ျမန္မာ့ရုပ္ရွင္အႏုပညာရွင္မ်ား

shougon ရကတငေသာ

ေခတအဆကဆကက ျပညသခစတ ျမနမာ ႐ပရင ေငြၾကယပြငေတြ၊ ႏငငတကာ ႐ပရင ဇာတကား ေတြမာ ပါဝင သ႐ပေဆာငခြင ရခတ ျမနမာႏငငသား ႐ပရင သ႐ပေဆာင ေတြန႔ ျမနမာႏငငသား ႐ပရင ဒါ႐ကတာေတြရ ဘဝ အတပၸတေတြန႔ ႐ပပလႊာ အဖြ႔ အႏြ႔တ႔က စာအပ စာေစာင အသးသးန႔ ကြနရက စာမကႏာ မးစတ႔ကေန ျပနလည ေကာကႏတ စစညးၿပး ႐ကတငေပးလက ပါတယ။ အခက အလကေတြက ျမနမာသတငး ဆကသြယေရး နညးပညာအဖြ႔၊နညးပညာႏင ျမနမာကြနရက ေမာကြနးတက MyanmarISP မ ရရပါတယ။

- 2 -

ျမနမာ႐ပရငအႏပညာရငမား ေခတအဆကဆကက ျပညသခစတ ျမနမာ ႐ပရင ေငြၾကယပြငေတြ၊ ႏငငတကာ ႐ပရင ဇာတကား ေတြမာ ပါဝင သ႐ပေဆာငခြင ရခတ ျမနမာႏငငသား ႐ပရင သ႐ပေဆာင ေတြန႔ ျမနမာႏငငသား ႐ပရင ဒ ါ႐ကတာေတြရ ဘဝ အတပၸတ ေတြန႔ ႐ပပလႊာ အဖြ႔အႏြ႔တ႔က စာအပ စာေစာင အသးသးန႔ ကြနရက စာမကႏာ မးစတ႔ကေန ျပနလည ေကာက ႏတ စစညးၿပး ႐ကတငေပးလက ပါတယ။ အခက အလကေတြက ျမနမာသတငး ဆကသြယေရး နညးပညာအ ဖြ႔၊နညးပညာႏင ျမနမာကြန ရက ေမာကြနးတက MyanmarISP မ ရရပါတယ။ ပထမ ႐ပရငမငးသား ဥးညပ (၁) ပထမ ႐ပရငမငးသား ဥးညပ (၂) ပထမ ႐ပရငမငးသား ဥးညပ (၃) ျမနမာ႐ပရငေလာကမ ပထမဆးစတန႕မငးသား ေကာစး (၁) ျမနမာ႐ပရငေလာကမ ပထမဆးစတန႕မငးသား ေကာစး (၂) ၀ငးဥး (၁၉၃၅-၁၉၈၈) သေမာင (၁၉၅၁) ဗလဗက (၁၉၁၉-၁၉၈၅) တစေခတတစခါက ပရသတမားအၾကား ေရပနးစားခသ သ႐ပေဆာငမငးသား ေရႊဘ (၁) တစေခတတစခါက ပရသတမားအၾကား ေရပနးစားခသ သ႐ပေဆာငမငးသား ေရႊဘ (၂) မေမာလငပ ႐ပရငေလာကသ႔ေရာကရခၾကသ ဥးေကာကလးႏင ဥးသနးေမာင (၁) မေမာလငပ ႐ပရငေလာကသ႔ေရာကရခၾကသ ဥးေကာကလးႏင ဥးသနးေမာင (၂) ေကာလပဂင ေနဝငး (၁၉၂၈-၁၉၈၃) ႐ပရင မငးသားႀကး ေဇယ (ရးရးၾကး ေဇယ)(၁၉၁၆ - ၁၉၉၆) ႐ပရငမငးသား ျမတေလး(၁) ႐ပရငမငးသား ျမတေလး(၂) ႐ပရငမငးသား ျမတေလး(၃) ႐ပရင သ႐ပေဆာင အကယဒမ ဦးထြနးေဝ အကယဒမ ႐ပရင မငးသား၊ ဒါ႐ကတာ ဦးေအာငလြင အဂၤလပ ႐ပရငဇာတကားမ ျမနမာ သ႐ပေဆာငမား (၁) အဂၤလပ ႐ပရငဇာတကားမ ျမနမာ သ႐ပေဆာငမား (၂) ေခတေဟာငး အဆေတာႏင ႐ပရင မငးသမးႀကး ေဒၚေမရင (၁၉၁၇ - ၂၀ဝ၈) ႐ပရငမငးသမး ေဆြဇငထက (၁) ႐ပရငမငးသမး ေဆြဇငထက (၂) ျမနမာ႐ပရင စထြငခသ လနဒနအတ ဦးအနးေမာင(၁) ျမနမာ႐ပရင စထြငခသ လနဒနအတ ဦးအနးေမာင(၂) ဒါ႐ကတာ ၿမ႕ေတာ ေမာငယဥေအာင ကယေရးအကဥးန႔ သ႔ဘဝ အေတြ႔အၾကမား (၁) ဒါ႐ကတာ ၿမ႕ေတာ ေမာငယဥေအာင ကယေရးအကဥးန႔ သ႔ဘဝ အေတြ႔အၾကမား (၂) ဒါ႐ကတာ ၿမ႕ေတာ ေမာငယဥေအာင ကယေရးအကဥးန႔ သ႔ဘဝ အေတြ႔အၾကမား (၃) ဒါ႐ကတာ ၿမ႕ေတာ ေမာငယဥေအာင ကယေရးအကဥးန႔ သ႔ဘဝ အေတြ႔အၾကမား (၄)

ပထမ ႐ပရငမငးသား ဥးညပ (၁)

ျမနမာ႐ပရငလပငနးသည ၁၉၂၀ ျပညႏစတြင ေပၚထြနးလာသည။ ျမနမာပထမ ႐ပရငဇာတကားတြင အမးသား

သ႐ပေဆာငအျဖစ ပါဝငခသမာ ဟကစကး ေကာငးသား လငယတစဦးျဖစ၍ မဘမားမာလညး ခမးသာကြယဝသည ကမၸဏပငရင သေဌးမား ျဖစၾကသည။ အဆပါ ျမနမာပထမ ႐ပရငမငးသားက အေၾကာငးျပ၍ မဘမားသည ႐ပရင ကမၸဏ တညေထာင၍ ႐ပရင ကားမားက ထတလပခေပသည။

ျမနမာပထမ ႐ပရငမငးသား၏ အစကႀကးသည ႐ပရင ဒါ႐ကတာ၊ ဇာတၫႊနးေရး ဆရာႏင ႐ပရင ကမၸဏ အပခပသအျဖစ လညးေကာငး၊ ညငယ ႏစဦးတ႔မာလညး သ႐ပေဆာင၊ ဒါ႐ကတာ မားအျဖစ လညးေကာငး၊ ႐ပရင ထတလပသမား အျဖစ လညးေကာငး ေဆာင႐ြကခၾက ေပသည။ ထ႔ျပင ျမနမာပထမ ႐ပရငမငးသား၏ အစမ တစဦး မာလညး ထးျခားစြာ အမးသမး ႐ပရင ကငမရာမငး အျဖစ ေဆာင႐ြကခ ေပသည။

အဆပါ ျမနမာ ပထမ အမးသား သ႐ပေဆာငကား ဦးညပ ျဖစေလသည။ ဦးညပသည ဘားမားဖလငမ လနဒနအတ ဦးအနးေမာင စစဥ၍ ပမးနငး (ပကဆႀကး) ဝတက ဒါ႐ကတာ ဦးတတႀကး ႐ကကးသည "ေမတာႏင သရာ" ဇာတကားတြင "ရရ" (ၾကညျမငတငသ မေအးၾကည) ႏင တြဖကသ႐ပေဆာငရာမ ျမနမာပထမ ႐ပရငမငးသား ျဖစလာခေပသည။ အဆပါ "ေမတာႏင သရာ" ႐ပရငကားက ၁၉၂၀ ျပညႏစ၊ ေအာကတဘာလ ၁၃ ရကေန႔တြင ရနကနၿမ႕ စနမာဒပရစ႐တြင တငဆကခ ေပသည။ ထစဥက ျမနမာ ပထမ ႐ပရငမငးသား ဦးညပ၏ ႐ပရင အမညမာ "ေမာငဘေဌး" ျဖစသည။

ျမနမာ ပထမ ႐ပရငမငးသား ေမာငဘေဌး (ဦးညပ) ၏ မဘမားမာ ျမနမာအေဆြ ကမၸဏပငရင သေဌးႀကး ဦးဘၫြန႔ - ေဒၚၿငမးရငတ႔ ျဖစၾကသည။ ဦးဘၫြန႔ - ေဒၚၿငမးရငတ႔သည ၎တ႔၏ ဒတယသား၊ ျမနမာ ပထမ ႐ပရငမငးသား ေမာငဘေဌး (ဦးညပ) က အေၾကာငးျပ၍ ၁၉၂၂ ခႏစတြင ျမနမာအေဆြ နယးဘားမား ႐ပရင ကမၸဏက တညေထာငကာ ပထမဆး "ေတာၿမင စြနးက လြမးေအာငဖန" ႐ပရငကားက ထတလပသည။ ပထမ ႐ပရငမငးသား ဦးညပ၏ အစကႀကး ဦးတငႏြယသည ႐ပရင ဒါ႐ကတာ၊ ဇာတၫႊနး ဆရာႏင ျမနမာအေဆြ နယးဘားမား ႐ပရင ကမၸဏက အပခပသ ျဖစလာခေပသည။ ပထမ ႐ပရင မငးသား ဦးညပ၏ ညငယမား ျဖစၾကေသာ ေမာငေမာငစးႏင ေမာငတငေမာင တ႔သညလညး ႐ပရင သ႐ပေဆာင၊ ဒါ႐ကတာမားႏင ႐ပရင ထတလပသမား ျဖစလာၾကေပသည။ ထ႔ျပင ပထမ ႐ပရငမငးသား ဦးညပ၏ အစမ တဦးျဖစသည ေဒၚခငခငသညလညး ထးျခားစြာ အမးသမး ႐ပရင ကငမရာမငးႏင ႐ပရင စကမႈ ပညာရင ျဖစလာခ ေပသည။

ျမနမာ ပထမ ႐ပရငမငးသား ေမာငဘေဌး (ဦးညပ) က အဖ ျမနမာအေဆြ ကမၸဏပငရင ဦးဘၫြန႔ - အမ ေဒၚၿငမးရင တ႔မ ၁၉၀ဝ ျပညႏစ၊ စကတငဘာလ ၁၂ ရကေန႔တြင ျပညၿမ႕တြင ဖြားျမငခေပသည။ ေမြးခငး ၉ ေယာကတြင စတတေျမာက ျဖစသည။ ဦးညပ၏ အထကတြင အစမႀကး ေဒၚျမခင၊ အစကႀကး ဦးတငႏြယ၊ အစမငယ ေဒၚခငခငတ႔ ရ၍ ေအာကတြင ညငယ ဦးေမာငေမာငစး၊ ႏမႀကး ေဒၚခငၫြန႔၊ ညေထြး ဦးတငေမာင၊ ႏမလတ ေဒၚခငရ၊ ႏမေထြး ေဒၚခငေထြးတ႔ ရေလသည။ ေမာငညပသည ငယစဥက ရနကနၿမ႕ အစးရ ဟကစကး ေကာငးတြင ပညာ ဆညးပးသည။ ေမာငညပသည အလယတနး ေကာငးသား ဘဝတြင ဓာတပ ပညာက လြနစြာ စတဝငစားသည။ ထ႔ေၾကာင အစကႀကး ကတငႏြယႏင ေမာငညပတ႔သည ဦးအနးေမာင၏ လနဒနအတ ဓာတပတကသ႔ ဝငထြက၍ ဓာတပ ႐ကကးပမားက ေလလာသည။ ထစဥက လနဒနအတ ဓာတပတကသည ကနသညလမးႏင ၃၈ လမးေထာငတြင ရသည။ ထအခနက ႏငငျခားသားမားသာ ဓာတပတကမား ပငဆငၾကသည။ ဦးအနးေမာငက လနဒနအတ ဓာတပ တကက ဖြငလစလကသည အခါ ျမနမာ လငယမားက အားေပးၾကသည။ ယငးတ႔ အထတြင ေမာငညပလညး တစဦး အပါအဝင ျဖစေပသည။ ထ႔ေၾကာင ဓာတပ ဝါသနာထေသာ အသက ၁၅ ႏစ အ႐ြယ သတမတနး ေကာငးသား ေမာငညပသည လနဒနအတ ဓာတပတက ပငရင ဦးအနးေမာငႏင ရငးႏး ခငမင သြားေလသည။ ဦးအနးေမာငသည ဓာတပ လပငနးမ တစဆငတက၍ ျမနမာ ႐ပရငလပငနး ေပၚထြနးလာေအာင ႀကးပမးလက ရသည။ ထ႔ေၾကာင ႐ပရငႏင ပတသကသည ႐ပရင႐က ကငမရာ၊

- 4 -

စကကရယာတ႔က စေဆာငးသည။ ထ႔ေနာက ဦးအနးေမာငသည ေမာငညပႏင တငပငကာ ဆရာပမးနငး၏ "ေမတာႏငသရာ" ဝတ ဇာတလမးက ႐ပရင ႐ကကးရန စစဥသည။ ဤတြင ေမာငညပအား မငးသား အျဖစ ေ႐ြးလကသည။ ထစဥက ေမာညပသည ဟကစကး ေကာငးသား ျဖစ၍ အသက ၁၈ ႏစ အ႐ြယ ရၿပ ျဖစသည။ မငးသမး အျဖစ ၾကညျမငတငသ မေအးၾကည (ရရ) က အႏပညာေၾကး ေပး၍ သ႐ပေဆာငေစျခငး ျဖစသည။ ဇာတပ႔ သ႐ပေဆာငတ႔မာ ပညာအလငး သတငးစာတက မနေနဂာႏင အယဒတာ ဦးပ (ကား႐ကေနစဥ ဒါ႐ကတာ ျဖစလာသ ဦးတတႀကး) ႏင ေဘာလးသမား ေမာငေမာငခစတ႔ ျဖစသည။

ပထမ႐ပရငမငးသား ဥးညပ (၂)

၁၉၂၀ ျပညႏစ၊ ဒဇငဘာလတြင ပထမ ေကာငးသားသပတႀကး ေပၚထြနးလာသည။ တကသလ ဝငတနး ေကာငးသား ေမာငညပ သညလညး အစးရ ဟကစကးေကာငးက ကယစားျပ၍ သပတေမာက ေကာငးသား ေခါငးေဆာငတစဦး ျဖစလာသည။ ေကာငးသား သပတႀကး ၿပးေသာ ေမာငညပသည ေကာငးထြက လကသည။ ထစဥ လနဒနအတ ဦးအနးေမာငသည ဒတယ ေျခလမး အျဖစ "ေကးေတာသ မႏ" ဇာတကားက ႐ကကးသည။ ေမာငညပက မငးသား အျဖစ လညးေကာငး၊ မေငြၿမငအား "ခငခငႏ" ဟ အမညေပးကာ မငးသမး အျဖစ လညးေကာငး ပါဝင သ႐ပေဆာငၾကသည။ အဆပါ ႐ပရင ဇာတကားက ၁၉၂၁ ခႏစတြင ႐တငျပသသည။ ၁၉၂၂ ခႏစတြင မဘမား၏ တကတြနးခက အရ ေမာငညပသည ဘလပတြင ကးသနး ေရာငးဝယေရး ပညာ သြားေရာက သငၾကားရန စစဥသည။ ထစဥ လနဒနအတ ဦးအနးေမာငသည ေမာငဘတင - ခငခငႏ တ႔ျဖင "တစသကလး ဖးသမ ကနးေတာမေပၚ" ႐ပရငဇာတကား ႐ကကးေနရာ ေငြေၾကး လအပသျဖင ေမာငညပက ေငြအား လအား စကထတ ကညခေလသည။ ယငးေနာက ဦးအနးေမာငတ႔၏ ဘားမားဖလင ႐ပရင ကမၸဏက ေမာငညပ၏ မဘမားက လႊေျပာငး ယလကသည။ ကမၸဏ အမညက ျမနမာအေဆြ နယးဘားမား ဖလငဟ အမညေျပာငးသည။ ေမာငညပသည ဘလပသ႔ ပညာသင မသြားမ မမတ႔ ႐ပရင ကမၸဏမ "ေတာၿမငစြနးက လြမးေအာငဖန" ကားက သ႐ပေဆာင ဒါ႐ကတာ အျဖစ ႐ကကးသည။ ျပငဦးလြငတြင သြားေရာက ႐ကကးရာ သ႐ပေဆာငတ႔မာ ေမာငဘေဌး (ခ) ေမာငညပ၊ ေမာငေမာငစး၊ မျမၫြန႔၊ မခငသစ၊ ေ႐ႊ႐း (ဘကေလး) တ႔ ျဖစသည။ အဆပါကားက ၁၂၊ ၅၊ ၁၉၂၃ ေန႔တြင စနမာဒပရစႏင ႐ြငရယ႐တ႔တြင တငဆကသည။ ယငး႐ပရငကား ႐ကကးၿပးေနာက ေမာငညပသည ဘလပသ႔ ပညာသငသြားရန အစအစဥက ဖကလကေလ ေတာသည။

၁၉၂၃ ခႏစထတြင ဒါ႐ကတာ ေမာငညပသည "ကားသစမယ" ကားက ေမာငေမာငစး၊ မျမညြန႕၊ ၿမငရာဇာ ဖးေစာတ႔ျဖင ႐ကကးသည။ ကယတင သ႐ပေဆာင အျဖစ ပါဝငျခငး မရေပ။ ယငးကားက ျပညၿမ႕ လယတကနးတြင သြားေရာက ႐ကကးသည။ ကားသစမယကားက ၁၃၊ ၁၀၊ ၁၉၂၃ ေန႔တြင စနမာဒပရစ႐၌ တငဆကသည။

၁၉၂၄ ခႏစတြင ေမာငညပသည "တစခငလးေ႐ႊ" ဇာတကားတြင ေမာငေမာငစး၊ မျမၫြန႔၊ ေ႐ႊ႐း၊ ဦးတတႀကးတ႔ႏင တြဖက သ႐ပေဆာငသည။ ဒါ႐ကတာမာ ဦးတတႀကး ျဖစသည။ ယငး႐ပရငကားက ၁၂၊ ၁၀၊ ၁၉၂၄ ေန႔တြင စနမာဒပရစ႐၌ တငဆကသည။

၁၉၂၅ ခႏစထတြင ေမာငညပသည သ႐ပေဆာင ဒါ႐ကတာ အျဖစ "မႈငးေဝေဝ" ႏင "ပလတတတတတ" ႐ပရင ႏစကားက တစၿပငနက ႐ကကးသည။ မႈငးေဝေဝကားသည ရတစပးယား၏ A Winter's Tale က မး၍ လယတပ႑တ ဦးေမာငႀကးက ဇာတၫႊနးေရးေစကာ ႐ကကးေသာ ကားျဖစသည။ ယငးကားက ျပညၿမ႕၊ ပသမၿမ႕ ေမာတငစြနး တ႔တြင သြားေရာက ႐ကကးသည။ အဆပါ ႐ပရငကားက ၁၃၊ ၉၊ ၁၉၂၅ ေန႔တြင အယလဖငစတး႐ႏင စနမာဒပရစ ႐တ႔တြင တငဆကသည။ မႈငးေဝေဝကားသည ၄၅ ပငး ရ၍ ၁၅ ပငးစ ခြ၍ ျပရသည။ ၎ကားတြင ေမာငညပ၊ ေမာင႐း၊ မခငသစ၊ မျမၫြန႔တ႔ ပါဝငသည။

၁၉၂၅ ခႏစထတြင ႐တငသည ဒါ႐ကတာ ေမာငညပ၏ ဒတယကားမာ ေ႐ႊ႐း၊ မျမၫြန႔၊ ေလာရညတ႔ ပါဝငေသာ "ပလတတတတတ" ကားျဖစသည။ အဆပါ ႐ပရငကားက ၁၄၊ ၁၁၊ ၁၉၂၅ ေန႔တြင လယလဖငစတး႐ႏင စနမာဒပရစ ႐တ႔တြင တငဆကသည။

၁၉၂၇ ခႏစထတြင ဒါ႐ကတာ ေမာငညပသည "ျမတဘက" ႏင "ျမေအးယဥ" အမညရ ႐ပရင ႏစကားက ႐ကကးရာ သ႐ပေဆာင ေနရာမ ပါဝငျခငး မရေပ။ "ျမတဘက ႐ပရငကားတြင ေမာငေမာငစးႏင မျမၫြန႔" တ႔ ပါဝင၍ ယငးကားက ၁၄၊ ၅၊ ၁၉၂၇ ေန႔၌ ႐တငျပသသည။ ဝငေငြ ၃၈,၂၉၅ ကပ ရရ၍ အလပယာ႐၌ တငဆကချခငး ျဖစသည။ ၁၉၂၇ ခႏစထတြင ႐တငသည ဒါ႐ကတာ ေမာငညပ၏ ဒတယကားမာ "ျမေအးယဥ" ကားျဖစသည။ ဒဂန မဂၢဇငးပါ ဒဂန ခငခငေလး၏ "တေျမစ" ဝတက ႐ကကးျခငး ျဖစသည။ ယငး႐ပရငကားတြင ေမာငေမာငစး၊ မျမၫြန႔၊ သာခ၊ မေသာငး၊ ေဒၚဂမးစနတ႔ ပါဝငသည။ အဆပါကားက ၁၉၊ ၁၁၊ ၁၉၂၇ ေန႔တြင အလပယာ႐၌ တငဆကသည။

၁၉၂၉ ခႏစတြင သ႐ပေဆာင ဒါ႐ကတာ အျဖစ ေမာငညပ႐က ကးေသာ ကားမာ "ဆထးပန" ကားျဖစသည။ ေမာငညပ၊ ေမာငေမာငစး၊ ခငခငႏ၊ ေဒၚဂမးစနတ႔ ပါဝငသည။ ယငးကားက ၃၀၊ ၃၊ ၁၉၂၉ ေန႔ ဟာရကစရာနား႐တြင တငဆက၍ ဝငေငြ ၁၄,၁၃၉ ကပ ရရသည။ အဆပါ ဆထးပန ႐ပရငကားက အဂၤလနႏငငသ႔ တငပ႔ ျပသခသည။ ဤကားက အဂၤလန၌ ျပသရာတြင တရယာ

သစသြငး၍ ေနာကခ အဂၤလပဘာသာျဖင အေသးစတ ေျပာျပကာ တငဆကချခငး ျဖစသည။ ထစဥက ဆထးပနကားသည ျမနမာ႐ပရင ေလာကတြင အဆငျမငဆး ျဖစ၍ အေနာကတငးသ႔ ပထမဆး တငပ႔ ျပသေသာ ကားလညး ျဖစသည။

၁၉၂၉ ခႏစထတြင ႐တငသည ဒါ႐ကတာ ေမာငညပ၏ ဒတယ ႐ပရငကားမာ "ၿမငနနးစ" ကားျဖစသည။ သ႐ပေဆာင အျဖစ ပါဝငျခငး မရဘ ဒါ႐ကတာ အျဖစ ႐ကကးျခငး ျဖစသည။ အဆပါ ႐ပရငကားတြင ေမာငစနညႏင ခငခငေလးတ႔ ပါဝငသည။ ၃၁၊ ၈၊ ၁၉၂၉ ေန႔ အယလဖရက႐၌ တငဆကရာ ဝငေငြ ၁၅,၇၁၀ ကပ ရရသည။ အဆပါကားက အေလာငးေတာကဖတြင သြားေရာက ႐ကကးချခငး ျဖစသည။

၁၉၃၀ ျပညႏစတြင ဒါ႐ကတာ ေမာငညပသည အသက ၃၀ အ႐ြယ ရလာၿပ ျဖစ၍ ဒါ႐ကတာ အမညက ေမာငညပ အစား ဦးညပဟ ခယသည။ ယငးႏစထတြင ဒါ႐ကတာ ဦးညပသည "ေ႐ႊႏငးဆ" ကားက သ႐ပေဆာင ဒါ႐ကတာ အျဖစ ႐ကကးသည။ ယငး႐ပရငကားတြင ေမာငညပ၊ ခငခငျမင၊ ဖး၊ စငတငတ႔ ပါဝငၾကသည။ ေ႐ႊႏငးဆ ကားက ၂၁၊ ၂၊ ၁၉၃၁ ေန႔ အယလဖရက႐၌ တငဆကသည။

၁၉၃၂ ခႏစတြင ဒါ႐ကတာ ဦးညပသည အစကႀကး ဦးတငႏြယႏင တြဖက၍ "သမငးၫြန႔ေပါငး" ႐ပရငကားက ႐ကကးသည။ ၎႐ပရငကားတြင ေမာငညပ၊ ေမာငေမာငကေလး၊ ခငခငျမင၊ ေမာငစနည၊ မေသာငး၊ ဦးထြားတ႔ ပါဝငၾကသည။ သမငးၫြန႔ေပါငး ကားက ၉၊ ၉၊ ၁၉၃၃ ေန႔တြင ပလာဇာ႐ႏင အယလဖရက႐တ႔တြင တငဆကျပသရာ ဝငေငြ ၁၅,၂၁၃ ကပ ရရသည။

၁၉၃၄ ခႏစတြင ဒါ႐ကတာ ဦးညပသည ဒါ႐ကတာ ဦးေအာငဇႏင တြဖက၍ "ခစေရစင" က ဘျမင၊ ခငေမေလး၊ ဦးထြားတ႔ျဖင ႐ကကးသည။ အဆပါ ႐ပရငကားက ၁၉၃၄ ခ၊ ႏဝငဘာလ ၃၀ ရကေန႔ ပလာဇာ႐၌ တငဆကသည။

ပထမ႐ပရငမငးသား ဥးညပ (၃)

၁၉၃၄ ေမလတြင ဒါ႐ကတာ ဦးညပႏင ဦးတငေဖ (ေမာငေမာငစး) တ႔သည ဂပနႏငငသ႔ သြားေရာက၍ ႐ပရင လပငနးမား ေလလာၾကသည။ တစဖကကလညး ျမနမာအေဆြ ေအဝမး ကမၸဏ အတြက ဓာတျပားမား ထတလပရန စကကရယာ ပစၥညးမား ဝယယရန ျဖစေပသည။ ဦးညပတ႔ ညအစက ႏစဦးသည ဂပနႏငငတြင ျမငေတြ႔ရေသာ ႐ႈခငးမားက အမတတရ အေနျဖင "ေလးလရာသ ဂပနျပည" ဟ အမညေပးကာ ႐ကကး ခၾကသည။ ထ႔ေနာက ဂပန႐ပရင၊ ပညာရငမားႏင တြဖက၍ "ဂပန႔ရငေသြး" ႐ပရငကားက ႐ကကးသည။ ေမာငညပ၊ ေမာငေမာငစးတ႔က အမးသား သ႐ပေဆာငမား အျဖစ ပါဝင၍ ဂပနမေလး ေနရာတြင နာမညေကာ ဂပန အမးသမး ႐ပရင သ႐ပေဆာင "ေအးမစ" တ႔ ပါဝငသည။

အဆပါ "ဂပန႔ရငေသြး" ဇာတကား အကဥးမာ ေကာငးကငယတြင ေလယာဥျဖင စြန႔စား ပသနး ျပသလေသာ ျမနမာ လလငပ ညအစက ႏစဦးသည တကၿမ႕သ႔ ေရာကလာသည။ ၎တ႔သည တကၿမ႕မ ရနကနၿမ႕သ႔ ေလယာဥျဖင မနားတမး ေတာကေလာက ပသနးရန ရည႐ြယခကျဖင ေရာကရလာျခငး ျဖစသည။ အဆပါ ညေနာင ႏစဦးသည ဂပနႏငင၌ ေလယာဥေမာငး သငကာ ေကာငးကငယ၌ ေလကငၾကသည။ တစေန႔တြင ေကာငးကငယ၌ ေလယာဥ ေမာငးႏင ေလကငေနစဥ စကခ႕ယြငး သြားသျဖင တေနရာသ႔ ထးဆငး လကရသည။ ေလယာဥပမာ ပကစး သြားေသာလညး ညအစက ႏစဦးမာ အသကေဘးမ လြတကငး သြားခသည။ ၎တ႔ ညအစက ႏစဦးမာ အသကေဘးမ လြတကငး သြားခသည။ ၎တ႔ ညအစက ႏစဦးက ဂပန လမပေလး "ေအးမစ" က ျပစ ေစာငေရာကထားသည။ မၾကာမ အစက (ေမာငညပ) ႏင ေအးမစတ႔ ေမတာသကဝင ခစခငမၾကသည။ ဤတြင ေအးမစက ေမာငညပတ႔ ညအစက ႏစဦး၏ ရည႐ြယခက ျဖစေသာ ေကာငးကငယမ ေလယာဥျဖင ျမနမာႏငငသ႔ ေတာကေလာက ပသနးႏငေရး အတြက ေဆာင႐ြက ေပးသည။ ဤသ႔လင ေမာငညပတ႔ ညေနာင ႏစဦးသည ေလယာဥက ေမာငးႏငကာ ရနကနၿမ႕သ႔ ေခာေမာစြာ ေရာကရ သြားၾကသည။ ထအခနတြင ခစသ၏ ေအာငျမငမႈ သတငးက ၾကားသရေသာ ေအးမစသည လြမးဖား လြမးနာ ကကာ ကြယလြန သြားရာေလသည။

ဦးညပသည ဂပနႏငင တကၿမ႕တြင ႐ပရင ပညာရပမားက ေလလာ ဆညးပးေနစဥ ၎တ႔ တညးခေသာ ဟတယမ ေငြကငစာေရးမေလး "တာကာကဆဇက" ႏင ရငးႏး ခငမငကာ ေမတာသကဝင ခစခငမၾကသည။ တာကာကသည အသက ၁၈ ႏစ အ႐ြယရ ေခာေမာလပသည ဂပန အမးသမးေလး ျဖစသည။ ၎သည ခမးသာ ကြယဝေသာ အငဂငနယာ တစဦး၏ သမးေလး ျဖစသည။ ဦးညပသည "တာကာက" ၏ မဘမားထ ခြငပနကာ ဂပနႏငငတြင ၎တ႔၏ ထးတမး ဓေလႏင အည ထမးျမား လကထပခၾကေလသည။ ဦးညပ၏ ဇနး "တာကာက" သည ျမနမာ အမည ေဒၚစနးရင အျဖစ ခယသည။ ဦးညပ - ေဒၚစနးရငတ႔တြင မျပညသမး၊ ေမာငေအာငေဖ၊ ေမာငစေမာင၊ ေမာငပနးလ၊ မျပညၿငမးရင ဟ၍ သားသးေယာက သမးႏစေယာက ထြနးကားခေပသည။

