กรอบของแผนการจัดการพื้นที่คุ้มครองทางทะเลและชายฝั่ง

- 1 -

สวนท 1

กรอบของแผนการจดการพนทคมครองทางทะเลและชายฝง

โดย นายทว หนทอง ทปรกษาดานการจดการพนทคมครอง โครงการ CATSPA

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

ค าน า ฝงอนดามนของประเทศไทย มพนทคมครองทางทะเลและชายฝง รวมทงเขตหามลาสตวปา พนทสงวนชวมณฑล และพนทชมน าทมกฎหมายใชบงคบแตกตางกน ซงกสามารถทจะน ามาจดเปนระบบพนทคมครองใหมประโยชนรวมกนได มความหลากหลายทางชวภาพ ผลผลตจากทรพยากรทางทะเลและการบรการของระบบนเวศหลายๆ อยาง จากการปฏบตงานในพนทสามารถทจะวเคราะหถงภยคกคามและโอกาสในการจดการพนทคมครอง การสนบสนนเงนงบประมาณ และการจดการอยางมสวนรวม

ลกษณะภมประเทศของทะเลฝงอนดามน พนทคมครองตางๆ ในพนทฝงอนดามนมความหลากหลายทางชวภาพสง ประกอบดวยปาชายเลน หญาทะเล แหลงปะการง เปนแหลงทองเทยวทส าคญของประเทศ ลกษณะภมประเทศของพนทชายฝงจะมแมน าสายส นจากเทอกเขาตะนาวศรไหลลงสทะเล ท าใหเกดมลพษทางน าหลายแหงและมผลกระทบกบชนดพนธทอาศยอยในทะเล ท าใหชนดพนธเหลานนมการเปลยนแปลงเกดขน อาจจะลดจ านวนลงหรอยายไปอาศยอยทอน มชนดพนธหลายชนดรวมทงปะการง ปาชายเลน หญาทะเล พนทองทะเล ท าใหชนดพนธอาศยอยล าบากขนจงไดมการอพยพยายออกจากพนทดงกลาว จงไดมหนวยงานนานาชาตเขามาสนบสนนระบบพนทคมครองทางทะเลและชายฝง มโครงการอนรกษทรพยากรทางทะเลและชายฝงหลายๆ โครงการทด าเนนการรวมกบนานาชาต หรอระหวางประเทศ เชน เมยนมาร มาเลเซย อนเดย ศรลงกา อนโดนเซย และมลดฟร ในการอนรกษพนททางทะเลรวมกน หนวยงานทสนบสนนประกอบดวย Novad, the World Bank, FAO, GEF, NOAA และ SIDA ในโครงการยทธศาสตรการจดการทรพยากรทางทะเล การใชประโยชนอยางย งยน การสรางความตระหนกในการอนรกษอาวเบงกอล การปองกนการเกดมลพษทางทะเล เปนการด าเนนงานทรวมมอกนระหวางประเทศ อนสญญาวาดวยความหลากหลายทางชวภาพ ในมาตรา 8 ไดก าหนดใหประเทศภาคสมาชกด าเนนการจดตงพนทคมครองทมความหลากหลายทางชวภาพสง ทงทางบกและทางทะเล ไดก าหนดวธการอนรกษพนททางทะเลทเรยกวา Ecologicallyand Biologically Sensitive Areas: EBSAs ซงมหลกเกณฑในการพจารณา คอ

- 2 -

เปนพนททมลกษณะเฉพาะ มชนดพนธหรอถนทอาศยเฉพาะถน หรอหาไดยาก มบทบาทในการอนรกษชนดพนธ และอาศยอยอยางปลอดภย เปนพนททส าคญในการฟนฟชนดพนธ มคณคาและเสยงตอการถกท าลาย มผลผลตทางชวภาพสง และ มความหลากหลายทางชวภาพสง

จากขอเสนอของโครงการ EBSA ก าหนดใหวเคราะหการใชประโยชนทมผลกระทบตอพนท การประเมนผลกระทบและก าหนดล าดบความส าคญทจะตองพจารณาแกไขปรบปรง นอกจากนในการประชมของภาคสมาชกอนสญญาวาดวยความหลากหลายทางชวภาพ เมอป 2010 ก าหนดใหชวงป 2011-2020 เรยกวา Aichi Targets ไดมขอเสนอในการด าเนนงาน:

