-
TURKIYE NSAN HAKLARI KURUMU BASKANLHI
Sayi : 16949670/550- 6f( 23 /07/2013Konu : Bireysel Bavuru
Yönetmelik Tasagi
TURKIYE BAROLAR BiRLi!NE
Kurumumuzca hazirlanan Insan Hakiari thiali Iddialarina t1ikin
Bavuru1arin IncelenmesineDair Usul ye Esaslar Hakkinda Yönetmelik
Taslagi ekte g6nderi1mitir. Taslaga, elektronikortamda
http://www.ihb.gov.tr/dosyagoster.ashx?id=325 adresinden de u1aim
sag1anmitir.
Bilgilerinizi ye Yönetrnelik Taslagi hakkinda görüünüz ile
barolarin goru1erinin 30 gUnicinde Kurumumuza ye elektronik ortamda
aydinbingolhotmail.com eposta adresinegonderilmesini arz/rica
ederim.
4zz_c__^kmet1e
Bakan
EK:1 -Yönetmelik Taslagi (Taslak ye Gerekçeler, 17
Sayfa)2-Dagitim Listesi
TORKiYE :!I 11 W_ :1 . I l I (d
2013011557 KayitTarihi
11111111 liii III 29.07201311111111 liii III EvrakTarlhl
Tip :Gelen
23.07.2013Ilgi:IV-17Ya2i ISlet-i
Türkiye tnan Hakiari Kurumu BakanIiu Ankara
Yuksel Caddesi No. 23, Kat 3, Yeniehir 06650 Ankara - TURK1YE
Ayrintili bilgi için A.BINGOL Babakanlik UzmaniTel: (0312) 422 29
00 Faks: (0312) 422 29 96 e-mail: [email protected], web:
www.ihb.eov.tr Dahili: 2940
-
DAGITIM:
Bakanlikiara
TBMM !nsan Hakiarirn !nceleme Komisyonu Bakan1igina
Kamu Kurum ye Kuru1u1arinaDiyanet t1eri BakanligiKamu
Denetçiligi KurumuRadyo ye Televizyon Ust KurumuBankacilik
Düzenleme ye Denetleme KurumuYUkseköretim KuruluSosyal Güvenlik
KurumuTurkiye Istatistik Kurumu Bakan1igiAdli Tip Kurumu
BakanhgiDeviet Personel Bakan1iiTurkiye ye Ortadogu Amme tdaresi
EnstitusU Mudurlugu
BelediyelereAnkara Buyukehir Belediye Bakan1igiEskiehir
Buyukehir Belediye Bakan1igiDiyarbakir Buyukehir Belediye
BakanhgiIsparta Belediye Bakan1igi
Kamu Kurumu Niteligindeki Meslek Kuru1u1arinaTUrkiye Barolar
BirligiTurk Tabipler Birligi
Fakülte ye insan Haldari MerkezierineAtatUrk, Gazi Osman Paa,
Aksaray Universiteleri tktisadi ye Idari Bilimler
FaktilteleriMarmara, Istanbul Ticaret, Selcuk ye Dicle
Universiteleri Hukuk FakülteleriAnkara, Hacettepe, Bilgi ye Maltepe
Universiteleri tnsan Hakiari Merkezieri
iii insan Hakiari KurullarinaIstanbul, tzmir, Kayseri, Trabzon,
Konya
!nsan Hakiari Sivil Toplum Kuru1u1arinaBakent Kadin Platformu
DernegiInsan Hakiari DernegiInsan Hakiari ye Maziumlar !gin
Dayanima DernegiTurkiye Insan Hakiari VakfiAdli Tip Uzmanlari
Dernegi
-
Turkiye Insan Hakiari Kurumundan:INSAN HAKL.ARI IHLALI
IDDIALARINA ILISKIN BA5VURULARIN
!NCELENMES!NE DAIR USUL VE ESASLAR HAKKINDA YONETMELkK
BIRINCI BOLUMAmaç, Kapsam, Dayanak ye Tan imlar
Amac ye kapsamMADDE 1 - (1) Bu Yönetrnelikle, gercek ye tüzel
kii1er tarafindan, insan hakiari ihiali
iddiasiyla Turkiye Insan Hakiari Kurumuna yapilacak bavuru1arin
incelenmesine yesonuçlandirilmasina iIikin usul ye esaslar
belirlenmektedir.
DayanakMADDE 2 - (1) Bu Yönetmelik, 6332 sayili Turkiye Insan
Hakiari Kurumu
Kanununun 12 nci maddesine dayanilarak hazirIanmitir.
TanimlarMADDE 3— (1) Bu Yönetmelikte gecen;a) Bakan: Turkiye
Insan Hakiari Kurumu Bakanini,b) Bavuru: Insan hakiari ihiali
iddiasinda bulunan gercek ye tüzel kii1er tarafindan 7
nci maddede belii-tilen yollarla yapilan müracaati,c) Bavurucu:
tnsan hakiari ihiali iddiasiyla Kuruma bavuru yapan gercek ye
tüzel
kii1eri,d) Bavurunun taraflari: Bavurucu ye ihiali
gercek1etirdigi iddia olunan kii, kurum
ye kuru1u1ari,e) Birirn: Ihial tddialarini Inceleme Birimini,1)
Inceleme. yetkilisi: Bavuru!ari inceleyen uzman, uzman yardimcisi
ye
uzmanliklarindan yararlanmak üzere diger kurumlardan
gorevlendirilen personeli,g) Kanun: 6332 sayili Turkiye tnsan
Hakiari Kurumu Kanununu,h) Koordinatör: thial Tddialarini Inceleme
Biriminin egUdumUnden sorumlu Kurum
personelini,i) Kurul: Insan Hakiari Kurulunu,j) Kurum: TUrkiye
Tnsan Hakiari Kurumunu,k) Uzrnan: Insan hakiari uzmanini,1) Uzman
Yardimcisi: Insan hakiari uzman yardimcisini,m) Uye: Insan Hakiari
Kurulu uyelerini,
ifade eder.
IKINC! BOLUMBavuru, Ihbar ye Resen Inceleme
Bireysel bavuru hakkiMADDE 4 - (1) Herkes, Anayasa, Türkiye'nin
taraf o1duu insan hakiari söz1emeIeri
ye kanunlarda taninan temel hak ye özgurluklerden herhangi
birinin kamu gücü ya da özelkii1erce Hal edildigi iddiasiyla Kuruma
bizzat veya avukati ya da kanuni temsilcisiaraci!igiyla bavuruda
bulunabilir.
-
(2) Bireysel bavuru,.ihIa1e yol actigi ileri sUrülen i1em,
eyiern ya da ihmal nedeniyleguncel ye kiise1 bir hakki dogrudan
etkilenenler tarafindan yapilabilir. Bu hak, .rnuhtemelmagdurlar
tarafindan da kul Ian ilabilir.
(3) Kamu tüzel kiileri bireysel bavuru yapamaz. Ozel hukuk tüzel
kiiIeri veya kiitoplulukiari tüzel kiiIik veya uyeleri hakkinda
bireysel bavuruda bulunabilir.
(4) Magdur adina Uçüncii kiilerce yapilan bavuru1arda rnagdurun
rizasi aranir. Acildurumlarda veya konusu suc tekil eden
bavuru1arda ya da magdurun çocuk, hasta, yaIi,engelli gibi
dezavantajh gruplardan olmasi halinde riza aranmayabilir.
Kuruma Mar yoluyla bavuru yapilmasiMADDE 5 —(1) Kurumun gOrev ye
yetki alanina giren konularda ilgili kii ya da
kurumlarca, inceleme ye aratirrna yapilmak üzere ihbarda
bulunulabilir.
(2) Mar yoluy!a yapilan bavuru1ar, niteligine uygun dutugu
olcude, bireysel bavuruusul ye esaslarina gore incelenir ye
sonuçlandirilir.
Resen incelemeMADDE 6— (1.) IhIale dair emarelerin varhgi
halinde, resen inceleme yapilmasina
Kurul tarafindan karar verilir. Gecikmesinde sakinca bulunan
hallerde Bakan tarafindan daresen inceleme karari alinabilir.
