ข้อเสนอแนะการบังคับใช้กฎหมาย

- 1 -

รายงานขอเสนอแนะการบงคบใชกฎหมายเพอการด าเนนงานการจดการคาแทนคณระบบนเวศ

โดย นายทว หนทอง ทปรกษาดานการจดการพนทคมครอง โครงการ CATSPA

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------- กรอบกฎหมายเปนแนวทางหนงทจะน ามาใชในเรองของการบรหารงบประมาณ เชน

กองทน การเกบภาษ การเกบคาธรรมเนยม คาดแลรกษา หรอคาทองเทยวในพนทคมครอง ทงนเพอใหการปฏบตงานดานการบรหารงบประมาณคาแทนคณระบบนเวศเปนไปอยางมประสทธภาพ ตวอยาง เชน รฐบาลของประเทศโคลมเบย ก าหนดกรอบกฎหมายในเรองการเกบคาธรรมเนยม หรอภาษการใชน า โดยม หนวยงานดานการพฒนาแหลงน า การชลประทาน การประปา และหนวยงานพลงงานไฟฟาเขารวมดวยได ประสบผลส าเรจในการด าเนนงานเปนอยางด ความกาวหนาของโครงการจงขนอยกบกรอบของกฎหมายทใชเปนเครองมอในการอนรกษพนททตองการอนรกษระบบนเวศทใหอยในระดบชาต กรอบของกฎหมายจะตองมความชดเจนในการใชบงคบ เพอใหโครงการคาแทนคณระบบนเวศสามารถด าเนนการไดจรงจง โดยปกตแลวองคกรภาครฐ มอ านาจในการด าเนนกจกรรมของคาแทนคณระบบนเวศ เชน การลงนามในสญญา ซงกรอบของกฎหมายจะตองมอบอ านาจใหด าเนนการในเรองทเกยวกบการท าขอตกลง องคกรภาครฐผด าเนนการเปนผซอหรอผขายการบรการของระบบนเวศ การบรหารกองทนหรอสนคาทประกอบไปดวยทรพยากรธรรมชาตทอ านวยผลประโยชนประเภทตางๆ ในกรณทกรอบของกฎหมายอยในระหวางด าเนนการหรอด าเนนการรางเกยวกบคาแทนคณระบบนเวศ อาจจะตองใหมขอตกลงรวมกนของภาคสมาชก กรอบของกฎหมายฉบบใดทสนบสนนการด าเนนงานของกระบวนการคาแทนคณระบบนเวศ จะตองใหเปนเครองมอทท าใหเกดการยอมรบในกจกรรมหรอสนบสนนในกระบวนการคาแทนคณระบบนเวศใหเปนเครองมอจดการสงแวดลอมหรอทรพยากรธรรมชาต นอกจากจะมกรอบของกฎหมายแลว เครองมอประเมนคณคาของพนททางเศรษฐศาสตรกจะตองน ามาเกยวของดวย เพอการพฒนากระบวนการคาแทนคณระบบนเวศ หลกการทส าคญ คอ การน ากรอบของกฎหมายมาใชกบการด าเนนงานคาแทนคณระบบนเวศกเพอตองการใหโครงการมความมนคงมประสทธภาพและใชไดตลอดไป

- 2 -

จากตารางทก าหนดใหเปนการเปรยบเทยบความตองการกรอบของกฎหมายทจะน ามาใช

ด าเนนการดานคาแทนคณระบบนเวศ ประเภทของ PES ความตองการกรอบกฎหมาย ความส าคญของกรอบกฎหมาย 1. ภาคเอกชน ระดบปานกลาง-ต า สนบสนนการท างานทม รปแบบไมแนนอน จาก

ทองถนจนถงระดบภมภาค หรอระดบชาต 2. ภาคธรกจ ระดบสง ก าหนดให ม ค าใช จ าย ท ถกตอง มกฎเกณฑดาน

คาใชจายเปนระบบภายใตการควบคมตลาดการคา 3. ภาครฐ ระดบสง -สนบสนนใหมการพฒนา

-มกฎหมายทใชบงคบอยางถกตอง -สามารถปฏบตไดจรง

องคประกอบของกรอบกฎหมาย ในทางปฏบตทเปนไปไดในหลายๆ ประเทศทมความสนใจในการด าเนนงานคาแทนคณระบบนเวศ มความจ าเปนตองก าหนดกรอบของก าหมายในการด าเนนการกจกรรมทจะมความแตกตางกน 1.1 รฐธรรมนญหรอขอบญญต (Constitution) การทจะท าใหการด าเนนงานคาแทนคณระบบนเวศเปนไปอยางมประสทธภาพจะตองมผรบผดชอบโดยตรง อยางไรกดเพอสรางความเขาใจในเรองน จะตองมการจดตงสถาบนหรอหนวยงานรบผดชอบ ก าหนดบทบาท หนาทและโครงสรางทถกตองของรฐบาล เพอทจะใหมอตราก าลงและวธการปฏบตทถกตอง มวตถประสงคของการจดต งหนวยงานหรอสถาบนหลกของรฐ โดยเฉพาะการสรางกระบวนการท างานของประเทศ ในระดบชาตจะมผลดกวาเพยงการก าหนดนโยบายของภาครฐเทานน แมวาจะมการกระท าใหเปนไปตามวตถประสงค แตอาจจะมผลกระทบจากการเมอง การด าเนนงานดานคาแทนคณระบบนเวศทมประสทธภาพ จะตองมกรอบของกฎหมายใหปฏบตและมหนวยงานรบผดชอบทชดเจน ตวอยาง เชน ประเทศโคลมเบย ไดก าหนดใหมหนวยงานหรอสถาบนรบผดชอบ เรอง คาแทนคณระบบนเวศมบทบาทรบผดชอบในดานการปองกนสงแวดลอม และทรพยากรธรรมชาตใหอยในสภาพทสมบรณ สถาบนรบผดชอบด าเนนงานดานการมสวนรวมระหวางภาครฐและภาคเอกชน การอนรกษทรพยากรธรรมชาตเพอใหเกดประโยชนตอเศรษฐกจของประเทศ มการพฒนารปแบบของการด าเนนงานคาแทนคณระบบนเวศไดผลเปนอยางดมประสทธภาพ หากวารฐบาลของประเทศใดตองการทจะน าวธการคาแทนคณระบบนเวศไปใชปฏบตงานในพนทใหถกตองและมประสทธภาพ จะตองปฏบตตามกรอบกฎหมายทก าหนดใหมการจดตงสถาบนหรอหนวยงานรบผดชอบ สทธในการเปนเจาของทดนและการใชประโยชน ดงตวอยางประเทศเอกวาดอร รฐบาลไดจดตงสถาบนหรอหนวยงานรบผดชอบเกยวกบสทธในการเปนเจาของธรรมชาต เรยกวา สทธใน

