7 สิ่งแปลกปลอม 40-50bqsf.dmsc.moph.go.th/bqsfWeb/wp-content/uploads... · รายงานจากห้องปฏิบัติการ ว กรมวิทย

รายงานจากหองปฏบตการ วกรมวทยพ2553;52(1-2):40-50

40

Accepted for publication, 29 April 2010

สงแปลกปลอม ในพาสตาทน�าเขาจากตางประเทศ

บทน�า จากกระแสการเปลยนแปลงทางการคาใน

ยคโลกาภวตน ประเทศไทยไดเปดเขาประตสเวท

การคาโลก(WorldTradeOrganization)และเปด

ตลาดการคาเสร (FreeTradeArea)กบประเทศ

สาธารณรฐประชาชนจน อนเดย และออสเตรเลย

เปนตน ท�าใหอาหารและผลตภณฑตางประเทศ

ทะลกเขาส ประเทศไทยเปนจ�านวนมาก อาหาร

บางประเภทมความเสยงเปนอนตรายกอใหเกด

ความไมปลอดภยตอผบรโภค และอาจเปนอาหาร

ทไมไดคณภาพตามเกณฑคณภาพทก�าหนด ซง

พาสตาเปนตวอยางอาหารเบดเตลดชนดหนงทน�า

เขามาจ�าหนายในประเทศไทยและคนไทยในยค

ปจจบนนยมซอมาบรโภค

พาสตา เปนชอเรยกโดยรวมของอาหาร

อตาเลยนชนดหนงมหลายประเภทและเรยกชอ

หลายแบบเชนมะกะโรนสปาเกตตประกอบดวยเสน

ทท�าจากแปงสาลและไขจากนนจงน�ามารดเปนแผน

และตดเปนเสนท�าใหสกโดยการตมรบประทานกบ

ซอสหลากหลายมกมสวนประกอบหลกคอน�ามน

มะกอกผกเครองเทศและเนยแขงปจจบนมการ

ผลตเสนส�าเรจรปแบบแหงในลกษณะอตสาหกรรม

นยมบรโภคแพรหลายมากกวา เนองจากสะดวก

ไมตองใชเวลาและความช�านาญในการจดเตรยม

ซงคนไทยจะรจกในชอ มะกะโรน เปนพาสตาทม

รปรางหลายแบบ เชน ทอนกลม ของอ รปโบ

รปหอยแครง รปสตว อกษรภาษาองกฤษ สวน

สปาเกตตเปนพาสตาทเปนเสนยาว(1)

ส�านกคณภาพและความปลอดภยอาหาร

กรมวทยาศาสตรการแพทย จงไดตรวจวเคราะห

สงแปลกปลอมในพาสตา เพอประเมนโอกาส

ขนทอง เพชรนอก ทนงพนธ สจจปาละ กอเกยรต ศาสตรนทร และกนกวรรณ ตนสกล ส�ำนกคณภำพและควำมปลอดภยอำหำร กรมวทยำศำสตรกำรแพทย ถนนตวำนนท นนทบร 11000

บทคดยอ พาสตาเปนสนคาชนดหนงทคนไทยนยมซอมาบรโภค และพาสตาสวนใหญน�าเขาจากตางประเทศ เพอเปน

การคมครองและแจงเตอนภยแกผบรโภค ส�านกคณภาพและความปลอดภยอาหาร กรมวทยาศาสตรการแพทย ไดศกษา

สงแปลกปลอมชนดตางๆในตวอยางพาสตาน�าเขาจากตางประเทศในชวงเดอนตลาคม2548ถงสงหาคม2552จ�านวน

142ตวอยาง เพอประเมนคณภาพดวยตาเปลาและภายใตกลองจลทรรศนโดยวธvisualexaminationและLightFilth

ตามล�าดบและทราบถงปญหาสงแปลกปลอมผลการศกษาพบสงแปลกปลอมประเภทLightFilthในทกตวอยางแบงเปน

ชนสวนแมลงขนคนแมลงทงตวตวหนอนตวออนแมลงตวไรมดเหาหนงสอขนแมวขนหนขนนกและไขแมลงจ�านวน

142,85,27,23,18,16,15,13,8,6,5และ1ตวอยางตามล�าดบพบพาสตาจ�านวน27ตวอยาง

คดเปนรอยละ19.02ทพบสงแปลกปลอมประเภทLightFilthเกนเกณฑขอก�าหนด(DefectActionLevels)ของ

US.FDAขอมลทไดสามารถน�าไปใชประกอบการพจารณาของหนวยงานรบผดชอบเพอก�าหนดเกณฑคณภาพพาสตา