ဦးညပသည "ဂပန႔ရငေသြး" တြင ေနာကဆး ပါဝငၿပးေနာက ႐ပရင သ႐ပေဆာင အျဖစ မပါဝငေတာေပ။ ဦးညပ ႐ပရင သ႐ပေဆာင အျဖစ ပါဝငခေသာ ႐ပရငကားတ႔မာ-

- 6 -

(၁) ေမတာႏင သရာ (၁၉၂၀) (၂) ေကးေတာသ မႏ (၁၉၂၁) (၃) ေတာၿမငစြနးက လြမးေအာငဖန (၁၉၂၃) (၄) တစခငလးေ႐ႊ (၁၉၂၄) (၅) မႈငးေဝေဝ (၁၉၂၅) (၆) ဆထးပန (၁၉၂၉) (၇) ေ႐ႊႏငးဆ (၁၉၃၁) (၈) သမငး ၫြန႔ေပါငး (၁၉၃၃) (၉) ဂပန႔ရငေသြး (၁၉၃၅) တ႔ ျဖစသည။

ဦးညပသည ႐ပရင သ႐ပေဆာင အျဖစ အနားယၿပးေနာက မဘမားပင ျမနမာအေဆြ ေအဝမးဖလင ကမၸဏတြင အစကႀကး

ဦးတငႏြယႏင တြဖက၍ အပခပေရးမး အျဖစ လညးေကာငး၊ ႐ပရင ထတလပသ အျဖစ လညးေကာငး ေဆာင႐ြကသည။ ထ႔ေနာက ႀကးၾကပသ ဒါ႐ကတာအျဖစ- (၁) သခေမာက (၁၉၃၅) (၂) စမးေရယာဥ (၁၉၃၆) (၃) ေတာငညည (၁၉၃၆) (၄) ခစသေယာင (၁၉၃၈) တ႔က ႀကးၾကပ ႐ကကးသည။

စစၿပးေခတ ဦးညပသည ဒါ႐ကတာ လပငနးထက စကမႈဘက ဆငရာ လပငနးမားက အားသြနခြနစက လပကငသည။ ၁၉၅၃ ခႏစတြင ေအဝမး ကမၸဏမ ခြထြက၍ ကယပင မဟာဝဇၨာထရ ဖလင ကမၸဏက တညေထာငသည။ ပထမဆး ႐ကကးေသာ ကားမာ "ပနသစၥာ" အသထြကကား ျဖစ၍ သနးေဇာ၊ တကသလ ေကာငးသေလး ျမငျမငစနး (ခ) Cynthia Long ေမလြငတ႔ ပါဝငသည။ အဆပါ ႐ပရငကားက ၁၉၅၄ ခႏစတြင ႐တငသည။ ဦးညပသည ႀကးၾကပသ ဒါ႐ကတာ အျဖစ ႐ကကးခသည ႐ပရငကားတ႔မာ- (၁) ကယရငေသြး (၁၉၅၅) (၂) ခစသသရာ (၁၉၅၇) (၃) ၅၂၈ (၁၉၅၇) (၄) နနးထကက ပနးတစခက (၁၉၆၃) (၅) မေမာငေသာ အလငး (၁၉၆၅) (၆) သမနးကား (၁၉၇၀) တ႔ ျဖစသည။

ဦးညပသည ျမနမာ႐ပရင ေ႐ႊရတ ကာလ ၁၉၂၀ ျပညႏစမ ၁၉၇၀ ျပညႏစထ သ႐ပေဆာင ဒါ႐ကတာ၊ ႐ပရင

စကမႈပညာရင၊ ႐ပရင ထတလပသည ကမၸဏပငရင၊ ႀကးၾကပသ၊ ဒါ႐ကတာ အျဖစ ေဆာင႐ြကခၿပး အနားယခသည။ ယငးေနာက ဦးညပသည ျမနမာႏငင ႐ပရငေကာငစတြင ၁၉၆၈ ခႏစမ ၁၉၇၅ ခႏစထ ဥက႒ အျဖစ ေဆာင႐ြကသည။ ျပညပ ႐ပရင ေလလာေရး ခရးစဥ အျဖစ ဆဗယက႐ရား၊ ဂာမနႏင တ႐တႏငငမားသ႔ သြားေရာက ေလလာခသည။ ျမနမာႏငင ႐ပရင အစညးအ႐း ဥက႒ အျဖစမ အနားယၿပးေနာက ရာသကပန နာယက အျဖစ ေဆာင႐ြကရငး ဒါန၊ သလ၊ ဘာဝနာ လပငနးမားက တတအားသမ ေဆာင႐ြကေနရာမ ျမနမာ ပထမ ႐ပရငမငးသား ဦးညပသည ၁၉၉၆ ခႏစ၊ စကတငဘာလ ၁ ရကေန႔တြင ကြယလြန သြားေလသည။ ကြယလြနခနမာ အသက ၉၆ ႏစျပညရန ၁၁ ရက အလတြင ျဖစသည။

ျမနမာ ပထမ ႐ပရငမငးသား သ႔မဟတ ျမနမာ႐ပရင ဖခငဟ ေခၚဆရမည ျဖစေသာ "ဦးညပ" ကြယလြန သြားခၿပ ျဖစေသာလညး ၎သ႐ပေဆာငခသည ႐ပရငကားမား၊ ဒါ႐ကတာ အျဖစ ႐ကကးခသည ႐ပရငကားမား၊ ၎ထတလပခေသာ ႐ပရငကားမားသည ျမနမာ႐ပရင သမငး၌ ေမာကြနးတငလက ကနရေနမည ျဖစပါသတညး။

ျမနမာ႐ပရငေလာကမ ပထမဆးစတန႔မငးသား ေကာစး (၁)

အေနာကတငး ႐ပရငေလာကတြင ပထမဆး စတန႔မငးသား အျဖစ ၁၉၁၉-၁၉၂၀ ျပညႏစမား အတြငး ေပၚေပါကခေသာ ေဒါကဂလပဖယားအား အသအမတ ျပၾက၏။ အလားတ ျမနမာ ႐ပရငေလာကတြငလညး ပထမဆး စတန႔မငးသား အမညက ေကာစး ဟ၍ မတသား ထားၾကပါသည။ စတန႔မငးသား ေကာစး၏ ေနာကပငးတြငမ ေကာဟး၊ ေကာမး၊ တငေဖ၊ တငေငြ စသည စတန႔ မငးသားမား အလလ ေပၚေပါကလာခၾကသည။ ကမာၻေကာ စတန႔မငးသားႀကး ေဒါကဂလပဖယားသည ၁၉၃၁ ခႏစက ရနကနၿမ႕သ႔ အလညအပတ ေရာကရ လာခဖးပါသည။ ထစဥက ျမနမာ႐ပရင ေလာကတြင ပထမဆး ေပၚေပါကခသည စတန႔ မငးသား ေကာစးမာ ကြယလြနသြားၿပ ျဖစရာ ေတြ႔ဆခြင မရရေတာေပ။ ေကာစး၏အတပၸတ စတန႔မငးသား ေကာစးက ဆရာႀကး ပမးနငးႏင ေဒၚစနတငတ႔က ၁၉၁၀ ျပညႏစတြင ဖြားျမငခသည။ ေမြးခငး ေလးဦးအနက အႀကးဆးသား ျဖစၿပး အမညရငးမာ ဘေမာင ျဖစ၏။ သ၏ေအာကတြင ဘေကာ၊ အနးေကာႏင ဝငးေမာ ဆသ ေမြးခငးမား ရၾကေသး၏။ ဘေမာင၏ ေကာငးအမညမာ ဗစတာမးနငးျဖစသည။ ဆပကပဆရာ ဘေမာငသည ငယစဥကပင ဆပကပ ကၽြမးဘားပညာ၌ ဝါသနာ ထ၏။ ေမာေတာဆငကယ စးလညး အလြန ကၽြမးကငသ ျဖစသည။ ထ႔ျပင ျမငးကလညး ကငလညစြာ စးတတသ ျဖစ၏။ ငယစဥကပင ေကာငးစာက စတပါဝငစားျခငး မရဘ မမ ဝါသနာပါရာ ျမငးစး၊ ဆငကယစး တ႔က သာလင ေလကင ေနေလ ရသည။ အသက ၁၄ ႏစ အ႐ြယတြင ဘေမာင အမက ထြကေျပးသြားသည။ ဆပကပပြ တစခသ႔ ေရာကရသြားၿပး ျမငးအလစးျပသည ဆပကပဆရာ ျဖစေနေလသည။ စြန႔စားခနးမားအစ ၁၉၂၄ ခႏစတြင ႐ပရငဇာတကား ႏစကား၌ ထးျခားေသာ စြန႔စားခနး အခ႕ ပါလာပါသည။ ျမနေအာင ႐ပရငမ ႐ကကးေသာ ႏစမဂၤလာ ဇာတကားတြင ဟသၤာတၿမ႕ အနး ဆကနး တတားထကမ ခနခေသာ အခနးတစခနး ပါရရာ ႐ပရငၾကည ပရသတမား မားစြာ အားေပး ခးကး ခၾက၏။ အလားတ ပဥးမနား ႐ပရငမ အလငးေရာင ဇာတကားတြငလညး ယငးကသ႔ တတားႀကးထကမ ခနခခနး ပါရလာျပနရာ ႐ပရငၾကည ပရသတမား လကခပဩဘာ ေပးၾကသညမာ ႐ပြင ထြကမတတ ျဖစခရေလသည။ စြန႔စားခနးမားက ျမနမာ ႐ပရငၾကည ပရသတ ႏစသကမညဟ မနးဆမသည ျမနမာအေဆြ ႐ပရင ကမၸဏသည ၁၉၂၆ ခႏစတြင ေ႐ႊမငးဝ ဇာတကားက စြန႔စားခနးမားျဖင ထညသြငး ႐ကကးရန ျပငဆငေတာ၏။ ေ႐ႊမငးဝ ဇာတကားတြင မငးသား ဘကေလး (ဦးေ႐ႊ႐း) က ျမငးက အမးမး အဖဖ စးျပသည အခနး တစခနး ပါဝငပါသည။ ဤအခနး အတြက လစားထး ႐ကကးရန လရာရငး ဆပကပ တခထတြင ေရာကေနသည ဘေမာငက သြားေတြ႔ၾကျခငး ျဖစ၏။ ဤဇာတကားတြင ဘေမာငက ေ႐ႊ႐းဘကေလး ကယစား ဝငေရာက ႐ကကး ေပးရျခငးသာ ျဖစရာ နာမည မရခေပ။ ခစတသရယ ဗႏၶလ ႐ပရငမ ခစတသရယ ဇာတကားက ဒါ႐ကတာ ပမးနငး ႐ကကးေသာ အခါ မငးသားမာ သ၏ သားျဖစသ ဘေမာင ျဖစလာပါသည။ ေ႐ႊမငးဝ ဇာတကားတြင ဘကေလး ေနရာ၌ အစားထး ႐ကကး ေပးခရသ ဘေမာင၏ ျမငးစး ကၽြမးကငပက

- 8 -

ပရသတက အသအမတ ျပျဖစခၾကဟန မတေပ။ ထ႔အတ ခစတသရယ ဇာတကားမာလညး ေအာငျမငမႈ မရရဘ အ႐ႈးႏငသာ ရငဆငခရ၏။ တစကယေတာဇာတကား ၁၉၂၉ ခႏစတြင ၿဗတသဘားမား ႐ပရငက စတန႔ခနး အမားစ ပါဝငေသာ တစကယေတာ ဇာတကားက ႐ပရင ႐ကကးရန စစဥသည။ ဘေမာငကပင မငးသား အျဖစ ေ႐ြးခယၿပး ေကာစးဟ အမည ေပးခသည။ မငးသမး အျဖစမ ပနးခ အသငးတက (Burma Art Club) မ ကယဟနျပမယ ျမျမအား ေမေမဝငး အမညျဖင ႐ကကးေစခ၏။ ၿဗတသဘားမား ႐ပရငက ဤတစကယေတာ ဇာတကားတြင ဘေမာင (ေခၚ) ေကာစး၏ အစြမး သတက အဝငခြငက ထညသြငး ႐ကကးခပါသည။ ဇာတလမးအရ တစေကာင ကြက ျဖစေနသ ေကာစးက ေမေမဝငး၏ အမ၌ ကားေမာငးရသည။ ဤတြင ကားဒ႐ငဘာ အျဖစ ေကာစးက ကားအား ပစ အမးမး ေမာငးျပသည။ လဆးမား၏ ေခာကခမႈေၾကာင ေကာစး အကဥးခထား ခရၿပး ျပနလည လကစားေခ တကခကခနးတြင ျမငးစးခနးမားက ထညသြငး ႐ကကးသည။ ဤသ႔ျဖင စတန႔ခနးမားစြာ ပါဝငေသာ တစကယေတာ ဇာတကားမာ နာမညေကာ လႀကကမား သြားေလေတာ၏။ ၁၀နာရ တစကယေတာ ဇာတကား လႀကကမား၍ ဝငေငြေကာငးကာ စြသြားေသာ အခါ စတန႔ကား တစကား ဆကလက ႐ကကးၾကရန စစဥၾကေတာသည။ ၁၉၃၀ ျပညႏစ၊ ေဖေဖာဝါရလတြင ေကာစး၊ ခငစနးႏင လၾကမး ခစတငတ႔ ပါဝငသည ၁၀ နာရ ဇာတကားက စတင ႐ကကးပါသည။ ၁၀ နာရ ႐ပရင ဇာတကားက အလြမးျဖင အစပးထားၿပး ဇာတကား အလယပငးမ ေနာကဆးပငး အထကမ စတန႔ခနးမားျဖငသာ စစဥ ႐ကကးရန ျပငဆငထား၏။ ႐ပရင ဒါ႐ကတာ ဆရာေ႐ႊကလညး စညးကမးႀကးသည။ အခနးတငးက ေသခာ ကနစြာ ႐ကကးသည။

ျမနမာ႐ပရငေလာကမ ပထမဆးစတန႔မငးသား ေကာစး (၂) ဘဝနဂး ၁၀ နာရ ႐ပရငဇာတကား ႐ကကးေနစဥအတြငး ၂၉ မတ ၁၉၃၀တြင မငးသားေကာစး ႐တတရက ကြယလြနသြားပါသည။ ႐ပရငဇာတကားတြင ေကာစး၏ စာပနအခမးအနားက ထညသြငး႐က ကးျပသခရာ ေယာကားႀကးမားပင မကရညကခရသည ဆပါသည။ ၁၀ နာရ႐ပရငဇာတကားမာလညး အပငး ငါးပငး ေပ ၆၀ဝ၀ မသာ ေရာကရခပါသည။ မငးသားေကာစးမာ ကြယလြနစဥ အသက ၂၀ ပင မျပညေသးေပ။ ေနာကဆး႐ကကြငး ၁၀ နာရ ႐ပရင ဇာတကားတြင မငးသားေကာစး သ႐ပေဆာငခသည ေနာကဆး ႐ကကြငးမာ အကဥးေထာင အတြငးမ အျဖစအပက ႐ကကြငး ျဖစသည။ အကဥးသား အျဖစ သ႐ပေဆာငသ ေကာစးသည ထမငးစားရန ဟနျပငေနစဥ ၁၀ နာရ သေခာငး ေခါကသေၾကာင ထမငးမစားေတာဘ ဇလက လႊငပစခနးအား ႐ကကးသည။ ယငး အခနး ႐ကကး အၿပးတြင ဒါ႐ကတာ ဆရာေ႐ႊက ထမငးစား ေခတရပနား ေစလကပါသည။ သ႔ျဖင အားလး အလလ စေဝး ထမငးစားၾကသည။ ထစဥ လၾကမးမငးသား ခစေ႐ႊက မငးသား ေကာစးအား ေခာင တေနရာသ႔ ေခၚသြားၿပး အရက တကသည။ ေကာစးက မေသာက။ ထ႔ေနာက ႐ပရငဇာတကား ဆကလက ႐ကကးရန ျပငဆငၾကသည။ ထအေတာအတြငး ေကာစး၏ သငယခငး လငယ တစဦး ေရာကရလာကာ ေကာစးအား အနားကပ၍ တစစတစရာ တးတး ေျပာဆသည။ ေကာစးသည ဒါ႐ကတာ ဆရာေ႐ႊအား မမ အျပငသြားရန ကစၥေပၚလာသျဖင ခြငေပးပါရန ပနၾကား၏။ သ႔ေသာ ဆရာေ႐ႊက ခြငမျပ။ ႐ပရင ႐ကကးေနခနတြင မညသကမ ခြငမေပးႏငေၾကာငး ေျပာဆပါသည။ အျပငေလာကမစတန႔ခနး ညေန အလပခန ကနဆးသညႏင ေကာစးက လၾကမး ခစေ႐ႊႀကးအား ေခၚကာ ကစၥရ၍ အေဖာလကခရန ဆသည။ သ၏ ရညးစား ျဖစသအား ေနာကတစေယာကက ပခးၿမ႕သ႔ ကားတငေျပးမည သတငး အတအက ရရထားၿပ ဆ၏။ လကဦးမႈ ရယႏငရန ကားတစစငးငားၿပး သ႔ရညးစားထ သြားမည ေျပာသည။ ႏစဦးသား ကားလကငားၾကရာ မးခပစတြငမ ရရခသည။ သ႔ျဖင ေကာစး၏ ရညးစား ေနထငရာ တကခနးဆသ႔ ဦးတည ေမာငးႏင သြားၾကသည။ တကခနးေရသ႔ ေရာကေသာ အခါ (RA 874) နပါတ ကပထားေသာ ကားကေလး ေမာငးထြက သြားသညက ေတြ႔လကရသည။ မကစ အလြနလငေသာ ေကာစးက ကားေပၚတြင

သ႔ရညးစား ပါသြားၿပဟ ဆ၏။ သ႔ျဖင အရနျပငးစြာ ေမာငး၍ ေနာကက လကၾကသည။ ၁၈၊ ၁၉ မင အေရာကတြင ေရကား က မသြားရာ ေကာစးက သေမာငးႏငလာေသာ ကားအား ေရမ ဆး၍ ရပလကသည။ ထ႔ေနာက ကားေပၚမ ဆငးသြားၿပး သ႔ရညးစား ဆသ အမးသမးအား အတငး လကဆြေခၚသည။ အမးသမးက သ႔ေနာကသ႔ မလကဘ ျငငးဆန၏။ မၾကာမ ေကာစး ရငဝက လကျဖင ဖလက ကားဆသ႔ ျပနလာ၏။ သဓားထး ခလကရၿပ ဟလညး ဆသည။ မကႏာတြင မတကပပင မဖကရေသးေသာ စတန႔မငးသား ေကာစးမာ ယငးဒဏရာျဖငပင ကြယလြန သြားခသည။ အတ လကပါသြားေသာ လၾကမး ခစေ႐ႊႀကးက ေကာစး၏ ဘဝ နဂးက ဝမးနညး ေၾကကြစြာ ျပနလည ေျပာျပခပါသည။

- 10 -

၀ငးဥး (၁၉၃၅-၁၉၈၈)

ပညာေ႐ႊေတာင စာအပတက ကေန ၂၀ဝ၃ ခႏစ၊ ဧၿပလမာ ပထမ အႀကမ အျဖစ ထတေဝ ခတ ျပနၾကားေရးႏင ျပညသ႔ ဆကဆေရး ဦးစး ဌာန (႐းခပ) စာတညး အဖြ႔က စေဆာငး ျပစတ 'ႏစဆယ ရာစ ျမနမာ စာေရး ဆရာ မားႏင စာစ စာရငး' စာအပက "ဝငးဦး (၁၉၃၅ - ၁၉၈၈)" အေၾကာငးက ျပနလည ကးယ ေဖာျပတာ ျဖစပါတယ။

၁။ အမညရငး - ဝငးဦး ၂။ မဘအမည - ဦးဘၫြန႔ + ေဒၚခငႏငးရ ၃။ ေမြးသကရာဇ - ၁၃၊ ၃၊ ၁၉၃၅ ၄။ ေမြးဖြားရာေဒသ - ရနကန ၅။ ကေလာင အမညခြမား - ညမငးလြင၊ ခငေမာငဝင ကယေရးျဖစစဥ ျမနမာ အႏပညာ သမငးတြင ထးခၽြနေသာ ဒါ႐ကတာ၊ မငးသား၊ ဇာတၫႊနးဆရာ၊ အဆေတာ၊ စာေရးဆရာ၊ စနစတက စမ ခန႔ခြ တတေသာ ႐ပရင ကမၸဏ ပငရငႏင မဂၢဇငး စာအပ ထတေဝသ ပငရငမာ ဝငးဦးပင ျဖစသည။ ဝငးဦးသည ဒတယ ကမာၻစစႀကး ၿပးေသာ အခါ တတစ ေလကငေရး ေကာငးတြင ပညာက စတင သငယခသည။ တတစ ေကာငးမာပင တကသလ ဝငတနး ေအာငျမငခသည။ ရနကန တကသလတြင ဆကလက ပညာသငၾကားရာ ဥပစာ အထကတနး ေအာငျမငခသည။ တကသလ ပညာက ဆးခနးတင မသငဘ တပမေတာ (ၾကညး) သ႔၁၉၅၂ ခႏစတြင ဝငေရာက အမႈထမး ခသည။ ဝငးဦးသည တပမဟာ (၅)၊ တပရငး (၇) တြင အမႈ ထမးခသည။ ယငးကသ႔အမႈထမး ေနစဥ အတြငး ေမာဘၿမ႕ရ ၾကညး၊ ေရ၊ ေလ၊ ပးေပါငး စစဆငေရး ေလထး သငတနးသ႔တကေရာကၿပး ၁၉၅၉ ခႏစတြင ဩစေၾတးလ ႏငငသ႔ေလထး ပညာရပမား သြားေရာက သငၾကား ခသည။ ၁၉၆၂ ခႏစတြင ဗလႀကး အဆငျဖင တပမေတာမ ႏတထြက ခသည။ ဝငးဦးသည ေကာငးသား ဘဝကပင ေသြးေသာက မဂၢဇငးႏင ႐ႈမဝ မဂၢဇငး တ႔တြင ညမငးလြင ကေလာင အမညျဖင ကဗာ၊ ဝတမား ေရးသား ခသည။ ပထမဆး ေရးသားခေသာ ဝတမာ ဂနး ျဖစသည။ ၁၉၆၀ ျပညႏစ ႐ႈမဝ မဂၢဇငး၌ တကသလ ေကာငးသား တစဦး မဂၢဇငး ဝတရညႀကးက ေရးသားခသည။ ဤမဂၢဇငး ဝတရညက ဝငးဦး ကေလာင အမညျဖင ေရးသားချခငး ျဖစသည။ ဝငးဦး ဆေသာ အမညသည ယငး ဝတရညႀကးေၾကာင နာမညေကာၾကား လသ မားခသည မနေသာလညး တစႏငငလးက ဝငးဦးက အသအမတ ျပခသညမာ ႐ပရငေၾကာငပင ျဖစသည။

ဝငးဦး၏ ပြဦးထြက ဇာတကားမာ ႐ႈမဝ မဂၢဇငးတြင ဝငးဦး ကယတင ေရးသားခေသာ ႏစေယာကထ ေနခငတယ ဝတရညက ႐ကကးျခငး ျဖစသည။ ႏစေယာကထ ေနခငတယ ဇာတကားႏင အတ ဇာတဝငေတး တစပဒ ျဖစေသာ မးပပြ သခငးသည တစႏငငလးသ႔ဝငးဦး၏ နာမညႏင တြၿပး ဖးလႊမး သြားခသည။

ဝငးဦးသည အျခား ႐ပရင ကမၸဏမား အတြက ပါဝင သ႐ပေဆာင ေပးခသည သာမက မမ ကယတငလညး စႏၵာ ႐ပရင ကမၸဏက တညေထာင ခသည။ ဝငးဦး ကယတင ဒါ႐ကတာ လပၿပး သကယတင ပါဝင သ႐ပေဆာင ခေသာ ေဆာငးအပမက ဇာတကားတြင ဝငးဦး၏ ဒါ႐ကတာ ပညာ၊ သ႐ပေဆာင ပညာက ခးကးဖြယရာ ေတြ႔ရသည။ ဤဇာတကားမာပင ဝငးဦးသည ပထမဆး အႀကမ အကယဒမ ရခသည။ ဆကလက၍ ဝငးဦး ကယတင ဇာတၫႊနးေရး၊ ဒါ႐ကတာ လပၿပး ကယတင ပါဝင သ႐ပေဆာင ခေသာ မႈေ႐ႊရည ဇာတကားတြင ၁၉၇၀ ျပညႏစ အတြက ဒတယ အႀကမ အကယဒမ ရချပနသည။

ဝငးဦးသည စႏၵာ ပႏပတကက တညေထာငၿပး စႏၵာ မဂၢဇငးက ထတေဝ ခသည။ စႏၵာ မဂၢဇငးသည ျမနမာႏငင စာေပ သမငးတြင ေရာငစ ေအာဖစက (OFFSET) နညးျဖင ထတလပေသာ ပထမဆး ပဂၢလက ေရာငစ မဂၢဇငး ျဖစသည။ စာမ အေရအတြက မားမား ေဖာျပႏငရန အတြက စႏၵာ မဂၢဇငးတြင စာလးေသး (၁၂) ပြငက စတင အသး ျပခသည။

ဝငးဦးသည ခငေမာငဝင ကေလာင အမညျဖင ကမာၻ႔႐ပရင၊ ျမနမာ ႐ပရင အေၾကာငးမားက သတရသ ေျပာငေျမာကစြာ ေရးသား ခသည။ စႏၵာ မဂၢဇငးတြင ကေလးမား အတြက ဦးဦး ပေျပာမယ၊ အမးသမးမား အတြက မရပေတး ဟေသာ အခနး က႑မား ခြ၍ တငျပမႈေၾကာင ကေလး၊ လႀကး၊ ကားမ မေ႐ြး ႀကကႏစသကေသာ မဂၢဇငး တေစာင အျဖစ ေကာၾကားခၿပး ျမနမာႏငငတြင ေစာငေရ အမားဆး ထတေဝရသည မဂၢဇငး ျဖစခသည။

ျပညသက ခစေသာ ဝငးဦး၊ ျပညသက ခစေသာ ဝငးဦးသည ၁၉၈၈ ခႏစ၊ ဒဇငဘာလ ၁၄ ရကေန႔တြင ျမနမာႏငငႏင ျမနမာ ျပညသ ျပညသားမားက ေကာခငးကာ လ႔ဘဝက စြန႔ခြာ သြားခသည။ ဝငးဦး ေရးသား ျပစခေသာ စာအပမား ၁။ ၾကငနာသအသညး - ၁၉၇၂ ခႏစ ၂။ ကၽြနေတာေမႊးတမး - ၁၉၆၉ ခႏစ ၃။ ခစဦးသႏင ခစဖးသ - ၁၉၇၂ ခႏစ ၄။ ေငြလႈငးဇာျခညေပၚမာ - ၁၉၇၁ ခႏစ ၅။ ဆယစေခတ တစႏစစြနး မနးသႀကၤန - ၁၉၇၉ ခႏစ ၆။ ေဆြး - ၁၉၇၁ ခႏစ ၇။ ေတးေပါငးခပ လကေ႐ြးစင - ၁၉၆၉ ခႏစ ၈။ ေတးေပါငးခပ - ၁၉၆၉ ခႏစ ၉။ ေတးသခငးဆနးမား - ၁၉၆၃ ခႏစ ၁၀။ တကသလ ေကာငးသားတစဦး - ၁၉၆၂ ခႏစ ၁၁။ နာမညေကာ ဇာတလကမငးသား ကဂြတ - ၁၉၇၃ ခႏစ ၁၂။ ႏႏငယငယ - ၁၉၆၁ ခႏစ ၁၃။ ေနာငအငးေလး - ၁၉၇၂ ခႏစ ၁၄။ ပဂၢလေကာ (၁၃) ဦး - ၁၅။ ႏလးသား အသစႏင ခစမညသ - ၁၉၇၀ ျပညႏစ ၁၆။ ႏစေယာကထ ေနခငတယ ၁၇။ ပနးႀကတ ဖစကရာမာ - ၁၉၆၃ ခႏစ ၁၈။ မနးမလအမနး - ၁၉၇၁ ခႏစ ၁၉။ မနးလေမပါႏင - ၁၉၆၂ ခႏစ ၂၀။ မက႐ႈ - ၁၉၆၆ ခႏစ ၂၁။ ေမာလငခး သသရာဝယ ၂၂။ ေယာကား မပသသႏင ခစမသ လတေယာကအေၾကာငး - ၁၉၇၁ ခႏစ ၂၃။ ေရဒယေတးမား - ၁၉၇၁ ခႏစ ၂၄။ လတနခးေပမ႔ - ၁၉၇၁ ခႏစ ၂၅။ လြမးေလသ အမကအမ ဝတတေပါငးခပ - ၁၉၆၂ ခႏစ ၂၆။ သး - ၁၉၈၁ ခႏစ ၂၇။ သညေခတ သညအ႐ြယ သညလငကစၥ ၂၈။ အသကရငေနနညးႏင ေလဟာျပငခရး - ၁၉၆၁ ခႏစ ၂၉။ အသညးစား မဟာရာဇာ၏ ရငးတမး - ၁၉၆၂ ခႏစ ၃၀။ အာကာသဒးယာဥ လကနကမား - ၁၉၆၁ ခႏစ ၃၁။ ဩစေၾတးလမ ခစသမအေၾကာငး - ၁၉၇၂ ခႏစ

- 12 -

သေမာင (၁၉၅၁)

ပညာေ႐ႊေတာင စာအပတက ကေန ၂၀ဝ၃ ခႏစ၊ ဧၿပလမာ ပထမ အႀကမ အျဖစ ထတေဝခတ ျပနၾကားေရးႏင ျပညသ႔ ဆကဆေရး ဦးစး ဌာန (႐းခပ) စာတညး အဖြ႔က စေဆာငး ျပစတ 'ႏစဆယ ရာစ ျမနမာ စာေရးဆရာမားႏင စာစစာရငး စာအပမ "သေမာင (၁၉၅၁)" အေၾကာငးက ျပနလည ကးယ ေဖာျပတာ ျဖစပါတယ။

