78446-Phe Binh Anh

8/12/2019 78446-Phe Binh Anh

1/130

8/12/2019 78446-Phe Binh Anh

2/130

8/12/2019 78446-Phe Binh Anh

3/130

8/12/2019 78446-Phe Binh Anh

4/130

8/12/2019 78446-Phe Binh Anh

5/130

8/12/2019 78446-Phe Binh Anh

6/130

8/12/2019 78446-Phe Binh Anh

7/130

8/12/2019 78446-Phe Binh Anh

8/130

8/12/2019 78446-Phe Binh Anh

9/130

8/12/2019 78446-Phe Binh Anh

10/130

8/12/2019 78446-Phe Binh Anh

11/130

8/12/2019 78446-Phe Binh Anh

12/130

8/12/2019 78446-Phe Binh Anh

13/130

8/12/2019 78446-Phe Binh Anh

14/130

8/12/2019 78446-Phe Binh Anh

15/130

8/12/2019 78446-Phe Binh Anh

16/130

8/12/2019 78446-Phe Binh Anh

17/130

8/12/2019 78446-Phe Binh Anh

18/130

8/12/2019 78446-Phe Binh Anh

19/130

8/12/2019 78446-Phe Binh Anh

20/130

8/12/2019 78446-Phe Binh Anh

21/130

8/12/2019 78446-Phe Binh Anh

22/130

8/12/2019 78446-Phe Binh Anh

23/130

8/12/2019 78446-Phe Binh Anh

24/130

8/12/2019 78446-Phe Binh Anh

25/130

8/12/2019 78446-Phe Binh Anh

26/130

8/12/2019 78446-Phe Binh Anh

27/130

8/12/2019 78446-Phe Binh Anh

28/130

8/12/2019 78446-Phe Binh Anh

29/130

8/12/2019 78446-Phe Binh Anh

30/130

8/12/2019 78446-Phe Binh Anh

31/130

8/12/2019 78446-Phe Binh Anh

32/130

8/12/2019 78446-Phe Binh Anh

33/130

8/12/2019 78446-Phe Binh Anh

34/130

8/12/2019 78446-Phe Binh Anh

35/130

8/12/2019 78446-Phe Binh Anh

36/130

8/12/2019 78446-Phe Binh Anh

37/130

8/12/2019 78446-Phe Binh Anh

38/130

8/12/2019 78446-Phe Binh Anh

39/130

8/12/2019 78446-Phe Binh Anh

40/130

8/12/2019 78446-Phe Binh Anh

41/130

8/12/2019 78446-Phe Binh Anh

42/130

8/12/2019 78446-Phe Binh Anh

43/130

8/12/2019 78446-Phe Binh Anh

44/130

8/12/2019 78446-Phe Binh Anh

45/130

8/12/2019 78446-Phe Binh Anh

46/130

8/12/2019 78446-Phe Binh Anh

47/130

8/12/2019 78446-Phe Binh Anh

48/130

8/12/2019 78446-Phe Binh Anh

49/130

8/12/2019 78446-Phe Binh Anh

50/130

8/12/2019 78446-Phe Binh Anh

51/130

8/12/2019 78446-Phe Binh Anh

52/130

8/12/2019 78446-Phe Binh Anh

53/130

8/12/2019 78446-Phe Binh Anh

54/130

8/12/2019 78446-Phe Binh Anh

55/130

8/12/2019 78446-Phe Binh Anh

56/130

8/12/2019 78446-Phe Binh Anh

57/130

8/12/2019 78446-Phe Binh Anh

58/130

8/12/2019 78446-Phe Binh Anh

59/130

8/12/2019 78446-Phe Binh Anh

60/130

8/12/2019 78446-Phe Binh Anh

61/130

8/12/2019 78446-Phe Binh Anh

62/130

8/12/2019 78446-Phe Binh Anh

63/130

8/12/2019 78446-Phe Binh Anh

64/130

8/12/2019 78446-Phe Binh Anh

65/130

8/12/2019 78446-Phe Binh Anh

66/130

8/12/2019 78446-Phe Binh Anh

67/130

8/12/2019 78446-Phe Binh Anh

68/130

8/12/2019 78446-Phe Binh Anh

69/130

8/12/2019 78446-Phe Binh Anh

70/130

8/12/2019 78446-Phe Binh Anh

71/130

8/12/2019 78446-Phe Binh Anh

72/130

8/12/2019 78446-Phe Binh Anh

73/130

8/12/2019 78446-Phe Binh Anh

74/130

8/12/2019 78446-Phe Binh Anh

75/130

8/12/2019 78446-Phe Binh Anh

76/130

8/12/2019 78446-Phe Binh Anh

77/130

8/12/2019 78446-Phe Binh Anh

78/130

8/12/2019 78446-Phe Binh Anh

79/130

8/12/2019 78446-Phe Binh Anh

80/130

8/12/2019 78446-Phe Binh Anh

81/130

8/12/2019 78446-Phe Binh Anh

82/130

8/12/2019 78446-Phe Binh Anh

83/130

8/12/2019 78446-Phe Binh Anh

84/130

8/12/2019 78446-Phe Binh Anh

85/130

8/12/2019 78446-Phe Binh Anh

86/130

8/12/2019 78446-Phe Binh Anh

87/130

8/12/2019 78446-Phe Binh Anh

88/130

8/12/2019 78446-Phe Binh Anh

89/130

8/12/2019 78446-Phe Binh Anh

90/130

8/12/2019 78446-Phe Binh Anh

91/130

8/12/2019 78446-Phe Binh Anh

92/130

8/12/2019 78446-Phe Binh Anh

93/130

8/12/2019 78446-Phe Binh Anh

94/130

8/12/2019 78446-Phe Binh Anh

95/130

8/12/2019 78446-Phe Binh Anh

96/130

8/12/2019 78446-Phe Binh Anh

97/130

8/12/2019 78446-Phe Binh Anh

98/130

8/12/2019 78446-Phe Binh Anh

99/130

8/12/2019 78446-Phe Binh Anh

100/130

8/12/2019 78446-Phe Binh Anh

101/130

8/12/2019 78446-Phe Binh Anh

102/130

8/12/2019 78446-Phe Binh Anh

103/130

8/12/2019 78446-Phe Binh Anh

104/130

8/12/2019 78446-Phe Binh Anh

105/130

8/12/2019 78446-Phe Binh Anh

106/130

8/12/2019 78446-Phe Binh Anh

107/130

8/12/2019 78446-Phe Binh Anh

108/130

www.ebook4u.vn

ra s khc nhau v gii tnh nh th no? Nhi p nh c s dng thc y giai c p vli ch dn tc nh th no? Quan im v tnh chn th c ca nhi p nh l g?"

L lun cng nh hng n vic dy nhi p nh trong nh ng trng cao ng v i hc. Nxc nh mt cch r t phong ph nh ng ni m nh ng khoa nhi p nh c th c thi t lp(trong nh ng khoa bo ch, k thut, hay ngh thut) v nhi p nh c a ra tch bi t hoccng chung v i thut in, tranh v , hay phim v video. L lu n cng xc nh ph n no vicnhi p nh c dy nh ngh thut hay nh truy n thng bo ch, vi c bao g m c nhi p nhthng mi hay khng, l ch s nhi p nh c c dy nh mt ph n ca lch s ngh thuthay khng, thng qua l ch s ca nh ng khoa ngh thut, tch ring v i lch s ngh thut vbng chnh nh ng ging vin ring v nhi p nh.

L lun M hc

Nh ng l lun m hc thch hp vi ngh thut, vic sng t o ngh thut, v s phn loi v

th a nhn ngh thut trong x h i. L lun m hc c gng nh t nh ngh a ngh thut lg v nh t tr v nh ng nh ngh a nh th . Khi nh ng ngi vi t l lun v nhi p nh, h nichung l c gng nh ngh a nhi p nh l g- ngh a l, n nn l g v t t nh t n nn cxem xt nh th no. H u h t nh ng nh ngh a v ngh thut c gng thuy t phc chng tanhn nhn ngh thut theo m t cch no v sng t o ra nh ng loi ngh thut no .Nh ng nh ngh a mi thng b phn ng bi nh ng nh ngh a trc .

Nh ng nh ngh a v nhi p nh c th c vi t trong m t cu. Trong m t bi vi t v mtcuc trin lm, Max Kozloff vi t: "Mt b c nh, vi mt phng hai chi u ca n, l d u v tnh sng tr , phng l ca mt hot ng khch quan no m t ng xy ra." ng ta ara nh ngh a nhi p nh ny, nh ng h u nh l tnh c, trong s pht tri n v mt ngh khcca ng.

Allan Sekula m u mt bi bo v i cu ny: "Gi s chng ta xem ngh thut nh mtphng th c thng tin c a con ngi, nh mt cuc ni chuyn gn li n vi nh ng quan h xhi c th hn l mt l nh v c b n, h o, v phi l ch s ca s biu hin v kinh nghi m ch gy xc ng." nh ngh a ca ng th r rng l thuy t phc. Ngh a l, ng ta mu n c gi th a nhn nhi p nh nh l "mt phng th c thng tin g n li n vi nh ng quan h x hi c th." nh ngh a v nhi p nh ca ng th i lp vi mt nh ngh a v nhi p nh nh ngh thut, m ng bc b nh l "s biu hin gy xc ng mt cch b n, h o v phi l ch s ."Trong ph n cn li ca bi bo c a mnh, mang tn "Dismantling Modernism, ReinventingDocumentary (Notes on the Politics of Representation)," Sekula gii thch nh ngh a ca ngta, tranh lu n c th a nhn n, v a ra nh ng v d v nhi p nh ph h p vi n.

Mt s nh ng nh ngh a v ngh thut hay nhi p nh m t c mt quyn sch l gii mtcch y . Chng hn nh Poetics ca Aristotle, Transfiguration of Commonplace: APhilosophy of Art ca Arthur Danto, v Camera Lucida: Reflections on Photography ca RolandBarthes.

Nh ng tc gi l lun v nhi p nh th khng xem xt t ng b c nh ring r , mc d h s dng nh ng b c nh ring r lm v d. H ang khm ph nhi p nh mt cch chungchung, c gng tr li n gi ng hay khc nh ng hnh th c to hnh khc nh th no. H

108

8/12/2019 78446-Phe Binh Anh

109/130

www.ebook4u.vn

ang gp ph n vo nh ng g m Andy Grundberg g i l "ph bnh l lun". Hng lot nh ngcu hi c nhi u cu tr li khc nhau l nh ng cu h i l lun in hnh: Nhi p nh l g?Nhi p nh c phi l ngh thut khng? Nh ng th ng nh t trong vi c xem nhi p nh l "ngh thut" l g? Nhi p nh c khc h i ho khng? Nhi p nh a chng ta n g n vi hinth c hn hi ha phi khng? Nhi p nh lm i u g l t t nh t?

Nh ng l lun cng c th l mt ph n, khng hon h o, v r i rc. Chng ta s ng vi nh ngl lun nh th v khng th bi t r v chng tr c khi t v n v chng. Nh ng l lunnh th c th c hiu t t hn nh l nh ng s nm bt th c ti, cuc s ng, ngh thut,nhi p nh, v vn vn. Vi c chng ta c hi u r i u ny hay khng nh hng n vicchng ta t o ra nh ng b c nh nh th no v chng ta hi u chng ra sao. Nh ng l lun canh ng th y gio ca chng ta ch c chn nh hng n cch m h dy chng ta v nhi pnh, cch m chng ta h c nhi p nh, v nh ng loi nh m chng ta mong mu n to ra.

L lun v nh ph bnhKhi ph bnh mt cuc trin lm ring hay tc ph m ca mt nh nhi p nh, nh ph bnhthnh thong xen vo nh ng quan im l lun. V d, khi vi t v tc ph m ca Irving Penn,Owen Edwards vi t: "Mc ch ca nh ng t nh vt l cho php chng ta th i gian ngm ci pca nh ng vt bng cch gi chng tch bi t vi thi gian." S trnh by c a Edwards l llun bi v n l mt lun iu to tt v mt nhm nh ng hnh nh, nh ng nh t nh vt. ngta c gng gii thch t t c nh ng nh t nh vt bng vic trnh by nh ng g ng ta ngh lmc ch ca chng.

