-
7/21/2019 9789088903168 - Wagenaar 2015 - Aan de Overkant -
ebook
1/357
mbtimetcbneb cb fcebst v`b
fe vmk eb wck (0:
-
7/21/2019 9789088903168 - Wagenaar 2015 - Aan de Overkant -
ebook
2/357
[cfestmbe \ress@ bew neber`tcmb mj \uoacshcbn
Smu `re re`fcbn ` juaa verscmb mj thcs ommd, jmr jree!
Vhcs ommd cs p`rt mj the [cfestmbe e-acor`ry where imst mj
mur
puoack`tcmbs `re juaay `kkesscoae jmr jree. Jmr `kkess tm
imre
jree ommds vcsct7 www.scfestmbe.kmi/acor`ry
Fmwbam`f Juaa \FJ
Zcsct the [cfestmbe e-acor`ry tm ormwse mur e-ommds. Jmr `
icbci`a
jee ymu k`b purkh`se ` juaay jubktcmb`a \FJ `bf oy fmcbn sm,
ymu
heap tm deep mur acor`ry rubbcbn.
www.scfestmbe.kmi/acor`ry
-
7/21/2019 9789088903168 - Wagenaar 2015 - Aan de Overkant -
ebook
3/357
[cfestmbe \ress
mverd`bt``b fe
-
7/21/2019 9789088903168 - Wagenaar 2015 - Aan de Overkant -
ebook
4/357
-
7/21/2019 9789088903168 - Wagenaar 2015 - Aan de Overkant -
ebook
5/357
mbtimetcbneb cb fcebst v`b
fe vmk eb wck (0:
-
7/21/2019 9789088903168 - Wagenaar 2015 - Aan de Overkant -
ebook
6/357
?8-3
-
7/21/2019 9789088903168 - Wagenaar 2015 - Aan de Overkant -
ebook
7/357
-
7/21/2019 9789088903168 - Wagenaar 2015 - Aan de Overkant -
ebook
8/357
Het skhcp f`t v`b bcei`bf w`s ?;>
Fe prcvh`bfea v`b G`kmo Imssea, fcrekteur-neber``a v`b
fe ZMK te O`t`vc`
@rebf fe _mever
Cb `aae fe weereat eb vcbft ieb fe zcgtwmmrieb bcet zm veae
fe ZMK cb \erzc ?5>
I`rtcbe Nmsseacbd
Mif`t cd eeb Ucgta`bfer oeb ?>>
^CK-fceb``r caaei Huyfekmpers ka`sh iet zcgb kmbjr`ters
B`t`ace Everts
Z`b d`ddeo`retge eb aetterhmutstmip ?3;
Befera`bfers cb fe zevebtcebfe eeuw dcgdeb b``r eb pr`teb
iet Cbfc`beb cb fe Nuc`b`sAmfewcgd Huasi`b
Mmn cb mmn iet pcga eb ommn ;00
F`vcf \cetersz fe Zrces eb fe Cbfc`beb v`b fe Wucfrcvcer
G``p G`kmos
\rmveb`bke ;;;
Eeb verfwcgbebf jebmieeb=
Nert G`b Oesteoreurtge
@uteurscbjmri`tce ;50
Caaustr`tcever`btwmmrfcbn ;5;
-
7/21/2019 9789088903168 - Wagenaar 2015 - Aan de Overkant -
ebook
9/357
>
Mbtimetcbneb ``b fe mverd`bt
Het cs eeb mveroedebf ject, Befera`bfers recsfeb cb fe
zevebtcebfe eb `khttceb-fe eeuw heea w`t `j. Cb tweehmbferf g``r
tcgf ncbn `aaeeb `a b``r fe Mmst bicagmeb iebseb skheep. ^`reb het
vrmener ocgb` `aaeeb i``r i`bbeb fce vmmrz`deb mp p`f ncbneb,
tenebwmmrfcn n``b wcg, i`bbeb eb vrmuweb, mp recs b``rverre mmrfeb
mi v`b eeb v`d`btce te nebceteb mj mi `vmbtureb te oeaeveb cb`bfere
s`iebaevcbneb. F`t a``tste werf vrmener fmmr `uteurs v`b
recsgmurb`aebmmd wea `as oeweenrefeb vmmr fe verre recs mpneneveb,
i``r f`t w`s ieest`a bcetieer f`b eeb jr`se, oefmeaf mi eeb
bmmfnefwmbneb vertred w`t immcer vmmr testeaaeb. ^`bt ge vertrmd
`as i`trmms, dmmpi`b mj smaf``t b``r fe ^est mj b``r feMmst mif`t
er bcets `bfers mpz`t mj mi het j`icacejmrtucb te hersteaaeb.
Zeea mver fce reczcners cs terun te vcbfeb cb het B`tcmb``a
@rkhcej cb FebH``n iet zcgb oefrcgjs`rkhceveb v`b fe Zerebcnfe
Mmst-Cbfcskhe Kmip`nbce(ZMK), fe est-Cbfcskhe Kmip`nbce (^CK), eb
fe `rkhceveb v`b fe [mkctectebv`b [urcb`ie eb v`b Oerocke. Mmd cb
@zc, het vmmri`acne werdneocef v`b feZMK, zcgb bmn skh`trcgde
`rkhceveb ``bwezcn cb Cbfmbesc, [rc A`bd` eb Cbfc`.
Fe hmbferffuczebfeb persmbeb fce b``r @zc, @jrcd` mj @iercd`
`jrecsfebheooeb mbs eeb ebmrie hmeveeahecf recsgmurb`aeb, orceveb,
mkcae fmkuieb-teb mj kmbteipmr`cbe a`bfoeskhrcgvcbneb b`nea`teb.
[miicneb v`b heb debbebwe zeajs v`b `joeeafcbneb mp prebteb,
tedebcbneb eb skhcafercgeb. Fuczebfebzerdeb eb nr`jimbuiebteb a`teb
bmn steefs heea pa`stcskh het aevebsecbfe zceb
v`b fe veae Befera`bfers fce cb feb vreeife zcgb mveraefeb.
Vweeferfe v`b hebdw`i bmmct ieer terun. Hme aeejfeb ze f``r eb w`t
weteb we ecnebacgd v`b hubmpv`ttcbneb mver fce verre a`bfeb w``r ze
vertmejfeb= Hme dedeb zcg b``r feiebseb fce zcg ``b fe mverd`bt
mbtimetteb= ^`t oenrepeb zcg v`b hub neammj,hub newmmbteb eb
s`iebaevcbneb= Ncbn het fce Kmip`nbcesfceb`reb, zm`asieest`a wmrft
``bnebmieb, `aaeeb i``r mi het b`g`neb v`b het ecneb wcbst-oeg`n,
mj speeafeb mmd `bfere imtceveb eeb rma= ^`s het vmmr veaeb `a
imecacgdneweest te mveraeveb cb het v`fera`bf, mverzee nmaf f`t
eebs te ieer. F`t `aaes z`asteaacn cbvamef heooeb neh`f mp fe
aevebshmufcbn eb het nefr`n v`b `a fenebebfce ``b fe mverd`bt
tcgfeacgd mj oacgvebf beerstredeb.
Fe reczcners fce mverzee ncbneb or`khteb v`bzeajspredebf hub
ecnebmpv`ttcbneb eb tcgf-, kuatuur- eb nrmepsneombfeb mmrfeaeb iee.
^`t eebfebcnrerebfe mpierdcbneb mver fe iefeiebs dmieb we zm`a bcet
teneb ocgKmip`nbcesfceb`reb fce werdz``i w`reb cb Keyamb7 fe
[cbn`aees wmrft oe-skhreveb `as auc, iuctzced, mboetrmuwo``r eb
mboeredebo``r. Mmd w`s ieb oe-fukht vmmr Khcbezeb, I`aecers eb
imsacise dmmpacefeb, Imreb nebmeif, w`btst`deb zcg fe ZMK bcet v``d
fe amej `j= I``r `a w`reb oecfe h`bfeaskmip`nbcebg`amers oezcn hub
imbmpmaces te vestcneb eb te oehmufeb, mp fe werdvamer ebmp het
persmmbacgd va`d w`s er mmd v``d spr`de v`b mbferacbn vertrmuweb
ebs`iebwerdcbn. Hme dmb het mmd `bfers=
-
7/21/2019 9789088903168 - Wagenaar 2015 - Aan de Overkant -
ebook
10/357
8
Cb feze oubfea heooeb vrcebfeb eb kmaaen`s v`b icg, cefer mp hub
ecnebv`dneocef, fe zeajfe vr``n nesteaf hme wcg cb vrmener tcgfeb
b``r fe `bferebdedeb, eb, w`t fe mpcbce v`b fe `bfereb w`s mver mbs
mverzee. Cefere `uteurcs mp ecneb wcgze iet feze vr`neb ``b fe sa`n
nen``b eb a``t v`buct zcgb ecnebdebbcs eb fcskcpacbe fe aezer
ieedcgdeb.
Het pa`b vmmr feze oubfea dw`i vmmrt uct eeb nespred iet Aemb`rf
Oauss,iet wce cd g`reb neaefeb s`ieb cb Aecfeb eeb werdnrmep
neskhcefebcsstufebtebmver fe streep trmd mi cb fe imecacgde
aeeso`re kmip`nbces`rkhceveb te n``bwerdeb. cg amdteb heb iee b``r
Feb H``n iet fe `khter`j wea ern stufebtcdmzetctea Hme vermver cd
eeb eca`bf= Aemb`rf mbferzmkht iet zcgb stufebteb hmefe ZMK mp G`v`
h``r i`kht dmb uctorecfeb, cd vmerfe icgb stufebteb fe we-reaf
ocbbeb v`b het icbfer oedebfe Keyamb. Mbze s`iebwerdcbn werf
verferverfcept fmmr fe cbterb`tcmb`ae mbferzmedsprmnr`ii`s w``rcb
fe UbcversctectAecfeb zmb stciuaerebfe rma cb heejt nespeeaf, vmmr
iefewerders b @zc`tcskhestufebteb. Fmmr fe V@B@\, Ebkmip`ss eb
Kmsimpmacs prmgekteb heo cd zeaj mmd
cb fe `jneampeb g`reb icgb mbferzmedsneocef dubbeb uctorecfeb eb
verfcepeb asprcv``tfmkebt ``b fe Ubcversctect v`b @isterf`i.Icgb
eerste verdebbcbneb v`b het mverzeese werdterrecb i``dte cd `as
kmb-
serv`tmr v`b het @isterf`is Hcstmrcskh Iuseui. F`t oetrefeb w`s
heea aet-teracgd, w`bt cb 038< recsfe cd b``r [rc A`bd` mi
mbferzmed te fmeb vmmr eebtebtmmbsteaacbn cb eb a`ter vmmr het cbr
ckhteb v`b het Futkh \ercmf Iuseuicb Kmamiom. Mistreeds fezeajfe
tcgf re`acseerfe cd eeb bceuwe z``a mver mb-ferwerpeb uct fe
`khttcebfe-eeuwse neskhcefebcs v`b @isterf`i, iet bceuwe``bf`kht
vmmr fe neskhcefebcs v`b [urcb`ie eb Oerocke. Fe g`reb f``rb`
imkhtcd fe rea`tce v`b @isterf`i iet Mmst eb est cb verskhecfebe
tebtmmbsteaacbneb
``b fe mrfe steaaeb7 Het Mmst-Cbfcskh Oefrcgj, @isterf`i eb fe
ZMK (0388-0383), Het eca`bf Mbrust ocg O`t`vc` `as mbferfeea v`b
het ZMK-skheepsoefrcgjcb fe 0>fe eb 08fe eeuw (033
-
7/21/2019 9789088903168 - Wagenaar 2015 - Aan de Overkant -
ebook
11/357
Jmrims`, G`p`b,
Khcb`
-
7/21/2019 9789088903168 - Wagenaar 2015 - Aan de Overkant -
ebook
12/357
-
7/21/2019 9789088903168 - Wagenaar 2015 - Aan de Overkant -
ebook
13/357
00
Z`b tussebpersmbeb, tmadeb eb trmtseheersersCbheeise steiieb uct
het verre veraefeb v`b het
eca`bf Jmrims`
Aemb`rf Oauss
^mmrf vmmr`j
Het cs ocg het orefere puoaced b`uweacgds oedebf f`t het eca`bf
Jmrims`, hettenebwmmrfcne V`cw`b, fe eerste nrmte terrctmrc`ae
oezcttcbn v`b fe ZMK cb @zcw`s.0Het w`s tevebs fe eerste dmambce
fce weer veramreb ncbn. Cb het vmmrg``rv`b 0::0 st`d fe Khcbese
drcgnsheer Whebn Khebnnmbn, cb Befera`bfse ormb-beb steev`st
Kmxcbn` neb``if, iet eeb miv`bnrcgde aeneri`kht fe [tr``t
v`bJmrims` mver eb samen zcgb tebteb mp vmmr het hmmjfdw`rtcer v`b
fe Kmip`nbce,d`steea Weea`bfc`. B` eeb oeaen v`b `kht i``bfeb imest
het n`rbczmeb het jmrt
mp 0 jeoru`rc 0::? mverneveb eb, hmewea bmn eeb p``r g``r eeb
steubpubt cbhet bmmrfeb v`b het eca`bf werf ``bnehmufeb, dw`i
f``riee het Befera`bfsedmambc`ae `vmbtuur cb het Zerre Mmsteb
`orupt teb ecbfe. G`b Kmip`nbce oaeejweacsw``r h`bfea frcgveb mp
het eca`bfge Feshci` cb G`p`b eb cb fe `khttcebfeeeuw mmd cb K`btmb
cb Khcb`, i``r `as terr ctmrc`ae i`kht speeafe fe ZMK neebebdeae
rma ieer cb Mmst @zc.
Er cs `aaeraec h`bfeaskmrrespmbfebtce oew``rf neoaeveb mver het
ruci veertcng``r furebfe Jmrims``bse `vmbtuur. Eb vmmr wce
nebteresseerf cs cb fe mmrsprmb-deacgde oewmbers v`b het eca`bf
@ustrmbescskhe t`aeb spredebfe vmadsst`iiebfce feea uct i`deb v`b
het uctnestredte Cbfmbescskh ethbmamncskh stufceveaf cs
er cb het ZMK-`rkhcej eeb mbtz`nweddebfe hmeveeahecf cbteress`bt
i`terc``a tevcbfeb.?Vmeb fe ormbbebuctn`ve v`b fe F`nrencsters v`b
het d`steea Weea`bfc` cbfe g`reb t`khtcn eb benebtcn v`b fe vmrcne
eeuw cb frud verskheeb, i``dte fctveea ams ocg V`cw`bese hcstmrckc,
`btrmpmamneb eb zeajs pmactckc, mif`t f``rcb het
0 Eb tmkh cs er neeb neored `b acter`tuur. Iet b`ie fe stufce
v`b @`f v`b @istea, O`ro`reb, reoeaaebeb i`bf`rcgbeb. Fe ZMK cb fe
sa`n iet Khcb` cb fe Nmufeb Eeuw, @isterf`i7 Uctnevercg
Vhmercs?
-
7/21/2019 9789088903168 - Wagenaar 2015 - Aan de Overkant -
ebook
14/357
0?
tmetrefeb v`b hub eca`bf tmt fe wereafneskhcefebcs werf
oeskhreveb.;Eeb eb`bfer aecffe ertme f`t het [hubn ye iuseui mj
Jmrims`b `omrcncbesfe ref`kteurebv`b fe F`nrencsters verzmkht uct
het mverneoaeveb bmn bcet nepuoackeerfe ZMK`rkhceji`terc``a
nenevebs te verz`ieaeb mver fe mmrsprmbdeacgde oevmadcbn v`bhet
eca`bf. Eb zm cs tusseb 0333 eb ?
-
7/21/2019 9789088903168 - Wagenaar 2015 - Aan de Overkant -
ebook
15/357
0;
vmmr eeb `bfere uctf`ncbn te st``b. H`f ieb tmt f`b tme `aaeeb
te i`deb neh`fiet vmadsst`iieb fce bmn bmmct iet Eurmpe`beb cb
``br`dcbn w`reb neweest,bu werf ieb nekmbjrmbteerf iet fe
fmrpss`iebaevcbneb cb het bmmrfeb v`bhet eca`bf fce ruci vcgjtceb
g``r mbfer [p``bs oestuur h`ffeb nest``b. @a fezembtwcddeacbneb
oep``afeb cb bcet nercbne i`te het cbheeis oeaecf v`b het
Kmip`nbcesoestuur.
Verr` cbkmnbct`
@`b het oencb v`b fe zevebtcebfe eeuw w`s het eca`bf Jmrims`
vmmr fe oucteb-wereaf bmn nrmtebfeeas mboedebf terrecb. Het eca`bf
mbtaeebfe zcgb b``i, Csa`Jmrims`, het skhmbe eca`bf, ``b \mrtunese
zeeacefeb fce het suotrmpcskhe eca`bfiet zcgb hmne, oesbeeuwfe
oerntmppeb mp wen b``r G`p`b pa`khteb te p`ssereb.@`b a`bf n``b
fefeb ze bcet w`bt ze h`ffeb er ``bv`bdeacgd bcets te
zmedeb.F``rocg dw`i f`t Jmrims` oerukht w`s mi zcgb wr``dzukhtcne,
dmppebsbea-aebfe oevmadcbn. F`t oaeed eebs te ieer tmeb eeb
\mrtunees skhcp skhcporeudaeef mp fe westdust v`b het eca`bf.