(2) Resen inceleme karari alinmadan Once, Hal magdurunun ya da
bir yakininin rizasiaranir. Ancak, konusu suc teki1 eden hallerde
ya da magdurun menfaatine olan durumlardariza aranmayabilir.
Bavuru yeri ye usulüMADDE 7—(J) BavuruIar Kuruma yapilir.
(2) Bavuru, dilekçe ile dogrudan yapilabilecegi gibi mektup ya
da faks yoluyla veyaKurumun resmI internet sitesinde yer alan
elektronik formun doldurulmasi suretiyle deyapilabilir.
Gecikmesinde sakinca bulunan hallerde, bizzat ya da telefon yoluyla
sOzlU olarakda bavuru yapilabilir.
(3) Telefon ya da faks yoluyla yapilan bavurularda islak imzali
dilekce]erin ye ilgilibelgelerin, bavurunun kayit altina
ahnmasindan itibaren on be gun içinde Kurumau1atiri1masi
zorunludur. Aksi durumda, resen i!em tesi sin i gerekti rmeyen
bavuru!arhakkinda incelenemezi ik karari verilir.
Bavuru dilekçesi.MADDE 8—(1) Bavuru dilekçesinde Hal iddiasi,
iddianin dayanagini oIuturan olaylar
açik ye an1ai1ir bir eki1de ifade edilir. Ihialin meydana
geldigi yer ye zaman ile biliniyorsaihiali yapan kii ya da kurumlar
dilekcede belirtilir.
(2) Bavuru dilekcesinde aagidaki hususlarin yer almasi
zorunludur:a) Bavurucunun adi. soyadi, Turkiye Cumhuriyeti vatandai
ise T.C. kimlik numarasi,
imzasi, dogurn tarihi, adresi, varsa telefon numaralari ye
elektronik posta adresi.b) Bavurucu tUzel kii ise unvani, adresi ye
temsil yetkisini haiz kiinin kimlik bilgileri
ye imzasi, varsa telefon numaralari ye elektronik posta
adresi.
-
c) Avukat veya kanuni ternsilci vasitasiyla yapilan bavuruiarda
bunlarin adi, soyadi,imzasi, adresi, varsa telefon nurnarasi ye
elektronik posta adresi.
(3) TUrkiye Cumhuriyeti vatandai o!mayanlar uyrugu oldukiari
ulkeyi, herhangi birUlke vatandai olrnayanlar ise bu durumlarini
belirtirler.
(4) Varsa, Hal iddiasini destekleyecek nitelikte video kaydi,
fotograf, karar, haber yeyazima Ornekieri ye benzeri beigeler
dilekçeye ekienir veya dilekce tarihinden itibaren engeç on be gun
içinde Kurunia gonderilir.
(5) Avukat veya kanuni temsilci vasitasiyia yapilan bavuru1arda
temsii veya yetkibelgesi diiekçeye ekienir veya dilekçe tarihinden
itibaren en geç on be gun icinde gOnderilir.
(6) Birden fazia kiinin ayni ihialden magdur oldugu durumlarda
toplu bavuruyapilabilir. Bu durumda, dilekçede bütün bavurucu1arin
bilgilerine yer verilir ye dilekçebUtün bavurucular tarafi ndan
imzaian ir.
(7) Toplu bavuruIarda, iIem safahati ye bavurunun neticesi
hakkinda bavuruculararasindan belirienecek bir kiiyie yazima
yapilabilir.
(8) 11 mci maddenin birinci fikrasina gore incelenemezlik karari
verilmesi halindebavuru dii ekçesi ugh I idareye gonderilebii
ir.
Insan hakiari alaninda faaliyet gösteren sivil toplum
kuru1u1arinin bavuru1ariMADDE 9—(1) Insan hakiari alaninda faaliyet
gOsteren sivil topium kuruIulari
kendilerine yapilan bavuru sonucu veya resen inceiemeye
aldikiari ihial iddialariyia iigiiiolarak bavuru yapabilirier.
Bavuru hakkinda verilen karar, bavuru yapan sivil toplumkuruluuna
ye lehine bavuru yapilan kiiye bildirilir.
(2) Birinci fikra hUkümlerine gore bavuru yapilmasi halinde
temsile ilikin beigearanmaz. Ancak, lehine bavuru yapilan kiiIerin,
8 mci maddenin ikinci fikrasinda belirtilenbilgilerine yer
verilmesi zorunludur.
(3) Lehine bavuru yapilan magdur ya da varsa bir yakini lie
iIetiime geçilerek rizasiaranir. Konusu suc tekil eden hallerde ya
da magdurun menfaatine olacak durumlarda rizaaranmayabilir.
UcUNcU BOLUMOn !nceleme
Bavuru ye On !nceleme MasasiMADDE 10— (1) Bavuru ye On Inceleme
Masasi, Bakàn tarafindan iki haftalik
sUre!erle gOrevlendirilen bir inceleme yetkilisi ye yeteri kadar
uzman yardimcisi He bir kayitmemurundan oiuur.
(2) Bavurucuiara danirnaniik, 7 inch maddenin ikinci fikrasinda
belirtilen söziUbavuru1arin tutanaga baglanarak kabul edilmesi,
bavuruiarin kaydi ye 11 mci maddedebelirtilen iIem1erin yapilarak
KoordinatOre sunuimasi i1emieri bu masa tarafindan
yerinegetirilir.
-
On inceiemeMADDE 11— (1) Bavuru ye On Jnceleme Masasi tarafindan
On incelemesi tamamlanan
bavuru1ar esas yOnunden incelenmek Uzere Birime gOnderilir.
Ancak;
(a) Insan hakki ihiali iddiasinin açikça dayanaksiz oldugu
an1aiIan,(b) Münhasiran baka kurum ye kuru1uIarin görev alaninda
olup Kurumun gOrev
alanma girmeyen,(c) tnsan hakki ihiali niteligi taimadikça
kii1er arasindaki Ozel hukuk i1iki1erinden
kaynakianan uyumaz1ik1ara ilikin,bavuruIar hakkinda
incelenemezlik karari verilir. Bu fikraya gore verilen
incelenemezlik kararlarina teblig tarihinden itibaren iki hafta
icinde Kurula itiraz edilebilir.(2) 7 nci maddenin üçüncU
fikrasinda belirtilen eksiklik!eri sUresinde tamamlanmayan,
8 mci maddede belirtilen artiari taimayan bavuruIar ile konusu
ye bavurucusu ayni olanmUkerrer bavuru!ar hakkinda da
incelenemez!jk karari verilir.
(3) tncelenemezlik kararlari, Bakanin onayi ile bavuruculara
teblig edilir.
DORDUNCU BOLUMBavurunun Esas Yonüyle Incelenmesi
Inceleme yetkisiMADDE 12— (1) Bavuru1ar, inceleme yetkilileri
tarafindan incelenerek sonuçlandirilir.
Kurul karari ile üyeler tarafindan da inceleme yapilabilir.
(2) Tizman yardimcilari tarafindan yapilacak i1em1er, uzmanlarin
gozetim ye denetirnialtinda gerçek1etiri1ir.
!ncelemeye esas ilkelerMADDE 13— (1) BavuruIar Anayasa,
Turkiye'nin taraf oldugu temel hak ye
hUrriyetlere i1ikin milletlerarasi and1amaIar, bu andIama1ar1a
kurulan denetim organlarininkararlari, ilgili mevzuat, temel hak ye
hurriyetlere iIikin uluslararasi ge1ime]er ile Kurulunyer1eik
kararlari esas alinarak incelenir ye degerlendirilir.
(2) Inceleme ye aratirmaIar tarafsizlik, adalet ye eitIik
anIayii icinde gerçekIetiri1ir.
(3) Bavuru1ar; her WHO insan hakki ihialinin, dokunulmaz olan
insan onur yehaysiyetini hedef aldigi ye incelemenin gecikmesi
halinde telafisi imkânsiz zararlarin ortayacikacagi duuncesiy1e
geciktiri Imeksizin sonuçlandirilir.
