงปากอกเสบปากอกเสบเปน
แผลเปอยปากแหง•เลอดออกจากชองคลอด•ความผดปกตของการจบเปนลมของเลอด เลอดออก โพรทรอมบน
ลดลง•เซลลตบเสยหายตบโตโรคเสนเลอดดำตบอดตน• อกเสบ ณ ตำแหนงทฉดยา • ปวดขอ ปวดกระดกดสโทเนย ปวดกลามเนอ ปวดคอ ความรสกสมผสเพยน
หนาวสะทานสน•เยอตาอกเสบตาแหงเลอดออกในลกตา•การทำงานของไตผดปกตภาวะไตวายเฉยบพลนปสสาวะลำบากไตวายโรคไตทมสาเหตมาจากพษกลนปสสาวะไมได
•หอบหดปอดแฟบจมกแหงไอเปนเลอดhyperventila-tion)คอหอยอกเสบปอดอกเสบปอดบวมนำrespiratory
alkalosisภาวะการหายใจบกพรองภาวะการหายใจลมเหลว
ไซนสอกเสบภาวะเลอดขาดออกซเจน•ปฏกรยาภมแพกลมอาการคลายไขหวดใหญgraft-versus-hostdisease
เรมสะอกเหงอออกมาก
ผลขางเคยงทไดรบรายงานหลงยาออกสตลาด และ/หรอ
case report•ภาวะแกรนโลไซตนอยบวมนำกดไมบมหลอดลมหดเกรง เขยวคลำ/hypoventilation ลกษณะ
ผวหนงแดงกระเพาะปสสาวะอกเสบมเลอดออก
ขนาดยาและวธใหยา
Prescription note
ขนาดยาของ liposomal amphotericin B แตกตางจากขนาดยาของconventionalamphotericinB(ampho-tericin B deoxycholate) และ amphotericin B ในรปแบบลพดอนๆและยาแตละชนดไมสามารถใชแทนกนได
การใหทางหลอดเลอดดำดวยการปลอยใหยาไหลอยางตอเนอง
(intravenousinfusion)
ผใหญและเดกอาย 1เดอนขนไป3-5มลลกรม/กโลกรม
ใหยาวนละ1ครงโดยใหยาทางหลอดเลอดดำในเวลา2
ชวโมง(ลดลงเหลอ1ชวโมงไดหากผปวยทนยาไดด)
Page 4
Thai National Formulary 2010 : Special Access Medicines of National List of Essential Medicines
Liposomal amphotericin B
112
2. ควรหยดยาliposomalamphotericinBเมอ
2.1 สามารถใชยาตานเชอราชนดอนในการรกษาไดผล
ไมแตกตางกนหรอดกวาเชนดจากผลเพาะเชอ
2.2 ผปวยไมตอบสนองตอการรกษาภายใน7วนหลง
ใหยาซงหมายถงขอใดขอหนงดงตอไปน
•มการดำเนนโรคตอเนอง(persistent)เชนผลเพาะเชอในกระแสเลอดขนเชอตลอด
•อาการทางคลนกรนแรงมากขนหรอภาพรงสแสดงความผดปกตมากขนโดยไมสามารถอธบายไดดวยสาเหตอน
•ทราบวาเชอดอตอยาliposomalamphotericin
Bจากผลเพาะเชอ
วธกรองและเจอจาง
• คำนวณปรมาตรของสารแขวนตะกอน (4 มลลกรม/มลลลตร) ทจะนำมาเจอจาง และดดสารแขวนตะกอนใน ปรมาณดงกลาวดวยกระบอกฉดยาทปราศจากเชอ
• ใสตวกรองขนาด 5 ไมโครเมตรทใหมาเขากบปลายกระบอกฉดยาจากนนฉดสารแขวนตะกอนผานตวกรองเขาไปผสมกบ D5W ทเตรยมไวใชตวกรองเพยง 1 อนตอ 1ขวดยา
•สารแขวนตะกอนตองไดรบการเจอจางดวยD5Wเพอใหไดความเขมขนสดทาย1-2มลลกรม/มลลลตรกอนทจะนำไปปลอยใหยาไหลอยางตอเนองเขาสหลอดเลอดดำของผปวย