- 3 -

ระบบนเวศ (Ecosystem Rights) ทรพยากรธรรมชาตจะตองมสทธในการคงอย ถกบ ารงรกษาและมการใชประโยชนอยางย งยนตามวฏจกร โครงสราง องคประกอบและกระบวนการในทางววฒนาการ ประชาชนของประเทศมสทธทจะใชประโยชนสงแวดลอมจากทรพยากรธรรมชาต ขณะเดยวกนถงแมวาผลทไดรบมการอ านวยความสะดวก การใชประโยชน แตกยงมการท าลายการบรการของระบบนเวศ แมวาการด าเนนงานจะอยภายใตกรอบกฎหมายและระเบยบของรฐ แตการปฏบตตามโครงสรางดานคาแทนคณระบบนเวศภายใตกฎหมายใหอ านาจไวใหท างานดานนกยงไมกาวหนาเทาทควร การพฒนางานคาแทนคณระบบนเวศกยงสบสนและปฏบตไมได หลายๆ สถาบน หรอหนวยงานรบผดชอบของหลายๆ ประเทศทมกฎหมายรองรบการปฏบตงานดานคาแทนคณระบบนเวศ ถาหากวามความขดแยงเกดขนระหวางกฎหมายกบหนวยงาน หรอสถาบน กสามารถฟองรองใหศาลพจารณาสงการได ฉะนนสถาบนหรอหนวยงานทจดตงขนอาจจะไมมผลกระทบโดยตรงหรอมขอหามในโครงการคาแทนคณระบบนเวศทเกดขนโดยกฎหมายสามารถปรบปรงได รฐบาลของประเทศโบลเวย ไดมการพฒนางานคาแทนคณระบบนเวศมากอนทจะด าเนนการจดตงสถาบนหรอหนวยงานรบผดชอบ ไดพจารณาวาทรพยากรธรรมชาตเปนสนคาทางเศรษฐกจ อตสาหกรรมการทองเทยวและการอนรกษ เปนองคประกอบทางเศรษฐกจและสงคมในพนทดน (Socio-economic Function Requirement of The Land) มการใชประโยชนจากชมชน มการสนบสนนการท างานหรออนรกษพนทปาไม รวมกน หลกการทส าคญ คอ ขณะทยงไมมการจดตงสถาบน หรอหนวยงานรบผดชอบงานดานคาแทนคณระบบนเวศ รฐบาลจะตองมการก าหนดโครงการและพฒนารปแบบคาแทนคณระบบนเวศใหมความชดเจนในการด าเนนงาน เมอมการจดตงสถาบนหรอหนวยงานรบผดชอบแลว กด าเนนการใหเปนทยอมรบวาการบรการของระบบนเวศเปนเรองทส าคญ 1.2 การก าหนดกฎหมายเกยวกบคาแทนคณระบบนเวศเฉพาะ (Specific PES Law) รฐบาลของประเทศทมการน าเอาหลกการคาแทนคณระบบนเวศมาใชควรจะไดมการพจารณาใน เรอง กฎหมายเกยวกบคาแทนคณระบบนเวศ วตถประสงคของการก าหนดกฎหมายจะตองยอมรบวาคาแทนคณระบบนเวศเปนนโยบายทส าคญเกยวกบการใชประโยชน และการปฏบตดานการบรการของระบบนเวศ แตอยางไรกตามเมอมกฎหมายรองรบแลวแตกยงปฏบตไดนอยมาก ประเทศบราซล ไดประกาศใชบงคบกฎหมายวาดวยคาแทนคณระบบนเวศ มการจดตงสถาบนหรอหนวยงานรบผดชอบบรการโครงการตามระเบยบขอบงคบของกฎหมาย รฐบาลประเทศเปรกไดประกาศใชบงคบกฎหมายวาดวยคาแทนคณระบบนเวศเชนกน รวมทงไดจดต งสถาบนหรอหนวยงานรบผดชอบ เพอบรหารงานการบรการของระบบนเวศ แตกยงไมเปนทยอมรบของคนบางกลมทเหนวากฎหมายดานคาแทนคณระบบนเวศส าหรบการบรการของสงแวดลอมจะมทงขอดและขอเสย การทรฐบาลประกาศใชบงคบกฎหมายทเปนกฎหมายภาครฐหรอด าเนนการจดตงสถาบนบรหารคาแทนคณระบบนเวศ ควรเปนนโยบายของรฐเพอใหแนใจวาการบรการของระบบนเวศเปนการ

- 4 -

อนรกษ และสรางจตส านกในการยอมรบวากรอบกฎหมายดงกลาวมสวนสนบสนนการท างานของระบบนเวศ อยางไรกตามจากบทเรยนของกฎหมายคาแทนคณระบบนเวศจะมผลด ตองแสดงใหเขาใจถงการเปลยนแปลงทเกดขนจากการใชประโยชนจากสงแวดลอมจ าตองตรวจสอบความถกตองทเกดขน

ตารางแสดงการเปรยบเทยบขอดและขอเสยของกฎหมายคาแทนคณระบบนเวศ

ขอด ขอเสย 1. เปนกฎหมายใชบงคบกบคาแทนคณระบบนเวศ ทวๆไป 2. มการสรางจตส านก ในกรณทเปนนโยบายคาแทนคณระบบนเวศของรฐ 3. สามารถพฒนาได

1. กฎหมาย เมอน ามาใชอาจจะเกดความขดแยงได 2. มความซบซอนและมความยงยากเกดขน 3. มความขดแยงเกดขนได

4. มการวเคราะหขนตอนของการด าเนนงานคาแทนคณระบบนเวศ 5. เปนกฎหมายทใชเฉพาะการบรการของระบบนเวศ 6. สามารถปรบปรงแกไขได