၁။ အမညရငး - ေမာငဗလ ၂။ မဘအမည - ဦးသာဓ (စာေရးဆရာ၊ ဒါ႐ကတာ) ေဒၚခငည ၃။ ေမြးသကရာဇ - ၁၃၊ ၃၊ ၁၉၅၁ ၄။ ေမြးဖြားရာေဒသ - ရနကနၿမ႕ ၅။ ကေလာင အမညခြမား - ေမာငညေအာင၊ မဟရာ၊ အပစး ကယေရးျဖစစဥ စာေရးဆရာ၊ ႐ပရင ဒါ႐ကတာ သ႐ပေဆာင၊ အဆေတာ သေမာငသည ငယစဥက အငဂငနယာ တစဦး ျဖစလသျဖင ၁၉၆၆ ခႏစတြင စနေပါလ (ယခ အထက ၆ ဗလတေထာင) မ စကမႈ လကမႈ အထကတနးေကာငးသ႔ ေျပာငးေ႐ႊ႕ ပညာ သငၾကားခရာ ဒဇယ အငဂငနယာ သငတနးက ၁၉၆၉ ခႏစက ေအာငျမငခသည။ ထအခနက စ၍ စာေပနယသ႔ ေရာကရခၿပး ယဝတ ဂာနယတြင စာျပင အျဖစ လပကငရငး ကဗာတ၊ စာတမား ေရးသားခသည။ ပထမဦးဆး ဝတတ အျဖစ ၁၉၇၀ ျပညႏစတြင ဝတမႈ ဂာနယ၌ သနပခါးေရကက အမညတပ၍ ေရးသားခသည။ ကေလာင အမည အပစးျဖစသည။ ၁၉၇၇ ခႏစ၊ ႏဝငဘာလထတ ႐ႈမဝ မဂၢဇငးတြင ငယအပမက ဝတက သေမာင အမညခ၍ ေရးသား ေဖာျပခရာမ ယေန႔တင သေမာင အမည ထငရားခသည။ ၁၉၇၄ ခႏစတြင အခစ အမညရ လးခငး ဝတက စတင ေရးသားရာမ လးခငး ဝတ အမားဆး ေရးသားသ ျဖစလာသည။ ၁၉၈၈ ခႏစ စာဖတသ အႀကက မႏေလး စာေပဆက အေဖ၏ အေမ ကယေတြ႔ စာတမးငယျဖင ရရခၿပး ၂၀ဝ၁ ခႏစ၊ ဩဂတလတြင အေမရကနႏငင အငအဝါး တကသလ၌ ကငးပခေသာ (International Writing paragraph) ႏငငတကာ စာေရးဆရာမား စာေပေရးရာ လပငနး အစအစဥသ႔တကေရာကရန ဖတၾကားျခငး ခရသျဖင သြားေရာက၍ စာတမး တငခသည။ သေမာငသည စာေပဆငရာ လပငနး တာဝနမား သာမက ႐ပရင သ႐ပေဆာငမႈ အပငးတြငလညး ထးခၽြနမႈ ရသ တဦး ျဖစသည။ ၁၉၇၄ တြင ခစစနမ၊ ေႏာငးတေျမေျမ၊ အၾကငတ႔လငမယား စေသာ ႐ပရင ဇာတကားမားတြင သ႐ပေဆာငခသ ျဖစသျဖင စာေပ ကသ႔ပင ႐ပရင တြငလညး သေမာင အမညသည ထငရားခသည။ သေမာငသည ဇာတကားႀကးေပါငး ၄၀ေကာ ႐ကကးခၿပး ၂၀ဝ၁ ခႏစတြင ႐ကလကစ ဇာတကားမာ မငးန႔မ ခစတတၿပ ဇာတကား ျဖစသည။ သေမာငသည ၁၉၉၀ ျပညႏစ အတြက အေကာငးဆး အဓက အမးသား သ႐ပေဆာင အကယဒမ ဆက ခႏစစဥအလြမး ဇာတကားတြင ရရခသည။ စာေရးဆရာ ႐ပရင သ႐ပေဆာင သာမက ေတးဂတ တြငလညး ထငရားခသ တဦး ျဖစသည။ ၁၉၇၄ ခႏစတြင ေႏာငးတေျမေျမ ဇာတကား၌ ဇာတဝင ေနာကခ ေတးတစပဒ ျဖစေသာ ပနးဦးပနမယသ သခငးက စတင သဆခရာမ စ၍ ေတးဂတ ေလာကသ႔ေရာကရခသည။ ႐ပရင ေနာကခ ေတးမား၊ တပေခြ စးရးမား၊ ေရဒယ ေတးမား စသညျဖင သဆခရာ ေတးသခငး ပဒေရေပါငး ၂၀ဝ၀ ေကာ သဆၿပး ျဖစသည။ ၁၉၉၅ ခႏစ၊ ႏဝငဘာလတြင ေဟာငေကာင၊ မကာအ ႏငငမားရ ဆရာဝနမား ေငြရတ သဘငမ ဖတၾကားသျဖင ျမနမာ

ေတးသခငးမား သြားေရာက ေဖာေျဖခြင ရခသည။ ယခအခါ ႐ပရင ဂတထက စာေပက အေလးထား ေဆာင႐ြကရငး ဇနးသည ေဒၚေအးေအးေမ (ေအးဘ)၊ သားသမးမား ျဖစေသာ စးအမသ၊ ဖးေသာၾကာ၊ ထနထနသာ၊ ထပထပသာ ဟေသာ သားသမး ေလးေယာကႏင အတ သကၤနးကၽြနး ၿမ႕နယ သာဓ ႐ပရငျခတြင ေနထငလက ရသည။ သေမာင ေရးသား ျပစခေသာ စာအပမား ၁။ ကမာၻႀကး တနသြားတယ - ၁၉၈၇ ခႏစ ၂။ ၾကၾကပါေအာင ရယသည ၃။ ကြမးစကား (ဝတတေပါငးခပ) - ၁၉၉၉ ခႏစ ၄။ ငကကေလးေတြ ေမာငေခါငးေပၚမာ မငးေခါငးေပၚမာ - ၁၉၈၈ ခႏစ ၅။ စာမကႏာ (၁၆) (၈/၁၉၇၈) ၆။ ဍရငေကာကႏင အျခားဝတတမား - ၁၉၈၃ ခႏစ ၇။ နနကစာ ေဆာငးပါးေပါငးခပ - ၂၀ဝ၁ ခႏစ ၈။ ပငတငစ မေမာငးပါဘးကြယ - ၁၉၇၇ ခႏစ ၉။ မခစတတတာမဟတ မခစခငတာပါ - ၁၉၈၉ ခႏစ ၁၀။ ရငေနမငးမ ေပးေသာစာ (ဘာသာျပန) - ၁၉၇၆ ခႏစ ၁၁။ လ - ၁၉၈၁ ခႏစ ၁၂။ ဝတတတစပဒ ေပးပ႔ျခငး (ဝတတေပါငးခပ) - ၁၉၈၄ ခႏစ ၁၃။ သာဓႏင ကၽြနေတာ၏ ဖခငမားအေၾကာငး - ၁၉၈၄ ခႏစ (ဝတတ ေပါငးခပ) ၁၄။ သ႔ေမာငမာ သ႔ေမာငမာ - ၁၉၇၈ ခႏစ ၁၅။ သပခစတယ မဟတလား - ၁၉၇၆ ခႏစ ၁၆။ အကယဒမ - ၁၉၈၀ ျပညႏစ ၁၇။ အခစ - ၁၉၇၄ ခႏစ ၁၈။ အခစ (၂) - ၁၉၇၉ ခႏစ ၁၉။ အခစ ငါမသ - ၁၉၇၈ ခႏစ ၂၀။ အခစစက - ၁၉၈၀ ျပညႏစ ၂၁။ အခစႏင သ၏ကက - ၁၉၇၉ ခႏစ ၂၂။ အခစပြငကေလးမား - ၁၉၇၈ ခႏစ ၂၃။ အခစလား သဖားေနတယ - ၁၉၈၆ ခႏစ ၂၄။ အခစသစပင - ၁၉၇၈ ခႏစ ၂၅။ အခစ၏ ေနာကဆးေန႔မား - ၁၉၇၉ ခႏစ ၂၆။ အမႈက ၂၇။ အရကသမား အမားတရာ (ေဆာငးပါးေပါငးခပ) ၂၈။ အ႐ပကေလး အျခား စာေရး ဆရာမားႏင ပးတြ ေရးသားေသာ ဝတမား ၁။ ေကြမနးကေလး ပျပငႏင ဘဝရသစာစမား - ၁၉၉၉ ခႏစ ၂။ ငါကြ ခဆယရာေထာငေသာငး သနးသနးကေဋ - ၁၉၈၀ ခႏစ ၃။ စာေရးဆရာႀကး ဦးရနေအာင အလြမးေျပ - ၁၉၉၇ ခႏစ ၄။ စပယသးသး - ၁၉၈၁ ခႏစ ၅။ ထ႔ေၾကာင အခစဟ ေခၚပါသည - ၁၉၈၁ ခႏစ ၆။ ပနးစြယေတာ႐ြကကေလး - ၁၉၈၂ ခႏစ ၇။ ပနးယြနးအမ - ၁၉၉၉ ခႏစ ၈။ မတမတရရ ႐ႈမဝ ဝတတမား - ၁၉၉၉ ခႏစ ၉။ သာဓအငဆနး (စ) - ၁၉၇၈ ခႏစ ၁၀။ ေသာတာေဆြ လြမးတသ အမတတရ - ၁၉၉၆ ခႏစ

- 14 -

ဗလဗက (၁၉၁၉-၁၉၈၅) ျပနၾကားေရးႏင ျပညသ႔ ဆကဆေရး ဦးစးဌာန စာတညးအဖြ႔မ စေဆာငး ျပစၿပး၊ ေ႐ႊဟသၤာ စာအပတကက ၂၀ဝ၈ စကတငဘာမာ ပထမအႀကမ ပႏပ ျဖန႔ခခတ 'ႏစဆယရာစ ျမနမာ စာေရးဆရာမားႏင စာစစာရငး (ပၪၥမတြ)' စာအပမေန "ဗလဗက (၁၉၁၉-၁၉၈၅)" အတပၸတအကဥးန႔ စာစစာရငးက ျပနလည ကးယ ေဖာျပလကတာ ျဖစပါတယ။

၁။ အမညရငး - ေဇယေကာထင၊ ဝဏၰေကာထင၊ ဗလမးဗက ၂။ မဘအမည - ဦးသန႔ + ေဒၚတင ၃။ ေမြးသကရာဇ - ၁၁၊ ၁၂၊ ၁၉၁၉ ၄။ ေမြးဖြားရာေဒသ - ရနကနတငး ၅။ ကေလာငအမညခြမား - မရပါ ကယေရးျဖစစဥ စာေရးဆရာ၊ သ႐ပေဆာင၊ ႐ပရင ဒါ႐ကတာ ဗလဗကအား ၁၉၁၉ ခႏစ၊ ဒဇငဘာလ ၁၁ ရကေန႔တြင မႏေလးၿမ႕၌ အဘ ဦးသနးႏင အမ ေဒၚတငတ႔မ ေမြးဖြားခသည။ ၁၉၃၆ ခႏစတြင မႏေလးၿမ႕ ဝကစလယ ေကာငးမ ဆယတနး ေအာငျမငသည။ ၁၉၄၁ ခႏစတြင ရနကန တကသလမ ဝဇၨာ (ဂဏထးတနး) က ပထမ အဆငျဖင ေအာငျမငသည။ ထ႔ေနာက ဗမာ လြတလပေရး တပမေတာသ႔ ဝငေရာကခၿပး ၁၉၅၁ ခႏစတြင ဗလမး ရာထးျဖင တပမေတာမ အၿငမးစား ယခသည။ ၁၉၅၀ ျပညႏစတြင ေဇယေကာထငဘြ႔ႏင ဝဏၰေကာထငဘြ႔တ႔က ရရခသည။ ထ႔ေနာက ဥပေဒဘြ႔က ရရခသည။ ၁၉၅၅ ခႏစတြင အေမရကန ျပညေထာငစ ေယးလတကသလမ မဟာဝဇၨာဘြ႔က ရရခသည။ စာေပဗမာန စာတညးႏင တ႐တျပညသ႔ သမၼတႏငင၌ ကငးပေသာ ႐ပရငပြေတာႏင အႏၵယ သမၼတႏငငတြင ျပလပေသာ ယနကစက သကႀကး စာေပ တတေျမာကေရး အစညးအေဝးသ႔ တကေရာကခသည။ ၁၉၅၈ ခႏစတြင လြတလပေရး ေမာကြနးဝင (ဒတယဆင) က ရရခသည။ ၁၉၅၈ ခႏစတြငပင "လထ ေအာငသ" ဇာတကားမ စတင၍ ႐ပရင သ႐ပေဆာင ျဖစလာသည။ ၁၉၇၀ ျပညႏစတြင "သတာျပး"၊ ၁၉၇၁ ခႏစတြင "တစေကြ႔ တစကမာၻ" ဇာတကားမားျဖင အကယဒမ ဆမားက ရရခသည။ ႐ပရင သ႐ပေဆာင၊ စာေရးဆရာ၊ ဒါ႐ကတာ အျဖစ လပကငခသည။ ၁၉၇၆ ခႏစမ စ၍ ႐ပရင ေကာငစ စညး႐းေရး ေကာမတ ဒတယဥက႒၊ ရနကန တကသလ၊ မႏေလး တကသလ၊ ပသမေကာလပ၊ ေမာလၿမင ေကာလပတ႔တြင ျပငပ စာစစမး၊ ရနကန တကသလ ျမနမာစာ ဌာနတြင ဘာသာေဗဒ ဆရာ အျဖစ ေဆာင႐ြကခသည။ ဗလဗက ေရးသားခသည စာအပမား အနက ေယးလတကသလ ခရးသည၊ မစဆရ ခရးသည၊ တ႐တျပညသစ ခရး၊ ဟမငးေဝး - အး လကေ႐ြးစင စာပေဒသာ၊ ျပညသ႔ စာေရး ဆရာမႀကး မပလ စာအပမားမာ ထငရားသည။ ဇနးမာ ေဒၚခငၾကည (ျမနမာအသ) ျဖစၿပး သားသမး ႏစေယာက ထြနးကားခသည။ ဗလဗကသည ၂၂၊ ၆၊ ၁၉၈၅ ရကေန႔တြင ရနကနၿမ႕၌ ကြယလြနခသည။ ဗလဗက ေရးသား ျပစခေသာ စာအပမား ၁။ တ႐တျပညသစခရး ၁၉၅၉

၂။ ဘႀကး႐ႊနး ၁၉၅၉ ၃။ ဟမငးေဝး-အး လကေ႐ြးစင စာပေဒသာ ၁၉၆၀ ၄။ ေယးလတကသလ ခရးသည ၁၉၆၀ ၅။ ဘယလလလ (ဗလခငေမာငေလး အတပၸတ) ၁၉၆၀ ၆။ မေ႐ႊေခာ ၁၉၆၂ ၇။ မာနႏင လသား (ဟယလငဂနယာဒအကစ) ၁၉၆၃ ၈။ ေနႏငလသား ၁၉၆၃ ၉။ ပညာသပၸစကမႈႏင လပငနးယဥေကးမႈ ၁၉၆၄ ၁၀။ လသးအႏျမ ၁၉၆၄ ၁၁။ ကဗာသစဆရာ ကားလဆငးဗတ ၁၉၆၅ ၁၂။ စကမႈလကမႈ တးတကေရး ၁၉၆၅ ၁၃။ ႐ပရငၿမ႕ေတာ (ေဟာလးဝဒ၏ ေငြေရာငပတကား) ၁၉၆၅ ၁၄။ ဒးပဝဇၨာ ၁၉၆၅ ၁၅။ သမၼတတစဦး၏ အေမြအႏစ ၁၉၆၅ ၁၆။ အာကာသလပငနး ၁၉၆၅ ၁၇။ ကလသမဂၢ၏ ကမာၻ႔ဉာဏဗမာန ၁၉၆၆ ၁၈။ ျပညသ႔စာေရး ဆရာမႀကး မပလ ၁၉၆၆ ၁၉။ မး႐းဇာတႏင လ႔သဘာဝ ၁၉၆၆ ၂၀။ ကငဆာေရာဂါ ေအာငႏငေရး ၁၉၆၇ ၂၁။ ေျမေျပာေသာ ပျပင ၁၉၆၇ ၂၂။ ပမးနငး ဘဝႏငစာေပ ၁၉၇၃

တစေခတတစခါက ပရသတမား အၾကား ေရပနးစားခသ သ႐ပေဆာင မငးသား ေ႐ႊဘ(၁) Weekly Eleven News Journal - Vol. 4, No. 29, စာမကႏာ ၂၃ မာ ေဖာျပပါရတ ပဂၢလထးတ႔၏ ဘဝတေကြ႔ က႑မာ ေဖာျပပါရတ တငႏငတးရ "တစေခတတစခါက ပရသတမား အၾကား ေရပနးစားခသ သ႐ပေဆာင မငးသား ေ႐ႊဘ" အေၾကာငးက ျပနလည ကးယ ေဖာျပလကတာ ျဖစပါတယ။

ယေန႔ေခတ လငယမား ေ႐ႊဘက သမလကၾကလမ မဟတေပ။ အသက ေလးဆယဝနးကင လလတပငး ေလာကသာ တေခတ တစခါက ပရသတမား အၾကား လမးလမးေတာက ေကာၾကားခေသာ ေ႐ႊဘက သရၾက ေပလမမည။ ေ႐ႊဘက ေတာေရာၿမ႕ပါ ပရသတ အမားစက လကခၾကသည။ ေကးလကေဒသ အခ႕၌ ဆလင ႐ပရင ဇာတလမးအရ ေ႐ႊဘ အညႇဥးဆ ခေနရလငပင ပတကားက ချဖင ေပါကသည အထ ၾကေတြ႔ၾကရသည။ ဇာတကားေပါငး မားစြာ ႐ကကး ခေသာလညး ေ႐ႊဘ အကယဒမ မရခပါ။

- 16 -

သ႔ေသာ ေ႐ႊဘသည ႏစေပါငး အတနၾကာ ပရသတ အသညးစြ ျဖစခ၏။ ေကးလကေတာ႐ြာ အခ႕၌ ယေန႔တင ေ႐ႊဘ အေၾကာငးက ၿမနေရယကေရ ေျပာဆ ေနၾကဆ ျဖစသည။ ေ႐ႊဘဟသည ၁၉၄၄ ခႏစတြင ပေရာ ႐ပရင ကမၸဏမ ဒါ႐ကတာ ေဖႀကငက သတ ဗတ အမညရ ႐ပရငဇာတကား ႐ကကးရန စစဥသည ေခါငးေဆာင မငးသား အျဖစ ေ႐ြးခယထားသမာ မငးသား ေကာေ႐ႊ (ေနာင ေကာေဆြဟ အမည ေျပာငးလခသ) ျဖစသည။ ဇာတလမးအရ မငးသား ေကာေ႐ႊသည ေမာေတာဆငကယစးကာ ေစာဘြားႀကးကနး ေတာငကနးထကမ ခနခရမည အခနး ပါရသည။ ဒါ႐ကတာ ေဖႀကငက ဤအခနးက လစားမထးဘ မငးသား ေကာေ႐ႊ ကယတင သ႐ပေဆာငရန ေျပာဆသည။သ႔ေသာ ေကာေ႐ႊက ျငငးပယ၏။ သ႔အေနျဖင လစားထး ႐ကကးရနသာ ဆႏၵရခသည။ ေနာကဆး ဒါ႐ကတာႏင သ႐ပေဆာင မငးသား အၾကား အေခအတင အျငငးအခ ျဖစၾကကာ အစအစဥ ပကသြားသည။ ဒါ႐ကတာ ေဖႀကငက မငးသား ေကာေ႐ႊအား "မလပႏငရင ထြကသြား၊ မငးမရလညး မငးရ အဘ လာလမမယ" ဟ၍ ရငရငသးသး ေျပာဆခသည ဆပါသည။ ဤသ႔ျဖင ဒါ႐ကတာ ေဖႀကငက သ႐ပေဆာင မငးသားသစ အပတျပငး ရာေဖြရေတာသည။ ေနာကဆး ေရေကာ လမး ၅၀ တြင သျဖလပငနး လပကငေနေသာ ေအးၾကည ဆသ လငယကေလးက သြားေတြ႔ၾကသည။ ေအးၾကညသည ဒါ႐ကတာ ဆရာခန႔၏ လကနကပနး အသတတ ဇာတကားတြင ဇာတရ အျဖစ ပါဝင သ႐ပေဆာင ခဖးသည ဆ၏။ ေနာကဆး ဒါ႐ကတာ ပေရာေဖႀကင ေျပာသည ေကာေ႐ႊ မရလင ေကာေ႐ႊ၏ အဘ လာလမမည ဟေသာ စကား အရပင လငယကေလးမာ ေ႐ႊဘ ျဖစလာခသည။ စတန႔မငးသား ေမာငေအးၾကညက ေ႐ႊဘ အမညျဖင ေ႐ြးခယ လကၿပးေနာက သတဗတ ဇာတကားက ျပနလည ႐ကကးသည။ ေ႐ႊဘသည ဤပြဦးထြက ဇာတကား၌ပင မငးသား ေကာေ႐ႊ ျငငးပယခေသာ ေစာဘြားႀကးကနးထကမ ေမာေတာဆငကယျဖင ခနခေသာ အခနးက စတင ႐ကကးခသည။ လစား မထးေသာ စတန႔မငးသား အျဖစ ကယတင ႐ကကးချခငး ျဖစပါသည။ ဤဇာတကားတြင ဇာတလမး အရ လေရာ ေမာေတာ ဆငကယပါ ေတာငကနးထကမ ျပတကလာသည အခနး ႐ကကးရရာ ေ႐ႊဘမာ အကမေကာငးဘ ခါးကး သြားခသည။ သတဗတ ႐ပရင ဇာတကား ႐တငခနတြင ေ႐ႊဘမာ ရနကန ေဆး႐ႀကး၌ အတြငးလနာ အျဖစ ကသ ခေနရဆ ျဖစသည။ မညသ႔ ဆေစကာမ သတ ဗတသည ေ႐ႊဘအား ႐ပရငမငးသား တစဦး အျဖစ ပရသတက အသအမတ ျပလကေသာ ဇာတကားပင ျဖစသည။ စြန႔စားလသလငယတဦး ေ႐ႊဘက ပသမၿမ႕ ၿမ႕ပတလမး၌ ပနးခ ဆရာႀကး ဦးေအာငျမတႏင ေဒၚကြမးတ႔က ၃၀ မတ ၁၉၂၈ တြင ဖြားျမငခသည။ ေမြးခငးေလးဦး အနက အငယဆး ျဖစ၏။ အမညရငး ေအးၾကည ျဖစၿပး အတနးပညာက အလယတနး အထသာ သငယခဖးသည။ ေအးၾကညက ေရကး၊ လကေဝ႔ထး၊ ဒငဗငထး၊ ျမငးစး စသည အၾကမးအရမး ကစားနညးမားက ႏစသကသည။ ငယစဥကပင ႐ပရငဘက၌ ဝါသနာ ပါသျဖင အသက ၁၇ ႏစတြင ရနကနသ႔ တေယာကတညး ေရာကရလာခသည။ ရနကနတြင ေရေကာလမး ၅၀ ရ ဦးေလးအမ၌ တညးခ ေနထငသည။ အသကေမြး ဝမးေကာငး အျဖစ သျဖဆရာ အလပ လပရသည။ တစဖကမလညး လကေဝ႔ေကာ ကားဘညမးထ လကေဝ႔ပညာ သငယ ေလလာ၏။ ေအးၾကည အသက ၁၇ ႏစ အ႐ြယ၌ပင ႐ပရငေလာကသ႔ စတင ေရာကရခသည။ ဒါ႐ကတာ ဆရာခန႔၏ လကနကပနး အသတတ ဇာတကားတြင ဇာတရ အျဖစ ပါဝင ခရျခငး ျဖစသည။ သတဗတတြင ေ႐ႊဘအျဖစ နာမည ရလာၿပးေနာက ပေရာ ႐ပရင ကမၸဏမ ႐ပရင ဇာတကားမား အမားအျပား ထြကေပၚ လာခသည။

တစေခတတစခါက ပရသတမား အၾကား ေရပနးစားခသ သ႐ပေဆာင မငးသား ေ႐ႊဘ(၂) ေ႐ႊဘ၏ဇာတကားမား ပေရာ႐ပရငမ ေရာငန၊ မကရ မကခ၊ မယားဆးလင၊ ဒလး၊ ငမး၊ လငယ႐ပရငမ မငးေသြး၊ ရနကန ႐ပရငမ အ႔ပနး ေလာက စသည ဇာတကားမား ႐ကကးခရာ ေ႐ႊဘက ႐ပရင ကမၸဏ အမားစက အလအယက ငားရမးၾကေတာသည။ သ႔ျဖင နယျခားမကခ၊ တစယသန၊ ဝရမးညေနာင၊ ရနကနသခး၊ ဂမနး ဘလး၊ ရနကြငး ရနစ၊ စေထာကႏင မးေမာင၊ သပနမငးသား၊ ႐ပမာလာ၊ ေရးေရစက၊ လမကလမးဆး၊ ခစရငေသြး စသည ဇာတကားမား ႐ကကး ျဖစခသည။ သပနမငးသား ဇာတကားတြင ႏစကယခြ၍ ထးျခားစြာ သ႐ပေဆာငခ၏။ ထ႔ေနာက လမးလမးေတာက ေကာၾကားခေသာ မငးသား ေ႐ႊဘသည ၁၉၆၀ ျပညႏစ ဝနးကငတြင ေခတတမျမပ သြား၏။

ေ႐ႊဘ၏ စြန႔စားခနးမား ေ႐ႊဘသည ပြဦးထြက သတ ဗတ ဇာတကား၌ပင ႀကးျဖင ေအာကသ႔ ေလာခ ဆငးခနး ႐ကကးစဥ လကဖဝါးမား ပြနးပ စတျပတသြားခသည။ တစေခတ တစခါက ေကာၾကားခေသာ စတန႔မငးသားမား ျဖစၾကသည ေကာဟး၊ ခစေ႐ႊ၊ ေကာၫြန႔၊ တငေငြ၊ တငေဖတ႔ ကသ႔ အနစနာခ စြန႔စားလသ သ႐ပေဆာင တစဦး ေပၚထြကလာသည အတြက ပရသတ အမားက ဝမးပနးတသာ ႀကဆ ခၾကသည။ ဒါ႐ကတာ ဆရာေ႐ႊ၏ ေရာငန ဇာတကားတြင ေ႐ႊဘသည တးေၾကာငကေလး ဘတာ အနး၌ ရထား ေခါငမးထကမ တစပတကၽြမး ထးၿပး ေရကနတြငးသ႔ ဒငဗင ထးခခနးက သ႐ပေဆာင ျပခသည။ ဒါ႐ကတာ ဦးစနဝငး၏ ရနကနသခး ဇာတကားတြငလညး ေ႐ႊဘသည ဂစကားက လဗာကနနငးလက ေရေကာ ကနးထကသ႔ အရနျပငးစြာ ေမာငးတကပက ႐ကကး ျပသခသည။ မငးအာဏာ ဇာတကားက ပဥးမနား၌ ႐ကကးစဥ ကလညး ေပ ၂၀ဝ ေကာ နကေသာ ေခာကကမးပါး ေအာကရ ေရျပငထကသ႔ လေရာျမငးပါ ျပတကခနးက ႀကတင ေလကငမႈ မရဘ ႐ကကးခသည။ ယငးသ႔ ႐ကကးစဥ ျမငးႀကးမာ ေရျပငႏင ႐ကမၿပး ေသဆး သြားခသည။ ေ႐ႊဘသာလင ဒဏရာ အနညးငယ ရရၿပး အႏရာယ မရ ျဖစခသည။ နယးဘားမား ဖလငမ လငးဆြ ဇာတကားတြင ေ႐ႊဘႏင လၾကမး စးတငတ႔ ငမးရပ တတားေပၚမ အၿပငအဆင ကၽြမးထးေသာ အခနးက ႐ကကးၾကရသည။ ယခ ေခတကသ႔ ဂအကစအမဖနးမား၊ Walkie Talkie မား မေပၚေသး သျဖင ေျမျပင ႐ပရင႐က အဖြ႔ႏင သ႐ပေဆာင ေ႐ႊဘတ႔ ေျခဟန လကဟနျဖင လညးေကာငး၊ ခလးကေလးမား ေရထ ပစခ၍ လညးေကာငး အမတအ သားျပ ဆကသြယၾကရသည။ အခကျပၿပး စတင ႐ကကးစဥ ေ႐ႊဘႏင လၾကမး စးတငတ႔ ငမးရပေခာငးတြငးသ႔ ဒငဗင ထးခလကရာ စးတငမာ ဇကႏငကၿပး အသကဆး႐ႈး ခရသည။ ဒါ႐ကတာ တငၫြန႔၏ ေျမႀကးႏင ေ႐ႊထး ဇာတကား ႐ကကးစဥကလညး လၾကမး ေကာေဇာႀကး ကငေဆာငေသာ ဓားရည၏ ဓားဦးသည ေ႐ႊဘ၏ ညာဘက မကလးႏင ထးမသြားရာ မကလး ျပတထြက သြားခသည။ ေ႐ႊဘသည ညာဘက မကလးအား လကျဖင ရဝစြာ ျပနထးသြငး လကၿပးေနာက ကေလာ ေဆး႐၌ တစလၾကာ ေဆးဝါးကသမႈ ခယခရသည။ ယငးေနာကပငးတြင ညာဘက မကလးမာ ေကာငးစြာ မျမငရေတာ သျဖင ႐ပရငေလာကမ ေခတအနားယ ခရသည။ ေ႐ႊဘ ျပနလာၿပ ၁၉၆၀ ျပညႏစေကာ ကာလမ စ၍ သးႏစၾကာ တမျမပ သြားရာမ ေ႐ႊဘ ဒတယအႀကမ ျပနေပၚ လာျပနသည။ ၁၉၆၃ ခႏစတြင သမၼတ ႐ပရငေခၚ ကယပင ႐ပရင ကမၸဏက တညေထာငခၿပး ေတာကဖးတတ ဇာတကား ႐ကကးသည။ ထ႔ျပင သမၼတ လၾကမး အဖြ႔ကလညး တညေထာငခသည။ ယငးေနာက ႐ပရင ဇာတကားမား အဆကမျပတ ေပၚထြက လာခသည။ ေငြရနသ၊ ယမးေငြ႔၊ ေငြမငးေငြခငး၊ ေဟမာၿမင၊ သေယာဇဥ၊ ဘနးေမာငတေယာကတညး၊ ရနးဆာယာ၊ ရနသ႔ရငေသြး၊ ေသြးဆး၊ ေတာပနးႀကးစဖ၊ ဝရမးေျပး ဖးသနး၊ ဘာလအခစ၊ လမက အလရသည၊ လကကငတတ၊ ရငသား၊ ကားစတကားမာန စသျဖင ျဖစပါသည။ ေ႐ႊဘသည တစခနက တြဖက နာမညႀကးခေသာ တငၫြန႔၊ ရေဘာ သကရညတ႔ႏင ျပနတြကာ ၁၉၇၈ခ ႏစတြင ေသြးမာ သတရေသာေၾကာင ဇာတကား ႐ကကး ျပသခသည။ ေ႐ႊဘက ပရသတမား ေရးကကသ႔ပင တခနက အားေပးခၾကသည။ ေနာကဆးဇာတကား ေ႐ႊဘသည ဒါ႐ကတာ ေမာငမးျမင (ရေဘာသကရည) ႐ကကးေသာ မခစလညးျပး ခစလညးျပး ဇာတကားႏင မမပင သမၼတ ႐ပရငမ ႐ကကးသည ငမနးစြယႏင ကၽြနးသႏာ ဇာတကားမားတြင ေနာကဆး ပါဝင သ႐ပေဆာငခသည။ ငမနးစြယႏင ကၽြနးသႏာမာ ေကာေဆြ၊ ေ႐ႊဘ အတြ၏ အမတတရ ေနာကဆး ဇာတကားဟ ဆႏငပါသည။ ထ႔ေနာက ေ႐ႊဘ ျပဇာတေလာကသ႔ ကးေျပာငးသြားသည။ ျပဇာတ ေလာက ေရာကေတာလညး ေတာေရာ ၿမ႕ပါ အားေပး ခၾကျပနသည။ ျပဇာတထမ ကေ႐ႊႏင ႏငးေမတ႔၏ အခစဇာတလမးသည ပြၾကည ပရသတက ဖမးစားႏငခ၏။ ဘဝနဂး ေ႐ႊဘ ျပဇာတကရငး ၁၉၈၈ ခႏစ၊ ႏစဦး ကာလတြင ကနးမာေရး ဆး႐ြားလာသျဖင ျပဇာတေလာကမ အနားယ လကရသည။ ထ႔ေနာက ၁ ဒဇငဘာ ၁၉၈၈ တြင ေ႐ႊဘ ကြယလြန သြားပါသည။ တငးျပည မၿငမမသက ျဖစေနဆ ကာလမ႔ ေ႐ႊဘ၏ စာပနက သခစေသာ ပရသတမားပင မသလကၾကေပ။ ေ႐ႊဘႏင ဇနးျဖစသ ႐ပရငမငးသမး သငးသငးလတ႔မ သားသမး ကးဦး ထြနးကားခသည။ သကစြန႔ဆဖား သ႐ပေဆာငရသည စတန႔ခနးမားတြင လစား မထးဘ ကယတငကယက သ႐ပေဆာငခသ ေ႐ႊဘ အေၾကာငးက ယေန႔တင ေျပာဆ ေနၾကရဆ ျဖစပါသည။