•สำหรบเดกทารกและเดกเลกการใหยาในความเขมขนทตำกวาขางตน(0.2-0.5มลลกรม/มลลลตร)อาจเหมาะสมกวา
เพราะจะทำใหไดปรมาตรของสารแขวนตะกอนทเพยงพอ
สำหรบการใหยา
•เมอเจอจางดวยD5Wแลวควรใหยานนภายใน6ชวโมง
ระยะเวลาในการรกษา
1. กรณผปวยทตอบสนองตอการรกษาโดยสมบรณ ระยะ
เวลาของการรกษามเกณฑดงน
1.1 กรณcandidemiaหรอกรณfungemiaใหไดนาน
ไมเกน 14 วนหลงผลเพาะเชอในเลอดเปนลบ (โดยทวไป
ผลเพาะเชอในเลอดมกเปนลบภายใน 7 วน หลงให
ยารกษา)
1.2 กรณdeeporganinfectionใหไดจนกวาอาการ
ทางคลนกหายไปและรอยโรคในภาพรงสหายไป หรอ
เหลอนอยทสดโดยทวไปประมาณ4-12สปดาห
Prescription note
Prescription note
Prescription note
หามผสมยากบสารละลายอนทไมใชsterilewaterหรอD5W(5%dextrosewater)เนองจากยามความไมเขากนกบ normal saline, half-strength normal salineและนำเกลอทกชนด
ในกรณทสามารถเปลยนเปนยาตานเชอราแบบกนไดจะตองเปลยนใหเรวทสด
ยาตองไดรบการทำใหเจอจาง และผานการกรองดวยตวกรองทใหมากบยากอนทจะนำไปปลอยใหยาไหลอยางตอเนองเขาสหลอดเลอดดำของผปวย
•เนองจากยาไมเขากบนำเกลอทกชนดจงควรฉดลางสายนำเกลอทใหยาดวยD5Wกอนใหยาหรอถาทำไมไดตองใหยาดวยสายอกเสนทแยกตางหาก
• ยงคงใชตวกรองทตดกบสายได หากรแผนกรองมขนาดตงแต1ไมโครเมตรขนไป
• ใหยาโดยใชเครองควบคมใหมระยะเวลาการไหลประมาณ120นาทอาจลดเวลาการใหยาเหลอ60นาทในผปวยททนตอยาไดถาเกดความไมสบายขนระหวางการใหยาอาจเพมระยะเวลาการใหยาใหนานขนวธผสมยา
•ละลายผงยาดวยsterilewaterสำหรบผสมยาฉด(ชนดทไมมสารยบยงเชอแบคทเรย)เทานนหามละลายผงยาดวยนำเกลอ หรอเตมนำเกลอลงไปในสารแขวนตะกอนทผสมแลวหรอผสมกบยาอนมฉะนนอาจทำใหยาตกตะกอนได
•ใชsterilewater12มลลลตรผสมกบยา1ขวด(มยา50มลลกรม/ขวด)เพอใหไดยาทมความเขมขน4มลลกรม/มลลลตร
•ในทนทหลงการเตมนำลงในขวดยาใหเขยาขวดยาอยางแรงเปนเวลา30วนาทเพอใหยากระจายตวอยางสมบรณสารแขวนตะกอนทไดควรเปนสเหลองและโปรงแสงหากยงมการจบตวอยใหเขยาตอไปจนกระทงยากระจายตวหมด
• สารแขวนตะกอนนสามารถเกบได 24 ชวโมง ภายใตอณหภม2-8องศาเซลเซยสหามแชแขง
> เอกสารเฉพาะเรอง (monograph)
Page 5
Liposomal amphotericin B
113คมอการใชยาอยางสมเหตผลตามบญชยาหลกแหงชาต บญช จ(2)
การใหยาเพอปองกนอาการจากปฏกรยาขณะใหยา
(Premedication)
• สำหรบผปวยทมอาการหนาวสน ไข ความดนเลอดตกหรอคลนไส หรออาการอนๆ ทเกยวของกบการใหยาทาง
หลอดเลอด(ซงไมใชปฏกรยาแอนาฟแลกซส)ใหปองกนได
โดยใหยาตอไปนนำ30-60นาทกอนบรหารยาliposomal
