(8,2) sovremeno evropsko seostestvo

СОЦИОЛОШКИ ПОИМ ЗА СОВРЕМЕНОТО СОЦИОЛОШКИ ПОИМ ЗА СОВРЕМЕНОТО ЕВРОПСКО СЕОПШТЕСТВОЕВРОПСКО СЕОПШТЕСТВО

Ние живееме во Европски светНие живееме во Европски свет

Ако сега се запрашаме што го сочинува современото Ако сега се запрашаме што го сочинува современото Европско опшество ќе забележиме една бескрајно Европско опшество ќе забележиме една бескрајно сложена слика, која сепак, Европа ја прави да биде сложена слика, која сепак, Европа ја прави да биде препознатлива во современиот светпрепознатлива во современиот свет И они луѓе кои физички не се наоѓаат во Европа И они луѓе кои физички не се наоѓаат во Европа живеат во општества кои се повеќе се базирани на живеат во општества кои се повеќе се базирани на Европската културна традиција или биле под Европската културна традиција или биле под секојдневно влијание на нормите и вредностите на секојдневно влијание на нормите и вредностите на таа културна традиција. таа културна традиција. Иако Европејците ја поминаа патеката на економска, Иако Европејците ја поминаа патеката на економска, социјална и политичка интеграција, дефинирањето социјална и политичка интеграција, дефинирањето на Европа останува двосмислено поради неколку на Европа останува двосмислено поради неколку причини.причини.

ПрвоПрвоССамо неколку од амо неколку од европските европските земјиземји се културно се културно хомогени и не постои нешто како ,,европска раса,,. хомогени и не постои нешто како ,,европска раса,,. Постојаното преуредување на држаните граници, во Постојаното преуредување на држаните граници, во текот на времето создало ситуации во која секоја текот на времето создало ситуации во која секоја Европска држава има национални малцинства. Европска држава има национални малцинства. Многу држави, во последните 40-50 години Многу држави, во последните 40-50 години забележаа голем прилив на имигранти како што се забележаа голем прилив на имигранти како што се Алжирците во Франција, Турците во Германија и т.н. Алжирците во Франција, Турците во Германија и т.н. и сето тоа направи во Европа да не се чувствува и сето тоа направи во Европа да не се чувствува постоење на некаква доминантна култура и сите постоење на некаква доминантна култура и сите Европски народи љубоморно работат на очувување Европски народи љубоморно работат на очувување на својот културен идентитет.на својот културен идентитет.

ВтороВторо

Жителите на ЕЖителите на Европавропа зборуваат на 36 јазици, зборуваат на 36 јазици, кои се заштитени како симболи на кои се заштитени како симболи на националните идентитети и претставуваат националните идентитети и претставуваат постојан потсетник на разликите меѓу постојан потсетник на разликите меѓу Европјаните. Европјаните. Тука треба да напоменеме дека еден од Тука треба да напоменеме дека еден од факторите кој го олесни развојот на САД беше факторите кој го олесни развојот на САД беше постоењето на еден јазик. постоењето на еден јазик. Но исто така се забележува и доминацијата на Но исто така се забележува и доминацијата на Англискиот јазик, кој како јазик на глобалната Англискиот јазик, кој како јазик на глобалната трговија и дипломатија постепено станува и трговија и дипломатија постепено станува и јазик на Европа.јазик на Европа.

ТретоТрето

Историите на Европските држави се Историите на Европските држави се исполнети со меѓусебни војни, формирање на исполнети со меѓусебни војни, формирање на алијанси и освојување и колонизирање на алијанси и освојување и колонизирање на разни земји и народи во светот. разни земји и народи во светот.

Дури и денес Англија, Франција, Шпанија и Дури и денес Англија, Франција, Шпанија и Португалија одржуваат блиски врски со Португалија одржуваат блиски врски со нивните поранешни колонии, додека нивните поранешни колонии, додека Германија поради некои други причини има Германија поради некои други причини има интереси во источна Европа.интереси во источна Европа.