Trong on m u ca mt bi ph bnh v nh ng b c nh ca John Coplans, AndyGrundberg trnh by: "Khng gi ng nh ng phng php th hin khc, bao g m tranh v

v tranh mu, nhi p nh khng th cho l mt ngh thut ca ng nt." Lun iu ca ngl l lun. N ni v nhi p nh mt cch chung chung, nh l mt phng tin th hin. ngphn bit nhi p nh vi hi ho. Grundberg trnh by lu n im ny ph c v cho bi ph bnhca ng ta v nh ng b c nh ca Coplans, ng ta d a vo lun im ny d bi ph bnh,ph n no nh mt chm ngn c tnh v n chng v ph n no nh mt phng tin giithch nh ng b c nh ca Coplans m ng ang xem xt.

i khi nh ng nh ph bnh vi t ph tr ng l lun. A. D. Coleman, nh ngh a v ph bnhnhi p nh ca ng ta l " im giao nhau c a nh ng b c nh vi nh ng ngn t ," vi t mtbi bo l lun c uy th vo n m 1976 v i t a "The Directorial Mode: Notes Toward aDefinition". Bi bo ca ng l l lun bi v mc ch ca ng l xc nh mt cch ti p cnvi nhi p nh, ci m ng g i l "c dn d ng". Thm vo , nhn th c cch lm vicny, g i tn n, xc nh n, nh n din nh ng ngi ang th c hin n, Coleman bn lu nnhi p nh c dn d ng khc nh ng cch lm vi c dng nhi p nh khc nh th no v m itng quan c a n vi nh ng l lun khc ca ngh thut nhi p nh ra sao. Bi bo ny vnh ng ki n n nu ra by gi c cng c v dng nh n l hin nhin, nh ng chngth khng nh th cho ti khi Coleman ch r loi ny trong bi vi t ca ng ta.

Mt s nh ph bnh ch vi t t mt quan im l lun bi v h quan tm n nhi p nh nichung hn t ng b c nh ring r hay nh ng nh nhi p nh ring r . H tm ti bi t v

109

8/12/2019 78446-Phe Binh Anh

110/130

www.ebook4u.vn

nhi p nh nh l hin tng vn ho v hiu nh ng b c nh c s dng nh th notrong mt x h i v chng tc ng n x hi nh th no. Nh ng bi vi t ca Allan Sekulav nhi p nh l nh ng i u tra nghin c u v ph bnh v l ch s ch lin quan n nh ng v n l lun m ng nh n bi t v quan tm t mt m i lin h c bit, l "mt m i lin h vi nhi p nh nh l mt thi quen x h i".

G n y, l lun nhi p nh n ngy cng nhi u t bn ngoi c ng ng nhi p nh. SusanSontag va Roland Barthes l hai tc gi ng gp tc ph m quan tr ng cho l nh v c nhi pnh d c hai u khng c o t o v nhi p nh. On Photography ca Sontag l m t cinhn ca mt ngi quan st hon ton l ph bnh nhi p nh. Nh ng nh m hc ang vi tv nhi p nh thng xuyn h n trong qu kh , v nh ng tc gi v phn tm h c ca ngh thut nh Rudolph Arnheim v E. H. Gombrich cng ng gp nh ng tc ph m cho nhi p nh.C Arnheim v Gombrich u ti p cn, t mt kha cnh phn tm h c, i vi vic l lun v nh ng b c nh c ngh a nh th no, chng thng tin ra sao, v nh ng ngi xem gii mv hiu chng ra sao.

L lun v nh ph bnh

Khi ph bnh mt cuc trin lm ring hay tc ph m ca mt nh nhi p nh, nh ph bnhthnh thong xen vo nh ng quan im l lun. V d, khi vi t v tc ph m ca Irving Penn,Owen Edwards vi t: "Mc ch ca nh ng t nh vt l cho php chng ta th i gian ngm ci pca nh ng vt bng cch gi chng tch bi t vi thi gian." S trnh by c a Edwards l llun bi v n l mt lun iu to tt v mt nhm nh ng hnh nh, nh ng nh t nh vt. ngta c gng gii thch t t c nh ng nh t nh vt bng vic trnh by nh ng g ng ta ngh lmc ch ca chng.

Trong on m u ca mt bi ph bnh v nh ng b c nh ca John Coplans, Andy

Grundberg trnh by: "Khng gi ng nh ng phng php th hin khc, bao g m tranh v v tranh mu, nhi p nh khng th cho l mt ngh thut ca ng nt." Lun iu ca ngl l lun. N ni v nhi p nh mt cch chung chung, nh l mt phng tin th hin. ngphn bit nhi p nh vi hi ho. Grundberg trnh by lu n im ny ph c v cho bi ph bnhca ng ta v nh ng b c nh ca Coplans, ng ta d a vo lun im ny d bi ph bnh,ph n no nh mt chm ngn c tnh v n chng v ph n no nh mt phng tin giithch nh ng b c nh ca Coplans m ng ang xem xt.

i khi nh ng nh ph bnh vi t ph tr ng l lun. A. D. Coleman, nh ngh a v ph bnhnhi p nh ca ng ta l " im giao nhau c a nh ng b c nh vi nh ng ngn t ," vi t mtbi bo l lun c uy th vo n m 1976 v i t a "The Directorial Mode: Notes Toward aDefinition". Bi bo ca ng l l lun bi v mc ch ca ng l xc nh mt cch ti p cnvi nhi p nh, ci m ng g i l "c dn d ng". Thm vo , nhn th c cch lm vicny, g i tn n, xc nh n, nh n din nh ng ngi ang th c hin n, Coleman bn lu nnhi p nh c dn d ng khc nh ng cch lm vi c dng nhi p nh khc nh th no v m itng quan c a n vi nh ng l lun khc ca ngh thut nhi p nh ra sao. Bi bo ny vnh ng ki n n nu ra by gi c cng c v dng nh n l hin nhin, nh ng chngth khng nh th cho ti khi Coleman ch r loi ny trong bi vi t ca ng ta.

110

8/12/2019 78446-Phe Binh Anh

111/130

www.ebook4u.vn

Mt s nh ph bnh ch vi t t mt quan im l lun bi v h quan tm n nhi p nh nichung hn t ng b c nh ring r hay nh ng nh nhi p nh ring r . H tm ti bi t v nhi p nh nh l hin tng vn ho v hiu nh ng b c nh c s dng nh th notrong mt x h i v chng tc ng n x hi nh th no. Nh ng bi vi t ca Allan Sekulav nhi p nh l nh ng i u tra nghin c u v ph bnh v l ch s ch lin quan n nh ng v n l lun m ng nh n bi t v quan tm t mt m i lin h c bit, l "mt m i lin h vi nhi p nh nh l mt thi quen x h i".

G n y, l lun nhi p nh n ngy cng nhi u t bn ngoi c ng ng nhi p nh. SusanSontag va Roland Barthes l hai tc gi ng gp tc ph m quan tr ng cho l nh v c nhi pnh d c hai u khng c o t o v nhi p nh. On Photography ca Sontag l m t cinhn ca mt ngi quan st hon ton l ph bnh nhi p nh. Nh ng nh m hc ang vi tv nhi p nh thng xuyn h n trong qu kh , v nh ng tc gi v phn tm h c ca ngh thut nh Rudolph Arnheim v E. H. Gombrich cng ng gp nh ng tc ph m cho nhi p nh.C Arnheim v Gombrich u ti p cn, t mt kha cnh phn tm h c, i vi vic l lun v nh ng b c nh c ngh a nh th no, chng thng tin ra sao, v nh ng ngi xem gii mv hiu chng ra sao.

Nh ng l lu n v nh s hc

T t c nh ng nh s hc v nhi p nh u b nh hng bi l lun ca h- bi nh ng th anhn ca h v mt b c nh l g, nh ng b c nh no l quan tr ng nh t xem xt, v cino l nn b qua. Beaumont Newhall b ch trch b i nh ng ngi khc v qu h p hitrong ci nhn v nhi p nh v v vic gim bt nh ng s ng gp ca nh ng ngi ng h nh ng cch ti p cn nhi p nh khc vi l i ti p cn thu n ty (straight approach). JonathanGreen vi t lch s nhi p nh, trong American Photography , xoay quanh m t v n l lun:Ngi M ni g v nhi p nh Hoa K?

Nh ng l lu n v ng i gim tuy n

Nh l mt ngi gim tuyn trin lm nhi p nh trong m t c quan c ti ng t m, JohnSzarkowski tc ng n l thuy t v nhi p nh bng nhi u cch: b ng cch a ra tri nlm nh ng nh nhi p nh no m khng ph i nh ng nh nhi p nh khc, b ng cch ch nnh ng b c nh mua cho b o tng v th a nhn nh ng b c nh no t nh ng ngi chotng, v b ng cch nh n th c, t ch c, v truy n b nhi u cuc trin lm. Nh ng trin lmln ca ng bao g m nh ng catalogue v nh ng tc ph m trong nh ng trin lm v nh ngbi vi t gii thch v bo v nh ng quan im v nhi p nh ca ng.

Mt cuc trin lm nh th v catalogue c cng tn l The Photographer's Eye , c giithiu vo n m 1966. Tri n lm ny l m t s c gng cung c p v ngn ng , v b ngphng tin l nh ng th d v nhi p nh, mt s nh ngh a v nhi p nh. Trong ThePhotographer's Eye , Szarkowski i u tra nghin c u nh ng b c nh trng gi ng ci g v c gng gii thch ti sao chng c xem theo cch . Quan tm c a ng l v nhi p nh nichung, v ng s dng nh ng b c nh ring r gii thch v minh ho s hiu bi t ca ngv nhi p nh. Trong bi vi t gii thiu trong catalogue, ng tm cch l gi i phng th c

111

8/12/2019 78446-Phe Binh Anh

112/130

www.ebook4u.vn

nhi p nh th khc nh ng l nh v c khc nh th no. ng ch r n m c tnh phn bitl nh v c nhi p nh l: "s vt l chnh n" (the thing itself), "chi ti t" (the detail), " ng khungnh" (the frame), "th i gian" (time), v "l i th " (vantage point).

Trong bi vi t ny, nh ng s nh t tr ch y u ca Szarkowski l nhi p nh th t t nh t khin lin h vi th c t ("the thing itself"), th m ch d b c hnh ca nh nhi p nh th khc xavi hin th c m t n c to ra. ng ta tranh lu n rng nh ng b c nh th th t l tuy ttrong vic cho chng ta th y t ng ph n nh ("the detail"), v nng chng ln thnh nh ngbiu tr ng, nh ng khng t t lm trong vic k nh ng cu chuy n. Hot ng chnh ca nhi pnh l chn l a ("the frame")- ngh a l, ch n l a nh ng g nm trong b c nh v quy t nhnh ng g khng n m trong nh. ng ta ch r phng tin ny nh l v n c s lin quanvi thi gian ("time"): "Duy nh t trong l ch s ca tranh nh, mt b c nh mi miu t khongthi gian m n c to ra." Cu i cng, nhi p nh dy chng ta nhn t ci nhn gy b tng ("vantage point").

Tuy nhin, theo nh ng nh ph bnh ph n bc ng th s c gng ca Szarkowski trong vi cxc nh nhi p nh nh l mt mi trng duy nh t l mt s c gng ca ngi theo khuynh

hng hin i, v h bc b nh ng c gng nh th vi s ng h ca l thuy t hu hini.

Hai cuc trin lm g n y vi nh ng ti khc nhau l hai v d khc v vic l lun cangi gim tuyn: "Cross-References: Sculpture into Photography" v "Vanishing Presence".

"Cross-References: Sculpture into Photography" l mt cuc trin lm phm vi qu c t tr ngby nh ng tc ph m ca Bernard Faucon c a Php, Ron O'Donnell ca Scotland, Boyd Webbca Anh, v nh ng ngi M James Casebere, Bruce Charlesworth, v Sandy Skoglund. Tri nlm c t ch c bi Elizabeth Armstrong, Marge Goldwater, v Adam Weinberg v ctr ng by The Walker Art Center Minneapolis v Bo tng M thut ng i Chicago.T t c nh ng tc ph m c trin lm l nh ng tc ph m mi c y nhim bi nh ng ngi

gim tuyn ny. S t ph l lu n ca cuc trin lm ny l hnh nh c sng t o binh ng ngh s vi my nh. Mi mt ngh s ny t o ra nh ng m hnh trong phng, kchthc ln m h thng ph h y sau khi ch p nh chng. Nh ng hnh nh ca h b nhhng bi phim nh, truy n hnh, v v n hc.

Trong li gii thiu ca catalogue km theo cu c trin lm, nh ng ngi gim tuyn trnhby rng: "Nh ng ngh s ny c quan tm cht t n nhi p nh nh l s dn ch ng bngt liu ca s tht c nhn th y; hn n a, h thch sp x p nh ng s kin to ra nh nghin th c ca ring h ... Bng cch lm gi nh ng ch ca chnh h, nh ng ngh s nyduy tr mt m c kim sot nh ng hnh nh cu i cng ca h."