น�าเขาตอไป

สงแปลกปลอมในพาสตาทน�าเขาจากตางประเทศ ขนทองเพชรนอกและคณะ

41

เกดอนตรายและเฝาระวงความปลอดภยซงเปน

การคมครองผบรโภคในคณภาพของสนคาน�าเขา

ประเภทพาสตานอกจากนขอมลทไดจากการตรวจ

วเคราะหสามารถน�าไปใชประกอบการพจารณา

ของหนวยงานรบผดชอบเพอก�าหนดเกณฑคณภาพ

และใชเปนแนวทางในการจดท�ามาตรฐานคณภาพ

พาสตาน�าเขาตอไป

วสดและวธการสถานทเกบตวอยาง

เกบตวอยางภาคละ1จงหวดไดแกเชยงราย

(ภาคเหนอ)อดรธาน(ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ)

สงขลา(ภาคใต)และนนทบร(ภาคกลาง)

การเกบตวอยางไดรบความรวมมอจากศนย

วทยาศาสตรการแพทยเชยงราย อดรธาน และ

สงขลาอ�านวยความสะดวกเจาหนาทและพาหนะ

ในการเกบตวอยาง บรรจ และสงตวอยางกลบมา

หองปฏบตการตรวจวเคราะหอาหารทางกายภาพ

กรมวทยาศาสตรการแพทย กระทรวงสาธารณสข

นนทบร โดยเจาหนาทจากสวนกลางไปรวมด�าเนน

การดวยภายใตโครงการพฒนาศกยภาพหองปฏบต

การเครอขายอาหารน�าเขาปงบประมาณ2548-

2552จ�านวน142ตวอยางโดยจงหวดเชยงราย

อดรธานและสงขลาเกบแหงละ35ตวอยาง

วธการเกบตวอยาง

ขอจ�ากดของการซอตวอยางคอ ประเทศน�า

เขาและยหอจะซ�า ๆ กนทกภาค การซอตวอยาง

จงก�าหนดเปนน�าเขาจากประเทศอตาลสเปนและ

ออสเตรเลยจ�านวน10ยหอ(Brand)แบงเปนจาก

ประเทศสเปนและออสเตรเลยประเทศละ 1 ยหอ

อก8ยหอจากประเทศอตาลเนองจากน�าเขามาก

ทสด โดยซอตวอยางเหมอนกนทกภาคแตไมซ�ารน

การผลต(Lot.No.)

เครองมอและอปกรณ

1. เครองช งไฟฟ าชนด 2 ต�าแหน ง

(Analyticalbalance)

2. เ ค ร อ งน ง ภ าย ใต ค ว ามด น ไอน� า

(autoclave)ชนดslowexhausttypeแบบเปดฝา

ดานบน

3. แรง(sieves)เมชเบอร230ทละเอยด

ตองเปนการทอแบบเสนเดยว (plain weave) ท�า

ดวยโลหะปลอดสนม เสนผาศนยกลางขนาด 20

เซนตเมตร

4. เตาใหความรอนพรอมเครองกวน

สารละลายแมเหลก(magneticstirrerhotplate)

5. ชดเครองกรอง (funnel for filtration

withsuction)ประกอบดวยporcelainfunnelเสน

ผาศนยกลางขนาด 8 เซนตเมตร filtering flask

ขนาด1,000มลลลตรและsuctionpump

6. กลองจลทรรศนชนดwidefieldzoom

stereoscopicmicroscopeก�าลงขยายประมาณ30

ถง 60 เทา และกลองจลทรรศนชนด compound

microscopeก�าลงขยาย40ถง100เทา

7. beakerขนาด50,150,1,500และ

2,000มลลลตร

8. percolatorขนาด2,000มลลลตร

9. กระดาษกรองwhatmanS&Sเบอร8

เสนผาศนยกลางขนาด110มลลเมตรซงไดขดเสน

โดยมระยะหางระหวางเสน5มลลเมตร

10.petridishเสนผาศนยกลางขนาด100

มลลเมตร

11.แทงแมเหลกดามพลาสตก ส�าหรบ

จบแทงแมเหลก(magneticbar)

12.ปากคบ(forceps),glassrod,rubber

policeman

13.ขวดน�า(washbottle)

FilthinImportedPasta Kuntong Pednoget al.

42

14.เขมเขย (needle) ปลายเปนลวดทม

ขนาดเหมาะสมกบการใชเขยสงแปลกปลอมทม

ขนาดเลก

15.ตดดควน(fumehood)

16.กรวยแกว เสนผาศนยกลางขนาด 15

เซนตเมตร

หมายเหต อปกรณทสมผสกบตวอยางไมควรใช

อปกรณทเปนพลาสตก เพราะสงแปลกปลอม

ประเภท light filth มขนาดเลกและมน�าหนกเบา

อาจตดอยทผวซงลางออกไดยาก

สารเคม

1. 3% hydrochloric acid (3% HCl),

hydrochloricacid(concentrate)

2. isopropanoloralcohol(concentrate)

3.paraffinoil

4. antifoamsolution(1gDowCorning

Antifoamdilutionwith20mLethlyacetateใช

สวนใสดานบน)

