คู่มือ551-56

0

เอกสารประกอบการเรยนการสอนรายวชา

DTCM 551

Dental Clinical Practice: Community Dentistry

ปการศกษา 2556-2557

ภาควชาทนตกรรมชมชน

คณะทนตแพทยศาสตร มหาวทยาลยมหดล

1

สารบญ ค าน า 3 สวนท 1 วตถประสงคหลกและวตถประสงคเฉพาะ 4 รปแบบการจดการเรยนการสอน 5 ตารางก าหนดสง Self Reflection 6 เกณฑการวดผล เกณฑขนต า/ปรมาณงานขนต า 7 เกณฑการประเมนผล 8 ขอปฏบตในการปฏบตงานโครงการทนตกรรมปองกนในโรงเรยน 8 วสดและอปกรณในการปฏบตงานโครงการทนตกรรมปองกนในโรงเรยน 11

สวนท 2 แนวคดในการปฏบตงาน DTCM 551 13 กรอบแนวคดการท าโครงการ 14 ขนตอนการด าเนนงานโครงการทนตกรรมปองกนในโรงเรยน 15 การส ารวจสภาวะทนตสขภาพและปจจยทเกยวของ 16 การวเคราะหปญหา 18 การเลอกมาตรการทนตกรรมสงเสรมปองกนและการวางแผนปฏบตงาน 23 รปแบบรายงานการส ารวจสขภาพชองปากและแผนการด าเนนงาน 27 การด าเนนการตามแผนงาน 27 การประเมนผลโครงการ 29 รปแบบรายงานสรปผลโครงการ 30

สวนท 3 เอกสารอางองและบรรณานกรม 32

สวนท 4 การจดสรรเวลาในการปฏบตงาน 34 สรปงานทจะตองสง 35 บนทกการปฏบตงานและแบบประเมนการปฏบตงานรายวน 36 เกณฑการใหคะแนนการปฏบตงานรายวน 37 แผนปฏบตงานประจ าวน 38 ใบเบกอปกรณและสอการใหทนตสขศกษา 39 แบบตรวจ 40

2

สารบญ(ตอ) ใบแจงผลการตรวจทนตสขภาพแกผปกครอง 41 ใบการเขารวมโครงการทนตกรรมปองกนในโรงเรยน 42 ใบขออนญาตรกษาทางทนตกรรม (สงตอ) 43 สถตการปฏบตงานบรการผ ปวย 44 Self Refection ครงท.... 45 ตวอยางแผนการปฏบตงาน 46 สวนท 5 เกณฑการสอบภาคปฏบตในการสอบความรเพอขอรบใบอนญาต - 48 ประกอบวชาชพทนตกรรมสาขาทนตกรรมชมชน ภาคผนวก ก. แบบประเมนโครงการทใชประกอบการสอบภาคปฏบตฯ 50 ข. เกณฑการประเมนการสะทอนความสามารถในการเรยนรดวยตนเอง 51 ของผ เขาสอบ

3

ค าน า เอกสารประกอบการศกษาน จดท าขนเพอใหนกศกษาชนปท 5 ในหลกสตรปรบปรงใหม ใชประกอบการเรยนและการฝกปฏบตงาน ในวชา DTCM 551: ฝกปฏบตคลนกทนตกรรม ; ทนตกรรมชมชน ซงทางภาควชาทนตกรรมชมชนไดจดกจกรรมเพอใหนกศกษาทนตแพทยมความรและทกษะในการศกษาปญหาและปจจยทเกยวของกบโรคฟนผและโรคเหงอกอกเสบของเดกชนประถมศกษา ตลอดจนใหนกศกษาทนตแพทยสามารถวางแผนและด าเนนการ โครงการสรางเสรมทนตสขภาพ ตลอดจนสามารถประเมนผลโครงการดานสขภาพระดบกลมในโรงเรยนไดอยางเหมาะสม อกทง ไดพฒนาจากเอกสารคมอการปฏบตงานจากเอกสารเดมในป 2551 และปรบปรงเพมเตม จากปการศกษา 2552, 2553, 2554 และ 2555 โดยแบงเปน 5 สวนคอ สวนทหนง ก าหนดรายละเอยดของวตถประสงค รปแบบการจดการเรยนการสอนตลอดจน เกณฑการประเมนผลใหม สวนทสอง อธบายโครงการสรางเสรมทนตสขภาพในโรงเรยนในขนตอนการด าเนนงาน และรายละเอยดตาง ๆ ของ แตละขนตอน สวนทสาม เปนบรรณานกรม สวนทส แบบแผนการท างาน และสรปงานทตองสง ตลอดจนรปแบบรายงานและแบบฟอรมตาง ๆ ทนกศกษาตองใชในการปฏบตงาน และ สวนสดทาย เปนเกณฑการสอบภาคปฏบต ในการสอบความรเพอขอรบใบอนญาตประกอบวชาชพทนตกรรม สาขาทนตกรรมชมชน ในป 2555 ซงในปการศกษา 2555-2556 น ไดก าหนดใหนกศกษามสวนรวมในการประเมนผลการท างานของเพอนรวมทมตลอดจนใหบนทก การปฏบตงานพรอมหลกฐานของงานทใหบรการ เพอใหนกศกษาไดเตรยม self reflection เพอใชในการสอบความรภาคปฏบต เพอขอรบใบอนญาตประกอบวชาชพทนตกรรมสาขาทนตกรรมชมชนในชนปทป 6 ตอไป