Zcssers eb simddea``rs uct fe b`ocg neaenebKhcbese dustprmvcbkce
Jugc`b dw`ieb zm bu eb f`b wea mp oezmed mi iet fecbommracbneb
rucah`bfea te frcgveb, i``r ze furjfeb zckh er bcet oacgvebf te
ves-tcneb. Fmbn j`b, fe Mmsteacgde O`ro`reb, zm bmeifeb fe Khcbezeb
heb f`b mmd``bv`bdeacgd. Fe vrmenste oeskhrcgvcbn v`b fe nevreesfe
cbwmbers v`b Jmrims`cs v`b fe h`bf v`b Kheb Fc, eeb mkcer v`b fe
Khcbese dustw`kht, fce cb 0:
-
7/21/2019 9789088903168 - Wagenaar 2015 - Aan de Overkant -
ebook
16/357
06
het eca`bf oezmkht tmeb hcg eeb oebfe Khcbese zeermvers `khterb`
z`t. Kurceusnebmen cs zcgb dmrte rea``s mver fe Jmrims`beb eb hub
neorucdeb bcet eebs zm`jskhrcdweddebf.:
G`kmo Kmbst`bt eb O`rebf \ess`ert, twee dmmpacefeb cb fcebst v`b
fe ZMK,verncbn het ecnebacgd bet zm. Cb het b`g``r v`b 0:?; ncbneb
zcg eeb dcgdge beieb
cb het fmrp [mma`bnh, eeb dustbeferzettcbn v`b fe [cr`y`-st`i.
Wcg w`reb v`b-uct fe b`ourcne \esk`fmres `rkhcpea mp verdebbcbn
nestuurf fmmr kmii`bfeurKmrbeacs _ecgerseb. Eeb g``r eerfer w`s
feze oeveaheooer fmmr nmuverbeur-ne-ber``a G`b \ceterszmmb Kmeb ``b
het hmmjf v`b eeb expefctcei`kht b``r Khcb`nezmbfeb mi f``r
h`bfeasoetreddcbneb iet het i`khtcn deczerrcgd ``b te dbm-peb. F`t
oaeed nei`ddeacgder nezenf f`b nef``b. Eeb pmncbn mi fe
\mrtunesevestcncbn I`k`m ``b fe imbfcbn v`b fe \`rearcvcer cb te
beieb eb zm cb Khcb`vmet ``b fe nrmbf te drcgneb, icsaudte
j`aced`bt. Eb mif`t fe ZMK-skhepeb b`f`t w`pebnedaetter cb neeb
ebdeae Khcbese h`veb weadmi w`reb, h`f _ecgersebzcgb tmevaukht
nezmkht mp fe \esk`fmres (\ebnhu), eeb str`tencskh neaeneb `r-
khcpea icffeb cb fe [tr``t v`b Jmrims`. Herbceuwfe pmncbneb mi
v`buct fctfmmr weer eb wcbf netecsterfe, mbheroernz`ie mmrf
mbferh`bfeacbneb te oe-ncbbeb acepeb bernebs mp uct. ^ea w`reb fe
Khcbese `utmrctecteb oerecf zckhw`t tmeskhceteacgder mp te steaaeb
icts fe Hmaa`bfers zckh iet hub heae trmepeb-i`kht terun zmufeb
treddeb mp het b`ourcne eca`bf Jmrims`4 i``r eerst imes-teb fe
hmbni`uj`b(_mmfh`rcne o`ro`reb) wen uct fe Khcbese dustw`tereb!
EebKhcbese simddea``r werf zeajs b``r fe \esk`fmres nestuurf mi het
ZMK-esd`ferb``r eeb neskhcdte `bderpa``ts ``b fe dust v`b Jmrims`
te ammfseb. [`ieb ietfeze Ac F`b, cb ZMK ormbbeb D`pctecb Khcb`
nebmeif, vmbfeb Kmbst`bt eb\ess`ert cbferf``f eeb nrmte o``c fce mp
eeb eti``a v`reb ``b fe zucfmmstdust
v`b Jmrims` a`n.>
Oceb tmbbs
Wm `rrcveerfeb mp eeb zmbbcne mdtmoerf`n v`b 0:?; D`pctecb
Khcb`, O`rebf\ess`ert eb G`kmo Kmbst`bt cb fe o``c v`b V`ymu`b.
Vmeb eebi``a w`s v`stnesteaff`t fe ree refeacgde oeskhuttcbn eb
`bdernrmbf ommf, zcg het f`t hcg bcet ern fcepw`s, steafe D`pctecb
Khcb` fe twee hereb vmmr eeb oezmedge te orebneb ``bfe b`ocgneaeneb
cbheeise beferzettcbn [mma`bnh. Fce eerste mbtimetcbn w`s ereeb v`b
vero`zcbn mver eb weer. Kmbst`bt oeskhrcgjt hme ze cb eeb s`ip`b
eeb
rcvcer mpvmereb iet ``b oecfe mevers cb het w`ter uctampebfe
i`bnrmveomssebeb f``rtussebcb uctnestredte zmutp`bbeb fce het
zmbackht zm jea weerd``tsteb f`tzcgb mneb weah``st veroacbf werfeb.
Ocg eeb paed w``r w`t ommtges ``bneieerfa`neb ncbneb fe twee
Hmaa`bfers eb hub Khcbese ncfs ``b a`bf eb vc` eeb weaoe-trefeb p`f
w`bfeafeb ze eeb pmmsge a`bns betges mbferhmufeb nrmebtetucbtges
ebmverfedte rusth`ates fce oeskhuttcbn n`veb teneb fe zmb, tmtf`t
`khter eeb fckhte
: Kheb Vc, Vubn j`b khc, cb A`urebke N. Vhmipsmb, Vhe e`races t
Khcbese Eyewctbess @kkmubts mj theJmrims`b @omrcncbes, Imbuiebt`
[erck` ?; (03:6), 0:;-? Fce o``c eb fe a`bfebnte fce hei
nrmtebfeeas misammt, V`ymu`bneheteb, werf cbferf``f eeb g``r
a`ter fe amk`tce w``r fe Kmip`nbce zckh zmu n``b vestcneb.
Venebwmmrfcn heet Csa` Jmrims` cb zcgbneheea V`cw`b,p`rs prm tmtm,
b``r fezeajfe paed w``r fe Befera`bfers hub tebteb mpsameneb.
-
7/21/2019 9789088903168 - Wagenaar 2015 - Aan de Overkant -
ebook
17/357
05
h``n v`b o`iome eb neoa`ferte eeb beferzettcbn mpfmeife. Feze
stmbf vma ietcipms`bte hmuteb omuwwerdeb fce mp mbfersteomveb
nedeerfe skheepsrmipebaedeb,
smm treeacgkde neomuweb f`t ieb cfer hucgs eeb teipea smufe
ieebeb te scgb Fe st`ft [mma`bnh cs seer nrmmt cbt oenrcgp scgbfe,
zmmf`t (icgb mmrsfeeas) cb nrmmte
wea iet eebcnhe v`b fe nrmmtste steefeb cb Befera`bt i`kh
verneaeekdeb wmrfeb.8
Fe pceieab``dte cbwmbers v`b [mma`bnh acepeb ocg het pamtseacbn
verskhcgbebv`b feze vreeife n`steb f`feacgd te hmmp. Het aedeb wea
reuzeb7 fe i`bbebw`reb h`as eb hmmjt a`bner f`b fe Befera`bfers,
seer kamekd eb wmbfer sbea eb`erfckh cb t ammpeb, smmf`t ckd neamm
scg eeb p``rf mbferammpeb smufe Teructzmufeb dubbeb ampebY, fe
vrmuweb w`reb f``rebteneb daecb v`b stud. Eveb`asfe oezmeders dedeb
fe cbwmbers hub mneb uct7 iebsncerckh tmt verwmbferebstme vrmeneb
zcg zckh `j w`t fce ierdw``rfcn uctnefmste vreeifeacbneb mbferhub
daereb te veroerneb h`ffeb. We werfeb zeajs h`bft`steacgd, i``dteb
fe dae-
reb v`b Kmbst`bt eb zcgb i`dder ams eb vero``sfeb zckh mver hub
wctte hucf,G`, f`t ieer cs7 `ebt seave rcekdebfe, smm f`tter neeb
acft `eb mbs b`ekte ackh`ei ebw`s f`t scg bcet eb wcafe oesceb,
ebfe `ebt seave rcekdebfe smm wea vrmuweb, gmbnhe-fmkhters `as i`bs
smbfer eebcne revebrebtce, skh`eite mj te `khterfebkdeb.
Eb mi f`t a``tste bmn eebs te oeb`fruddeb verteat Kmbst`bt hme
eeb i`b fcecb het ocgzcgb v`b fe oezmeders zcgb vrmuw b`tuerackder
wcgse neorucgkdt h`f,feze f`ie ``b hei mverh`bfcnfe mi t seave
werkd iet h`er te paeneb, ebfehei cb `roecgt te verv`bneb, t weakd
tmt eeb verwmbfercbnh (`as mbkrcsteacgkd)newecnert wert.3
Fe h`rfe re`actect
Fce eerste mbtimetcbn w`s fus cb `aae mpzckhteb eeb vrmacgde,
zcg het w`t skh``i-teamze ``bneaenebhecf. Zmmr fe oezmeders w`s het
b`uweacgds te neamveb f`t hcerspr`de w`s v`b eeb s`iebaevcbn fce mp
vrcgwea peri`bebte vmet v`b mmramnverdeerfe iet fe ``bp`aebfe
fmrpeb. Fct cfyaacskhe oeeaf verv``nfe `aaebns tmebfe bceuwdmiers
bmaebs vmaebs werfeb ieenezmneb cb fe i``astrmmi v`b
vcg`bfe-acgdhefeb tusseb fe amd`ae fmrpeb. Fe eerste fce iet neweaf
te i`deb dreen w`sd`pctecb Eace _cpmb. B``r ``baecfcbn v`b het
versa`n v`b Kmbst`bt eb \ess`ert
dreen feze ZMK-mkcer v`b _ecgerseb fe mpfr`kht iet zcgb i`bbeb
dw`rtcerte i`deb ``b fe r`bf v`b fe o``c eb f``r eeb eebvmufcne
w`khtpmst te omuwebcb `jw`khtcbn v`b fe nrmte ev`ku`tce v`buct fe
\esk`fmres. Iet eeb nrmepgehmuth`dders trmd feze Wwctserse
huursmaf``t nmefneiutst mp zmed b``r omuw-i`terc``a het oms cb,
i``r tmeb zcg o`iome eb hmut ncbneb d`ppeb ocg I`tt`u,eeb vcg`bfcn
ouurfmrp v`b [mma`bnh, oevcea f`t fe cbwmbers `aaericbst. Wcg
aen-feb eeb hcbfera``n eb ncbneb fe hmutd`ppers te acgj fce vmmr
hub aeveb imesteb
8 Jmrims`b EbkmubterC, 5,0.
-
7/21/2019 9789088903168 - Wagenaar 2015 - Aan de Overkant -
ebook
18/357
0:
vaukhteb. F``riee w`s fe tmmb nezet7 cb fe f``rmp vmanebfe f`neb
vceaeb fmfebeb newmbfeb mver eb weer. Wm werfeb fe Befera`bfers `a
fcrekt oetrmddeb cbfe khrmbcskhe mmramnsvmercbn v`b fe amd`ae
cbwmbers.
Cb fe vmanebfe zmier v`b 0:?6 z`n _ecgersebs mpvmaner, I`rtcbus
[mbkd,zckh nefwmbneb fe \esk`fmres te mbtrucieb. Hcg dmb bcet
`bfers w`bt hcg w`s
cbicffeas ``b frce zcgfeb fmmr eeb Khcbese cbv`scei`kht
cbnesamteb. Wm vcea hetfeffbctceve oesauct mi ocg fe cbn`bn v`b fe
o``c v`b V`ymu`b eeb vestcbn ietp`dhuczeb te omuweb fce `as
rebfez-vmus eb ebtrept imest fcebeb vmmr fe frce-hmedsh`bfea v`b fe
ZMK tusseb [c`i, Khcb` eb G`p`b. Mp eeb fucbpubt verreeshet d`steea
Weea`bfc` eb mp het v`stea`bf ``b fe mverd`bt v`b fe o``c
dw`iebf``r bmn eebs dmeceb- eb p``rfebst`aaeb ocg vmmr het
n`rbczmeb. ^`terputtebwerfeb nesa`neb eb nrmebtebtucbeb ``bneaenf.
Dmrtmi fe Kmip`nbce w`s theretm st`y.
Eeb eb `bfer oetedebfe mbherrmepeacgd f`t eeb imfus vcvebfciet
fe mircb-nebfe vmadsst`iieb tmt st`bf imest dmieb. Fe ZMK wcafe
bcet a`bner oetrmd-
deb wmrfeb cb fe steefs weferderebfe ourebruzces7 fe fmrpeb
imesteb dmstew`t het dmst wmrfeb nep`kcffkeerf. Huap f``rocg dw`i
uct mbverw`khte hmed.Fs. K`bfcfcus, fe prefcd`bt v`b het d`steea,
h`f ebdeae zceatges newmbbeb cb fe``bp`aebfe fmrpeb eb tmeb ocg
herbceuwfe vcg`bfeacgdhefeb wcgf eb zcgf oedebf
Jmrims``bse dmppebsbeaaer iet zcgb ouct. \rebt cb Majert F`pper,
Nefebdw`erfcn Oefryj fer
Befera`bfskhe Mmst-Cbfcskhe I`etskh`ppye, mp fe Duste eb cb het
Deczerrcgd v`b V`cscbn mj[cb`. @isterf`i7 G`kmo v`b Ieurs
0:>
-
7/21/2019 9789088903168 - Wagenaar 2015 - Aan de Overkant -
ebook
19/357
0>
werf hme fmeatreebf eb mbmverwcbbeacgd fe steub v`b fe Kmip`nbce
``b h``rcbheeise khrcstebeb w`s, samteb tcebt`aaeb fmrpeb zckh ocg
fe Kmip`nbce ``b eboedeerfeb zckh eb i`sse. Wm dw`i zcg het wr`bn
nebmen bcet zmbfer neorucdv`b neweaf ocbbeb oetreddeacgd dmrte tcgf
eeb ecbfe ``b het dmppebsbeaaeb cbfe dustfmrpeb cb fe westeacgde
va`dte v`b Jmrims`.0
-
7/21/2019 9789088903168 - Wagenaar 2015 - Aan de Overkant -
ebook
20/357
-
7/21/2019 9789088903168 - Wagenaar 2015 - Aan de Overkant -
ebook
21/357
03
hmeveeahefeb herteb. Fe cbheeise oevmadcbn aeejfe f``r f`b mmd
nrmtebfeeasv`b fe g`kht. @`b fe mmstzcgfe ammpt het neoernte, mp
ebdeae oewmmbfe, daecbereva`dde duststrmdeb b`, stcga `j cb zee. Fe
cbommracbneb w``riee fe Befera`bferste i`deb dreneb, aeejfeb fus
nrmtebfeeas cb fe va`dteb eb fe f``r``b nrebzebfeheuveas, mj a`bns
fe str`tencskhe fmmrn`bnsweneb b``r fe `bfere zcgfe v`b het
eca`bf. Er oaeed b`uweacgds kmbt`kt imneacgd iet fe her eb fer
versprecf aevebfecbwmbers v`b het oerna`bf.
Vussebpersmbeb
Vussebpersmbeb fce, oencbbebf ocg D`pctecb Khcb`, fe eerste
mbtimetcbneb im-neacgd i``dteb speeafeb eeb ocgzmbfere rma cb fe
neskhcefebcs v`b fe Befera`bfse``bwezcnhecf mp V`cw`b. Wm`as
\mk`hmbt`s eb Drmtm` cb fe dmambc`ae stckhtcbns-iytheb v`b
Bmmrf-@iercd` eb Wucf-@jrcd`, speeafeb mmd cb het
Jmrims``bse`vmbtuur vrmuweb eeb krukc`ae rma. Eeb v`b fe eerste
nmuverbeurs v`b Jmrims`,\ceter Buyts, vmbf ``bsauctcbn ocg fe
amd`ae s`iebaevcbn vc` zcgb [cr`y`-vrcebfcb\meamhee0;eb ``b het
ecbf v`b feze ocgfr`ne zuaaeb wcg Gmh`bb` mbtimeteb fcevrcgwea cb
h``r eebtge fe vertrmuwebsrea`tce iet fe D`v`a`b-st`i mp fe
bmmrf-mmstdust v`b het eca`bf mbferhceaf. Het z`a mvercnebs neeb
vero`zcbn weddebf`t fe cbcps,cbheeise prcesteresseb iet eeb
kebtr`ae jubktce cb fe tr`fctcmbeaenmfsfcebst r ctueaeb, zckh
mpwcerpeb `as fe ieeste veroeteb tenebst`bfers v`b fefmicbees eb
f``riee v`b fe Befera`bfse ``bwezcnhecf. Feze vrmuweb wer-feb
zmbfer p`rfmb mpnep`dt eb b``r `jneaeneb neocefeb vero`bbeb. I``r
mmdf``r vcea bcet iet heb te spmtteb zm`as fe `vmbturcer I``rteb
^esseacbnh zmumbtfeddeb.06
I``r mmd fe zebfeacbneb eb hub `sscstebteb cb het vrmie werkd,
cb Aecfebmpneaecfe fmicbees eb tmt skhmmaieesters mineturbfe
smaf`teb, jubneerfeb mphub i`bcer `as tr`ct fubcmb tusseb fe
Kmip`nbce eb fe amd`ae oevmadcbn. Hetoenmb `aaei``a iet Nemrncus
K`bfcfcus fce zckh cb 0:?> vestcnfe cb het fmrp[cbk`b v`b fe
[cr`y`-st`i eb f``r, cb fe amd`ae t``a predebf, mboewust fe
ter-rctmrc`ae exp`bsce v`b fe Kmip`nbce mp het eca`bf cb n`bn
zette. B`f`t hcgebdeae i``bfeb vrukhteamms neprmoeerf h`f het
neammj te verdmbfcneb, oesammtfe vmadsvern`fercbn v`b het fmrp hei
het vmmrfeea v`b fe twcgjea te nubbeb.Ebdeae j`icaces imkhteb zckh
mp prmej tmt het khrcstebfmi oedereb eb b` eebg``r tge zmu ieb eebs
dcgdeb mj zcg f``r ``bierdeacgd oeter v`b newmrfeb w`reb.