5. 5%detergentsolution(5%aqueous

sodiumlaurylsulfatesolution)

วธวเคราะห

วธวเคราะหแบงเปน2ขนตอนตามชนดของ

สงแปลกปลอมโดยวเคราะหตามล�าดบดงน

1. ตรวจหาสงแปลกปลอมทมองเหนดวย

ตาเปลา

ตรวจความผดปกตตางๆ ทอาจมองเหน

ดวยตาเปลา(ทเรยกวาท�าmacroscopicหรอvisual

examination) ของบรรจภณฑ เชนรอยกดแทะ

รฉกขาดของภาชนะบรรจ หากพบสงแปลกปลอม

รายงานจ�านวนหากสามารถจ�าแนกไดตองระบชนด

และขนาด จากนนเปดถงเทตวอยางทงหมด 500

กรม โดยแบงตวอยางกระจายลงบนกระดาษ

สขาว รวบรวมสงแปลกปลอมทตรวจพบไวใน

petri dish ท�าการตรวจจ�าแนกชนดและจ�านวน

สงแปลกปลอม(2)

2. ตรวจหาสงแปลกปลอมประเภทท

ไมสามารถมองเหนดวยตาเปลา (light filth)

ตรวจวเคราะหตามวธAOAC969.41,

2005ขอ16.6.06LightFilthinAlimentary

Pastes(3)มวธปฏบตดงน

การเตรยมตวอยางและวธยอยพาสตา (Sample

Preparation and Digestion Technique)

1. สมตวอยางพาสตาจาก500กรมแบบ

randomsampling(4)ใหไดน�าหนกรวม225กรม

(ท�า2ซ�า=2subsamples:1ตวอยาง)โดยชง

ลงในbeakerขนาด2,000มลลลตร

2. เตม3%HCl(30+970)ปรมาตร

1,000มลลลตรและantifoamsolutionปรมาตร

0.3 มลลลตร น�าเขา autoclave ทอณหภม 121

องศาเซลเซยส เปนเวลา 30 นาท และใช slow

exhaust

3. ถายสวนผสมจาก beaker ลงใน sieve

No. 230 ใชน�าประปาทรอน (50 - 70 องศา

เซลเซยส)ฉดลงไปในsieveเพอลางสวนผสมและ

ของเหลวเดมทอยในbeakerออกใหหมดจนน�าลาง

ตวอยางใส(ขนตอนนเรยก“Wetsieve”)โดยตอง

เอยง sieve และระวงไมใหน�ากระเดน (splash)

เพราะจะท�าใหสงแปลกปลอมสญหาย (loose

material)

4. ถายสวนทเหลอบนsieveลงในbeaker

ใบเดม เตมน�ารอน (อณหภม 60 - 100 องศา

เซลเซยส) ใหไดปรมาตร 1,000 มลลลตร เตม

HCl30มลลลตรและใสmagneticbar

5. เตม paraffin oil 50มลลลตรน�าไป

กวนใหเปนvortexดวยmagneticstirerhotplate


43

เปนเวลา 6 นาท โดยใชความเรวสงสดทไมท�าให

ของเหลวกระเดนและแทงแมเหลกอยในสมดล

6. ถายสวนผสมตวอยางลงใน percolator

ทมน�าอย250มลลลตรลางbeakerดวยน�าประปา

ทรอนลงใน percolator ใหไดปรมาตร 1,700

มลลลตรทงไว3นาท

7. drainของเหลวทอยใตชนน�ามนทง ให

ไดปรมาตรoilinterface250มลลลตร

8. เตมน� าประปาร อนผ านผวด านใน

percolatorเพอลางmaterialทตดอยใหไดปรมาตร

1,700มลลลตรทงไว2-3นาทท�าซ�าขอ7.

อก 2 ครง (ใหชน lower layer เกอบจะหรอ

ปราศจากอนภาคสารแขวนลอย ถายงไมสะอาดให

ท�าตออก1ครง)

9. drain ในสวนของ interface ระหวาง

น�ามนกบน�าใหไดปรมาตร 250 มลลลตร ใส

ใน beaker ใบเดม ลางดานใน percolator ดวย

น�าประปาทรอน, alcohol หรอ isopropanol และ

น�าหรอ detergent ใชปรมาตรนอยทสดรวมกน

ไมนอยกวา 50 มลลลตร (ถาจ�าเปนใช rubber

policemanท�าความสะอาดดานขางของpercolator)

จากนนน�าinterfaceไปกรองดวยชดเครองกรอง

การวเคราะหหาสงแปลกปลอม (Light Filth

Analysis)