ใหมการจดการทรพยากรทางทะเลโดยเฉพาะปลา และพชในทะเล และมการใชประโยชนมใหลดจ านวนลง และใหหลกเลยงการจบปลาเกนปรมาณใหลดผลกระทบทจะเกดขน รวมทงผลกระทบกบชนดพนธทหาไดยาก

พนททมการเพาะเลยงสตวน า ตองจดการอนรกษความหลากหลายทางชวภาพ ก าหนดใหมการจดการชนดพนธตางถน หรอชนดพนธทรกราน โดยการหามน าเขาไป

ยงพนท งดเวนจากการท าลายทรพยากรปะการง อนอาจจะเกดจากมลพษทางทะเล หรอการ

เปลยนแปลงของภมอากาศ ก าหนดใหมการสงวนพนท โดยเฉพาะมคณคาทางความหลากหลายทางชวภาพ และ

การบรการของระบบนเวศ และทเชอมตอกบระบบนเวศอนอยางบรณาการ ชนดพนธทคกคาม หรอลดจ านวนลงจะตองมแผนการปองกน และด าเนนการมใหลด

จ านวนลง ใหการสนบสนนทางการเงนงบประมาณใหเพยงพอ และขอการสนบสนนจากแหลงทน

สนบสนนทเกยวของได ความส าคญของการขอรบการสนบสนนจากนานาชาตในระยะยาว จะเกยวของกบการเปลยนแปลงภมอากาศ ระดบของน าทะเลยงคงเพมขนเรอยๆ เนองมาจากภเขาน าแขงบรเวณขวโลกละลาย รวมทงการกระท าของมนษยทมผลกระทบท าใหน าทะเลเกดมกรดเพมขน จะท าใหเกดผลกระทบกบปะการง ปลา และสงมชวตทางทะเล การเปลยนแปลงของภมอากาศจงตองไดรบการแกไขภายใตอนสญญา UNFCCC ทกประเทศจะตองรวมมอกนดแลรกษาพนทปา เพอใหปาไมเกบกกคารบอนและปองกนสงคมสงมชวตบรเวณชายฝงทะเล

- 3 -

แนวทางทเกยวของกบมนษย มนษยเราเปนสตวผลาทส าคญจาการใชชนดพนธทางทะเล และมแนวโนมทจะเพมขนหรอลดลงขนอยกบการใชประโยชน อปกรณ และวธการทใชแตกตางกน และพฒนาใหทนสมยมากขน ทขนอยกบนวตกรรม ประเพณ วฒนธรรม และการตลาด ซงผลกระทบทเกดขนจะไมสามารถคาดการณได ส าหรบการเลยนแปลงวถการด ารงชวตของชมชนทองถนเปนหลกการทจะท าเปนแนวคดในการ เปลยนอาชพทมรายไดจากการประมงเปนรายไดจากการทองเทยว จะด าเนนการไดอยางไร