ЧетвртоЧетвртоТешкотијата околу дефинирањето на Европа доаѓа и од таму Тешкотијата околу дефинирањето на Европа доаѓа и од таму што за разлика од другите континенти кои се обиколени со што за разлика од другите континенти кои се обиколени со вода, Европа нема јасна источна граница. вода, Европа нема јасна источна граница. На источната граница на Европа се наоѓа Русија чија само една На источната граница на Европа се наоѓа Русија чија само една четвртина се смета како дел на Европа а три четвртини четвртина се смета како дел на Европа а три четвртини припаѓаат на Азискиот континент. припаѓаат на Азискиот континент. Исто така, тука е и Турција која што само со 4% од својата Исто така, тука е и Турција која што само со 4% од својата територија и припаѓа на Европа и на која повеќето Европјани територија и припаѓа на Европа и на која повеќето Европјани гледаат како на дел дел од Исламската свера на влијание. гледаат како на дел дел од Исламската свера на влијание. Тука би можеле да го споменеме и Балканот, кој географски Тука би можеле да го споменеме и Балканот, кој географски целосно припаѓа на Европа, но како да зазема една целосно припаѓа на Европа, но како да зазема една двосмислена позиција помеѓу Европа и Азија. Тој долго време двосмислена позиција помеѓу Европа и Азија. Тој долго време од Европејците се сметал како продолжеток на Мала Азија и од Европејците се сметал како продолжеток на Мала Азија и често се опишувал како Блиски исток. Балканот се смета за често се опишувал како Блиски исток. Балканот се смета за гранична зона меѓу Исламот, Католицизмот и Православието. гранична зона меѓу Исламот, Католицизмот и Православието. Балканот бил и граница и меѓу источната и западната Римска Балканот бил и граница и меѓу источната и западната Римска империја, граница меѓу Хабсбурговската и Отоманската империја, граница меѓу Хабсбурговската и Отоманската империја а многу скоро и меѓу т.н. ,,политички исток и запад,,.империја а многу скоро и меѓу т.н. ,,политички исток и запад,,.

Политичките системи на Политичките системи на Европските државиЕвропските држави

Повеќето Европски земји имаат политички системи Повеќето Европски земји имаат политички системи базирани на варијации на парламентарна власт со базирани на варијации на парламентарна власт со претседателски или монархистички номинален водач претседателски или монархистички номинален водач и огромна извршна моќ во рацете на избраниот и огромна извршна моќ во рацете на избраниот премиер кој е лидер на најголемата политичка премиер кој е лидер на најголемата политичка партија во националниот парламент.партија во националниот парламент.Осум Европски држави се уште имаат монархии: Осум Европски држави се уште имаат монархии: Белгија, Данска, Луксембург, Холандија, Норвешка, Белгија, Данска, Луксембург, Холандија, Норвешка, Шпанија, Шведска и Обединетото Кралство. Шпанија, Шведска и Обединетото Кралство. Сите овие се конституционални монархии што значи Сите овие се конституционални монархии што значи дека монарсите имаат незначителна политичка моќ и дека монарсите имаат незначителна политичка моќ и власта се извршува во нивно име. Сите се власта се извршува во нивно име. Сите се ограничени со церемонијални улоги и им се дадени ограничени со церемонијални улоги и им се дадени малку можности да влијаат или да ги советуваат малку можности да влијаат или да ги советуваат избраните шефови на влади.избраните шефови на влади.

Повеќе други Европски држави за номинален Повеќе други Европски држави за номинален водач имаат председател кој има слични водач имаат председател кој има слични права и углед на оние на монархот, но права и углед на оние на монархот, но наместо наследување на работата според наместо наследување на работата според случајот на раѓање тие се избрани само со случајот на раѓање тие се избрани само со одреден мандат.одреден мандат.Неколку земји имаат двоен извршен или Неколку земји имаат двоен извршен или комбиниран претседателски-парламентарен комбиниран претседателски-парламентарен систем на влада. Тука се вклучени систем на влада. Тука се вклучени Белорусија, Финска, Франција, Исланд, Белорусија, Финска, Франција, Исланд, Полска, Португалија, Русија и Украина. Полска, Португалија, Русија и Украина. Извршната власт е во рацете на Извршната власт е во рацете на председателот кој е директно избран од председателот кој е директно избран од луѓето но законодавната власт е во рацете на луѓето но законодавната власт е во рацете на законодавното тело-парламентотзаконодавното тело-парламентот