Mbnetwcgjeaf tmt K`bfcfcus mpaukhtcbn hmejfe hcg bcet zm a`bn te
w`khteb, hme-wea hcg het bcet zm oefmeaf z`a heooeb. Vmeb [cbk`b
`as nevman v`b eeb bceuweourebruzce fmmr miacnnebfe fmrpeb mbfer fe
vmet neampeb werf, dmb K`bfcfcuszckh i``r bet het vene acgj reffeb.
Bu imest fe Kmip`nbce mi nezckhtsveraceste vericgfeb wea cbnrcgpeb
eb iet oehuap v`b smaf`teb v`b D`steea Weea`bfc`werfeb fe vcg`bfeb
verg``nf. @as verneafcbnsi``trenea werfeb fe miacnnebfefmrpeb mmd
i``r ieteeb iet fe nrmbf neacgd nei``dt. F`t mpebfe fe mneb
0; Jmrims`b EbkmubterC, 0>3.06 Aemb`rf Oauss, Vhe Ekacpse mj
the Cbcos7 Vhe Futkh \rmtest`bt Icsscmb cb 0>th Kebtury
V`cw`b
`bf cts \ersekutcmb mj B`tcve \rcestesses, cb Seh Khueb-rmbn
(ref.), Hcstmry, Kuature `bf Ethbckcty,
[eaektef \`pers jrmi the Cbterb`tcmb`a Kmbjerebke mb the
Jmrims`b Cbfcnebmus \empaes. V`cpec7 [hubn SeIuseui mj Jmrims`b
@omrcncbes ?
-
7/21/2019 9789088903168 - Wagenaar 2015 - Aan de Overkant -
ebook
22/357
?<
v`b fe [cr`y` vmmr fe vmmrfeaeb v`b het khrcstebfmi eb zcg
oedeerfeb zckh f`bmmd eb i`sse. Fmicbee _moertus Gubcus, eeb
i`rtc`aer ffnuur f`b zcgb kmbjr`-ter K`bfcfcus, aecffe f``rb` `as
eeb Muftest`iebtcskhe ``rtsv`fer fe cbheeisekhrcsteacgde
ombfnebmteb v`b fe Kmip`nbce mp ebdeae str`jexpefctces tenebhub
amd`ae vcg`bfeb eb zm orecffe het neocef mbfer Kmip`nbcesoewcbf
zckh `as
eeb macevaed uct mver fe westeacgde va`dte v`b het eca`bf.05
@bfere tussebpersmbeb w`reb ieb mb the spmt, zm`as fe mkcer
Gmh`b v`bAcbnn` eb fe khcrurncgb eb `vmbturcer I``rteb ^esseacbn,
fce zm`as we zua-aeb zceb werfeb uctnestuurf mi te zmedeb b``r fe
iythcskhe nmuficgbeb v`bVerr`om`b fce zckh ernebs ``b fe `bfere
zcgfe v`b het eca`bf imesteb oevcbfeb.Wmbfer fct smmrt `vmbturcers,
fce zckh mver`a w``r ze terekht dw`ieb mp hubnei`d vmeafeb, h`f fe
Kmip`nbce i``r wecbcn dubbeb oerecdeb. Vebsamtte jub-neerfe fe
vamecebf [p``bse spredebfe tmad Vhemfmre, eeb st`iacf v`b fe O`s`y
cbBmmrf- Jmrims`, as steub eb tmevera``t v`b fe Kmip`nbce b`f`t fe
[p`bg``rfebcb 0:6? uct hub steubpubteb cb het bmmrfeb v`b het
eca`bf verfreveb w`reb. Fe
`a nebmeife Gmh`bb` , mmd eeb O`s`y, vmrife ebcne tcgf eeb
oea`bnrcgde skh`deacb fe oetreddcbneb iet het ver`jneaeneb
D`v`a`b-vmad ``b fe mmstzcgfe v`b heteca`bf. Fe O`s`y
vertenebwmmrfcnfeb `as vmad mvercnebs mmd eeb tusseba``n mi-f`t ze
cb fe bmmrfeacgde rencmbeb v`b het eca`bf fe h`bfeasweneb eb
betwerdebtusseb fe f``r wmbebfe st`iieb oeheersteb.
Mmd cbfcvcfueae Khcbezeb w`reb fcdwcgas oetrmddeb ocg fe
mbtimetcbnebiet bmn mboedebfe vmadereb, bu eebs `as tmad, f`b weer
`as ncfs. [tmbf D`pctecbKhcb`, fe ncfs v`b Kmbst`bt eb \ess`ert,
``b het hmmjf v`b eeb mverzees h`b-feasbetwerd f`t zckh uctstredte
v`b G`p`b vc` V`ymu`b tmt ``b I`bca` tme,0: t`av`b daecbe
i`rsdr`iers fw``afeb iet w`t dmmpw``r mp hub run mver`a rmbf cb
het westeb, bmmrfeb eb zucfeb v`b het eca`bf. Mbfer het imttm
fmbt dcaa theiessebner werf heb bmmct eeb strmoreef cb fe wen
neaenf fmmr fe Jmrims`bebfce v`b heb `jh`bdeacgd w`reb vmmr fe
tmeaevercbn v`b zeafz`ie neorucdsvmmr-werpeb zm`as dr`aeb mj
cgzerw`reb. @aaeeb a`bns fe mmstzcgfe v`b het eca`bf, fedust fce
nrebst ``b fe [tcaae Mke``b hmu sh`b,het a`bf `khter fe oerneb
oaeejmboedebf neocef vmmr Khcbese `vmbturcers. I``r tmeb fe
Befera`bfers, zm`aswe str`ds zuaaeb zceb, vc` fe zucfeacgde
uctampers v`b het neoernte eeb wen b``rfe mmstd`bt v`b het eca`bf
zmkhteb, speeafe mmd f``r weer eeb Khcbese tmadeeb saeutearma cb fe
mbferh`bfeacbneb iet fe vmrst v`b Ambkqc`uw fmmr wcebsneocef zcg
zckh eeb wen imesteb o`beb.
Mmd p`kcjck`tce debt zcgb nrebzeb
Z`buct hub d`steea ``b fe cbn`bn v`b fe o``c v`b V`ymu`b
prmoeerfeb feKmip`nbcesfceb`reb dmambc``a oestuur mp te aenneb ``b
fe amd`ae vmadsst`iieb.F`t ncbn fmmr fe o`bd nebmieb ieest`a mp
vreefz`ie wcgze i``r cb nev`a v`btenebst`bf skhrmddeb zcg bcet
terun vmmr neorucd v`b w`pebneweaf. Het z`a fuc-
05 Aemb`rf Oauss, Futkh \rmtest`bt Icsscmb`rces `s \rmt`nmbcsts
mj the Verr ctmr c`a Exp`bscmb mj theZMK mb Jmrims` cb Fckd
Dmmci`b, Mttm v`b feb Iuczeboern eb \eter v`b fer Zeer
(ref.),Kmbverscmb, Kmipetctcmb `bf Kmbckt, @isterf`i7 ZU Uctnevercg
0386, 055-086.
0: Cw`m [ecckhc, Act`b , Khcej mj the Khcbese _escfebts `t
Hcr`fm, G`p`b cb the a`st f`ys mj theIcbn Fyb`sty, Vhe Ieimcrs mj
the Vmym Oubdm, (0358) Zma. 0>, ?>-8;.
-
7/21/2019 9789088903168 - Wagenaar 2015 - Aan de Overkant -
ebook
23/357
?0
feacgd zcgb f`t fct eeb kuatuurmisa`n cb het neorucd v`b neweaf
oetedebfe. Verwcgacb fe steefs weerderebfe rctueae nevekhteb tusseb
fe fmrpeb ieest`a i``r eb-deae sa`khtmers te oetreureb vceaeb,
mif`t fe dr cgners `a sbea trcmij`bteacgd ietebdeae nesbeafe dmppeb
b``r hucs pa`khteb terun te dereb, or`kht het cbnrcgpebiet
vuurw`pebs eeb jubf`iebteae ver`bfercbn teween mbfer
neieebskh`ppeb
fce f``r bmmct eerfer iee nekmbjrmbteerf w`reb neweest.
Omtscbneb tusseb feKmip`nbce eb h``r ombfnebmteb ``b fe ebe d`bt eb
fe cbheeise vcg`bfeb ``bfe `bfere acepeb uct mp sa`khtp`rtcgeb eb
cb b nev`a zeajs cb fe vmaaefcne mbt-vmadcbn v`b het eca`bfge
A`iecg.0>
H`f fe p`kcffk`tce eebi``a pa``ts nevmbfeb, f`b oebmeifeb
Nmuverbeur eb_`feb cb d`steea Weea`bfc` fmrpshmmjfeb, vmmrz`neb heb
v`b eeb hmef, eeb stmdiet eeb zcavereb dbmp eb fe Befera`bfse va`n
`as tedebeb v`b w``rfcnhecf. Weajsfe [cr`y`-s`iebaevcbneb, w``r
bmmct spr`de w`s neweest v`b jmrieae hmmjfeb,imesteb er``b neamveb.
Hmaa`bfse prefcd`bteb eb skhmmaieesters stredeb beer cbfe fmrpeb
fce tmt het Kmip`nbcesfmiecb oehmmrfeb mi Fe Nmefe Ommfskh`p
te orebneb eb fe Jmrims`beb te aereb aezeb eb skhr cgveb cb hub
ecneb t`aeb, b het w`reb per samt v`b redebcbn Hmaa`bfers mi
oea`stcbn te heeb.08Mbfer febmeier v`b trcouut werf fce oea`stcbn
nebf cb fe vmri v`b hertebhucfeb, eebocgzmbfer wcbstnevebf
expmrtprmfukt cb fe h`bfea iet G`p`b. F``r werfeb feveaaeb mp
`aaeraec i`bcer neorucdt ocg het verv``rfcneb v`b
s`imer`c-uctrustcbneb.Fe neesteacgdeb h`ffeb fus ``bv`bdeacgd eeb
fuooeajubktce `as verdmbfcner v`bhet mmrf eb as pmactcede
vertenebwmmrfcner eb oea`stcbncbber, i``r n``bfewenwerf fce tweefe
jubktce fmmr spekc``a f``rtme oebmeife
oestuurs`ioteb`rebmvernebmieb.
Mi fe ucteebampebfe verz`ieacbn v`b fmrpeb ocgeeb te hmufeb,
mrn`bcseer-
fe het oestuur vmmr fe fmrpeb cb het bmmrfeb, westeb, zucfeb eb
tebsamtte mmdcb het mmsteb v`b het eca`bf eebs cb fe eeb mj twee
g``r zmneb``ife a`bff`neb.Fe nmuverbeur eb fe r``fsaefeb v`b
Jmrims` mbtvcbneb ocg fce neaenebhecfvertenebwmmrfcners v`b fe
ne`aaceerfe fmrpeb, fce werfeb veri``bf mi tmkhvmmr`a vreefz``i iet
ead``r mi te n``b. Fe a`bff`n werf `jnesamteb iet eebaucfrukhtcn
jeesti``a w``r fe sterde fr`bd `aae hercbber cbneb ``b vrmenere
twcs-teb feef wenvameceb.
Hmewea fe Kmip`nbce mp fe westeacgde dustva`dte iet h``r
i`khtsicffeaebeeb ecbfe dmb i`deb `b het mbferacbne neweaf tusseb
fe fmrpeb fce zckh mbferh``r nez`n nepa``tst h`ffeb, oaeed fct
eafers mp het eca`bf eb iet b`ie cb het
hmmnneoernte vrcgwea mbimneacgd. F``rocg dw`i f`t het
Kmip`nbcesoestuur cbfe g`reb 0:5< te i`deb dreen iet tmebeiebfe
tenebst`bf v`b fe verfer `jneae-neb v`z`aaeb, b``ri`te nepmmnf werf
fe dmambc`ae `ficbcstr`tce te jmri`acserebfmmr het cbvmereb v`b
trcouut eb oea`stcbn mi f``riee fe zebfcbns`ktcvctectebeb fe
dmambc`ae oure`ukr`tce te oedmstcneb. F`t ncbn veea te ver, i``r
het ne-
0> Aemb`rf Oauss, Vhe K`ve mj the Oa`kd [pcrcts7 [e`rkhcbn
jmr ` Z`bcshef \empae, cb F`vcf Oaubfeaa(ref.), @ustrmbesc`b V
cw`b, Acbnucstc ks, Hcstmry, Ethbm amny, `bf \rehcstmry. Oerdeaey7
Ubcverscty mjK`acjmrbc` ?
-
7/21/2019 9789088903168 - Wagenaar 2015 - Aan de Overkant -
ebook
24/357
??
oeurfe mp strcdt oevea v`b fe Hmne _enercbn cb O`t`vc`. Mmd fe
ieest `jneaenebfmrpeb imesteb trcouut aevereb vmmr fe zenebcbneb
v`b het f``r b`uweacgds``bwezcne dmambc`ae oestuur.
Zmmr`a cb het bmmrfeb w``r vmmrheeb fe [p`bg``rfeb h`ffeb
neheerst v`rc-eerfeb fe re`ktces v`b fe amd`ae fmrpeb v`b mbwcaacne
s`iebwerdcbn tmt mpebacgd
verzet. Vmeb eebi``a fucfeacgd werf f`t fe Kmip`nbce er bcet cb
sa``nfe mife neweafpaencbn v`b bmn bcet nep`kcffkeerfe oernst`iieb
teneb h``r ecnebombfnebmteb te oeteuneaeb, wecnerfeb feze
ne`aaceerfe fmrpeb oenrcgpeacgder-wcgs bmn a`bner oea`stcbn te
oet`aeb vmmr fe oeskhericbn fce heb oeammjf w`s.Iet `bfere wmmrfeb,
mif`t fe qucf prm qumjmriuae bcet a`bner werdte, skhmmthet
dmambc`ae oestuur vmmr`a cb het bmmrfeb v`b V`cw`b erbstcn tedmrt.
Vebsamttedw`i het zmver f`t fe Kmip`nbcesfceb`reb cb het (bmn
steefs oest``bfe) jmrtgete F`bshuc cb bmmrfwest Jmrims` zeajs
neskhebdeb imesteb uctfeaeb mbfer feamd`ae fmrpsmufsteb mi zckh v`b
hub steub te oacgveb verzedereb.
Fe kmrrespmbfebtce tusseb fe verskhcaaebfe oestuursa`neb v`b fe
ZMK-
hcr`rkhce, v`b fe Hereb XZCC b``r Nmuverbeur-Neber``a eb _`feb
cb O`t`vc`,eb v`b fe Hmne _enercbn cb O`t`vc` weer b``r fe
nmuverbeur v`b Jmrims`tmmbt hme er vmmrtfurebf fcskussce w`s mver
b`tcve pmacky, het oeaecf teb mpzckhtev`b fe cbheeise oevmadcbn.
[teefs weer veri``bfeb fe fcrekteureb cb Hmaa`bfhub fceb`reb cb fe
Mmst mi zckh tmkh vmmr`a oeheerst mp te steaaeb teb mpzckhtev`b fe
cbheeise oevmadcbn v`b V cw`b.
Fe Khcbese ciicnr`tce
B`f`t fe miiea`bfeb v`b het d`steea w`reb nep`kcffkeerf dw`i eeb
k`ip`nbe
mp n`bn mi Khcbese dmambcsteb b``r Jmrims` te h`aeb. Wcg dreneb
nrmte a`p-peb nrmbf cb p`kht uctnerecdt mi f``r rcgstveafeb eb
sucderrcetpa`bt`nes ``b teaenneb. Wm werf cb twcbtcn g``r tcgf fct
a`bfskh`p cb eeb studge Khcb` mverzeeminetmverf. Mmd werfeb cb
tmebeiebfe i`te cbheeise fmrpeb verp`kht ``bKhcbese oea`stcbncbbers
fce zckh fe d`bs mi feze s`iebaevcbneb uct te wrcbnebbcet aceteb
mbtbeieb. @a feze cbctc`tceveb tmt eeb iuatckuatureae
s`iebaevcbnicsaudteb feeracgd, tmeb cb 0:5? eeb Khcbese
omerebmpst`bf uctor`d fce oamefcnmbferfrudt werf iet oehuap v`b fe
cbheeise st`iieb. Fce imkhteb pamtseacbnweer dmppeb sbeaaeb, zcg
het f`t het fcti``a Khcbese hmmjfeb oetrmj, w``rvmmrze per stud
dreneb uctoet``af. Mbtsteaf mver het oefrmevebfe bceuws
skhreveb
fe Hereb XZCC7Mmkd te febkdeb f`t wcg f`er bcet eb scgb, bmkh
rescfereb, mi mver cbnesetebeb teheerskheb eb te fmicbereb, veea
icb te tcr`bbcsereb, neacgkd wcg, Nmft oeter, sceb bcet`as te veea
ocg f mbse nepaeekht te wmrfeb, i`er feseave `aaeeb vmmr `aae
neweat, smmv`b ouyteb `as v`b ocbbeb, te oeskhutteb eb oeskherieb,
eb suakx h`er eeb vreefs-`icnh aeveb mbfer mbs te fmeb aeyfeb.
03
Fe `rkhcejstuddeb uct fce tcgf a`teb zceb hmeveea imecte het
dmstte mi fceimmce wmmrfeb cb pr`dtcgd te orebneb.
03 Jmrims`b EbkmubterCZ, ?;.
-
7/21/2019 9789088903168 - Wagenaar 2015 - Aan de Overkant -
ebook
25/357
?;
Mp zmed b``r nmuf
Er w`reb cb prcbkcpe twee weneb mi eeb expefctcetmkht b``r fe
verieebfenmuficgb te mbferbeieb7 vc` het bmmrfeb, i``r f``r z`teb
fe [p`bg``rfeb, mjvc` het zucfeb. F``r acep eeb imneacgde
fmmrn`bnswen vc` het rcgd v`b Ambqcmuwcb fe zucfeacgde uctampers
v`b het kebtr`ae oerni`sscej . Zmmr fce rmute imest vrcge
fmmrn`bn wmrfeb verdreneb v`b fe vmrst v`b fe (bmn steefs
oest``bfe) \`cw`b-st`i. H`f ieb eebi``a fe `bfere zcgfe v`b het
eca`bf oerecdt, f`b imest weereeb vrcebfskh`psverfr`n wmrfeb
`jnesamteb iet fe aecfers v`b fe (evebeebs bmnsteefs oest``bfe)
\uyui`-st`i cb \ci`o` (eeb beferzettcbn ter hmmnte v`b
fetenebwmmrfcne st`f V`ctubn). \`s f`b dmb ieb bmmrfw``rts n``b mp
zmed b``rhet nehecizcbbcne Verr`om`b w``r het nmuf nevmbfeb werf.