- 18 -

မေမာလငဘ ႐ပရငေလာကသ႔ ေရာကရခၾကသ သ႐ပေဆာင ဦးေကာကလးႏင ဦးသနးေမာင(၁) တငႏငတးရ "မေမာလငဘ ႐ပရငေလာကသ႔ ေရာကရခၾကသ သ႐ပေဆာင ဦးေကာကလးႏင ဦးသနးေမာင" တ႔ အေၾကာငးက Weekly Eleven News Journal - Vol. 4, No. 25, စာမကႏာ (၂၃) ကေန ျပနလည ကးယ ေဖာျပလကတာ ျဖစပါတယ။

ျမနမာ ႐ပရငေလာကတြင သ႐ပေဆာင ဦးေကာကလးႏင ဦးသနးေမာငတ႔မာ လမးလမးေတာက ထငေပၚ ေကာၾကား ခသမား ျဖစၾက၏။ ဇာတပ႔ သ႐ပေဆာငမား အျဖစ အကယဒမဆ ဆြတခး ရရခၾကသမားလညး ျဖစၾကသည။ ဦးေကာကလး ဆလင အကယဒမဆ သးဆပင ရရခသ ျဖစပါသည။ သ႐ပေဆာင ဦးေကာကလးႏင ဦးသနးေမာင တ႔က သ႐ပေဆာင ဟနသာမက တစမထးျခားေသာ အသဩဇာ ရသမားလညး ျဖစၾက၏။ သ႔ေၾကာငလညး အသတ ရျမငေလး၊ ကမာၻေကာ ၾကယတစလး စသည အသတဝဇၨာ ပညာရငမားက ဦးေကာကလးႏင ဦးသနးေမာငတ႔၏ အသမားက တပခၾကျခငး ျဖစသည။ ဦးေကာကလးႏင ဦးသနးေမာငတ႔သည ႐ပရငေလာကသ႔ မေမာလငဘ ေရာကရ လာၾကသမား ျဖစၾကရာ ယငးပဂၢလတ႔၏ ဘဝတစေကြ႔ အေၾကာငးအရာတ႔မာလညး စတဝငစားဖြယ ေကာငးလပါသည။ ဦးေကာကလး၏ အတပၸတ ဦးေကာကလး၏ အမညရငးက ဦးေအာငႀကး ျဖစသည။ ဦးေအာငႀကးက ၁ ေဖေဖာဝါရ ၁၉၁၇ ႏစတြင ျမငးျခခ႐င ႏြားထးႀကးၿမ႕၌ ဦးေသး၊ ေဒၚတငတ႔က ဖြားျမငခသည။ ေမြးခငး ေျခာကဦးအနက စတတေျမာကသား ျဖစ၏။ ကေအာငႀကးသည ငယစဥက ျမငးျခၿမ႕ အထကတနး ေကာငးတြင ပညာ ဆညးပးခၿပး ထေကာငးမပင ဆယတနး ေအာငျမငခသည။ ဆယတနးေအာင ၿပးေနာက ျမငးျခၿမ႕ ဒစႀတတ ေကာငစ႐း၌ စာေရး ဝငလပသည။ ဦးေအာငႀကးက စာေရး တစဦးမသာ ျဖစေသာလညး အလပက ႀကးစား လပကငသည။ စညးစနစ ကနသည။ သ႔ျဖင ၁၉၄၁ ခႏစတြင အကဥးဦးစး ဌာန၌ ေထာငမး ျဖစလာခ၏။ ေထာငမးဘဝမ ႐ပရင သ႐ပေဆာင ျဖစလာသ ဦးေအာငႀကးသည ၁၉၄၁ ခႏစမ ၁၉၄၄ ခႏစ အထ အကဥးဦးစး ဌာန၌ ေထာငမး ရာထးျဖင အမႈထမး ခရရာ ထစဥကပင အကဥးသားတ႔၏ ဘဝက အနးကပ ေလလာခြင ရရခ၏။ ေနာင႐ပရင သ႐ပေဆာင ျဖစလာေသာ အခါ ယငးအေတြ႔အၾကမားက ဦးေအာငႀကးအား မားစြာ အေထာကအက ေပးခသည။ ဦးေအာငႀကးက ေထာငမး အလပက မေပာပက၊ သ႔ျဖင အလပထြကၿပး ကနထ႐က လပငနး ေျပာငးလ လပကငခသည။ ယငးသ႔ လပကငစဥက ဦးေအာငႀကးက ေကာေအာင ကမၸဏ ပငရင အျဖစ သရၾက၏။ ထစဥအတြငး မႏေလး ဦးဘသနးႏင မတေဆြ အေပါငးအသငးမားေၾကာင မႏေလး သဂၤဟ တးဝငး၌ အေပာတမး ဂတ ပညာျဖင အဖြ႔ဝင ျဖစလာခသည။ ၁၉၅၂ ခႏစတြင သဂၤဟ တရယာ အဖြ႔ဝင ျဖစလာချခငးမာ ဦးေအာငႀကးအား အႏပညာ ေလာကႏင နးစပ သြားေစခသည။ ၁၉၅၄ ခႏစတြင မႏေလး ႐ပရငကမၸဏက ပြဦးထြက ဇာတကား အျဖစ ‘ဘဝသသရာ' ဇာတကားက ႐ကကးခသည။ ထစဥ ဆရာဝန အခနး၌ ေခတကည သ႐ပေဆာငေပးရန ကမးလမးခက အရ ဦးေအာငႀကး တစခနး ပါဝင သ႐ပေဆာငခသည။ 'ဘဝသသရာ' ဇာတကားျပသ၍ စာတနးထးေသာ အခါ မႏေလး ဦးေအာငႀကးဟ အမည ပါလာသည။ သ႐ပေဆာင ဦးေကာကလး

မႏေလး ဦးေအာငႀကးအား ဦးေကာကလး ျဖစလာေစေသာ ႐ပရင ဇာတကားမာ ဒါ႐ကတာ ေ႐ႊဒးဘေအာင၏ 'ဤလ႔ေဘာငတြင' ဇာတကား ျဖစသည။ မႏေလး ႐ပရင ကမၸဏ၏ တတယေျမာက ျဖစေသာ 'ဤလ႔ေဘာငတြင' ဇာတကား၌ မႏေလး

ဦးေအာငႀကးက လယတမာ အျဖစ သ႐ပေဆာငရသည။ သ႐ပေဆာင ပျပငလြနး၍ ဦးေအာငႀကးမာ ဦးေကာကလး အမညတြင သြားခသည။ ၂၈၊ ၁၂၊ ၁၉၅၈ ထတ မႏေလး လထ သတငးစာတြင ဆရာထြနးခငက "ဦးေကာကလး ေခၚ မႏေလးဦးေအာငႀကးမာ ဤလ႔ေဘာငတြင ဇာတကား၌ လယတမာ ျဖစ၍ မနးတး ၾကရမည ျဖစေသာလညး သ ယတမာႏငလြနး၍ ဤသ႔ေသာ ဇာတကားေကာငး တစပဒ ျဖစလာသည။ ယတမာရာ၌ ဦးေအာငႀကး၏ သ႐ပေဆာငမႈမာ ဦးေအာငႀကး ႐ပရင သကတမးႏင မမေအာငပင ပရ ေကာငးမြနသညဟ ခးကးရ ေပလမမည" ဟ၍ ေဖာထတ ေရးသားခသည။

အကယဒမ သးဆရင

ဦးေကာကလး ေခၚ မႏေလး ဦးေအာငႀကးသည ၁၉၆၂ ခႏစတြင ဒါ႐ကတာ ေ႐ႊဒးဘေအာင၏ 'အေတြ႔' ဇာတကားျဖင ပထမဆး အမးသား ဇာတပ႔ဆက ရရခ၏။ အမးသား ဇာတပ႔ဆမာ ပထမဆး အႀကမ စတင ေပးအပေသာဆ ျဖစပါသည။ ၁၉၆၃ ခႏစတြင အကယဒမ ဆေပးပြ မျဖစဘ ၁၉၆၄ ခႏစတြငမ ကငးပႏငခရာ ယငးႏစ၌လညး ႐ႈမဝ ႐ပရငမ 'ရငဝယတသမသမ' ဇာတကားျဖင ဦးေကာကလး ဒတယ အႀကမ အမးသား ဇာတပ႔ဆ ရရျပနပါသည။ ၁၉၆၅ ခႏစ၊ အကယဒမ ဆေပးပြ၌လညး ဦးေကာကလးက ဒါ႐ကတာ ထြနးေဝ၏ 'ခစသမး' ဇာတကားျဖင အကယဒမဆ ရရချပနသည။ ထ႔ေၾကာင ဦးေကာကလးက သးႀကမ ဆကတက အကယဒမဆ ရခသဟ ဆႏငပါသည။

ဘဝနဂး အကယဒမ ဦးေကာကလးသည ေရေျမဆးတင၊ ေကာကဘလးႏင ပပဝငး၊ က၊ သညေသာငယက မခြာရကေပ၊ ခစတသရ ရငခြင၊ ရငဝယတသမသမ၊ လလငငယေသြး၊ လ႔မေနာ၊ ဘယပနးခေရးလ႔ မမ၊ သေျပရပ စသည ဇာတကား ၄၀ ေကာ၌ ပါဝင သ႐ပေဆာငခၿပး ၂၆ ေမ ၁၉၈၂ တြင ကြယလြနသြားရာ ဇနးႏင သားသမး ခနစဦး ကနရစခ၏။

မေမာလငဘ ႐ပရငေလာကသ႔ ေရာကရခၾကသ သ႐ပေဆာင ဦးေကာကလးႏင ဦးသနးေမာင(၂) သ႐ပေဆာင ဦးသနးေမာင ႐ပရင သ႐ပေဆာင ဦးေကာကလး ေခၚ ဦးေအာငႀကး ကသ႔ ထငရားခသ ေခတၿပင ဇာတပ႔ သ႐ပေဆာင တစဦးမာ အကယဒမ ဦးသနးေမာင ေခၚ သနးေမာငႀကး ျဖစပါသည။ ဦးသနးေမာငက ၁၉၁၅ ခႏစတြင အဘ ဦးနက၊ အမ ေဒၚစစတ႔က ဖြားျမငခသည။ ေမြးခငး ငါးဦး အနက တတယသား ျဖစသည။ အမညရငးမာ ဦးသနးေမာင ျဖစေသာလညး သ႔က သ႐ပေဆာင ဦးသနးေမာငႀကး အျဖစ အမား သရၾကသည။ နာရျပငဆရာ ဘဝမ မငးသား ျဖစလာသ ဦးသနးေမာငသည စစႀကေခတက ဝငးဝငး႐ (ေနာင ဝဇရာ႐) ေရတြင နာရျပငျခငးျဖင အသကေမြး ဝမးေကာငး ျပခရ၏။ ယငးသ႔ နာရျပငဆငကေလး ဖြငထားစဥ အတြငး တစေန႔တြင ဝငးဝငး႐၌ ေနရရ ျပဇာတ ကျပရန ဒါ႐ကတာ ဒဂန ဆရာတငတ႔ အဖြ႔က စစဥၾကသည။ ေန႔စဥ ျပဇာတ အတြက ဇာတတက ေနၾကရာ အႏပညာ ဗဇပါသ နာရျပင ဆရာကေလး ကသနးေမာငက ဇာတစကားမားႏင သ႐ပေဆာငဟနတ႔က အလြတရေနခသည။ ျပဇာတ ကျပရန လကမတ ေရာငးၿပး၍ အသငျဖစခနတြင ျပဇာတမငးသားမာ အျပငးဖား ေနသျဖင မကျပႏငဘ ရရာ ဒါ႐ကတာ ဒဂန ဆရာတငမာ ဗာမား ခရသည။ လစားထးရန အခန မရေတာသျဖင အကပ႐က ေနစဥအတြငး နာရျပင ဆရာကေလး ကသနးေမာငက ကညခြငရလင ကညပါရေစဟ သြားေျပာသည။ မမ အေနျဖင ျပဇာတ တကသညက ေန႔စဥ ျမငေတြ႔ ၾကားသေနရရာ သ႐ပေဆာငမား၏ လပေဆာငခကမားက အလြတရေနၿပ ျဖစေၾကာငး ကသနးေမာငက ေျပာျပသည။ ဒဂန ဆရာတငသည ၾကရာမရ ျဖစေနသည အဆး ကသနးေမာငအား အစမးေလကင သ႐ပေဆာငေစရာ ႏစၿခကအားရ ေကနပမသျဖင ဝငေရာက သ႐ပေဆာင ေစေတာသည။ သ႔ျဖင နာရျပင ဆရာကေလး ကသနးေမာငမာ 'ေနရရ' ျပဇာတမ စ၍ သနးေမာငႀကးဟ အမညတြင လာခသည။ ႐ပရငေလာကသ႔ ဦးသနးေမာငသည ျပဇာတ ေလာကတြင ထငရားလာရာမ ၁၉၄၄ ခႏစတြင ျပဇာတမငးသမး နယလဝငး ေခၚ ေဒၚၾကညၾကညေလးႏင အမေထာငကသည။ ထ႔ေနာက ႐ပရငေလာကသ႔ ကးေျပာငး ေရာကရလာခ၏။ 'ေဒးပလနး ေငြစန' ဇာတကားတြင မငးသမး ေမရျမငႏင တြဖကကာ သကနနးရင ေမာငႏမ အျဖစ သ႐ပေဆာင ခရသည။ ဦးသနးေမာင၏

- 20 -

သ႐ပေဆာငမႈမာ ပျပင လြနးလသျဖင ၾကညရသ ပရသတမား အဖ႔ ရငနငဖြယ ခစားၾကရသည။ ဒါ႐ကတာ ဦးသခ၏ 'ကမမာ မနးမသား' ဇာတကားတြင တရားဓမၼႏင ေမြ႔ေလာေနသ ဂဏသေရရ လႀကးလေကာငးက သမး ျဖစသ၏ သငယခငးႏင မသငမတင ျဖစရပ ေနရာမာ သ႐ပေဆာငရရာ ေနာငတြင ဤဇာတကားမး၌ ပါဝင သ႐ပေဆာငျခငး မျပရန ပရသတက စာေရးသား ေပးပ႔ခသည။ ဦးသနးေမာငက သ႐ပေဆာငေကာငးတ႔ မညသည မမ ပါဝငရေသာ အခနးက႑အား ပငႏငစြာ သ႐ပေဆာင ႏငျခငးသညသာ ေအာငျမငမႈ ျဖစေၾကာငး ဆပါသည။ လခစေအာင သ႐ပေဆာငရန လြယကလေသာလညး လမနးေအာင သ႐ပေဆာင ရသညမာ ခကခလေၾကာငး ဆ၏။ စကားေျပာေသာ အသညးႏလး ဒါ႐ကတာ ဦးသခက 'စကားေျပာေသာ အသညးႏလး' ဇာတကားတြင ဦးသနးေမာငက ဝတလေတာရမငး အျဖစ သ႐ပေဆာငေစသည။ ဇာတကား႐ကစဥ ဒါ႐ကတာ ဦးသခက "သနးေမာင၊ မငးဒကားက ႐ကက ႐ကရမယ၊ ငါ မငးက ျဖစေအာင ႐ကမယ" ဟ ေျပာၾကားခသည။ အမနတကယလညး ဒါ႐ကတာ ဦးသခက ျဖစေအာင ႐ကသည။ ဤဇာတကားျဖငပင ဦးသနးေမာင အကယဒမဆ ရရခသည။ ဦးသနးေမာငသည ေနာငတ၊ ျမျခသ၊ ညညလြင၊ မနးပါတယေမာငက၊ တမလႊာမ႔မ႔လြင၊ နနးတလန ပနးတလန၊ ေဒးပလနးေငြစန၊ မေမာေမမ၊ မမေမာ၊ အ႐ငးစပယ၊ မးန႔ ေျမလႊာ၊ မႏေလး နနးတြငး အေရးေတာပ၊ သညေသာငယက မခြာရကတယ၊ မ႔တေပါက၊ ကေဋရစဆယ သေ႒းသား၊ မးပလန႔ တမမည၊ စကားေျပာေသာ အသညးႏလး စသည ဇာတကားေပါငး ငါးဆယေကာက ႐ကကးခရာ 'သညေသာငယက မခြာရကတယ' ဇာတကားတြင ဦးေကာကလးႏင အၿပင သ႐ပေဆာင ခရသည။ ဘဝနဂး မေမာလငဘ ႐ပရငေလာကသ႔ ေရာကရခသည သ႐ပေဆာင အကယဒမ ဦးသနးေမာငသည ၆ ဇြန ၁၉၇၄ ခႏစ၊ အသက ၅၈ ႏစ အ႐ြယတြင ကြယလြန သြားပါသည။

ေကာလပဂင ေနဝငး (၁၉၂၈-၁၉၈၃)

ေကာလပဂင ေနဝငးက ၁၊ ၁၀၊ ၂၈ ရကေန႔တြင ဟသၤာတၿမ႕၌ အဖ အၿငမးစား ရဝနေထာက ဦးသကေဖႏင အမ ေကာငးဆရာမ ေဒၚတငတ႔မ တစဦးတညးေသာ သားအျဖစ ေမြးဖြားခသည။ ဟသၤာတၿမ႕ ကမးမငး ဟကစကး ေကာငးတြင ပညာ သငၾကားခသည။ ၁၉၄၆ ခႏစတြင တပမေတာ ေရတပတြင ဝငေရာက အမႈထမး ခသည။ ေရတပသား ဘဝတြင ေဘာလး ကစားရာ၌ နာမည ေကာၾကားခသည။ ၁၉၅၁ ခႏစတြင ေရတပမ ထြကၿပး ရနကန တကသလ၌ တကေရာက ပညာသငၾကားခရာ၊ ၁၉၅၈ ခႏစတြင ဝဇၨာဘြ႔က ရရခသည။ ရနကန တကသလ လကေ႐ြးစင ေဘာလး အသငးတြင ေရတနးလ အျဖစ ပါဝင ကစားခသည။ ၁၉၅၅ ခႏစတြင ျမနမာ လကေ႐ြးစင ေဘာလး ကစားသမား တဦး အျဖစ ေ႐ြးခယျခငး ခရၿပး အငဒနးရား၊ ဂပန၊ တ႐တျပညသ႔ သမၼတႏငငမားသ႔ သြားေရာက ကစားရာ ေျခစြမး ျပခသည။ ၁၉၅၆ ခႏစတြင ပါကစၥတနႏငင၌ ကငးပေသာ အႏၵယ၊ ျမနမာ၊ သဟဠ၊ ပါကစၥတန ေလးႏငင ေဘာလး ဗလလပြသ႔ သြားေရာက ယဥၿပင ကစားခၿပး၊ ျမနမာႏငင ေဘာလး အဖြ႔ခပမ ေ႐ြးခယေသာ အေကာငးဆး ေဘာလးသမား ထးခၽြနဆကလညး ရရခသည။ ၁၉၅၇ မာ ရနကန တကသလ ေဘာလး အသငးက ေခါငးေဆာငကာ ကာလကတား ယနဗာစတ ႏစတရာျပည အထမးအမတ ပြသ႔ သြားေရာက ယဥၿပငခသည။ ၁၉၅၉ ခႏစတြင ဒါ႐ကတာ ဦးခငးစန ႐ကကးေသာ စာေရးဆရာ ဇဝန၏ ေကာလပဂင ဝတက ႐ပရင အသြင ဖနတး ထတလပရာတြင အဓက ဇာတေဆာင အျဖစ ပါဝင ႐ကကးခရာမ "ေကာလပဂင ေနဝငး" ဟ ပမေပၚလြင ထငရား လသမား လာခသည။

၁၉၇၆ ခႏစတြင 'ပယငးေရာင' ဇာတကား၊ ၁၉၇၉ ခႏစတြင 'အကာကအခစ အႏစကေမတာ' ဇာတကားမားျဖင အေကာငးဆး အမးသားဇာတေဆာင အကယဒမဆက ရရခသည။ သ႐ပေဆာင အျဖစ သာမက (ကဘထး၊ မဦးခင၊ တငေမာငေမာင) စသည ကကဆက ဇာတလမး အေခြမားတြင အသျဖင ေဖာေျဖရာတြငလညး နာမညရသ ျဖစသည။ ၁၉၆၂ ခႏစတြင ရေဘာ သးကပဝင ဗလေဇယႏင ေဒၚခငတငတ႔၏ သမး ေဒၚခငမာလာႏင လကထပခၿပး၊ မးျမငေသာတာ ႐ပရင ကမၸဏက တညေထာငကာ ကယပင ႐ပရင ဇာတကားမားက ႐ကကး ထတလပခသည။ ၂၊ ၆၊ ၈၃ ရကေန႔တြင ရနကနၿမ႕၌ ကြယလြနခသည။ ကြယလြနခနတြင ဇနး ျဖစသ ေဒၚခငမာလာႏင သား ႐ပရင သ႐ပေဆာင ရာဇာေနဝငး၊ သမး အဆေတာ ေဟမာေနဝငးတ႔ အပါအဝင သားသမး ၄ ဦး ကနရစခသည။

႐ပရင မငးသားႀကး ေဇယ (ရးရးၾကး ေဇယ)(၁၉၁၆ - ၁၉၉၆) The Dream Crystals Publishing House က ၁၉၉၉ ခႏစမာ ထတေဝ ျဖန႔ခခတ ေနထြတရ 'မႏေလး အဘဓာန' စာအပက အေျချပၿပး ႐ပရငေလာကတြင ႐း႐းႀကး ေဇယလ႔ ေကာၾကားခတ ေခတေဟာငး "႐ပရင မငးသားႀကး ေဇယ (၁၉၁၆ - ၁၉၉၆)" အေၾကာငးက စေဆာငး ေရးသားထားတာ ျဖစပါတယ။

၁၉၁၆ ခႏစ၊ ဇြနလ ၁၂ ရကေန႔တြင စစကငးၿမ႕နယ၊ ေညာငကနး႐ြာတြင အဖ ဦးေမာင၊ အမ ေဒၚဆငတ႔မ ေမြးဖြားခသည။ အမညရငးမာ လေမာင ျဖစသည။ ေမြးခငး ၁၁ ေယာကအနက ဆ႒မေျမာက သားျဖစသည။ ၇ ႏစ အ႐ြယတြင မဘ ကြယလြနခၿပး သးတနးအထ ပညာ သငၾကားခသည။ မဘ၏ ဥယာဥ လပငနးက ကည လပကင ေပးခသည။ အသက ၁၈ ႏစ အ႐ြယတြင မႏေလး၊ ေကာကေသြးတနးမ ေကာကကနသည သမး မသနးတငႏင လကထပခသည။ သားသမး ၉ ေယာက ထြနးကားခသည။ ၁၉၄၃ ခႏစတြင စစကငး ကာယဗလအဖြ႔မ ကငးပေသာ ေဇယာေမာငဘြ႔၊ ၁၉၄၆ ခႏစတြင ေ႐ႊမနးေမာငဘြ႔မားက ရရခသည။ ၁၉၄၆ ခႏစတြင 'ေခတသစ ဖာတစလးေခါငးကား' ဇာတကားျဖင ႐ပရငေလာကသ႔ ဝငေရာကခသည။ အသတတ ဇာတကား ၆ ကား ႐ကကးခၿပး မေအာငျမငသျဖင မႏေလး၊ ေကာကေသြးတနးတြင ေကာကလပငနးက ျပနလည လပကငေနခသည။ ၁၉၅၀ ျပညႏစတြင 'ၿမတသစၥာ'၊ 'အေကာအေမာ'၊ 'ဘဝသသရာ' ဇာတကားမားျဖင ႐ပရငသ႐ပေဆာင ေလာကသ႔ ျပနလည ဝငေရာကလာၿပး၊ ၁၉၅၆ ခႏစတြင 'ဘဝသသရာ' ဇာတကားျဖင အကယဒမ ထးခၽြနဆက ရရခသည။ ေဇယာေ႐ႊျပည ႐ပရင ကမၸဏက တညေဆာငခသည။ 'မခစလညးျပး ခစလညးျပး' ဇာတကားက ေနာကဆး ႐ကကးခၿပး၊ အသက ၆၉ ႏစ အ႐ြယတြင ႐ပရငေလာကမ အနားယသည။ ႐ပရင ဇာတကားေပါငး ၁၃၄ ကားတြင ပါဝင သ႐ပေဆာငခၿပး၊ 'ဘဝသသရာ'၊ 'သညေဆာငးေဟမာန'၊ 'ဪမနးမ' စေသာ ဇာတကားမားမာ အထး ထငရားသည။ ၁၉၈၁ ခႏစ၊ ဇလင ၂၇ ရကေန႔တြင ရနကန မဟာဝသဒၶါ႐ ေကာငးတကတြင ဇနးျဖစသက ရဟနးအစမ ျပကာ ပခက ဆရာေတာအား ဥပဇၩာယျပ၍ ရဟနးေဘာငသ႔ ဝငခသည။ ရဟနးဘြ႔ အမညမာ ရငဝဇရာနႏၵ ျဖစသည။ ရဟနးဘဝျဖင စစကငးေတာင႐း၊ ေညာငတနးေခာင၌ သတငးသး ေနခၿပး၊ ၁၉၉၆ ခႏစ၊ ေအာကတဘာလ ၇ ရကေန႔တြင ကြနလြနခသည။ ကြနလြနခနတြင ဇနး ေဒၚသနးတငႏင သား ၂ ဦး ျဖစသည ဦးရာၫြန႔ႏင ဦးရာမႈနတ႔သာ ကနရစခသည။

- 22 -

႐ပရငမငးသား ျမတေလး(၁)

". . . သန႔ ေခတၿပငထမာ ေတးကဗာ ဆတ သခငးမးန႔ သ႔ဟန အမအရာ သ႐ပေဆာငပမးဟာ သလ တစေခတ ထႏငသ ရားပါတယ။ မငးသားထမာ ပညာတတ စကားေျပာဟန တစမးက အမအရာန႔ တကြ ထေထာငခၿပး သခငးေတြကလ ကဗာဟနန႔ ကာရန နေဘ သးၿပး ထေထာငခတာပါ။ ၿငမးခမးေရး သခငးေတြန႔ ေကာငးသား သခငးေတြလညး သမ႔သာ ေရးရၿပး ေရးလ ေရးတတႏငစြမးသ ျဖစပါတယ။ သကေတာ သ႔သခငးေတြက ခးမြမးရင ငါေကာငးလ႔ မဟတဘး။ ခစေဆြ ေကာငးလ႔ ဆၿပး ေျပာေလ ရပါတယ . . . " . . . [၂၀ဝ၈ ခႏစ ေအာကတဘာ ၃၁ ရကေန႔က မးမခ ကြနရက စာမကႏာမာ လႊငတငထားတ ဆရာ ေမာငစြမးရညရ "႐ပရငမငးသား ျမတေလး" အေၾကာငး ႐ပပလႊာ အဖြ႔အႏြ႔က ျပနလည ကးယ ေဖာျပလကတာ ျဖစပါတယ။