Trong cuc trin lm, Bernard Faucon sng t o ra m t ci hp bng knh ln, sch v cnim kn c y mt ph n vi ng trng k t tinh. Tc ph m c tn The Wave ofSnow . Nh ng ngi gim tuyn gii thch nh ng s tng ng c ng bi Faucon gi anh ng tinh th ng trong tc ph m iu khc v nh ng tinh th bc trn t gi y nh:"Nh ng tinh th ng trong The Wave of Snow to thnh m t t m bng con, m t t gi y nhtrng." Tc phm iu khc, gi ng nh b c nh, cng c lm ng c ng, khng th bi n iv b nh hng bi thi gian. "N l mt hp ch a gi ch ca n ng n cch vi th giigi ng nh b c nh vi mi th c ng khung bn trong m t t gi y vung."

112

8/12/2019 78446-Phe Binh Anh

113/130

www.ebook4u.vn

Trin lm ny l m t v d t t v l lun tc ng n th c tin v th c tin c lm r b i llun. Nh ng ngi gim tuyn ch r v xc nh mt nh hng nhn th c v nhi p nh, l a chn nh ng ngh s th hin m h ngh l lm vic theo cng m t cch t ng t , v y nhim cho nh ng tc ph m mi minh ho cho nh ng nhn th c ca nh ng ngi gimtuyn. Nhn th c v nhi p nh ny v a mc n l lun ca Coleman v nhi p nh dn d ng,v v a thc y n.

"Vanishing Presence" l mt cuc trin lm l u ng c t ch c bi Adam Weinberg cho TheWalker . N t p hp nh ng nh c to ra s n hn l nh ng y nhim mt cch cbit cho cuc trin lm nh i vi "Cross-References". Cuc trin lm ny c hngdn bi mt khi nim v nhi p nh mu thu n vi nh ng g theo truy n th ng c xemng l nhi p nh- ngh a l, nh ng hnh nh sinh ng v s c nt ca nh ng khonh khcquy t nh. N bao g m nh ng b c nh ca hai mi ngh s : Dieter Appelt, Bernhard Blume,Mary Beth Edelson, Joseph Jachna, William Klein, Ralph Eugene Meatyard, Duane Michals,Lucas Samaras, Michael Snow, Patrick Tosani, Anne Turyn, v Francesca Woodman.

Nh ng b c nh trong "Vanishing Presence" s dng mt s a dng nh ng k thut lm

nhe hin th c v sai l ch v thi gian bng cch pht tri n n v mt nhi p nh v lm chon l m, ng v dng chy lin tc hn l trch on b bt ng. Trong bi vi t catalogue, Weinberg vi t rng:

Chng l nh ng hnh nh ti n trin v ch ca n l h o. Chng khng m t nh ng khong thi gian c nm bt trong m t khung ng m v th hin qu kh mt cch r rng. Chng l nh ng b c nh l l ng trong ti n trnh lin t c tr thnh chnh n v c lin quan v i s thay i chnh n. Chng thi thc chng taxem xt kinh nghi m v thi gian khng nh nh ng con s c th thay i m nh mt ch nh th lin tc, no ng, trn ng p, v k l. Nh ng nh nhi p nh ny dng nh ng hnh nh nh bng ma, m nho, thi u sc nt, v nh ng phng tinc bn ch t nhi p nh khc gii phng chnh chng kh i nh ng xi ng xch ca tnh

chnh xc ca nhi p nh v lm th c tnh nh ng ci nhn t nht v t mn v hinth c ca chng ta.

Theo Weinberg, nh ng hnh nh trong tri n lm ny th i lp vi dng nhi p nh chnhth ng: "Bt u vi Stieglitz, nh ng nh nhi p nh Hoa K thch mt s ti p cn sao chpli mi trng, ngh a l, kh nng ca nhi p nh ti hin li t t c nh ng chi ti t nh nhtca mt ch chnh xc nh chng hin din tr c ng knh." Tuy nhin, nh ng hnh nhc chn cho "Vanishing Presence" tm cch gii phng suy ngh - v chi c my nh- khi s kim sot c a l tr v quan tr ng nh t l gi ln nh ng m c hin th c th gic khc.

Vic l lun c bao g m trong c hai cuc trin lm ny. Nh ng ngi gim tuyn "Cross-References" v "Vanishing Presence" xem xt nhi p nh c nh ngh a nh th no vsau tm cch m rng nh ng nh ngh a ny v i tc phm mi v nh ng m i quan tm m im tc ph m ny lm sng t . Cc bc chng dn n vic to ra l lun th nhi u:Chng xc nh r vic t n ti ca nh ng nh ngh a v phng tin nhi p nh, xc nh lchng th qu h n hp, khai trin chng vi nh ng v d mi, v a ra nh ng nh ngh arng hn hay khi ni m nhi p nh l g v n nn c nhn nhn nh th no.

113

8/12/2019 78446-Phe Binh Anh

114/130

www.ebook4u.vn

Mt t ng quan v nh ng quan i m l lu n

Nh ng quan im l lun v nhi p nh ngy nay th phong ph h n nhi u so vi trong qukh . Nh ng quan im ny th a din, ph c tp, y nh ng thut ng chuyn mn vthng kh hiu. Chng th c xem nh l nh ng nim v chng th r t quan tr ng vchng nh hng tr c ti p n nh ng b c nh m chng ta t o ra v nh ng b c nh mchng ta xem v vi c chng ta l nh hi chng nh th no. Sau y chng ta s khi qut v nh ng quan im l lun nh hng n nhi p nh ngy nay.

Ch ngh a Hin th c v Quy c

Nhi p nh tr nn g n vi hin th c hn l hi ho v nh ng hnh th c miu t khc ch ng?Cu hi ny, m g n y nh ng l lun c d ng nn xung quanh n, nh n c nh ngcu tr li khc nhau. S tranh lu n ny i khi c gi l s tranh lu n "thuc v bn th hc," bi v n phi thu x p cho n tho v n bn th hc ca b c nh, bn ch t tri t hc

ca n. Nh ng cu tr li khc nhau c th c phn thnh hai khuynh h ng chnh, "ch ngh a hin th c" (realism) v "ch ngh a quy c" (conventionalism). Nhi p nh pht tri n vinh ng i hi c mt m i quan h c bit vi hin th c. Vo nm 1839, n m cng b phtminh ra hnh nh nhi p nh c n nh v nh vin nh thu c nh nh, Dominique FrancoisArago tuyn b l pht minh c a nc Php v qung b nhi p nh trn n n tng v "s xc th c" ca n, "s chnh xc phi th ng" v s trung thnh v i hin th c ca n. ChnhDaguerre vi t rng "m thut khng th bt chc s chnh xc v chi ti t hon h o [caphng php Daguerre]," v Edgar Allan Poe, m t ngi say m thu ban u ca nhi p nh, vi t "knh nh Daguerreotype th chnh xc h n r t nhi u trong vic miu t ca n so v ib t k mt b c ho no c to ra t i tay con ng i." ng cng cho l nhi p nh l "mts trung th c tuyt i hn" b t k nh ng hnh nh no t ng c th c trc .

Jacob Riis v Lewis Hine to ra nh ng b c nh vi ng c l ci to x hi v s dng mtcch c hiu bi t nhi p nh lm cho nh ng bi vi t ca h ng tin cy hn. Hine trnhby, "Mt ngi trung bnh tin t ng mt cch n gin rng nhi p nh khng th gi mo,"nh ng ng ta nhanh chng ni thm r ng "bn v ti bi t rng trong khi nh ng b c nh c th khng gi d i nh ng nh ng k gi d i c th chp nh." Mc d Hine bi t nh ng b c nh cth gi d i, ng cng bi t rng nh ng b c nh th c s c thuy t phc v hiu qu hn nh ngtranh minh ho bo ch ni chung vo u nh ng n m 1900. Paul Strand, m t sinh vin c aHine, tin t ng vo tnh hi n th c ca nhi p nh, nh ng c t ng theo m t khuynhhng thm m, l khuynh h ng "straight" (nhi p nh thu n ty) c bn t i chng6. Strand tuyn b rng "i u c t li th c s " ca nhi p nh l "tnh khch quan tuy t i." D nhin, quan im ny c y mnh bi Weston, Adam, v nhi u ngi khc cakhuynh hng "straight".

Vic tin tng vo tnh ng tin c y ca b c nh c b i b thm b i truy n thng boch, c bit tp ch Life vo nh ng n m 1930, 40 v 50, c nh hng mnh m trong xhi v trong ngh bo. Gisle Freund, nh nhi p nh v ng i vi t v nhi p nh, tuyn b rng "i u to nn s ng tin cy cho Life chnh l vic s dng rng ri nh ng b c nh can. Vi mt ngi bnh thng, nhi p nh l s ti to chnh xc hin th c, khng th l ad i." C ta gii thch rng "Mt s t ngi nhn ra r ng ngh a ca mt b c nh c th b thay i hon ton b i ch thch km theo, b i s k cn vi nh ng b c nh khc, hay b i

114

8/12/2019 78446-Phe Binh Anh

115/130

www.ebook4u.vn

cch m trong nh ng con ngi v s kin c chp nh." Truy n thng bo ch in t ngy nay c ng tin t ng vo s ng tin cy ca nh ng hnh nh c ghi nhn bng mynh.

Nh ng nh qu ng co t lu bi t s dng nh ng b c nh. David Ogilvy thuy t phcnh ng ng nghip trong quy n sch "Confessions of an Advertiser" ca ng l dng nh ngb c nh bi v s ng tin cy ca chng: m t b c nh "miu t hin th c, tri li nh ng b cho miu t s tng tng, m c th t ng tin cy."

Susan Sontag bnh lu n mt cch chua cay v vic s dng nh ng b c nh nh th :

Mt x h i t bn i hi mt v n ho d a trn nh ng hnh nh. N c n trang b mt lng ln nh ng th tiu khi n kch thch vic mua hng v lm m t cm gicca nh ng s xc phm v giai c p, chng tc, v gii tnh. V n c n tp hp mtlng thng tin v h n, t t hn khai thc nh ng ti nguyn thin nhin, gia t ngs c sn xu t, gi gn trt t , gy chi n tranh, t o vic lm cho nh ng cng ch c.

Roland Barthes, trong quy n sch cu i cng m ng vi t trc khi ng qua i nm 1981,Camera Lucida: Reflections on Photography , cng t mnh vo m t l i hin th c i vinhi p nh. ng l lun v nhi p nh theo m t cch r t ring: "By gi , mt bui t i thngmi t lu sau khi m ti qua i, ti xem qua m t s nh ng b c nh." ng ngm ngh mt b c nh n ca m ng ta nh mt c gi tr ng trong m t cng vin. ng mu n"tm hiu bng b t c gi no nhi p nh l ci g 'trong chnh b n thn n,' n cphn bit bi c tr ng quan tr ng g so v i nh ng hnh nh ni chung." Cu i cng, Barthes tuyn b nhi p nh l "mt tr ma thu t; khng ph i l mt ngh thut." Theo Barthes,tr ma thu t ca nhi p nh l nhi p nh bt ngu n t nh ng hin th c trong qu kh vxc nhn s t n ti ca nh ng g n m t trong qu kh . S c mnh ca s xc nhn ca nvt qu kh nng miu t ca n. ng ta tuyn b i u c t li ca nhi p nh l "cino vn cn t n ti"- "ci g ti th y vn cn y".

Barthes gii thch rng nhi p nh th khc v i nh ng h th ng miu t khc, b i v s vt cchp nh th th c s vn t n ti . Tuy nhin, trong h i ho hay v n hc, nh ng s vt mngn t hay nt c trnh by th khng nh t thi t l th c. Nh ng trong nhi p nh, bi v cicch m nh ng b c nh c to ra, b i v b c nh l k t qu ca nh sng ph n chi u t nh ng vt th ti vt liu cm quang, ng ta "c th khng bao gi ph nhn rng s vt vnt n ti ". Vic khng vi t hay v c th cho Barthes s tin chc v nhi p nh: "Nhi p nhkhng bao gi ni d i: hay ng hn l n c th ni d i v ph n ngh a ca s vt... khngbao gi v s hin h u ca n."