(4) Uyeler He inceJeme yetkilileri e1eri, evlathklari ye üçQncu
derece dâhil OçOncOdereceye kadar kan ye ikinci derece dâhil ikinci
dereceye kadar kayinhisimlariyla ilgili veyatarafsizhklari hakkinda
uphe uyandirabilecek hallerde inceleme yaparnaz ye
toplantilarakatilamaziar.
-
Inceleme ye sonuçlandirma stirecieriMADDE-14(1) Incelerne ye
sonuçiandirma siirecieri aagida belirtilen aamaIardan
o1uur:(a) tnceleme: thial iddiasinin vasillandirilmasi, iddianin
taraflarinin ye varsa zararin
niteliginin belirienmesi, konuya I iikin rnevzuatin, yargisal
içtihatiarin, Kurulun yerieikkararlarinin ye bilimsef goruierin
tetkik edilmesi.
(b) Aratirma: ligili kii, kurum ye kuruiulara ihial iddiasinin
bildirilerek cevaplarininalinmasi, 16 nci madde kapsaminda bilgi ye
beigelerin toplanmasi, 17 mci rnadde kapsamindataraflardan yazili
ye soziU bilgi alinmasi ye yerinde inceleme yapilmasi.
(c) Degeriendirme: Aratirma sonuclarinin analizi, ihialin
niteliginmn belirienmesi yevarsa ihialcinin tespiti, ihialin
ortadan kaidirilmasi ye zararin gideriirnesi igin yapilmasigereken
i1emier iie alinmasi gereken öniemierin tespiti.
(d) Bildirim: Kururnca verilen kararin bavurunun taraflarina
bildirilmesi.(e) Takip: Kurum tarafindan veriien karariar üzerine
yapilan iiemierin izienmesi.
Inceleme ye sonuçlandirma usulilMADDE 15— (1) On inceiemesi
tamamianarak Birime gönderiien bavurularin
inceleme yetkiiisine havalesi Koordinatör tarafindan yapiiir.
Inceleme, bavuru sirasina goreyapilir. Gecikmesinde sakinca bulunan
ya da özel önemi haiz bavuruiar önceiikle incelenir.
(2) Esastan inceiemeye alinan bavuruiarin konusu ile inceleme ye
sonuçlandirmaaamaIari hakkinda Koordinatör ya da ilgili incelerne
yetkilisi tarafindan Bakana bilgi verilir.Inceleme ye aratirma
sUrecinde gerekli gorulen bavuruIar Bakan tarafindan Kuruigundemine
alinir.
(3) Bavuru konusu ile iigiii iiave açikiama, bilgi veya belgeye
ihtiyaç duyulmasihalinde bavurucu lie önceiikie telefon ya da varsa
elektronik posta He iietiime geçilir, bumümkUn degilse bavurucuya
yazi yazilarak talepler iletilir. Yaziii bildirirne ragmen,
verilensure içinde istenilen açikiama, bligi ye belgelerin
gönderi!memesi ye bu durumun inceieme yearatirmanin sUrdUrü Imes
inj imkânsiz kilmasi halinde Hal iddiasi reddedilir.
(4) Ince]enmekte oian bavuru, iddiaiarin cevaplandirilmasi ye
iddiaya i1ikin biigi yebelgelerin sunuiabilmesi için ikãyet olunan
kamu kurum ye kuruiu1ari iie gerçek ye tüzelkii1ere gonderilir.
Gönderme yazisinda bavuru konusu kisaca ëzetienir ye bavuru
konusuhakka i1ikin Kurumun yerleik kararlari He uiusal ye
uiusiararasi like ye standartiara vurguyapi labilir.
(5) Sikâyet oiunan phis ya da kurum ye kuruiuIarca Hai iddiasi
yerinde gorulerekihialin ortadan kaidirilmasi ye varsa magduriyetin
giderilmesi halinde karar veriimesine yerolmadigi karari veriiir.
Ancak, ayni konuya iIikin yaygin Hal veya bavuru söz konusu
ise,Hale kaynaklik eden sebeplerin tespiti ye ortadan kaidiriimasi
amaciyia inceleme yearatirma bavurudan bagim siz oi arak
sürdürQiebi I ir.
(6) Sikayet olunan ahis ya da kururn ye kuruluiardan alinan
cevapta;(a) Bavuru konusu iiern, 1eylem ya da olgunun sabit
olmadiginin veya ihmalin
bulunmadiginin ortaya konuimasi ye inceieme yetkiiisinin de ayni
kanaatte olmasi halindeihial iddiasi reddediiir.
(b) Bavuru konusu iiern, eyiern, ihmal ya da oigunun sabit
oldugu ancak bu durumuninsan hakki ihialine . yoi açrnadigi
savunuimakta ise konu inceieme yetkiiisince
I
-
degerlendirilerek karar taslagi yazilir. Degerlendirme ye karar
taslagi yazirni sirasinda eldeedilen yeni bilgi ye belgeler
bavurucu ye cevap veren ilgililerle payiaiiabiIir. Her aarnadayeni
bilgi ye beige talep ediiebiiir.
(7) Incelerne yetkilisince hazirlanan karar tasiagi, Kurul
kararina baglanmak üzeresirasiyia Koordinatöre ye Bakana
iletilir.
(8) Sebebi ye konusu benzer oian bavuruiarin birietiriIerek
incelenmesine incelemeyetkiilsinin önerisi üzerine veya resen
Koordinatör tarafindan karar veriiebiiir.
(9) 11 mci maddede belirtilen kouliarin variigi halinde
inceierne yetkilisi tarafindan dainceleneniezi 1k karari yen iebil
ir.
(10) Bavurunun inceienrnesi sirasinda yaam hakki veya kii
hurriyeti ye guveniiginintehdit altinda oldugu, ikence ye kötü
muamele ihtimalinin bulundu gu ye gecikmesi halindetelafisi
imkânsiz zararlarin ortaya çikacagi aniaiirnakta ise, ilgisine gore
mUiki idareamirligine, cumhuriyet savciiigina, kolluk gUclerine
veya ilgili kuruma telefonia biigiverilerek öniern aiinmasi taiep
edilir.
Bilgi ye beige istenmesiMADDE 16— (i) Kurum, tUrn karnu kurum ye
kuruIuiari lie gerçek ye tüzei kiiierden
bavuru konusu ihlai iddiasi lie iigili her türiU biigi ye
belgeyi istemeye ye bunlarinörnekierini alrnaya yetkilidir.
(2) Kamu kurum ye kuru1ulari ile gercek ye tUzei kiiIer, Kurumun
taleplerini 30 gUnicinde yerine getirmek zorundadiriar. Bu fikra
hükmüne aykiri hareket edenier hakkinda yasalyoliara
bavuruiabi1ir.
(3) Deviet sirn niteligindeki biigi ye beigeler, yetkiii
mercilerin en List makarn veyakuruiunca gerekçesi acikca
beiirtiimek suretiyie veriimeyebilir. Ancak, Deviet
sin-initeligindeki bilgi ye belgeier Bakan veya Uyeier tarafindan
yerinde inceienebilir. tncelenenDeviet sn-ri niteligindeki bilgi ye
beigeler açikianamaz.
Yazili ye söziü bilgi aiinmasi ye yerinde inceieme
yapiimasiMADDE 17— (1) Thtiyac duyulmasi halinde; Bakan, Kurulun
yetkilendirrnesi haiinde
iiyeler, Bakanin yetkilendirmesi haiinde Koordinatör ya da
inceierne yetkiiisi yerindeinceleme ye aratirma yapabilir,
iigiiiierden yaziii ye söziii biigi alabilir. Bu arnaçla,
iigiiilerKuruma davet ediiebilir ya da oniarin bulundukiani yere
gidilebilir.
(2) Bavurunun taraflarindan birinin istegi üzerine ya da resen,
inceleme yetkiiisininbakanIiginda ya da Kurui huzurunda topianti
dUzenlenebiiir. Toplantiya, varsa tanikiar ileihtiyaç duyulmasi
hâiinde . gorUlerinden yararianilmak iizere ilgiii kiiier de davet
edilebilir.