อ.ทพ. ธรวฒน ทศนภรมย ผ รบผดชอบวชา DTCM 551

ภาควชาทนตกรรมชมชน คณะทนตแพทยศาสตร มหาวทยาลยมหดล

พฤษภาคม 2556

4

สวนท 1

การจดการศกษาหลกสตรทนตแพทยศาสตร คณะทนตแพทยศาสตร มหาวทยาลยมหดล ไดก าหนด ใหบณฑตสาขาทนตแพทยศาสตรมความรความช านาญในการใหบรการรกษาทางทนตกรรม และมความรความสามารถในการปฏบตงานในชมชนไดอยางเหมาะสมกบความตองการของชมชน ทางภาควชาทนตกรรมชมชนจงไดจดการศกษาใหนกศกษาทนตแพทย มหาวทยาลยมหดล ไดมประสบการณตรงในการฝกปฏบตนอกสถาบนการศกษา ภายใตการดแลของอาจารย สงเสรมใหนกศกษาไดปฏบตงานในชมชนใหอยในกรอบจรรยา บรรณวชาชพ โดยสงเสรมคณธรรม และอดมการณวชาชพทนตแพทยในหลกสตรของทนตแพทยศาสตรใหสอดคลองกบแนวคด Humanized Health Care

ดงนน เพอใหนกศกษาทนตแพทยมความรและทกษะในการศกษาปญหาและปจจยทเกยวของกบโรคฟนผและโรคเหงอกอกเสบของชมชนดงกลาว ภาควชาทนตกรรมชมชนจงจดใหมโครงการสงเสรมทนตสขภาพในโรงเรยน ในการเรยนการสอนรายวชา DTCM 551 Dental Clinical Practice: Community Dentistry ขน โดยก าหนดใหกลมเปาหมายของโครงการเปนเดกในวยเรยน ทงนนกศกษาจะไดศกษาจากประสบการณตรงผานการวางแผนงาน การส ารวจชมชนการปฏบตงานทนตกรรมปองกน การจดกจกรรมสงเสรมทนตสขภาพ และประเมนผลโครงการในโรงเรยนไดตามสภาพความเปนจรงของสงคมเมอง ซงในวชานจะเนนการสงเสรมคณธรรม ความซอสตย และจรรยาบรรณวชาชพ ผานกระบวนการกลมและการท างานเปนทม ตลอดจนฝกฝนการสะทอนความคดของนกศกษาทนตแพทยในการแกปญหารวมกน ดงนนสมาชกควรรวมมอใหเกดการท างานรวมกนเปนทมเพอใหผลงานมประสทธภาพสงโดยเมอสนสดรายวชา นกศกษาทกคนจะมสวนในการประเมนผลการปฏบตงานของสมาชกในทม และภาควชาทนตกรรมชมชนไดท าคมอการปฏบตงานตามขนตอนการด าเนนโครงการ และรายละเอยดตาง ๆ ของแตละขนตอนการปฏบตงาน ซงนกศกษาทนตแพทยสามารถน าไปประยกตใชเมอตองไปปฏบตงานเปนทนตแพทยใชทนในโอกาสตอไป