4. มการปรบปรงและท าใหเกดปญหาขนได

หลกการทส าคญ คอ ถาหากกฎหมายหรอกฎระเบยบของคาแทนคณระบบนเวศทอยภายใต PES Law ความส าคญจะอยทยทธศาสตร กรอบกฎหมาย และสถาบนรบผดชอบ โดยเฉพาะกรอบกฎหมายและระเบยบขอบงคบทใชกบระบบนเวศทแตกตางกน 1.3 กฎหมายสงแวดลอม (Sectorial Environmental Legislation) ถาหากวามการพฒนาโครงการคาแทนคณระบบนเวศ หรอการบรการของระบบนเวศ โดยใชกฎหมายสงแวดลอมมขอบเขตทกวางขวางไมสามารถใชบงคบไดมากนก ขาดการสนบสนนจากผ เ กยวของ การใชกฎหมายสงแวดลอมทเปนนโยบายดานอนรกษสงแวดลอม หรอการปองกนทรพยากรธรรมชาตทวๆ ไป อาจจะมความขดแยงกบโครงการนได สงทส าคญคอ ปรมาณและคณภาพน า จากแหลงตนน าล าธาร โดยทวไปยงควบคมไมถง หรอในสวนทเกยวของกบการดแลรกษาตนไมหรอพช เกษตร หลายๆ ประเทศไดมการปรบปรงกฎหมายสงแวดลอมเพอสนบสนนการจดการโครงการคาแทนคณระบบนเวศเกดขน การบงคบใชกฎหมายอนๆ เกยวกบเรองการบรการของระบบนเวศดานน ากระบไวไมชดเจน เชน กฎหมายเรองน าของประเทศเปร โคลมเบย บราซล เปนกรอบของกฎหมายในการเกบคาธรรมเนยมการใชน า การบ ารงรกษาแหลงน า ไมสามารถน ามาใชบงคบ กรณโครงการคาแทนคณระบบนเวศได

- 5 -

หลกการทส าคญ คอ การน าเอากฎหมายสงแวดลอมมาใชบงคบกบการด าเนนงานดาน คาแทนคณระบบนเวศ ไมสามารถจะใชไดด จนกวาจะมกรอบกฎหมายทเกยวของกบคาแทนคณระบบนเวศโดยตรง เพอทจะใหมการพฒนาโครงการและการด าเนนงานทมความชดเจนมากยงขน 1.4 กฎหมายอนๆ ทเกยวของ (Indirectly Relevant Law) ถาหากวาไมมกฎหมายฉบบใดทเกยวของกบโครงการคาแทนคณระบบนเวศ หรอกฎหมายสงแวดลอมใดๆ ทประกาศใชบงคบแลว มสวนเกยวของกบคาแทนคณระบบนเวศ กรอบของกฎหมายทจะท าใหการด าเนนงานของโครงการนมประสทธภาพ จะตองเปนกรอบกฎหมายเกยวกบคาแทนคณระบบนเวศโดยตรง กฎหมายทมใชบงคบอย สวนใหญจะเกยวของกบการจดการทรพยากรธรรมชาต หรอเกยวของกบการเงน เชน กฎหมายทดน กฎหมายเกยวกบการเกษตร กฎหมายเกยวกบเหมองแร หรอกฎหมายทเกยวของกบการพฒนาทดน หรอกฎหมายเกยวกบงบประมาณ กฎหมายทเกยวของกบการเกษตร เปนกฎหมายทมการระบถงวตถประสงคของโครงการ คาแทนคณระบบนเวศอยบาง จะพบวามการระบเกยวกบการเกษตรทมวตถประสงคในการใชประโยชนและการครอบครองทดน การปองกนมใหมการท าลายทรพยากรปาไม เชน กฎหมายการเกษตรของประเทศโบลเวยและประเทศเปร เปนตน กฎหมายทเกยวของกบงบประมาณ จะมสวนเกยวของกบกจกรรมดานคาแทนคณระบบนเวศครอบคลมอยบาง แตจะเกยวกบการแกไขผลกระทบกบการบรการของระบบนเวศจากการเสยภาษทใหโอกาสในการชดเชย หรอใหงบประมาณในการชวยเหลอ หรอสงเคราะหกจกรรมทถกท าลาย รวมถงการบรการเพอสนบสนนคาแทนคณระบบนเวศ ประเทศโคลมเบยไดประกาศใชกฎหมาย ฉบบท 99 เมอป ค.ศ. 1993 ก าหนดใหมเงนงบประมาณสนบสนนการลงทนเพอโครงการเกยวกบการใชประโยชนเรองน า การพลงงาน การชลประทาน และกจกรรมการอนรกษพนทตนน า ในปจจบนไดมการจดตงกองทนใหเปนแหลงสนบสนนดานการเงนเพอโครงการคาแทนคณระบบนเวศ แผนการจดการถนทอาศยของมนษย หรอการตงถนฐานของมนษยจะมการใชทดนเพอการเกษตร หรอสงกอสรางตางๆ เพอสาธารณปโภค เชน การสรางถนน เปนการน าทดนมาใชประโยชน การพฒนาทดน ไดน าเอาหลกการบรการของระบบนเวศมาใช เพ อใหเหนถงคณคาของการบรการของระบบนเวศ มการประเมนมลคาของระบบนเวศเพอใหเหนคณคาของการด าเนนงานดานการใชประโยชนทดน เพอแกไขปญหาการลดลงของระบบนเวศและการบรการ หลกการทส าคญ คอ กรอบของการก าหนดกฎหมายเกยวกบคาแทนคณระบบนเวศ ทตองการใหมประสทธภาพและประสทธผล จะตองมกฎหมายอนทเกยวของ เพอปองกนอปสรรคทจะเกดขนกบโครงการคาแทนคณระบบนเวศ โดยเฉพาะบรเวณตนน าล าธารขณะเดยวกนกรอบกฎหมายดงกลาว จะชวยเสรมใหไดโครงการดงกลาวเกดขน หรอเขามาเกยวของกบการด าเนนงาน