นวตกรรมทางการจดการ ถนทอาศยทางทะเลจะถกหยบยกมาพจารณาวา การจดการขนอยกบวตถประสงคทแตกตางกนของหนวยงานรบผดชอบทองทะเลลก อาจจะไดรบการปองกนจากกรมประมง การใชเครองมอประมงน าลกท าใหเกดการท าลายปะการง การจดการจงตองก าหนดเปนแผนยทธศาสตรการจดการรวมกนระหวางหนวยงานทเกยวของและใหสมพนธกบระบบนเวศ วฒนธรรม เศรษฐกจ-สงคม ตลอดจนผมสวนไดสวนเสยทเกยวของ โดยเฉพาะชมชน หนวยงานของรฐบาล ทหารเรอ กลมผใชประโยชน องคการภาคเอกชน และผมอ านาจการจดการ การก าหนดเขตการจดการในแผนยทธศาสตร เปนสงทส าคญในการใชการบรการของระบบนเวศ นกวทยาศาสตรทางทะเลควรจะไดพจารณาก าหนดวา ถนทอาศยบรเวณใดทมการจบปลามาก การเปลยนแปลงของถนทอาศย โดยการก าหนดเปนพนทคมครองและก าหนดเขตการใชประโยชนตามวตถประสงค โดยมการก าหนดเปนระบบการจดการ หรอประเภทการจดการตามรปแบบขององคกร IUCN (ประเภทท 1-6) ในการจดแบงเปนเขตคมครองหรอประเภทของพนทคมครอง เพออนรกษสงมชวตทกประเภทในทองทะเล เชน ประเภทอนรกษอยางเขมขน จะท าใหมการอนรกษอยางมประสทธภาพ เพอการด ารงชวตของปลาทองถนเดมหรอชนดทมการอพยพยายถน ระบบพนทคมครองทางทะเลอาจจะก าหนดใหเปนแนวเชอมตอกบประเทศเพอนบาน เชน มาเลเซย อนโดนเซย และเมยนมาร ซงกมตวอยางท RedReaMarinePeacePark ระหวางประเทศอสราเอลและจอรแดน มการก าหนดแผนการจดการ การวจย และการทองเทยวรวมกน การก าหนดเปนเขตแนวเชอมตอของระบบนเวศทางทะเล จะมการรวมกนใชประโยชนและปองกน แตอาจจะเกดปญหาขอขดแยงได โดยเฉพาะการประมงหรอการจบปลา ซงจะตองมหนวยงานเขามารบพจารณารวมกนของกระทรวงการตางประเทศ การพจารณาจดท าแนวเชอมตอทางระบบนเวศจะตองพจารณาถงปญหา หลกเลยงการท าลาย โดยใชหลกวทยาศาสตรมาใชในการจดการ บทบาทของคณะกรรมการทปรกษาพนทคมครองควรเขามามสวนรวมใหมาก เพอใหมความสมดลระหวางสงคม เศรษฐกจ สงแวดลอม ภายใตแนวทางของนโยบาย การปฏบต และหลกวทยาศาสตร การแกไขปญหาจะตองไดรบความรวมมอระหวางกรมประมง กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช และทหารเรอ

- 4 -

การก าหนดแผนการปองกนและการใชประโยชนของพนทคมครองทางทะเลและชายฝง ควรจะมระยะทางเทาไร ควรจะไดพจารณาถงขนาดของพนทคมครอง และถนทอาศยของสงมชวตทางทะเล มตวอยางหลายๆ พนทคมครองทางทะเลแลว การก าหนดเปนพนทคมครองทางทะเล เชน ในประเทศเมกซโก ปรากฎวาเมอก าหนดเปนพนทคมครองแลว มวลชวภาพของปลาเพมขนถง 463% หรอ 4 ตนตอเฮกแตร แตการด าเนนงานดงกลาวจะตองไดรบความรวมมอจากชาวประมงเปนอยางด ท าใหรายไดของชาวประมงเพมขน นโยบายของพนทคมครองทางทะเล บรเวณเขตหวงหามจะมระยะประมาณ 3-5 กโลเมตร ขนอยกบถนทอาศยและประสทธภาพของการควบคมปองกน เพอประโยชนทจะไดรบจากการบรการของระบบนเวศ ระบบการจดท าแนวเชอมตอระบบนเวศจะท าใหเกดเปนพนททเรยกวา “Peace Parks” เปนแผนยทธศาสตรการจดการพนทคมครองทางทะเล ในกรณทระบบนเวศทางทะเลและชายฝง ควรจะไดพจารณาผลประโยชน:

สามารถรองรบผลผลตทางทะเลและลดการท าลาย สามารถสนบสนนรายได ทผานกระบวนการการทองเทยวและการท างานในพนท

คมครองเพอแกปญหาความยากจน เพอเพมปรมาณปลา และความหลากหลายของชนดพนธภายในพนทคมครอง ปองกนพนทถนทอาศยทมความออนไหว ปะการง ปาชายเลน หญาทะเล เปนสถานทส าหรบชนดพนธทไมสามารถอาศยทอนได ปองกนการประมงทไมมพนทเปาหมาย เปนพนททแสดงใหเหนวาองคประกอบของระบบนเวศทเปนพนทสามารถตรวจสอบ

ได

การน าเอาหลกวทยาศาสตรมาใชในการจดการ

งานศกษาวจยทตองไดรบการด าเนนงานหลกในพนททางทะเลและชายฝง ระดบความส าคญของถนทอาศยแบบตางๆทตงอยในพนท พนทคมครองทางทะเลอาจจะมขนาดเลกสด 4-5 ตารางกโลเมตร การปองกนถนทอาศยจะเปนขนตอนทส าคญตอชนดพนธในการด ารงชวตตลอดทงป การวเคราะหถงความส าคญของพนททส าคญในมหาสมทร เปนแหลงรอยแยกของพนท