วตถประสงคหลก

เพอใหนกศกษาทนตแพทยปท 5 สามารถส ารวจสภาวะโรคฟนผ อนามยชองปาก และปจจยอนๆ ทเกยวของกบสภาวะทนตสขภาพและพฤตกรรมทางทนตสขภาพของเดกนกเรยนชนประถมศกษา สามารถวเคราะหปญหา คนหาแหลงทรพยากรและภมปญญาของชมชน วางแผนและด าเนนการปฏบตงานทนตกรรมปองกนตลอดจนจดกจกรรมสงเสรมทนตสขภาพ โดยเลอกมาตรการและวางแผนปฏบตงานทเหมาะสมในการปองกนการเกดโรคในชองปาก และเสรมสรางความรทศนคตและสขนสยในการปองกนโรคในชองปากของกลมเปาหมาย ไดแก เดกนกเรยน คร ผปกครอง ตลอดจนประเมนผลโครงการดานสขภาพระดบกลม ในโรงเรยนได

วตถประสงคเฉพาะ

1. นกศกษาทนตแพทยปท 5 มความรในวธคนหาปญหาโรคในชองปากและคนหาปจจยทเกยวของกบปญหาโรคในชองปากของกลมเปาหมายได

2. นกศกษามความรในการวางแผนและเลอกมาตรการทเหมาะสมในการปฏบตงานแกไขปญหาได 3. นกศกษามความรในการใช technology ในการคนหาปญหาโรคในชองปากและวางแผนแกไขปญหาโรคใน

ชองปากและปรบพฤตกรรมของกลมเปาหมายได 4. นกศกษาสามารถน าความรจากวธวางแผน และเลอกมาตรการทเหมาะสมน ามาประยกตใชในการ

ปฏบตงานแกไขปญหาได

5

5. นกศกษามทกษะในการ ส ารวจและประเมนปญหาและปจจยทเกยวของกบสภาวะทนตสขภาพของนกเรยนในโรงเรยน 6. นกศกษามทกษะวเคราะหปญหา เลอกมาตรการและวางแผนการปฏบตงานปองกนโรคฟนผ และเหงอกอกเสบแกนกเรยนในโรงเรยน

7. นกศกษามทกษะ ในการปฏบตงานทนตกรรมปองกนในรปแบบตาง ๆ ตามแผนงานไดอยางมประสทธภาพ 8. นกศกษามทกษะ ในการจดกจกรรมเพอสงเสรมสขภาพชองปากทดแกนกเรยนในโรงเรยน 10. นกศกษามทกษะ ในการ ประเมนและเขยนรายงานสรปผลโครงการ 11. นกศกษามเจตคตทดในการด าเนนโครงการสงเสรม-ปองกนดานทนตสขภาพในโรงเรยน 12. นกศกษามการเรยนรในการท างานเปนทม ทงในบทบาทผน า ผประสานงาน ผปฏบตงานในฐานะสมาชกทม 13. นกศกษามการเรยนรกระบวนการด าเนนโครงการสงเสรมสขภาพ 14. นกศกษามการเรยนรท างานสรางเสรมสขภาพแบบมสวนรวมกบผอน

รปแบบการจดการเรยนการสอน

นกศกษาจะไดรบมอบหมายโรงเรยนในความรบผดชอบ ดงน กลม A1-A4 โรงเรยนวดสวสดวารสมาราม 996 ถนนแขวงนครไชยศร แขวง นครไชยศร เขต ดสต กทม.10300 โทร. 02 2410437

กลม B1-B4 โรงเรยนวดสมณานมบรหาร 416/1 ถนนพษณโลก เขต ดสต กทม. 10300 โทร. 02 2814510

กลม B5-B8 โรงเรยนวดเทวราชกญชร 90/1 ถนน ศรอยธยา แขวง วชรพยาบาล เขต ดสต กทม.10300 โทร. 02 2817938

กลม A5-A9 โรงเรยนพระต าหนกสวนกหลาบ ในเขตพระบรมมหาราชวง ถนน มหาราช เขต พระนคร กทม 10200 โทร. 02 2224871