- 6 -

2. ขอบเขตและองคประกอบของ PES กบกฎหมายทเกยวของ (Scope and Content of

PES-related Legislation) ถาหากจะก าหนดกฎหมายเกยวกบคาแทนคณระบบนเวศ จะตองยกรางขนมา โดยมค าถามทเกดขนสองประการ คอ (1) จะตองเปนกฎหมายทด าเนนการ โดยรฐบาลก าหนดกรอบการด าเนนงานคาแทนคณระบบนเวศใชหรอไม และ (2) มกฎเกณฑอยางไรบางในการก าหนดกฎหมายดงกลาว 2.1 ขอบเขตการใชกฎหมาย ถาหากวาการก าหนดกฎหมายดงกลาวเปนของรฐ ควรจะใชบงคบกบบคคลทกระดบ นบตงแตระดบทองถนจนถงระดบชาตทใหความส าคญเกยวกบคณคา การสงเสรมและปฏบตการเกยวกบคาแทนคณระบบนเวศ ขณะเดยวกนมความจ าเปนทจะตองค านงถงความส าคญในการก าหนดใหครอบคลมกจกรรมของคาแทนคณระบบนเวศในทกภาคสวนของรฐบาลขนอยกบปจจยทส าคญ 2 ประการ คอ (ก.) ประสบการณจากนโยบายการปฏบตหรอโดยการเรยนรจากการกระท า กรอบของกฎหมายทจะก าหนดตองใชเวลาและการเรยนร นบตงแตการพฒนาและปฏบตการทเกยวของกบแผนยทธศาสตร นโยบาย หรอกฎระเบยบทท าใหการปฏบตงานประสบผลส าเรจ ขนตอนแรกจะเปนการใชนโยบาย หรอนยหนงในระยะแรกกอนทจะมกรอบก าหนดกฎหมาย จ าเปนตองเรยนรจากโครงการ ความสามารถในการด าเนนงานทเปนไปไดเปนแนวทางด าเนนการและการแกไขความผดพลาด ในระยะทสองหลงจากทมประสบการณทดหรอไมมความผดพลาดเกดขน กก าหนดรปแบบโครงรางของกฎหมายจดใหด าเนนการในระดบทองถนหรอระดบจงหวด เพอการเรยนรและประสบการณดานบวกของคาแทนคณระบบนเวศและน าไปใชในพนทอนๆ ถากรอบของกฎหมายสามารถใชไดดกอาจจะน าไปใชบงคบในระดบทสงขน คอ ระดบชาต เพอทจะก าหนดกรอบของกฎหมายใหเปนแผนยทธศาสตรในระดบชาต จะเปนเครองมอในการด าเนนการโครงการใหประสบผลส าเรจตอไป จากการก าหนดนโยบายในระดบพนทหรอระดบจงหวด มขอบเขตการบรหารจดการเพอทจะสงเสรมงานดานคาแทนคณระบบนเวศ มการพฒนาใหด าเนนการไดทมประสทธภาพและประสทธผลในระดบชาตเปนขนตอนตอไป การก าหนดกฎหมายดานคาแทนคณระบบนเวศในระดบชาต สามารถทจะด าเนนการไดตองเปนทเขาใจของประชาชนทงประเทศ จะตองมการสงเสรมใหความรความเขาใจเกยวกบ ผลไดและผลเสยของการก าหนดกฎหมาย ความเหมาะสมของหลกเกณฑ ขอควรปฏบตทจะใหประชาชนรวมปฏบตได กระบวนการด าเนนการคาแทนคณระบบนเวศ ถาหากวาปราศจากขอมลตางๆ ในระดบทองถน กจะเกดปญหาขนมาได ฉะนนกฎหมายคาแทนคณระบบนเวศในระดบชาตจงมความจ าเปนและเปนทยอมรบ กฎขอบงคบหรอระเบยบจะตองมรายละเอยดในทางปฏบตสามารถปฏบตไดทงในระดบทองถน จงหวดและระดบชาต

- 7 -

ความส าเรจในการปฏบตโดยเฉพาะนโยบาย กฎหมายปฏบตจะท าใหเกดการด าเนนงาน

คาแทนคณระบบนเวศมการพฒนาและปฏบตไดจรง หรอนยหนงรางนโยบายและกฎหมายวาดวยคาแทนคณระบบนเวศจะมสวนสนบสนนใหมการรบผดชอบในการตดสนใจระดบทองถน จงหวด และระดบชาต เพอการขบเคลอนกระบวนการปฏบตตอไป รปแบบตามขนตอนระดบนโยบายปฏบตดานคาแทนคณระบบนเวศ

(ข.) การก าหนดกฎหมายโดยรฐบาล การทรฐบาลเปนผก าหนดกฎหมายวาดวยคาแทนคณระบบนเวศมความไดเปรยบและมความส าเรจในหลายๆประเทศ มสถาบนหรอหนวยงานรบผดชอบประกอบดวย โครงสรางการบรหารงาน ตามกรอบกฎหมายด าเนนงานและเปนนโยบายในระดบชาต หรอระดบประเทศ หรอของรฐบาลกลาง หนวยงาน หรอสถาบนสวนกลางจะน าเอากฎหมายคาแทนคณระบบนเวศมาใชเปนนโยบายในระดบชาตหรอแหงชาต ใหมการจดตงคณะกรรมการรางยทธศาสตร มการพฒนาและก าหนดเปนนโยบายในทกระดบ คอ ระดบทองถน ภมภาค และระดบชาต หลกการทส าคญ คอ กฎหมายวาดวยคาแทนคณระบบนเวศจะถกน ามาใชในระดบทองถน ระดบภมภาค และระดบชาต มบทบาททส าคญคอการสงเสรมและปฏบตงานคาแทนคณระบบนเวศได มการน าเอาประสบการณ บทเรยนในทองถนจนกลายมาเปนกรอบของกฎหมายทใชกนในระดบทองถน หรอระดบภมภาค หรอระดบชาต จะไดใชเปนกรอบการปฏบตงานโครงการคาแทนคณระบบนเวศไดอยางมประสทธภาพและประสทธผล

ระดบทองถน โดยการปฏบตจากประสบการณและ

การสรางความรความสามารถ (1)

ระดบจงหวด มการพฒนานโยบาย การสงเสรมและยกระดบการ

ท างาน (2)

ระดบชาต

มการพฒนานโยบายในการน าเอาวสยทศน กรอบกฎหมาย ความส าคญและความโปรงใส

(3)

ระดบจงหวดและทองถน

รางแนวทางปฏบตตามกฎหมายตามสภาพความตองการในพนท

(4)

- 8 -

2.2 องคประกอบของกฎหมาย (Content) กฎหมายวาดวยคาแทนคณระบบนเวศ เปนเครองมอในการปฏบตงานไดอยางเครงครด และมความจ าเปนอยางยง โดยจะใหเปนไปตามตรรกวทยาหรอมเหตผล (ก.) ขอบงคบทวไป กรอบของกฎหมายวาดวยคาแทนคณระบบนเวศจะประกอบดวยขอบงคบทวๆ ไปคอ

วตถประสงค ขอบเขต และหลกการทวๆ ไปจะมความเชอมโยงกบการอนรกษ ทรพยากรธรรมชาต แหลงน า และนโยบายการพฒนาตองมวตถประสงค ขอบเขต และหลกการทชดเจน เชน การใชกฎหมายวาดวยคาแทนคณระบบนเวศเปนเครองมอในการปองกนใหสงแวดลอมใหปราศจากมลพษ มผลประโยชนทางเศรษฐกจและสงคมจากการบรการของระบบนเวศ มการขบเคลอนโครงการโดยการลงทน และมทรพยากรมนษยเปนตวทท าใหมการพฒนาทย งยน สงเสรมใหมการจดการทรพยากรธรรมชาตโดยเฉพาะมแผนงานทด าเนนการแลวจะมประสทธภาพ