โลก ใชความรทองถนเพอการจดการประมงและก าหนดรปแบบ ศกษาผลกระทบทเกดขนกบปะการง การประมง เครองมอจบปลา ใหโอกาสแกผมสวนไดสวนเสย ก าหนดรปแบบและการจดการระบบนเวศ โดยเฉพาะ

การตดสนใจ คณะกรรมการทปรกษาพนทคมครองเขามามสวนรวมภายใตขอตกลงและกระบวนการ

- 5 -

ก าหนดขอบเขตใหชดเจนและก าหนดกฎขอบงคบของพนทคมครองและแบงเขตการใชประโยชน

การปรบยทธศาสตรการจดการใหเปนใหเปนบทเรยนและเปนแนวทางปฏบต สนบสนนใหมการศกษาวจยผลกระทบและการมสวนรวมระหวางนกวจย การจดการความขดแยง หรอการแกไขความขดแยง คณะกรรมการทปรกษาพนท

คมครอง สามารถใชความรในการแกปญหาได

เศรษฐกจของพนทคมครองทางทะเลและชายฝง

ทรพยากรธรรมชาตแถบชายฝงอนดามนมคณคามาก และเปนทตองการจดการอยางเขมขน ปจจบนมการจบปลาทผดกฎหมายโดยใชระเบดหรอยาเบอ หรอการเกบรงนกนางแอนกนรง เกบไขเตา เปนตนมงบประมาณในการบรหาร การบรการนกทองเทยว การปองกน การลกลอบท าไม ท าลายปาชายเลน ซงงานวจยดานนมนอยมาก การวเคราะหทางการเงนงบประมาณ การใชงบประมาณในการจดการและแผนธรกจ การประชมคณะกรรมการทปรกษาพนทคมครอง การฝกอบรมเชงคณภาพทางทะเล การเฝาระวงดแลปะการง การพฒนาสอความหมาย การทองเทยว การด าน าดปะการง การเผยแพรประชาสมพนธ การบรการของระบบนเวศ การจดตงกองทน PES, CTF และการตดตามผล

การทองเทยวในพนทคมครองทางทะเลและชายฝง จะมนกทองเทยวตางชาตเขามาทองเทยวจ านวนมาก จะตองมการพฒนาใหเพมเตม โดยเฉพาะความพงพอใจในการจายของนกทองเทยว

ผมสวนไดสวนเสยจากภาคการประมง

การท านากง การเปลยนแปลงวธการจบปลาทใชระเบดอยางผดกฎหมาย ชาวเลซงอาศยการจบปลาเพอด ารงชพโดยใชกบดก สวนใหญจะเปนผมฐานะยากจน ควรจะไดมการฝกอบรมการจบปลาใหถกตองตามวธการหรอถกวธหรอฤดกาล เหตการณจากการเปลยนแปลงของภมอากาศ ท าใหเกดการลดลงของผลผลตทางการประมง และท าลายสงแวดลอมทางทะเล กรณการหาปลาหรอจบลาโดยอวนลาก ท าใหเกดปญหากบการใชทรพยากร และการท าลายแหลงปะการง

ผมสวนไดสวนเสยจากภาคเอกชน

บรเวณชายฝงทะเลอนดามนเปนแหลงอ านวยแกสธรรมชาตและน ามนดบ บรษทการปโตรเลยม ไดส ารวจและน ามาใชจากพนทของเมยนมารและไดท าการขดเจาะมาใชประโยชนหลายๆ แหง ซงจะมผลกระทบกบสงมชวตทางทะเล

กจกรรมของภาคเอกชนหรอรฐบาลจากกระทรวงทเกยวของกบพลงงาน ควรมก าลงและงบประมาณในการรบผดชอบพนทคมครอง ถาหากเปนไปไดควรจะใหองคกรภาคเอกชนดงกลาวมสวน

- 6 -

สนบสนนการจดการพนทคมครอง โดยการจดต งเปนกองทนอนรกษ เพอประโยชนทางสงคมและสงแวดลอม

ความเสยงและโอกาสในการจดท าแผนยทธศาสตรการจดการระบบพนทคมครองทางทะเลและชายฝง ควรจะไดพจารณารวมกนระหวางผมสวนไดสวนเสย พลงงานลมตามชายฝงเปนพลงงานผลตไฟฟาทสะอาด สามารถทจะน ามาใชในพนทคมครองไดรวมกบฟารมกง หอย ป ปลา เปนตน