นกศกษาแตละกลมมหนาทรบผดชอบนกเรยนทไดรบมอบหมาย ในการส ารวจสขภาพชองปาก คนหาปญหาและปจจยทเกยวของกบทนตสขภาพของนกเรยน เพอน าขอมลมาวเคราะหและวางแผนการใหบรการทนตกรรมปองกนในรปแบบตางๆ ทเหมาะสม พรอมทงจดกจกรรมสรางเสรมทนตสขภาพอยางมสวนรวมอยางนอย 2 กจกรรม นกศกษาแตละกลมจะตองเขยนแผนงานนสงภาควชาทนตกรรมชมชน ออกปฏบตงานตามแผน ประเมนผลการปฏบตงาน และสงรายงานการปฏบตงานตลอดปการศกษาพรอม ไฟลขอมล (แผนCD) นกศกษาจะตองสงบนทกการปฎบตงานพรอมหลกฐาน ทกคนทกครงทลงปฏบตงาน self reflection นกศกษาทกคนจะตองเขยน Self reflection สงคนละ 3 เรอง เพอเปนการสะทอนการเรยนรจากประสบการณจรง เปนการฝกใหนกศกษาไดคดอยางมวจารณญาณ มโอกาสทบทวนสงทไดประสบมาและเรยนรจากการท าโครงการ และปฏบตงานในวชา DTCM 551 ซงเปนการสงเสรมใหนกศกษาไดเปนทนตแพทยทมความใฝใจในการ

6

เรยนร และมโอกาสฝกการเรยนรอยางลกซง ใครครวญ จากการท าโครงการ โดยเขยนสงเปนระยะ ๆ ตลอดโครงการตามตาราง

ตารางก าหนดสง Self reflection 3 ชวงเวลา

กจกรรม เดอนทสง Self reflection ประเดนทเขยน นดหมายอาจารยประจ าโรงเรยนอยางนอย

1 ครง / นกศกษา 1 คน 1. การส ารวจทนตสขภาพ สงแวดลอม และพฤตกรรมทเกยวของ รวมทงการ

มถนายน – กรกฎาคม ไดทกประเดนทเกยวกบ การเรยนรในกจกรรมทท า

อาจารยประจ าโรงเรยน

วางแผนใหบรการและการบรการทนตกรรม

3. การใหบรการทนตกรรมปองกนและกจกรรมสงเสรมทนตสขภาพ

ตลาคม – ธนวาคม ไดทกประเดนทเกยวกบ การเรยนรในกจกรรมทท า


4. การประเมนผล ธนวาคม – มกราคม ไดทกประเดนทเกยวกบ การเรยนรในกจกรรมทท า


ทงนนกศกษาแตละกลมจะมอาจารยทปรกษาประจ าโรงเรยนดงน

โรงเรยนวดเทวราชกญชร อ. ทพนาถ วชญาณรตน โรงเรยนวดสมณานมบรหาร รศ. เรดา เกษตรสวรรณ/อ.ธรวฒน ทศนภรมย โรงเรยนวดสวสดวารสมาราม ผศ. เยาวลกษณ เงนววฒนกล โรงเรยนพระต าหนกสวนกหลาบ รศ.วลลภ ภวพานช / อ. คมสน ลาภาอตย

โดยม อ.ธรวฒน ทศนภรมย เปนผตรวจรายงานการปฏบตงานทงหมดของทกโรงเรยน (รายงานการส ารวจปญหาและการวางแผนงาน และรายงานสรปผลการปฏบตงานตลอดปของทกกลม) สวนบนทกการปฎบตงานพรอมหลกฐาน นกศกษาจะตองสงทกคนทกครงทลงปฏบตงาน โดยม อาจารยทลงเวรประจ าวน เปนผตรวจ และ นกศกษาทกคนเขยน self reflection คนละ 3 เรอง เพอสะทอนการเรยนรจากการปฏบตงาน เชนการส ารวจ การวางแผน การใหบรการทนตกรรม กจกรรมสงเสรมทนตสขภาพ และการประเมนผล โดยมอาจารยทปรกษาประจ าโรงเรยนเปนผตรวจประเมน ตามตารางทแจงไวเบองตน ทงนทกกลมจะตองสงงานทคณชลพร เชดเกยรตกล เลขาส านกงานภาควชาฯ ภายในระยะเวลาทก าหนดและมการเซนรบงานเพอเปนหลกฐานทกครง