(3) Kamu kurum ye kuruiuiani ile gercek ye tüzei kiiler, Kurumun
taieplerinigecikmeksizin yenine getirmek zorundadirlar.
-
Uz1amaMADDE 18 - (1) Kurumca, ternel hak ye ozgurluklei-e ilikin
bir müdahaienin
varliginin tespit edilmesi halinde, Hal karari vermeden once
taraflara uziama yoluOnerilebilir.
Kurumea verilecek kararlarMADDE 19— (1) Esas incelernesi yapilan
bavurular hakkinda; ihialin varligina ya da
ihial iddiasinin reddine veya karar verilmesine yer olmadigina
karar verilir.(2) Birinci fikrada belirtilen kararlar Kurul
tarafindan verilir. Ancak, 15 mci maddenin
üçUncu fikrasi lie altinci fikrasinin (a) bendinde ye 25 mci
maddede belirtilen hailer He rizabildirilmeyen hallerde Hal
iddiasinin reddine; 15 mci maddenin beinci fikrasinda, 23
unciimaddede ye 26 mci maddenin ikinci fikrasinda belirtiien
hailerde karar verilmesine yeralmadigma Bakan tarafmndan da karar
verilebilir.
Kurum kararlarinda yer verilecek hususiarMADDE 20— (1) Incelerne
ye aratirma sonucunda veriiecek kararlarda aagidaki
hususlar yer alir:a) Bavuru ye karar numarasi He karar tarihi.b)
Bavurucunun ye varsa vekiii veya kanuni temsiicisinin adi, soyadi
ye adresi,c) Sikâyet edilen gercek veya tUzel kii1er,ç) Bavuru
konusu ye talep,d) Yapilan inceleme ye aratirmanin .sonuçlari iie
karara esas biigi ye beigeler,e) Verilen karar ye gerekçesi,f)
Thial karari verilmesi haiinde ihlai ediien hak ye hUrriyetier ye
ihialin Onlenmesi ye
bUtün sonuciariyia ortadan kaldirilmasi amaciyla yapilmasi
gereken iIem ile gerekiyorsaalinmasi gereken kisa ye uzun vadeli
Oniemier,
g) Toplantiya katiian uyelerin isim ye imzalari lie varsa kari
oyiari ye gerekçeleri.
Karar üzerin e yapilacak iIemIerMADDE 21— (1) Karariar, tekemmul
etmesini muteakip 5 gUn icinde bavurunun
taraflarina, ilgili kii ye kurumlara gonderilir. Gerekii
gOruimesi halinde cumhuriyetsavciligina suç duyurusunda
bulunulur.
(2) Karar Ozerine ilgiii kii, kurum ya da kuruiuiarca yapilmasi
gereken i1emier liealinmasi gereken oniernlerin takibi Birini
tarafmndan yapiiir. Takibin, inceleme yesonuciandin-nayi yapan
inceieme yetkilisi tarafindan yapiimasi esastir.
(3) Kurul karari ye karar üzerine ilgili kii, kurum ya da
kuruIuIarca yapilan i1em yeahnan Onlemler kamuoyu He pay1aiiabiIir,
Ozei oiarak raporlanabilir ya da yillik raporda
duegetirilebilir.
Yeniden inceleme talebiMADDE 22— (1) Bavurunun taraflari,
kararin tebiiginden itibaren 30 gun içinde
kararin maddi hata ya da çelikiier barindirdigi iddiasiyia
yeniden inceleme talebindebulunabi I ir. Tnceleme talebi Kurul
tarafindan degeriendirlierek kesin oiarak sonuçiandirii ir.
(2) Yeniden incelerne taiebine ilikin dilekçede, maddi hata ya
da çeIikiier gerekceliolarak acikianir. Aksi haide, yeniden
inceieme talebi reddedilir.
-
Inceleme ye aratirmanrn sonlandirilmasiMADDE 23— (1) Tnceleme ye
aratirmanin herhangi bir aaniasinda ihialiti ortadan
ka!kmasi, bavurunurj geri alinmasi ya da takipsiz birakilmasi ye
benzeri hallerde inceleme yearatirma sonlandirilarak karar
verilmesine yer olmadigi karari verilir.
(2) Ancak, ayni konuya i!ikin yaygin bir Hal veya bavuru soz
konusu ise ya datakibinde karnu menfaati gorulmekte ise inceleme ye
aratirrna bavurudan bagimsiz olaraksürdürulebjjjr.
Karar verme süresiMADDE 24— (1) BavuruIar 6 ay icinde karara
baglanir. Bu sürenin aiirnasi halinde,
gecikrnenin gerekçesi talep Qzerine bavurucuya bi1dir1ir.
BESINCI BOLUMceitli Hükümler
Bavuru hakkinin kotuye kullanilmasiMADDE 25- (1) Gercegi
yansitmayan bilgi ye belgeye dayanilarak bavuru
yapildiginin anJaiImasi, bavuru hakkinin kothye kullanilmasi ye
benzeri hallerde Haliddiasi reddediljr.
Gizillik talebiMADDE 26 - (1) Bavurucunun ya da magdurun talebi
ya da Kurumca gerekli
görülmesi hallerinde, kiise1 verilerin gizliligi ilkesi
cerçevesinde, kii1erin kimligi ya dabavuru gizli tutulabilir.
(2) Mahiyeti itibariyla kii1erin kimliginin ya da bavurunun
gizli tutulmasinin mUmkünbulunmadigi haiJerde, karar verilmesine
yer olmadigi karari verilir.
Bavuru istatistikjerjMADDE 27- (1) Bavuru istatistikieri yillik
olarak hazirlanir ye faaliyet yilini takip
eden yilin ubat ayi içerisinde yayinlanir. Gerek gorulmesi
halinde, farkli zaman aralikiari içinde istatistik
yayinlanabilir.
Bavuru1ara i1ikin ytilik raporMADDE 28- (1) YiIlik raporda Hal
tespiti yapi!mi hak ye hUrriyetler, ihlai eden kii
ye kurumlar, Hal sebepleri ye alinmasi zaruri olan önlemler,
mevzuat degiikiigi teklifleri, 26nci maddede belirtilen
istatistikier ile gerekli gorUlen diger hususlara yer verilir.
(2) Rapor Birim tarafindan hazirlanir ye Kurulun onayina
sunulur.
(3) Rapor faaliyet yilini takip eden yilin ubat ayi sonuna kadar
tamarnianarakkamuoyuna duyurulur ye ilgili makamlara
gönderilir.
(4) YilJik raporlar haricinde, belli konulara ozgU raporlar da
hazirlanabilir.
-
Kurumun bavuruiara iiikin verdigi karariarin niteligiMADDE 29-
(1) Kurum kararlari tavsiye niteligindedir. Karariar, baka bir
organ ya da
makamin onayina tabi degildir.
(2) Kuruma yapilan bavurular, diger kamu kurum ye kuruiu!arina
yapilacakmüracaatlara engel teki1 etrnez.
(3) Kuruma yapian bavurular, dava acma ye zaman airni süresini
durdurmaz.
Hüküm bulunmayan hailerMADDE 30- (1) Bavurularjn incelenmesinde
ye sonuclandirilmasinda, bu
Yönetmelikte hüküm buiunmayan hâlierde Kanun ye konuyla ilgili
diger mevzuathükümlerine gore iiem yapilir.
YürüriükMADDE 31- (I) Bu YOnetmelik yayimi tarihinde yururiuge
girer.
YürütmeMADDE 32- (1) Bu YOnetmeiik hükQmlerini Bakan
yQrütUr.
-
GENEL GEREKETUrkiye Tnsan Hakiari Kurumu, 6332 sayili Kanun He
2012 yili Haziran ayinda
kuruImutur. Kurum, insan hakiarinin korunmasina, gelitirilmesine
ye ihiallerin önlenmesineyonelik çalimalar yapmak, ikence ye kötü
muamele ile mücadele etmek, insan hakiariegitim ça1imalarini
yurutmek gorevleri yaninda ikâyet ye bavurulari incelemek ile
degorevli ye yetkili kilinrnitir.