amphotericinB
ก.NSAID (เชน ibuprofen)+diphenhydramine
หรอ
ข.paracetamol+diphenhydramineหรอ
ค.hydrocortisone(50-100มลลกรม)
ง.ถาผปวยมอาการหนาวสะทาน(rigor)ระหวางใหยา
อาจใหpethidine
แนวทางกำกบการใชยาและแบบฟอรมกำกบการใชยา
9.3
แนวทางกำกบการใชยา
1.ระบบอนมตการใชยา
ขออนมตการใชยาliposomalamphotericinBจาก
หนวยงานสทธประโยชนหลงการรกษา (post-authorization)
หมายเหตการอนมตกอนการใชยาliposomalamphotericin
B(pre-authorization)ควรดำเนนการตอเมอมความพรอม
ในการอนมตภายใน24ชวโมงหรอมการมอบอำนาจจาก
ผอำนวยการสถานพยาบาลทำหนาทอนมตการใชยา
2.คณสมบตของสถานพยาบาล
เปนสถานพยาบาลระดบตตยภมขนไป
3.คณสมบตของแพทยผทำการรกษา
3.1เปนแพทยผเชยวชาญทไดรบหนงสออนมตหรอวฒบตร
จากแพทยสภาในอนสาขาอายรศาสตรโรคตดเชอหรออนสาขา
อายรศาสตรโรคระบบการหายใจและภาวะวกฤตโรคระบบ
การหายใจหรออนสาขากมารเวชศาสตรโรคตดเชอหรออนสาขา
กมารเวชศาสตรโรคระบบการหายใจซงปฏบตงานในสถาน
พยาบาลตามขอ2
3.2ในกรณสถานพยาบาลในขอ2ไมมแพทยตามขอ3.1
ใหผอำนวยการโรงพยาบาลแตงตงแพทยทมความรความชำนาญ
ในการใชยาดงกลาวไมเกน2คน
4.เกณฑอนมตการใชยา*
อนมตการใชยา liposomal amphotericinB ในโรค
invasivefungalinfectionsในผปวยทไมสามารถทนตอยา
conventionalamphotericinBไดโดยมเกณฑดงน
4.1ไดรบการวนจฉยแนนอน (definite) วาเปนโรค
invasivefungalinfectionsซงหมายถงขอใดขอหนงดงน
4.1.1ตรวจพบเชอรารปสาย (hyphae) หรอยสต
(yeast)และมการทำลายเนอเยอรวมดวยโดยการตรวจทาง
9.3.1 โรคinvasivefungalinfectionsในผปวยทไมสามารถทนตอยาconventionalamphotericinB
* กรณทแพทยผรกษาเหนวา ควรใชยาแตกตางจากเกณฑการใชยาท กำหนดใหขออนมตการใชยาตอคณะทำงานกำกบดแลการสงใชยาบญชจ(2)ทคณะอนกรรมการพฒนาบญชยาหลกแหงชาตแตงตงโดยนำเสนอหลกฐานทางการแพทยทสนบสนนวาการใชยานอกเหนอจากแนวทางทกำหนดไวจะเกดผลดกบผปวยและมความคมคา
แนวทางกำกบการใชยาและแบบฟอรมกำกบการใชยา <
Page 6
Thai National Formulary 2010 : Special Access Medicines of National List of Essential Medicines
Liposomal amphotericin B
114
กลองจลทรรศนหรอทางพยาธวทยาหรอทางเซลลวทยาของ
สงสงตรวจทไดจากการตดชนเนอหรอการเจาะดดจากตำแหนง
ทปราศจากเชอ(sterilesite)
4.1.2เพาะเชอขนราสาย(mold)หรอยสตจากสง
สงตรวจทไดจากการตดชนเนอหรอการเจาะดดจากตำแหนง
ทปราศจากเชอ(สำหรบราสายนนยกเวนทไดจากbroncho-
alveolarlavage(BAL)โพรงไซนสและปสสาวะ)และม