บทนยาม การปฏบตงานทมประสทธภาพภายใตกฎหมายทก าหนด ประชาชนทวไปและผปฏบตตามโครงการจะตองมความเขาใจถงศพททางกฎหมายหรอบทนยามน ามาใช โดยเฉพาะกฎหมายทก าหนดขนมาใหม เชน กฎหมายวาดวยคาแทนคณระบบนเวศ จ าเปนตองมบทนยามศพทของค าทใชในกฎหมาย เพอการพฒนาและปฏบตมใหเกดปญหาดานความหมายของค าศพท ค าวา คาแทนคณการบรการของระบบนเวศ (Payments for Ecosystem Services) วาเปนระบบนเวศทใหบรการจากธรรมชาตและใหสวสดการตอมนษยในระบบนเวศ การบรการสงแวดลอม (Environmental Services) เปนการบรการจดการมลพษและของเสยทเกดจากการกระท าโดยมนษย ความแตกตางของการบรการระบบนเวศจ าตองก าหนดกรอบของกฎหมายใหชดเจน ปองกนการสอทผดพลาด และอะไรคอการบรการของระบบนเวศ บทนยามศพทจะชวยใหเหนถงความแตกตางของค าตางๆ เชน คาแทนคณระบบนเวศภาครฐ คาแทนคณระบบนเวศภาคเอกชน ผซอ และผขาย ความแตกตางของบทนยามศพทในกฎหมายวาดวย คาแทนคณระบบนเวศในแตละประเทศจะไมเหมอนกน เชน กฎหมายวาดวยคาแทนคณระบบนเวศของประเทศบราซล ไดก าหนดบทนยามศพทไวหลายค าเกยวกบการบรการของระบบนเวศ เชน การดดซบคารบอน การบรการพลงน า การ อนรกษดน การอนรกษความหลากหลายทางชวภาพ ความเสยงจากการท าลายปาไม แตไมรวมถงการบรการทางวฒนธรรม อยางไรกตามเพอใหการปฏบตงานตามกรอบของคาแทนคณระบบนเวศมประสทธภาพและประสทธผล จะตองค านงถงการบรการของระบบนเวศใหมากทสด ความยดหยนของโครงการคาแทนคณระบบนเวศ ความคงอย หรอการปองกนการบรการทผดพลาด ซงการบรการของระบบนเวศจะรวมถงความรวมมอในการบรการ การจดหาบรการ กฎเกณฑการบรการ และบรการทางวฒนธรรม บทนยามศพทควรจะเปนศพทอยางงายและเขาใจไดด ไมควรสรรหาค ายากอนๆ ทยากตอการขาใจเพอใหกฎหมายดงกลาวใชไดผลตลอดไป

- 9 -

(ข.) กฎระเบยบเกยวกบการเงน การทจะใหกฎหมายวาดวยคาแทนคณระบบนเวศมผลบงคบใชอยางไดผล จะตองมบทวาดวยการชวยเหลอ หรอการบรจาค หรองบประมาณจากความรวมมอขององคกรพฒนานานาชาตหรอภาคเอกชน องคกรทใหความรวมมอชวยเหลอจะเหนดวยกบวธการน าเครองมอคาแทนคณระบบนเวศมาใชปฏบต โดยเฉพาะในชวงแรกของการด าเนนงานโครงการ แตองคกรทชวยเหลอจะไมสามารถสนบสนนเงนทนไดตลอดไป องคกรชวยเหลอนานาชาตจะชวยเปนผแนะน าในการก าหนดเงนทนการบรการ หรอแนวทางการด าเนนงานดานการเงน ยทธศาสตรการจดการแหลงทนจ าตองระบไวในกฎหมายหรอกฎระเบยบทใชบงคบประกอบดวย

แหลงทนคาแทนคณระบบนเวศอยางย งยน แหลงทนดงกลาวสวนใหญจะเปนเงนงบประมาณจากการเกบภาษ หรอคาธรรมเนยมการ

ใชบรการระบบนเวศ หรอการเรยกเกบจากการใชทรพยากร การใชน า ภาษ หรอคาธรรมเนยม หรอ การเรยกเกบจะถกน ามาใชเปนกองทนคาแทนคณระบบนเวศ ซงสามารถด าเนนการไดดกวาการน ารายไดของรฐมาจดสรรให เชน รายไดทรวบรวมจากโครงการก าจดน าเสย หรอมลพษ คาธรรมเนยมจะค านวณจาก ปรมาตรของน าเสย มกจะมการสมปทานจากภาคเอกชนทคดจากผใชน า หรอผรบสมปทาน จะมอตราสวน ทเกยวของกบการบรโภคทแตกตางกน เชน ภาคอตสาหกรรม หรอภาคการเกษตร

เปอรเซนตการบรจาคใหโครงการคาแทนคณระบบนเวศ เปนเงนงบประมาณทใชในการด าเนนการทมการพจารณาก าหนดไวในกฎระเบยบ

ขอบงคบ หรอระเบยบในการก าหนดเปนเงนทนวาจะใชเปนคาแทนคณระบบนเวศกเปอรเซนต (เชน 5% หรอ10% เปนตน) ซงจะตองพจารณาถงคณคาของทรพยากรทใหบรการ เพอใหการบรหารงานคาแทนคณระบบนเวศเปนไปอยางมประสทธภาพ

การจดตงและการบรหารกองทนคาแทนคณระบบนเวศโดยเฉพาะ หลกการทส าคญ คอ การเรยกเกบคาใชบรการของระบบนเวศ เพอน าเงนงบประมาณไป

ใชในการบรการหลายๆ แหง แตจะน าไปใชเพอการจดการทรพยากรธรรมชาตมนอยมาก ถาหากวาเปนไปไดจ าเปนตองเกบจากผใชบรการมาจดตงเปนกองทน กองทนนนจะมความแตกตางกบกองทนอนๆ เชน กองทนแกส คาปรบ การสนบสนนจากกองทนอนๆ มกจะเกยวกบการเปลยนแปลงทางการเมองจะท าใหมการลด หรอเพมภาษดงกลาว กองทนคาแทนคณระบบนเวศจะมความส าคญทางดานการบรการของระบบนเวศ จงมความส าคญจะตองน ามาซงงบประมาณเพอการบรการจดการระบบนเวศในพนท (ค.) กฎระเบยบของสถาบน สถาบนหรอหนวยงานเปนสวนทมการสนบสนนโครงการหรอด าเนนการคาตอบแทนคณระบบนเวศ เพอใหการด าเนนการมประสทธภาพ การจดตงสถาบนหรอหนวยงานจ าเปนตองมการพจารณาถงบทบาทหนาทและความมเอกภาพในการท างาน การแยกหนวยงานออกมาเพอใหมหนาทความรบผดชอบ