႐ပရငမငးသား ျမတေလး (ပနးခ ညဝငး)။ ႐ပရငမငးသားေတြဟာ အမားအားျဖင ရနကနၿမ႕ ေတာမာ အေနမားပါတယ။ ကၽြနေတာက မႏေလးမာ ဆေတာ ႐ပရင မငးသားေတြန႔ နးစပဖ႔ မလြယပါဘး။ ႐ပရင မငးသား ျမတေလးန႔ ေကာလပဂင ေနဝငးတ႔ကေတာ ကၽြနေတာတ႔န႔ ေခတၿပင တကသလ ေကာငးသားေတြ ျဖစေနလ႔ ရငးႏးခြင ၾကခရပါတယ။ ကၽြနေတာ မႏေလး တကသလ ေရာကတကာလ ၁၉၅၆-၆၀ ခႏစ အတြငးမာ ရနကန တကသလ၊ မႏေလး တကသလန႔ ေမာလၿမင တကသလ ေကာငးမားက ေကာငးသား ညၫြတေရး တပဦးန႔ ေကာငးသား သမဂၢ အမႈေဆာင အဖြ႔ဝငမားဟာ မၾကာခဏ ေတြ႔ဆ ရငးႏးခြင ၾကခရပါတယ။ ေကာငးသား ပြေတာမား၊ ပညာေရး ႏးေႏာ ဖလယပြမား မၾကာခဏ လပပါတယ။ အားကစား အဖြ႔၊ စာေပ အဖြ႔ (ကေလာငရင အသငး)၊ အႏပညာ အဖြ႔ေတြလညး ပါဝငတတပါတယ။ ႏငငျခားက ဖတတ လငယ ပြေတာေတြကလညး တကသလ ေပါငးစက ေကာငးသား ကယစားလယေတြ လႊတၿပး ပါဝင ဆငႏႊေလ ရပါတယ။ ေကာငးသား ပြေတာေတြ လပရင ဘယမာလပလပ သခငးစပဖ႔ ကျမတေလး ပါလာ တတပါတယ။ အားကစားသမားထမာ ေဘာလးသမား ကေနဝငး ပါလာ တတပါတယ။ မငးေနာင၊ ေမာငေမာငႀကး၊ ေမာငေမာငေနၫြန႔ စတ အဆေတာေတြလ ပါလာ တတပါတယ။ ကျမတေလး ကေတာ စာေပသမားလျဖစ သခငးလစပၿပး ကၽြနေတာတ႔က ခေပးရတာ ဆေတာ ပၿပး ရငးႏးခြင ၾကတယ။ သန႔အတ စႏၵယား ခစေဆြလညး ပါလာ တတပါတယ။ ကျမတေလးက မႏေလးက ဘဏတခမာ လပဖးသလလ ၾကားဖးတယ။ ဒါေၾကာင ကေနာတ႔ ေကာငးမေရာကခင ကတညးက ကသာႏးန႔ ရငးႏး ေနၾကတယ။ တစေယာကန႔ တစေယာက "ေဟေကာင သာႏး၊ ေဟေကာင ျမတေလး" လ႔ ေျပာေလ ရၾကပါတယ။ သခငးေရးရင ကသာႏး အခနးမာပ ေရးေလ ရပါတယ။ သခငးေလာကမာ နေဘထပေတြ ေရးတာက ကျမတေလးကပ စတငတယ ထငပါတယ။ ကေနာက ဆရာႀကး သခင ကယေတာမႈငးရ ေလးခးႀကး အသေတြက မဘေတြဆက နာခရငး ႀကးျပငးလာခရလ႔ ကာရနနေဘ ႀကကပါတယ။ ဒါေၾကာင သခငးစာအပ ဆလ႔ ကျမတေလးရ 'ေတးကဗာ' ဆတာ တစအပပ ဝယယ ဖတ႐ႈဖးပါတယ။ ကျမတေလးက ရနကန တကသလမာ ျမနမာစာ ဂဏထးတနး တကဖးတယလ႔ ၾကားဖးပါတယ။ ဟတရလားလ႔ေတာ မေမးဖးပါဘး။ အဒေခတက ျမနမာစာ ယသေတြဟာ အမတနညးလ႔ ယၾကတာ မဟတဘ ဝါသနာပါလ႔ ယၾကတာ မားပါတယ။ ကျမတေလးက ျမနမာ စာအပေတြသာမက အဂၤလပ စာအပေတြလ ဖတပါတယ။ ေနာကပငးမာေတာ ႐ပရငအေၾကာငး အဂၤလပ စာအပေတြပ အဖတ မားပါေတာတယ။

႐ပရငမငးသား ျမတေလး (၂) ကဗာ ဆရာ တငမးကေတာ သခငးဆရင ၿမ႕မန႔ ဂတနကသနပ အႀကကမားၿပး အၿမတနး သခငးဆေလ ရပါတယ။ ကေနာ တကသလ ေရာကၿပး ေနာကတႏစမ သေရာကလာေတာ ကေနာ လြယအတထက ကျမတေလး ေတးကဗာမားက ေတြ႔သြားၿပး လကက မခေတာပါဘး။ ျပနလညး မေပးေတာပါဘး။ ကျမတေလးရ အမားစ ဆႏၵ ျပညတြငး ၿငမးခမးေရး သခငး၊ တပဦး သခငး၊ မႏေလး သးျခား တကသလ အႀကသခငး၊ တစေထာငသးရာျပည အေရးေတာပ သခငးတ႔က ညညးေလ ရပါတယ။ မခငႏငးဆတ႔ ဂယာရမတ႔လညး ရပါတယ။ ကျမတေလးကလညး တငမးရ ကဗာတခ႕က သခငး လပဖးပါတယ။ "ငဘ" ႐ပရငကားထက မးက၍ ပးခရမည ကဗာ အပါအဝင ကေလး ကဗာေတြကပါ ေတးသ သြငးဖးပါတယ။ ကေနာ ကဗာထကေတာ "လႈငး" တစပဒတညး သြငးဖးတယလ႔ မတမပါတယ။ ျမတေလးက အသားညည ေထာငေထာငေမာငးေမာငးန႔ ေယာကား ပသတ ႐ပလကၡဏာ ရပါတယ။ အျမင႐းမာစးလ႔ ဆၿပး လေတာမတးတ ဇာတမငးသား ဟနမးလညး မရပါဘး။ အညာသား မဟတေပမ ၾကကတကတာ ဝါသနာပါေတာ အညာေဒသ ေတာ႐ြာေတြလ အႏ႔ ေရာကပါတယ။ ျမငးျခ အနးက တငမးတ႔႐ြာ ကေနာတ႔႐ြာေတြက တကၾကကရာရငး ေရာကဖးပါတယ။ တစခါတေလ အညာက ကေနာတ႔ စာေပ ေဟာေျပာပြေတြ သြားရငးလညး သ တကၾကကရာတာန႔ ဆရတတပါတယ။ တစခါက သာစညနားက ႐ြာတစ႐ြာမာ ကေနာ စာေပ ေဟာေျပာေနတနး ေရက ဝငထငတယ။ ေဟာစငကလညး နမေတာ သန႔ မကႏာခငးဆင ျဖစေနၿပး အျပနအလန ႏတဆကစကား ေျပာၾကတာန႔ ကေနာ ဘာေျပာေနမနး မသေတာဘ ပြပကရမလ ျဖစဖးပါတယ။ ဒါေပမယ ပရသတက ကေနာတ႔ရ ႏစပါးသြားက သေဘာကၿပး ဆကေျပာၾကပါလ႔ အားေပးၾကပါ တယ။ ကေနာ ရနကနေျပာငးေတာ ၿမ႕ထမာ လညပတစရာ အထးေနရာ ႏစေနရာ ရပါတယ။ ကထြနးေဝ (႐ပရင မငးသားႀကး ) ရ ရနကငး ႐ပရင ႐းခနးန႔ ကျမတေလးရ ေလးႏင အေပါငးအသငးမား ႐းခနး ျဖစပါတယ။ အသငးအဝငးေတြကလညး ဒလ ဒလေတြပ မားပါတယ။ ကေနာတ႔က ႐ပရငေလာကန႔ မနးစပေတာ ႐ပရင ပညာအေၾကာငး ေျပာလ႔ မရပါဘး။ ေကာငးသား သမဂၢ ရေဘာေတြ အေၾကာငး ေရးေဟာငး ေႏာငးျဖစေတြန႔ စာေပ အေၾကာငးပ ေျပာၾကရတာ မားပါတယ။ ရနကန တကသလေရာ မႏေလး တကသလေရာ သ႔ေခတၿပင ေကာငးသားေတြက ဖးျမတလ႔ သ႔က ေခၚၾကတာ မားပါတယ။ နယကလာတ ဗကသ ရေဘာေတြက ကျမတေလးက သတ႔ သငယခငး သတ႔ ရေဘာ ဆၿပး ရငးႏး ခၾကတယ။ ရနကနဝငရင သ႔ဆ ဝငၿပး လကဖကရည တစခြကျဖစေစ ေသာကသြားၿပးမ ျပနတတၾကပါတယ။ ၿငမးခမးေရး သခငးေရးတ သခငး ဆရာရ ဘဝဟာလညး သပေတာ မၿငမးခမးပါဘး။ ၿငမးခမးေရး လႈပရားမႈန႔ ပတသကၿပး ေထာငထက ေရာကရဖးပါတယ။ သေရာ ကထြနးေဝေရာ ေရာကၾကရတာပါ။ သက ေထာငထမာ ငတယၾကားလ႔တ ကထြနးေဝက စတဆးဖးတာ ေတာေတာန႔ ေျပပ မရပါဘး။ လပႀကးက ၾကမးေပမ ႏလးသားက ႏပရပါတယ။ လတငးကလညး အလ လကတတပါတယ။ လတငးကလညး ဖးျမတႀကး ဆၿပး ခငၾကပါတယ။ သကလ လမးေပၚေနတ လမးပါ။ သ႔က ခငလ႔ စႏၵရား ခစေဆြတ႔ မာမာေအးတ႔လညး တကသလ ေမာငႏမေတြ ျဖစလာခ ရပါတယ။ တငမးလပ မာမာေအးလညး ကျမတေလးရ ၿငမးခမးေရး သခငးေတြ ရကန ဆကနပါပ။ သ႔ရ အေပါငးလကၡဏာ႐ပရင ေလးန႔ အေပါငးအသငးမား အခနးျဖတလကေတာ ေရေကာက သေနထငေနက လကဖကရညဆငမာပ ျဖစေစ ၿမ႕လယ ၃၃ လမးက ေလထနကနး လကဖကရညဆငမာ ျဖစေစ ဆတတပါတယ။ စာေရးဆရာ ျမသနးတင အမကလညး မၾကာခဏ လာေလ ရပါတယ။ သ႔႐ပရင ႐တငရငလညး သန႔ ရငးႏးတ စာေပ အသငးအဝငးက ႐ပရငလတမတ ေပးေလ ရပါတယ။ ကေနာတ႔က သ႔႐ပရငကားေတြက သပ အေကာငး မေျပာတတၾကပါဘး။ သက ႐ပရင သေဘာတရားေတြ ေျပာလြနးလ႔ သ႔က ပတေျပာၾကတာပါ။ သကလညး ကေနာတ႔မ႔ သညးခတာပါ။ သေပါငးတ အညာသားေတြက ေမာငသာႏး၊ ေမာင႐းသ၊ တငမး၊ ျမသနးတငန႔ ေမာငစြမးရည စသတ႔ ျဖစပါတယ။ ရနကန မာ ဒလေတြန႔ ရနကန တကသ ရေဘာေတြပ အေဖာလပေလ ရပါတယ။ သညးညညးလညး ခပါတယ။ ႐ပရငေလာကမာ ႐ပရင သေဘာတရားေတြက စာန႔ ေပန႔ တကယ ေလလာသ တစဦး ျဖစပါတယ။ ဒါေၾကာင ႐ပရငသမား အခငးခငးက သေရးတ အေတြး၊ သေျပာတ စကားေတြက နားစြငၾကရပါတယ။ တငမးက ေပဖးလႊာ မဂၢဇငးက ကငေတာ သက "ငါ မငးက ေဆာငးပါး ေရးေပးရဥးမယ" လ႔ ေလထနကနး လကဖကရညဆငမာ ေျပာပါတယ။ တငမးက "ငါ မငးက မေတာငးဘး၊ ငါလပမာက စာေပ မဂၢဇငး၊ မငးေရးတ ဘာစက ညာစက ဆတာေတြ ငါလညး နားမလညဘး" လ႔ ျငငးလကေတာ၊ ဟ - ဘဂမးရ ငါလညး ဒါပ ေရးတတတာ" ဆၿပး ေျပာရာပါတယ။

- 24 -

႐ပရငမငးသား ျမတေလး (၃)

ဆရာ ျမသနးတငရယ၊ မငးသားႀကး ကထြနးေဝရယ၊ တငမးရယ၊ ကျမတေလးရယ သတ႔ ေလးေယာက အညာက ဦးသနးေဖျမင ဂဗမာနဖြငပြ အျပနမာ ခနးခကၿပး အညာတစခြင ေလာကလညၾကတယ။ ပနးခ ယဥမငးပကလညး ပါတယ။ ခြလက ဆလက အႀကမႀကမ လပၾကေတာ ေထာကလမးေရးက သတ႔ ခရးစဥက ေတာေတာ အဩ ထတလန႔ခပ ရပါတယ။ တစခါေတာ ဆရာ ျမသနးတင၊ တငမးန႔ ကျမတေလးတ႔ ေဟာေျပာပြ ထြကၾကတယ။ သတ႔ သးေယာက ေနာကဆး ဆၾကတ ပြပါပ။ အညာတစခြင ေလာကသြားၿပး ရနကန ေရာကလာၾကတာ ကေနာ အမက ဦးဆး ေရာကလာသက ဆရာ ျမသနးတငပါ။ သက တငမးန႔ ကျမတေလး အေၾကာငးက ခလ ေျပာျပပါတယ။ "ဗလမးကြာ ေဟာေျပာပြ မတငခင ေနရာတငးမာ ဖးျမတကမား ႀကမးေမာငးလကတာ စာေပ ေဟာေျပာပြမာ ႐ႈဘငစကး ဘနငကနး ဆတာေတြ မေျပာရဘး။ ႐ပရင သေဘာတရားေတြ မေျပာရဘး။ ေျပာရင ငါေအာကကေန ခန႔ ထမယ။ ေအာမယ ဟစမယ မကႏာထားႀကးန႔က ခတာ။ ဖးျမတကလ ဟ - ဘဂမးရ ငါက စာေပအေၾကာငး ေျပာစရာမ မရဘ မေျပာတတဘးကြလ႔ ျပနေျပာရာတယ။ မငးရ ေတးကဗာေတြ အေၾကာငးေျပာေပါ။ ဒါစာေပပတ။ ဖးျမတက အဒါေတြ မရဘးကြ။ ရထားတာေတြက တစပငးတစစပ။ အဒါေတြလ ေမကနၿပ ဆေတာ ငါအကနရတယ။ မငစာေတြ ငါေရးေပးမယ။ ဘယဟာၿပး ဘယဟာဆ၊ ဆၿပးေတာ ျမတေလးကမား ခေရး ေပးေသးတယ။ ဟေကာငကလညး စငေပၚတကၿပး ေျပာေတာ ကေနာ ျပငဆငထားတာက ဟဘဂမး ဆတ အေကာငက မေျပာရဘး။ သေျပာခငးတာပ ေျပာရမယ။ သေျပာခငးတာ မေျပာရင ေအာကက ခန႔ေပါကမယ ေျပာပါတယ။ ဒါေၾကာင ဟေကာင ေျပာခငးတ အတငး ေျပာပါမယ ဆၿပး တကယပ ဗလမး ေျပာခငးတာေတြပ ေျပာတယ။ ေမေနရင ေအာကက လမးေမးတယ။ ဗလမးက ေအာကက လမးေထာကတယ။ သခငးေတြ တစပဒၿပး တစပဒ ေနာကေၾကာငး ေျပာသြားလကတာ ပရတသတကလ လကခပသ တေျဖာငးေျဖာငးန႔ သတ႔ ႏစပါးသြားတာက သေဘာက လကၾကတာ။ စငေပၚက ဆငးေတာ ဗလမးက ေအာကကေန မတတတရပၿပး ဆးႀက ေပြ႔ဖကၿပး ခးကးလကေသး။" ကျမတေလးဟာ အလြနမာေၾကာတ လပါ။ ဒါေပမယ သငယခငး အေပါငးအသငး ရေဘာ ရဘကေတြ အေပၚမာ အလြန သညးခပါတယ။ သ႔ ရေဘာေတြက တျခား လေတြက ထပါးတယ ထငရငေတာ သညးမခပါဘး။ ဦးျမသနးတငရ စာပနမာ ဦးေအာငသငးက "သငယခငး ကျမသနးေရ သြားႏငေပေတာ" ဟ ထ-ေအာလကတယ။ ေနာကနားေလးမာ ႀကတငေနတ ကျမတေလး ၾကားေတာ "ေအာငမာ ဘယေကာငလကြ သငယခငးလ႔ ေခၚရတာ" ဆၿပး ထေအာလ႔ ကေနာတ႔ မနညး ပါးစပပတ ယရပါတယ။ တကယက ဦးေအာငသငးဟာ ဆရာ ျမထက အသကလညး ႀကးတယ။ လခငးကလညး အလြန ရငးႏးၾကပါတယ။ ကျမေလးကေတာ ကျမသနးေရ သငယခငးေရလ႔ ေခၚတာက လးဝ သေဘာမကေၾကာငး တဖြဖြ ေျပာလ႔ မၿပးပါဘး။ တစေနရာမာလညး သာႏး မထန႔ မးပြငသြားမယ။ စြမးရည မထန႔ မးပြင သြားမယလ႔ သြားေအာဖးသတ။ ဘနးေတာႀကး တစပါးက အမးသမား တစေယာကေယာက ေအာေနတယ ထငလ႔ ထြကၾကညေတာ ကျမတေလးတ။ ကေနာကေတာ ကယ ငါးခဥမ႔ ခဥရတာ မဟတပါ။ သန႔ ေခတၿပငထမာ ေတးကဗာ ဆတ သခငးမးန႔ သ႔ဟန အမအရာ သ႐ပေဆာငပမးဟာ သလ တစေခတ ထႏငသ ရားပါတယ။ မငးသားထမာ ပညာတတ စကားေျပာဟန တစမးက အမအရာန႔ တကြ ထေထာငခၿပး သခငးေတြကလ ကဗာဟနန႔ ကာရန နေဘ သးၿပး ထေထာငခတာပါ။ ၿငမးခမးေရး သခငးေတြန႔ ေကာငးသား သခငးေတြလညး သမ႔သာ ေရးရၿပး ေရးလ ေရးတတႏငစြမးသ ျဖစပါတယ။ သကေတာ သ႔သခငးေတြက ခးမြမးရင ငါေကာငးလ႔ မဟတဘး။ ခစေဆြ ေကာငးလ႔ ဆၿပး ေျပာေလ ရပါတယ။ ကေနာကေတာ သ႔အမအရာကလ တျခား သငယခငးေတြ စသလ မစပါဘး။ ကဗာဆရာ ၾကညေအာငဟာ ခငဗားန႔ မသခင ကတညးက ခငဗားရ အမအရာက အတခးခတာလ႔ ေျပာျပပါတယ။ ႐ပရင ကားထမာေတာ သန႔ ေကာလပဂင ေနဝငးတ႔ ႏစေယာကတြ သ႐ပေဆာငတ "ပနးပနလကပါ" ထက သ႐ပေဆာငတာက အႀကကဆးပါပ။ အညာသားေတြန႔ တြၿပး အညာ႐ပ ေပါကသျဖစလ႔ သ႔က တစခ႕က အညာသားလားလ႔ ေမးဖးပါတယ။ တကယေတာ သဟာ ဆပႀကး ခေနာငတသားပါ။ ၁၉၂၈ မာ ေမြးၿပး ၂၀ဝ၀ ျပညႏစမာ ဆးရာပါတယ။ ႐ပရငကားေပါငး ၁၀ဝ ေကာ ႐ကသြား ခပါတယ။ ပငလ ထပထားဦး ဇာတကားမာ တငတငမန႔ တြၿပး စတင ပါဝင သ႐ပေဆာင ခပါတယ။ "အမနး၏ ေနာကဝယ" န႔ "ရငထမာ ႐ြာတမး" ဇာတကားမားန႔ အကယဒမ ရဖးပါတယ။ သခငးေပါငး ၂၀ဝ ေကာ ေရးခပါတယ။ ကျမႀကး ဆတ မခငႏငးဆ သခငးန႔ စတငၿပး ဟးေလးတေကာ ျဖစခပါတယ။ ကြယလြနေတာ အသက ၇၂ ႏစပါ။ အသေရာင ေရာဂါန႔ ဆးရတာပါ။ ၿငမးခမးေရး ေတးသရငခမာ ၿငမးခမးေရးက ျမငမသြားရရာပါ။ "အမားစဆႏၵ" ၿငမးခမးေရးသခငး၊ ေကာငးသား တပဦး သခငးန႔ မႏေလး သးျခား တကသလ အႀက သခငးေတြက ကေနာ ေမတာရပခလ႔ သငယခငး တငမးက ဆခပါတယ။ ကျမတေလးရ ရေဘာမ မာမာေအးန႔ ကေနာတ႔က ေဘးက ေထာကေပးႏငတာ

ေထာကေပးၿပးရင စညးဝါး လကၾကပါတယ။ ေကာသကက အသ ဖမးထားပါတယ။ တငမး ကြယလြနေတာ ကေနာတ႔ အလြမးေျပ ျပနၿပး နားဆငၾကပါတယ။ တငမးန႔ ကျမတေလး ခစသငယခငး ႏစဦး ေနာငဘဝမာ ျပနလည ဆေတြ႔ၾကပါေစ။ အဒအခါ ဗမာျပညလ ၿငမးခမးသာယာ ေနပါေစသတညး။

႐ပရင သ႐ပေဆာင အကယဒမ ဦးထြနးေဝ

႐ပရင သ႐ပေဆာင အကယဒမ ဦးထြနးေဝက အဖ ဦးေကာစန၊ အမ ေဒၚေ႐ႊရငတ႔မ ၁၉၂၀ ခႏစ၊ ေအာကတဘာ ၂၃ ရကေန႔မာ ေမြးဖြားခပါတယ။ သားႀကး ျဖစၿပး ဇာတကေတာ ပခးတငး၊ နတတလငးၿမ႕ ျဖစပါတယ။ နတတလငး အထကတနးေကာငးမာ အထကတနးပညာ သငၾကားခၿပး ၁၉၄၂ မာ တ႐တျပည ခကငးၿမ႕မာ စာနယဇငး သငတနး တကေရာကခပါတယ။ ၁၉၄၇ မာ နယျခား သတငးေထာက၊ ေန႔စဥလမးၫႊန သတငးစာေတြမာ ဝငေရာက လပကငခပါတယ။ ၁၉၄၈ - ၄၉ မာ မႏေလးၿမ႕ထတ ဘဝသစ ေန႔စဥမာ အယဒတာခပ အျဖစ လပကငခပါတယ။ ၁၉၅၀ ျပညမာ ၿဗတသ ဘာမား ႐ပရငကမၸဏမာ သ႐ပေဆာင အျဖစန႔ ႐ပရင ေလာကထက စတင ဝငေရာကခပါတယ။ ၁၉၅၇ မာ ဗလျမဒင ဇာတကား၊ ၁၉၅၉ မာ ကႀကးေရက ဇာတကား၊ ၁၉၈၃ မာ တတယ အ႐ြယ၏ ဒတယ ေဝဒနာ ဇာတကားေတြန႔ ႐ပရင သ႐ပေဆာင ထးခၽြနဆ ရရခပါတယ။ ၁၉၅၂ မာ ပကငးမာ ကငးပတ အာရႏင ပစဖတ ေဒသ ၿငမးခမးေရး ကြနဂရကသ႔ ကယစားလယ အျဖစ သြားေရာကခၿပး၊ ၁၉၅၆ မာ ျမနမာ ႐ပရင ပညာရငမား ကယစားလယ အျဖစ တ႐တျပညသ႔ သြားေရာကခပါတယ။ ၁၉၆၀ မာ ျမနမာ ႐ပရင ပညာရငမား ကယစားလယ အျဖစ တ႐တျပည ေဘကငးသ႔ သြားေရာက ချပနတယ။ ၁၉၆၇ ကစၿပး အျမငသဘငႏင ႐ပရင အစညးအ႐း အဖြ႔ဝင၊ ၁၉၅၃ ကစၿပး တ႐တ-ျမနမာ ခစၾကညေရး အဖြ႔ ေကာငစဝင အျဖစ ေဆာင႐ြကခပါတယ။ ဦးထြနးေဝဟာ ပထမ ေဒၚေစာႏင လကထပခသည။ ထေနာက ဇနး ေဒၚေစာ ကြယလြနသြားတ အခါ၊ ဇနးရ တမျဖစတ ေဒၚေထြးေထြးန႔ ထပမ လကထပခၿပး၊ သား ၂ ေယာက ထြနးကားခတယ။ ရစေလးလး ျပညသ႔ အေရးေတာပႀကး ျဖစပြားခတ အခါ အႏပညာရငေတြန႔ အတ တကကြစြာ ပါဝငခၿပး၊ ေဒၚေအာငဆနးစၾကညအား အနးကပ ကည ေစာငေရာက ေပးခသ ျဖစတယ။ ရနကနၿမ႕၊ ရနကငးၿမ႕နယ၊ ျပညသာယာ၊ သရေဇယာလမး၊ ျခအမတ ၅ ေနအမမာ ၁၃၊ ၈၊ ၂၀ဝ၅ စေနေန႔ နနက ၁း၂၅ နာရမာ ကြယလြန အနစၥ ေရာကခရတယ။ ကြယလြနခနမာ ဇနး ေဒၚေထြးေထြးန႔ သားသမး ေျမးမား ကနရစခပါတယ။

အကယဒမ ႐ပရင မငးသား၊ ဒါ႐ကတာ ဦးေအာငလြင လ႐ႊငေတာ သ႐ပေဆာင ကဇာဂနာန႔ အတ လကတြၿပး နာဂစ မနတငး ဒကၡသညေတြက တကႏငသမ ကည ေထာကပေပးရာမာ တကကြစြာ ဦးစး ဦးေဆာငျပ ပါဝင လပေဆာငခတ အမးသား ဒမကေရစ အဖြ႔ခပ ဗဟ အလပမႈေဆာင ေကာမတဝင အျဖစလညး ႏငငေရး တာဝနမားက ယခဖးသ အကယဒမ ႐ပရင မငးသား၊ ဒါ႐ကတာ ဦးေအာငလြငရ အတပၸတအကဥးက စစညး ေပးထားတာ ျဖစပါတယ။

- 26 -

ဦးေအာငလြငသည ေအာကတဘာလ ၂၃ ရက ၁၉၃၅ ခႏစတြင စစေတြၿမ႕၌ အဖ ဦးေအာငေကာဇ၊ အမ ‌ေဒၚကြယတ႔က ေမြးဖြားခသည။ ရနကနၿမ႕ ဗလခပလမး၊ အစးရ အထကတနးေကာငးမ တကသလဝငတနး ကခသည။ ဟယရတန အေရးအခငး၌ ပါဝငခသည။ ၁၉၅၄ - ၅၅ ခႏစတြင အမးသား စးမကနး ဌာန၊ စာရငးအငး ဌာနခြတြင ေအာကတနးစာေရး၊ ၁၉၅၅ - ၅၆ ခႏစတြင ေရနေခာငးၿမ႕၊ ေရနေျမ စမကနး႐းတြင အထကတနး စာေရး၊ ၁၉၅၆ ခႏစတြင ဓာတသတ ရာေဖြေရး ႏငငျခား ပညာသင အျဖစ ေ႐ြးခယ ခရေသာလညး ဟယရတန အေရးအခငး၌ ပါဝငခမႈေၾကာင ပယျခငး ခရသည။ ၁၉၆၁ ခႏစတြင ေကာကမၿမ႕မ အၿငမးစား ခ႐ငဝန ဦးအယလခြနဆငး၊ ေဒၚနနးခမးၾကာတ႔၏ သမး ေဒၚေအမႏင လကထပခၿပး၊ သား သမး ၆ ဦး ထြနးကားခသည။ ၁၉၅၇ တြင ႐ပရငေလာကသ႔ ဝငေရာကခၿပး၊ ၁၉၇၄ ခႏစ အတြက အကယဒမ သ႐ပေဆာင ထးခၽြနဆ (ဇာတရ) က "ေနာကးမ" ဇာတကားျဖင ရရခသည။ ဒါ႐ကတာ စေ႐ႊေမာင အမညျဖငလညး 'မးကပစကဝငး ေကာလြန၍'၊ 'ေနာကမကေၾကး' ႏင အျခား ႐ပရင ဇာတကားမားက ဒါ႐ကတာ အျဖစ တာဝနယၿပး ႐ကကး ထတလပခသည။ ၁၉၈၈ ခႏစတြင ရစေလးလး ျပညသ႔ အေရးေတာပႀကးတြင အျခား စာေပ အႏပညာရငမားႏင အတ လကတြၿပး တကကြစြာပါဝငခသလ၊ သား သာေကာေမာငႏင သမး သႏာခငတ႔ ၂ ဦးသညလညး တကကြစြာ ပါဝငခၿပး၊ မဆလ အစးရရ ဖမးဆး ထနးသမးျခငးက ခခရသည။ ႐ပရင သမဂၢတြင ဥက႒ အျဖစ တာဝနယ ေဆာင႐ြကခသည။ ၁၉၈၉ ခႏစတြင ဇနး ျဖစသ ေဒၚေအမႏင ကြာရငး ျပတစခၿပး၊ ကြာရငးၿပးေနာက ဇနးျဖစသႏင သမးျဖစသ မေကာေကာခငတ႔သည ဂပနႏငငသ႔ သြားေရာက အလပလပကင ေနထင ေနၾကသည။ စစတပက ႏငငေတာ အာဏာက သမးၿပးေနာက အမးသား ဒမကေရစ အဖြ႔ခပ ဖြ႔စညးေသာ အခါ၊ ေဒၚေအာငဆနးစၾကည ဦးေဆာငသည တတသပညာရင အစအဖြ႔ကေန ပါဝငခၿပး၊ အဖြ႔ခပ ဗဟ အလပမႈေဆာင အဖြ႔ဝင တဦး အျဖစ တာဝနယခသည။

အဂၤလပ ႐ပရငဇာတကားမ ျမနမာ သ႐ပေဆာငမား(၁)