อาการทางคลนกหรอผลเอกซเรยทเขาไดกบการตดเชอ
4.1.3เพาะเชอจากเลอดขนราสายและมขอบงชวา
มกอโรคตดเชอจรงหรอเพาะเชอจากเลอดขนยสต
4.2ไดรบการวนจฉยทเปนไปได(probable)วาเปนโรค
invasive fungal infections ซงหมายถงการวนจฉยทไม
ใชแบบdefiniteและประกอบดวยองคประกอบตอไปนครบ
ทกขอ
4.2.1มปจจยเสยงดานผปวยอยางนอย1ขอไดแก
มneutrophil<500/mm3มากกวา10วนในชวงทเรมเกดโรค
จากเชอราหรอไดรบการปลกถายไขกระดกแบบallogeneic
หรอไดสเตยรอยดมากกวา0.3มลลกรมตอกโลกรมตอวน
ของprednisoloneตดตอกนมานานกวา3สปดาหหรอ
ไดยากดภมคมกนเชนciclosporin,specificmonoclonal
antibodyเชนalemtuzumabในชวง90วนทผานมาหรอ
มโรคภมคมกนบกพรองอยางรนแรงแตกำเนด
4.2.2 มอาการทางคลนกทเขาไดกบการตดเชอรา
ตวอยางเชน
กรณปอดอกเสบมความผดปกตในCTchest
อยางนอย1อยางคอdensewellcircumscribedlesion
หรอair-crescentsignหรอcavity
กรณหลอดลมอกเสบ ม ulcer, nodule,
pseudomembrane,escharหรอplaqueในtrachea
หรอbronchus
กรณการตดเชอในโพรงไซนสหรอจมก
มภาพรงสยนยนรวมกบอาการอยางนอย1อยางคอปวด
เฉพาะท แผลในจมกแบบescharหรออาการลกลามเขา
กระดกใกลเคยงรวมถงกระบอกตา
กรณโรคในสมองมอยางนอย1ใน2ขอ
คอมกอนในสมองหรอมenhancementของเยอหมสมอง
จากMRIหรอCT
4.2.3 มผลการตรวจทางหองปฏบตการทบงถงการตด
เชอราเชนพบเชอราสายในเสมหะBALbronchialbrush
หรอsinusaspirateจากการตรวจดวยกลองจลทรรศนหรอ
เพาะเชอขนหรอการตรวจgalactomannanใหผลบวก
สำหรบAspergillus หรอการตรวจbetaDglucanให
ผลบวกสำหรบinvasivefungalinfectionอนๆนอกเหนอ
จากCryptococcusและZygomycetes
4.3ไดรบการวนจฉยวาทไมสามารถทนตอยาconven-
tionalamphotericinBซงหมายถงขอใดขอหนงดงน
4.3.1ผไดรบconventionalamphotericinBแลว
serum creatinine สงขนมากกวากอนใหยาอยางนอย 2
เทาและมคา>3.0mg/dLทงนผปวยควรจะมคาserum
creatinineกอนและหลงใหยาหางกนอยางนอย3วนและ
มการเตรยมผปวยดวยการใหNSSกอนใหยาconventional
amphotericinBดวย
4.3.2ในกรณทมภาวะไตทำงานบกพรองอยเดม
(หมายถงผปวยทมคาserumcreatinine>2.0mg/dL
และไมไดทำchronicdialysisอย)ไดรบconventional
amphotericinBแลวserumcreatinineเพมขนจากเดม
>1.0mg/dL
4.3.3มผลขางเคยงจากการใหยา conventional
amphotericinBทไมสามารถควบคมดวยวธการอนๆได
อยางนอย3วนเชนมไขรวมกบอาการหนาวสนมากหรอม
refractoryhypokalemiaเปนตน
หมายเหตในกรณผปวยเดก(อาย<18ป)การพจารณาคา