ผมสวนไดสวนเสยจากชมชนในเมอง

บรเวณชายฝงทะเลอนดามนเปนทตงของจงหวดตางๆ เชน ระนอง พงงา กระบ ภเกต ตรง สตล มการทองเทยวประจ าจงหวดควรทจะเปนหนวยงานรบผดชอบจะตองมบทบาทในการดแลรกษาชายหาด การขนสง การคา การก าจดขยะ ปองกนการใชประโยชนเกนความสามารถในการรองรบไดของพนท จะตองก าหนดไวในแผนการจดการ ปองกนมลพษทางน า ของเสย และการเกดมลพษตางๆ

การบรการของระบบนเวศในพนทบรเวณฝงทะเลอนดามน

กรอบของระบบพนทคมครองจะสนบสนนกจกรรมของการบรการของระบบนเวศจากทะเลและชายฝง การบรการแหลงนเวศนเปนสงทประชาชนไดรบจากระบบนเวศทางทะเลและชายฝง แบงออกได 4 ประเภท กลาวคอ ดานการเปนแหลงผลต ดานการเกอหนน ดานการควบคมกลไกของระบบและดานวฒนธรรม

การบรการดานการเปนแหลงผลต ปลา สงแวดลอมทตองการจบปลา การปองกนชนดพนธทเปนเภสชกรรม ชนดพนธทใชเลยงเพอพพธภณฑปลา ทรพยากรทเปนทราย หนกรวด แรธาต น ามน แกส พลงงานคลน/ลม ใหทอยอาศยส าหรบชนดพนธ ใหพลงงานจากคลนและน าขน-น าลง

การบรการดานการเกอหนน รกษาคณภาพของน า การหมนเวยนของแรธาต การปองกนชายฝงจากลมพาย

- 7 -

ผลผลตอนทรยจากการหมนเวยนของกระบวนการ การอพยพเคลอนยายของชนดพนธ

การบรการดานการควบคมกลไกของระบบ ควบคมน าทวม ปองกนการพงทลายของดนหรอการตกตะกอน รกษาพนทชายฝง รกษาความหลากหลายทางชววทยา

การบรการดานวฒนธรรม การพกผอนหยอนใจและการทองเทยว วฒนธรรม ดานจตใจ ความสงบ

ความส าคญของการบรการของระบบนเวศสามารถศกษาไดขอมลจากประวตศาสตรตางๆ ของพนท เชน การคาระหวางอนเดยกบศรลงกา ทมการเดนเรอขนสงสนคาทางเศรษฐกจ การรบวฒนธรรมทางศาสนา เมอ 2000 ปกอน แหลงการคาตางๆ ทปรากฏอยในปจจบน กรอบของการก าหนดยทธศาสตรการจดการควรจะมการอนรกษแหลงประวตศาสตร ความหลากหลายทางชวภาพสงคมและเศรษฐกจ

การศกษาวจยในพนทคมครองทางทะเลและชายฝง

ความส าคญของงานศกษาวจยประกอบดวย

ขอมลพนฐานในปจจบนดานถนทอาศยและความหลากหลายทางชวภาพทางทะเล โดยเฉพาะขอมลทยงไมทราบรายละเอยด

ตดตามผลทเกดขนจากการจดการ เทคนคและเปาหมายการฟนฟ ผลกระทบจากการเปลยนแปลงของภมอากาศ ผลจากการก าหนดเขตจากปลา การจดการปาชายเลน เศรษฐกจดานการบรการของระบบนเวศ ผลผลตจากธรรมชาต ผลผลตจากฟารมเลยงสตวน าทมผลกระทบจากผลผลตธรรมชาต ผลกระทบจากการพฒนาทรพยากรชายฝงทะเล ผลการอพยพเคลอนยายของชนดพนธอนทจะน าผลไปใชในการจดท าแนว

เชอมตอ

- 8 -

การศกษาวจยจะตองไดรบการอนญาตจากผทมอ านาจดแลรกษาพนทคมครอง และควรจะท างานรวมกนอยางใกลชดกบสถาบนวจย เชน ศนยวจยชววทยาทางทะเลภเกต สถาบนวจยจฬาภรณ ศนยศกษาทางทะเล ตลอดจนหนวยงานนานาชาตทเกยวของ