". . . ျမနမာႏငငတြင ျပသစဥက 'သေပါမငး တရားႀကးက ကယတင ဖးေျမာ လသမား ဂလပ႐ (ေလာတနး) သ႔ ကြပါ' ဟ ေမာငးခတ ေၾကညာခရာ . . . " အပါအဝင၊ အေစာပငး ကာလ ႐ပရင႐၊ အဂၤလပ သတငးကားမ သေပါမငး မသားစ၊ ခရမးေရာငလြငျပငမ ဝငးမငးသနး၊ မငးသားေမာငတင၊ ဂနးစဘြနး ဇာတကားမ မစန၊ ဂာမန ဒါ႐ကတာႏင ျမနမာ သ႐ပေဆာင ႏစဦး စတ အေၾကာငးအရာန႔ လပဂၢလေတြ အေၾကာငးက ေဖာထတ တငျပထားတ 'ပဂၢလထးတ႔၏ ဘဝတစေကြ႔' က႑မာ ေဖာျပပါရခတ တငႏငတးရ "အဂၤလပ ႐ပရငဇာတကားမ ျမနမာ သ႐ပေဆာငမား" ႐ပပလႊာ ေဆာငးပါးက Weekly Eleven News ဂာနယ၊ No. 12, Vol. 4၊ February, 4, Wednesday, 2009 ထတကေန ျပနလည ကးယ ေဖာျပလကတာ ျဖစပါတယ။

Dr. No' ဂနးစဘြနး ဇာတကားမ သနာျပ ဆရာမေလး အျဖစ သ႐ပေဆာငသ မစန န႔ 'The Purple Plain' ဇာတကားမ မငးသား ဂရဂရပက (Gregory Peck) ႏင အယနာ (Robert Parrish) အျဖစ သ႐ပေဆာငသ ဝငးမငးသနးတ႔၏ သ႐ပေဆာငဟန။ ႐ပရငေလာကတြင ဥေရာပမ မာယ တငသြငး ျပသေသာ ႐ပရငဇာတကားဟသမက အဂၤလပကား ဟ၍သာ ေယဘယအားျဖင ေခၚဆၾကသည။ ႐ပရင ေပၚဦးစက ျမနမာႏငငတြင စတင ျပသခသည ႐ပရင ဇာတကားမားမာ အဂၤလပကားမားသာ ျဖစၾကသည။

ေရးအခါက ရနကနၿမ႕၊ တ႐တတနး အေနာကဘကတြင ေရျပညေနေသာ ကးႀကးတစခ ရခဖးရာ ၁၉၀၇ ခႏစတြင ေျမနကနးဘကမ ေတာငကနး ေျမနမားအား မးရထားလမးငယ ေဖာကလပကာ သယယဖ႔ ေပးခ၏။ ယငးေနရာမာ ရနကနေဆး႐ႀကး ေတာငဘကႏင ေျမာကဘက သရကေတာေကာငးတက အၾကား ေနရာ ျဖစသည။ ၁၉၀၉ ခႏစတြင ကးႀကးအား ေျမဖ႔ျခငး လပငနး ၿပးဆး သြားခသည။ ရနကနၿမ႕ တ႐တတနး အေနာကဘက ကးေဟာငး ေနရာတြင ေျမဖ႔ၿပးေနာက ၁၉၁၀ ျပညႏစမ စ၍ ႐ြကထည႐ကေလးမား ေဆာကလပကာ ႐ပရင စတင ျပသခသည။ အေစာပငး ကာလ ႐ပရင႐ ၁၉၁၀ ျပညႏစတြင ထငရား လာခသည ႐ြကထည ႐ပရင႐ကေလးမာ အမည မရေသာလညး ျပသသ မကႏာျဖ ဇနးေမာငႏက အစြျပ၍ 'အယဒဆင႐' ဟ ေခၚဆၾကသည။ ႐ြကထည႐ အတြငး မးလးကေလးမား တပဆငထားၿပး ေကာကမးေသြးျဖင ေမာငးႏငေသာ ဓာတအားေပးစကက အသးျပလက ပါသ လကလည ျပဇာတျဖင ႐ပရင ကားပငးတမားက ျပသချခငး ျဖစသည။ ၁၉၁၀ ျပညႏစ၌ပင ဂဒါအစကယလမး (ယခ သမျဖလမး) ၌ သြပမး သြပကာျဖင စတား ႐ပရင႐ ေပၚေပါက လာျပနသည။ ထ႔ေနာက ယခ စစသမငး ျပတက ေနရာ၌ အလမဘရာ ႐ပရင႐ ေပၚေပါကလာခ၏။ အလမဘရာ႐မာ အနးရ ေဂၚရာကနးမ မကႏာျဖ စစသားမား အတြက သးျခား ေဆာကလပထားျခငး ျဖစသည။ ႐ပရင႐မားတြင အထး၊ အသတ၊ ဒငဗင၊ ျမငးစး၊ ေသနတပစ စေသာ အေမရကန ဇာတကားတမားက ျပသခရာ အယဒဆင႐၌ ႐ဝငခ 'ေလးပ'၊ ေနာကမ ထငခပါ 'ရစပ' ျဖစေၾကာငး သရရ၏။ အဂၤလပသတငးကားမ သေပါမငး မသားစ အေနာကႏငငသားတ႔ ႐ကကးသည အဂၤလပကားမားထတြင အေစာဆး ပါဝငခၾကသ ျမနမာမားမာ ကနးေဘာငမငးဆက၏ ေနာကဆး ဘရငသေပါမငး မသားစဟ ဆႏငပါသည။ ၁၉၁၃ ခႏစတြင ရတနာဂရ စအမေတာ၌ သေပါမငး၏ သမးေတာ ေလးပါးအား နားထြငးမဂၤလာ အခမးအနား ကငးပ ေပးခသည။ ယငးအခမးအနားသ႔ ဂာမန႐ပရင ကမၸဏ တခက မတတမးတင ႐ပရငအျဖစ လာေရာက ႐ကကးခသည။ ယငးသတငးကားမာ ေပ ၈၀ဝ ခန႔ ရညၿပး ရနကနႏင မႏေလးၿမ႕မားတြင ျပသခဖး၏။ သ႔ေသာ ေနာကပငး၌ ၿဗတသ အစးရက ျပသခြင ပတပငခသည။ သတငးကားတြင ဦးစြာ ရတနာဂရၿမ႕၏ လပေသာ ႐ႈခငးမားက ျပသၿပးေနာက စအမေတာႀကးက ဘကေပါငးစမ ႐ကျပသည။ ထ႔ေနာက သေပါမငး၊ စဖရားလတႏင သမးေတာ တစပါးစအား အနးကပ ႐ကျပၿပး နားထြငး မဂၤလာပြ ကငးပပက မတတမးတငထား၏။ သတငးကားက ဘရင သမးေတာမား ၿမ႕တြငး လညလညပႏင အဆးသတထားသည ဆ၏။ ျမနမာႏငငတြင ျပသစဥက"သေပါမငး တရားႀကးက ကယတငဖးေျမာလသမား ဂလပ႐ (ေလာတနး) သ႔ကြပါ" ဟ ေမာငးခတ ေၾကညာခရာ လာေရာက ၾကည႐ႈသ အထး မားျပားခသည ဆပါသည။ ယငးသတငးကားက အႏၵယတြင ျပသစဥ ဦးဟာရင ဆသက မစၥတာ ေအာဇာထမ ေငြႏစေထာငကပျဖင ဝယယချခငး ျဖစသည။ (ျမနမာႏငငတစဝနး လညလည ျပသခၿပးေနာက ၁၉၃၆-၃၇ ခန႔တြင ဦးဟာရငက မ႐ြာၿမ႕၊ ျမေဟဝန ႐ပရင႐ ပငရင ဦးဘစနထ ကပ ၅၀ ျဖင အၿပး ေရာငးခခသည။

အဂၤလပ ႐ပရငဇာတကားမ ျမနမာ သ႐ပေဆာငမား (၂) အဂၤလပ ဇာတကားထမ ေမာငေမာငကေလး ေခတဦး ကာလတြင ႐ကကးခၾကသည အဂၤလပ ဇာတကား အခ႕၌ ျမနမာႏငင အေၾကာငး၊ ျမနမာ လမးမား အေၾကာငး ဇာတအမဖြ႔ ႐ကကးမႈမား ရခၾကရာ ထစဥက ျမနမာ လမးမားႏင သ႐ပေဆာင ႐ကကးမႈမး မရခေပ။ ၁၉၁၃ ခႏစတြင ေဟာလဝဒ ဗတာဂရပ (Vitagraph) ႐ပရင ကမၸဏမ A maid of Mandalay ႐ပရင ဇာတကားက မႏေလး၌ လာေရာက ႐ကကးခသည။ ယငးဇာတကားမာ ၁၈၉၀ ျပညႏစက ကစပလင (Rudyard Kipling) ေရးဖြ႔ခသည 'မႏေလး' အမညရ ကဗာရညႀကးက ဇာတအမဖြ႔ ႐ကကးထားျခငး ျဖစသည။ ယငးဇာတကားတြင ေမာရစကစၥတယလ (Maurice Castello ) က အဂၤလပ စစသား အျဖစ ပါဝငၿပး ကလာရာ ကငးေဘာလယနး (Clara Kimball-Young) က ျမနမာ အမးသမး 'မေမ' အျဖစ ပါဝင သ႐ပေဆာင ထားခ၏။

- 28 -

သ႔ေသာ ေနာကပငး အဂၤလပ ဇာတကားမား ႐ကကးၾကရာ၌မ ျမနမာအခ႕ ပါဝင သ႐ပေဆာငခြင ရရလာခၾက၏။ အဂၤလပ ဇာတကားမားထတြင ပထမဆး သ႐ပေဆာင အျဖစ ပါဝငခသည ျမနမာ လမး တစဦးမာ ဦးေမာငေမာငကေလး ျဖစသည။ ရကစရဒး (Yes Shadow) အမညရ အဂၤလပ ဇာတကားတြင ပါဝင သ႐ပေဆာငခသ ေမာငေမာငကေလးမာ ပထမဆး ျမနမာဇာတလမး ႐ပရငျဖစေသာ 'ေမတာႏင သရာ' ဇာတကားတြင မငးသား၏ သငယခငး အျဖစ ပါ၀ငခသလညး ျဖစၿပး ဒဂနမဂၢဇငး မနေနဂာ အျဖစလညး လပကငေနသ ျဖစသည။ 'ခရမးေရာငလြငျပင' မ ဝငးမငးသနး ကမာၻေကာ အေမရကန ႐ပရင မငးသားႀကး ဂရဂရပက (Gregory Peck) ႏင ျမနမာ အမးသမး ဝငးမငးသနးတ႔ တြဖက သ႐ပေဆာင ထားၾကေသာ The Purple Plain (ခရမးေရာင လြငျပင) ဇာတကားမာ နာမညႀကး ႐ပရငကား တစကား ျဖစ၏။ ယငးဇာတကားက ဒါ႐ကတာေရာဘတပါရစ (Gobert Parrish) က ႐ကကးချခငး ျဖစသည။ ယငးဇာတကားတြင ျမနမာ အမးသမး ဝငးမငးသနးက အယနာ (Robert Parrish) အျဖစ လညးေကာငး၊ မငးသားႀကး ဂရဂရပကက ၿဗတသ ေလတပဗလ မစၥတာ ေဖာရကစတာ (Mr. Forester) အျဖစ လညးေကာငး ပါဝင သ႐ပေဆာင ထားၾက၏။ သ႐ပေဆာင မငးသမး ဝငးမငးသနးသည ဗဒၶဘာသာဝင ျမနမာ အမးသမး တစဦးျဖစၿပး ဖခငအမညမာ ဦးေကာစန ျဖစေၾကာငး သရရသည။ ထ႔ျပင သရစႀကၤာႏင စႀကၤာ ကမၸဏမား၏ မနေနဂငး ဒါ႐ကတာ ျဖစသ ရေဘာ သးကပဝင ဗလစႀကၤာ၏ ဇနးလညး ျဖစပါသည။ ၂၊ ၂၊ ၁၉၅၇ ရကစြပါ ျပညသ႔ ဂာနယ၏ 'မေျပးေသာလညး ကနရာ ရပါလ႔' က႑တြင မငးသမး ဝငးမငးသနးအား အျပာေရာငမယ အျဖစ ထခက ေရးသားခသျဖင ျပညသ႔ ဂာနယ အယဒတာ အေပၚ အသေရဖကမႈျဖင တရားစြဆခသည။ မငးသား ေမာငတင ေမာငတငသည ေအဝမးဖလငႏင ၫြန႔ျမနမာ ႐ပရင ကမၸဏမားက ႐ကကးသည ေအာငပငလယ၊ ဤ လ႔ေဘာင စေသာ ႐ပရငဇာတကား ေလး၊ ငါးကားတြင သ႐ပေဆာင ခဖး၏။ ေမာငတငက ၁၉၁၄ ခႏစတြင ဗနးေမာၿမ႕ အလယရပ၌ ဖြားျမငခသည။ ဖခငမာ မ႐ တငးရငးသား ဦးခငေပါ ျဖစၿပး မခငမာ ဂငးေဖာ တငးရငးသ ေဒၚကင ျဖစ၏။ ေမာငတင အ႐ြယေရာကလင ဗနးေမာၿမ႕၊ ေအဘအမန ေကာငး၌ ပညာ ဆညးပးခသည။ ထစဥက ေကာငးဝင စာရငးတြင ႏငငျခား အမည ေျပာငးလ ေခၚဆၾကရရာ ေမာငတင၏ အမညသညလညး John Ali Tinn ျဖစလာပါသည။ ေမာငတင ေအဘအမနေကာငး ၌ ခနစတနး ေအာငျမငၿပးေနာက ၁၉၃၀-၃၄ ခႏစမား အတြငး မႏေလးရ ဖခ ဓာတပတကတြင ဓာတပ ပညာ သငယခသည။ ထေနာက ၁၉၃၅ ခႏစတြင အဂၤလနႏငငသ႔ ထြကခြာသြားရာ P. Henderson Line Co. Ltd. ႏင ဆကမၿပး သေဘၤာသား ျဖစလာခ၏။ ၁၉၃၉ ခႏစ၊ ပထမ ကမာၻစစႀကး ျဖစပြားစဥ ေမာငတငမာ Bank Line ႏငငျခား သေဘၤာထကတြင ဒတယ အရာရ အျဖစ တာဝန ထမးေဆာင ေနပါသည။ သ႔အား နာဇတပမားက ဖမးဆး ေခၚေဆာငသြားရာ ကေကာငး ေထာကမ၍ အသက အႏရာယမ လြတေျမာကခရသည။ စစၿပးေခတတြင ေမာငတင ၿဗတန၌ အမႈထမးရငး အဂၤလပ ႐ပရင ဇာတကားမားတြင ပါဝင သ႐ပေဆာငခသည။ ေမာငတင ပါဝငခသည အဂၤလပ ဇာတကားအခ႕မာ Window's Way, The Purple Plain ႏင Keeping the Peace ႐ပရင ဇာတကားမား ျဖစ ၾကသည။ ေမာငတငသည The Purple Plain (ခရမးေရာင လြငျပင) ဇာတကားတြင ေကာကမကရတနာ ေရာငးဝယသ ေမာငဖန အျဖစ ပါဝင သ႐ပေဆာငထား၏။ ဂနးစဘြနး ဇာတကားမ မစန ကမာၻေကာ ဂနးစဘြနး ဇာတလမးမားက စာေရး ဆရာႀကး အယနဖလမငး (Iran Fleming) က ေရးသားခရာ၌ ၃၇ ႏစတာ ကာလအတြငး ဂနးစဘြနး ဇာတလမး အေရအတြက ၁၉ ခ ေပၚထြကခသည။ ပြဦးထြက ဂနးစဘြနး ဇာတကား အျဖစ ေဒါကတာႏး (Dr. No) ဇာတကားက ႐ကကးခရာ ေရာငကြနးနရက ဂနးစဘြနး မငးသား ေနရာ၌ ပါဝင သ႐ပေဆာငခသည။ ယငးပထမဆး ဂနးစဘြနး ဇာတကား၌ပင 'မစန' ဆသ ျမနမာ အမးသမး တစဦး ပါဝင သ႐ပေဆာငခ၏။ ရနကနၿမ႕၊ စနဂၽြနး၊ ကြနဗငေကာငးထြက မနးကေလး တစဦးျဖစသ မစနသည ေၾကာကမကဖြယရာ ေဒါကတာႏး ဇာတကားတြင သနာျပ ဆရာမကေလး အျဖစ ပါဝင သ႐ပေဆာငချခငး ျဖစသည။ မစနသည ရနကနၿမ႕၊ အငးလားကနေစာငးတြင ေနထငသျဖစၿပး စနဂၽြနး၊ ကြနဗငေကာငး၌ ပညာ ဆညးပးခသ ျဖစ၏။ ေဒါကတာႏး ဇာတကားသည မစန၏ ပထမဆး ဇာတကား မဟတေပ။ မစနသည The Road to Hong Kong ဇာတကားတြငလညး အရနမငးသမး အျဖစ ပါဝငခဖးပါသည။ မစနႏင ပတသက၍ ျမနမာ သတငးစာ တစေစာငက "Dr. No ဇာတကားတြင သနာျပ ဆရာမကေလး အျဖစ ပါဝငရန အေ႐ြးခယ ခရသည အတြက အျပညျပည ဆငရာ ႐ပရငကားမားတြင ျမနမာ မငးသမး တစေယာကအျဖစ ထြနးေတာကလာေတာမည" စသညျဖင ေရးသား ေဖာျပခသည။

ဂာမန ဒါ႐ကတာႏင ျမနမာ သ႐ပေဆာင ႏစဦး ၁၉၉၇ ခႏစ ဝနးကငက ဂာမန ႐ပရင ဒါ႐ကတာ ပတာမလာ (Peter Muller) သည Jade Road အမညရ ႐ပရင ဇာတကားႀကး တစကားက ႐ကကးခ၏။ ယငးဇာတကားက ကငမရာမငး အျဖစ ဂနကာဟတ (Janker Hart)၊ အသဖမး စတကဖနးေပါ (Stefan Paul) တ႔က ေဆာင႐ြကၾက၏။ ဇာတလမး အကဥးအားျဖင မႏေလးမ ျမနမာလငယ ႏစဦးသည ေကာကတးၾကရာမ ေျခာကသနးေကာတန ေကာကႀကး ေအာငခပက ဇာတလမးဆင ႐ကကးထားျခငး ျဖစသည။ ဂာမန ဒါ႐ကတာသည ယငး ဇာတကားတြင ျမနမာလငယ ႏစဦး ျဖစသ ေမာငေမာငႏင မငးေဇာတ႔ ႏစဦးအား အဓက သ႐ပေဆာငေစကာ ႐ကကးချခငး ျဖစသည။

ေခတေဟာငး အဆေတာႏင ႐ပရင မငးသမးႀကး ေဒၚေမရင (၁၉၁၇ - ၂၀ဝ၈) နာမညေကာ အဆေတာ ႐ပရငမငးသမး အသရင ဝဏၰေကာထငဘြ႔ရ ေဒၚေမရင (အသက ၉၁ ႏစ) သည မႏေလးၿမ႕ရ ေနအမတြင ယမနေန႔ (၂၀ဝ၈ ခႏစ၊ စကတငဘာလ ၃ ရက) ဗဒၶဟးေန႔ ည ၁၁ နာရခြတြင ကြယလြနသြားၿပ ျဖစသည။ ႐ပရငမငးသမး အသရင ဝဏၰေကာထငဘြ႔ရ ေဒၚေမရငရ အတပၸတက စေဆာငး ရသေလာက တငေပးလကပါတယ။

နာမညေကာ အဆေတာ ႐ပရငမငးသမး အသရင ဝဏၰေကာထငဘြ႔ရ ေဒၚေမရင (အသက ၉၁ ႏစ) သည မႏေလးၿမ႕ရ ေနအမတြင ယခငက အႏပညာေလာကတြင လမးလမးေတာက ေကာၾကားခသ ေဒၚေမရငသည အသက ၉၁ ႏစ အ႐ြယတြင မႏေလးၿမ႕ရ ေအာငေတာမ ရပကြက၊ ၂၆ ဘလမး၊ ၆၂ လမးႏင ၆၃ လမးၾကား၊ ျမစႏၵာလမးသြယရ 'ရတနာ' ေနအမတြင အပႀကးဘဝျဖင ေနထငေနရငး အဆတေရာဂါျဖင ကြယလြနသြားျခငး ျဖစသည။ "အဆတထက ေရဝငတယဆၿပး ေဆး႐က မတခကခတယ။ ဆရာဝနက အမေခၚသြား ဆေတာ အမမာပ ဆးသြားတာပါပ။ ၿပးခတ စေနေန႔ ေဆး႐တကတာ ဗဒၶဟးေန႔က ေဖာကလာၿပး ဆးသြားတာပါ" ဟ ေဒၚေမရင၏ တျဖစသ တဦးက မဇၩမက ေျပာျပသည။ အသက ၁၈ ႏစမ စတငကာ အဆေတာ မေမရင အျဖစ ထငရား ေကာၾကားခသည ေခတေဟာငး အဆေတာႏင ႐ပရင မငးသမးႀကး ေဒၚေမရငက ႏငငေတာ အစးရက ၁၉၅၈ ခႏစတြင ဝဏၰေကာထငဘြ႔ ေပးအပခၿပး၊ ယငးဘြ႔က မႏေလးၿမ႕ မဟာျမတမန ဘရားတြင လဒါနးခသည။ ေဒၚေမရငက ၁၉၁၇ ခႏစ၊ မတလ ၁၀ ရက (ျမနမာ သကရာဇ ၁၂၇၈ ခ၊ တေပါငးလျပညေကာ ၂ ရက) စေနေန႔တြင မႏေလး အေရျပင ေအာငေတာမရပ၌ အဖ ပြစားႀကး ဦးခငေလး၊ အမ ေဒၚဖြားယတ႔က ေမြးဖြားခသည။ အမညရငးမာ ေဒၚသနးရင ျဖစသည။ ေမြးခငး ညအစမ ၅ ဦးအနက အငယဆး သမးျဖစကာ အစမျဖစသမားမာ ေဒၚခစစ၊ ေဒၚခစဥ၊ ေဒၚသနးခစ၊ ေဒၚပြားယဥတ႔ ျဖစသည။ ဝကစလယနေကာငးမ ၇ တနး ေအာငျမငခသည။ ၁၉၃၆ ခႏစတြင ရနကန ေအဝမး (A1) ႐ပရင ကမၸဏႏင ဆကသြယ၍ ႐ပရငေလာကသ႔ ေရာကသည။ ပထမဦးဆး ဇာတကားမာ ႐ပရငမငးသား ရေခါငခစေဆြႏင တြဖက သ႐ပေဆာငရေသာ "ဖးစာရင" အသတတ ဇာတကား ျဖစသည။ ေအဝမး႐ပရင တစေခတတြင ေမရငဟ နာမညႀကးသည ႐ပရငမငးသမးႀကးႏင အဆေတာႀကးလညး ျဖစသ ေဒၚေမရင၏ အတပၸတက "ပနးတစပြငရ ရငခနသ" အမညျဖင စာေရးဆရာမ ဝငးဝငးျမင (နနးေတာေရ) က ေရးသား ထတေဝခသည။ ေမရင၏ ထငရားခသည ဇာတကားမားမာ 'ဖးစာရင'၊ 'ျမားနတေမာင'၊ 'ခစအမ'၊ 'ခစေရစင'၊ 'ေစာငးေတာရင'၊ 'ခနတနၿပ'၊ 'ေမတြကတာ' စသည ဇာတကားမား ျဖစၿပး၊ ေအဝမး (A1) ဓာတျပား ကမၸဏမ 'ခစေရစင'၊ 'ေအာငျခငးရစပါး'၊ 'ရငသဝလ'၊

- 30 -

'ပ႕မာတမး'၊ 'ေသာတာေငြမငး'၊ 'ျမတေလးင'၊ 'ေကးေစတမာန'၊ 'ခစခကသကလာ' စေသာ သခငးဓာတျပားမား အသသြငး ထတေဝ ျဖန႔ခခသည။ ႐ပရင စစေပါငး ၁၄ ကား ႐ကကးခ၍ အသက ၄၅ ႏစ အ႐ြယ ၁၉၆၁ ခႏစတြင ႐ပရငေလာကမ အနားယခသည။

႐ပရငမငးသမး ေဆြဇငထက(၁)

ေဒၚေဆြဇငထကက ရနကနမာ ၁၉၅၃ ခႏစ၊ ဇြနလ ၁၃ ေန႔ရကက ေမြးဖြားခပါတယ။ စမးေခာငး အထက (၂) ကေန ၁၀ တနး ေအာငခၿပး၊ ၁၉၇၇ ခႏစမာ ရနကန စးပြားေရး တကသလကေန B.Com. (I.T.) ဘြ႔ ရရခပါတယ။ ၁၉၈၄ ခႏစမာ Burma Council of Account ကေန စာရငးက ဒပလမာ ရခပါတယ။ ေဒၚေဆြဇငထကဟာ ျမနမာ၊ အဂၤလပန႔ ျပငသစ ဘာသာစကားေတြ တတကၽြမးသ တစဦး ျဖစကာ၊ ၁၉၈၉ မာ Alliance Francaise ကေန ျပငသစဘာသာ ဒပလမာ (Diplome de Langue Francaise) ရခပါတယ။ ၂၀ဝ၂ ခႏစမာ အေမရကန ျပညေထာငစ၊ ေလာစအနဂယလစမာ ရတ University of Southern California က ပ႔ခတ မဒယာ ေခါငးေဆာငသငတနးက (Media Leadership Training Program, specialization in Social Content Media Production Course) တကေရာက ေလလာခသလညး ျဖစပါတယ။ (ေဒၚ) ေဆြဇငထက ဆတ အမညန႔ နာမညေကာ အကယဒမ ႐ပရင သ႐ပေဆာငတစဦး ျဖစလာမည Grace ဟာ ၇ တနး ေျဖၿပးတ ေႏြရာသ ေကာငးပတရကမာ ႐ႈမဝ ဦးေကာရနာမညေကာ '႐ႈမဝ သ႐ပေဆာင သငတနး' က တကေရာက သငၾကားခပါတယ။ ႐ႈမဝ ဦးေကာဟာ Grace ရ မဘေတြန႔ ရငးႏးသ ျဖစတာေၾကာင ရည႐ြယခက မရဘ ႐ႈမဝ သ႐ပေဆာင သငတနးက တကေရာက ေလလာ သငၾကားခတာ ျဖစပါတယ။ ဒါေပမယလညး ၈ တနး၊ ၉ တနး ေကာငးသ ဘဝေတြမာလညး သ႐ပေဆာင သငတနးက ဆကလက တကေရာက သငယရာက သငၾကားတ ပစ၊ ေလကငေပးတ ပစေတြက စတဝငတစား ကေန၊ '႐ပရင သ႐ပေဆာင အတတပညာသည ေလကင သငၾကားပါက တတေျမာကလာမည' လ႔ ကယကယကယ ယၾကညစတ ဝငလာကာ ႐ပရင သ႐ပေဆာင လပငနးက စတဝငစား လာခတာ ျဖစပါတယ။ ၁၉၇၁ ခႏစမာ ေဒၚေဆြဇငထကဟာ 'ေစလရာေစ' ဇာတကား ႐ပရငမငးသမး အျဖစ ပထမဆး ပါဝင သ႐ပေဆာငခပါတယ။ ေဒၚေဆြဇငထကဟာ ဒဇာတကားရ ဇာတၫႊနးက ၂ ႏစေလာက အခနယ ကကမတ ေလကငခၿပး၊ ႐ပရင ဇာတကား မ႐ကကးခင ၁၀ တနး စာေမးပြက ေအာငေအာင ေျဖၿပးမ ပထမႏစ တကသလ ေကာငးသဘဝမာ ႐ကကးခတာ ျဖစပါတယ။

႐ပရငမငးသမး ေဆြဇငထက(၂)

မငးသား (ဦး) ၫြန႔ဝငး၊ မငးသမးေတြ အျဖစ (ေဒၚ) ဝါဝါဝငးေ႐ႊ၊ (ေဒၚ) ေမဝငးေမာငတ႔န႔ တြဖက သ႐ပေဆာင ႐ကကးခတ 'မနးကေလးရငရဆႏၵ' ႐ပရငဇာတကားန႔ ၁၉၇၇ ခႏစ အတြက 'အကယဒမဆ (အေကာငးဆး အမးသမး ဇာတပ႔)' က ေဒၚေဆြဇငထက ဆြတခး ရရခပါတယ။ ေဒၚဝါဝါဝငးေ႐ႊလညး ဒကားမာပ 'အကယဒမဆ (အေကာငးဆး အမးသမး ဇာတေဆာင)' က ရရခတယ။ ေဒၚေဆြဇငထကန႔ တနးတ မငးသမး အခ႕က အမငးလာတ အ႐ြယတငေအာင ကရာအခနးကေန သ႐ပေဆာငလက ရေနၾကေပမ၊ ေဒၚေဆြဇငထက ကေတာေအာငျမင ေကာၾကားဆ အ႐ြယေကာငးတနး အခန ၁၉၉၁ ခႏစမာပ ႐ပရငေလာက ကေန အနားယခပါတယ။ ဒလ ေစာေစာစးစး အနားယ ခရတာန႔ ပတသကလ႔ ေဒၚေဆြဇငထကက အခလ ေျပာျပခဖးပါတယ။