Phng php xy d ng l lun ca Barthes l hi n tng hc (phenomenological). ng vi ttrong Camera Lucida theo ngi th nh t s t, v ng suy ra t kinh nghim tr c ti p ca ngtrong vic xem nh. Trch on sau y lm sng t m i quan tm v l lu n thm su c ang v nh chn dung, m ng c c t nh ng kinh nghim c chp nh ca ng:

Trc ng knh, cng lc ti l ng i: m ti ngh l ti, ti mu n nh ng ngi khcngh l ti, ng i nhi p nh ngh l ti, v ng ta l i dng n trin lm ngh thut ca ng ta. Ni cch khc, m t hnh ng k quc: Ti khng ng ng bt chcchnh ti, v b i v i u ny, m i l n ti c (hay chnh ti c) chp hnh, tilun chu ng mt cm gic ri ro, i khi l s l a gt (c th so snh v i nh ng cn

115

8/12/2019 78446-Phe Binh Anh

116/130

www.ebook4u.vn

c mng no ). V phng din hnh nh, B c nh (ci m ti c ni) miu t khonh khc ch thong qua khi m, ni th c l, ti khng ph i l ch th cng nh l khch th nh ng l mt ch th cm th y ang tr thnh khch th : Ti th c s ang tr thnh m t bng ma.

Mt s ng gp khc vo nh ng l lun hin th c l khi nim v "s trong su t"(transparency). Kendall Walton, m t nh m hc khng th ng vi t v nhi p nh, ch nh s trong su t nh l mt c tnh duy nh t v dng phn bit ca l nh v c nhi p nh. Theonh gi c a Walton, nhi p nh th c bit v quan tr ng bi v n cho chng ta m t cchnhn mi- mt cch "nhn thng qua" nh ng b c nh n nh ng s vt c chp. ng takhng i hi rng nh ng b c nh to cho chng ta n tng hay o tng ca ci nhn hinth c nh ng hn th b c nh cho php chng ta "nhn nh ng s vt khng v i s hin din cachng ta" v "ng i xem ca b c nh ng l xem ci c nh c chp". Vi mt s bnhlun tng t nh ca Barthes, Walton tranh lu n rng bi v b c nh c to nn t nh ngvt th trong nh, n cho php chng ta nhn th y nh ng g . Nh ng b c ho thkhng c to nn t nh ng g chng ta v . Trong nh ng trng hp nghi ng v s t n tica nh ng s vt c v, chng ta ph i d a vo ni m tin ca ho s v nh ng g h c

th y; Tuy nhin, ngo i tr nh ng g ngi nhi p nh tin t ng, b c nh trnh by nh ng g trc ng knh.

Vi Walton, mc d nh ng b c nh th trong su t, nh ng chng th khng v hnh; ngh a l,chng ta c th nhn bi t chng. C ng vy, chng ta th ng tng tng v suy di n, hn lchc chn vi mt hin th c khch quan. Nh ng b c nh cng d a vo nh ng quy c vaymn t nh ng l nh v c khc, nh hi ho chng hn. Tuy th , vi Walton, chng l duy nh tbi v chng trong su t.

Nh l lun Joel Snyder ph n i nh ng l lun hin th c ca nhi p nh:

Quan im rng mt b c nh trnh by v i chng ta "nh ng g chng ta th y n u

chnh chng ta " phi b tr thnh quan im ng ngn. Mt b c nh trnh byvi chng ta "nh ng g chng ta th y" ng vo m t khonh khc no , t mtgc no n u chng ta gi u chng ta khng di chuy n v nh m mt mt li vn u chng ta xem nh ng s vt trn phim Agfacolor hay Tri-X c hin hnh bng D-76 v in nh trn gi y nh Kodabromide #3. Cng v i thi gian t t c nh ng i ukin ny c tng thm ln, chng ta ang ch p nhn mt vic lm kh km c i l, n u ci nhn ca chng ta ho t ng gi ng nhi p nh, sau chng ta s nhnnh ng s vt gi ng mt ci my nh.

Snyder ng rng nh ng b c nh dng nh gi ng vi nh ng hin tng t nhin, nh ngkhng phi, v ng ta h ng s ch ca chng ta n vic chng ta t ng suy ngh ra saov nh ng b c nh nh l nh ng hin tng t nhin. i lp vi Barthes v nh ng ngikhc, Snyder kh ng nh rng nhi p nh th khng c c quy n hn hi ho hay ngn ng trong vic lm cho chng ta t n "s th c mt cch th t s ." ng ta tranh lu n rngchng ta tin t ng mt cch sai l m rng my nh cho chng ta ti p cn mt cch cquy n vi th gii bi v s khng hiu bi t ca chng ta v nh ng s pht tri n lch s trongnh ng khm ph v c i ti n ca nhi p nh. Chi c my nh c pht minh ph h p vinh ng phng th c to hnh c pht tri n bi nh ng ngh s thi Phc H ng- l, v theol i ph i cnh ca thi Phc H ng, Phng Ty. Nh ng chun m c din t, c phttrin bi nh ng ngh s thi Phc H ng, c pht minh ra, khng ph i t nhin m c; chng

116

8/12/2019 78446-Phe Binh Anh

117/130

www.ebook4u.vn

l nh ng quy c v th gii. Snyder ch ra rng chnh my nh c to ra thch ng vi nh ng tiu chu n ca hi ho: ng knh trn c a camera obscura " ng nhin" t ora mt hnh nh trn c bi n i bi nh ng ho s v th th cng th i Phc H ng thnhmt kh hnh vung ph hp vi nh ng mong i truy n th ng ca nh ng b c ho.

Snyder v ng tc gi Neil Allen Walsh ch ra mt s nh ng quy c chung trong nhi p nhc cho l hin th c. Trong vic chp nh mt con ng a chy, nh ng ngi nhi p nhthng chn mt trong ba quy c. Bng cch gi my nh ng yn v s dng t c mntrp chm, h biu din con ng a b m nho v c nh n n th t nh. Bng cch lia my cngvi con ng a, h biu din con ng a sc nt trn m t cnh n n m nho. Bng cch s dngt c mn tr p nhanh v my nh gi yn, h bt ng c ng a v cnh n n. Mi ci trongnh ng b c nh ny, cc tc gi ny bnh lu n, c l dng nh by gi l t nhin vichng ta, nh ng hy nh rng nh ng nh nhi p nh phi khm ph ra nh ng cch ny din t s chuyn ng trong nh ng b c nh t nh ca h v chng ta ph i hiu nh ng quy cca h dng miu t chuyn ng hiu bi t chnh xc nh ng b c nh ca h.

Nh ng tranh lu n c tnh quy c ca Snyder th nh vo nh ng l lun ca Ernst Gombrich

v Nelson Goodman. Gombrich vi t v lch s m thut khm ph nh ng ngi khc nhautrong nh ng n n vn ho khc nhau v th i gian khc nhau miu t th gii v hiu nh ngmiu t th gii ca h nh th no. Goodman l m t tri t gia c ng quan tm n nh ngphng th c khc nhau m chng ta miu t th gii ca chng ta thng qua nh ng h th ngk hiu nh nh ng biu , bn , s , v tranh v . C Gombrich v Goodman u tranhlun rng tnh hin th c ca hnh nh b hn ch v phng din vn ho. Ngh a l, nh ng gl hin th c i vi nh ng ngi Ai Cp c i th khng hin th c vi chng ta; v c l quantrng hn, cch k li hin th c ca chng ta, m chng ta quen b n thuy t phc nh l hinth c, s khng th c hiu bi h. Nh ng phng th c miu t, hin th c v ngc li,c khm ph b i nh ng ngh s v th th cng trong m t n n vn ho v c hiu binh ng ngi xem trong n n vn ho . Nh ng phng th c to hnh c to thnh t nh ng quy t c c pht minh ra m tr thnh quy c. Theo Goodman, hi n th c l mt

v n ca nh ng quy t c ca mt b c nh c th d dng gii m, d dng c. S d dngl y thng tin t mt phng th c to hnh b hiu l m bi mt n n vn ho l s chnh xc cahnh nh bi v nh ng ngi xem khng th c c v h th ng miu t trong n n vn hoca chnh h; h th qu quen thu c vi n nhn bi t n. Mt phng th c tr nn qu d c m n d ng nh l hin th c v t nhin- n d ng nh l th gii ny.

Nh ng kh nng ca my tnh c i thin v bi n i nh ng hnh nh nhi p nh sang nh ng v th hin th c cng c thm cho nh ng v th quy c. Fred Ritchin, bin t p nh cho NewYork Times t nm 1978 n 1982, m t s bi n i hnh nh c vi tnh ho nh l

bin d ch mt b c nh thnh thng tin k thut s (mt m d ng s m c th c bimy tnh) b ng mt thi t b gi l my qut (scanner). M t hnh nh sau xu t hinnh l tng cng ca nhi u hnh vung nh gi l nh ng pixel hay nh ng ph n t nh, mi ci din t thng tin v sng (brightness) v mu s c (color) ca khu v c(sector) hnh nh . Mt khi c s ho, m t hnh nh c th c bi n i mtcch tinh vi t ng pixel mt. Hnh nh ton b c th c bi n i theo nh ng cchkhc nhau: mu s c c th c thay i, nt c th c lm t ng thm r rng,mt vi ph n t c th c lm m t i, v nh ng ci khc c ti t o. Quy trnh x l ny cng k n nh ng hnh nh g c c k t hp vi mt ci khc.

117

8/12/2019 78446-Phe Binh Anh

118/130

www.ebook4u.vn

S pht tri n ca my nh k thut s cho php nh ng nh nhi p nh b qua quy trnh qutnh ng b c nh thng th ng bng cch biu din hin th c mt cch tr c ti p nh l nh ngpixel. Chng hn, nh ng nh thin v n to ra nh ng hnh nh k thut s bng cch s dngnh ng thi t b CCD (charge-coupled device). Nh ng thi t b CCD l nh ng con chip cmquang to ra nh ng vng nh nh ng ph n t tch in khi b nh sng tc ng. Nh ngph n t quang in c th c c nh l mt hnh nh v c th c ci thin r t nhi u vis gip ca mt my tnh. Nh ng CCD th nhy cm vi nh sng h n l phim nhi u: Mts l sng hai pht v i mt CCD th tng ng vi ba mi pht l sng v i phim thngthng. Nh ng CCD cung c p nh ng hnh nh 16.000.000 pixel v thay th hon tonphim nhi p nh trong ngnh thin v n hc chuyn nghip. Mt my nh mi c th nghimvo nm 1999 gia t ng CCD t 16.000.000 pixel ln 67.076.064 pixel. N c m t trng nhnln hn c mt tr ng. My nh ny, m t WFI (wide-field imager), s dng mt b phn lpghp t nh ng CCD n i k t vi nh ng my tnh v nh ng knh thin v n, i khi t nh ngni cch xa nhau trn th gii, v biu din nh ng hnh nh vi chi ti t vt xa nh ng gmt tr n c th th y vi mt h s l 10.000.

Messier Grid Map ca nh thin v n Paul Gitto l mt tp hp ca 110 CCD ca nh ng vt th

trn tr i Northern Hemisphere m ng to ra t sng n t i vo mt ngy u maxun vi mt my nh CCD v mt knh thin v n. Nh ng hnh nh ti t o mt danh schnh ng vt th c vi t tay c to ra b i Charles Messier, m t nh thin v n Php th k mi tm. vung c a Gitto, d a vo m c lc thin v n ca Messier, c m i mt hng vmi ct c nh s th t , bt u gc trn bn tri v i M1, Grab Andromeda, v k tthc gc di bn phi vi M110, mt ngn h hnh ellip Andromeda. Hnh nh c tora khng c in trong sch hay treo trn t ng phng tri n lm, nh ng c trnh by trnInternet nh mt hnh nh tng tc cng t n ti vi 109 hnh nh khc m n c n i k tvo.

Nh ng CDD c ci thin v phng din in t v th nh ng c tr ng ca nh ng vt th c th khng c th y, mt khc, c lm cho c th th y thng qua m t dy nh ng

hot ng gi l x l hnh nh. Nh ng hot ng m rng ny th khng th c i vi phim.Mynh CCD trc tin loi tr nhiu in t - l nh ng electron khng mong mu n gy rabi nhn t khc ngoi nh sng tc ng vo vt liu chip- t hnh nh. Thng th ng mts nh ng hnh nh ca cng m t vt th c chp v k t hp v phng din in t vomt hnh nh n c xc nh c m sau tri qua vic x l thm n a. Nh ng quytrnh x l c thi t k miu t hay che gi u, lm cho s c nt hay m d u, lm sng lnhay t i i, v t v nh ng kha cnh khc nhau c a nh ng chi ti t ca hnh nh n u khng thc che d u trong nh ng d liu in t . Vic s dng cng c unsharp mask , ngi ta cngc th ci thin chi ti t t l nh v trung bnh; cng c log scaling ci thin tn hiu y u bngcch gia t ng nh ng gi tr pixel ca nh ng pixel y u, h th ng lm cho cn b ng histogram lm cho sng c a t t c nh ng gi tr pixel gi ng nhau. Nh ng quy trnh c i thin hnh nhny l mt s k t hp ca ngh thut v khoa h c t ng bi n i nh ng d liu k thut s thnh nh ng hnh nh c gi tr khoa hc v th m m.