Kurum, Uyelerinin seçilmesini mUteakip ilk toplantisini 24 Ocak
2013 tarihinde yaparakgörevine balarnitir.
Adi gecen Kanunun 12 nci maddesinde insan hakiari ihialinden
zarar gorduguiddiasinda bulunan her gercek ye tüzel kiinin, Turkiye
Insan Haklari Kurumuna bavuru
yapabilecegi hQkme baglanmitir. Ote yandan, ayni Kanun ile Ihial
tddialarini IncelemeBirimi kurulmu ye bu Birim; her türlü insan
hakiari ihiali iddialarini bavuru Qzerine veyaresen incelernek,
aratirniak, degerlendirmek; bunlarin sonuçlarini ilgili kii, kururn
yekuru1u1ara bildirniek ye takip etmek, sorumlu bulunanlar hakkinda
yasal ilemIerinbalatilmasi için giriimde bulunmak ile
görevlendirilmitir.
Kanunun 12 nci maddesinde ayrica bavuruIara i1ikin usul ye
esaslarin Kurumtarafindan çikarilacak yonetmelikle duzenlenecegi
belirtildiginden bu Yönetrnelik taslagihazirlanmitir.
Bavurularin Anayasa, Turkiye'nin taraf oldugu temel hak ye
hurriyetlere ilikinmilletlerarasi and1ama1ar, bu and!amalar1a
kurulan denetim organlarinin kararlari, temel hakye hUrriyetlere
ilikin uluslararasi ge1imeJerin esas alinarak incelenecegi temel
ilke olarakkabul edilmitir.
Seffaflik ilkesi geregi, inceleme ye sonuçlandirma surecleri,
detayli olarakdUzen1enmitjr.
Insan hakki ihiali iddiasinrn acikça dayanaksiz oldugu an1aiIan,
münhasiran bakakurum ye kurulu1arin gorev alaninda olup Kurumun
gorev alanina girmeyen ye insan hakkiihlali niteligi tainiadikça
kiiler arasindaki özel hukuk ilikilerinden kaynaklanan
uyumazliklara iiikin bavurular hakkinda incelenemezlik karari
verilecegi hiikmebag1anmitir.
Ote yandan, Kurumun bürolari, henüz teekkOl ettirilmediginden,
kapsamaa!1nmamitir.
Bavurulara iIikin olarak Kururnca verilecek kararlar; insan
hakki ihialinin varligi, ihialiddiasinin reddi ye karar verilmesine
yer olmadigi ekJinde dUzenlenmitir.
-
MADDE GEREKçELER1
Madde 1- Bu madde iie Yonetmeiigin amac ye kapsami
belirienmektedir. Yönetmeliklie sadece Tiirkiye Insan Hakiari
Kurumuna insan hakiari ihiali iddiasiyia yapilan bavuruiaraiIikin
usul ye esaslar düzenlenmjtjr. ti insan hakiari kuruilari lie lice
insan hakiari kuruilaribu Yonetmeiigin kapsami diinda tutuImutur.
Kurumun bUrolari henuz teekküietmediginden, büroiara i1ikin oiarak
da düzenleme yapiimamitir.
Madde 2- Yonetrneiigin dayanak maddesidir. 6332 sayiii Turkiye
Insan HakiariKurumu Kanununun 12 nci maddesinde, bavuru1ara iiikin
usui ye esasiarin Kurumtarafindan çikariiacak yönetmelikle
belirlenecegi hükme bagianmitir. Madde He bu hUkUmYonetmeiigin
dayanagi oiarak gosterilmektedir.
Madde 3- Yonetmeiigin taninilar maddesidir. Yönetmelikte gecen
bazi kavramiaraçiklanmaktadir.
Madde 4- Madde lie bireysel bavuru hakki dUzenienmektedir. 6332
sayili Turkiyetnsan Hakiari Kururnu Kanununun 12 nei maddesinde
insan hakiari ihiaiinden zarar gorduguiddiasinda bulunan her gercek
ye tüzei kiinin Kuruma bavuru yapabilecegi hükmebagianmitir.
Turkiye Cumhuriyeti vatandaiari, yabancilar ye vatansiziar Kuruma
bavuruyapabilecekierdir. Ozel hukuk tüzei kiiieri yaninda kii
topluiuk!arinin da bavuruyapabilecegi kabul ediimektedir. Tüzei
kiiiikier ye kii topluiukiari kendi adlarina bavuruyapabilecekieri
gibi üyeleri hakkinda da bavuru yapabilirier. Karnu tuzei kiiierine
isebavuru hakki taninmamitir.
Magdur adina Uçüncu kiiierin de bavuru yapabilmesi hUkme
bag1anmitir. Ancak budurumda, magdurun rizasinin alinmasi kurali
getiriimitir. Zira magdur diinda UçUncO kiiiertarafindan yapiian
bavuru1ar her zaman magdurun iehine olmayabiiir ya da rnagdur
lehineoldugunu duunmeyebiiir. Magdurun iehine gOrUnen durumiarda
bile, Ozel hayatin ya da bazikiiseJ verilerin korumasi gerekebilir.
Bu nedenlerle inceiemeye baiamadan Once magduriaiIetiime geçilmesi
kurali getiriimitir. Kural magdurun rizasini almak olmakia
birlikte, acildurumlarda veya konusu suç tekii eden bavurularda ya
da magdurun çocuk, hasta, ya1i,engeili gibi dezavantajii grupiardan
olmasi halinde riza alinmadan inceleme yapilmasinaimkan
saglanmitir.
Madde 5- Bu madde lie Kuruma ihbar yoiuyia bavuru yapiimasina
iiikin düzenlemeyapilmaktadir. thiale yoi actigi ileri sOrUien
iiem, eyiem ya da ihmal nedeniyie kiisei birhakki dogrudan
etkilenmeyenler tarafindan da ihbar yoiuyla bavuru yapilmasi ye
bubavuruiarin bireysei bavuruiarin tabi oidugu esaslara gore
incelenerek sonuçiandirilmasihükme bagianmaktadir.
Madde 6- Madde lie resen inceleme yapilmasina iiikin esaslar
beiirlenmektedir.Yönetnieiikte, insan hakiari ihialine ilikin
incelenieierin, bavuru ya da ihbar tzerinebalatiimasi esasi kabul
ediimitir. Ancak, bir bavuru ya da ihbara konu edhlmemekie
biriiicteincelenmesi gereken Hal alaniari da ortaya
çikabiimektedir. Ya da Hale yol acma potansiyelitaiyan siyasai,
ekonoi-nik, topiurnsal ge1imeier vuku buimaktadir. Bu
alaniarinincelenebi Imes i için bir müracaat arti aramaksizin resen
inceieme yapmaya imkansagianmaktadir.
-
Resen incelenen alanda her zaman magdur ya da magdurlar
bulunmayabilir. Ancak,magdur ya da magdurlar tespit edilebiliyorsa,
resen inceleme karari almadan once bunlarin yada magdurun çocuk,
hasta, zihinsel engelli vb. oldugu ye hakikrnda yapilacak
incelemeyikavrayamayacak durumda oldugu hallerde yakinlarinin
rizasinin alinmasi saglanmaktadir.Zira, magdur incelemeyi
isterneyebilir ya da zararina oldugunu düünebilir.
Magdurunrizasinin alinmasi ilke olmakia bir!ikte, konusu suc tekil
eden hallerde veya incelemeninmagdurun menfaatine olacaginin
duunuldugu durumlarda rizanin alinrnayabilecegi de
hükmebaglanmaktadir.
Madde 7- Madde ile bavuru yeri ye usulü düzenlenmektedir.
BavuruIarin Kurumayapilacagi belirtilmektedir. Kurumun biirolari
henuz teekkiil etmediginden, bUrolar bavuruyapilacak yer olarak
belirtilmemektedir.