"႐ပရငမာက 'ရပါတယ' ဆတာေတြပ ျဖစေနေတာ၊ Production ျဖစတာန႔ မ႐ကခငေတာတာပါ။ ဒါ႐ကတာ ကလညး ရပါတယ။ မငးသား မငးသမးကလညး ရပါတယ။ ကငမရာမငးေတြကလညး ရပါတယဆၿပး ျမနမာျပညမာ ျပတာပ ဆၿပး။ အရညအေသြးေတြ ေကာငးေအာင လပဖ႔ ဆတာ Limitation ရေသးတယေလ။ ႐ပရင ေစးကြကႀကးက ျပညတြငး ေစးကြက တခပ ရတယ။ Asia Communication မာ Marketing က မရဘးေလ။" ေဒၚေဆြဇငထကဟာ ၁၉၇၁ ခကေန ၁၉၉၁ ခႏစ အတြငးမာ ႐ပရင ဇာတကားေပါငး ၂၀ဝ ေကာမာ ပါဝင သ႐ပေဆာငခၿပး၊ ဇာတလမးေပါငး ၅၀ ေကာက ထတလပသသာမဟတ ဒါ႐ကတာ အျဖစ ႐ကကး တကဆကခသ ျဖစပါတယ။ ၁၉၉၅ န႔ ၁၉၉၇ ႏစေတြမာ၊ ေဟာငေကာင တကသလမာ ကငးပတ အသဉာဏပညာ ဆငရာ တထြငမႈမားန႔ ပတသကတ မပငခြင အခြငအေရးမား (Intellectual Property Rights Seminar) စမနာက ျမနမာ ႐ပရငထတသေတြ ကယစား တကေရာကဖ႔ ေ႐ြးခယျခငး ခခရပါတယ။ ၂၀ဝ၀ ျပညႏစမာ ေတာငအာဖရကႏငင Natal University မာ ကငးပခတ (၁၃) ႀကမေျမာက အျပညျပညဆငရာ ေအအငဒအကစ ညလာခက ေလလာသ အျဖစ တကေရာကခပါတယ။ ၂၀ဝ၃ ခႏစမာ ျပငသစႏငင ပါရၿမ႕မာ ဆဘနး တကသလ (Sorbonne University) န႔ သေတသန ဝနႀကးဌာန (Ministry of Research) တ႔က ပးတြ ကငးပတ အေရေတာင အာရ ေဒသအတြငး ေ႐ြ႕ေျပာငး အလပသမားမား အတြက ကနးမာေရးဆငရာ သတငးအခကအလကမား 'Health Information for Migrants in South East Asia' ေဆြးေႏြးပြက တကေရာကၿပး စာတမး တငသြငးခသလ၊ ႐ပရင ထတလပသေတြရ ကယစား ကြာလာလမပ ကမာၻ႔ ႐ပရငပြေတာ (KL World Film Festival) က တကေရာကဖ႔ ေစလႊတတာလညး ခခရပါတယ။ ၂၀ဝ၆ ခႏစမာ အႏၵယႏငင ဘေဘၿမ႕မာ ကငးပတ (၅) ႀကမေျမာက အာရ႐ပရင ပြေတာ (Fifth Asian Eye Film Festival) က တကေရာကၿပး 'ျမနမာ ႐ပရင - ယခငက အေျခအေန၊ လကရ အေနအထားန႔ အနာဂတ' လ႔ အဓပၸါယရတ 'Myanmar movies: Past, Present & Future' စာတမးက ဖတၾကားခသလ၊ ျမနမာႏငငရ အေၾကာငး မးေမာငး ထးျပႏငတ ဇာတကား ရစကားကလညး အဂၤလပ စာတနးထးကာ ျပသႏငခပါတယ။ ၁၉၇၈ ကေန ၁၉၈၁ ခႏစ အထ Commerce Graduate Association (Myanmar) ရ အလပအမႈေဆာင အဖြ႔ဝင၊ ၁၉၈၉ ကေန ၁၉၉၁ အထ ႐ပရင အစညးအ႐း အလပအမႈေဆာင အဖြ႔ဝင၊ ၁၉၉၀ ကေန ၁၉၉၂ အထ ရနကန ယနဆက (UNICEF)၊ IDD project သတငး ျပနၾကားေရး အရာရရ အတငပငခ၊ ၁၉၉၃ ကေန ၂၀ဝ၃ အထ မခငႏင ကေလး ေစာငေရာကေရး အသငး (Myanmar Maternal & Child Welfare Association) ရ အလပအမႈေဆာင အဖြ႔ဝင၊ ၁၉၉၉ ကေန ၂၀ဝ၆ ေအာကတဘာ အထ Population Services International Myanmar (PSI - Myanmar) ရ ဆကသြယေရး အရာရ (အသလႊင ဌာနမား၊ Broadcast Media)၊ ၂၀ဝ၅ ေဖေဖာဝါရ ကေန ၂၀ဝ၇ ေဖေဖာဝါရ အထ ျမနမာ ခရစကက ဖကဒေရးရငး အေထြေထြ အတြငးေရးမး၊ ၂၀ဝ၅ ဇြန ကေန ၂၀ဝ၇ ဇလင အထ ႐ပရင အစညးအ႐း တြဖက အတြငးေရးမး (၃) စတ တာဝနေတြက ထမးေဆာငခသလ၊ ၂၀ဝ၇ ကေန စၿပး ျမနမာ ေဟာက ဖကဒေရးရငးရ အတြငးေရးမး (အမးသမးေရးရာ) အျဖစ တာဝန ထမးေဆာငလက ရပါတယ။

- 32 -

ျမနမာ႐ပရင စထြငခသ လနဒနအတ ဦးအနးေမာင(၁) ျမနမာျပည၏ စးပြားေရး တးတကရာ တးတကေၾကာငးႏင အမးက ခစေသာ စတဓာတ အျပညအဝ ရေသာ ပဂၢလႀကးျဖစသည "ျမနမာ႐ပရင စထြငခသ လနဒနအတ ဦးအနးေမာင" အေၾကာငးက ၂၀ဝ၂ ခႏစ၊ ဒဇငဘာလတြင စပယဦး စာေပ ျဖန႔ခေရးက တတယအႀကမ ထတေဝ ျဖန႔ခခတ ေ႐ႊဥဩရ 'တစခနက ထငရားခေသာ ပဂၢလႀကးမား' စာအပကေန ျပနလည ကးယ ေဖာျပလကတာ ျဖစပါတယ။

လနဒနအတ ဦးအနးေမာငသည ခရစႏစ ၁၈၉၂ ခႏစ၊ ဇလငလ ၁၀ ရကေန႔တြင အဘ စပါးကနသည ဦးဘးထႏင အမ ေဒၚျမတ႔မ ဖြားျမငေသာသား ျဖစသည။ ကအနးေမာငသည ငယစဥ အခါကပင ပနးခ ဝါသနာ ပါလာသ တစေယာက ျဖစ၍ ပနးခေရးျခငးႏင ဓာတပ႐ကျခငး စေသာ အႏပညာရပမားက ေလလာ လကစားခသည။ 'ဝါသနာဘာဂ ဆကတငးမ' ဆသည စကားသည သ႔အဖ႔ အဝငခြငက ျဖစေနသည။ သ ဝါသနာ ပါေသာ ပညာရပသည သ႔အတြက ဘဝ လမးေၾကာငး ျမႇငတငမႈႏင ေပၚလြင ထငရားမႈက ျဖစေစခသည။ အေၾကာငးမာ ဓာတပပညာ ျဖစေသာ ျမနမာ႐ပရင ႐ကကးျခငးက အစတထြငခသ ပဂၢလႀကးျဖစ၍ 'ျမနမာ႐ပရင ဖခငႀကး' ဟေသာ ဘြ႔ထးျဖင ျမနမာႏငင ႐ပရငႏင ျပဇာတ အစညးအ႐းႀကးက ဂဏျပ ခးျမႇငျခငးက ခခရေသာေၾကာငပငတညး။ ဦးအနးေမာငသည ပနးခ ပညာႏင ဓာတပ ပညာက တတေျမာကသညႏင အည ရနကနၿမ႕ နာမညႀကး ဒဗအ အဟဂာ ဓာတပတကတြင လခစား အလပျဖင စတငဝငေရာက လပကငခသည။ ဓာတပ လပငနးက ႏငငျခား လမးမားသာ ႀကးစး ခယလယေနသည ထေခတတြင ဦးအနးေမာငသည (လနဒနအတ ဓာတပ ကးတက) ဟေသာ အမညျဖင ကယပင ဓာတပတကက တညေထာငခသည။ ယခ ရနကနၿမ႕ ကနသညလမးႏင ၃၈ လမးထပတြင ခန႔ညား သပရပစြာ တညေထာငချခငး ျဖစသည။ ထအခါက ထလမး ထေဒသမားသည ႏငငျခားသားမား ႀကးစး ေနထငရာ ေဒသ ျဖစခသည။ ထအခါမ စ၍ 'လနဒနအတ ဦးအနးေမာင' ဟ ေခၚတြငခသည။ ဦးအနးေမာငသည သ၏ ႀကးစားမႈႏင ဆကဆေရး ေျပျပစမႈတ႔ေၾကာင အထကတနးလႊာ ျမနမာ အမးသားတ႔၏ အားေပး ခးေျမႇာကျခငးက ခခရသည။ဓာတပ ႐ကကးသည လပငနးမ တစဆငတက၍ ႐ပရငဇာတကား ႐ကကးသည လပငနးလပရန ခရစႏစ ၁၉၁၈ ခတြင စတင ၾကစည အားထတခသည။ ရနကနတြင ျပသလကရေသာ ႏငငျခား ႐ပရငကားမားကလညး မလြတတမး ဆသလ ၾကည႐ႈ ေလလာ မတသားခသည။ ထသ႔ ၾကစည ႀကးစားေနဆ အခါအခြင သင၍ ကအားေလာစြာ မတေဆြမားထမ ႐ပရင႐ကရန ကငမရာ တစလးႏင မနဘးလးက အဆငသင ရရခသည။ ျပျပင တပဆင၍ စမးသပၾကညရာ ေအာငျမငမည လမးစမား ေပၚေပါကခသည။ ထသ႔ ေအာငျမငရန အလားအလာက ေတြ႔ရေသာ ဦးအနးေမာငသည ထစဥက ကြယလြန အနစၥ ေရာကသြားခရာေသာ ပထမဆး ဘလပသြား ျမနမာ အမးသား ကယစားလယႀကး 'ေဖ-ပ-ရန' ေခၚတြငရာတြင တစဦး အပါအဝင ျဖစေသာ ဦးထြနးရန၏ စာပန အခမးအနားက ႐ပရင ႐ကကးခသည။

ျမနမာ႐ပရင စထြငခသ လနဒနအတ ဦးအနးေမာင(၂) ျမနမာျပညတြင ပရသတ ေရေမာကသ႔ တငဆက ျပသခေသာ ပထမဆး ႐ပရငကားမာ ဦးထြနးရန စာပန ႐ပရငကား ျဖစသည။ ဦးထြနးရန၏ စာပန ႐ပရင သတငးကားက ခရစႏစ ၁၉၂၁ ခႏစတြင ႐တင ျပသခရာ ပရသတ ႀကတႀကတတးမ စညးကားလသညဟ

အဆရသည။ ၁၉၁၈ ခႏစမ ၁၉၂၁ ခႏစ ၃ ႏစ အတြငး သၾကစညခေသာ ႐ပရင ႐ကကးရန လပငနး ေအာငျမငသညက ေတြ႔ရသျဖင ဦးအနးေမာငမာ ဝမးသာမဆး ပတ တျပးျပး ျဖစေနခသည။ ထသ႔ ေအာငျမငသညက ေတြ႔ရသျဖင ေနာကထပ ဇာတကား တစကားက ႀကးစား ႐ကကးျပနသည။ ထဇာတကားမာ 'ေမတာႏင သရာ' ဇာတကား ျဖစသည။ ဇာတလက မငးသားမာ ေမာငညပ (ယခ ေအဝမး ဦးညပ) ႏင မငးသမးမာ မရ ျဖစသည။ (ဤတြင စာဖတသမား သတျပရန အခက တစခက တငျပပါရေစ။ ျမနမာ စြယစကမး အတြ (၁၅) တြင "ဦးထြနးရန၏ စာပန သတငးကားက ခရစႏစ ၁၉၂၀ ျပညႏစတြင ႐တင ျပသခရာ" ဟ ဆထားပါသည။ ထႏစ ၁၉၂၀ ျပညႏစမာ ဦးထြနရနတ႔ ဘလပမ ျပနေသာႏစ ျဖစေနပါသည။) (ယငးအျပင ျမနမာ စြယစကမး အတြ (၂) တြင "ခရစႏစ ၁၉၁၉ ခႏစတြင ေမတာႏငသရာ ဇာတကားက ဦးစြာ ပထမ ႐ကကးခသည" ဟ ဆထားျပနရာ ဦးထြနးရန စာပန သတငးကားထက ေစာစြာ ႐ကကး ျပသခေသာ သေဘာ ျဖစေနပါသည။ စာ႐ႈသမား သတျပ ဆငျခင ၾကည႐ႈၾကပါရန ထညသြငး ေဖာျပရျခငး ျဖစသည။) စာေရးသ ဦးအနးေမာငသည ႐ပရငပညာက တကယ ဝါသနာပါ၍ ေလလာ လကစားခေသာ သခမ အႏပညာရင တဦးျဖစ၍ ႐ပရငပညာက စတင လကစားေသာ အခနမ စ၍ ႏငငျခားမ ထတေဝသမေသာ ဂာနယ မဂၢဇငး အမးမးတ႔က မလြတတမး ဝယယ ဖတ႐ႈခသည။ ႐ပရငကားမားကလညး အထကတြင ေဖာျပခၿပးသည အတငး မလြတတမး ၾကည႐ႈခသည။ ႐ပရင လပငနးႏင ပတသကေသာ ကရယာ တနဆာပလာတ႔ကလညး လကလမး မသမ ဝယယ သးစြခသည။ စမးသပ ေလလာခသည။ ႐ပရင လပငနးက စနစတက လပကငမည ဟေသာ ရည႐ြယခကျဖင 'ဘားမားဖလင ကမၸဏ' ဟေသာ အမညျဖင ႐ပရင ကမၸဏ တခ တညေထာငလကသည။ ဇာတကားမား တတအားသေ႐ြ႕ တစခၿပး တစခ ဆက၍ ႐ကကးခသည။ ဦးသမးေမာငသည ေမတာႏင သရာ ဇာတကားက ႐ကၿပးေနာက ဆကလက ႐ကကးခေသာ စာေရးသ သသမ ဇာတကားမားမာ - ၁။ ေကးေတာသ မႏ၊ ၂။ ေ႐ႊေပးလ မရ၊ ၃။ တမတစလး၊ ၄။ စတအာ႐၊ ၅။ ခငခငမားေတာပ၊ ၆။ တစသကလး ဖးသမ ကနးေတာမေပၚ၊ ဇာတကားမား ျဖစၾကပါသည။ ထ႔ေနာက ဦးအနးေမာငသည အစစပျဖစေသာ 'ဘားမားဖလင ကမၸဏ' ကခရစႏစ ၁၉၂၃ ခႏစတြင ျမနမာအေဆြ ကမၸဏသ႔ လႊအပခသည။ မမ တစဦးတညးပင အျဖစ 'လနဒနအတ ကမၸဏ' က တညေထာငကာ 'ရတနာပ' ဇာတကားက စတင ႐ကကးခသည၊ ထေနာက ႐ပရင ဇာတကား အေျမာကအျမား ႐ကကး ထတလပခရာ ေကာငးစြာ ေအာငျမငခသည။ တစေန႔တျခား စးပြား တးတက လာေသာေၾကာင ႐ပရင သေဌးႀကး ဦးအနးေမာငဟပင ထအခါက ေပၚလြင ထငရား လသမား လာခသည။ ခရစႏစ ၁၉၃၀ ျပညႏစတြင ကမာၻတစဝနးလး စးပြားေရးပကကပႀကး ဆကေလရာ ျမနမာျပညလညး စးပြားေရး ကပတညး၍ ေငြေၾကး ရားပါေသာေခတႏင ၾကႀကကခရသည။ ေတာငသ လယသမားမား အလြနကပတညး၍ ဆရာစ ေခါငးေဆာင ေတာငသ လယသမား လကနကကင ေတာလန ပနကနမႈမား ထကြေသာ အခါလညး ျဖစေနသည။ ထအခါ ႐ပရငၾကည ပရသတမားသည ဇာတကားေကာငးမားကသာ ေ႐ြးၾကည လာၾကသည။ လနဒနအတ ကမၸဏမ ထတလပေသာ ႐ပရင ဇာတကားမားသညလညး ေကာငးသငသေလာက မေကာငး ျဖစလာခသည။ ထေၾကာင လႀကကနညးကာ ကမၸဏ၏ စးပြားေရးက ထခက လာခသည။ 'ႏရာဝစြ - လရာသခးေထာငး' ပမာ ဦးအနးေမာင၏ ဇနး ျဖစသ ေဒၚအနးၫြန႔ အနစၥ ေရာကချပနရာ ပ၍ စတဆငးရျခငး ျဖစရျပနသည။ စးပြားေရး ပက၍ ရတကမေအး ျဖစေနရာေသာ ဦးအနးေမာငသည စတခမးသာမႈ ရစမေသာငာ ပစၥညး တနဖးအားျဖင ၄ သနးဖးမ ရေသာ မမပင လနဒနအတ ကမၸဏက အဆမတန ေစးေလာကာ ေကြးရင၏ လကသ႔ ေပးအပ လကရရာသည။ လနဒနအတ ကမၸဏမ ေနာကဆး ႐ကကးခေသာ ဇာတကားမာ 'ေစာရေဒဝ' ဇာတကား ျဖစသညဟ ဆၾကသည။ ဤသ႔ျဖင ျမနမာ ႐ပရင လပငနးက စတင တထြငခသ ႐ပရင ဖခငႀကးဟ ေခၚေဝၚ ဂဏျပျခငး ခခရေသာ ဦးအနးေမာငသည ၁၉၆၄ ခႏစ၊ ဩဂတလ ၁၅ ရက၊ အသက ၇၂ ႏစ အ႐ြယတြင လႀကး ေရာဂါျဖင ကြယလြန သြားရာသည။

- 34 -

ဒါ႐ကတာ ၿမ႕ေတာ ေမာငယဥေအာင ကယေရးအကဥးန႔ သ႔ဘဝ အေတြ႔အၾကမား (၁)

'မႏေလး ဇာတသဘင ေလာကတြင ျပဇာတ တငဆကပ အခငးအကငးႏင ဇာတလမး ဇာတကြကမားက စြန႔ဦးတထြင တငဆကႏငခသျဖင အသက ၁၉ ႏစသားႏငပင ေမာငယဥေအာင ဆသည အမညတစလး ကမၸညး တငႏငခေသာ၊ အေျပာ အသားေပးသည ဇာတသဘင ေလာကက ယေန႔ ႐ပရငမားကသ႔ အေျပာအသားေပး တငဆကၿပး ေအာငျမငမႈ မားစြာ ရရေနသျဖင ထေခတက ၾကည႐ႈ အားေပးခရေသာ၊ ယေန႔ ႐ပရငေခတတြင တငဆကပ အခငးအကငး ခမးနားသညဟ ပရသတမား မတခကျပ ေျပာဆျခငး ခရသည အထ တစမထးျခားစြာ တငဆကႏငေသာ' ဒါ႐ကတာ ေမာငယဥေအာငက The Voice Weekly (Vol.5/ No.11 - Monday, January 5-11 , 2009 န႔ Vol.5/ No.12 - Monday, January 12 - 18, 2009) ဂာနယမ တငလငးက ေတြ႔ဆ ေမးျမနးၿပး တငျပထားတ 'ျပဇာတ ဒါ႐ကတာ ၿမ႕ေတာ ေမာငယဥေအာငႏင ေတြ႔ဆျခငး' ကေန "ဒါ႐ကတာ ၿမ႕ေတာ ေမာငယဥေအာင ကယေရးအကဥးန႔ သ႔ဘဝ အေတြ႔အၾကေတြ" က ျပနလည ထတႏတ ကးယ ေဖာျပလကတာ ျဖစပါတယ။

အမညရငး - ဦးေသာငး၊ မဘအမည - အဖ ဦးသနးေငြ၊ အမ ေဒၚျမေ႐ႊ၊ ေမြးသကရာဇ - ျမနမာသကရာဇ ၁၃၀၅ ခႏစတြင မႏေလးၿမ႕၌ ေမြး၊ အလပအကင - ၁၉၆၂ ခႏစ၊ ပနးခ၊ ပနးပ ေကာငးဆငးၿပး၊ အသက ၁၉ ႏစတြင ျပဇာတဒါ႐ကတာ စလပ၊ - ဇာတၫႊနး ငါးပဒႏင စငတငျပဇာတ ၄၀ ခန႔ေရးခ၊ - ၁၉၈၀ ျပညႏစတြင ၿမ႕ေတာ အငအားသစ ဇာတအဖြ႔က ထေထာငခ၊ - ၁၉၉၂ ခႏစမ စ၍ ဗဒယ ႐ပရင ဇာတလမးမား၊ ဇာတၫႊနး ေရးသား ႐ကကးလက ရ။ - ဇာတၫႊနးမ အကယဒမရသည ဇာတကားမားမာ 'ပဂမာသာတလ'၊ 'ပနးဒ႑ာရ'၊ 'ပနးပးသတ႔ အလကၤာ' ဇာတကားတ႔ ျဖစသည။ ေနျပညေတာမာ ကငးပတ ၂၀ဝ၈ ခႏစ၊ အကယဒမ ဆေပးပြမာ ဒါ႐ကတာ ၿမ႕ေတာ ေမာငယဥေအာငဟာ သရ နာမညႀကး ျပဇာတတစပဒက ႐ပရင ဇာတကား အျဖစ အသြငေျပာငးၿပး ဒါ႐ကတာ အျဖစ ကယတင ဦးစး ႐ကကးခတ "ကးဆယဆသာလမမယ" ဇာတကားျဖင ၂၀ဝ၈ ခႏစအတြက ဒါ႐ကတာ အကယဒမဆက ဆြတခး ရရခသည။ ဒဆေပးပြရ ထးျခားခကကေတာ အမးသမး သ႐ပေဆာင တစဦး တစေယာကကမ အကယဒမ မေပးချခငး ျဖစသည။ စငေပၚ အမးသမး မတကရဟ နာမညႀကးခရသည။ ထအကယဒမ ဆေပးပြမာ ဒါ႐ကတာ ေမာငယဥေအာငက ဆရာႀကး ဦးသခ စကားက ကးကားၿပး အႏပညာအေပၚ ထားရတ သရ သေဘာထားက ေအာကပါအတငး ထတေဖာ ေျပာၾကားခသည။ "အႏပညာသမားေကာငး တစေယာကဟာ ကယ အႏပညာက ေငြ တစမကႏာပ ၾကညၿပး ဟငး႐ြက၊ ကနစြနး႐ြကလ ေရာငးမစားရဘး။ အႏပညာက သစၥာမတာဟာ ကယအမးသား ယဥေကးမရ ဂဏသကၡာက နငးေခပစတာန႔ အတတပ။ အႏပညာသာမ လမးသာမယ။ အႏပညာ ခာရင လမး ခာတယ။ အႏပညာန႔ ပတသကသတငးဟာ ေခတက ဦးေဆာငႏငသ ျဖစပါေစ။ ေခတက ဖကဆးတသ မျဖစပါေစန႔။ အႏပညာ မကလးန႔ ကမာၻက လမးေမာၾကညပါ။ မငးဟာ ျမနမာ ဆတာကလညး မငးကယမငး မေမပါန႔။ မငးရ အႏပညာဟာ မငးမရတေနာက အမႈကတစစ ေျမႀကးဝမးစာ အျဖစ မခနခပါန႔။ သမငး အျဖစ ခနခပါ။ ဒါဆရင ငါေျပာတ စကားအရ အႏပညာသမားေကာငး တေယာကဟာ တငးျပညန႔ လမးအတြက ဘယေလာက တာဝနႀကးတယ ဆတာ မငးနားလညမာပါ"

ဘဝရ အစ။ ဇာတသဘင ဆရင ၿမ႕ေတာ သနးေအာငက ညအစက ငါးေယာကရတာေလ။ အႀကးဆးက ဦးသနးေငြ (အဒါ ကၽြနေတာ အေဖပါ)၊ သ႔ေအာကက ဦးသကရည၊ ဦးသကေဖ၊ ၿမ႕ေတာ ျမစန၊ မငးသား ၿမ႕ေတာသနးေအာင နာမညက ဦးသနးေ႐ႊ၊ ဦးေပါစ နာမညက ဦးသနးစန၊ အဒါေတြက နာမညအရငးေတြ၊ သတ႔န႔ ႏြယၿပးေတာ ကၽြနေတာက အမညေပးတာ။ အမက ဇာတလပေတာ တစခါ တစခါကေတာ လြနခတ အႏစ ၅၀ ကေလ၊ အဒေခတတနးက ကၽြနေတာက ပြထြကရငေခၚ သြားတယ။ ျပနလာရင ေကာငးတက၊ နးရင ေခၚသြား စသညေပါဗာ။ ကၽြနေတာတ႔က ဟမေရာက ဒမေရာကေပါဗာ။ ရငးရငးေျပာရင စာမလကႏငဘး။ ေရာကလာလ႔ ရရင စာက ေနာကကေနတာတ႔ ျဖစေနတယ။ ဒလန႔ပ အႏစ ၅၀ ေပါဗာ။ ေနာကဆးေတာ ကၽြနေတာ အလယတနး ေရာကတအခါ မက မမေတာဘး။ ကၽြနေတာ ဒကၡ ေရာကေနတ အခနမာ ကၽြနေတာ စာမေပာေတာဘး။ ငယငယက ပနးခ ဝါသနာ ပါတယ။ အဒေတာ မႏေလး ပနးခ ပနးပေကာငးက ကၽြနေတာ တကမယ။ အေဖ ကၽြနေတာက ထားခပါေတာဆေတာ ထားခတယ။ အဒါန႔ ကၽြနေတာ အဒမာ တကျဖစတယ။ စတကတကခငး ႏစဝကေလာက ေရာကေနေတာ စတငပင မရဘး။ အလြတ တကခရတယ။ အဒ ႏစဝက တကၿပးေတာ ေနာကဆးႏစ ေရာကမ စတငပငန႔ ၁၉၆၂ ခႏစေပါ။ ဦးေနဝငး ေတာလနေရး အစးရတကတ ႏစမာ ေကာငးဆငးခတယ။ အဒါပနးခပါ။ အမနက ကၽြနေတာ စာေပ ဝါသနာ မပါဘးဗာ။ ပနးခပ ဝါသနာ ပါတာဗာ။ ကၽြနေတာ ၁၉၆၂ ခႏစမာ ပနးခေကာငးက ဆငးလာေတာ တစႏစေလာကက ေလေနတယ။ ဘာျဖစလ႔လ ဆေတာ တျခား အတနးပညာ ဘြ႔ရေတြလ ဆငးတာန႔ အလပဆတာ ရတာမ မဟတတာ။ ပနးခေကာငး ဆေတာ ဆငးေတာလညး ၿပးသြားတာပါ။ အဒေခတက လမးသရ စေပၚစ ျဖစတယ။ ေဘာငးဘဖငကပ ဘာညာန႔ေပါ။ လမးသရ ျဖစမာစးလ႔ ဒေကာငက ဇာတထက ေခၚသြားတယ။ အေမ မရေတာ အေဖက ေၾကာကရတာေပါ။ ကၽြနေတာက ဇာတထ ေခၚသြားတယ။ တစညက ငါးကပ ေပးတယ။ အဒတနးက ဒါတြကၾကညရင ၄၅ ႏစ ရသြားၿပ။ အဒတနးက ထမငးခကတ သက ခနစကပ ရတယ။

ဒါ႐ကတာ ၿမ႕ေတာ ေမာငယဥေအာင ကယေရးအကဥးန႔ သ႔ဘဝ အေတြ႔အၾကမား (၂) ပထမဆး ျပဇာတ ေရးၿပ။ ကၽြနေတာ ဘာလပေပးလ ဆေတာ ပနးခ ပစၥညးေတြက အသစမေရးရဘး။ အေဟာငးေတြ ပကရင ဖာရ ေထးရတာေတြ လပရဖ႔ ေခၚသြားတယ။ သပမလပရပါဘး။ အဒလကေန ၿပးေတာ ကၽြနေတာ ဘာျဖစျဖစလာသလ ဆေတာ သးႏစၿပး ျပနကတယ ဆေတာ သ႔မာ ျပဇာတ အသစ မရဘး။ မရေတာမ ဇာတထက လေတြက ေရးၾက တစပဒက ၁၀ဝ ေပးမယ။ အဒတနးက ေ႐ႊတစကပသား ၂၀ဝ ရတယ။ ၁၀ဝ ေပးမယ ဆေတာ ေ႐ႊငါးမးသားေပါ။ တစဇာတလး ေရးၾကတာ။ ကၽြနေတာ စာေရးတာ ဝါသနာ မပါဘး။ ဝါသနာ မပါေတာ ေရးတသက လကပပးတာေပါ။ တစခ႕ဆရင ေလးငါးခနးပ ေရးႏငတယ။ တခ႕ဆရင တစဝကနးပါးေလာက ၿပးတယ။ ကၽြနေတာက ေရးတထမာ လးဝ မပါဘး။ တးဝငး ဆရာက ေရး၊ ေတးေရး ဆရာက ေရး၊ တးလး ဆရာက ေရး။ အဒမာ ပငမေရးေနတ ကခစၫြန႔ ဆတာ ျပငဦးလြငကဗာ။ ကၽြနေတာ အစကလ ခစတာဗာ။ သတ႔ေရးၿပးတ အေဟာငးေတြ၊ အေတြးေတြက အဒတနးက ၿမ႕ေတာ သနးေအာငက လရႊငေတာက ျဖစတ မငးသား ဆေတာ ဟာသက သပဦးစား ေပးတယ။ သ႔က ကၽြနေတာက ပနးခ အျမငေတြ ေျပာျပတယ။ နားၿငး လာတအခါ မငးတတရင မငးေရးကြာ။ လာလာၿပး ေျပာေတာ နားၿငးတယ။ အဒါန႔ ကၽြနေတာက ေဆးလပဘးခြေတြ၊ ျပကၡဒန ေနာကေကာတ႔မာ ေရးၿပး ကလစန႔တြၿပး အၾကမး ေရးၾကညတာ။ အဒလ ေရးႏငဖ႔ အေျခခက ဘာလ ဆေတာ ဇာတခေပၚ တငဆကမႈ အျပပညာ ျဖစသြားတယ။ ပနးခတတလာေတာ အျပပညာ၊ စာပညာမာေတာ ကၽြနေတာ ရပကြကရ တစျပေလာကမာ ရတ ကၫြန႔ေမာင ဆတ ပဂၢလက ဆပငညႇပဆင ဖြငထားတယ။ သက ပမညတ။ သက လာလ႔ရရင ကေလးေတြ ဆရင ခခဥန႔ ဆြယတယ။ လလတ လႀကးေတြကေတာ စာအပန႔ ဆြယတယ။ အဒလ ျမႇဆြယႏငဖ႔ အတြက သကယတငက ပမညတ ဆေတာ သက အေျပာေကာငးတယ။ အဒမာ သခငျမသနး၊ ဗနးေမာ တငေအာငတ႔ ပါေတာ ကၽြနေတာတ႔က သေဘာကတာေပါ။ ေကာငးတာေပါ။ ေကာငးရင အဒ စာအပေလး ဖတၾကည။ အဒလ စာအပေလးေတြ ဖတရငး စာေပ စတဝငစား လာတာေပါ။ အဒကရလာတ ဗဟသတန႔ ပနးခေကာငးကရလာတ အျပပညာန႔ေပါငးၿပးေတာ ကၽြနေတာ ေရာကခတ ေတာငႀကးၿမ႕က ျဖစရပ တစခက အေျခခၿပးေတာ (ပထမဆး ျပဇာတ) 'ဤေျမမ သညေတာငတနး' က စေရးတာ။ အဒက စၿပးေတာ ေရးျဖစသြားတယ။