Извршната моќ во повеќе Европски држави е во Извршната моќ во повеќе Европски држави е во рацете на владата т.е. премиерот како на пример во рацете на владата т.е. премиерот како на пример во Македонија, Италија и др. или канцеларот во Македонија, Италија и др. или канцеларот во Германија и Австрија. Главното право на премиерите Германија и Австрија. Главното право на премиерите е содржано во нивниот практичен монопол врз е содржано во нивниот практичен монопол врз назначување на свои блиски луѓе на повисоки назначување на свои блиски луѓе на повисоки владини позиции и фактот дека тие можат да се владини позиции и фактот дека тие можат да се потпрат на парлаентарното мнозинство што ги прави потпрат на парлаентарното мнозинство што ги прави сигурни дека ќе бидат прифатени нивните законски сигурни дека ќе бидат прифатени нивните законски предлози и проекти.предлози и проекти.Скоро сите Европски законодавни тела се во вид на Скоро сите Европски законодавни тела се во вид на парламент каде што се претставуваат законите, се парламент каде што се претставуваат законите, се дискутира за нив, се додаваат амандмани, и се дискутира за нив, се додаваат амандмани, и се усвојуваат или се одбиваат. Неколку Европски усвојуваат или се одбиваат. Неколку Европски парламенти имаат два дома, понизок но помоќен дом парламенти имаат два дома, понизок но помоќен дом кој директно е избран од народот, и повисок и обично кој директно е избран од народот, и повисок и обично помалку важен дом чии членови можат да бидат помалку важен дом чии членови можат да бидат избрани директно или индиректно (назначени) како избрани директно или индиректно (назначени) како што е на пример Австрија, Англија, Германија, што е на пример Австрија, Англија, Германија, Холандија и др.Холандија и др.

Европската економијаЕвропската економија

Европа е еден од најбогатите региони во Европа е еден од најбогатите региони во светот. светот.

Нејзините Нејзините 800800 милиони луѓе претставуваат милиони луѓе претставуваат скоро 10 проценти од светската популација и скоро 10 проценти од светската популација и живеат на само 5 проценти од светската живеат на само 5 проценти од светската копнена област, но тие произведуваат околу копнена област, но тие произведуваат околу 31 процент од светското економско 31 процент од светското економско богатство. богатство.

Скоро целото тоа богатство е концентрирано Скоро целото тоа богатство е концентрирано во Западна Европа. во Западна Европа.

Економскиот систем во ЕвропаЕкономскиот систем во Европа

Денес сите Европски држави се претежно Денес сите Европски држави се претежно слободно-пазарни капиталистички системи слободно-пазарни капиталистички системи што значи дека поголемиот дел од што значи дека поголемиот дел од економските активности зависи од цените, економските активности зависи од цените, понудата и побарувачката а владите ја имаат понудата и побарувачката а владите ја имаат лимитирано својата интервенција на пазарот. лимитирано својата интервенција на пазарот.

Бројот на јавните сектори во повеќето Бројот на јавните сектори во повеќето Европски земји сеуште се намалува и Европски земји сеуште се намалува и иницијативата на слободниот пазар и иницијативата на слободниот пазар и конкуренцијата се зголемува.конкуренцијата се зголемува.

Она што се забележува е тоа дека западно Она што се забележува е тоа дека западно Европските држави се претежно постиндустриски, Европските држави се претежно постиндустриски, што значи дека нивните економии минале низа што значи дека нивните економии минале низа транзиции од земјоделство во индустрија и до силно транзиции од земјоделство во индустрија и до силно потпирање на услугите. потпирање на услугите. Последниве се такви економски активности кои не Последниве се такви економски активности кои не произведуваат опипливи стоки но токму тие го произведуваат опипливи стоки но токму тие го сочинуваат околу 65-70% од бруто домашниот сочинуваат околу 65-70% од бруто домашниот производ (БДП), индустријата обезбедува приближно производ (БДП), индустријата обезбедува приближно околу 25-30% од БДП и земјоделието служи за околу 25-30% од БДП и земјоделието служи за рамнотежа. рамнотежа. Посиромашните Европски држави настојуваат да Посиромашните Европски држави настојуваат да имаат најголеми земјоделски сектори па така на имаат најголеми земјоделски сектори па така на пример 18-23% од Грчкото население работат во пример 18-23% од Грчкото население работат во земјоделието или 12-15% Ирци работат во земјоделието или 12-15% Ирци работат во земјоделието а од друга страна само 1-5% од земјоделието а од друга страна само 1-5% од Англичаните, Данците, Германците и Швеѓаните се Англичаните, Данците, Германците и Швеѓаните се слично ангажирани.слично ангажирани.

Исто така се забележува дека нивоата Исто така се забележува дека нивоата на развој на националните економии е на развој на националните економии е доста различен и моќта е насочена во доста различен и моќта е насочена во корист на четирите големи западно корист на четирите големи западно Европски држави Германија, Англија, Европски држави Германија, Англија, Франција и Италија во кои живеат околу Франција и Италија во кои живеат околу 44% од населението на Европа а 44% од населението на Европа а создаваат околу 65% од БДП на цела создаваат околу 65% од БДП на цела Европа.Европа.