serumcreatinineใหอยในดลยพนจของแพทย
4.4กรณทมภาวะไตทำงานบกพรองอยเดมโดยคาserum
creatinine>3.0mg/dLไมไดทำchronicdialysisอย
และไมไดเปนendstagerenaldiseaseใหพจารณาใช
liposomal amphotericin B ไดโดยไมจำเปนตองใช
conventionalamphotericinBมากอน
4.5อนมตการใชยาครงละไมเกน7วนโดยตองมการ
ประเมนผลการรกษาณวนท3และ5ของการใหยากอน
จะขออนมตใชยาครงถดไป
> แนวทางกำกบการใชยาและแบบฟอรมกำกบการใชยา
Page 7
Liposomal amphotericin B
115คมอการใชยาอยางสมเหตผลตามบญชยาหลกแหงชาต บญช จ(2)
แนวทางกำกบการใชยาและแบบฟอรมกำกบการใชยา <
** ผปวยระยะสดทาย(terminallyill)หมายถงผปวยโรคทางกายซงไมสามารถรกษาได (incurable) และไมสามารถชวยใหชวตยนยาวขน(irreversible)ซงในความเหนของแพทยผรกษาผปวยจะเสยชวตในระยะเวลาอนสน
หมายเหต ผปวยดงกลาวควรไดรบการรกษาแบบประคบประคอง (palliativecare)โดยมงหวงใหลดความเจบปวดและความทกขทรมานเปนสำคญ
*** โปรดเกบรกษาขอมลไวเพอใชเปนหลกฐานในการตรวจสอบการใชยาโดยหนวยงานการกำกบดแลการสงใชยาบญชจ(2)
4.6ไมเปนผปวยระยะสดทาย(terminallyill)**
4.7มการกรอกแบบฟอรมทคณะอนกรรมการพฒนาบญ
ชยาหลกแหงชาตกำหนดทกครงทใชยากบผปวย***
5.ขนาดยาทแนะนำ
3-5มลลกรมตอนำหนกตว1กโลกรมตอวนใหยาวนละ
1ครงดวยวธIVinfusionในเวลา2ชวโมง(ลดลงเหลอ
1ชวโมงไดหากผปวยทนยาไดด)
6.ระยะเวลาในการรกษา
6.1กรณผปวยทตอบสนองตอการรกษาโดยสมบรณระยะ
เวลาของการรกษามเกณฑดงน
6.1.1กรณcandidemiaหรอกรณfungemiaให
ไดนานไมเกน14วนหลงผลเพาะเชอในเลอดเปนลบ(โดย
ทวไปผลเพาะเชอในเลอดมกเปนลบภายใน7วนหลงให
ยารกษา)
6.1.2กรณdeeporganinfectionใหไดจนกวา
อาการทางคลนกหายไปและรอยโรคในภาพรงสหายไปหรอ
เหลอนอยทสดโดยทวไปประมาณ4-12สปดาห
หมายเหตในกรณทสามารถเปลยนเปนยาตานเชอราแบบกนได
จะตองเปลยนใหเรวทสด
6.2ควรหยดยาliposomalamphotericinBเมอ
6.2.1สามารถใชยาตานเชอราชนดอนในการรกษา
ไดผลไมแตกตางกนหรอดกวาเชนดจากผลเพาะเชอ
6.2.2ผปวยไมตอบสนองตอการรกษาภายใน7วน
หลงใหยาซงหมายถงขอใดขอหนงดงตอไปน
•มการดำเนนโรคตอเนอง(persistent)เชนผลเพาะเชอในกระแสเลอดขนเชอตลอด
•อาการทางคลนกรนแรงมากขนหรอภาพรงสแสดงความผดปกตมากขนโดยไมสามารถอธบายไดดวย
สาเหตอน
•ทราบวาเชอดอตอยาliposomalampho-
tericinBจากผลเพาะเชอ
Page 8
Thai National Formulary 2010 : Special Access Medicines of National List of Essential Medicines116
Page 9
117คมอการใชยาอยางสมเหตผลตามบญชยาหลกแหงชาต บญช จ(2)