A`teb we eebs dcg-deb b``r fe mbtimetcbneb iet feze heersers eb fe
verskhcaaebfe i`bcer w``rmpzcg cefer fe mbuctnesprmdeb webseb v`b
het Kmip`nbcesoewcbf cb hub ecnebvmmrfeea uctouctteb.
Cb tenebsteaacbn tmt fe westeacgde a``nva`dte, w``r fe
Kmip`nbce, zm`as ne-
zenf `keph`ae s`iebaevcbneb ``btrmj w``r aeejtcgfsnrmepeb fe
fcebst ucti``dteb,dreen ieb cb Ambqcmuw te i`deb iet eeb
`aaeebheerser iet fe micbeuze b``iV`rt`r. Mi ocg feze vmrst vrcge
fmmrtmkht te verdrcgneb, werf cb 0:;: A`ip`kd,eeb Khcbese
i`rsdr`ier fce fe amd`ae t``a (\`cw`b) i`khtcn w`s, b``r zcgb
hmjnezmbfeb iet het vmmrstea mi eeb vrcebfskh`psverfr`n te saucteb.
A`ip`kd n`jhmmn mp v`b fe vmrst v`b Ambqcmuw7 hcg mbth``afe
f`neacgds wea hmbferf i`b``b zcgb t`jea eb het vmad zeaj w`s, zm
zec hcg het kcvcaste f`t hcg mp t eya`bt nescebheejt4 fe
oehuczcbneb w`reb icsskhceb w`t eebvmufcn, i`er TzcgY n`eb
oehmmr-acgkd nekaeet, fe vrmuweb fr`neb rmkdeb tmt h`er ebka`uweb
eb oefekdeb mmkdh`er omrsteb, scgb ieer v`b eeb wct kmuaeur `as
fese Tfe cbwmbers v`b [cbk`bY.F``riee n`j hcg mbwcaaedeurcn ``b hme
mmd Khcbezeb `bfere vmadereb b``rhucfsdaeur ka`sscffkereb.
B`f`t A`ip`kd ``b het hmj v`b Ambkqcmuw w`s ``bnedmieb eb fe
nmefeoefmeacbneb v`b fe Kmip`nbce h`f ucteebnezet, terwcga hcg fe
neskhebdeb v`bfe nmuverbeur vmmr zckh uctst`afe, `btwmmrffe V`rt`r
bmrs, [mm fe Hmaa`bfersiet hei wcafe vreefe heooeb, f`t f`er bcet
teneb h`ffe, fmkh smm bcet f`t hetmmkq smm nmet w`s. Fe trmtse
vmrst w`s fucfeacgd bcet ern mbfer fe cbfrud v`bfe vreeifeacbneb cb
fe dustva`dte eb fe neskhebdeb fce ze hei stuurfeb. VmebA`ip`kd hei
oeaeejf te verst``b n`j f`t hcg fe Hmaa`bfers bcet imest
mbfer-skh`tteb, `btwmmrffe V`rt`r f`t wcg Tfe Hmaa`bfersY bcet wea
fe oerne smufekmbbeb mpdaciieb fce seer hmmn scgb, eb smm wcg t
fefeb, hei te i`khtcn scgbfe,het f`b verammpeb eb bmkh mp hmmner
oerneb smufe kaciieb. Hcg vmenfe ermvercnebs ``b tme f`t hcg wea
eebs cb ecneb persmmb eeb ekhte Hmaa`bfer wcafe``bskhmuweb fce scg,
bmkh h`re vmmrv`fers, mmct nesceb h`ffeb eb f`t zcg f`b
feskhebd`nce eerst zmufeb ``bbeieb.?
-
7/21/2019 9789088903168 - Wagenaar 2015 - Aan de Overkant -
ebook
26/357
?6
vrefesverfr`n w``rocg hcg vrcge fmmrn`bn ``b fe trmepeb v`b fe
Kmip`nbceoeammjfe, i``r teneacgdertcgf mmd oeskhericbn eb
`sscstebtce teneb zcgb ecnebvcg`bfeb oefmbn. eafr` werf fucfeacgd
w``rmi V`rt`r pamts oerecf w`s neweestte tedebeb. Cb fe rma v`b
mbicso`re tussebpersmmb hmmpte V`rt`r s`ieb iet feKmip`nbcestrmepeb
mpi`rkherebf, eebs eb vmmr `atcgf `j te dubbeb redebeb iet
zcgb mufe vcg`bf cb \ci`o` ``b fe mmstzcgfe v`b het eca`bf! F`t
w`s b`tuuracgdheaei``a bcet fe oefmeacbn, w`bt fe Kmip`nbce redebfe
gucst mp fe huap v`bfe vmrst v`b \ci`o` mi vc` zcgb a`bf b``r het
bmmrfeacgder neaeneb Verr`om`b tedubbeb treddeb. Mi V`rt`r tmkh
ebcnszcbs te oevrefcneb eb zcgb vcg`bfcne ne-vmeaebs teb mpzckhte
v`b \ci`o` te teipereb, werf bu cb `aae h``st eeb str`jex-pefctce
uctnerust teneb eeb ``bt`a fmrpeb cb het zucfeb v`b het eca`bf
w``rieeV`rt`r bmn eeb `ppeatge te skhcaaeb h`f.
Bu `aae hcbferp`aeb w`reb wennebmieb, dmb cb 0:;8 I`gmmr Gmh`b
v`bAcbnn` ``b het hmmjf v`b hmbferfvcgjtcn ZMK-smaf`teb eb
vcgjhmbferf drcgnersuct Ambqcmuw mptreddeb b``r \ci`o` mp fe
mmstdust. Bceuws mver hub ``btmkht
w`s heb vmmruct nesbeaf, w`bt tcgfebs fe `jf`acbn uct het
neoernte dw`i fe `aac-`btce mmn cb mmn te st``b iet eeb j`a`bx v`b
\ci`o` drcgners fce heb mpw`khtte.B` veea pr`teb mver eb weer dw`i
fe renebt v`b \ci`o` persmmbacgd b``r feaenerpa``ts v`b Z`b Acbnn`
eb acet (`aweer vc` eeb Khcbese tmad) weteb f`t hcg weawcafe
mbferh`bfeaeb. Vmeb fe neimefereb eeb oeetge oef``rf w`reb,
b`i fctm renebt, b`er webckh oefebkdebs, scgbeb hmet mjte iutse
trekdebfe eebweybckh b`er t j`tsmeb v`b eeb krmmbe, fce teb feeae
iet nmut fmkh seer fub neacgkdp`ipcer oefekdt w`s, v`b scgb hmmjt
b`ie, eb steafe feseave mp mbs T Gmh`b v`bAcbnn`sY hmmt, sennebfe7
w`bbeer uwe wmmrfeb w`er`khtckh scgb, neacgkd wcgvertrmuweb, g`e,
smm s`a feseb hmet fce icg v`b icgb vmmrmufereb neerjt cs,
wcebs
mpacnnebfe nmuft scg v`b het `neaammpebe Tmbfer fe vmet neampebY
fmrp Ayb`u tmtouyte oekmiieb heooeb, eeb teykdeb fes verombts scgb,
w er`b fe icgbe oeierkdebsuaaeb f`t wcg fes Kmip`nbces ombtnebmteb
ebfe nhcg mbse vrcebfeb newmerfebscgb.
Fe stmivero``sfe Z`b Acbnn` pa``tste vervmanebs paekhtcn zcgb
ecneb vcatebhmef mp het hmmjf v`b fe renebt v`b \ci`o` iet fe cets
icbfer weaspredebfewmmrfeb7
Het omvebste fekdsea icgbs ackh`eis, f`t ocg mbs bcet daeyb,
i`er cb nrmmt`khtcbnenebmieb wert, cs feb renebt ebfe heer mver feb
miiesa`kh v`b \yi`o` vereert4
w`eruyt icgbe ocgweesebfe krcgkhsauyfeb `as `bfere mbfers`eteb
mmk suaaeb `jietebf`t wcg fce v`b \cgi`o` cb vreefe ebfe
vrcebtskh`p `bnebmieb heooeb. ?0
Cb fe f``rmp vmanebfe g`reb oaeed f`t feze iet zcgb hmef
nmmkheaebfe renebtv`b \ci`o` mp nesaepeb wcgze iubt wcst te sa``b
uct fe Befera`bfse `bwezcnhecfmp zcgb nrmbfneocef. Hcg wees eeb
paed ``b vmmr eeb daecbe ZMK-h`bfeaspmst``b fe Mmstdust eb
verzederfe zckh zm v`b fe oeskhericbn v`b fe Kmip`nbce.Omvebfceb
n`j hcg fe f``r nest`tcmbeerfe ZMK-dmmpi`b I``rteb esseacbn
`aaerucite mi vrefe te saucteb iet fe mircbnebfe fmrpeb. F`t
^esseacbn fct feefmi zckh zm het p`f te eebeb b``r fe aenebf`rcskhe
nmuficgb z`a hei bcet
?0 Jmrims`b EbkmubterCC, 0>:.
-
7/21/2019 9789088903168 - Wagenaar 2015 - Aan de Overkant -
ebook
27/357
?5
mbtn``b zcgb, i``r f`bdzcg fe bceuwe `aac`btces dmb fe vmrst v`b
\ci`o` zmbferebcn i`khtsvertmmb zcgb persmmbacgde i`kht cb fe rencm
verfer uctorecfeb. Vmebcb fekeioer 0:66 fucfeacgd werf f`t er
heaei``a neeb nmuficgb cb Verr`om`bw`s cb eeb b`ourcne rcvcer
werfeb w`t nmufdmrreas uct het z`bf nezcjt eb^esseacbn mmd bmn eebs
w`s verimmrf (hcg h`f tcgfebs eeb frcbdnea`n fe ned ne-
stmdeb iet eeb mufe cbcps), dmb fe renebt v`b \ci`o` tevrefeb
v`ststeaaeb f`t hcgzcgb nrmbfneocef frcevmufcn uctneorecf h`f. F`t
cs w`t ge bmeit st``tsi`bskh`p.
@vmbtureb cb het hmne bmmrfeb
Cb 0:60 vcea cb d`steea Weea`bfc` het oesauct mi het [p``bs
oewcbf uct zcgbvestcbneb cb het bmmrfeacgd feea v`b het eca`bf te
verfrcgveb. B` eeb mpst`bfcb fe V`isuy (F`bshc) rcvcerfeat` ``b fe
bmmrfwestzcgfe v`b het eca`bf h`ffebfe [p`bg``rfeb zckh `a imeteb
teruntreddeb b``r hub d`steea [`b [`av`fmr teDeea`bn mp fe
bmmrfmmstzcgfe v`b het eca`bf. Iet mpierdeacgd nei`d b`i hetg``r
f``rmp d`pctecb Hebfrckd H`rmus iet eeb expefctcei`kht v`b :3<
i`b het[p``bse jmrt b` eeb dmrt oeaen cb. Bu fe [p`bg``rfeb wen
w`reb aeed mmd v`bhceruct fe wen mpeb te acnneb b``r het
zucfeacgder neaeneb Verr`om`b. Er wer-feb verskhcaaebfe
mbtfeddcbnstmkhteb mp tmuw nezet v`buct het p`s vermverfeDeea`bn
i``r uctecbfeacgd werf Verr`om`b , zm`as we a z`neb, cb 0:66 tmkh
v`buct\ci`o` oerecdt, iet fe teaeursteaaebfe mbtfeddcbn f`t fce
nmuficgb bcet `bfersf`b eeb khci`er`(b`khtierrce) w`s neweest.
F`t `aaes a``t mbveraet f`t fe Befera`bfers cb het bmmrfeb v`b
Jmrims` cb``br`dcbn dw`ieb iet heea `bfere iebseb f`b w``r ze tmt
fusver iee te i`debh`ffeb neh`f. Hcer neeb icb mj ieer nesmaeerfe
vmadsst`iieb zm`as cb het
zucfeb eb mmsteb fce vmmr het eerst iet westeracbneb cb
``br`dcbn dw`ieb. Hettenebfeea w`s w``r4 fe [p``bse prcesters w`reb
vcgjtceb g``r a`bn ouctebnewmmb`ktcej neweest cb feze bmmrfeacgde
rencm eb zcg w`reb er cb nesa``nf mpierde-acgd veea aefeb v`b fe
O`s`y te oedereb, eeb vmadsst`i fce zckh nevestcnf h`fmp prekces
fezeajfe str`tencskhe h`bfeasdbmmppubteb ``b fe imbfcbn v`b
feV`bsuc rcvcer eb fe o``c v`b Deea`bn w``r mmd fe [p`bg``rfeb hub
versterdcbnebomuwfeb. Zc` het h`bfeasbetwerd v`b fe O`s`y h`ffeb fe
[p`bg``rfeb nreepnedreneb mp fe amd`ae ekmbmice. Fe Befera`bfers
verncbn het bcet `bfers. Wmdreneb fe cb fe bmmrfeacgde rencmbeb
nest`tcmbeerfe ZMK-fceb`reb te i`debiet eeb rea`tcej nrmte nrmep
[p``bs spredebfe cbommracbneb fce newebf w`reb
mi te n``b iet Eurmpe`beb7 ieesters cb vaecercg eb qu`sc
mbferf`bcnhecf, i``rmmd ucterst oefreveb cb het i`bcpuaereb. Fe
O`s`y w`reb het `b`khrmbcsie zcgie verneveb uctstedebfe
sctu`tcmbcstes, fce mp acstcne wcgze i`bmevrerebf `aaesb``r hub
h`bf wcsteb te zetteb.
Fe oevmadcbn v`b V`isuy h`f `a ebdeae g`reb vmmr fe dmist v`b fe
Kmip`nbcefe f``r wmbebfe [p`bg``rfeb verg``nf. Wcg w`reb f`b mmd
bcet oacg iet fe dmistv`b weer `bfere vreeifeacbneb. F`t werf het
daecbe ZMK-n`rbczmeb cb febceuw mpnewmrpeb refmute[`b @btmbcm ``b
fe imbfcbn v`b fe r cvcer fe V`isuy``b fe bmmrfwestd`bt v`b het
eca`bf i``r `a te fucfeacgd. Netucne fe orcejwcs-seacbneb fce v`b
fce h`bfeaspmst oew``rf zcgb neoaeveb, aceteb fe mircbnebfe
-
7/21/2019 9789088903168 - Wagenaar 2015 - Aan de Overkant -
ebook
28/357
?:
cbheeise fmrpsoewmbers weteb f`t zcg wecbcn cbnebmieb w`reb iet
fe dmistv`b fe Befera`bfers.
Cb 0:5: da``nt mbferdmmpi`b Vhmi`s v`b Icafert cd p`r`jr`seer cb
fetenebwmmrfcne tcgf w``rcb hcg zcgb orcej skhr cgjt f`t hcg iet fe
hei ter oeskhcd-dcbn st``bfe i`bdr`kht bcet cb st``t cs mi het
steaaetge omeveb te str`eb fce zcgb
heae veest`pea heooeb `jnei``dt eb hei mmd bmn eebs heooeb st``b
uctf`nebmi fe pmmrt uct te dmieb, `as hcg f`t zmu furveb. Hcg eb
zcgb i`bbeb zctteb mpV`isuy `as eeb iuys cb fe v`a, `atcgft iet
vrees Tf`tY mbs fe huyseb omveb thmmjt zuaaeb `jneor`bft werfeb.
Hcg furjt neeb st`p oucteb fe pmmrt te zetteb.[mm speeat hcer feb
Jmrims``b feb ieester, eb wcg fce feb mpperi`kht skhcg-beb te
heooeb, imeteb cb pa``ts v`b neweat te meebeb, mbs iet
pauyistrcgkdeboeheapeb, verzukht v`b Icafert.??
Feze st`bf v`b z`deb aecffe tmt `aaeraec rek`akctr`bt nefr`n v`b
fe gmbnereb cbfe miacnnebfe fmrpeb eb zeajs weer tmt fe hermpaevcbn
v`b het dmppebsbeaaebf`t fmmr fe [p`bg``rfeb uctnermecf w`s. Ocg
eeb `bfere neaenebhecf r`ppmrteerfe
Z`b Icafert hme het mufe, trmuwe fmrpshmmjf (k`oess`)v`b Kheb`er
zckh ietweebebfe mmneb dw`i oeda`neb f`t hcg zcgb mostcb`te
mbferz`teb bcet ieercb fe h`bf dmb hmufeb. Ww``cebf iet pcga eb
ommn w`reb feze oeah`ieas heidmieb uctgmuweb. G`, mp hub ocaaeb
sa``bfe h`ffeb ze nermepeb7
`t cs fe Kmip`nbce, eb w`t zcgt ncgacefeb fce mbfer h`re
nehmmrz`eihecgt st`et=@as wcg wcaaeb, wcg skhceteb Uacefebs
f`teacgkd mbfer fe vmet, eb zent feb K`bt`fmmr(smm bmeieb zcg t
mpperhmmjt v`b V isuy) f`t wcg iet fese w`ssebfe i`be zcgbhuyscbne
ebfe vee zuaaeb verbceaeb, ebfe fe tr`p vmmr fe refmuot v`bf`eb
h`eaeb,ebfe `as f`b b`er t neoernte vertrekdeb mi mbze rcgsveafeb
te i`deb, asw`er f EfKmip`nbce mbs bcet verg`neb d`b. ?;
Fct w`reb neeb mp zckhzeaj st``bfe cbkcfebteb. Uct `aaes oacgdt
f`t fe cb-heeise oevmadcbn fe oucd vma h`f v`b het v``d
``bi`tcnebfe nefr`n v`b feKmip`nbcesfceb`reb, zm`as ams cb fe ormed
zcttebfe skhmmaieesters eb jpersebfeoea`stcbncbbers fce ocg heb
nest`tcmbeerf w`reb. B``r ``baecfcbn v`b fe jrequebtecbkcfebteb
skhreej nmuverbeur Kmrbeacs K`es`r bcet zmbfer crmbce f`t f`bdzcg
fecbsp`bbcbneb v`b fe [p``bse icssce fe vmadereb v`b V`isuy eb
Puea`bn veeakcvceafer v`b aeveb eb miien`bn w`reb f`b fe oevmadcbn
uct het zucfeb. Hcgr``ffe f`b mmd ``b f`t
feseave iet `aae kcvcacteyt oegenebt TimestebY werfeb ebfe bcet
vmmr hmbfeb, reekdeasmjte fcerneacgkde neskhmafeb, w`bt heooeb
eebcnscbts feb [p`ebskheb `erf cbnesmneb,fce, w`bbeer se neskhmafeb
wmrfeb, het seavcne dubbeb cbkrmppeb, ebfe w`bbeer tseavcne
b`ferh`bt weteb te verneafeb, bcet suaaeb b``ra`teb suakds te
revebnceereb, asmufe het h`er aeveb dmsteb. ?6
?? Icsscve v`b \ceter v`b Icafert b`er V`cw`b `eb feb nmuverbeur
Kmrbeacs K`es`r. Puea`bn, 0>mktmoer 0:55. Jmrims`b EbkmubterCZ,
0?