7

เกณฑการวดผล

1 รายงานการส ารวจปญหาสขภาพชองปากและปจจยทเกยวของ การวางแผนแกไขปญหาดวยวธการปองกนและสงเสรมสขภาพชองปากพรอมไฟลขอมล (รายงานครงท 1)

10 คะแนน

2 การปฏบตงานรายวน ประเมนจาก 3.1 เจตคตตอการปฏบตงาน 3.2 ผลการปฏบตงานรายวน

25 คะแนน 35 คะแนน

3 ผลการปฏบตงานในฐานสมาชกของทม 10 คะแนน

4 รายงานสรปผลการปฏบตงานพรอมไฟลขอมล (รายงานครงท 2) 10 คะแนน

5 Self reflection พรอมไฟลขอมล 10 คะแนน

รวมคะแนนทงหมด 100 คะแนน

หมายเหต นกศกษาทไมผานปรมาณงานขนต า ภาควชาจะไมประเมนผลและตองท างานตามท ภาควชาก าหนด

คะแนนผลการปฏบตงานในฐานะสมาชกของทม จะเปนการใหคะแนนโดยสมาชกภายในกลมซงจะประเมน 2 ครง ในเดอนสงหาคม และกมภาพนธ สมาชกทกคนในทมจะเปนผประเมนการปฏบตงานของสมาชกดวยกนเอง โดยเปนคะแนนลบ

เกณฑขนต า / ปรมาณงานขนต า 1. ส ารวจปญหาสขภาพชองปากและปจจยทเกยวของ วางแผนการปองกนและสงเสรมสขภาพชองปาก และท ารายงานผล

การส ารวจและแผนปฏบตงานจ านวน 1 ฉบบ/โรงเรยน 2. ลงปฏบตงานตามตารางปฏบตงานทกครง 3. ปรมาณงานขนต าตอนกศกษาแตละคน

3.1 ตรวจสขภาพชองปาก 5 คน 3.2 เคลอบหลมรองฟนและ/หรอ อดฟน 5 หนวย เคลอบหลมรองฟน 1 ซ = 1หนวย อด PRR หรอ อมลกม 1 ซ = 2 หนวย 3.3 ท าความสะอาดชองปากและ/หรอเคลอบฟลออไรด ทาฟลออไรดวานช 5 หนวย ทาฟลออไรดวานช 1 คน = 0.5 หนวย ขดฟนเคลอบฟลออไรด 1 คน = 1 หนวย ขดหนน าลาย 1 คน = 1 หนวย 3.4 จดกจกรรมสงเสรมทนตสขภาพอยางนอย 2 กจกรรม 4. ประเมนผลโครงการระยะ 1 ป และท ารายงานสรปผลการปฏบตงานจ านวน 4 ฉบบ /กลม

5. ท าบนทกการปฎบตงาน และ Self reflection ทกคน การลาปวย ลากจ ตองสงใบลาทหนวยการศกษาทนททกลบมาเรยน

8

เกณฑการประเมนผล 1. ใชเกณฑองกลม 2. นกศกษาทปฏบตงานตามปรมาณงานขนต าไมครบทกขอ ภาควชาจะไมประเมนผลและตองท างานตามทภาควชาก าหนด

ขอปฏบตในการปฏบตงานโครงการทนตกรรมปองกนในโรงเรยน เนองจากในการปฏบตงานนอกสถานท มความเกยวของกบบคลากรหลายดาน จงมความจ าเปนในการก าหนดบทบาท หนาท และขอตกลง เพอใหการด าเนนงานราบรน และเพอใหเกดการเรยนรในการปฏบตงานภายใตจรรยาบรรณวชาชพ ซงในการปฏบตงานแตละครง นกศกษาจะไดปฏบตหนาทในบทบาทตาง ๆ กนไดแก ประสานงาน บรการทนต กรรม การจดกจกรรมสงเสรมทนตสพภาพ เปนตน ซงแตละหนาทจะมความส าคญเทาเทยมกนทงนสมาชกกลมตองทราบบทบาทของตนและปฏบตหนาทใหดทสดเพอใหโครงการบรรลวตถประสงคครบถวน

ก. ขอปฏบตกอนปฏบตงาน นกศกษาทไดรบมอบหมายใหเปนผประสานงานประจ าวนของกลมทจะออกปฏบตงานตรวจดความกาวหนาของ