Ikinci fikrada, bavuru usulü ye araçlari dUzenienmektedir.
Bavurularin yazili olarakyapilmasi kabul edilmitir. Ancak,
gecikmesinde sakinca bulunan hallerde sOzlu bavuruyapilrnas;na da
imkân saglanrnitir. Kurumun resmI internet sitesinde yer alan
elektronikformun doldurulmasi suretiyle bavuru yapilmasi mümkün
olmasina karin form doldurmadane!ektronik posta yoluyla bavuru
yapilmasi mümkün bulunmamaktadir. Bizzat yapilan sOzlübavuru1arin
bir dilekceye ya da tutanaga baglanmasi ye bavurucuya
imzalatilrnasi He telefonyoluyla yapilan sOzlu bavuruIarin bir
tutanaga baglanmasi ilemleri inceleme masasigOrevlilerince yerine
getirilecektir.
Uçuncu fikrada, bavurunun telefon ya da faks yoluyla yapilmasi
halinde, incelemeninbalati1abi1mesi için bavurunun islak imzah
dilekçesinin 15 gun icinde kuruma gOnderilmesizorunlulugu
getirilmektedir. Islak imzali dilekçeler gelinceye kadar telefon
bavurututanakiari ile fakslar On inceleme masasinda
bekletilecektjr. Gecikmesinde sakinca bulunanhallerde, islak imzali
dilekçe bekienmeden inceleme baIatilmasina bir
engelbulunmamaktadir. Bavurunun faks ile yapilmasi halinde faksin
kuruma ulaarak sayi aldigigUn, bavurunun telefon He yapilmasi
halinde telefon acildigi gun bavurunun kayit altinaalrndigi gun
olarak kabul edilir. Eksiklerin tamamlanmasina ilikin 15 gUnluk
sure,bavurunun kayit altina alindigi gunu muteakip günden balar. Bu
sUreye uyulmamasi halindebavuru hakkinda incelenemezlik karari
verilir. Ancak, yaam hakki ihIali; ikence ye digerzalimane, insanhk
dii veya onur kirici muamele ihtimali, kii hurriyeti ye guvenligi
ihiali yebenzeni resen incelemeyi gerekli kilan hallerde islak
imzah dilekçeler alinamasa da incelemeyapilabilir.
Bavuru konusuyla ilgili belgeler için de yukaridaki paragrafta
belirtilen esaslargecerlidir.
Madde 8- Madde ile bavuru dilekçesi düzenlenmektedir.
Bininci fikraya gore, bavuru konusunun açik ye anIailir bir
dille ifade edilmesi;bavurunun bir konusunun olmasi, okunabilecek
bin yazi olmasi, iddia ye açiklamalar arasindatutarhlik bulunmasi,
olaylarin bir bUtünlük icinde anlatilmasi gerekmektedir. Aksi
hallerde,incelenemezi ik karari veril ir.
Ayni ihlalden birden fazia kiinin magdur olmasi halinde toplu
bavuru yapilmasinaimkan saglanrnaktadir. TopTu bavuru He hem
bavurucular hem de incelerne yetkilileriaçisindan emek ye kirtasiye
israfinin Online gecilmesi amaçlanmaktadir. Toplu
bavurudilekçesinde bütUn bavurucularin bilgilerine yer verilmesi ye
isimleri yer alan herkesin
-
dilekçeyi imzalanmasi zorunJu kilinmaktadir. Bu düzenleme ile,
bakasi adina bilgisi diindamüracaat yapilmasinin Mine geçilrneye
cahi1maktadir. Toplu bavuru1arda, dilekçeyiimzalayan biitün
bavurucu!arJa yazima yapilmasi btiyük emek ye zaman kaybiiia ye
israfayol açacagindan, inceleme yetldlisince belirlenecek sadece
bir kiiyle yazma yapilmasinaimkan saglanrnaktadir.
Ote yandan, münhasiran baka kurum ye kurulularin görev alaninda
olup Kurumungörev alanina girmedigi igin incelenemezlik karari
verilen bavuruIarin, gerekmesi halindegorev alanina girdigi kuruma
gonderilniesi hükme baglanmaktadir. Bu düzenlemedeki amaç,bir
konuyu içeren, açik, anIailir, makul görUnen bir talebin ilgili
idaresince ele alrnarakdegerlendirilrnesmnin saglanmasidir.
Madde 9- Madde ile insan hakiari alaninda faaliyet gösteren
sivil toplurn kurulularininbavuru yapmasina ilikin esaslar
düzenlenmektedir. Yönetnielikte, bavurunun magdurtarafindan ya da
avukat veya kanuni temsilci vasitasiyla yapimasi ilkesi
benimsenmitir.Ancak, bahsi gecen kurulu!arin bireysel bavuru alarak
ya da resen belirledikleri alaniardainceleme yaptikiari, gerekmesi
halinde konuyu kamu kurum ye kuruIularinin gundeminetaidiklari
biiinmektedir. Insan hakiari sivil topium kuruJuIarinin temel
roileriyle örtQen buuyguIama Yönetmelikie güvence altina alinrnakta
ye uygulanianin esaslari belirienrnektedir.
Inceleme karari aimadan once, lehine bavuru yapilan magdurun ya
da magduruncocuk, hasta, zihinsel engelli vb. oldugu ye hakkinda
yapilacak incelemeyi kavrayamayacakdurumda oldugu hallerde
yakinlarinin rizasinin alinacagi belirtilmektedir.
Zira,magdurincelemeyi isterneyebiiir ya da zararina oldugunu
dUünebi1ir. Magdurun rizasinin alinmasiilke olmakia birlikte,
konusu suc tekii eden hallerde veya incelemenin magdurun
menfaatineolacaginin duunuidugu durumlarda rizanin aiinmayabilecegi
de hiikme baglanmaktadir.
Madde 10 - Madde ile Bavuru ye On Inceleme Masasinin oiuumu ye
gorevieriaçikianmaktadir. Masa, Ihial Iddialarini Inceleme Birimine
bagli ye onun alt birimi olarakgorev yapacaktir. Bavuru ye On
Jnceleme Masasinda egudumden sorumlu bir incelemeyetkiiisi
bulunacaktir. Masa iiemleri inceleme yetkilisinin onayi He gecerlik
kazanacak yesorumluluk inceleme yetkilisinde olacaknr. Masanin
danimanIik, sOzlü bavuruiarin tutanagabaglanmasi, incelenernezlik
karar taslakiarinin yazilmasi veya yazdirilrnasi ye benzeri
iIeruzman yardimcilari tarafindan yerine getirilecektir. Jncelerne
yetkilisi ye uzmanyardimciiarinin gOrev sUresi gecici olup iki
haftadir. Evrak kaydi ye yazi ileri, memurtarafindan yerine
getirilecektir. GOrevli rnemurun Masadaki gOrevi yaninda, verilecek
bakagorevieri yapmasinin OnUnde bir engel yoktur.
Bavuru ye On tncelenie Masasinin temel iIevi; acik ye an1ailir
olmayan, bir konusubulunmayan, eksikleri olan, i, nakil, maddi
yardirn talebi gibi Kurumun gOrev alaninagirmeyen bavuruJari
filtrelemektir. Böylece, Thial Iddialarini Inceleme Birimi ye
incelemeyetkilileri esastan incelenmek Uzere Onlerine geJen
bavurular üzerinde çalima yeyogunlama imkãni elde edebilecekierdir.
Masa bu temel iIevi yaninda, bavuruculara yolgOstermek, bilgi
vermek, sOzlU bavuruiari tutanaga baglamak, incelenemezlik
karartaslakiarini yazmak gorevierini de yerine getirecektir.
Tncelenernezlik karar taslakiari sirasiyla, Koordinatore ye
Bakana iletilir. Taslaklar,Bakanin imzasini mUteakip incelenemezlik
karari halini ahr.