การศกษาวจยอาจจะน าเครองมอ เทคนคใหมๆ มาใช เชน ดาวเทยม เครองจบพกดจพเอส หรออปกรณท าแผนทอนๆ ซงมงานวจยทางทะเลอาจจะมราคาสง แตกมประโยชนมากมายตอการจดการทรพยากรทางทะเลของไทย เชน การส ารวจแหลงปะการรง ปาชายเลน ชนดพนธปลาและการทองเทยวทางทะเลและชายฝง

การน าหลกวทยาศาสตรประยกตมาใชในการจดการพนทคมครอง

มตวอยางมากมายทไดน าเอาหลกการทางวทยาศาสตรประยกตมาใชในการจดการ เชน

การอนรกษความส าคญของถนทอยอาศยทมระยะทางอยหางกน ขนาดของพนทคมครอง กระบวนการเจรญเตบโตของชนดพนธกบการอนรกษพนทอยางเขมขนและเวลา วเคราะหถนทอาศยในแตละพนททส าคญทางทะเล ความรวมมอทางการจดการเรองประมง การท าปะการงเทยม การวเคราะหผมสวนไดสวนเสยในการจดการพนท ตามประเพณวฒนธรรมในการ

จดการทรพยากร การก าหนดแนวเขตพนทคมครอง การน าเอาบทเรยนจากการจดการทางทะเลมาใชพจารณา ผลประโยชนทไดรบจากการบรการของระบบนเวศจากพนทคมครองทางทะเลและ

ชายฝง สนบสนนใหมการศกษาวจยและการตดตามผละกระทบจากการจดการและความ

รวมมอ ตลอดจนชนดพนธตางถน ผลกระทบการจดการแกไขความขดแยงทางทะเล การใชบทบาทหนาทของ

คณะกรรมการทปรกษาพนทคมครองมาใชในการแกไขปญหาความขดแยงได

- 9 -

สวนท 2

กรอบของแผนการจดการพนทคมครองทางทะเลและชายฝง โดย นายทว หนทอง

ทปรกษาดานการจดการพนทคมครอง โครงการ CATSPA --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

อนสญญานานาชาต

การก าหนดอนสญญานานาชาตใหเกดขน กเพอตองการใหนานาประเทศ ด าเนนการ มมาตรการการจดการพนทคมครองทรพยากรธรรมชาต ทมความเหลอมล ากนและใชประโยชนรวมกนโดยเฉพาะทางทะเลหรอมหาสมทร เชน

1.อนสญญาวาดวยพนทชมน าหรอ Ramsar Convention ป 1971 (ประเทศไทยไดใหสตยาบนเมอป 1998) เปนอนสญญาทใหความคมครองสงแวดลอมดานถนทอยอาศยบรเวณทเปนแหลงน าตางๆเพอประโยชนของชนดพนธสตวปาทงประจ าถนและชนดทอพยพ และเปนประโยชนตอมนษยหลายๆ พนทในประเทศไทยกไดมการก าหนดใหเปนพนทชมน า สวนใหญจะเปนพนทคมครอง เชน อทยานแหงชาตทางทะเล หรอเขตหามลาสตวปา

2.กฎหมายทางทะเล ป 1982 (ประเทศไทยไดใหสตยาบนเมอป 1998) เปนกฎหมายทใหความคมครองถนทอาศยทางทะเล สทธในการใชประโยชนจากพนท ขอบเขตของประเทศทเปนเจาของทตองการใหเปนเขตเศรษฐกจ ในระยะ 200 ไมลทะเล การส ารวจ การอนรกษและการจดการทรพยากรและการใชประโยชน

3.อนสญญาวาดวยพนทมรดกโลก ป 1972 (ประเทศไทยไดใหสตยาบนเมอป 1987) โดยเปาประสงคของกฎหมายนเพอใหนานาประเทศรวมมอกน อนรกษทรพยากรธรรมชาตและวฒนธรรมใหเปนมรดกของชนรนตอๆ ไปในอนาคต สนบสนนใหมการอนรกษและมแผนการจดการ พรอมกนใหเปนทนสนบสนนในกจกรรมบางอยางทเกยวของ ส าหรบพนทคมครองทางทะเล เปนหมเกาะตะรเตากสามรถก าหนดใหเปนพนทมรดกโลกได