โครงการและการสงงาน จากเอกสารของกลมทออกปฏบตงานครงกอนหนา และทภาควชาฯ แลวใหปฏบตดงน 1. ตดตอแจงใหโรงเรยนไดทราบเพอความแนนอนกอนวนปฏบตงาน เผอมการเปลยนแปลงจะไดปรบแผนปฏบตงานได ซงการเตอนย ามความจ าเปนอยางยง เมอมการเปลยนแปลงแผนตองแจงอาจารยประจ าวนทลงเวร เลขาภาควชา และครทโรงเรยน ทราบทกครงโดยผานทาง ชองทางการสอสารไดทกชนด เชน Facebook ของกลม, SMS ใหอาจารยและสมาชก หรอมาแจงดวยตนเองทเลขาภาควชา 2. ตรวจสอบ/แกไข แผนปฏบตงานประจ าวน (แบบฟอรมหนา 38) โดยตรวจสอบ / แกไข ตามความเหมาะสมกบชนดงานทจะปฏบตส าหรบนกเรยนแตละคนตามรายชอทกลมทออกปฏบตงานครงกอนหนา ไดระบไว ส าหรบกลมแรกทลงทนตกรรมโรงเรยนในระยะส ารวจสภาวะทนตสขภาพ ใหเขยนระบชนเรยนทจะตรวจในครงนนๆ

3. ผประสานงานในวนทปฎบตงานตองเขยนใบเบกอปกรณลวงหนาอยางนอย 1 วนกอนออกปฏบตงาน (แบบฟอรมหนา 39) โดยการเบกเครองมอ ใหระบชนด จ านวนของอปกรณ ใหเหมาะสมกบงานทวางแผนไว 4. นกศกษาทไดรบมอบหมายใหเปนผประสานงานประจ าวน ตอง แจงแผนปฏบตงานประจ าวน ใหนกศกษาคนอนๆ ทรวมปฏบตงานในวนเดยวกนทราบ และแจงอาจารยทควบคมการปฏบตงานประจ าวนทราบกอนวนปฏบตงาน และตองสงแผนปฏบตงานประจ าวนใหแกผประสานงาน ในครงตอไปดวย นกศกษาทกคนในกลมจะตองทราบแผนปฏบตงานในวนนและทราบความกาวหนาของโครงการเสมอ โดยอาจารยอาจสมถามสมาชกในวนปฏบตงานไดตลอดเวลา ถาไมมผทราบแผนจะถกหก 20 คะแนนทกคน เพราะในกระบวนการเรยนการสอนรายวชาน เนนการสอสารในกลม (นกศกษาสามารถใช Technology ไดทกรปแบบ โดยมจดมงหมายใหผเกยวของไดรบขอมลขาวสารอยางทวถง)