-
Madde 11- Madde lie Oh incelemeye ye On inceleme sonucunda
yapilacak ilem1ereilikin esaslar befirlenmektediti, On inceleme,
Bavuru ye On Inceleme masasi tarafindanyapilacaktir. On inceleme
sonucunda; bavurunun esas yöntinden incelenmek Ozere BirimegOnderi
Imesi, incelenernezi 1k ya da eksikier tamamianincaya kadar
bavurunun bekletilmesjkararlarindan birisi verjljr.
On inceleme sirasinda bavuru dilekçeieri ekii ye içerik yOnünden
gozden geçiriiir. Onincelemede, bir ihialin var olup olmadigina
bakilmaz. Ilk olarak, dilekçenin bir konusununolup olmadigi,
konunun acik ye aniaiijr bir dilie anlatilip aniatilmadigi, ad,
soyad, adres,imza vb. unsurlarin bulunup bulunmadigi ye mükerrerlik
olup olmadigi yönieriyie incelemeyapilir. tkinci olarak; iddia ye
talebin Kuruniun gOrev alaninda olup olmadigina bakiiir.Uçuncu ye
son olarak iddialarin acikça dayanaksiz oup olmadigina ye özel
hukukiiikiierinden kaynakianip kaynakianmadigina bakilir. Bu
artiari taiyan bavurular, esastanincelenmek üzere tHai Iddialarini
Jnceleme Birirnine gOnderiiir. Tamamlanrnasi mtimkünolan
eksiklikler 1cm bavuru dilekçesi bekietilir. Ornegin, adres
bilgisinin yer almadigi ancaktelefon numarasinin bulundugu
dilekçeler, telefon yoluyia adres alinabiimesi için
debekietilebilir. Aksi halde incelenemeziik karari verilir ve
incelenemezf 1k karar taslagi yazilir.Incelenemezjjk karar taslagi,
Bavuru ye On Inceleme Masasinin bütün iiemierjnde oldugugibi
Oncelikie Koordinatör tarafindan degeriendjrjljr ye uygun
gOruliirse parafedilir. Bakaninonayini muteakip incelenemezjjk
karari halini alir ye bavurucuya teblig edilir.
Incelenemezilk karari, birinci fikraya gore veriimise bu karara
itiraz edilebilir. Buitiraziar, Kurul tarafindan degerlendirilerek
karara baglanir. Ikinci fikraya gore verilenincelenen-iezijk
kararlarina itiraz ediiemez. Itiraza iiikin iiemler, dosyada parafi
bulunanuzman yardimcisi ye incelerne yetkiiisi tarafindan yerine
getirilir.
Madde 12- Madde lie inceleme yetkisini yerine getirecek kii ye
makamlaraciklanmaktadir. Jnceieme esas olarak uzman, uzrnan
yardimcisi ye uzmanhiklarindanyararlanmak Ozere diger kurumlardan
gOreviendirjlen personel tarafindan yapiiir. Ancakgerekli gOrulen
hailerde, Kurui karari Ile iiyeier tarafindan da bu yetki
kuilanilabilir.
Madde 13- Madde ile incelemeye esas ilkeler
beiirlenmektedjr.
Madde 14- Madde He inceleme ye sonuciandirma sOreçleri
aclkianniaktad i r tnceieme,aratirma, degerlendirme, bildirim ye
takipten oluan bu siireçler Kanun lie be1iriennij olupYOnetmeijkle
her bir süreçten ne aniailmasi gerektigi acikiiga
kavuturuimai(dir.
Madde 15- Madde Ile inceleme ye sonuclandirma usulii
beiirienmektedir
Birinci fikrada, esastan incelemenjn ilk i1emi olan bavuruJarin
Koordinatör tarafindaninceleme yetki I isine havalesi bel
irtiimektedjr. Havale iiemierin in, aksi kararlatiri imadikça,i
bOiUmü ye uzman1ama esasina gore yapilmasi gerekir. tncelen-ie
yetkilisi bavuru1ari geIisirasina gore inceiemeye aiacaktir. Ancak,
yaam hakki, kii hurriyeti ye guvenligi ihlaii sözkonusu ise ya da
ikence ye kOtti rnuameie ihtimaii varsa bu bavuruiara Oncelik
verilmesigerekir. Ote yandan kamuoyunca bilinen ye hassasiyetle
takip edilen ya da çocuk, kadin gibidezavantajli grupiari
ilgilendiren ozel önemi haiz bavuruIarin da öncelikie
incelenmesigerekir.
.Jkinci fikra, bavuruiar hakkinda Bakanin ye gerekii gOrUlmesi
halinde Kurulunbilgilendirilmesi amaciyla dUzenienniitir.
-
Uçuncu fikrada, bavurucu]ardan ilave bilgi ye belgelerin
istenebilecegi, bavurucununistenen bilgi ye belgeleri göndermekten
imtina etmesi halitide incelem me ye aratIraninsUrdürfflmesjne
imkan kalmiyorsa, Hal iddiasinin reddine hukmedilecegj
be lirtilmektedjr..thlaI iddiasinin reddedjiebjimesi için, nihai
talebin yazili olarak yapilrni olmasi gerekir.
Dördüricü fikrada, bavurunun ikayet edilen yere gonderilecegj
bel irtiimektedjr.GOnderme yazisinda bavuru konusu hakka i1ikin
Kurumun yer1eik kararlari ile ulusal yeuluslararasi ilke ye
standartlara vurgu yapilmasi ile, ikayet olunan yerin bi
lgilendirilmesj yebu yolla iddialan derhal reddetmek yerine daha
kontrol!u cevap vermesi saglanmayaça1ii lmaktadir.
Beinci fikrada, ikayet olunan yerin iddialari yerinde görmesi
halinde incelemeninsonlandirilacagi ye karar verilmesine yer
olmadigi karari verilecegi belirtilrnektedjr. Bununiçin varsa
magduriyetjn giderilmesj arttir. Ancak, ayni konuya i1ikin yaygin
Hal ye bavurusöz konusu ise, Hale kaynakhk eden sebeplerin tespiti
ye ortadan kaldirilmas i amaciylainceleme ye aratirrnanin bavurudan
bagimsiz olarak siirdiirulebilecegj hiikmebaglanmaktadjr.
Altrnci fikrada, bavuruda belirtilen iddialarin ikayet olunan
yerler tarafindan reddihalinde yapilacak ilemer
aclklanmaktadir:
Birinci durum, ikayet olunan yer tarafindan bavuru konusu i1ern,
eylem ya daolgunun sabit olmadiginin veya ihmalin bulunmadigin in
ortaya konulmasidir. I3avurucununtarlasina su goturdugu sulama
kanallarinin Karayoilan Genel Mudurlugu tarafindan yolca!1masj
.sirasinda yikildigini iddia etmesi ye adi gecen Kurumun o bölgede
yol cahmasjbulunmadigin i bildirmesi bu konunun tipik örneklerinden
biridir. Bu durumda Hal iddiasininreddi, inceleme yetkilisinin
ikayet olunan yer tarafindan yapilan aciklamalari yerindegOrmesine
baglidir. Sayet, niagduriyetin varligi kesin olmakia birlikte
bavurucu tarafindanikayet olunan yerin tespitinde bir hata
yapiImisa ye asil ihialci bilinebilecek dururnda ise,
Hal iddiasinin reddine karar verilmeyerek bavurunun bu yere
gönderiln-iesj gerekir.Yukaridaki örnekte; sulama bentlerinin
yikildiginin kesin oldugu ancak yikirna yol açanidarenin
Karayoflari Genel Mudurlugunun degil belediyenin olmasi halidir. Bu
durumdabavuru reddedilmek yerine bavuru be!ediyeye
gönderilmejjdjr.
Ikinci durum, bavuru konusu iIem, eylem, ihmal ya da olgunun
sabit oldugu ancak budurumun insan hakki ihialine yol acmadiginin
savunuirnasidir. Bu durumda, incelemeyetkilisi tarafindan ihialin
varligina ya da Hal iddiasinin reddine ilikin karar taslagi
yazilir.
Yedinci fikrada, incelerne yetkilisince hazirlanan karar
taslaginin Kurum Kararinabaglanmasi için ileti lecek makan-ilar
aclklanmaktadir.