1. วางกระดาษกรอง S&S No.8 ลงบน

procelain funnel โดยพบกระดาษกรองใหสงกวา

ผวของprocelain funnel จะกนไมใหของเหลวลน

ออกนอกขอบกระดาษกรอง เพอปองกนปญหา

สงแปลกปลอมหลดออกไป(loosematerial)จาก

นนเทinterfaceลงบนกระดาษกรอง

2. ขณะกรองลางbeakerดวยisopropanol

หรอ alcohol และน�ารอน เทลงบนกระดาษกรอง

(ระยะหางระหวางเสน5มลลเมตรเพองายตอการ

จ�าแนกชนดและนบจ�านวนของสงแปลกปลอม)

3. ใช forceps คบกระดาษกรองวางใน

petri dish น�าไปตรวจหาสงแปลกปลอมประเภท

light filth โดยใชเขมเขยชวยในการตรวจภายใต

widefield zoom stereoscopicmicroscope ก�าลง

ขยาย30ถง60 เทาจ�าแนกชนดและนบจ�านวน

สงแปลกปลอมทตรวจพบเพอรายงานผล

4. การจ�าแนกสงแปลกปลอมทเปนเสนขน

ตองตรวจจ�าแนกภายใตกลอง compoundmicro-

scopeเพอตรวจโครงสรางภายในของเซลลโดยใช

เกณฑดชนcortexและmedullaเปนหลกหากเปน

ขนคนชนmedullaจะมองไมเหนชองวาง(non-

striated) หากเปนขนหนจะเหน ชน cortex ใส

medullaเปนชองวาง(striated)ลกษณะคลายราง

ขนหน

ขนคน

ขนแมว

หมายเหตรปเสนขนภายใตกลองcompoundmicroscope

ทก�าลงขยาย40เทา


44

รถไฟairspaceมลกษณะเปนรปตวไอ(I-beam)

สวนขนสนข/แมวชนcortexไมใสmedullaเปน

ชองวาง(striated)airspaceแคบและเปนแนวตรง

โคงและเวา มลกษณะคลายรปถวย/ชามวางซอน

จากโคนไปยงสวนปลายของเสนขน(5)ดงรป (ภาย

ใตกลองcompoundmicroscope*)

เกณฑการตดสนคณภาพของสงแปลกปลอม

ประเภท light filth ในพาสตา

หนวยงาน US. FDA ของประเทศสหรฐ

อเมรกาไดระบเกณฑตดสนคณภาพของพาสตา

ใหใชขอก�าหนด (Defect Action Levels)(6)น

เปนเกณฑตดสนคณภาพโดยชนสวนแมลง(insect

fragments)ไมเกน225ชนใน1ตวอยาง(คาเฉลย

ทค�านวณจากผลการวเคราะหจ�านวน6subsamples

จ�านวน 225 กรม/subsample) ขนหน (rodent

hairs)ไมเกน4.5เสนใน1ตวอยาง(คาเฉลยท

ค�านวณจากผลการวเคราะหจ�านวน6 subsamples

จ�านวน225กรม/subsample)

ผลสงแปลกปลอมทมองเหนดวยตาเปลา

จากการศกษาตวอยางพาสตาจ�านวน 142

ตวอยาง(284subsamples)พบแมลงทงตวทมอง

เหนดวยตาเปลาทมชวตและไมมชวต จ�านวน 8

ตวอยาง(จ�านวน158ตว)คดเปนรอยละ5.63

ของตวอยางทงหมดแมลงทงหมดทพบเปนดวงงวง

(Sitophilus spp.)ในระยะตวเตมวย

สงแปลกปลอมทมองเหนภายใตกลองจลทรรศน

(ประเภท light filth)

พบสงแปลกปลอมประเภท light filth ใน

ทกตวอยางของพาสตาน�าเขาจ�านวน142ตวอยาง

แยกเปนชนสวนแมลงขนคนแมลงทงตวตวหนอน

ตวออนแมลงไรมดขนหนขนแมวเหาหนงสอ

ขนนกและไขแมลงพบ142,85,27,23,18,

16,15,13,8,6,5และ1ตวอยางตามล�าดบ

(ตารางท1)

ตารางท 1ชนดและจ�านวนสงแปลกปลอมประเภทlightfilthทตรวจพบในตวอยางพาสตาน�าเขา

1. ชนสวนแมลง* 142 2.ขนคน 85 3.แมลงทงตว 27 4.ตวหนอน 23 5.ตวออนแมลง 18 6.ไร 16 7.มด 15 8. ขนหน 13 9.ขนแมว 8 10.เหาหนงสอ 6 11. ขนนก 5 12.ไขแมลง 1

ชนดสงแปลกปลอมประเภทlightfilth

จ�านวนตวอยางทตรวจพบสงแปลกปลอม(142ตวอยาง)

*ชนสวนแมลงไดแกปกขาหนวดสวนหวสวนทองสวนอกและชนสวนอนๆทจ�าแนกประเภทไมได


45

ตารางท 2 จ�านวนชนสวนแมลงทตรวจพบในตวอยางพาสตาน�าเขา

สงแปลกปลอมประเภท light filthทตรวจ

พบภายใตกลอง Widefield zoom stereoscopic

microscopeทก�าลงขยาย60เทาไดแกแมลงทงตว

1–75 69(48.59)