4.อนสญญาวาดวยความหลากหลายทางชวภาพ ป 1992 (ประเทศไทยไดใหสตยาบนเมอป 2004) กรอบของกฎหมายไดใหความส าคญเกยวกบการอนรกษความหลากหลายทางชวภาพ เพอรกษาคมครองปองกนดานชนดพนธ ระบบนเวศและพนธกรรม สทธในการใชประโยชนและการเขาถงพนธกรรม อนสญญานไดใหความส าคญกบการอนรกษความหลากหลายทางชวภาพท งในและนอกถนก าเนด โดยเฉพาะพนทคมครอง ทไดประกาศจดตงตามกฎหมายของประเทศนนๆ

5.อนสญญาวาดวยการเปลยนแปลงภมอากาศ ป 1992 (ประเทศไทยไดใหสตยาบนเมอป 1994) และ Kyoto Protocal ป 1997 (ประเทศไทยไดใหสตยาบนเมอป 2002) วตถประสงคของอนสญญา

- 10 -

ฉบบนเพอปองกนการเกดภาวะเรอนกระจก ทท าใหเกดโลกรอนขนจนเปนปญหากบมนษย เชนความแหงแลง ฝนตกหนกน าทวม น าแขงขวโลกละลาย ท าใหเกดผลกระทบกบทรพยากรชายฝงและทะเล

6.องคกรทางทะเลเกยวกบการขนสง (International Maritime Organization : IMO) เปนสนธสญญาทางทะเลเกยวกบการใหความปลอดภยแกน าทะเล ปองกนการเกดมลพษทางทะเลทเกดจากการขนสงสนคาหรอการเดนเรอ

7.อนสญญาวาดวยการประมง เปนอนสญญาเกยวกบการจบปลา ก าหนดประเภทเครองมอทใชในการประมงและวธการเขาถงการอนรกษทรพยากรทางทะเล

8.พนทสงวนชวภาพมณฑล (MAB) ขององคการ UNESCO เปนพนฐานของการพฒนาระหวางมนษยกบสงแวดลอมตามธรรมชาต โดยเฉพาะเปนกจกรรมการวจยดานความสามารถของพนทธรรมชาต

9.มรดกอาเซยนทางอทยานแหงชาต เมอป 2003 มนตรความมนคงทางสงแวดลอมของกลมประเทศอาเซยน ไดใหความสนใจในการอนรกษพนทผานกระบวนการรกษาไว การใชประโยชนทมทรพยากรทส าคญรวมกนของประเทศในกลมอาเซยน เชน หมเกาะตะรเตา ทไดก าหนดใหเปนอทยานแหงชาตทางทะเล

กฎหมายในระดบชาตของประเทศไทย

กฎหมายของประเทศไทยทเกยวของกบการอนรกษทรพยากรธรรมชาตทงพนททางบกและทางทะเล ประกอบดวย

1.พ.ร.บ.อทยานแหงชาต พ.ศ.2504 ใหอ านาจของรฐบาลในการประกาศจดตงพนทอทยานแหงชาต โดยมเปาหมายเพอการศกษาและการพกผอนหยอนใจ โดยบญญตขอหามตางๆ เชน หามยดถอครอบครองทดน เผาปา เกบหาของปาหรอท าลายพชพรรณ หามลาสตว เกบ ดน หน แรธาตตางๆ ภายในพนทอทยานแหงชาต

2.พ.ร.บ.สงวนและคมครองสตวปา พ.ศ.2503 (ปรบปรงแกไขป 2535) เปนกฎหมายทเกยวของกบการคมครองชนดพนธสตวปาและถนทอาศย โดยการประกาศก าหนดเปนเขตรกษาพนธสตวปาและเขตหามลาสตวปาเปนการใหความคมครองแกชนดพนธสตวปา หามลาสตวหา หามยดถอครอบครองทดนในเขตรกษาพนธสตวปา ซงเปนทอยอาศยของสตวปา หามเกบของปา เปนตน

3.พ.ร.บ.รกษาคณภาพสงแวดลอม พ.ศ.2518 (ปรบปรงแกไขป 2535) เปนกฎหมายทก าหนดนโยบายการวางแผนและการจดการสงแวดลอม รวมถงทรพยากรธรรมชาต ก าหนดมาตรฐานคณภาพสงแวดลอม ปญหาน า อากาศเสย และสงแวดลอมอนๆ การจดท า EIA ในกรณทมการใชประโยชน