- 10 -

โดยตรง ทเขาใจถงคาแทนคณระบบนเวศวามการท างานกนอยางไร สามารถตรวจสอบได องคประกอบของสถาบนประกอบดวย (1) การสนบสนนและการพฒนาโครงการคาแทนคณระบบนเวศ เชน การวจยทางวทยาศาสตร การวางแผนโครงการ (2) การจดตงกองทนคาแทนคณระบบนเวศ มหนาทรบผดชอบเกยวกบการเกบและการบรการดานการเงน (3) การจดการขอมล การมสวนรวมและการแกไขปญหาขอขดแยง เชน การสรางความเขมแขงใหแกองคกร การเจรจากบผมสวนไดสวนเสย กจกรรมการเจรจาอนๆ (4) การตดตามและประเมนผลในสวนทเกยวของ เชน การท าสญญา การจดต งกองทนสาธารณะ (5) ฝายกฎหมายมหนาทรบผดชอบเกยวกบขอบงคบ ระเบยบและสญญาตางๆ การทด าเนนการจดตงสถาบนหรอหนวยงานทแยกออกจากหนวยงานอน กมวตถประสงคเพอใหมฝายรบผดชอบและประสานงานดวยกนภายในสถาบนหรอหนวยงานทงแนวตงและแนวนอน สามารถด าเนนงานภายใตขอก าหนด การตดสนใจ ความขดแยง และการรวบอ านาจไวในสถาบนหรอท างานรวมกน ท าใหการพฒนาและด าเนนงานของโครงการคาแทนคณระบบนเวศเปนไปอยางมประสทธภาพและประสทธผล (ง.) กฎขอบงคบในทางปฏบต กรอบของกฎหมายในการด าเนนงานโครงการคาแทนคณระบบนเวศจะปรากฏถงขอบงคบทเนนไปในเรองของการปฏบตและความย งยน

การท าสญญา ขนอยกบขอตกลงในกฎหมายจ าเปนทจะตองก าหนดใหมการท าสญญาด าเนนการโครงการ เพอใหการด าเนนงานของแตละโครงการถกตองตามกฎหมาย การก าหนดหลกเกณฑในการจดการอยางมสวนรวมในแตละกลมเปาหมาย ทมการบรการแตกตางกนตามผลประโยชนทไดรบ ขอบงคบเกยวกบคาใชจาย หรอการเรยกเกบเงนประเภทตางๆ ของโครงการภายใตกฎระเบยบใหด าเนนการทเหมาะสม

สทธและความเปนเจาของ ความเปนเจาของหรอการบรการจดการทรพยากร ธรรมชาตและระบบนเวศ เพอใหมการบรการดานการจดตงและด าเนนการโครงการคาแทนคณระบบนเวศมความจ าเปนตองพจารณาถงสทธและความเปนเจาของ หรอผมสทธครอบครองทดน ทรพยากรธรรมชาต และการบรการ ความจ าเปนทจะตองมกฎขอบงคบในการด าเนนงานโครงการคาแทนคณระบบนเวศ ความจ าเปนในการอางสทธความเปนเจาของทดนทจะเขารวมโครงการ ถาหากวาเปนสทธดงกลาวและยนดเขารวมโครงการจ าตองมการลงทะเบยน เพอใหการด าเนนงานเปนไปอยางถกตองทงขอมลตางๆ เพอทจะ ท าใหมการปรบปรงโครงการใหทนสมยยงขน หากวาในอนาคตการใชประโยชนในทดนหลงจากสญญาสนสดลง จะท าใหเรองระบบนเวศยงคงใหบรการตอไปหรอไม อยางไรกดเกยวกบสญญาจะตองด าเนนการใหถกตองและยดหยนไดตามความตองการของทองถน

- 11 -

แผนการใชประโยชนทดน การใชประโยชนทดนมความส าคญในการอนรกษ

ระบบนเวศและการใหบรการ จะตองมการเตรยมแผนทมเปาหมายอนรกษระบบนเวศ มการส ารวจและการก าหนดนโยบายการปฏบตโดยเฉพาะการพฒนา เชน การขยายของตวเมองควรจะไดหลกเลยงการด าเนนงาน เพอตองการท าใหมพนทสเขยวรอบๆ เมองหรอหมบาน จะเปนการกระท าเพอเพมพนทสเขยว อนรกษทศนยภาพ เปนแหลงอ านวยความสะดวกน า ทสะอาด และอนรกษสงแวดลอม จะตองมกลไกทม ประสทธภาพ เพอใหมการบรการของระบบนเวศในการด าเนนงานโครงการคาแทนคณระบบนเวศ จะตองมการท าแผนท การวเคราะหระบบนเวศการบรการของระบบนเวศ เพอใหเปนขอมลทจ าเปนตองใชในการจดการการพฒนาและจะไดปรบใหทนสมยอยเสมอ

การยนยอมและการบงคบใชกฎหมาย โครงการคาแทนคณระบบนเวศควรจะมความยดหยนและการบงคบใชกฎหมายตามรายละเอยด กฎขอบงคบในการก าหนดกจกรรมตางๆ ไมเฉพาะโครงการคาแทนคณระบบนเวศทเกดขนมาใหม ตองพจารณาถงความคงอยของแผนคาแทนคณระบบนเวศ ผทเกยวของกบการพฒนาโครงการจะตองมความคนเคยตามขนตอนของขอมลและกรอบของกฎหมาย ผมสวนไดสวนเสยและการสรางความรวมมอ การตดตามประเมนผลสวนใหญจะเปนไปตามขอบงคบในสญญา ซงจะมผลประโยชนตอสถาบนหรอหนวยงานผรบผดชอบกบการบงคบใชกฎหมาย การลงทนหรอตนทนในการจดการกองทนคาแทนคณระบบนเวศทมประสทธภาพ การตดสนใจด าเนนการและการมอ านาจด าเนนการในสถาบนตามกฎระเบยบ ซงใหมการด าเนนงานผานขอมลทมสวนรวมของสาธารณะชน และการตรวจสอบเปนส าคญ การบงคบใชกฎหมายกเพอปองกนการกระท าผด การตงถนฐานทมลกษณะขยายพนทออกไป การรองเรยน หรอการประทวงการด าเนนงานทเปนกลไกภายใตสญญา