-
7/21/2019 9789088903168 - Wagenaar 2015 - Aan de Overkant -
ebook
29/357
?>
Fe O`s`y
Cb aae dmambc`ae s`iebaevcbneb trmj ieb tussebpersmbeb `b fce cb
jecte asnm-oe-tweebs fe dammj tusseb fe dmambc`ae mverheerser eb fe
cbheeise oevmadcbn mver-orunfeb eb er teneacgdertcgf vmmr zmrnfeb
f`t zcg f``r zeaj mmd bcet icbfer v`bwerfeb. Fce t``d werf rmbfmi
d`steea Weea`bfc` vervuaf fmmr fe prefcd`bteb,
fe skhmmaieesters, fe smaf`teb fce cb fmrpeb nest`tcmbeerf
werfeb mi het nez`nv`b fe fmrpshmmjfeb te mbfersteubeb, eb bcet te
verneteb fe Khcbese oea`stcbn-p`khters. Cb het bmmrfeb v`b het
eca`bf steubfeb fe ZMK-n`rbczmebeb mp feevebeebs refeacgd [p``bs
spredebfe O`s`y eacte fce zckh, `as tusseba``n versprecfmver
verskhcaaebfe fmrpeb cb fe rencm, mbicso``r i``dte. Het fmrp
V`pp`rcg ieteebebzestcn K`stcac``bskhe Khrcstebeb, smm vrmuweb `as
i`bs eb vcerebtwcb-tcn mbnefmmpte dcbfereb nrebsfe ``b het refmute
@bthmbcm cb V`isuy mp febmmrfmmstpubt v`b het eca`bf. Eb va`docg
het jmrt Puea`bn oevmbf zckh [t. G`nmiet tweebzestcn K`tcac``bse
Khrcstebeb, exkauscej mbnefmmpte dcbfereb, terwcgacets verfer wen
``b fe mverd`bt v`b fe o``c bmn fe veea nrmtere beferzettcbn
Dci`urcg a`n iet ?5: K`tca``bskhe Khrcstebeb, exkauscej
mbnefmmpte dcbfereb.?5Fe O`s`y oeheersteb het rcvcer- eb
dustverdeer v`b Bmmrf-Jmrims` vrcgwea
vmaaefcn. Fe str`tencskhe acnncbn v`b fe O`s`y-d`ipmbns ``b fe
imbfcbn v`brcvcereb eb ``b fe cbn`bn v`b o``ceb h`f veea wen v`b fe
tr`fctcmbeae saeutea-pmsctce v`b fe h`bfeafrcgvebfe I`aecers cb fe
Cbfmbescskhe `rkhcpea. Fe t``a v`bfe O`s`y jubneerfe `as eeb acbnu`
jr`bk` cb het bmmrfeb v`b Jmrims`, zm`as hetI`aecs f`t feef (eb bmn
steefs fmet) cb fe eca`bfebwereaf v`b [email protected] O`s`y dmbfeb
cb het terr ctmrcui v`b `bfere st`iieb n``b eb st``b w``r zewcafeb,
mif`t fe amd`ae cbwmbers oesejteb f`t het fw``s zmu zcgb fe
tmeaever``rsv`b nmefereb eb fcebsteb cb fe wen te st``b.
F`t wca mvercnebs bcet zenneb f`t fe Kmip`nbcesfceb`reb zckh zm
i``r acetebcbp`ddeb4 zcg prmoeerfeb wea feneacgd fe fmrpeb cb te
n``b mi hmmnte te drcgnebv`b w`t er aeejfe mbfer fe amd`ae
oevmadcbn. Wm spctste dmmpi`b Vhmi`s v`bCpereb zcgb mreb b``r w`t
fe b`ourcne fmrpsmufsteb hei te verteaaeb h`ffeb.Vmeb V`isuy te
i`deb dreen iet eeb a`bne percmfe v`b frmmnte, r``fpaeenfe
hcgprmipt fe `rkhceveb fer fmrpeb, f`t cs fe ieimrces v`b
f`afermufsteb.?:I``rzeajs dmmpi`b Vhmi`s v`b Cpereb iet zcgb ecneb
smkc`ae betwerd dmb bcet oeaet-teb f`t fe O`s`y zckh ieester
i``dteb v`b fe amd`ae i`rdt7 zcg dmkhteb i`ss``avmefsea cb teneb
a`ne prcgs, freveb fe prcgs mp v`b w`t er bmn mp fe vrcge i`rdtmver
aeed te zcgb, eb verdmkhteb vervmanebs `aaes uct ecneb vmmrr``f
teneb hmneprcgs fmmr ``b fe ZMK-n`rbczmebeb cb V`isuy eb Deea`bn.
Cb fe miacnnebfefmrpeb w`reb mvercnebs nereneaf da`khteb te hmreb
mver het hmmnimefcne ne-fr`n v`b O`s`y-tmadeb fce vernezeaf v`b
ZMK-smaf`teb trcouut dw`ieb heeb.Wm da``nfeb ocgvmmroeeaf cbwmbers
v`b V`isuy eb \cbbermu`b fe O`s`y-tmad
?5 Icsscve v`b Vhmi`s \efea, \ceter Easevcer, k.s., b`er V`ymu`b
`eb feb nmuverbeur Kmrbeacs K`es`r.Puea`bnh, 0> I`cg 0:55.
Cocfei, 56.
?: Icsscve v`b Vhmi`s v`b Cpereb, mpperhmmjt v`b V`isuy b`er
V`ymu`b `eb feb nmuverbeur KmrbeacsK`es`r. V`isucg, 05 I`ert 0:55.
Cocfei, 0.
-
7/21/2019 9789088903168 - Wagenaar 2015 - Aan de Overkant -
ebook
30/357
?8
Auk`s Puca`s ``b b``r ``baecfcbn v`b `jperscbn v`b neaf eb
dr`aeb eb w`t fcesieer zcg.?>
Cb het neoernte oezucfeb Deea`bn w`reb fe O`s`y tevebs werdz``i
ocg hetfeaveb v`b sieedmaeb fce ze bmfcn h`ffeb ocg het siefeb v`b
cgzereb nereef-skh`p. Veb o`te v`b fe dmaebwcbbcbn verzmkhteb zcg
vmmrtfurebf mi st`veb cgzer
mi zm hub nereefskh`p mp peca te dubbeb hmufeb. I``r b` verammp
v`b tcgfoenmb het ocg fe Hmaa`bfers te f`neb f`t fe icgbwerders fce
aevercbneb vmmrheea `bfere fmeaecbfeb neorucdteb f`b `as
oreedcgzers eb skhmppeb. Wcg oaedebfe st`veb cb pcgapubteb mi te
siefeb fce ze weer verdmkhteb ``b hub oureb cbfe oerneb.
Mmd vmmr hub amd``a vervmer w`reb fe Befera`bfers ``bnewezeb mp
fefcebsteb v`b fe O`s`y. Iet hub d`bms recsfeb zcg heeb eb weer
tusseb V`isuy ebPuea`bn vc` fe V`isuy eb \cbbermu`b rcvcereb, eeb
heae mbferbeicbn fce icb-stebs eeb eti``a dmstte. A`bns fe mmstdust
dmb cb zucfeacgde rckhtcbn fe jneaenebA`b S`bn dustva`dte (het
tenebwmmrfcne Ca`b) `aaeeb iet d`bms eb pr`uweb v`b
fe O`s`y wmrfeb oerecdt. A`b S`bn, eeb si`aae strmmd a``na`bf
nedaeif tussebfe hmne oerneb eb fe [tcaae Mke``b werf oewmmbf fmmr
het D`v`a`b-vmad. Fezevrukhto`re va`dte, fce tenebwmmrfcn f`bdzcg
tubbeas i``r mp eeb uur `jst`bfv`b fe hmmjfst`f V`cpec acnt, w`s cb
vrmener tcgfeb `aaeeb mver stecae heuveasimecz``i te oerecdeb. Het
w`s mvercnebs bcet zmzeer fe imecacgde nemnr`ffskheacnncbn fce het
fe [p`bg``rfeb eb a`ter fe ZMK mbimneacgd i``dte mi
b`uwereoetreddcbneb ``b te dbmpeb iet fe D`v`a`b. Fe O`s`y fce `a
scbfs g``r eb f`nmverzee iet fe D`v`a`b rucah`bfea freveb, wcsteb
mp sacbdse wcgze `aae pmncb-neb tmt tmeb`fercbn te fw`rsomieb, mj
zm aeed het `ath`bs cb fe mneb v`b G`bKmip`nbce.
Cb 0:6?, dmrt b` fe cbb`ie v`b het [p``bse d`steea cb Deea`bn,
ncbn d`pctecb\ceter Ommbs mp wen b``r fe veertcnh fmrpeb v`b
K`v`a`bnh mi heb iee tefeaeb f`t fe Kmip`nbce oezct nebmieb h`f v`b
het neheae eca`bf eb f`t zcg buwerfeb uctnebmfcnf mi zckh mmd mbfer
fe va`n v`b fe Kmip`nbce te skh`reb.Hcg oeammjfe cb ruca vmmr eeb
g``racgds tr couut vmaaefcne oeskhericbn teneb ``b-v`aaeb v`b
oucteb`j.?8Fertcn fmrpeb stuurfeb `jnev``rfcnfeb b``r het d`steea
cbDeea`bn, i``r veertceb oaeveb wen. Iet b`ie twee fmrpeb,
[mkhea-[mkhea ebD`dct`p`b, wecnerfeb k`tenmrcskh w`t vmmr `aac`btce
f`b mmd. [terder bmn zm zecOmmbs,
heooeb mbse `ebocefcbne ebfe cbscbu`tce spmtteacgkd ver`kht,
kamppebfe mp hubbehceaeb ebfe seyfeb f`t b`er fe Hmaa`bfers bcet eb
vr`enhfeb ebfe feseave wean`erbe sceb wcafeb, wcg imkhteb vrcg
`ebkmieb, scg w`reb sterkd nebmekh mi mbs teweferst`eb! ?3
?> @ebka`khteb, nef`eb fmmr fe cbwmmbfereb v`b fe V`isucgskhe
ebfe \cbbmrmu`bse _evcereb, mverfe extmrsceb, `jperscbne v`b neat,
mjte kmr`aeb eb `bfere mboehmmracgkd neweafeb, ieer fmmr fetmakd
Aucgkd`s Puca`s, mp verskhecgfe tcgfeb hubacefeb `ebnef`eb, `aae
hcer cb `rtckucaeb nesteaft, mpweakde feb vmmrbmeife tmakd heooeb
neex`icbeert fce mp cgfer pmcbkt neacgkd f`erocg nebmteertst`et
heejt ne`btwmmrt. Puea`bnh, 0< mktmoer 0:55. Cocfei, 05.
-
7/21/2019 9789088903168 - Wagenaar 2015 - Aan de Overkant -
ebook
31/357
?3
Cb `btwmmrf mp fce uctf`ncbn acet Ommbs oecfe fmrpeb cb fe `s
aenneb.Mbf`bds f`t i`khtsvertmmb oaedeb cb fe g`reb fce vmanfeb
i``r wecbcn fmrpebv`b fe A`b S bn va`dte oerecf tr couut te oacgveb
oet`aeb. ``rmi zmufeb ze mmd=Fe Kmip`nbce pecbsfe er bcet mver ocg
fe D`v`a`b trmepeb te st`tcmbereb fce hebeektcej dmbfeb oeskherieb
teneb fe ``bv`aaeb v`b fe b`ocge oernvmadereb. Wm
acepeb feze vrmene pmncbneb mi fuurz`ie oetreddcbneb ``b te
dbmpeb sp``deb oaeej Deea`bn vmmr fe aevercbn v`b rcgst uct fe A`b
S`bn va`dte `jh`bdeacgdv`b fe tussebh`bfea fce verzmrnf werf fmmr
fe O`s`y v`b het fmrp Dci`ury.Cb 0:5> r`ppmrteerfe \ceter Ommbs,
cbicffeas mpnedamiieb tmt fe pmsctce v`bmpperdmmpi`b, f`t fe
Kmip`nbce a`bne g`reb neoacbftfmedt w`s newmrfebeb f`t fe h`bfea
w`s neusurpeert fmmr eeb ``bt`a skhr`pebfe acefeb uct
feO`s`y-neieebskh`p. Hcg dw`i tmt fe mbthutsebfe mbtfeddcbn f`t fe
O`s`y v`bDci`ury fce cb b``i v`b fe Kmip`nbce g``racgds fe A`b S`bn
va`dte oezmkhteb,teadebs terundw`ieb iet nrmte hmeveeahefeb rcgst,
hertebveaaeb, sa`veb eb fcesieer, fce zcg vmmr het ierebfeea eerst
stcaaetges cb hub ecneb fmrp `khterhceafeb,
vmmrf`t ze ``b Ommbs cb het d`steea v`b Deea`bn verskhebeb iet
`aaeeb w`tskh`ieae nmefereb fce zmneb``if fe neheae mporebnst
vertenebwmmrfcnfeb v`bhub h`bfeatge iet fe D`v`a`b.;. Jmrims`b
EbkmubterCZ, ;63.;0 Fe omvebst``bfe kct`teb cb Cocfei, ;5
-
7/21/2019 9789088903168 - Wagenaar 2015 - Aan de Overkant -
ebook
32/357
;<
zcgbfe Khcbese cbv`sce, w``rfmmr fe icact`creb ocg d`steea
Weea`bfc` imestebwmrfeb s`iebnetrmddeb.
Uctecbfeacgd werf weer nedmzeb vmmr eeb cbheeise tussebpersmmb.
@sscstebtBckma`es v`b fer Ieuaeb eb zcgb O`s`y-vrmuw, Gmh`bb`, fce
vamecebf D`v`a`bspr`d eb nmef cbnevmerf w`s cb fe amd`ae zefeb eb
neorucdeb, werf fmmr het
bceuwe mpperhmmjf v`b Deea`bn, Bckma`es Amebcus, b``r het fmrp
V`a`oc`w`bnestuurf mi f``r fe sctu`tce te verdebbeb. Ebcne tcgf
veracep vmmr Z b fe Ieuaeb,iefe b`iebs zcgb vrmuw, versa`n
uctor`kht. Wcg w`reb `aaeoec eerst cbd zcedneweest, i``r tmeb ze
weer w`t w`reb mpnedr`ooeaf h`f hcg wecbcn nmefs teverteaaeb7 hme
a`bner hme ieer kmieb te verbeieb hme f`t fese
K`oma`bnse(D`v`a`bnse) b`tce wefer hub mufe n`bneb iet v`bneb eb
sp`bbeb, g` immr-feb v`b hub eyneb cbwmmbfereb, oencbbeb te
n``b.;?Hcg ieebfe f`t het tenev``racgd w`s mi f``r bmn a`bner te
oacgveb eb werf f`b mmd mbicffeacgd fmmrAmebcus terunnermepeb. Vmeb
Jrefer ck Kmyett, fe nmuverbeur v`b Jmrims`, hcer-v`b mp fe hmmnte
werf nesteaf, spr`d hcg er zcgb tevrefebhecf mver uct7 fe te
oeh`aeb vmmrfeaeb wmneb bcet mp teneb het mp het spea zetteb v`b
het aevebv`b Kmip`nbcespersmbeea. Hcg vrmen Amebcus wea hme hcg fe
h`bfea bu wcafevmmrtzetteb.
Cb zcgb eerste r`ppmrteb h`f \ceter Ommbs cb ayr cskhe
oewmmrfcbneb neskhre-veb mver fe skhmmbhecf v`b het D`v`a`bse
a`bfskh`p iet zcgb uctstedebf mbfer-hmufeb rcgstveafeb eb h`f hcg
zckh mpnewmbfeb mver fe dw``f``rfcne pr``tgesv`b fe O`s`y fce v`b
iebcbn w`reb f`t fe Eurmpe`beb bcets te zmedeb h`ffebocg fe
mmramnszukhtcne D`v`a`b. `s fe D`v`a`b eeb vreefz`ie s`iebaevcbn
mi-rcbnf fmmr wrefe vcg`bfeb cb het neoernte, zm`as hcg het
vmmrsteafe, mj a`nebfe D`v`a`b werdeacgd vmmrtfurebf iet ead``r
mverhmmp= Z`b fer Ieuaeb f`kht
het a``tste.;;Icsskhceb imest fe Kmip`nbce tmkh i``r tevrefeb
zcgb iet fefcebsteb v`b fe O`s`y. Wcg w`reb ciiers wea oerecf mi
zckh ``b nev`reb oammtte steaaeb.