- 11 -

ทรพยากรธรรมชาต และการจดการตงและบรการกองทนสงแวดลอม ซงกไดมหลกการทใชด าเนนการในพนทคมครองทางทะเลและชายฝงดวย

4.กฎหมายประมง ป 2490 เปนการก าหนดกฎเกณฑในจบปลา ก าหนดเครองมอส าหรบจบปลา หามจบปลาบางชนด หามจบเตาทะเล และหมทะเลหรอดกอง การปองกนพนทแหลงปะการง ใหอ านาจผวาราชการจงหวดในการออกใบอนญาต หรอก าหนดพนทสงวนพนทสมปทาน โดยการออกใบอนญาต

การปองกนมใหเกดมลพษทางทะเล จะมอนสญญานานาชาตและบทบญญตบางมาตราใน พ.ร.บ.ทเกยวของ เชน

Marine Pollution :MARPOL เกยวกบการอนรกษทะเลโดยเฉพาะ กฎหมายประมง พ.ศ.2490 ทหามทงขยะมลพษลงในน า จะใหเกดการท าลาย

สงมชวตทางทะเล กฎหมายเหมองแร พ.ศ.2510 มการบญญตหามมใหเกดมลพษทางทะเลจากการท า

เหมองแรในทะเลและชายฝง กฎหมายปโตรเลยม พ.ศ.2514 บญญตหามมใหผรบสมปทานท าใหเกดมลพษ

เกยวกบน ามนรวไหลลงสน าทะเล และควรจะใหมการเตอนในพนทซงมการส ารวจและดดน ามนจากทองทะเล

บทสรปจากกฎหมายของไทยในการคมครองพนททางทะเลและชายฝง จากกฎหมายทกลาวแลว บางฉบบไมทนสมยหรอใชบงคบได ท าใหเกดปญหาทางการจดการพนทคมครองทางทะเลและชายฝงบอยครง ขอเสนอแนะจากผเชยวชาญดานพนทคมครอง ดงน

รปแบบการอนรกษพนทคมครองควรจะมการจดการอยางมสวนรวม มการจดการแบงประเภทของพนทคมครอง ตามหลกการขององคกร IUCN การก าหนดเขตการจดการตามวตถประสงคทตองการ ชมชนทเปนผทอาศยอยในพนทคมครอง ควรก าหนดกฎเกณฑการใชประโยชนท

ชดเจน มการแตงต งคณะกรรมการทปรกษาพนทคมครองใหถกตองตามกฎหมาย

(ปรบปรงแกไขกฎหมาย) การแกไขปญหามนษยกบสตวปา การจดตงกองทนเพอการอนรกษพนทคมครองทางทะเลและชายฝง น าเอาวธการเรองการบรการของระบบนเวศมาบงคบใชใหไดผล การก าจดชนดพนธตางถน ควรก าหนดบทลงโทษแกผกระท าผดกฎหมายอยางเขมงวด

- 12 -

มขอเสนอแนะจากทปรกษาวา ในกรณทพนทคมครองทางทะเลและชายฝง มการปรบปรงแกไขกฎหมายใหสอดคลองกน 1.การปรบปรงแกไข พ.ร.บ.อทยานแหงชาต ทใหมมาตรฐานในการคมครองพนทคมครองทางทะเลและชายฝง มมาตรฐานและมการจดการอยางมสวนรวม 2.มความรวมมอกนระหวาง พ.ร.บ.อทยานแหงชาตกบพ.ร.บ.การประมง เพอการใชประโยชนอยางย งยนและรวมกบอนสญญานานาชาตทเกยวของกบทางทะเล รวมทงการแบงเขตการจดการ 3.สนบสนนใหมการควบคมมลพษทางทะเล จากเรอเดนสมทร หรอเรอขนสงสนคา หรอเรอประมงอยางเขมงวด 4.พฒนากฎระเบยบและกฎหมายใหค านงถงภาวะเศรษฐกจทางทะเลเปนส าคญ ใหชมชนทองถนมความเขาใจเรองคาแทนคณระบบนเวศ (PES) จากพนทคมครองทางทะเลและชายฝง สนบสนนงบประมาณในการด าเนนงานใหเพยงพอ