การแกไขความขดแยง การระบถงกรอบกฎหมายวาดวยคาแทนคณระบบนเวศ จะมบทบาททวาดวยการแกไขปญหาความขดแยงอนจะเกดจากการบรหาร การพฒนา และการบรการกองทน สงเหลานอาจจะมความขดแยงเกดขนได กรอบการแกไขจะตองก าหนดไวในสญญาคาแทนคณระบบนเวศ มหนงสอหรอคมอใหค าแนะน าในการท างาน กรอบของกฎหมาย ขอบงคบ และใหมความยดหยนได มขอตกลงส าหรบคณะกรรมการคาแทนคณระบบนเวศในระดบทองถน กรอบของโครงสรางกฎหมายวาดวยคาแทนคณระบบนเวศทมประสทธภาพและประสทธผล

ขอบงคบของกฎหมาย วตถประสงค 1. สถาบนหรอหนวยงาน 1. ยอมรบความตองการดานความอดมสมบรณของสงแวดลอม

2. คณคาของการบรการของระบบนเวศเพอการอยดกนด

- 12 -

ขอบงคบกฎหมาย วตถประสงค 2. กฎหมายวาดวยค าแทนคณระบบนเวศ

1. ก าหนดใหเปนกฎหมายทด าเนนการไดในระดบชาต 2. ตองยอมรบนโยบายคาแทนคณระบบนเวศ เปนเครองมอทเกยวกบการบรการและการจดการระบบนเวศ 3. เขาใจถงหลกการของการบรการของระบบนเวศ 4. เปนหลกการทดมประโยชนตอทกภาคสวน 5. ก าหนดใหมการพจารณากฎเกณฑแกไขความขดแยง 6. สงเสรมใหการมสวนรวมจากการไดรบการบรการจากสงแวดลอม 7. ก าหนดใหมการส ารวจ การบรการของระบบนเวศ

3. ฝายกฎหมาย 1. วเคราะหและปรบโครงการคาแทนคณระบบนเวศใหเขากบระบบเศรษฐกจ 2. ก าหนดใหมการจดตงกองทนโครงการคาแทนคณระบบนเวศ 3. จดตงกรอบของสถาบน หรอหนวยงาน 4. การตดตามผล และการบงคบใชกฎหมาย 5. การกระจายอ านาจสทองถน 6. เพมเตมในสงทตองการในกระบวนการของคาแทนคณระบบนเวศ

4. กฎระเบยบขอปฏบต 1. ก าหนดรายละเอยดของกฎขอบงคบ ระเบยบ และวธการปฏบต 5. ก ฎ ระ เ บ ยบ ท ไ ม เ ก ย วขอ งโดยตรง

1. เพอใหแนใจวาคาแทนคณระบบนเวศมความเขมแขง 2. หลกเลยงการด าเนนงานทออกนอกลนอกทาง 3. ก าหนดใหมการวางแผนการใชประโยชนทดน ในกจกรรมทเกยวของกบการบรการของระบบนเวศ

หลกการทส าคญ คอ องคประกอบในการจดตงโครงการคาแทนคณระบบนเวศ จะตองใชกฎหมายเปนเครองมอในการท างานทกระดบ บทบาทของกฎหมาย การบงคบใชกฎหมายภายใตขอบเขต องคประกอบ หลกการการใชประโยชน หรอค าศพทตามกฎหมาย รวมถงการบรหารกองทน การจดการงบประมาณ สถาบนหรอหนวยงานทรบผดชอบและมการปฏบตทเครงครด

- 13 -

3. หลกธรรมาภบาล (Governance)

ค าวา หลกธรรมาภบาล หมายถง ทศทางเฉพาะในการตดสนใจและด าเนนการโครงการคาแทนคณระบบนเวศขนอยกบสถาบนหรอหนวยงานทก าหนด เพอใหบรรลผลส าเรจตามวตถประสงค ถาหากไมพจารณาถงทศทางในการด าเนนงานกยากทจะประสบผลส าเรจ หลกการทวๆ ไปของรฐบาลมหนาทปองกนการใชงบประมาณในทางทผด อ านาจทางสาธารณะและควบคมการด าเนนงานของภาคเอกชน โดยเฉพาะทเกยวของกบการตลาด ทศทางของการด าเนนงานทดจะประกอบไปดวยความชดเจน ความจรงใจ ความโปรงใส การมสวนรวม ตรวจสอบได บทบาทของกฎหมาย การพยากรณ และเวลา อ านาจในการด าเนนงานทดไมใชวาจะเปนอ านาจในกจกรรมของรฐบาลเทานน องคกรภาคเอกชน หรอฝายเอกชนจะตองเขามาเกยวของได

3.1 หลกธรรมาภบาลทด อ านาจในการด าเนนงานมความส าคญในรายละเอยดของพนททจะด าเนนการโครงการ คาแทนคณระบบนเวศ จะเปนโครงการในระยะยาวประกอบดวยผมสวนไดสวนเสยรวมทงผซอและผขาย ตลอดจนรฐบาลทองถน ชมชน เจาของทดน องคกรภาคเอกชน และบคคลอนๆ ทเขารวมโครงการทมศกยภาพสงในการรวมกนท างานของโครงการ โดยเฉพาะผเกยวของเหลานจะเคยชนและมความตงใจกบการท างานรวมกน การมอ านาจในการด าเนนงานของรฐบาล ตองมความโปรงใส การเขาถงขอมล มการตรวจสอบไดตามกฎหมาย

รายงานจากหลายๆประเทศ พบวามความยากล าบากในการพฒนาและปฏบตการระหวางผ มสวนรวมตางๆ ในการใชบรการของระบบนเวศ ผซอ ผขาย และคนกลาง บางพนทมความขดแยงกนระหวางชมชน ผมทอาศยอยตนน าและปลายน า เนองมาจากการอ านวยน าใหแกภาคทเกยวของไมเปนไป ตามสญญาหรอมภยธรรมชาตเกดขน การขาดความรวมมอในโครงการ องคกรภาคเอกชน สถาบน หรอหนวยงานทไมเปนทรจกของชมชน

การขาดความซอสตยเ ปนสาเหตหนง ทท าใหงานเกดความลมเหลว โดยเฉพาะความสมพนธระหวางผปฏบต ผทมสวนรวมทอาศยอยกระจดกระจายและไมสามารถทจะมการใชจายไปยงสมาชกได

หลกการทส าคญ คอ การรวมกลมกนของกลมคนทมอ านาจในการบรหารทดและเกยวของกบการมสวนรวม ตองมความโปรงใส สามารถเขาถงขอมล ตรวจสอบได และมกฎหมายชวยในการบรหาร การรวมกลมกนจะเปนหลกส าคญในการขบเคลอนคาแทนคณระบบนเวศใหประสบผลส าเรจและย งยน