Nrmeteb uct G`p`b
Nmuverbeur Kmyett imest w`khteb tmt fe wcbter v`b 0::0 vmmr hcg
eeb re`ktcedreen v`b Amebcus eb hcg z`a mbnetwcgjeaf vero``sf zcgb
neweest f`t zcgb `btwmmrfuct G`p`b dw`i eb bcet uct Deea`bn.
Amebcus skhreej f`t hcg mp het verbeieb v`bKmxcbn`s cbv`sce cb
`prca het oesauct h`f nebmieb mi het neheae n`rbczmeb te
ackhteb eb iet vrmuweb eb dcbfereb skheep te n``b cb het g`kht
s-Nr`vea`bfebfe uct Zcbd, twee Kmip`nbceskhepeb fce mp f`t imiebt
tmev`aacn cb fe o``cv`b Deea`bn a`neb.
Bcet icbfer vero``sf w`s Hebfrckd Cbfcgkd, het mpperhmmjf v`b
Feshci`. Cbzcgb f`nrencster v`b 5 guac 0::0 verteat hcg hme mp fce
f`n twee Kmip`nbceskhepebmp fe ree w`reb verskhebeb iet
hmbferfzevebtcn p`ss`ncers uct Deea`bn ``bommrf7 hmbferfveertceb
Kmip`nbcesfceb`reb, fertcn vrmuweb eb dcbfereb eb
;? Icsscve v`b feb @sscst`bt Bckma``s v`b fer Ieuaeb, rescfebt
cb V`ac`oc`w`b, f`tm ?: Jeoru`rc 0::0,`eb Bckma`es Amebcus,
mpperhmmjt cb Puea`bn, ?: jeoru`rc 0::0. Cocfei, 6?6.
;; Icsscve v`b feb Nmuverbeur Jreferckd Kmyett b`er Puea`bn `eb
Bckma`es Amebcus, t mpperhmmjtcb Puea`bn. K`steea Weea`bfc`, 06
@prc a 0::0. Jmrims`b EbkmubterCZ, 6;3.
-
7/21/2019 9789088903168 - Wagenaar 2015 - Aan de Overkant -
ebook
33/357
;0
bmn eebs zesebtwcbtcn i`bbeacgde eb vrmuweacgde sa`veb.;6 ^`t
w`reb fe oe-weenrefebeb neweest v`b Amebcus mi iet zcgb `aaeb mp te
oredeb eb fe vestcbnBmmrf-Hmaa`bf cb Puea`bn te vera`teb=
Mbnetwcgjeaf speeafeb vecacnhecfsrefe-beb eeb rma. Hcg dmb ocg eeb
evebtueae Khcbese ``bv`a bcet mp huap v`b eafersredebeb eb fct w`s
het gucste imiebt mi iet fe zucferimessmb uct te wcgdeb
b``r G`p`b. I``r w`s hcg f`b werdeacgd cb zm eeb beteacne
pmsctce nedmieb= G`, f`tw`s hcg, w`bt fe O`s`y h`ffeb, b`f`t zcg
het bceuws v`b Kmxcbn`s a`bfcbn h`f-feb verbmieb, verfer `aae
s`iebwerdcbn mpnezenf. [terder bmn, zcg h`ffeb `aaevmadereb cb fe
oebefebammp v`b fe V`isuy mpnezet evebeebs cb mpst`bf te dm-ieb.
Mif`t fe i`bskh`ppeb v`b het pa``tseacgde jmrtge bcet a`bner v`b
aeejtmkhtvmmrzceb werfeb, h`ffeb zcg zckh terunnetrmddeb cb het
d`steea cb Puea`bnh. `th`f Amebcus mver fe re`ktce v`b fe O`s`y te
zenneb= Hcg verteat bcet `aaeeb w`tvmmr i``treneaeb ze nebmieb
h`ffeb, i``r r`ppmrteert omvebfceb aetteracgd w`tzcg teneb hei
skhreeuwfeb.
@aae O`s`yers heooeb oenmbbeb te revmatereb eb hub tenebs fE
Kmip`nbce vcg`b-teacgkd `eb te d`bteb, w`ertme `aae icffeaeb fce
oest dmbfeb oefebkdeb mi t seavete vericbfereb heooeb cbnesp`bbeb,
i`er eya``s! @a vrukhteamms!, feweya se nefurcnrcepeb eb `ebhceafeb
te senneb f`t neeb sa`veb v`b fe Ef. Kmip`nbce ieer wcafebweseb,
da`nebfe icffeaerwcga mver fe saente eb smore oet`acbne fce h`er
vmmr hubbefcebsteb wcerfeb nef``b. ;5
Fe n`a v`b fe O`s`y
Mi hub vermbtw``rfcncbn bmn eebs te mbferstrepeb, mvera``ffeb
zcg Amebcus ieteeb w`sacgst v`b i``r acejst beneb da`khteb fce ead
cets prcgsn`veb v`b fe verhmufcb-neb zm`as fce nezceb werfeb iet fe
mneb v`b fe O`s`y. Het zcgb stud vmmr stud uctcb-neb v`b
jrustr`tce, i``r `aaes ocgeebnebmieb w`s f`t tmkh vmafmebfe mi fe
eiierte fmeb mverampeb. Eb mmd a zuaaeb zcg iet paezcer Amebcus
feze tr`p b` heooeb ne-neveb tmeb heb fucfeacgd werf f`t het heae
n`rbczmeb vmmrampcn zmu vertreddeb, tmkhvmrit hub act`bce eeb
treebf ecbfe v`b fct ess`y f`t `bf`kht heejt wcaaeb skhebdeb``b fe
steiieb eb fe wcgze v`b febdeb v`b fe Jmrims`beb. @aaereerst
da``nfebfe O`s`y mver bcet b`nedmieb oeamjteb v`b oet`acbn ocg
aevercbneb v`b nmefereb.Wcg ieebfeb mbeeracgd oeh`bfeaf te zcgb ocg
eeb rekebte tmkht b``r het verieebfenmuffmrpVerr`om`b fmmrf`t
Amebcus heb bcet h`f tmenest``b h`bfeasw``r iee tebeieb4 zcg h`ffeb
oea`kheacgd wecbcn oet``af nedreneb vmmr hub fcebsteb as
veerace-feb eb as fr`ners v`b het mpperhmmjf eb zcgb st`j mp hub
tmkhteb heeb eb weer b``rV`isuy4 hub dcbfereb werfeb netcr`bbcseerf
iet het skhmman``b zmf`t ze bcet dmb-feb heapeb iet zmedeb b``r
etebsw``r4 eb `as ze ernebs heeb ncbneb zmbfer vmmr`j-n``bfe
tmesteiicbn v`b het jmrt, imesteb ze vmmr str`j mmd bmn eebs
mesterskheapebmj dmr``astebeb vmmr fe vestcbnomuw aevereb! Eb
wcafeb ze v`b eeb Befera`bfsep`rtckuacer eeb a`p stmj dmpeb, f`b
werfeb ze wea vmmr frce re`aeb `jnezet4 ze w`rebfmmr twee
Kmip`nbcestmadeb netcr`bbcseerf iet het verrckhteb v`b
kmrveefcebst4
;6 Kybthc` Zc`aae & Aemb`rf Oauss, Vhe Feshci` F`nrencsters,
CBVE_KMBVCBEBV@ ?>, Aecfeb7
CNEE_ ?
-
7/21/2019 9789088903168 - Wagenaar 2015 - Aan de Overkant -
ebook
34/357
;?
ze dreneb bcet `aaeeb te wecbcn oet``af vmmr aevercbn v`b vcs eb
hmut ``b het d`steea,i``r werfeb mmd bmn eebs oefrmneb ocg het
v`ststeaaeb v`b fe hmeveeahecf f``rv`b4eb f`t a``tste nmaf
mvercnebs mmd vmmr fe aevercbneb v`b sieedmaeb ``b het jmrt!
Cb smii`, eeb w`sacgst v`b verwcgteb7 fe O`s`y vmeafeb zckh
nedaecbeerf eb pcd-teb het bcet ieer. Wcg w`reb bcet a`bner oerecf
Amebcus te fcebeb, i``r evebtueea
wea eeb `bfer mpperhmmjf, imkht fce cb fe tmedmist bmn dmieb.
Feze revmatev`b fe O`s`y, fce o``tsukhtcne, v`askheb eb ncercneb
b`tce.. iet hub oefrceneacgkdebh`bfea w`s vmanebs Amebcus mp
zckhzeaj bcet nebmen neweest mi hei tmt vertred teoeweneb, i``r
mif`t fe O`s`yers mmd fe vmadereb v`b V`isuy eb D`v`a`b cb mp-st`bf
teneb fe Kmip`nbce h`ffeb neor`kht, h`f hcg neeb bfere deus neh`f.
Wmbfertmeaevercbn v`b etebsw`reb dmb het n`rbczmeb v`b Puea`bnh
bcet mveraeveb.
Vmt oesauct
Cb h``r Vhe Kmambc`a Kcvcaczcbn \rmkess cb Futkh Jmrims`, eeb
pr`khtcne stufcemver fe cbheeise s`iebaevcbn mbfer het ZMK-oestuur
cb V`cw`b, heejt fe cbAecfeb neprmimveerfe `btrmpmamne Khcu Hscbhuc
oeb`frudt hmezeer fe fmr-peb cb fe b`ocghecf v`b d`steea Weea`bfc`
cb fe ammp v`b fe g`reb feea zcgb n``bucti`deb v`b fe dmambc`ae
ekmbmice eb tebsamtte zeajs cb fe da`uweb zcgb ner``dtv`b vmmr fe
Kmip`nbce werdebfe Khcbese oea`stcbncbbers. F`t cs
mbnetwcgjeafw``r7 `as nevman v`b het cbnrcgpeb cb fe cbheeise
s`iebaevcbneb cb fe wcgfeminevcbn v`b d`steea Weea`bfc` heooeb fe
imbet`rcsercbn v`b fe amd`ae ekmbm-ice eb fe mbtncbbcbn v`b fe
vmmri`acne g`khtveafeb fmmr Khcbese ciicnr`btebfe o`scs neaenf vmmr
fe Khcbese dmambcs`tce v`b het eca`bf. Het d`b bcet nebmennezenf
wmrfeb, cb fce zcb w`s V`cw`b i`fe cb Hmaa`bf. Vmeb Kmxcbn` eb
zcgb
j`icaceaefeb cb 0::? fe i`kht mverb`ieb, trmeb zcg eeb
cbjr`struktuur ``b fceheb cb st``t steafe het eca`bf cb fe Khcbese
ekmbmice eb kuatuursjeer cb te acgveb.Venebwmmrfcn cs V cw`b hme ge
het mmd webft mj deert eeb Khcbese s`iebaevcbn,iet cb fe oerneb bmn
her eb fer versprecf acnnebfe fmrpeb iet b`dmieacbnebv`b fe
mmrsprmbdeacgde cbheeise oevmadcbn7 hmmnuct 6
-
7/21/2019 9789088903168 - Wagenaar 2015 - Aan de Overkant -
ebook
35/357
;;
i`khtcn veea te mbtfeddeb eb te aereb mver fe iebseacgde
verhmufcbneb cb fe uct-nestredte @zc`tcskhe wereaf te icffeb
w``rv`b fuczebfeb Kmip`nbcesfceb`rebzckh twee eeuweb a`bn eeb wen
zmkhteb eb zckh st``bfe hceafeb.
Jmrims` eb fe \esk`fmres, Gmh`bbes Zcbnommbs
(0:0:/0>-0:>-0:>
-
7/21/2019 9789088903168 - Wagenaar 2015 - Aan de Overkant -
ebook
36/357
-
7/21/2019 9789088903168 - Wagenaar 2015 - Aan de Overkant -
ebook
37/357
;5
Wcbneb vmmr fe shmnubZMK-fceb`reb ``b het G`p`bse hmj
Kybthc` Zc`aa
\hcacs cd mer u icgb icb,I``r wcat ny ieerfer tcgt,@as fezeb
f`nh, cd stea het uct icgb zcb,
Ny r``dt u icbb``r qucgt.Oeicb iy f`b t st``t cb u i`kht,Ny weet
w`t acejf oeprmejf fe acejf h``r dr`nht4\hcacs terwcga ny dubt,
beeit fmkh fe tcgft cb `nht.^``rmi zcgb zeaj zmm veea nequeat,Heot
ny u wct oemmnt,@y! w``rmi f`b tmt imrneb uctnesteat,Fce ny bu
dryneb immnt7Icgb zcea vmmr `a fce stuurshecft vaceft4Fce i``r eb
stredt tmt queaacbn eb verfrcet4\hcacs neej f`b icgb h`rt weermi,
mj h``t iy bcet.a@imur peut tmut.0
Uct vmaae omrst oezmbneb G`b O`rteasz Oebefcktus eb Nerr ct fe
Heere hub acejfevmmr \hcacs teb mverst``b v`b shmnub Vmdun`w`
Vsub`ymshc (r. 0:8
-
7/21/2019 9789088903168 - Wagenaar 2015 - Aan de Overkant -
ebook
38/357
;:
Fct g``r z`t fe shmnub fckhterocg f`b newmmbacgd, w`t oeskhmuwf
werf `aseeb ocgzmbfere eer. B`f`t K`bzcus zckh weer ocg fe twee
`bfere Befera`bfersnevmenf h`f, imesteb ze dmrte tcgf w`khteb
`avmrebs ze `aae frce b``r eeb vertredfceper cb het d`steea werfeb
neor`kht. Mp fe n`aercg imesteb K`bzcus vmmr``beb Oebefcktus eb Fe
Heere cets `khter hei mp fe G`p`bse wcgze pa``tsbeieb
tenebmver fe g`amezce-i`tteb fce f``r hcbneb. Zerskhmaeb `khter
fce i`tteb z`tebfe shmnub eb zcgb hmveacbneb. Acbds eb rekhts v`b
fe Befera`bfers z`teb ebdeaer``fshereb. B` dmrt mp zcgb G`p`bs
vmmrmverneomneb te heooeb nedbceaf iet feeaaeomneb eb h`bfeb mp fe
vamer, imkhteb fe frce Befera`bfers rekhtmp zctteb.Vsub`ymshc
steafe eeb ``bt`a vr`neb, fce K`bzcus eb fe zcgbeb aucfdeeas
imesteboe`btwmmrfeb7 ^`t f`khteb ze v`b het weer= Wmu fe reneb n`uw
mphmufeb=^``rmi w`s hub h``r zm verskhcaaebf= ^`s het cb Hmaa`bf
bet zm dmuf `as cbG`p`b= H`ffeb ze iuzcedcbstruiebteb mi mp te
speaeb= [khreveb fe Hmaa`bfseheeaieesters mmd fr`bdeb vmmr= Dmbfeb
fe Hmaa`bfers zcbneb= @aae vr`nebwerfeb b``r w``rhecf oe`btwmmrf.
Vmeb n`j fe shmnub heb mpfr`kht h`rfmp
Befera`bfs te spredeb, w`t ze mmd fefeb, eb vervmanebs imesteb
ze eeb acefgezcbneb. Wmbfer ebcne skhrmmi mj neh`ddea zmbneb
Oebefcktus eb Fe Heere eebp``r versges v`b \hcacs cd mer u icgb icb
vmmr het caaustere G`p`bse nezeaskh`p.F``rb` imkhteb ze `aae fr ce
mpst``b w`t eeb nrmte mpaukhtcbn w`s, mif`t f`tzctteb mp zcgb
G`p`bs i``r verimecebf w`s. K`bzcus dreen fe mpfr`kht mi zcgbi`btea
`j te fmeb eb b` eveb zm nest``b te heooeb, imest hcg zckh midereb.
Hcg``rzeafe eb vermbtskhuafcnfe zckh, i``r imest het tmkh fmeb
mif`t Vsub`ymshchet wcafe. B` ebcne tcgf iet zcgb run b``r fe
shmnub nest``b te heooeb, dreen hcghet oevea mi `jskhecf te beieb.
F`t fefeb ze mp fe G`p`bse i`bcer eb vervma-nebs deerfeb ze terun
b``r fe vertmejz``a.?
Het t`jereea v`b zcbnebfe Kmip`nbcesfceb`reb vmmr fe shmnub, fce
verskhm-aeb zct `khter fubbe o`iomenmrfcgbeb, cs `ami oedebf fmmr
fe prebt eb feoeskhrcgvcbn v`b Ebneaoert D`eipjer, fe Fuctse
khcrurncgb fce cb 0:30 eb 0:3?vmmr Vsub`ymshc mptr`f.;
D`eipjers omed mver zcgb oeaevebcsseb tcgfebs zcgb tweeg`rcn
veroacgj cb G`p`bwerf p`s b` zcgb fmmf uctneneveb, eerst cb eeb
Ebnease vert`acbn iet fe tcteaVhe Hcstmry mj G`p`b(0>?>).
Vwee g``r a`ter verskheeb f``rv`b eeb Befera`bfsevert`acbn, Fe
oeskhryvcbn v`b G`p`b, eveb`as eeb Jr`bse versce. \`s cb
0>>> eb 0>>3werf het omed cb D`eipjers imefert``a
nepuoackeerf.6[cbfs fe verskhcgbcbn v`bfe Ebnease versce w`s
D`eipjers werd eeb p``r eeuweb a`bn oep`aebf vmmr het
G`p`boeeaf cb Eurmp`.5
? B`tcmb``a @rkhcej (B@), Feb H``n, tmen`bn 0.?3. Fe twee
`ufcbtces zcgb te aezeb mp pp. ;>3-;8? (fce v`b 0:30) eb
pp.60:-6?0 (fce v`b 0:3?).
6 Wce fe cbaecfcbn cb Ebneaoert D`eipjer, Heutcnes G`p`b(ref.
^majn`bn Ickhea eb O`rebf G. Verwcea)? feaeb. Ibkheb7 Cufckcui
?
-
7/21/2019 9789088903168 - Wagenaar 2015 - Aan de Overkant -
ebook
39/357
;>
D`eipjers oeskhrcgvcbn v`b fe `ufcbtce ``b het hmj v`b fe
shmnub, w``r het
mpperhmmjf `as eeb dr`o vmmr- eb `khterw``rts drmmp zmbfer eeb
wmmrf te spre-deb, wmrft nezceb `as het uatceie vmmroeeaf v`b fe
verbeferebfe oeh`bfeacbnfce fe Befera`bfers zckh aceteb weanev`aaeb
mi fe aukr`tceve G`p`bse h`bfea teoehmufeb.