Nh ng ngh s to ra nh ng k xo r rng hay tinh vi cho nh ng b c nh vi nh ng hnh nhk thut s cho nh ng mc ch ngh thut thc y truy n th ng nhi p nh ngh thut dngk xo. Tuy nhin, nh ng b c nh k thut s hin din v c th a nhn nh nh ng b cnh bo ch hay nh bng ch ng t ra m t m i e do nghim tr ng cho tnh chn th c canhi p nh. Nh ng t bo kh nh l i ra ca nh ng c a hng t p ho c r t nhi u nh ng vd qui l v nh ng b c nh coi l trung th c v chnh xc m chng ta th ng ci ct ch

118

8/12/2019 78446-Phe Binh Anh

119/130

www.ebook4u.vn

nho n, nh ng vic s dng nh ng b c nh bo ch k thut s th cn ph i bn nhi u hnn a. Ritchin dn ra nhi u v d: Trn ba c a tp ch National Geographic thng hai n m1982, nh ng ngi bin tp d ch chuyn v mt th gic hai kim t thp li g n nhau h n ph hp hn cho kh ng ca tp ch; n m 1985, nh ng ngi bin tp ca Rolling Stone b ci bao sng trn vai c a Don Johnson, ngi sao truy n hnh ca Miami Vice, i v mu nmt hnh nh trng t b o l c hn; Chnh Ritchin, trong m t trnh by cho New York TimesMagazine, thm m t thp Eiffel, t ng N th n T do, v Kim t thp TransAmerica vomt b c nh n n tri ca thnh ph New York; v nh ng ngi bin tp nh ca Time, ngy20 thng 04 n m 1987, t o ra m t hnh nh ghp c a Hi qun Hoa K c th c hin trongmt phng ch p v mt hnh nh ghp To i s Hoa K Moscow cho mt b c nh chnhtrong m t cu chuy n v hot ng gin ip ca Hi qun. G n y hn, ba ca t Time,ngy 27 thng 06 n m 1994, v lnh bt gi ca O. J. Simpson i vi k gi t ngi NicoleSimpson v Ronald Goldman, trnh by m t phin b n k thut s ca t m nh cn cc caSimpson ti Cnh st Los Angeles. Tuy nhin, ng i minh ho cho Time lm t i ln da caSimpson i, nhi u c gi xem l s xc phm v hnh ng l phn bi t chng tc.Tu n l sau , Time phi a ra li xin li. Kh nng bi n i hnh nh mt cch thuy tphc lm suy y u tnh minh ch ng xc th c ca hnh nh to n, s bt buc phi tn trng

trong nh ng hp ng i hi a ra b ng ch ng, v nh ng ti liu khc s dng nh.B t ch p nh ng g m m t ngi ngh v bn ch t ca nhi p nh, d n c c ngh mtcch ng n nh l mt l nh v c c nh t hay l m t l nh v c ca nh ng quy c m n gpph n cng vi nh ng l nh v c khc, th h u h t nh ng nh ph bnh u ng rng nhi pnh c th a nhn bi cng chng l ng tin cy. Coleman vi t "ngi ta tin vo nh ngb c nh", v Andy Grundberg l p li quan im ny m t l n n a: Nhi p nh "th r rng m tcch in hnh nh t trong nh ng ngh thut th gic, c th miu t nh ng s vt theo l i ph icnh thuy t phc v chi ti t li n lc. ng bao gi ngh rng qung co thuy t phc chngta rng nhi p nh c th l nh ng k ni d i phi thng: nh ng g chng ta th y trong m tb c nh thng b l m ln vi s vt th t." Tnh r rng m Grundberg ni n c lin k tvi s trong su t m Walton bn lu n v c ng lin k t vi nh ng xu hng vn ho thng

qua b c nh th y c nh ng g c chp, qun i rng b c nh l mt s gi to, ccon ngi to ra. Ngi ta r t th ng th a nh n mt cch sai l m rng b c nh nh l mthin tng t nhin hn l ci m con ng i to nn.

Ch ngh a Hin i v H u Hin i (Modernism and Postmodernism)

Ch ngh a hin i trong m thut v nhi p nh l mt ph n nh ca mt thi i ln hnnhi u l k nguyn hi n i (modernity), v mt thi gian tri di t Thi i Khai sng(Enlightenment) (kho ng nm 1687 n 1789) n nay. u k nguyn hi n i c ctr ng v mt tr tu bi mt s tin tng rng khoa h c c th c u th gii v, thng qua ltr, mt n n tng ca ton b nh ng s tht c th c thi t lp. Thng qua vi c s dngkhoa hc v l tr, m s n sinh ra s th c, nh ng nh lnh o ngh rng h c th to ramt tr t t x h i cng bng v qun bnh. Nh ng ni m tin ny dn dt nh ng cuc cchmng dn ch ca Hoa K v Php. Nh ng tro l u v s kin chnh ca k nguyn hin il ch dn ch, ch ngh a t bn, cng nghi p ho, khoa h c, v th ho. Nh ng ngnc tp hp ca k nguyn hin i l t do v c nhn.

119

8/12/2019 78446-Phe Binh Anh

120/130

www.ebook4u.vn

Khng c mt s khi u tch bi t no cho k nguyn h u hi n i , nh ng mt s nhnghin c u nhn cuc cch mng sinh vin Paris vo n m 1968 nh l biu tr ng cho s rai ca n. Nh ng ngi theo ch ngh a hu hin i phn ng li ch ngh a hin i: HuHin i khng n gin ch k tc v mt thi gian k nguyn hi n i, n ph nhn ph n lnci trc n, v ch ngh a phn hi n i (anti-modernism) l m t thut ng r rng h n chohin tng c phm vi rng ln ny. Nh v n hu hin i Php Jean-Francois Lyotard gi ithch s khc nhau gi a ch ngh a hin i v hu hin i:

Mc d phm vi ca hu hin i l v cng r ng ln, v d i khi t ny c th ch nh ng s vt hon ton i lp vi mt s vt khc, n th c bn d a trn khi ni mv s t n ti ca mt k nguyn hi n i bt u t Thi i Khai sng v by gi nvn ti p din ti n trnh ca n; v k nguyn hi n i ny c cn c vo mt nim v s pht tri n trong nh n th c, trong ngh thut, trong cng ngh , v trong s t do ca con ng i, cng nh t t c nh ng g m c xem nh l dn n mt xhi c gii phng th c s : mt x h i gii phng t s ngho nn, ch chuynquy n, v s ngu d t.

Nh ng nh ph bnh x h i phn i rng nh ng ngi theo ch ngh a hin i th t binng n trong vic to ra m t x h i cng bng v qun bnh. Nh ng ngi theo ch ngh ahu hin i ph bnh nh ng ngi theo ch ngh a hin i v vic to ra s au kh v nghoi cho nh ng ngi nng dn d i ch qun ch , v sau l s n p cng nhn d ithi k cng nghip ho t bn ch ngh a, s loi tr ph n khi l nh v c cng cng, th cdn ho nh ng vng t khc b i nh ng tn qu c v nh ng nguyn do kinh t v tn gio,v cu i cng tiu dit nh ng ngi bn x . Nh ng ngh s v nh ng nh nhi p nh hu hini a nh ng ti x h i ny vo nh ng tc ph m ca h. Chng hn hy xem nh ng tcphm ca Barbara Kruger.

Nh ng ngi theo ch ngh a hu hin i th t lc quan v kh nng ti n trin v kh nngtc ng tch c c n tng lai ca chng ta h n nh ng ngi thuc ch ngh a hin i nhi u,

v h th hoi nghi v s t do c nhn v s c mnh ca nh ng nguyn do gii quy tnh ng v n x hi. Michel Foucault, nh ph bnh v n ho qu c ca Php, ng i m c nh ng nh hng su s c n vic hu hin i suy ngh d a trn nh ng mn h c nh tiphm hc, tri t hc, v ph bnh v n hc, bnh lun rng ki n th c l s c mnh m r tthng c s dng bi ch mt t mnh m gnh vc nh ng tng ca chng v nh ngg m theo a s l l phi v trung th c.

Jacques Derrida, m t ngi theo ch ngh a hu hin i c nh hng ca Php, ng i m dng s gi i c u trc (deconstruction) nh l phng php h c ph bnh c a ng v nh ngnguyn bn c gi i c u trc (deconstructing text), gii thch th c v gi i c u trc vnguyn bn (text) c a ng:

Gii c u trc m t "nguyn b n" (mt thu t ng c tnh khi qut bao g m c BnTuyn ngn c lp ln hi ho ca Van Gogh) c ngh a l tch bi t n ra, nh m tmcch n qun nu r nh ng v n m n d ng nh ang c nu ra. T i sao cngi mu n "c" theo cch ? tri nghim ci i u khng th c khi mt ngino vi t hay ni (hay v ) mt i u g m i u ny th hon ton r rng, i ukhng th xy ra khi xy d ng mt l lun hay m t phng php t cu h i l s tr li c t t c nh ng cu h i hay khng th nhn th c th u o nh ng v n ln, nh ci ch t chng hn.

120

8/12/2019 78446-Phe Binh Anh

121/130

www.ebook4u.vn

Vi Derrida, v nh ng ngi theo ch ngh a hu hin i khc, s gii c u trc phng ni mtin ca ch ngh a hin i-

Mt ni m tin m dn n nhi u bo l c- rng th gii th n gin v c th chiu r. N t chng ta i mt vi nh ng gii hn v nh ng g m suy ngh ca conngi c th t ti.

Nh ng ngi theo ch ngh a hu hin i xem t t c nh ng loi s vt nh l nh ng nguynbn, bao g m nh ng b c nh, v nh n mnh rng t t c nh ng nguyn b n c n c c vithi ch trch. Vi nh ng ngi theo ch ngh a hu hin i, mt nguyn bn (text) thkhc vi quan im v mt tc ph m (work) ca nh ng ngi theo ch ngh a hin i. Mttc phm l c nh t, ni bng mt ging ni ca tc gi , dn dt c gi tm ki m mt ngh a, coi nh l ca tc gi . Tuy nhin, m t nguyn bn ca ch ngh a hu hin i ng rng b t k mt tc ph m vn hc no hay m t tc ph m ngh thut no th khng ph i lsn phm ca mt c nhn t do v c nh t m h n th l mt mi tr ng ca nh ng xu t v p ng c hon v thng xuyn m trong nhi u ging ni vang ln, ho l n

vo nhau, v va ch m vi nhau. Vi nh ng ngi theo ch ngh a hu hin i, nhi u cch c(din gii v hiu) v mt nguyn b n l ng ao c- khng c m t cch c duy nh t noc th l hon h o v quy t nh. Hn n a, khng nn xem vi c c n gin nh l s tiuth m l s sn xu t. Vic c l "mt hot ng sn xu t, t o ra ngh a, trong d nhinngi ta c dn dt bi nguyn bn m ng i ta c, nh ng khng n gin l b li kobi n; [ng i ta cng nn] nh n th y vic vi t nh l mt hot ng m c ng c dn dtv duy tr b i nh ng nguyn b n trc . Ngi vi t lun c v ngi c lun vi t."

Nguyn bn ca ch ngh a hu c u trc (poststructuralism) l m t s pht sinh v quan imk hiu biu hin ca nh ng ngi theo ch ngh a c u trc (structuralism): "M i hnh ng c ngh a- eo c-vt, m m t ngi bn, n u mt mn n- th ch c ngh a trong ph m vi mn l mt k hiu biu hin v mt quy t c din gii no ." Roland Barthes gii m

nh ng quy t c din gii ca mt s qung co bng hnh nh cho mt mn n c s t c chua Chng 3 ca quyn sch ny.