Општо гледано и кажано Европа има жаришта на Општо гледано и кажано Европа има жаришта на економска динамика и развој. Највисока активност се економска динамика и развој. Највисока активност се забележува во Рајнската област, околу северно забележува во Рајнската област, околу северно Италијанските градови и околу Париз, Ротердам и Италијанските градови и околу Париз, Ротердам и Лондон. Лондон. Од друга страна периферијата на Европа (посебно Од друга страна периферијата на Европа (посебно источната) е доста неразвиена поради тоа што источната) е доста неразвиена поради тоа што имала недостаток на адекватни инвестиции затоа имала недостаток на адекватни инвестиции затоа што земјите од овие реони се некако позафрлени и што земјите од овие реони се некако позафрлени и ретко населени или затоа што се помалку ретко населени или затоа што се помалку индустријализирани и се уште страдаат од ефектите индустријализирани и се уште страдаат од ефектите на централното планирање во ,,советски,, стил. на централното планирање во ,,советски,, стил. Во исто време единствениот Европски пазар исто Во исто време единствениот Европски пазар исто така помогна во унапредувањето на трансевропските така помогна во унапредувањето на трансевропските корпоративни интеграции и заедничките ризични корпоративни интеграции и заедничките ризични потези, подобрувајки ги економиите до степен на кој потези, подобрувајки ги економиите до степен на кој најголемите Европски корпорации се сега во можност најголемите Европски корпорации се сега во можност да им конкурираат поефективно на оние од САД.да им конкурираат поефективно на оние од САД.

Демографската слика на Демографската слика на ЕвропаЕвропа

Економските разлики се рефлектираат во бројот на Економските разлики се рефлектираат во бројот на населението. Западна Европа е еден од најгусто населението. Западна Европа е еден од најгусто населените региони во светот. населените региони во светот. Глобалната густина на населението е околу 115 луѓе Глобалната густина на населението е околу 115 луѓе на километар квадратен споредено со 30 луѓе на на километар квадратен споредено со 30 луѓе на метар квадратен во САД и 9 луѓе по метар квадратен метар квадратен во САД и 9 луѓе по метар квадратен во Русија. во Русија. Најгусто населени делови од Европа се меѓу Најгусто населени делови од Европа се меѓу најбогатите земји како што се северна Италија, најбогатите земји како што се северна Италија, западна Германија, земјите од Бенелукс и западна Германија, земјите од Бенелукс и југоисточна Англија. југоисточна Англија. Најретко населени земји се и најсиромашни или Најретко населени земји се и најсиромашни или најстудени како што се поголемиот дел од источна најстудени како што се поголемиот дел од источна Европа, централна Шпанија, северозападна Шкотска, Европа, централна Шпанија, северозападна Шкотска, Исланд и северна Скандинавија.Исланд и северна Скандинавија.

Сеуште постојат многу работи Сеуште постојат многу работи кои ги делат Европјанитекои ги делат Европјаните

Постојат различни јазици, различни културни традиции, Постојат различни јазици, различни културни традиции, законски, образовни и здравствени заштитни системи, законски, образовни и здравствени заштитни системи, кујни, начини на разонода, различни стилови на кујни, начини на разонода, различни стилови на облекување, начин на планирање и градење на облекување, начин на планирање и градење на населби, начини на трошење на слободното време па населби, начини на трошење на слободното време па дури и различни страни на возење по патот. дури и различни страни на возење по патот. Меѓутоа се повеќе се зголемува бројката на оние работи Меѓутоа се повеќе се зголемува бројката на оние работи кои се заеднички за Европјаните. Економските и кои се заеднички за Европјаните. Економските и социјалните интеграции кои се спроведоа под социјалните интеграции кои се спроведоа под покровителство на ЕУ и нејзините предходници ги покровителство на ЕУ и нејзините предходници ги направија поблиски Европјаните. направија поблиски Европјаните. Сето тоа го потикна остатокот од светот да не гледа на Сето тоа го потикна остатокот од светот да не гледа на Европа како на територија на која постојат голем број Европа како на територија на која постојат голем број различни држави туку се повеќе да гледа како еден различни држави туку се повеќе да гледа како еден економски блок кој оди во правец и на политичко економски блок кој оди во правец и на политичко обединување.обединување.