Eeb `bfere skebe uct D`eiphers omed fce veea wmrft ``bneh``af cb
zmweaBefera`bfst`acne `as Ebneast`acne acter`tuur mver fe
Befera`bfers cb G`p`b, cs fcev`b het mptrefeb v`b D`eipjer eb zcgb
Befera`bfse ietnezeaaeb ter veri``dv`b fe shmnub eb zcgb
nevman.:
: Zmmr Befera`bfse puoack`tces, zce Jr`bmcs Z`aebtcgb,
Oeskhryvcbn v`b t Befera`bfskh Kmiptmcr mpfe Dust v`b I`a`o`r, eb
v`b mbzeb H`bfea cb G`p`b. Fmrfrekht/@isterf`i7 Gm`bbes v`b
Or``i/Ner`rf Mbfer fe Acbfeb 0>?:, >5. ^caaei v`b Nuacd,
Hmaa`bfers cb fe G`p`bse dubst, cb I`rnmtE. v`b Mpst`aa e.`.
(ref.), Zcer eeuweb Befera`bf-G`p`b. Dubst^etebskh`pV``aH`bfea.
Amkhei7Fe Vcgfstrmmi 038;, ;
-
7/21/2019 9789088903168 - Wagenaar 2015 - Aan de Overkant -
ebook
40/357
;8
Dmrt b` f`t wy w`reb ocbbeb nedmieb, eb mbs b` fe newmmbayde
oenrmetcbnebmp fe mbs ``bnewesebe pa``ts beernezet h`ffeb,
verweadmife Ocbnms`i`>mbsuyt feb b``i fes Deyzers, eb verzmkht
mbs tmeb rekht mp te zctteb, mbze i`bteas`jteaenneb, mbze b``ieb eb
muferfmi ``b hei te zenneb, te w`bfeaeb, mj te n``b,cb het rmbf mi
te deereb, te f`bsseb, te zcbneb, ead`bfer te verweadmieb, zckh
mpead`bfer tmmrbcn te tmmbeb, ead`bfer teb eeteb te bmfcneb, iet
ead`bfer te verdeereb,
mp eebe neieebs`ie wyze, neayd Z`fer eb Wmmb iet ead`bfer te
spreedeb, tetmmbeb hme twee vrcebfeb, mj i`b eb vrmuw ead`bfer
nrmeteb eb `jskhecf v`b feb`bfereb beieb, eb iet fe dcbfereb te
speeaeb, fezeave mp fe `rieb te fr`neb ebveeae fcerneayd fcbneb v`b
feb zeajfeb ``rft ieer te fmeb. F``rebomveb wcerfebmbs veeae
erbstcne eb omertcne vr``neb nef``b, oy vmmroeeaf, w`t iyb werd
w`s, mj cdmmct eebcne zw``re zcedtebs mj mbnei`ddeb nebezeb h`f=
w``r mp cd `btwmmrfe, G`,i``r bmmct te B`n`s`dc, `aw``r wy bcet
oeter f`b nev`bnebeb wcerfeb nehmufeb.
eade huyseb wy h`ffeb= Mj mbze Kmstuieb v`b fe h``re
verskhcafeb= hme wymbze fmmfeb oenr``jfeb eb w`bbeer= w``r mp cd
`btwmmrfe, f`t wy fezeave `atyfoy f`n oenr``veb. Hme mbze \rcbs
vmer= w`t smmrt v`b eeb i`b hy w`s= mj fe
Nmuverbeur neber``a mp O`t`vc` ieerfer w`s f`b hy, f`b mj hy
mbfer zyb oeveastmbf= mj wy neoefeb eb Oeeafeb h`ffeb neayd fe
\mrtuneeseb, t wead Beeb wcerfoe`btwmmrf. Mj Hmaa`bf eb `bfere
vreeife A`bfeb zm wea mbferhevcn w`reb ``b@`rfoevcbneb eb [tmrieb,
Fmbfer eb Oacxei, neayd G`p`b= mj f``r mmd huyseb cbOr`bf ner``deb,
eb mj fe iebskheb fmmr feb Oacxei cb Eurmp` wmrfeb fmmfnesa`-neb=
Vmeb wcerfeb wy wefer nea`st te aeezeb, te f`bsseb, jzmbferayd eb
nez`iebt-ayd4 Iy wcerf nevernt fe b``ieb mp te neveb v`b smiicne
Eurmpcskhe paeysters,w``r mp cd er eebcne mpteafe, fce fe nrmmtste
b``ieb vmereb eb imeyeayd uyt tespreedeb zyb. Mbze @io`ss`feur
wcerf nevr``nt b` zybe dcbfereb, hme veeae hyer h`f, eb hme zy
nebmeit wcerfeb, `as iefe hme ver Hmaa`bf v`b B`n`s`dc a`n. 8
Cb fe percmfe f`t G`p`b `aaeeb tmen`bdeacgd w`s vmmr fceb`reb
v`b fe ZMK,heooeb zcg heea wecbcn nepuoackeerf mver hub
``bwezcnhecf `af``r. D`eiphersomed w`s het ebcne nepuoackeerfe
versa`n v`b eeb `ufcbtce. [aekhts vcgj ZMK-fceb`reb heooeb eeb omed
mver het a`bf neskhreveb7 Jr`bmcs K`rmb, MamjErcdssmb ^caai`b,
D`eipjer, K`ra \eter Vhuboern, eb Cs``k Vctscbnh. Cb fe
be-nebtcebfe eeuw vmanfeb bmn Hebfrcd Fme, Neri`cb Ieya`b, Gmh`b
Jrefercd
_cetoerneb, Veb hmve nen``b, teb hmve mbtv`bneb. Het shmnub`ae
hmj cb Efm eb fe ZMK, cbEasoeth Amkher-[khmateb eb \eter _cetoerneb
(ref.), Hmj eb h`bfea. @zc`tcskhe vmrsteb eb fe ZMK0:??
-
7/21/2019 9789088903168 - Wagenaar 2015 - Aan de Overkant -
ebook
41/357
;3
v`b Mverieer Jcsskher, \hcacp Jr`bz vmb [ceomaf, Kmrbeacs v`b
@ssebfeajt feKmbcbnh, G.H. Aevyssmhb eb G.A.K. \mipe v`b
Ieerfervmmrt.3
Z`b`j fe g`reb zestcn v`b fe benebtcebfe eeuw w`s ieb bcet ieer
``bne-wezeb mp feze omedeb vmmr cbjmri`tce uct fe eerste h`bf0 eeb
gmur b``a v`b zcgbveroacgj nepuoackeerf, Hr p janer Eeb dmrt
Oeskhrcbcbnh p eeb _ees` tcaa Mstcbfceb mkh jroesdrebeG`p`b, Vheb
eeb [wbsd I`bb mkd [depsK`pc teeb Mam Erc khssmb ^caai`b oebeiofh,
ncmrft h`jwer.EebEbnease oewerdcbn, uctneneveb fmmr K`th`rcb`
Oamioern, verskheeb cb ?
-
7/21/2019 9789088903168 - Wagenaar 2015 - Aan de Overkant -
ebook
42/357
6<
``b fe shmnub. Omvebfceb werf fe skhebd`ne nezceb `as
tenebprest`tce vmmr fevrcgsteaacbn v`b tmaaeb eb `bfere oea`stcbneb
fce ieb eafers wea verpackht w`s teoet`aeb.0:Vmeb fe G`p`bse tmadeb
eebs het vmmrstea mpperfeb f`t fe ZMK b``st feskhebd`ne tevebs tma
zmu n``b oet`aeb, vermmrfeeafe fe Hmne _enercbn het pa`bf`b mmd
skherp7 het `aneiebe prcbkcpe w`s f`t cb a`bfeb w``r tma oet``af
werf,
er neeb skhebd`ne werf neneveb ``b fe heerser v`b het a`bf mj fe
renercbn. Cba`bfeb w``r neeb tma werf oet``af, zm`as cb Khcb`,
Vmbdcb, [c`i eb G`p`b, n`j feHmne _enercbn neskhebdeb, eb bernebs
zm veea `as cb G`p`b.0>
Fus i``dteb fe Befera`bfse `jnev``rfcnfeb ead g``r weer iet hub
dmsto`reneskhebdeb fe tmkht v`buct Hcr`fm eb v`b`j 0:60 v`buct
B`n`s`dc b``r Efm. Erw`s neeb mbtdmieb ``b, fe neskhebdeb imesteb
wmrfeb nepresebteerf.08Mife hmne dmsteb v`b fe a`bne recs mver a`bf
eb zee te verackhteb, stmbf fe G`p`bserenercbn fe Befera`bfers
v`b`j 0>30 tme mi fe hmjrecs eebs cb fe vcer g``r tei`deb. Fct
w`s ter kmipebs`tce v`b het oevea f`t v`b`j 0>3< bmn saekhts
bZMK-skhcp B`n`s`dc imkht ``bfmeb vmmr fe h`bfea. Cb fe g`reb f`t
het mpper-
hmmjf bcet b``r Efm hmejfe te reczeb, vervmerfeb fe tmadeb fe
neskhebdeb b``rfe hmmjfst`f eb presebteerfe fe nmuverbeur v`b
B`n`s`dc fe neskhebdeb ``b feshmnub uct b``i v`b fe
Befera`bfers.03
Fe hmjreczeb w`reb neeb `io`ss`fes eb fe `jnez`bteb neeb
`io`ss`feurs,zm`as ze v``d wmrfeb miskhreveb.??0eb fe `io`ss`fe
mbfer aecfcbn v`b \etrus Oamdhmvcuscb 0:63 mi fe shmnub te oef`bdeb
vmmr fe vrcga`tcbn v`b fe Befera`bfersfce cb B`iou, eeb fmiecb cb
het bmmrfeb v`b Hmbshu neaeneb, nev`bnebw`reb nebmieb.?? ^eacsw``r
werf ebdeae i`aeb fmmr fe G`p`bbers frud mp
Nmuverbeur-Neber``a eb _`feb uctnemejebf mi eeb `io`ss`fe ter
jeackct`tceb``r eeb bceuw-``bnetrefeb shmnub te stureb, i``r fe
Hmne _enercbn wcstzckh f``r``b te mbttreddeb. Fe nrmte mbdmsteb eb
fe daecbe vmmrfeaeb fce ``b
0: B@, ZMK 0
-
7/21/2019 9789088903168 - Wagenaar 2015 - Aan de Overkant -
ebook
43/357
60
zmb `io`ss`fe verombfeb w`reb fe `io`ss`feur imkht ciiers bcet
mverh`bfeasz`deb spredeb eb fe neskhebdeb dw`ieb omvebmp fe
g``racgdse newmbeskhebd`ne wmneb te zw``r.?;F``rocg dw`i bmn f`t
eeb `io`ss`feur spekc``auct Befera`bf nezmbfeb fcebfe te wmrfeb eb
neeb `jnev``rfcnfe imkht zcgb v`bfe nmuverbeur-neber``a cb
O`t`vc`.
Het w`s bcet `atcgf het mpperhmmjf v`b fe j`ktmrcg, fe hmmnste
cb r`bn, f`t fehmjrecs b``r Efm mbferb`i. Cb fe percmfe f`t fe
j`ktmrcg mp Hcr`fm nevestcnfw`s (0:
-
7/21/2019 9789088903168 - Wagenaar 2015 - Aan de Overkant -
ebook
44/357
6?
werf.?>Fe ZMK-fceb`reb veramreb wea eebs uct het mmn f`t fct
fe ebcne refebv`b hub ``bwezcnhecf cb Efm w`s7 het eeroewcgs eb fe
presebt`tce v`b neskheb-deb. H`bfeasacefeb fce zcg w`reb,
prmoeerfeb zcg smis ``b het hmj hub h`bfeasoe-a`bneb mbfer fe
``bf`kht v`b fe renercbn te orebneb. Fct werf steefs newecnerf.Heb
werf te verst``b neneveb f`t zcg `aaeeb b``r Efm dw`ieb mi fe
reverebtce
``b fe shmnub te fmeb, vmmr h`bfeasz`deb imesteb zcg zckh cb
B`n`s`dc webfebtmt fe nmuverbeurs fce fe h`bfea iet fe
oucteba`bfers renuaeerfeb.?8@`b fe G`p`bse d`bt werfeb fe
Befera`bfse oezmedeb ``b het hmj nezceb `as
het orebneb v`b trcouut. Wm wmrfeb ze miskhreveb cb fe Vmdun`w`
gcddc, eebdrmbced v`b fe Vmdun`w`-fyb`stce. Fe verieafcbneb zcgb
suiicer. Fe mbtv`bnstv`b 0:8? wmrft f``rcb `as vmant oeskhreveb7 Fe
Befera`bfers orebneb trcouut.Tacgst iet neskhebdebY. ^`bbeer fe
`ufcbtce vmmrocg cs, speaeb fe Befera`bfersiuzced uct hub a`bf cb
fe [hcr`dc-shmcb. Fe mbtv`bnst cb 0>0> oacgdt heea
ocg-zmbfer7 Feze f`n `ufcbtce v`b fe Befera`bfers fce trcouut dmieb
orebneb.Newmmbacgd h`bnt er vmmr fe heer?3 eeb suf`re;), cb fe
skh`fuw (0::8), mj cb het ackht(0:>6). Vw``aj g``r b` zcgb
acejfe vmmr \hyacs oezmbneb te heooeb, imkht Nerrctfe Heere, bu `as
mpperhmmjf, mpbceuw vmmr Vsub`ymshc verskhcgbeb. Fe Heerez`n fe
shmnub mp zcgb dbceb iet zcgb oebeb mbfer het acgj zctteb cb het
nrmtevertred. Hcg w`s `aaeeb eb deed Fe Heere str`d ``b zmbfer zckh
te oeweneb. Hetheafere weer eb fe zmbbeskhcgb n`veb ``b fct
perjekte nescnt nrmmt j`veur.;?
?> B@, BJG :>, F`nrencs ter v b N`orcea H`pp`rt, 0: i``rt
0:56.?8 Wce ocgvmmroeeaf BJG 0?>, F`nrenc ster v`b Gm`b @muwer,
0? `prca 0>0>.?3 Fe shmnub.;< O`iomenmrfcgb.;0 ?8stef`n
v`b fe ?fei``bf v`b het ?feg``r v`b Vebb` (0:8?) eb ?8stef`n v`b fe
?fei``bf v`b het
?feg``r v`b Dyh(0>0>). [hcr`dc-shmcb cs fe z``a cb fe
Bcshc-bm-i`ru cb het d`steea v`b Efm. Feteri fce hcer vmmr fe
`ufcbtce neorucdt wmrft, csnmr`b , w`t aetteracgd oedcgdeb
oetedebt. Iet veeaf`bd ``b fr. Jrefercd Krybs, Cbterb`tcmb`a
_ese`rkh Kebter jmr G`p`bese [tufces, Dymtm, vmmr feze
cbjmri`tce.;? B@, BJG 0, F`nrencster v b Nerrct fe Heere, ?6
i``rt 0:36.
-
7/21/2019 9789088903168 - Wagenaar 2015 - Aan de Overkant -
ebook
45/357
6;
Eeb ebdeae deer wmrft er cets nezenf mver het ucteracgd v`b fe
shmnub.W`kh`r c`s `neb`er, fce cb 0:5> eb 0:53 fe reverebtce
feef, vrmen zckh `j mj hcgf``r zm a`bn mp zcgb nezckht h`f neaeneb
vmmr eeb iebs, eeb uca, mj eeb ``p eboesammt ocg het mverecbf
rcgzeb mboeskhrmmif uct zcgb mneb te zceb. Cb fe vertewerf hcg eeb
immce gmbneacbn new``r, wcebs nezckht ieer mp f`t v`b eeb vrmuw
f`b eeb i`b aeed.;;
Cetsub` (r. 0:500:86 dmb Gm`bbes K`iphuys Cetsub` bcet ekht nmef
zceb, hmewea fe skhucveb``b b d`bt mpeb w`reb w``rfmmr er ackht
ocbbebstrmmife, mif`t hcg er fe tcgfbcet vmmr dreen. Vmkh bmteerfe
hcg f`t Cetsub` cets nrmter w`s f`b fe neicffeafeG`p`bber eb ``b fe
i`nere d`bt.;5Vsub`ymshc werf fmmr K`bzcus miskhreveb `asimmc
oa`bd, aevebfcn, v`b icffeai`tcne aebnte eb iet eeb heafere stei.
;:
Hmewea, zm`as eerfer verieaf, fe oeh`bfeacbn fce D`eipjer eb fe
`bfereaefeb v`b fe feaen`tces v`b 0:30 eb 0:3? teb feea vcea,
nezceb wmrft `as febmri`ae n`bn v`b z`deb, w`s fct bcet het nev`a.
@as we fe f`nrencsters fmmrae-
zeb, zceb we f`t fe mbfervr`ncbn v`b Hebfrckd K`bzcus eb het
zcbneb v`b G`bO`rteasz Oebefcktus eb Nerrct fe Heere cb 0:8?
jecteacgd fe eerste deer w`s f`teeb shmnub het Befera`bfse
nezeaskh`p vmmr zckh acet dmieb vmmr eeb tweefenehmmr. Zmmrfceb
verskheeb het mpperhmmjf `aaeeb tcgfebs fe mkcae `ufcbtce vmmr het
eeroewcgs eb fe ``bocefcbn v`b fe neskhebdeb vmmr fe shmnub.Ocg fe
`jskhecfs`ufcbtce verskheeb hcg vmmr ebdeae r``fshereb fce fe
shmnubvertenebwmmrfcnfeb. Fe `bfere aefeb v`b fe feaen`tce imesteb
`atcgf cb eeb`bfer vertred fe terundeer v`b het mpperhmmjf
`jw`khteb. Vsub`ymshc, fce cb0:8< ``btr`f, w`s fe eerste heerser
v`b G`p`b fce eeb `bfere webfcbn ``b fembtv`bnsteb n`j.