Ch ngh a c u trc v hu c u trc th cng t n ti v phn i ln nhau v nh ng cch t o ra ngh a v th gii. C hai u nh hng n l lun hin thi v nhi p nh v ph bnh.Ch ngh a c u trc th hi n i v th c khi tm ki m nh ng quy t c, nh ng h th ng, haynh ng c u trc ti m n; nh ng ngi theo ch ngh a c u trc tin t ng rng h c th t nnh ng s tht c bn v th gii v nh ng tng tc x h i. Chng hn, Claude Lvi-Strauss pht tri n nhn loi hc c u trc nh m khm ph nh ng h th ng gn vi nh ng quy t cx hi. ng ta tm ki m nh ng s tht khoa h c. Tuy nhin, nh ng ngi theo ch ngh a huc u trc, nh Derrida chng hn, th hoi nghi v b t k mt s th c n n tng no v tintng rng s th c v phng din lch s th c tnh ph thuc v lun lun c c b. V vy,nh ng ngi ch ngh a hu c u trc l nh ng ngi theo ch ngh a hu hin i.

Nh ng ngi theo ch ngh a hu hin i b nh hng trong nh ng ni m tin ca h biJacques Lacan, m t hc gi v phn tm h c ngi Php, cng cnh gic vi nh ng quan imca mt c nhn. Chm ngn c a Ren Descartes, "ti ngh l ti hin h u," l mt ni m tinn n tng ca Thi i Khai sng v s t n ti ca mt sinh vt c l tr n nh t. V sau,nh ng ngi theo thuy t Hin sinh (Existentialism) nh Jean-Paul Sartre thm vo l "s t nti c trc bn ch t"- ngh a l nh ng c th th t do v khng th xc nh c. James

121

8/12/2019 78446-Phe Binh Anh

122/130

www.ebook4u.vn

Hugunin, mt nh ph bnh nhi p nh, tm t t l thuy t v c nhn c a Lacan nhm ra s cch ng li nh ng quan im ca ch ngh a hin i:

Vi Lacan, C nhn th khng ph i l ci bn ng n nh t ca Cogito ergo sum (tingh l ti hin h u) trong h c thuy t Descartes. Theo Lacan, Ci c m gic v mt Citi n nh t l mt s o tng, mt h qu ca s mng tng; ng hn, ch th ch t n ti nh th n l mt ch th n nh t. N th c s l mt Ci ti khngth nhn bi t hnh thnh t mt hnh nh c l tng ho c a chnh n trong t mgng phn chi u hnh nh l tng ho c a K khc, l gia nh ca n, Anh Lnca n, hay nh ng hnh th c vn ho ca s phn nh gi ng nh phim nh, truy nhnh, v v n chng.

L lun v c nhn ny khng ph i ngu nhin m r t gi ng nh ng din gii ca nh ng nhph bnh v nh ng g m Cindy Sherman to ra vi nh ng chn dung t chp ca c ta bn lun ph n trc ca cu n sch ny. Nh ng ngi theo ch ngh a hin i t c nhn trung tm c a v tr; nh ng ngi theo ch ngh a hu hin i th loi b c nhn kh i v trtrung tm v i hi rng c nhn ch n thu n l mt h qu ca ngn ng , nh ng quan h

x hi, v ti m th c.Dng nh ng v d t nh ng kinh nghim hng ngy, Todd Gitlin, m t nh x h i hc, a radanh sch v nh ng con ngi, ni ch n v nh ng s vic m ng ta xem l h u hin i, vc n cho vic c ph bnh:

Portland Building ca Micheal Grave, AT&T ca Philip Johnson, v trn d i hng tr mci bt ngu n t ; nh ng mn hnh b ng la ca Robert Rauschenberg, nh ng b cho a hnh ca Warhol, khuynh h ng nh hin th c, nh ng cnh ho nhong gi toca Larry Rivers, nh ng b c nh v nh ng hnh nh "c in" ca Sherrie Levine;Disneyland, Las Vegas, nh ng di t ngoi , khu bun bn c m xe c, nh ng mtti n cao c vn phng b ng knh gng; William Burroughs, Tom Wolfe, Donald

Barthelme, Monty Python, Don DeLillo, chng trnh pht thanh th ng mi Isuzu"He's lying", Philip Glass, "Chi n tranh gi a cc v sao" (Star Wars), Spalding Gray,David Hockney ("B mt th o th nh ng r t c chi u su"), Max Headroom, DavidByrne, Twyla Tharp (bin o ma Beach Boys v nh ng bi ht c a Frank Sinatra),Italo Calvino, "The Gospel at Colonus", Robert Wilson, the Flying Karamazov Brothers,George Coates, the Kronos Quartet, Frederick Barthelme, MTV, "Miami Vice", DavidLetterman, Laurie Anderson, Anselm Kiefer, John Ashbery, Paul Auster, the PompidouCenter, the Hyatt Regency, The White Hotel , Book of Daniel ca E. L. Doctorow, Lessthan Zero , Kathy Acker, Counterlife (nh ng khng ph i Portnoy's Complaint ) ca PhilipRoth, li bt trong "Berlin Alexanderplatz" c a Rainer Werner Fassbinder, "Language ofpoets"; nh ng nh l lun ngi Php Michel Foucault, Jacques Lacan, Jacques Derridav Jean Baudrillard; nh ng chng trnh truy n hnh bui sng; bnh lu n tin t c gnchng ta vo nh ng chi n lc to d ng hnh nh v " nh v" ca nh ng ng c vin;nh ng ngi xem vi thi t b i u khin t xa "lt nhanh" qua nh ng knh truy nhnh.

Hin i v hu hin i th m nhu n vo t t c mi mt ca x h i v xu t hin trong nh nghnh th c vn ho ca n, bao g m tiu thuy t, ki n trc, h i ho, v v n ho i chng. Tuynhin, chng ny quan tm c bit v nh ng khc bit gi a nh ng biu hin ca hin i vhu hin i trong nhi p nh.

122

8/12/2019 78446-Phe Binh Anh

123/130

www.ebook4u.vn

Ch ngh a hin i trong ngh thu t c xem nh l nh ng nguyn l sau: m t quan imtrch thng v i lp vi vn ho i chng; m t s nh n mnh ngh thu t cao c p v uvit hn l nh ng ngh th cng; m t s phn i li ngh thut c xem nh l s gii tr;mt s khng nh v tnh t mn v tnh u vit ca chnh n ("ngh thut v ngh thut");mt s tin tng rng ch y u ngh thut ny g n vi ngh thut khc, h n l vi x hi; mtmong mu n c nh gi b i ph bnh hnh th c v bng cch tc ph m ngh thut thcy lch s ngh thut; m t s coi nh ng cnh khi din gii; mt m i bn tm n s thu nkhi t ca mt phng tin m thut (chng hn "s bng phng" trong h i ho); m t s ch ib i vi vic xem ni dung tng thut l thch h p vi ngh thut nghim tc; m t ni m tinvo ti n ng ring ca ngi ngh s ; mt mong mu n v s c o; m t s khao kht cimi; v s tn sng i vi i tng ngh thut c nh t v qu gi.

CH NGHA HIN I TRONG NHI P NH

Ch ngh a hin i trong nhi p nh c xem t ng ng vi ch ngh a hin i trong hi ho v iu khc trc . Ch ngh a hin i tin tng rng nhi p nh ngh thut th khc vcao c p hn l nhi p nh thng mi. Trong nhi u thp k, nh ng b c nh mu, ph bi ntrong thng tin i chng, b xem l t m thng bi gii ngh thut nhi p nh, v nh entrng gi v tr quan tr ng. Ch ngh a hin i xem nhi p nh thi trang l t trn tr ng hnnhi p nh ngh thut; Richard Avedon v Irving Penn v n u tranh, d h c c n hay khngc n, c cng nhn nh l nh ng ngh s . Nh ng tc ph m thng mi ca Diane Arbus vDuane Michals chng hn khng c i x ngang b ng vi nhi p nh ngh thut ca h.Tp ch Life a ra nh ng phm vi phong ph cho nh ng b c nh ca n thng qua nh ng chthch v nh ng bi bo, trong khi t p ch Aperture trong nh ng n m , di s bin tp caMinor White thm ch khng cng b tn nh ng nh nhi p nh di mt b c nh khnglm sao lng vi c thng th c tnh thm m v tr tu ca hnh nh. Mong mu n ca ch

ngh a hin i c mt n n nhi p nh thu n ty lm n y sinh nh ng cuc tranh lu n su ttrong l ch s nhi p nh, chng hn vi Edward Weston, ch giu ch ng li nh ng g m ng tagi l "nh ng b c ho gi to" (pseudo-painting) c a nh ng nh nhi p nh. Vic xc nhnh ng c tnh nhi p nh ca John Szarkowski nh l chnh s vt, chi ti t, ng khung nh,thi gian, v li th nhm to ra m t mi trng c nh t v c bit khc vi hi ho. Ch ngh a hin i thin v nh ng b c nh tng tr ng hn l nh ng b c nh tng thut, v hnhth c ch ngh a hn l cng c ch ngh a. Ch ngh a hin i tin rng nhi p nh thu n ty(straight photography) l hi n thn c a nh ng g m nhi p nh lm t t nh t. Nh ng b c nhca ch ngh a hin i th kiu cch, c k tn, nh s , v c ti n hnh l u tr .

Nh ng nh nhi p nh nh Alfred Stieglitz, Paul Strand, Edward Weston, Imogen Cunningham,Minor White, v Ansel Adams, v nh s hc ngh thut Beaumont Newhall, v gim tuy nJohn Szarkowski l nh ng ngi theo ch ngh a hin i ni bt trong nhi p nh. Szarkowski,vi hn hai mi lm nm, ng mt vai tr quan tr ng trong vi c nh hng l lun ca ch ngh a hin i trong nhi p nh ngh thut. Theo nh ph bnh Richard Woodward th "ng tal mt trong nh ng nhn v t ln ca m thut Hoa K; v Bo tng M thut ng i by t mt s quan tm su r ng cho ngh thut nhi p nh hn b t c t ch c no khc trnth gii." Woodward cng nh n vi Szarkowski vic ct b "nh ng s rng buc ca b c nhvi nh ng ti v ch thch c a bo ch v [hy c ] tc ph m ng ring m t mnh n,khng d a vo ch th mc cho s quan tr ng ca n." Hy c tc ph m " ng mt mnh"

123

8/12/2019 78446-Phe Binh Anh

124/130

www.ebook4u.vn

l mt ti ca ch ngh a hin i, v tnh u vit v s c lp. Hy tc ph m ng mtmnh "khng d a vo ch th" cng l mt nguyn l c a ch ngh a hin i, quan tm nhnh th c nh l mt y u t quan tr ng hn l ch . Woodward ni thm, trong kho ng hnhai mi lm nm, Szarkowski "lm nhi u hn b t c ai phn tch m t b c nh th khcvi b t k mt loi hnh ngh thu t khc nh th no." S phn tch c a Szarkowski l m td n in hnh ca ch ngh a hin i, mt trong nh ng c tr ng dng phn loi nhi pnh vi hi ho v nh ng loi hnh khc, xc l p tnh c nh t ca n.

Ch ngh a hin i trong nhi p nh c truy n th ng ca chnh n, khc v i truy n th ng cam thut. Ch ngh a hin i trong nhi p nh v trong m thut d a trn nh ng ni m tingi ng nhau, nh ng gii nhi p nh mong mu n c mt nhi p nh c th a nh n nh l mtm thut hp php v c tn tr ng ngang hng v i hi ho, c pht tri n nh ng sch l chs ca chnh n, nh ng khoa nhi p nh ring trong nh ng trng i hc, nh ng bo ch c aring n, v c u i chnh sch phn l p gio dc t nh ng ngh s khc, cng lc nmong i s th a nhn trong gi i ngh thut.

Ngy nay, nhi p nh th khng nh ng c th a nhn nh l mt hnh th c ngh thut hp

php, m cn c s u tp v tr ng by trong nh ng bo tng trn ton th gii. Chng hn,Bo tng J. Paul Getty Los Angeles mua chn b s u tp c nhn v i 65.000 b c nh vonm 1984, tr gi khong 20 tri u USD.

Nh ph bnh Abigail Solomon-Godeau xem s th a nh n nhi p nh nh mt ngh thut nh th nh l mt "ph n thng ng ng":

Ngy nay, nhi p nh ngh thut nhn ph n thng ng ng, hon thnh t t c nh ng g c ra u tin vo gi a th k mi chn: s cng nhn nh mt hnhth c ngh thut ni chung, m t v tr trong b o tng, m t th trng (tuy khng nnh), mt s k th a, mt quy t c c th a nhn. Nh ng d tin vo lng trungthnh ca ch ngh a hin i vi s t do ch, s t tham kh o, v s siu nghim

ca nh ng tc ph m ngh thut, nhi p nh ngh thut vn b vch ra m t cch h th ng tnh khng thch ng v t m thng ca chnh n. V ngh a no , n b thi ph ng qu m c.