Sekizincj fikrada, sebebi ye konusu benzer olan bavurularin
birletirilebi]ecegjbelirtilmektedjr. Bir1etirme ile zan-ian, emek
ye kirtasiye israfinin Mine gecilmesiamaclanrnaktad,r.
Dokuzuncu fikrada, Bavuru ye On Inceleme Masasi tarafindan on
inceleme sirasindabavuru1arda aranan kou1larin inceleme yetkilisi
tarafindan gOz Onünde bulundurulacag i yeinceleme yetkil isince de
incelenen-iezl ik karari yen lebilecegi ifade edilmektedjr.
Onuncu fikrada, acil durum larda yapi lacak iJem ler act
klanmaktadir.
-
Madde 16- Madde lie kamu kurum ye kuru1u1ari lie gerçek ye tQzel
ki.iierder, bilgi yebeige istenmesine i likin esasiar
belirlenrneictedjr.
Madde 17— Madde ile bavurunun taraflanndan yaziii ye söziü biigi
aiinrnasi yeyerinde inceleme yapi lmasina . 11 ikin esasiar
acikianniaktadir.
Madde 18 - Madde He Kurumca, temei hak ye özgUriuklere iiikin
bir mUdahalenjnvariiginin tespit edilmesi halinde, ihiai karari
vermeden once tarafiara uzIaina yoiununonerilebilecegi
be!irtiimektedji.
Madde 19 - Madde iie Kurumca veriler kararlar beiirienmektedjr.
Esas inceiemesonucunda veriiecek karariar uniardir: Jhlaiin
varligi, Hal iddiasinin reddi ye kararveriimesine yer olmadigi. Bu
karariarin Kurul tarafindan verilmesi esastir.
Ancak, gerekii biigi ye beigelerin bavurucudan temin
edilememesj, sunulan biigi yebelgeierin gerçegi yansitmadigin in
anIaiimasi gibi ekIi unsuriardan dolayi Hal iddiasininreddi
karariari iie ih!alin ortadan kaikmasi, bavurunun geri alinmasi ya
da takipsizbirakiimasi ye benzeri haiierde karar veriimesine yer
olmadigi kararlarinin Bakan tarafindanda verilebjimesj rnümkun ku
unrnaktadir.
Madde 20- Madde lie Kurum karariarinda yer verilecek hususlar
acuklanmaictadir. Jh]aiiddiasinin reddi ye karar verilinesine yer
olmadugi karariarunun Bakan tarafindan aiinmasihaiinde, maddede
belirtilen bütün hususiara kararda yer veriimez. Ornegin bavurunun
gerialinmasi halinde verilen, karar verilmesine yer oimadugina
iIikin kararda, inceieme yearatirma sonuciaruna kararda yer
verlimesi mümkUn bulunmayabilir. Ya da kararun Bakantarafindan
alunniasu halinde, Kararda üye isimlerine yer verilniesi mümkijn
oimaz.
Madde 21- Madde lie Kurum kararu veriidikten sonra yapulacak
iiemleraciklanmaictadjr.
Madde 22- Madde ile bavurunun taraflarinin kararin maddi hata ya
da ceiikiierbarindurdugu iddiasuyia yeniden inceleme talebinde
bulunabi iecegi be] irti imektedir. Yenideninceleme talebinin
degeriendirjiecegi yer Kuruidur. Ancak, yeniden inceieme taiebine
i1ikindilekçede maddi hata ya da çeiikiier gerekçe!i oiarak
acikIanmamusa taiep Bakan tarafundanda reddedjiebjijr.
Madde 23- Madde He inceleme ye aratirmanin ihialin ortadan
kalkmasi, bavurunungeri alunmasu ya da takipsiz birakiimasi ye
benzeri halierde sonlanduruiacagu hükmebaglanmaktadur. Ancak ayni
konuya i1ikin yaygin bir Hal ye bavuru sOz konusu ise ya
datakibinde kamu menfaati gOrUlmekte ise Hale kaynakiik eden
sebeplerin tespiti ye gerekilönlemiere dikkat cekiimesi arnaciyla
inceleme ye araturmanun bavurudan bagumsuz olaraksürduruiebilecegi
be] irtiirnektedir.
Madde 24- Madde He bavuruiarun 6 ay içinde karara bagianacagi
hUkmebaglanmaktadir.
Madde 25- Madde lie bavuru hakkinun kötuye kullanildigunun
anlaulrnasu halinde Haliddiasinin reddedi lecegi hQkme
bagianmaktadur.
V.
-
Madde 26- Madde He bavurucunun ya da magdurun talebi ya da
Kurunica gerekligörUlmesi hailerinde, kiise1 verilerin giziiligi
ilkesi cercevesinde, kiilerin kimliginin ya dabavurunun gizli
tutuimasina irnkân saglanmaktadjr.
Kiiierin kimliginin ya da bavurunun gizil tutuimasi inceleme ye
aratirmayi imkânsizkiimakta ise, bu durum bavui-ucu ve/veya magdur
He payiaiiir ye israrci olunmasi halindekarar verilmesine yer
olmadigina karar verilir.
Madde 27- Madde ile bavuru istatistjkierjne i!ikin esaslar
beiirlenmektedjr.Istatistikierin yiiiik olarak hazirlanmasi
esastir. Ancak, Kurulun ya da Bakanin gerek görmesihalinde, farkli
zarnan araiiklarinda da istatistik hazirianabjimesine imkân
sagianrnaktadir.
Madde 28- Madde He bavuruiara ilikin yiiiik raporun icerigi,
hazirlanma usuiu vb.hususiar diizenienmektedjr. Yiilik rapor ile
amaçlanan, Hal edilen hak ye hurriyetierintespiti, ihale yol açan
sebepierin ortaya konuimasi, alinacak önlemlerin belirienmesj ye
buhususlara dikkatierinin çekiirnesi amaciyia raporun ilgili
makamlaria ye kamuoyu HepayIaiiniasidjr.
Ote yandan, kamuoyunun hassasiyet gosterdigi, geni kitieleri
iigilendiren, acil öniemalinmasini gerekli kilan Hal durumlarinda
beili konuiara özgü raporiarin hazirlanmasina daimkân
sagianmaktadir.
Madde 29- Madde lie Kurumun bavuruiara iiikin verdigi kararlarin
niteligiacikianmaictadir.
Kurum kararlari tavsiye niteliginde olup icrai nitelik taimaz.
Bu nedenle de yargiyerlerinde dava konusu edi I emeyecegi
düUnü1mektedjr.
Ote yandan, Kurum kamu tüzei kiiiigini haiz, idari ye mail
ozerkiige sahiptir. Kurum,görev ye yetkiierini kendi sorumiuiugu
altinda, bagimsiz olarak yerine getirir ye kulianir. Bustatüsü
nedeniyle, Kurumun karariari baka bir organ ya da makamin onayina
tabi degildir.Kurumca onayiandigi anda kesin ilk kazanir.
Bavuru konusuyia ilgili olarak, Kuruma bavuru yapiidiktan once
ya da sonra ilgilibakaca bir kamu kurumuna da bavuru
yapiiabilir.
Dava açma ye zaman aimi sUrelerini durduracak hailer kanunia
düzenlenir. BuYonetmeligin dayanagi Kanunda, bu yOnde herhangi bir
hüküm bulunmamaktadir. Bunedenie, Kuruma bavuru yapilmasi, dava
açma ye zaman aimi süresini durdurmaz.
Madde 30- Madde iie YOnetrneijkte hUküm bulunmayan haiierde,
Yonetmeligin
dayanagi oian .Kanun ye ilgili mevzuat hiikümlerine gore ilem
tesis edilecegibelirtjlmektedjr.
Madde 31- Yürtjriük maddesjdir.
Madde 32- Yürütme maddesjdjr.
'I.
Page 1Page 2Page 3Page 4Page 5Page 6Page 7Page 8Page 9Page
10Page 11Page 12Page 13Page 14Page 15Page 16Page 17Page 18Page
19