Cb eeb rekebte ocmnr`ffe wmrft Vsub`ymshc eeb i`b iet eeb nrmte
cbteaacneb-tce eb eeb verrecdebfe bceuwsncercnhecf nebmeif.;>Fct
zmu mbfer ieer oacgdebuct het tweefe nehmmr w``r fe Befera`bfers
zcgb vr`neb imesteb oe`btwmmrfeb,imesteb zcbneb eb `aaeraec
nefr`ncbneb cb fe Befera`bfse kuatuur vmmrfmeb.Het vera`bneb mi
Eurmpe`beb te hmreb zcbneb, vmbf ekhter bcet zcgb mmrsprmbnocg
Vsub`ymshc. Cb 0:>; werf tcgfebs eeb mbth``a teb hucze v`b fe
nmuverbeurv`b B`n`s`dc fce f`t g``r cb Efm veroaeej;8fmmr zcgb
sekret`rcs ``b mpperhmmjfI`rtcbus K`es`r eb zcgb oeneaecfers
verzmkht eeb feubtge te zcbneb. Mbfer heteteb eb het zcbneb werfeb
ze fmmr fe nmuverbeur, zcgb vrmuw eb dcbfereb oede-deb fmmr twee
g`amezce-i`tteb.;3Fct verzmed mi eeb feubtge te zcbneb, eb smis
mi te f`bseb, w``rocg zcg oededeb werfeb, vmbf steev`st
b`vmancbn cb fe f``rmp-
;; B@, BJG > i``rt 0:5>.;6 B@, BJG >?, F`nrencster v`b
W`kh`rc`s `neb`er, 03 `prca 0:53.;5 B@, BJG 8>, F`nrencster v b
Gm`bbes K`iphuys, ?< `prca 0:>6.;: B@, BJG 35, F`nrencster v
b Hebfrckd K`bzcus, 5 `prca 0:8?.;> Oe`tr cke I. Omf`rt-O`caey,
Vhe Fmn [hmnub. Vhe \ersmb`acty `bf \mackces mj Vmdun`w`
Vsub`ymshc.
Hmbmauau7 Ubcverscty mj H`w`cc \ress ?
-
7/21/2019 9789088903168 - Wagenaar 2015 - Aan de Overkant -
ebook
46/357
66
vmanebfe g`reb ocg het `jskhecfsoezmed f`t fe Befera`bfers ocg
fe nmuverbeursv`b B`n`s`dc cb hub rescfebtces cb Efm `enfeb.
G`p`bse bceuwsncer cnhecf w`s bcets bceuws, mmd vr`neb werfeb
eerfer v``dnesteaf fmmr hmmnw``rfcnhecfsoedaefers eb oezmeders ``b
fe heroern w``r feBefera`bfers cb Efm veroaeveb. `t wea bceuw w`s,
w`s f`t eeb shmnub bceuws-
ncercn w`s Eurmpese i`bbeb v`b fckhtocg te oedcgdeb eb ze
persmmbacgd te mb-fervr`neb mver z`deb fce hei cbteresseerfeb. B`
K`bzcus w`s @bfrces Kaecger,v`b mmrsprmbn eeb Fuctser, ``b fe
oeurt.6:, F`nrencster v`b Hebfrcd v`b
Oucgtebhei, 0: i``rt 0:88.6: Cocfei.
-
7/21/2019 9789088903168 - Wagenaar 2015 - Aan de Overkant -
ebook
47/357
65
vmmr fe shmnub h`ffeb mpnetrefeb, hmejfe het mmd bcet vmmr
`bfereb.6>Eeb`bfer exkuus f`t ze mpvmerfeb w`s f`t bcei`bf v`b
heb nmef dmb zcbneb. 68Cbpa``ts f``rv`b w`reb ze oerecf mi mp
veaaeb G`p`bs p`pcer hub b`ieb eb `bferewmmrfeb te skhrcgveb, w``r
nrmte vr``n b``r w`s.
Cb 0>0?), tmmbfe er neeb oea`bnsteaacbn vmmr. Cetsunu (r.
0>0;0>0:) w`sbmn i``r eeb dcbf f`t `a gmbn mveraeef. B` hei
tr`f Smshciube (r. 0>0:0>65)``b, fce nrmte cbteresse h`f vmmr
^esterse wetebskh`ppeb eb fe stufce f``rv`bstciuaeerfe. Cb
0>0>, het eerste g``r f`t hcg fe Kmip`nbcesfceb`reb
`ufcbtceveraeebfe, steafe hcg `aaeraec vr`neb eb acet heb mmd weer
zcbneb eb f`bseb. 50
Cb fe f``rmpvmanebfe g`reb hmejfeb fe Befera`bfers bcet ieer te
f`bseb eb
te zcbneb vmmr fe shmnub, eeb ebdeae deer bmn wea vmmr fe prcbs,
i``r b` 0>?:mmd vmmr hei bcet ieer. Zr`neb werfeb skhr cjteacgd
nesteaf eb G`p`bse neaeerfeb
6> B` `mmp v b fe `ufcbtce ocg fe shmnub imest fe
ZMK-feaen`tce neskhebdeb ``bocefeb ``bfe prcbs (fe oemmnfe mpvmaner
v`b fe shmnub) eb oep``afe hmmnw``rfcnhecfsoedaefers cb
hubrescfebtces. F``r werf het Befera`bfse nezeaskh`p (ieest`a)
n`stvrcg mbth``af eb rcgdeacgd netr`k-teerf mp G`p`bse dmst eb
s`de. Vcgfebs Vsub`ymshcs renercbnspercmfe werf teb hucze v`b feze
hmnehereb v``d ``b fe Befera`bfers nevr``nf mi te zcbneb eb te
f`bseb, w`t ze bcet dmbfeb wecnereb,oeh`ave `as ze het bcet vmmr fe
shmnub h`ffeb nef``b.
68 B@, BJG 0, F`nrencs ter v`b Gm`b @muwer, 0? `prca
0>0>.
-
7/21/2019 9789088903168 - Wagenaar 2015 - Aan de Overkant -
ebook
48/357
6:
eb stufebteb dw`ieb mp oezmed. Smshciube h`f wea cbteresse cb fe
westersestcga v`b p``rfrcgfeb. [pekc``a vmmr hei werfeb \erzcskhe
hebnsteb fmmr fe ZMKneipmrteerf eb oaeej eeb p`ajrebcer, H`bs
Gurneb Decgser, nerucie tcgf ``b hethmj mi fe shmnubs st`aieesters
te mbferrckhteb cb fe westerse rcgstcga.5?Fe tcgfebw`reb
ver`bferf.
@a cb fe `khttcebfe eeuw w`s er drctced mp fe Befera`bfers mif`t
zcg zckhfmmr fe G`p`bse heersers aceteb verbefereb fmmr zckh vmmr
hei mp fe nrmbf tewerpeb, vmmr hei te f`bseb eb te
zcbneb.5;^erdeacgd aaes aceteb ze zckh wea-nev`aaeb ter oevmrfercbn
v`b hub h`bfea. I``r cb het g``r f`t D`eipjers omedverskheeb, w`s
er `a neeb spr`de ieer v`b f`t zcg f`bsteb eb zmbneb.
Omvebfcebdubbeb we fe mptrefebs mmd oeskhmuweb `as eeb vmri v`b
debbcsmverfr`kht.Het G`p`bse hmj dmb mp neeb ebdeae `bfere wcgze
debbcsi`deb iet esteracbnebeb aereb mver hub kuatuur eb f`neacgds
aeveb cb hub v`fera`bf, heb fcrekt hmrebspredeb eb zcbneb. Fe vr``n
mi z`bn eb f`bs eb i`aae nrcaaeb h`f zeder bcet hetmmnierd mi fe
Befera`bfers te daecbereb, zm`as eeb hmjfcnbct`rcs eebs
verda``r-
fe. Het w`s `aaeeb mi fe bceuwsncer cnhecf v`b fe prcbs te
oevrefcneb.56
Het acgdteeb neicste d`bs vmmr fe Hmne _enercbn f`t, nezceb fe
webseb v`b het G`p`bsehmj, zcg b`uweacgds iuzcd``a ``bneaenfe
Kmip`nbcesfceb`reb ter oeskhcddcbnh`ffeb mj steafeb vmmr fcebst cb
G`p`b.55Cb fct vero`bf cs het cbteress`bt mp teierdeb f`t cb fe
zevebtcebfe eb `khttcebfe eeuw fe `io`ss`feurs v`b Dmre` ebfe
_yudyu eca`bfeb cb hub nevman iuzcd`bteb eb ructers ieeb`ieb mi mp
tetrefeb eb hub rcgdubsteb te vertmbeb vmmr fe shmnub.5:
Krctckc fce het oucneb vmmr fe shmnub zceb `as verbeferebf,5>
n``b vmmr-ocg ``b het ject f`t fe ZMK het oeaecf vmerfe mi ocg
`ufcbtces v`b @zc`tcskhevmrsteb fe kereimbce v`b het oetreebfe hmj
te vmaneb. Fe cbstruktce fce eeb
`jnez`bt ieedreen, stcpuaeerfe f`t fe oenrmetcbn neskhceffe
vmanebs s a`bfswcgs458vmmr fe shmnub w`s f`t bcet ieer f`b
v`bzeajspredebf. Hebfrcd Fme,mpperhmmjf v`b 08, verwmmrffe fct
treebf tmeb hcg zcgb mboenrcpuctspr`d mver fe verwcgteb ``b het
`fres v`b fe Befera`bfers f`t zcg zckh vmenfebb``r fe neorucdeb eb
packhtpaencbneb v`b fe G`p`bbers. Zmanebs Fme w`rebfeze
packhtpaencbneb ciiers fezeajfe fce fe G`p`bbers ead``r oetmmbfeb.
Z`b feBefera`bfers werfeb neeb ieerfere oewcgzeb v`b eerocef
nevernf f`b v`b feG`p`bbers zeaj.
5? Wce \`ua v`b fer Zeafe eb _ufmaj O`khmjber, Vhe Feshci`
Fc`rces I`rncb`ac` 0>. Feea CCC7 @ vmy`ne tm A`put`, O`abco`roc,
Aunnb`nn, Nauoofuofr co, `bfG`p`b, :0 eb Macver Nmafsicth, Vhe
kctczeb mj the wmraf, mr, aetters jr mi ` Khcbese phcamsmpher,
rescfcbn cbAmbfmb, tm hcs jr cebfs cb the kmubtry, oy Fr.
Nmafsicth.Zma. ?. Ambfmb7 K. Kmmde, 0>33=, Aetter KXZCCC,vmmr
drctced fce fe Befera`bfers `a cb fe `khttcebfe eeuw dreneb.
56 B@, BJG 0?8, F`nrencster v b Khrcstc`eb v`b Zrcgoernhe, ?
`prca 0>08.55 Cb 0>;6 zmbf nmuverbeur-neber``a Z`b Kammb
ekhter eeb nrmep iuzcd`bteb (sa`veb) iet hub
iuzcedcbstruiebteb `as mbferfeea v`b eeb nrmmt extr`-neskhebd
b``r Smshciube. Het neskhebdwerf newecnerf as zcgbfe mbnep`st. Wce
Zc`aa, Cb @cf mj Vr`fe, > Kauamw, Vhe Kmip`by `bf the [hmnub, eb
Dmwber, Jrmi hcte tm Seaamw, zcgb rekebte krctckc.58 Wce hcervmmr
Zc`aa, Vm K`pture Vhecr J`vmur, ?30-?3?.
-
7/21/2019 9789088903168 - Wagenaar 2015 - Aan de Overkant -
ebook
49/357
6>
Fe neorucdeb v`b hub a`bf zcgb bu eebi``a zmm, eb cb wead eeb
mmrf fer wereafieb dmie, zmm imet ieb zckh iet fe `af``r
heerskhebfe neorucdeb eb paentcnhefebvereebcneb mj er v`b f``b
oacgveb. Ciiers, ieb d`b bcet verneb, f`t eebe B`tce,ocg weade ieb
dmit mi ferzeaver vrcebfskh`p te zmedeb, zckh iet fe newmmbtebfer
oezmeders zmu imeteb vereebcneb. Er cs fus b``r icgb nevmea bcet
stuctebfs cbneaeneb, f`t ieb fce neorucdeb eb pacntpaencbneb vmant,
zmmfr` ieb i``r bcet tmt
ieerfere oacgdeb v`b mbferf`bcnhecf, f`b fe aefeb v`b zuad eeb
vmad ead`bferoetmmbe, verpacnt wmrft. Mi cets oea`nkheacgd vmmr te
steaaeb hmezeer het bcetsf``rv`b heooe cs neebe dubst. 53
Fme ierdte mmd mp f`t v`b hub d`bt fe ``bzcebacgdste G p`bbers
zckh cb hetoucteba`bf ``b fe f``r heersebfe neorucdeb zmufeb
mbferwerpeb. Fe tmadebfce fcebst fefeb tcgfebs het oezmed v`b
Bckma`c _ez`bmv, `io`ss`feur v`b fe_usscskhe deczer, ``b B`n`s`dc
cb 08?-?>;.:? Aemb`rf Oauss, Zcscoae Kctces. K`btmb, B`n`s`dc,
`bf O`t`vc` `bf the Kmicbn mj the @ierck`bs .
K`iorcfne, I`ss.7 H`rv`rf Ubcverscty \ress ?5, bmmt 00
-
7/21/2019 9789088903168 - Wagenaar 2015 - Aan de Overkant -
ebook
50/357
68
trefeb psykhmamnck`a fcstress ocg smiicne feeabeiers.:6Fct acgdt
icg vernezmkht.Mi te a`teb zceb hme D`eipjers mpperhmmjf, Kmrbeacs
v`b Muthmmrb, ``bdeedteneb f`tzeajfe mptrefeb v`b fe ZMK-feaen`tce
cb 0:3?, vmant hcer zcgb versa`nf``rv`b.:5 Cb fe acbderdmami wmrft
weerneneveb hme fe vcer feaen`tceaefeb::fmmr fe tmad uct b``i v`b
shmnub Vsub`ymshc werfeb mbfervr``nf, cb fe rekh-
terdmami hub `btwmmrfeb. @aaereerst werfeb ze uct b``i v`b fe
shmnub weadmineheteb.
:6 Cocfei, ?60. Cb saekhts b orcej, ``b @bthmby \`rv eb
nef`teerf B`n`s`dc 0:30, a``t D`eipjerzckh uct mver zcgb
oeh`bfeacbn ``b het hmj. Wce Ebneaoert D`eipjer, Orceje
0:8;0>05, FetaejH`oera`bf ref. Ibkheb7 Cufckcui ?
-
7/21/2019 9789088903168 - Wagenaar 2015 - Aan de Overkant -
ebook
51/357
63
Zrmeneb cb hmeveea g`ereb hcg suakx neaeert ebG`p`b
nejrequebteert h`ft eb m h`er t``a m fembse sw`erfer mi te aeereb
w`s.
Zeertceb g`reb w`s t neaefeb f`t hcg feeersti``a cb G`p`b qu`i,
w`s mbferwcgaebieeri`aeb mp O`t`vc` neweest. Fe G`p`bset`ea skheeb
mbs sw`erfer te weseb, m t buw`s f`tse bcei`bt mbs prmipt wcafe
aeereb,
w`reb f``rv`b bcet verseedert. Fct vertmakdtefe tmakd smmf`bcnh
f`t Zcsser f``rv`b bceteeb eebcnh wmmrf dmbfer verst`eb.
M oeh`neb h`ffe cb fe G`p`bse min`bnh ebi`bcereb, w`t f``rv`b
f`nht.
CGfer b`tce hceafe zcgbe vmmr fe oest, smmneammfe f`t fe
G`p`bfers mmkq fefeb. Fctskheeb fmmr feb tmakq wea vertmakdt te
weseb,w`bt Wcgb Hmmnhecgt a`nhte f``rmver.
Hmea`bnh mbse skhepeb v`b Hmaa`bf tmtO`t`vc` newmmbacgkq
mbferweenh w`ereb.
Mrfcb`rcg : > i`ebfeb, extr mrfcb`rcgspmefcn 6 5 eb fmmr
tenebspmefcnewcbfeb mmkq wea 0< 00 i`ebfeb mp zeesukdeafeb.
M t mpperhmmjt mver ; g`reb bmnh i`ea ocgfeb decgser bcet w`s
neweest.
@btwmmrfe iet eerocefcnhecgt v b g`.
F`t `eb t acnh`ei n`bts bcet ver`bfert, i`erhet h`cgr nrcgser
w`s newmrfeb.
Feb muferfmi eb het swerveb or`nht suakxiee, feb eebe vrmener,
feb `bfereb a`ter.
^ce v`b mbs netrmuwt w`s, eb dcbfereb h`ffe,hme fce neb`eit
w`reb eb h``r muferfmi.
V Mpperhmmf `aaeeb h`ffe ; dcbfereb7? smmbeb eb eeb fmnhtertge.
H`er b`iebeb muferfmi, bevebs fce v`b icgb vrmuwbmeiebfe.
M t mpperhmmt ieer oamefverw`bteb mpO`t`vc` h`ffe, eb w`tse
w`reb.
@btwmmrf v b icgb zcgfe h`ffe `af``r eebeebcne ormefer
oedaefebfe fe qu`actecgt v`bfcrekteur neber`ea, zcgbfe fe b`este
``b scgbefeahecgt feb efeaeb heer nmuverbeur neber`eaGmh`bbes
K`iphucgs4 v`b icgb vrmuwsd`bth`ffe verskhecgfe oametverw`bteb.
Hme icgb ormefer neb`eit w s eb hme muft. ^caaei v`b Muthmmrb
neb`eit, muft 5:g`reb.
M mbseb mpperkhcrurncgbs, wcgsebfe mp imbsrDeipher, iefckcgbeb
h`ffe vmmr `aferh`bfescekdtebs feseave smufe dmbbeb nebeseb,
weakdfe mbnebeseacgkdste mmrfeeafe, eb mmkq m eebcne
sw`re `k