C ta cng ni n nh ng hu qu gio dc ca khuynh h ng nhi p nh hin i nh hngtrn nh ng sinh vin nhi p nh:

Vic dy nhi p nh c khuynh h ng b tch r i khi nh ng g din ra trong ph n cnli ca khoa m thut. V th trong khi nh ng ho s tr ang c nh ng tp ch m thut, v th ng khng b i theo sau nh ng pht tri n trong phim nh, ngh thutbiu din v video, th nh ng sinh vin nhi p nh c nh ng tp ch nhi p nh, ch ngli vic xem nh ng gi tr ca nh t liu l hn s t biu hin, hay khi ph c li nth h th t mt ch ngh a hnh th c li thi.

CH NGHA HU HIN I TRONG NHI P NH

Ch ngh a hu hin i, theo quan im ca Solomon-Godeau v nh ng nh ph bnh khc, thay th ch ngh a hin i mt cch ng n. Jan Zita Grover vi t: "Ti nng c nhn,

124

8/12/2019 78446-Phe Binh Anh

125/130

www.ebook4u.vn

i tng c nh t v qu gi, ngh thut l ci m i, l s xc phm (ngay c i vi nh ngtinh hoa v gi) ho h p ngay vo m t vn ho i chng lan to rng ln v c s c thuy tphc cao, chnh i u ny xo nho nh ng khc bit gi a ngu n g c v s ti t o, ngh thut cao v th p, thng tin v gi i tr, ngh thut v qu ng co."

C hai li pht biu ca Solomon-Godeau v Grover u lp li nh ng nguyn t c ca ch ngh a hin i m h bc b: "s t do ch, s t tham kh o, v s siu nghim ca nh ngtc phm ngh thut"; "ti n ng c nhn, i tng c nh t v qu gi, ngh thut l cimi, l s xc phm". Nh ng ngi i theo ngh thu t hu hin i ni chung nhn ra r ngngh thut minh ho cho kinh nghim chnh tr , vn ho, tm l c a mt x h i; h nhn th cv xem xt n nh ng i u c che y trc y ca th trng m thut v nh ng m iquan h ca n vi nh ng bo tng m thut, nh ng i l, v nh ng nh ph bnh; h mu nvay mn khp ni t qu kh ; h quay v vi s n d trong ngh thut; h quan tm n ni dung hn l hnh th c; h trnh by m t s ln nh ng phong cch.

Walter Benjamin l m t nhn v t u tin v c nh hng gp ph n vo nh ng th c hnhca ch ngh a hu hin i v c bit gp ph n vo vic xem nhi p nh l tr ct trong ch

ngh a hu hin i. ng l mt nh l lu n vn ho ng i c, vo nh ng nm 1930, vi thai bi lun v nhi p nh m th ng c trch dn bi nh ng nh l lun g n y, c bitnh ng nh l lun ca ch ngh a hu hin i v phi t . Nh ng bi lun l "The Work of

Art in the Age of Mechanical Reproduction" v "A Short History of Photography." Trong nh ngbi lun ny, Benjamin nh n mnh nh ng kha cnh ca mi trng nhi p nh khc vinh ng kha cnh m Strand v Weston ang nh n mnh Hoa K. Trong khi Strand vWeston ni n tnh trung th c ca mi tr ng ny v chi ti t v cng c a m b n v nh inp th Benjamin nh n mnh rng, khc v i hi ho, b c nh c th sao chp v h n. Nhi pnh c th sao chp h i ho. Nh th trong khi ch ngh a hin i qung b cho hnh nhtuyt vi th nh ng quan im ca Benjamin gi v nh ng kh nng ca mt hnh nhsn xu t hng lot trong th i i ti sn xu t c kh.

Nhi p nh th trung tm c a ch ngh a hu hin i. Nh nh ph bnh Woodward vi t,"Trong vi nm g n y, khi khuynh h ng khi nim mi (neo-conceptualism)- m t ngh thut ca nh ng nim, nh ng i u b n kh hiu v nh ng cu h i chm chc m trong cuc s ng tinh th n ca ngi ngh s th khng cn thch h p- thay th khuynh hngbiu hin mi (neo-expressionism) trong s m lun ca nh ng nh ph bnh, th nhi p nh di chuyn t ngoi ra vo trung tm c a nh ng m i quan tm c a gii m thut." ng ng m vi nh ng suy ngh ca Benjamin, Woodward bi u dng s sao chp nh l mt s ng gp quan tr ng ca nhi p nh vo vic th c hnh ca ch ngh a hu hin i: "Khc vihi ho, mt b c nh l mt hnh nh c th sao chp v h n. (Nh ng b c tranh c th csao chp ch vi phng tin nhi p nh.) Mt b c nh cng d dng thch ng: N c th c phng ln, thu nh , ct cp, lm nho, c dng trong m t t bo, trong m t cu nsch, trn m t t m bng." Tng t , Abigail Solomon-Godeau lit k nh ng chm ngn chnhth c "sp x p thnh chu i v lp i lp li, dnh ring cho m t vic g, cng nguyn b n vinhau, s bt chc hay m ph ng" nh l phng tin c bn ca nh ng ngh s s dngnhi p nh nh John Baldessari, Victor Burgin, Hilla v Bernd Becher, Dan Graham, SarahCharlesworth, Barbara Kruger, Louise Lawler, Sherrie Levine, Richard Prince, Cindy Sherman,Laurie Simmons, v James Welling.

Ch ngh a hu hin i th khng thot kh i s ch trch. Mt s ngi s rng s ch nhoca ch ngh a hu hin i trong khi tm ki m chn l s nui dng mt thuy t h v y m

125

8/12/2019 78446-Phe Binh Anh

126/130

www.ebook4u.vn

th , v nh ng ngi khc s rng s nh n mnh ca ch ngh a hu hin i v i u khngth, v nh ng g chng ta khng th bi t, c nguy c b mc chng ta b t lit v khng th ch ng li nh ng b t cng ca th gii.

L lun Marxist v Ph bnh

Allan Sekula ph bnh ch ngh a hu hin i trong nhi p nh nh l mt "phong cch t thamkho v y hoi nghi," m ng g i l "mt khuynh h ng tin phong l ch thip ca nh ngngh s chu s c lp th c s t nh ng v n x hi ln hn." Thay vo , Sekula ch pnhn mt nhi p nh t liu ph bnh x h i trong nhi p nh v ng vi t: "Sau ti bin h cho mt ngh thut minh ch ng bng ti liu s b t l c ca ch ngh a t bn c quy n trongvic phn ph i nh ng i u kin ca mt cuc s ng y cho con ng i." ng ni thm:

Ch ng li bo l c nhm vo thn th con ngi, mi trng, kh nng kim sot cu cs ng ca ngi lao ng, chng ta c n a ra m t s khng c hiu l c, v a mang

tnh tng tr ng v a mang tnh chnh tr , tng ng vi s c mnh v s ngo mnngy cng t ng ca ch ngh a t bn c quy n, mt s khng c nhm n mc chl s bi n i x hi.

Sekula bn lu n nh ng tc ph m ca chnh ng v nh ng tc ph m ca Philip Steinmetz,Martha Rosler, Fred Lonidier, v Chauncey Hare nh l hnh ng ch ng li nh ng loi "nhi pnh ngh thut cao." Nh ng nh nhi p nh ny, gi ng nh ngi theo ch ngh a hu hin i,t ch i xem b c nh nh l mt vt th c quy n v thay vo l s dng n nh lmt vt nhn t o ca vn ho thng th ng. H thm ngn t vo nh ng b c nh ca h "buc cht, ph nhn, t ng cng, ph v , b sung, c t, hay vt ra ngoi nh ng ngh am chnh nh ng hnh nh mang l i.

Nh ng tc ph m ca h th cng r t khc vi "nh ng tc ph m t liu nhn v n." Sekula vi t:

Chng hn, vi t t c nh t t ca mnh, trong Minamata, Eugene Smith a ra m ts miu t v lng trc n ca ng dnh cho ng dn Nht Bn b nhim c thu ngn hn l miu t s tranh u bo th nh ng k gy nhi m cho h. Ti s lpli n mt l n n a: khi c nh ch quan ca m hc nhn v n l lng tr c n hn l s tranh u tp th. Lng trc n, c lm trung gian b i mt s nhn th c v "ngh thut v i," thay th cho nhn th c chnh tr .

Sekula ang bin h cho nhn th c chnh tr v s mc nt ca ch ngh a t bn, v sau ls thay i trit . Ch l lng tr c n, thng qua nhi p nh ngh thut, th khng vnguy him hn, n lm sao lng nh n th c v lch hng cn th nh n. ng khng nh rng"khuynh hng nhn v n thuc v biu hin ch ngh a trong nhi p nh h u quan" th khngphi l mt gii php.

Nh ph bnh James Hugunin t p hp Sekula, Rosler, v Lonidier cng v i Marshall Mayer,Steve Cagan, Connie Hatch, Victor Burgin, Carole Conde, v Karl Beveridge d i ci tn "Ch ngh a hin th c Marxist." Hugunin phn bit nh ng ngi hin th c Marxist ny vi "nhi pnh t liu truy n th ng" (traditional documentary) hay "nhi p nh h u quan" (concernedphotography) theo truy n th ng ca Lewis Hine, Eugene Smith, v Roy DeCarava. Theo

126

8/12/2019 78446-Phe Binh Anh

127/130

www.ebook4u.vn

Hugunin, nhi p nh t liu truy n th ng d a vo nh ng gi thi t m m t b c nh miu t mtm i quan h gi a s vt ny v s vt kia vi hin th c g n nh chnh xc v y v d avo nh ng gi thi t m m t hnh nh nhi p nh c kh n ng truy n t thng tin m khngc n n mt ngn t no c. Nhi p nh t liu truy n th ng tin rng ngi xem l mt ch th d l nh hi nh ng thng tin c a th gii khch quan thng qua b c nh. Mt gi thi ttruy n th ng khc l b c nh th trong su t; ngh a l, n t bc tr n th c h v nh ngti liu ca chnh n, v c l nh hi d dng, nh chnh s vt. Hc thuy t Marx v ch ngh a hu hin i bc b nh ng gi thi t ny c a nhi p nh t liu truy n th ng nh l s ngy th v cho r ng nhi p nh truy n th ng, nhn v n, v h u quan t o ra nh ng ph bnhx hi ch gi ln s cm thng h n l s khng c mnh dn. Hn n a, nhi p nh c linquan vi nh ng din mo b mt, m nh ng b mt ny che khu t hn l bc l nh ng m iquan h x hi th c s ph c tp nm bn d i nh ng din mo .

Victor Burgin khng nh rng khi l lun vn ho Marxist c gn vi l lun nhi p nh, n"phi l u tm t i nh ng quy t nh m ph ng tin nhi p nh s dng trong vi c miu t".Thng qua nh ng bi vi t v nhi p nh ca mnh, ng quan tm xc nh vic miu t tcng n nh ng g c miu t nh th no. Mt ph n ca d n ny l t o ra nh ng th c

h r rng c tc ng trong x h i v c tng cng bi t t c nh ng hnh nh, bao g mnh ng b c nh. L lun vn ho Marxist xem th c h nh l mt h th ng ca nh ng s miu t, bao g m nh ng hnh nh, nh ng s tng tng, nh ng s tin tng t n ti trongmt x h i mt th i k lch s no v ng mt vai tr trong x h i; nh ng s miu t ny tc ng trn nh ng ngi n ng v nh ng ngi n b b i mt quy trnh v t ra kh ih. Burgin tin rng phong tro ph n l s xem xt v phng din ph bnh t u v lintc v vic ngi ph n c miu t nh th no v v ch tr n nh ng hu qu c hi canh ng s miu t .

L lun n quy n v ph bnh

Mt thnh vin c a Guerrilla Girl nu ln khung c nh ca phong tro n quy n trong gi i m thut: "Trong n m 1984, Bo tng M thut ng i khai m c mt trin lm hi ho viu khc qu c t . c 166 ng i trong cuc trin lm , v ch c 16 ng i ph n - choth y ch c 10 ph n tr m hay t h n, v chng ti bi t l chng ti th vo tnh tr ngtht ng bu n. V th , chng ti bt u Guerrilla Girl ." Nh ng ngi ph n ny gi lm con kh t bng cch eo nh ng mt n lng l ln v vung v y nh ng qu chu i, vguerrilla, mt t gn vi nh ng hnh ng ca nh ng chi n binh t do. Ci tn ny c tcng mt cch hnh t ng- hnh nh kh t gin d k t hp vi thn th ca ngi n b.H s dng s hi hc mt cch chi n lc: "Ti ngh c mt i u g r t c kh nng, vcng r t lc quan, trong vi c nhm vo mi ngi mt cch th t hi hc v ch r nh ng gm chng ti mong c hng li t - khng xin li v n, m r t cng khai v n." Mttrong nh ng ph n ny (h th h u nh l n danh bo v chnh h khi nh ng s tr a) ni rng "thay i th c s h th ng ny th ph c tp khng th tin c, n ni v v n ny, s quan tm c a chng ti l c nh ng ngi ph n ti p cn nhi u vi n. V vy, l thi ca chng ti v s thay i, tri vi vic ph v h th ng ny."