76-150 35(24.64)

151–225 11(7.75)

226*-300 7(4.93)

301-400 9(6.34)

401-500 2(1.41)

501-600 2(1.41)

601-700 1(0.70)

901-1,000 4(2.82)

1,001ถงมากกวา1,133 2(1.41)

*(DefectActionLevels)ระบพบชนสวนแมลงไมเกน225ชนใน1ตวอยาง

ชวงจ�านวนชนสวนแมลงทตรวจพบ(ชน) จ�านวนตวอยางทตรวจพบ(%)

ภาพท 1แมลงทงตว ภาพท 2ตวหนอน

ตวหนอนไขแมลงชนสวนแมลงตวไรเหาหนงสอ

มด และตวออนแมลง มรปรางลกษณะดงตอไปน

(ภาพท1-8)

สงแปลกปลอมประเภท light filthทตรวจ

พบมากทสดในตวอยางพาสตาคอชนสวนแมลงพบ

ในทกตวอยางทวเคราะหจ�านวน142ตวอยางเมอ

จ�าแนกเปนชวงความถ1-75,76-150,151-225,

226-300, 301-400, 401-500, 501-600,

601-700,901-1,000และ1,001ถงมากกวา

1,133ชนตามล�าดบเพอองเกณฑตามขอก�าหนด

(DefectActionLevels)ของUS.FDAทระบให

พบชนสวนแมลง(insectfragments)ไมเกน225

ชน ใน1ตวอยาง(6)พบวาตวอยางทตรวจพบชน

สวนแมลงเกนเกณฑขอก�าหนดจ�านวน27ตวอยาง

คดเปนรอยละ19.02(ตารางท2)


46

ภาพท 3ไขแมลง ภาพท 4ชนสวนแมลง

ภาพท 6เหาหนงสอ

ภาพท 7มด ภาพท 8ตวออนแมลง

ภาพท 5ตวไร

ภาพท 1 - 8สงแปลกปลอมประเภทlightfilthภายใตกลองWidefieldzoomstereoscopicmicroscope

ทก�าลงขยาย60เทา


47

วจารณ ผลการตรวจตวอยางพาสตาดวยตาเปลาและ

ตรวจภายใตกลองจลทรรศน (Widefield zoom

stereoscopicmicroscope)พบแมลงทงตวทมชวต

และไมมชวตเปนดวงงวง (Sitophilus spp.)ระยะ

ตวเตมวย แสดงวาแมลงมาจากประเทศผผลต

(ตางประเทศ)ซงอาจปนปลอมระยะการเกบรกษา

เพอรอการบรรจลงถงกอนจะน�าออกจ�าหนาย เมอ

น�าสนคาเขามาจ�าหนายในประเทศไทยทมสภาพ

ภมอากาศรอนชนเหมาะในการเจรญ ท�าใหแมลง

ออกไขฟกเปนตวหนอนตวออนตวเตมวยและ

ขยายพนธตามล�าดบ

ดวงงวง (Sitophilus spp.) เปนแมลงศตร

ผลตผลเกษตรทอาศยและท�าลาย โดยการกดกน

ท�าใหเกดการแตกหก ตวเตมวยเพศเมยมกวางไข

อยทผวนอกของผลตภณฑเมอไขฟกเปนตวหนอน

จะเจาะเขาสภายในกดกนและเจรญเตบโตจนครบ

วงจรชวตตวเตมวยจะเจาะผลตภณฑออกมาท�าให

เปนรและภายในเปนโพรง ถามการท�าลายสงน�าไป

ใชบรโภคไมได ดวงงวงเมอเขาท�าลายผลตภณฑ

จะท�าใหสญเสยน�าหนก เกดความชนในผลตภณฑ

และเปนพาหนะน�าเชอราทส�าคญบางชนดนอกจากน

ซากแมลงหรอ ชนสวนแมลงทตายจะตดอย กบ

ผลตภณฑท�าใหสกปรกเปนทนารงเกยจและท�าให

คณภาพของผลตภณฑเสอมคณคาไปในการน�าไป

บรโภคซงรวมไปถงผลเสยทางออมคอท�าใหภาชนะ

บรรจหรอหบหอเสยหายไมเปนทนยมของผบรโภค

แมลงทงตวทพบในผลตภณฑดงกลาว ท�าใหเกด

ความเสยหายรนแรงตอผลตภณฑพาสตาทงดาน

ปรมาณของน�าหนกและความเสยหายตอคณภาพ

ของผลตภณฑ(7,8)