- 36 -

တထြင ဆနးသစမႈမား သ႔မဟတ အျပ ျပဇာတက တစေခတ ဆနးေစခသ။ 'မးလား တမလား ျမလား' ဆတ ျပဇာတက သးပဒေျမာက ျပဇာတ ျဖစတယ။ ပထမ ျပဇာတက 'ဤေျမမ သညေတာငတနး'၊ ဒတယ ျပဇာတက 'မးႀကသညပနး' ျဖစတယ။ အရမး ေအာငျမငတယ။ အခေျပာတ ျပဇာတက တတယေျမာက ျဖစတယ။ အဒ 'မးလား တမလား ျမလား' ဆတ ျပဇာတ လပေနတ အခနမာ ႐ပရင မငးသား ဒါ႐ကတာ စစဗလ ဆရာဝန ေမာငသင။ သန႔ ကၽြနေတာ သြားၿပး တြျဖစလကတယ။ ျပဇာတ စလပေတာ ကၽြနေတာ ၁၉ ႏစသားပ ရေသးတယ။ ၁၉ ႏစသား ျဖစေတာ ငယငယေလးန႔ ေအာငျမငတာ ဆေတာ ကၽြနေတာက လခစ လခင ေပါတယေပါ။ အထးသျဖင ပညာရငေတြေပါ။ ငယငယေလးန႔ ေအာငျမငေတာ ေအာငျမငတာန႔ အ႐ြယန႔ မမပါ။ ကၽြနေတာ ႐းသားစြာ ေျပာရရင ကၽြနေတာ အရညအခငးန႔လညး မမဘး။ ကၽြနေတာလညး အဒေလာက မတတဘး။ ကၽြနေတာ အေတြ႔အၾကန႔ စလပကတညးက ကၽြနေတာ အသစက စဥးစားတယ။ ေရးေတာမယဆရင ဇာတေတြက ေလာကၾကည။ ၾကညတာက ဒလ အတခး သ႔မဟတ အဒထက မပါတာက ငါေရးမယ။ မပါတ ျပဇာတေတြ ငါေရးမယ ဆၿပး အဒမာ စလပတယ။ 'မးလား တမလား ျမလား' ျပဇာတက ႐ပရင မငးသား ေမာငသငက စစဗလလညး ျဖစတယ။ ဆရာဝနလညး ျဖစတယ။ သန႔ သြားရငးန႔ စစန႔ ၿငမးခမးေရး အေၾကာငးေတြ ေျပာရငးန႔ ျပနလာၿပးေတာ ၿမ႕ေတာ သနးေအာငက တတားႀကး မငးခြတာက ဇာတခေပၚမာ ျပခငတယလ႔ ဆလာတ အတြက ကယအေတြးန႔ အဒအျပန႔ သြားေပါငးတယ။ ေပါငးၿပး ေတာမ စစန႔ၿငမးခမးေရးက အေျချပၿပး ေရးတယ။ တကယလညး အေတာ လပယရတယ။ တတား မငးခြတ အခနး ဆရင ကၽြနေတာ စပါယရယ ႀကးစားတယ။ မတမတရရ ႏစညန႔ သးရကလား၊ သးရကန႔ ႏစညလား မသဘး။ ကၽြနေတာ ေမၿပး မအပမဘး။ တစခၿပး တစခ ေလာကလပတယ။ ျပတညမာ ျပဇာတႀကးလညး ၿပးေရာ ကၽြနေတာလညး ေခြကသြားၿပးေတာ ဇာတခေပၚတင အပေပာသြားတယ။ တတားႀကး မငးခြတာ ဆလ႔ရရင ေသာငျပငထမာ တတားႀကး ေဆာကၿပးေတာ မးေရာ ဘာေရာ အျပညအစ လပၾကညတယ။ အႀကမႀကမ လပရတာ။ အဒအခန မတရားလညး ေအာငျမငသြားေရာ ေခတၿပင ျပဇာတမငးသား တခ႕က (သတ႔ကေတာ အေျပာဇာတေတြ မားတာေပါ။ ကၽြနေတာက အျပဇာတပါ) တတား မငးခြတာက အႏပညာလားလ႔ ပတခတတယ။ ပတခတေတာ ကၽြနေတာက ဘာမ ျပနမေျပာဘး။ ဘာလ႔ မေျပာသလ ဆေတာ ေျပာလကရင သသြားမာေၾကာင ျပနမေျပာဘး။ ေနာကေတာ ျပနေျပာပါတယ။ အဒါ အႏပညာေပါဗာ။ ကၽြနေတာက အဟတ မငးသြားခြတာမ မဟတတာ။ မငးခြတ အတတပညာ ရဖ႔က ပနးခက ေပးတ အႏပညာပါ။ အဒ အေရာငရ သေဘာေတြ။ အဒထမာ Perspective သေဘာေတြက အဒမာ အကနလး ပါတယ။ အဒမာ မဥးေၾကာငးထားတာက အစ ဘယေလာကထားမယ၊ ဘယလ ကာလာေတြန႔ ေပးမယ၊ အသက ဘာ၊ ေနာက မးခး ဒငးကနဆ ပြငလကတာန႔ အဒ မးခးေပၚမာ ဝပ ၁၀ဝ၀ ရတ အနေရာငက ဖတဆ တစခက ပတလကတာ။ မးရ အရသာ ဆငတာပါ။ ဒါ ဘာလဆေတာ အဒ မးခးထမာ ဖတခန မးေတာကသြားေအာင အေရာငရ သေဘာေတြ ဒါေတြန႔ လပတာ။ အဒါက ပနးခပညာက ေပးတ အႏပညာမ႔လပါ။ ဒါေတြက ကၽြနေတာ ေျပာၿပးေတာ ဘာေတြ လပသလ ဆေတာ ဖြငဖြငခငး သတ႔ ျပဇာတ မကခင တစခနးက မငးခြျပတယ။ ဘာန႔ ခြသလ ဆေတာ ဝါးျခမးျပားေတြက တတား လပၿပးေတာ ဝနးဒငး ဆၿပး ခြလကတယ။ ၿပးေတာမ အဒေရက ထြကၿပးေတာ ဒါဟာ အႏပညာ မဟတပါဘး။ ယေန႔ ျပမာက ဘာပြ ဆၿပး ျပတယ။ အဒါန႔ ပတသက ၿပးေတာ ခြပ ခြနညး ဇာတရ အေပးအယ၊ ဇာတကက အဒါခြဖ႔ ဖနတးလာတာ။ ဟဟာက ဘာမ မဆငဘ သကသက။ ၿပးေတာ အခ ဝါးျခမးျပား ေထာငခြတာန႔ ကၽြနေတာဟာန႔ မတဘးေလ။ အခနက အႏပညာေပါ။ သေဘာတရားေတြက အေရာင၊ အေရာငရ သေဘာတရားေတြ၊ အထားအသ အဒါေတြက သပကြာျခားတယ။ အဒ အခါကေတာ တငကနခၿပး ျမနမာတစႏငငလး တစနတစလားေပါဗာ။

ဒါ႐ကတာ ၿမ႕ေတာ ေမာငယဥေအာင ကယေရးအကဥးန႔ သ႔ဘဝ အေတြ႔အၾကမား (၃) ပရသတရ အားေပး ခးေျမႇာကမႈန႔ အတ ေအာငျမငမႈေတြ ရရခသ။

ၿမ႕တစၿမ႕ ေရာကၿပဆရင ဇာတက မေရာကေသးဘး။ ဖာက ကနေနၿပ။ ေျမာငးျမၿမ႕မား ဆရင ဘယေလာက အဩစရာ ေကာငးလ ဆေတာ ၁၀ တနး စာေမးပြ ေျဖခါနးမ ေျဖတ ေကာငးသားေတြ ေျဖေနတာ အကနလးက ဒက လကမတေတြမာလညး အကန ေရာငးၿပးၿပ။ ကေလးေတြကလညး ႐ထမာ ဝငၿပးေတာ ထငၾကညတာ။ ကၽြနေတာတ႔ ယေန႔ မၾကညရရင ထြကမေပးဘး။ ႐အျပညပ။ သနဘကခါ ဆရင ၁၀ တနး စာေမးပြ ေျဖရေတာမယ။ အဒမာက ၿမ႕မ၊ ၿမ႕ဖ အာဏာပင အဖြ႔အစညးက ဒမာလာၿပး ျပနၿပးေတာ လမးၾကားေတြ၊ ဇာတ႐ေဘးေတြ အကန ဖြငေပးရတယ။ အဒေလာက အထ ေအာငျမင သြားတယ။

ေနာကအဒမာ ဘာျဖစသလ ဆေတာ ႏငငေတာက ေခၚၾကညတယ။ ေနာကၿပးေတာ ႏငငေတာပြေတြ ကရတယ။ အဒတနးက ေတာလနေရး ေကာငစက ေခၚၾကညတယေပါဗာ။ အဒေလာကပ သတယ။ အဒတနးက ကၽြနေတာက ၂၅ ႏစသားေလာကပ ရေသးတယ။ ၾကညၿပးေတာ ေနာကရက ကေတာ ေမာလၿမငက ဆကၿပး ခရးထြကသြားတာပ။ ဒါေလာကပ ရတယ။ ႏငငေတာ သတငးစာထမာ အႀကးအကယေပါဗာ။ အဒလေတာ ပါတယ။ အဒအခနမာ ဆရာ ဦးသနးေဖျမင၊ ဆရာဇဝန၊ ဗညားတ႔ အဒေခတက သတငးစာႀကးေတြကလညး အႀကးႀကးေတြ အဒ စာေစာငထမာ ပါတယ။ အဒေလာက အထ ေအာငျမငသြားတယ။ စစန႔ ၿငမးခမးေရး သ႐ပေတြ ေပၚတယေပါဗာ။ ေနာက ကၽြနေတာ အသက ၂၆ ႏစမာ ႏငငေတာက ထတတ ျပဇာတ စာအပ စာတမးထမာ ဦးသနးေဖျမငက ကၽြနေတာ ျပဇာတ သးပဒက ျပညသ႔အႀကက ပသဏၭာန အမးမး ေဆာငေသာ ျပဇာတမား ဆတ အဒ က႑မာ ဘာလဆေတာ 'သဘငသည မဝငရ'၊ 'ေကာကပငတေရးႏး'၊ 'မးလား တမလား ျမလား' အဒ သးပဒက ထညတယ။ ေနာကေအာပရာက 'လထြကကေလးရယ ျမငးေပၚတင'၊ 'ျမငစငးသား' ရယ၊ အဒ ႏစပဒက ႏငငေတာက ထတတ ျပဇာတ စာအပ တစအပမာ ပါတယေပါ။ အဒလေတာ ရပါတယ။ အျပက စကားလးန႔ပါ အားယ ပပးေပးခသ။ ျပဇာတက ေတာေတာမားမားမာ အေျပာန႔ ကၾကတယ။ အေျပာဇာတ မားၾကတယ။ ကၽြနေတာတ႔ ကေတာ အျပ ဆေတာ အျပန႔ အားၿပငႏငေအာင အေျပာပါ သတထားရတယ။ ဒေနာက ကၽြနေတာ ဘယသန႔ သြားေပါငးျဖစလ ဆေတာ ေတာေတာ ရငးႏးသြားတာက ျမနမာစာ ဦးသနးႏငတ႔ ေနာက ကၿငမးမငးတ႔ ေနာကပငးကေတာ ျမနမာစာ စနေမာငဝငးတ႔ အပါအဝင ေတာေတာမားမား ျမနမာစာ ဆရာေတြန႔ သြားေပါငးျဖစတယ။ ျပဇာတသမား ဆေတာ သတ႔န႔ ေပါငးတ အခါမ စကားလး ပအားယတာလညး ပါတာေပါ။ ေအာငျမငမႈရ ေသာခက ျပငဆငျခငးန႔ စမခန႔ခြျခငး။ အဒ ေခတေတြတနးက ဇာတခေပၚမာ သးတ စစသားဆတာ ပလပဝတစ ဝတၿပး စစသား လပၾကတာ။ စစသား ဆၿပးေတာလညး ဓားကငရင ကငလာၾကတာ။ ကၽြနေတာ ကေတာ အဒလ မဟတေတာဘး။ စငတငေတြလညး တကတယ။ စစယနေဖာငးက အစ တကယ အစစတငး သးတယ။ အပလကႀကးလညး သးပစတယ။ ေနာက သတ႔က မဂၤလာဒမာ ပြနားၿပးေတာ စစေလကငခနး ခနစ ရကဆငးတာ။ သတ႔က စစေလကငခနး ေပးတာ။ ေခတက အဒေခတ မဟတဘး။ အဒမာ ျပဇာတ တစပဒ ျဖစဖ႔ အတြက အကနလး စစသားႀကးေတြ ျဖစကနတယ။ အဒမာ ကသနးစတ႔ ဆရင တကယ စစသားပ။ အဒမာက တကပြမာ လနာ ဘယလ သယရတယ။ အေလာငး ဘယလ ေကာကရတယ။ ေသနတ ဘယလ ကငရတယ။ လေတြကေတာ ဘယလ လပတယ ဘာညာေပါဗာ။ တကယ စစသငတနး ေခၚၿပးေတာ ေလကငတာ။ တစဖက ဆကတငကလညး တတားကးတာေတြ ပါတယ။ အဒထမာက ဘာေတြ ပါလာသလ ဆေတာ ျပညေထာငစကပြႀကးေတြ ပါတယ။ ခမးနားတာ အမားႀကးပ။ ေနာကကယားျပညနယ လြငေကာမာ ရတ ေရတခြနကေန ေရေတြ ကၿပးေတာ ကယားေတြ ကတာပါတယ။ ဇာတလမးအားတင မဟတဘး။ ဇာတလမးအားက ၅၀ သား ဆရင။ ကနတာေတြက ၅၀ သား။ အဒါက ပရသတေတြ စတႀကက ေတြ႔သြားတယ။ ဇာတလမးအားက ႐း႐းပါပ။ ဒဘကပငး အေတြ႔အၾက ကေတာ မျပဘးတာေတြ၊ မျမငဘးတာေတြ၊ ဇာတခအေတြ အခနက ကာကေဘာငးဘ အတေလာက ဝတၿပးေတာ စစသား လပေနတ အခန၊ အဒလ လပျပတာ။ လပရတ အခါမာ ေသနတေတြ ဆရင ဘယေလာက အဩစရာ ေကာငးတယ ဆရင ပခးက လကသမား ဆရာဆမာ ကာဘငေသနတ ပစေတြ အပတာက အဒမာ သကဆငရာက လကနကေတြ ရပါတယ ဆလ႔ လာဝငးတယ။ အဒေလာက အထ တေအာင ကၽြနေတာက ပနးခသမား ဆေတာ စတတငးက ကၽြနေတာ လပတယ။ အဒေလာက အထ လမငး ကပခတယေပါဗာ။ အဒါပါပ ေအာငျမငတယ ဆတာ။ ေအာငျမငမႈ ရဖ႔ တထြငတာပ။

ဒါ႐ကတာ ၿမ႕ေတာ ေမာငယဥေအာင ကယေရးအကဥးန႔ သ႔ဘဝ အေတြ႔အၾကမား (၄) ကးဆယဆသာလမမယ ျပဇာတန႔ ျပဇာတက ႐ပရငအျဖစ ႐ကကး တငဆကမႈ အေတြ႔အၾက။ ျပဇာတက မတရား ေအာငျမငတယ။ သက တစေနရာတညးက ဆရာ ဦးသခက ကၽြနေတာဆက ဒျပဇာတေတြ လာဝယတယေပါဗာ။ သဂႌဦးသနးေမာငန႔ အဒတနးက ထြနးလ ဟတယမာ တညးၿပး လာဝယတယ။ ဝယၿပးေတာမ ကၾကတယ။ ညေပါငး ၂၀ မာ ကးညက

- 38 -

'ကးဆယသာလမမယ' က ၾကတယ။ ေအာငျမငတယ၊ ေအာငျမငေတာ ျပဇာတ အဆြနာတ အခါမာ ပဂၢလပါ အစြနာတယ။ တစခါ တစခါကရင ကၽြနေတာတ႔ လပၿပးသား တစခက ေနာကတစေယာကက လပတအခါ ပထမလ အစြန႔ ပထမလေနာက ပါသြားတာ။ ေနာက႐ပရငန႔ ျပဇာတ ဘာကြာ သြားသလ ဆေတာ စငကေတာ လြတလပမႈ ရတယ။ ဟမာကေတာ ဖလငရ သေဘာတရားက ႐ကၿပး ခ႕ရတာ။ အဒမာ ဇာတၫႊနး တငရတယ။ ဆငဆာ ရတယ။ စငမာ ဆငဆာ မရဘး။ ႀကကသလ ေျပာလ႔ရတယ။ လၾကညလ႔ ရတယ။ ႏလးသားခငး ႐ကလ႔ ရတယ။ ဘယလ ႐ကလ႔ရလလ႔ ေျပာရရင ကၽြနေတာ နးစပေအာင ေျပာရရင၊ ဥပမာ - ႏစပါးသြားလ ဟာမးေပါ။ မငးသားေလး တေယာကက ကတယ။ ေအာကက ေတာပါေတာလ႔ ေျပာၾကည။ အေပၚက ကတေကာင ကသြားတယ။ သ႔ကကြကေရာ၊ သ႔စတဓာတေရာ၊ သ႔မကႏာပါ ညႇးသြားတယ။ ေအာကက လကခပ တစ႐လး တးၾကည ေခၽြးက စငထြကေအာင ကတယ။ ရငႏစျခမး ျဗနးျဗနး ကြသြားပါေစ ပရသတန႔ သန႔က ခစားမႈခငး အေပးယ ရတယ။ ႐ပရငက အ႐ပ ျဖစတ အတြက အဒလ မရဘး။ လန႔ ႐ပရင ကြာတာ အဒါပ။ ကးဆယဆ ႐ကလ႔ ၿပးေတာ ကၽြနေတာ ေျပာဖးတယ။ ျပဇာတလ ခငဗားတ႔ ဘယလမ ခစားလ႔ရမာ မဟတဘး။ ဆရာ ဦးသခဆရင ႐ပရငသာ အဒလ အခြငအေရး ေပးလကရင ဘယေလာက ေကာငးမလကြာလ႔ ေျပာဖးတယ။ ဟ(ကးဆယဆ သာလမမယ) ထမာ မငးသားေလးက၊ ေဖေဖ ဒါ ကၽြနေတာ ယမယ မနးမပလ႔ ေျပာတအခါ၊ ဒါ မေပးစားႏငဘး ဘာညာ ေျပာၿပး ၿမ႕ေတာသနးေအာင ထြကသြားတယ။ ေနာကက ဦးေပါစက ဦးေလးကလညး ဟတသားပ။ လငယေတြရ သဘာဝက နားမလညဘးလ႔ ေျပာတ အခါ မငးသား အေဖက စပပတးစပ ရပၿပး ေနတအခါ၊ ဒမာ ဦးေလး ဦးေလးတ႔ ေခတႀကးလ ရတနာပေခတ အမေထာငေရး စမကနးလ လပေနလ႔ မရေတာဘး။ ဦးေလး သထားဖ႔က ဒေခတက လေပၚက လေရာကေနၿပဗာ။ လေပၚ လေရာကေတာ … ျဖစလ႔လား ကြာလ႔ ဆလကတ အခါ တစ႐လး ေဝါခန ရယၾကတယ။ ႐ပရငမာ မရဘး။ အဒရ အရသာက ဘယေလာကအထ ရယရသလ ဆေတာ ေနာကတစခနး အထ ရယရတယ။ အဒလလညး ရယရေအာင ကၽြနေတာ ဘာေပးထားသလ ဆေတာ ဒါအမအရာေပါ။ ဒါက ဒါ႐ကတာ ပညာေလ။ ဆမယသက ပတး ထညေပးထားတယ။ ေနာကျပနာက ဆမယ သက ဘယသ႔ဘကက ဆေတာ မငးသားဘကက၊ မငးသားဘကက ပရသတ ကယစားျပ၊ မငးသားပ ခစတာကး။ ဆမယသက မငးသားဘကက ဆေပးရင ေကနပတယ။ မငးသားက ေမာေနတယ။ အဒမာ နာလျခငးသည ပဓာနလ႔ သြားေပၚတယ။ နာလျခငးသည ပရသတ ေကနပလ႔ ရရင ဆလညး ေကနပတယ။ နားဝငေနတာကး။ ဆလညး ပရသတက မငးသား ႐ငးတယလ႔ မထငဘး။ ဦးေလးတ႔ သထားဖ႔က ဦးေလးတ႔ေခတက ရတနာပေခတ အမေထာငေရး စမကနးလ မဟတေတာဘး။ ဒေန႔ လငယေတြက လေပၚ လေရာကေနၿပဗာ။ လေပၚ လေရာကေတာ … ျဖစလားကြာ။ ဆျဖစတ အခါ အဒမာ လန႔သြားတယ။ အဒ အလန႔န႔ တးလးန႔ ကားအပတက ပရသတက ေနာကတစခနး တစဝက အထ ရယရတ အခါ ဆရာ ဦးသခက ဆခငလကတာကြာ။ ႐ပရငထ ဆရင လရယမာကြာ။ ႐ပရငမာ ေကာရေအာငက ဆငေပါက ဆၿပး ကာလသားေခါငး ထညတယ။ ျပဇာတမာ ကသနးဆက ပေစာထးဗလ အျဖစ ထညတယ။ သက ပေစာထး ဆရင မရဘး ဦးစားမေပးဘး။ ပေစာထး ဗလက လကနကကငတယ။ ေသနတန႔ ဟမာလာၿပး စကား ေျပာတယ။ စကားေတြ Stop ထားစမးကြာလ႔ ေျပာတ အခါ လကနကကငက ေပါေၾကာငေၾကာငန႔ ထငမာကး။ မငး စကားေတြ Stop ထားစမးကြာ ေျပာတ အခါ ငါ႐ငဖငန႔ ပစလကလ႔ ေျပာတ အခနးေတြ ပါတယ။ အဒထမာ လကနကန႔ ပတသကရင ရယစရာေတြ အမားႀကး ပါခတယ။ နဂကလညး သ႔က ရရငးစြ ခစေနၿပသား။ အဒတနးက ေအာငျမငေနတ အႀကးန႔ အားႀကးက တမ တတာ။ ကၽြနေတာတ႔ဟာ အဒဟာက ဘယေလာက ဖြ႔ၿပး႐က႐က မေအာငျမငႏငဘး။ ဒါေပမယ ႐ပရငက ႐ပရငလ ေကာငးေအာင ႐ကတယ။ ဟထမာ မခစားႏငတ အရသာက ဒထမာ အမားႀကး ပါတယ။ တခ႕ဆ အဒ ပရသတက ျပဇာတေလာက မခစားဘး။ ျပဇာတ ကခတယ ဆတ ေမာငေမာငသနးတ႔ ဆရင ဒါ ႐ပရင႐ကမယ ဆရင ကၽြနေတာတ႔ ျပဇာတ မကခေတာဘးလ႔ ေျပာမာ။ ဘာျဖစလ႔လ ဆေတာ အဒလ အရသာ မပါလ႔ပါ။ ဒါ ကခတ သေတြက ျပနေျပာတာ။ ဆပါေတာ အဒထမာ ေကာရေအာင သကၤနး ဝတသြားတာမး၊ လကပပြင ေကြေနတ အဒလေကြတ အရသာမးေတြက ႐ပရငထမာ အဒလ ထညထားတ ဟာမးေတြ အမားႀကးပါ။ ပေလာသြားတ အခနးေတြက ဒမာ အေလာတြကေတြ ထညေပးရတယ။ တခ႕ဟာေတြဟာ ဘာျဖစသလ ဆေတာ ႐ပရငက ရက ၂၀ ထန႔ ေျပာငး႐ကတ ကစၥမးေတြေၾကာင တခ႕ ဇာတကြကေတြ ဆရင ကၽြနေတာ ေရးၿပး ဇာတၫႊနးထမာ မပါတာ အမားႀကး။ ႏေျမာစြာန႔ လႊငပစခရတာ အမားႀကး။ ျပဇာတက ေကာငးတာ ရသလ ႐ပရငက အဒလ ေကာငးတယကြ ဆၿပး ႐ပရငပညာထ ထညေပးလကတာ။ ဒါေပမယ မရလကဘး။ ရသငတဟာလညး ရတာေပါ။ အခန ၾကညၿပး ဘယႏခါ ႐က႐က ဦးသခ ႐ကလညး အဒလ ႀကကမာ မဟတဘး။ ဦးသခနညးန႔ ပညာေပးန႔ ေကာငးခင ေကာငးသြားမာေပါဗာ။ ျပဇာတန႔က ေကာငးေနၿပ ျဖစလ႔ ကၽြနေတာတ႔က ေနာကထပ ေမြးစားရသလ ျဖစေနၿပ။ စငတင ျပဇာတေတြ မရသေလာက ရားေနၿပလား၊ ျပဇာတေတြက ျပညသက ဘယလ အကးျပသလ၊ ျပနတငဆကလာလ႔ ရရင ဘယလ အခနးက႑က ပါမာလ။

အဒါက ေတာေတာ ခယဥးသြားၿပ။ တစကေတာ အဖြ႔ပ။ ႏစကေတာ ကၽြနေတာ အသကအ႐ြယန႔ ဆရင မလပႏငေတာဘး။ ဒါအခ အခနမာ အသကက ၆၆ ႏစထ ေရာကေနၿပ၊ အခ ဆက ေရးတးေတြမာ နညးနညးပါးပါး သမား ေရးၿပးသားက ႏမးဝငျဖးတာေတာင အေတာထတယ၊ ႐ပရင ႐ကတနးက ဆရင ကၽြနေတာ လငားရတယ၊ လခငတာက ထငၿပး ေျပာရတယ၊ တကယ ဝငမလပႏငဘး။ ကၽြနေတာ ကယ၌ကက အသမားမား ေျပာလကရင လညေခာငး ကပသြားတယ။ ကၽြနေတာ အဒေလာက အထ မစြမးေတာဘး၊ ဆရာ ေအာငသငး စကားန႔ ေျပာရရင အမငးမစြမးဘး။ အရင မငးမစြမးေတာဘး၊ မစြမးတာလညး ပါတယ။ လပၾကၿပဆရင ထငေျပာဖ႔ပ ရတယ။ ကၽြနေတာ အၾကေပးလ႔ပ ရတယ။ တစခါတေလ ကေတာလညး အားမရေတာ ထလပတ အခါ အျပနကေတာ ေဆးသြငးရတ ဘဝက ေရာကတယ။ အခလာေတာမယ အႏစ ၁၅၀၊ အဒ အႏစ ၁၅၀ မာ ကၽြနေတာ ပထမေတာ ဆရာဆးတ႔ ဘာတ႔က ကယဥေအာင ပပး ေပးၾကညေပးပါ ဆၿပး ဟမာ အစညးအေဝးမာ ချပၿပး ဇာတခလ႔ ေျပာလကတ အခါ ကယက ျဖတသနးခသ၊ ဒါႀကး ျဖတသနးခသက လကရ ရေနတာက ကယျဖစေနေတာ ဒအမးသား ကဇာတ႐က ဖြငပြထကက ဒဘက ပြႀကး ပြေကာငး မနသမ ကယခညးပ လပခတာ။ 'ဓားေတာငေကာ၍ မးပငလယက ျဖတမည' ဆတ ျပဇာတ၊ မႏေလး ေဆးတကသလ အႏစ ၅၀၊ ၿမ႕မ စနရတလဟာမး ဒၾကားထမာ အမးသမး ဘာညာ ကစၥေတြ အကနလး အပါအဝင ႏငငေတာ ပြေတာေတာမားမားမာ ကၽြနေတာ ပါဝငခေတာ အဒ ဇာတခႀကးရ အေတြ႔အၾကေတြ ရေတာ ကၽြနေတာပ ပါပါဦး၊ ေနာကတခါ ၿမ႕မ ၿမ႕ဖန႔ မႏေလးသားေတြကလညး ပါပါဥး ဆေတာ ကၽြနေတာလညး မႏေလးသား ျဖစေနေတာ ေရာငလ႔ မရေတာဘး၊ ေျပာရငး ေျပာရငးန႔ ကဆးကေတာင ေျပာမေသးတယ။ ကပခညးပ ျဖစေနတယ။ ကပ မကႏငေတာဘး၊ ဇာတၫႊနးက ခငဗားတ႔ လပၾက၊ အၾကမးထည ေရးၿပး ကပျပငမယ၊ ျဖတမယ၊ တညးမယ၊ ၿပး စငတငဖ႔ အတြက အကအည ေတာငးမယ။ ကၽြနေတာ လခငတ ဒဇငးေတြပ ထတေပး၊ ကၽြနေတာ ပနးခသမားပ ေရးမယ၊ ဒါေပမယ ကၽြနေတာ ၿမ႕မ အစညးအေဝး ထငေတာ ဘာေျပာသလ ဆေတာ ၿမ႕မလညး မဂၤလာေဆာင တးတအတငး အဒလ အသမး မဟတေတာ အဒလ အျပမး မဟတေတာ ဒခႀကးက ဒပြ႐မးမ႔ ၾကညရတာက ျဖစေအာင ႀကးစားၾကပါ။ ကၽြနေတာတ႔ ကလညး ပကဆေပး ကပမလပႏငဘး။ ၿမ႕မ ၿမ႕ဖမား အေနန႔ ငါတ႔ၿမ႕ ငါတ႔ ဂဏငယရမာ ဒေခတကေလးမာ ၿမ႕ႏစ ၁၅၀ ပြမာ မေသခင မတာေလး ဒထက ႀကးစား ျပမယ။ အဒမာေတာ ေတြ႔ရမာေပါဗာ။ ဒါ ကၽြနေတာ လပႏငသေလာကေလးပါ။