Hai nim chnh khc thi thc l lu n ca phong tro n quy n l: Sex th khc v igender , v phong tro n quy n l phng tin. Sex m ch c tr ng c th lm cho chngta l nam hay n v gender l nh ng nim vn ho v mt ngi n ng hay m t ngi

127

8/12/2019 78446-Phe Binh Anh

128/130

www.ebook4u.vn

n b l th no. Theo Sally Hagaman, m t hc gi ca l lun n quy n trong m hc vgio dc ngh thut, gender l nh ng s gii thch thuc chnh tr cho vic n c ngh a g s ng trong m t th gii ni m chng ta khng ch l con ng i, m lun lun ph i l n nghay n b. Nh ng gender th c bit. Nh ng gender c x hi ho. Gender l mt s gio dc nh th no vi mong i v c gng m bo rng n ng hnh ng theomt cch no v n b th lm theo m t cch khc, hay m t ngi n ng ng tnhluy n i th lm theo cch ny v m t ngi n b ng tnh luy n i th lm theo cch .D nhin, c nhi u cch ngi ta c th lm, nh ng v n ho ch nh nh ng cch no mngi ta nn suy ngh , cm xc, v c x n u ngi ta thu c mt gender no . Nh nggender thng c xy d ng theo th bc: Quy n l c, s c mnh, ti n ng thng th nng nm gi t t hn n b, nam t t hn l n , "ngi bnh thng"(straight) t t hn "nging tnh luy n i" (queer). Theo Hagaman, gender l mt hin tng thay i v m c - nl mt i u g ngh n, nh ng khng hon ton l i u chng ta lm theo mtm c khng th c. Khi chng ta tr nn th c hn v cch c x , nh ng nh gi cachng ta thay i, v nh ng hnh vi th c ca chng ta c ng thay i. Gender trong m t xhi c th bc c th l r t cng p. Trong m t x h i khng c th bc, gender c th ch lmt v n ca s chn l a m thi.

Phong tro n quy n l phng tin m trong vic l mt thnh vin l m t s chn l achnh tr , mt s chn l a v pha hnh ng ch ng li v thay i hin trng. Ngi ta khngc sinh ra l m t ngi theo phong tro n quy n, m h n th ngi ta l a chn tr thnh nh th . T t c ph n khng ph i l nh ng k theo phong tro n quy n, v khngphi t t c ph n u lm m thut theo khuynh h ng ny; c ng vy, khng ph i t t c nh ng ngi theo phong tro n quy n th u lm m thut theo khuynh h ng ny, m c dh khng tin r ng m thut v chnh tr th tch r i nhau.

Abigail Solomon-Godeau cho th y l lun n quy n c lin quan nh th no n vic ph n c miu t ra sao: "Ch y u l lun n quy n l s th a nhn m ng i ph n khng t nira: h n n a, c ta b l k pht ngn v t t c i u ng l: b nhn vo, b hnh dung, b

hoang mang b i r i v b th hin c th." Barbara DeGenevieve l m t nh nhi p nh theokhuynh hng n quy n c y nhim thay i nh ng miu t mang tnh n p v ngiph n (v nh ng nhm thi u s khc) trong x h i vi t:Nh ng hnh nh nhi p nh mang nh ng thng ip v th c h m s nh hng d n d nnh ng nim, nh ng gi tr , v nh ng quan im ca vn ho. Chng mang tr ng trch gnhvc nh ng th n thoi vn ho. N u chng ta xem nhi u nh ng hnh nh v mt loi no (chng hn nh ng hnh nh v ngi ph n b i x hung bo bi n ng, nh ng dn thi us trong nh ng khu ghetto) chng ta c th k t lun rng hnh nh nh th c gi tr i vivn ho. c bit, n u nh ng khi cnh x h i no khng c miu t, n c th do th ct l chng th khng quan tr ng hay chng c m t gi tr tiu c c i vi vn ho (ch ng hnnh nh ng i u xc phm n bn nng gii tnh ca nam gi i, nh ng hnh nh khng theokhun mu v ph n v ngi da mu).

Griselda Pollock v Deborah Cherry, hai nh s hc ngh thut ca phong tro n quy n, t ptrung xem xt vi c ph n c v tr nh th no trong m thut: "Tiu biu cho s sng t o lnam gii v truy n b Ngi n b nh l hnh nh p dnh cho ci nhn ch m chm cangi n ng y ham mu n, Vn ho C c oan (High Culture) kh c t mt cch c h th ng vic ph n l nh ng ngi to ra v n ho v ngh a." Solomon-Godeau gi i thch llun n quy n c biu hin nh th no trong nh ng tc ph m ca hai ngh s ca phongtro n quy n m c s dng nhi p nh, l Sylvia Kolbowski v Vikky Alexander. C hai

128

8/12/2019 78446-Phe Binh Anh

129/130

www.ebook4u.vn

u c lin h tr c ti p vi nh ng hnh nh v ph n trong cng ngh thi trang. C hai ul y hnh nh thi trang t nh ng ngu n thng tin i chng v bi n i chng. Kolbowskitrnh by hnh nh thi trang t o nn ng i n b khc nh th no v v v y lm cho h tr nn xa l, v gy p l c cho h bng cch bi n h thnh vt b soi mi bi ci nhn ca nng. Khi hnh nh thi trang c tng tr ng cho ph n , nh ng khn gi n phi ch ng lic tr ng gii tnh ca chnh h t n ti trong i mt ca n ng. Trong nh ng tc ph mca mnh, Alexander trnh by ph n trong hnh nh thi trang c miu t nh l nh ng vt nghi l v nh l nh ng hng ho ra sao. Trong phn tch c a Solomon-Godeau, "b ngcch lm bi n ch t nh ng hnh nh nh th , Alexander vch tr n chng." V hai ngh s ny, v nh ng ngi khc gi ng nh h, c ta k t lun:

Vi nh ng khc nhau v t m quan tr ng, sch l c, cng nh m c ca s chi mot, Alexander, Kolbowski, Kruger, Levine v Prince l nh ng ngh s m nh ng m iquan tm c a h d a trn n n tng vn ho, chnh tr v gii tnh. Xt v phngdin c nhn, t p th, hay nh nh ng in hnh tiu bi u ca th c hnh ngh thuthu hin i, nh ng tc ph m ca h i lp mnh m vi ch ngh a a phng, tnhhp hi, v ch ngh a bo th ca nhi u nhi p nh ngh thut.

Tuy nhin, tc ph m vi t hay t o hnh ca phong tro n quy n khng b gii hn trong vic ngiph n c miu t nh th no. Trn m t hnh nh c l y t Newsweek v hai nhn vin c nhst ko l m t ngi ph n ng h quy n chn l a (pro-choice) ra kh i mt cuc mt-ting, LynetteMolnar thm vo dng ch ny: "Hy nh ng php t c ca n ng C c Gio chnh th ng cnhh u t cho l ng ca anh trnh xa kh i c th ti." Hnh nh ny c kch th c khong hai n bab, mt tp hp ca nh ng bn sao mu s c, v c to ra nh mt p-phch tr ng by trnng ph i chi vi nh ng ngi biu tnh i Quy n S ng (Right to Life) ang c gng bi b lut cho php ph thai. Nh ng tc ph m ca Molnar c tnh hnh ng x hi, tr c ti p, v d g nvi mt lng khn gi ng o; n c nh dnh cho ng ph hn l bo tng. Phi n quy ntrong l nh v c ny cng ang hnh ng t c mt s tham gia y trong gii m thut,bao g m s bnh ng vi nh ng m thut tr ng by trong nh ng gallery v nh ng bo tng, v

ci thin s lng v v th ca ph n trong nhi p nh. Mt d n tng t l vic tm li nh ng n ngh s th t lc v v danh trong l ch s , c minh ho bng cu n sch "A History of WomanPhotographers" ca Naomi Rosenblum. Trong ph bnh ngh thut, mt s nh ng ngi theo phin quy n xen vo m t ti ng ni ring v phong cch vi t ring v trnh nh ng quan im khchquan- trong , Lucy Lippard l mt v d.

Di gc ph bnh c a phi n quy n, Laura Cottingham cng nh n mt cch gin lc nh ngnh nhi p nh v nh ng hc gi phi n quy n nhm c c u li cm nhn ca chng ta v s miut ca nhi p nh bng "i hi c nhn chnh tr [ca h], vi t li tiu chun ca lch s ngh thutnhm ch ng li vic khng ghi nhn nh ng ng gp ca n gii, gii thiu t truyn, phc h i laong th cng v gia nh, v t p trung vo quan im ch quan ca n gii nhm ch ng li s ph cp ho nh ng kinh nghim ca n ng".

K t lu n

Khng c ch ngh a Marx n l, khng c khuynh h ng n quy n n l, khng c ch ngh a hu hini, c cng nhn mt cch ph bi n, n l. Thay vo , c nhi u bi n th ca mi mt s giao thoahay nhi u s giao thoa- ch ng hn, nh ng thuy t n quy n Marxist v nh ng thuy t n quy n nhn v n.

129

8/12/2019 78446-Phe Binh Anh

130/130

www.ebook4u.vn

Cng khng th k t hp nh ng l lun khc nhau ny thnh m t l lun nhi p nh ton din v th ngnh t. Mt s nh ng l lun ny hon thi n v b sung cho nh ng l lun khc, nh ng mt s th xungkhc vi nhau. Ch ngh a hin i th lc lng vi ch ngh a hu hin i. Khuynh hng hin th cMarxist th bc b ch ngh a t do nhn v n.

Nh ng cu hi l lun nhn c nh ng cu tr li khc nhau, khi gi i thch v nh gi. Vic l lun v nhi p nh, gi ng vic gii thch v nh gi nh ng b c nh, k t lun th c th lm sng t nhi u hay thn, hiu bi t nhi u hay t h n, h u ch nhi u hay t h n trong vic lm cho nhi p nh, nh ng b c nh, vc th gii ny c th hiu c. Nh ng l lun hay nh ng quan im l lun, gi ng nh s gii thch vnh gi, c a ra, bn lu n, s a i, ch p nhn v bc b . Mt s b gt i v b xem l sai l m; s khc c l u gi li, nghi m ngm v s a i vi thi gian thng qua s tranh lun.

Nh ng nh ph bnh v nh ng nh l lun thng xuyn tranh lu n v nh ng tng ca nhau. RudolphArnheim phn bc nh ng quan im ca Barthes v vic nh ng b c nh c v "qu t v ng hc" ra sao,tng ng mt cch thi qu v i ngn ng bng li. Quyn sch ca Susan Sontag th ph bnh nhi pnh mt cch t t , v n c bit gy kh ch u cho nhi u nh nhi p nh. i khi nh ng cuc tranhlun tr nn qu gay g t. Bill Jay, mt nh s hc nhi p nh, phi vin n tn gi ("pseudo/marxist" l

nh ng k "nguy him v i bi") khi phn i s nh hng ca H i kn c a Ph n thuc H i Gio d cNhi p nh (the Women's Caucus of the Society of Photographic Education) trong l nh v c nhi p nh. Tuyth , nh ng cuc tranh lun v nh ng quan im xung t ny gp ph n vo cuc i thoi lin ti p, thv, v hiu bi t v nhi p nh v nh ng b c nh, khch l vic xem nh cng nh to nh. Nh ng l lunv nhi p nh th quan tr ng v c gi tr d i khi chng th tri ng c nhau. Chng quan tr ng v chngtc ng n th c hnh. Chng c gi tr v chng gip chng ta hi u hn v nhi p nh v nh ng b cnh, v gia t ng s hiu bi t v nh gi ca chng ta v l nh v c ny. Hiu bi t nh ng v n ny vnh ng gi thi t c tnh l lun cho php chng ta tham gia t t hn vo vic bn lun v hiu bi t t t hnv nh ng g chng ta ang lm to ra nh ng b cnh v khi ph bnh n.