- 14 -

3.2 การมสวนรวม การมสวนรวมจะมความเกยวของกบผมสวนไดสวนเสยเขามาเกยวของและมโอกาสเขารวมในการตดสนใจ การใหค าแนะน าในทางเดยวกน โดยภาพรวมสวนใหญแลวจะเปนผตดสนใจดานขอมลตางๆ ตามความตองการและการก าหนดรปแบบของโครงการ

ความส าคญของการมสวนรวมสวนใหญทพบเหนบอยๆ คอ เรองน า ตามโครงการคาแทน คณระบบนเวศ ระหวางทด าเนนงานมการวเคราะหถงผซอ-ผขาย มการชกชวนใหกลมคนเขามามสวนรวมของภาคสวนไดสวนเสยทราบถงผลประโยชนทไดรบจากการด าเนนงานของคาแทนคณระบบนเวศ

การตดสนใจเขามามสวนรวมจะมค าถามเกดขนมาวา มแรงดงดดใหมความสนใจในสวนการด าเนนโครงการคาแทนคณระบบนเวศ ภาครฐม

โครงการ/มกฎเกณฑประชาสมพนธชแจงกอนหรอไม มความสมพนธกบใคร ระหวางบคคล กลมคน หรอกลมคนเปนพเศษทเกยวของกบคา

แทนคณระบบนเวศโดยตรง มระยะเวลาด าเนนการอยางไร มการประชมครงเดยวหรอหลายๆ ครง หรอตลอดเวลา

ตวอยางจากประเทศโบลเวย มการประชาสมพนธการด าเนนงานใหประชาชนทราบหลายๆ ครง เพอตองการใหเหนถงศกยภาพของผซอ-ผขาย จนกวาภาคจะเขาใจโครงการคาแทนคณระบบนเวศ แลวจงด าเนนการตอไป ประเทศบราซล กไดใชเวลาหลายปในการพดคย พบปะ อภปรายในเรองทเกยวของ การเปลยนแปลงของสงคม ขอดของนโยบายและประโยชนของคาแทนคณระบบนเวศใหประชาชนไดเขาใจทวกน จนมการปรบแผนหลายๆ ครง และพสจนไดวาชมชนทองถนยอมรบโครงการคาแทนคณระบบนเวศ ตอนสดทายสามารถด าเนนการไดหลงจากไดเจรจากนมาแลวเปนเวลาหลายป

อยางไรกตามความเปนไปไดของการทท าใหการท าใหด าเนนงานเปนผลส าเรจ กมหลายๆ กลมคนรวมด าเนนการ นกเศรษฐศาสตรจะเขามาเกยวของกบการแกไขปญหาในเรองผลก าไรหรอคณคาทจะไดรบ มการพจารณาถงการลงทนและผลประโยชนทไดรบกบกฎเกณฑทรฐก าหนดภายใตสถานการณการมสวนรวม ผมสวนไดสวนเสย และมสวนส าคญในการก าหนดโครงการดงกลาว หลกการทส าคญ คอ การมสวนรวมเปนหลกการพนฐานของการด าเนนงานดานโครงการคาแทนคณระบบนเวศ ในระยะเรมแรกจะตองมการเจรจาตอรอง มการแตงตงคณะกรรมการทปรกษาเขามามสวนรวมในโครงการ มการสรางความเขาใจในผลทไดรบจากโครงการอนญาตใหผมสวนไดสวนเสยเรยนรจากกลมบคคลหนงไปยงกลมอกบคคลหนงและสามารถเขามสวนรวมได

- 15 -

3.3 ความโปรงใสและการเขาถงขอมล ความโปรงใสของการด าเนนงานคาแทนคณระบบนเวศและการเขาถงขอมล เปนพนฐานของการมอ านาจในการด าเนนงานทท าใหมความเชอถอเกดขน ความโปรงใสของโครงการจะท าใหทกคนเขาใจและรวมด าเนนการโครงการ

กฎหมายวาดวยคาแทนคณระบบนเวศในหลายๆประเทศ มการก าหนดถงความโปรงใสของโครงการและการเขาถงขอมล เชน ประเทศโบลเวย มกฎหมายสงแวดลอมในมาตรา 93 กลาวถงขอมลดานสงแวดลอมทด าเนนงานโดยรฐบาลในระดบชาต หนวยงานรบผดชอบจะตองใหมการเปดเผยใหสาธารณชนทราบ ขอมลทเกบโดยรฐบาลรวมถงการเขาถงขอมลทฝายกฎหมายก าหนดแนวทางปฏบต

ความทาทายของโครงการทวาดวยการปฏบตตามกฎหมาย มตวอยางหลายๆ ตวอยางทมการด าเนนงานอยางโปรงใสและการเขาถงขอมล มการประชมเชงปฏบตการท งในระดบทองถนและระดบชาต สถาบนหรอหนวยงานทเกยวของมการถอดบทเรยนการรวมพจารณาถงขอมลและประสบการณเขาดวยกน หลกการทส าคญ คอ ความโปรงใสในการด าเนนการและเขาถงขอมลขาวสาร เปนหลกการพนฐานของขนตอนการวางแผนโครงการคาแทนคณระบบนเวศ และท าใหกระบวนการปฏบตงานขบเคลอนตอไปได โครงการขนาดเลกสามารถทจะด าเนนการไดงายตอการกระท าใหเกดความโปรงใสของงานและการเขาถงขอมล

3.4 ความสามารถในการชแจงและปฏบตตามกฎหมาย ภาคสมาชกจะเขามาด าเนนการโครงการคาแทนคณระบบนเวศ โดยมขอตกลงรวมกนในเหตการณ สทธหนาทการรบบรจาคทน สวนภาครฐมโครงการจดตงกองทนโดยภาคสมาชกทเกยวของรวมด าเนนการและขอตกลงทสามารถน าไปปฏบตไดเปนอยางด การหลกเลยงจากอทธพลในการคอรปชน หรอสทธพเศษ หรอกลมทหวงผลก าไรเปนพเศษ เปนการใหความคมครองแกภาคตามขอตกลง

การท าสญญาตามกฎหมายจะท าใหการชแจงงานไดดกวาขอตกลงทท าดวยปากเปลาหรอการท าบนทกขอตกลง (MOU) อยางไรกดการเขยนหรอขอตกลงภายใตกฎหมายจะมประสทธภาพมากกวาท าสญญาดวยปากเปลา หลกการทส าคญ คอ ความตองการการชแจงผลงานจะตองปฏบตตามกฎหมาย จะตองมความเปนจรงและสามารถคาดคะเนของโครงการคาแทนคณระบบนเวศได ซงจะรวมถงกจกรรมของการพฒนาทงหมด

-------------------------------------------------------