พบสงแปลกปลอมประเภทlightfilthทเปน

ชนสวนแมลง (insect fragment) ในทกตวอยาง

ชนสวนแมลงทตรวจพบอาจมาจากตวออนตวหนอน

แมลงทงตวหรอชนสวนแมลงทปนปลอมมากบ

วตถดบทใชท�าพาสตาเมอผานขนตอนการผลตจน

เปนเสนพาสตา ท�าใหแมลงตายและแตกเปนชน

สวนกระจายอยในผลตภณฑ การพบชนสวนแมลง

จ�านวนมากบงชว าไมมระบบปองกนแมลงหรอ

หากมระบบปองกนแมลงแตไมเขมงวด

พบสงแปลกปลอมประเภทlightfilthทเปน

ตวหนอน ตวออนแมลงและไขแมลงในผลตภณฑ

พาสตา เปนผลมาจากแมลงทมชวตสามารถขยาย

พนธและเจรญเตบโตในระยะเวลาอนสน เนองจาก

อณหภมและความชนในประเทศไทยเหมาะสมกบ

การขยายพนธของแมลง

ตวไรเปนแมลงศตรผลตผลเกษตรทพบใน

ธรรมชาตและพบในโรงเกบนอกจากจะกดกนและ

ท�าลายอาหารทท�ามาจากธญพชแลวยงปลอยกลน

ทไมพงประสงคในอาหารทมนกดกน และเปนตว

แพรเชอราอกดวย หากปนปลอมในผลตภณฑ

อาจท�าใหเกดอาการแพหรอท�าใหผลตภณฑมกลน

จากมลทขบถายออกมาท�าใหคณภาพของผลตภณฑ

เสอมราคา(9,12)

มด ไมจดเปนแมลงศตรโดยตรง แตเปน

แมลงศตรชวคราวหรอครงคราว (Visiting Insect

Pests)ท�าความเสยหายใหหบหอภาชนะบรรจท�าให

คณภาพผลตภณฑเสยหายไมนาด เกดความไม

สะดวกในการท�างาน(10) อาจมการปนปลอมในขน

ตอนการเกบรกษาทไมถกวธเชนเกบในภาชนะไมม

ฝาปดสนท หรอภาชนะมฝาปดสนทแตไมสามารถ

ปองกนการกดแทะของมดได รวมทงสถานทผลต

ไมมการท�าความสะอาดกอนหรอหลงการผลตท�าให

มเศษอาหารทมดใชเปนอาหาร

เหาหนงสอ (Book lice หรอ Psocids)

พบในโรงเกบจะอาศยและท�าลายอยภายนอกเมลด

ท�าความเสยหายกบเมลดทแตกหกจากการถกแมลง

ชนดอนท�าลายท�าใหเกดขยของเสยทขบถายออก


48

มาท�าใหผลตภณฑมกลน อาหารของเหาหนงสอ

คอเมลดพชทแตกหกซากแมลงเศษพชโดยเฉพาะ

อยางยงทมความชนสง เชอราจะเจรญไดด ท�าให

พบเหาหนงสอ เนองจากเหาหนงสอจากกนเชอรา

เปนอาหาร ซงเชอราทเกดอาจสรางสาร alflatoxin

ท�าใหผลตภณฑเปนอนตรายตอผ บรโภคและ

ดอยคณภาพ(7,10,11)

จากการศกษาพบวาสงแปลกปลอมทพบ

สวนใหญเปนแมลงซงการปนปลอมในขนตอนการ

เกบรกษาทไมมภาชนะปดสนทและไมสามารถทน

ตอการกดแทะของแมลงดงนนผผลตหรอผจ�าหนาย

จะตองเกบรกษาพาสตาไวในภาชนะทปดสนทและ

ปองกนการกดแทะของแมลงไดวธทหยดการเจรญ

ของแมลงในพาสตาจะตองปองกนก�าจดแมลงศตร

ผลตผลเกษตรโดยไมใชสารเคม เนองจากแมลง

ศตรผลตผลเกษตรสวนใหญมความตานทานตอ

อณหภมต�านอกจากการเกบผลตผลเกษตรในทเยน

จะเปนการชะลอความเสยหายของผลตผลเกษตร

ความเยนยงมผลตอการเจรญเตบโตของแมลงคอ

ลดอตราการกน ลดอตราการวางไข ลดอตราการ

ฟกไขซงจะท�าใหแมลงหยดชะงกการกนอาหารและ

อาจตายไดโดยทอณหภมต�ากวา10องศาเซลเซยส

แมลงมกจะไมวองไวและถาอณหภมต�ากวา5องศา

เซลเซยส การวางไขและการเจรญเตบโตจะหยด

ชะงก ดงนนการเกบผลตผลเกษตรไวทอณหภมต�า

กวา5ถง10องศาเซลเซยสจะชวยปองกนและ

ชะลอความเสยหายไดและทความเยน-2ถง-5

องศาเซลเซยสจะท�าใหแมลงตายหมด(7,8,11)

สงแปลกปลอมทพบรองลงมาคอ ขนคน

บงชใหทราบวามปญหาเรองบคลากรในระบบ

การผลตอาหารและสขนสยของผ ปฏบตงาน

เนองจากการปฏบตตนไมถกสขลกษณะการผลต

สวนบคคล เชน ไมสวมถงมอ และตาขายคลมผม

ในขณะปฏบตงานโดยเฉพาะอยางยงในขนตอนการ

บรรจลงในภาชนะบรรจตางๆ(11,12)

ตรวจพบขนหน ขนแมว และขนนก ตาม

ล�าดบ (ตารางท 1) เปนสงบงชใหทราบถงสภาพ

แวดลอมบรเวณทมการผลตอาหารวามการปนเปอน

จากสตว อาจปนปลอมในขนตอนเกบเกยวทสตว

กดแทะเมลดขาวสาลขนตอนการตากการนวดท

ไมมภาชนะปองกนการเหยยบย�าของสตวบนวตถดบ

ท�าใหขนสตวเหลานรวงหลนลงในผลตภณฑ เมอ

น�ามาแปรรปเปนเสนพาสตาจงตรวจพบเสนขน

ดงกลาว สตวเหลานอาจเปนพาหะน�าโรคมาสคน

และเปนศตรในโรงเกบจากการเกบรกษาไมถกวธ

บงบอกวาการปองกนไมดจงท�าใหสตวประเภทแมว

หนและนกเขาไปในแหลงผลตได(11,12)

สรป ปญหาสงแปลกปลอมในพาสตาทท�าให

ไมเปนไปตามเกณฑคณภาพทก�าหนด พบวามา

จากแมลงทงตวและชนสวนแมลงเปนส�าคญ ซง

ดวงงวง (Sitophilus spp.) ตวไร เหาหนงสอ

จดเปนแมลงทกดกนและท�าลายผลตภณฑและ

เปนพาหะของเชอราบางชนดทอาจเปนอนตราย

ตอผบรโภค การตรวจพบขนคนและขนสตว บงช

วามาตรการควบคมสขลกษณะกรรมวธการผลตใน

ขนตอนตางๆ รวมทงระบบปองกนแมลงและสตว

ยงบกพรองท�าใหผลตภณฑพาสตาน�าเขามคณภาพ

ไมเหมาะในการน�ามาจ�าหนายหรอบรโภคใน

ประเทศเจาหนาทของรฐทมหนาทเกยวกบคณภาพ

ของสนคา ควรมขอก�าหนดทเปนมาตรฐานในการ

น�าเข าสนคา เพอใหคนไทยไดรบการบรโภค

ผลตภณฑอาหารทมคณภาพและความปลอดภย

จงควรน�าระบบประกนคณภาพในการน�าเขาสนคา

จากตางประเทศเขามาจ�าหนาย ใหเปนไปอยาง

เครงครดเพอใหไดผลตภณฑทมคณภาพสม�าเสมอ

และเปนทยอมรบของประเทศผบรโภคซงสามารถ

ลดปญหาการเกดอนตรายจากการบรโภคอาหาร


49

นอกจากนขอมลจากการศกษาสามารถน�าไปใช

เปนแนวทางประกอบการพจารณาจดท�ามาตรฐาน

คณภาพของพาสตาน�าเขาเพอใหขอมลแกผบรโภค

ผน�าเขา น�าไปตดสนใจในการเลอกซอผลตภณฑ

อาหารทมมาตรฐานและเปนขอมลประกอบการ

พจารณาก�าหนดเงอนไขดานคณภาพของพาสตา

น�าเขาโดยหนวยงานรบผดชอบตอไป

กตตกรรมประกาศ ผ ศกษาขอขอบคณ นางเพญศร รอด

มา รกษาการในต�าแหนงผ ทรงคณวฒดานวจย

และพฒนาวทยาศาสตรการแพทย (ชววทยา)

กรมวทยาศาสตรการแพทย ทกรณาใหค�าแนะน�า

และแกไขงานวจยน จนส�าเรจลลวงดวยด และ

Mr. John R. B. Bryce ผเชยวชาญทางกฏวทยา

จาก Food and Drug Administration, Division

ofMicroanalytical Evalution, United State of

America ทไดใหค�าแนะน�าวธการตรวจสอบและ

จ�าแนกชนดแมลง

เอกสารอางอง 1.พาสตา.[ออนไลน].2551;[สบคน9เม.ย.2551];

[1หนา].เขาถงไดจาก:URL:http://th.wikipedia.

org/wiki/Pasta-2006-3.jpg

2.FDATechnicalBulletinNumber5Macroanalytical

ProceduresManual,1984chapterV.Macro-

analyticalMethod;2.Bakeryproducts,cereals,

andAlimentarypasted(V-12).

3.Ziobro GC., Chapter edition. Extraneous

materials: Isolation, light filth in alimentary

pastes.In:Horwitz.W,editor.OfficialMethod

ofAnalysisofAOACInternational.18thed.

Gaithersburg,MD:AOACInternational;2005.

p.22-3.(AOAC)officialmethod969.41;

Vol.1chapter16.6.06.

4.MesserJW,MiduraTF,PeelorJT.Sampling

Plans, Samples Collection, Shipment and

Preparationforanalysis.In:MarvinLS,editor.

Compendiumofmethodforthemicrobio-logical

examinationoffoods.2nded.Washington,DC:

America Public Health Association; 1984.

p.41.

5.VazquezAW,Hairs.In:GorhamJR,editor.

Principlesoffoodanalysisforfilth,decomposi-

tion;andforeignmatter.3rded.Washington,DC:

FDA;1993.p.167.(FDAtechnicalBulletin

No.1Chapter9).

6.Department of Health and Human Services,

Public SealthServices, Food andDrugAd-

ministration, Food Defect Action Levels.

WashingtonDC.CenterforFoodSafetyand

AppliedNutrition;1995.p.11.

7.พรทพยวสารทานนท,กสมานวลวฒน,บษราจนทร

แกวมณ, ใจทพย อไรชน, รงสมา เกงการพานช,

กรรณกา เพงคม, และคณะ. แมลงทพบในผลตผล

เกษตรและการป องกนก�าจด. พมพ คร งท 1.

กรงเทพมหานคร : ชมนมสหกรณการเกษตรแหง

ประเทศไทย;2548.

8.พรทพย วสารทานนท และอจฉรา เพชรโชต.

เอกสารประกอบการฝกอบรมหลกสตร การควบคม

ศตรผลตผลเกษตร เรอง แมลงศตรผลตผลเกษตร

และแมลงศตรธรรมชาต. วนท 9 - 11 กรกฎาคม

2551.กรงเทพฯ:กลมวจยและพฒนาวทยาการหลง

การเกบเกยวและแปรรปผลตผลเกษตร กรมวชาการ

เกษตรกระทรวงเกษตรและสหกรณ;2551.

9.พลอยชมพ กรวภาสเรอง. เอกสารประกอบการฝก

อบรมหลกสตร “การควบคมศตรผลตผลเกษตร”

เรองไรศตรผลตผลเกษตร.วนท9-11กรกฎาคม




10. กองกฏและสตววทยา. เอกสารประกอบการอบรม

หลกสตร แมลงศตรผลตภณฑเกษตรและการ


50

ปองกนก�าจดครงท11.วนท5-7มถนายน2544.

กรงเทพฯ:กองกฏและสตววทยากรมวชาการเกษตร

กระทรวงเกษตรและสหกรณ;2544.

11.พรทพยวสารทานนท,จราภรณลวนปรดา,กรรณกา

เพงค ม, ใจทพย อไรชน, รงสมา เกงการพานช

จราภรณ ทองพนธและคณะ. เอกสารประกอบการ

ฝกอบรม การควบคมแมลงศตรผลตผลเกษตร.

วนท12-13กรกฎาคม2550.กรงเทพฯ:กลมวจย

และพฒนาเทคโนโลยหลงการเกบเกยว กรมวชาการ


12.สทธพร งามมณฑา. เอกสารประกอบการฝกอบรม

หลกสตร “การควบคมศตรผลตผลเกษตร” เรอง

สงปนปลอมในสนคาเกษตร.วนท9-11กรกฎาคม




Filth in Imported Pasta

Kuntong Pednog Tanongpan Satjapala Kokeiat Sarttarin and Kanogwan ToonsakoolBureau of Quality and Safety of Food, Department of Medical Sciences, Tiwanan Road, Nonthaburi 11000, Thailand

ABSTRACT Pasta is one of the favorite for Thai consumers which almost imported from aboard,

Inordertoprotectconsumersandforriskcommunication,duringOctober2005toAugust2009,light

filthdeterminationin142sampleswerestudiedbyBureauofQualityandSafetyofFood,Departmentof

MedicalSciences.Thevisualexaminationbynakedeyesandlightfilthdeterminationbywidefieldzoom

stereoscopicmicroscopeandcompoundmicroscopeweredoneforqualityassessments.Theresultsrevealed,insect

fragment,human-hairs,insects,wormlarva,mites,ants,booklice,cat/doghairs,rat/mousehairs,feather

andinsecteggswerefoundin142,85,27,23,18,16,15,13,8,6,5and1samples,respectively.

27pastasamples(19.02%)wereexceededUSFDADefectActionLeve.Thisinformationdatawillenhance

regulatoryagencytoconsiderationonthequalitycriteriaestablishmentforimportedpasta.

Key words : Filth, Pasta, Imported

7 สิ่งแปลกปลอม 40-50bqsf.dmsc.moph.go.th/bqsfWeb/wp-content/uploads... · รายงานจากห้องปฏิบัติการ ว กรมวิทย

Documents