9

ข. ขอปฏบตในการออกปฏบตงานในแตละครง 1. นกศกษาทกคนมารบเครองมอส าหรบการปฏบตงานทภาควชาฯ และแฟมการรกษาผปวยพรอมทงสอการสอน แลวน าไปบรรทกรถใหพรอมทจะออกเดนทางไปปฏบตงานภายในเวลา 9.10 น. ของวนทออกปฏบตงาน (ผมาสายถกหกคะแนน) 2. เมอเดนทางไปถงโรงเรยน นกศกษาทกคนควรชวยจดเครองมอและเตรยมสถานทปฏบตงาน และเกบเครองมอเขารถเมอปฏบตงานเสรจสน เมอเดนทางกลบถงคณะฯ ตองน าเครองมอสงคนภาควชาฯ ทนท (ผไมรวมขนของจะถกหก คะแนนดงนนนกศกษาทกคนตองรวมกนขนขนรถ และน ากลบไปไวทหองพสดภาควชาทนตกรรมชมชน) 3. นกศกษาทไดรบมอบหมายใหเปน ผประสานงานประจ าวน 2 คน ตองมแผนการปฏบตงานประจ าวนในวนนน(ไมมแผนหรอไมทราบแผน ถกหกคะแนน) ตองมหนาทตดตออาจารยพยาบาลประจ าโรงเรยนกอนออกปฏบตงานหนงวนเพอแจงเตอน/ยนยนแผนการท างาน ทบทวนแผนการท างานใหนกศกษาในกลมและแจงอาจารยทควบคมการปฏบตงานประจ าวนทราบ (Update แผน) แลวจงเรยกเดกนกเรยน ใหมารบบรการ 5. นกศกษาทเปนผปฏบตงานตองรายงานยอถงวตถประสงค และแผนการปฎบตงานใหอาจารยผควบคมการปฏบตงานทราบ กอนลงมอปฏบตงาน 6. นกศกษาตองแตงกายใหถกตองตามระเบยบของคลนกกลาง และตองปฏบตตามแนวทางในการปองกนและควบคมการตดเชอทางทนตกรรมของทนตบคลากร 7. เมอปฏบตงานเสรจ ผประสานงานประจ าวน เขยนแผนการปฏบตงานทระบรายชอนกเรยน (แบบฟอรมหนา 38 ) ส าหรบการปฏบตงานครงตอไป ณ. โรงเรยนนน 2 ฉบบ โดยมอบ 1 ฉบบแกโรงเรยนกอนเดนทางกลบ และ อกหนงฉบบ จะตองมอบใหผประสานงานประจ าวนของกลมตอไปเพอใหน ามาสงทภาควชาฯ กอนออกเดนทาง 2 วน และผประสานงานประจ าวนตอง ลงบนทกงานทไดปฏบตในสมดบนทก การด าเนนการของโรงเรยนในวนนน ภายหลง การปฏบตงานเสรจดวย ส าหรบระยะส ารวจสภาวะทนตสขภาพ / ประเมนผล ใหระบชนเรยนทจะตรวจ / ประเมนผล ในครงตอไป แตในระยะใหบรการทนตกรรม ใหระบ ชอ , ชน และชนดของบรการทนตกรรมของนกเรยนทกคนทวางแผนใหบรการ

8. ผประสานงานจะตองบนทกการใหบรการทนตกรรม การใหทนตสขศกษา วาเปนไปตามแผนหรอไม อยางไร ในสมดบนทกการปฏบตงานประจ าโรงเรยน

ค. ขอปฏบตหลงการออกปฏบตงานในแตละครง เมอเดนทางกลบถงภาควชาฯ และ นกศกษาแตละคนเขยนใบบนทกการปฏบตงานประจ าวน (แบบฟอรมหนา 36 ) และบนทกการปฎบตงานใหครบถวน พรอมทงแนบใบสงตอ (ถาม) แลวสงในกลองรบงาน พรอมบตรตรวจของนกเรยน ภายในเวลา 16.00 น. ของวนปฏบตงาน เพอรบคะแนนการประเมนผล หากสงในวนถดไปจะถกหก 5 คะแนน และบนทกการปฏบตงานไมครบถวนจะถกหก 5 คะแนน

10

ตวอยาง โรงเรยนมก าหนดการปฏบตงานดงน

วนท 14 พฤษภาคม กลม A1 และ A2 วนท 17 พฤษภาคม กลม A3 และ A4

1. ในวนท 14 พฤษภาคม เปนวนแรกของการออกโรงเรยน เปนระยะส ารวจสภาวะทนตสขภาพ ใหผประสานงาน

ในกลม A1 และ A2 เขยนเบกเครองมอและใหระบแคชนเรยนทจะตรวจ แตควรจดใหมนกศกษาท าการส ารวจปจจยทเกยวของกบสขภาพชองปาก การสมภาษณคร นกเรยนและผ เกยวของ พรอมถายรปสงแวดลอมในโรงเรยนและชมชนโดยรอบดวย 2. หลงปฏบตงานเสรจสน ผประสานงานประจ าวนในวนนน ตองเขยนรายชอนกเรยน ชนเรยนทจะใหบรการ และชนเรยนทจะใหทนตสขศกษา ในวนท 17 พฤษภาคม จ านวน 3 ฉบบ โดยมอบใหโรงเรยนในวนท 15 พฤษภาคม กอนเดนทางกลบ 1 ฉบบ และสงใหผประสานงานกลมตอไป 1 ฉบบ และผประสานงานประจ าวนลงบนทกงานทไดปฏบตในสมดบนทกการด าเนนการของโรงเรยนดวย 3. นกศกษาแตละคนเขยน บนทกการปฏบตงานประจ าวน สถตการปฏบตงานบรการผ ปวย (ใบ requirement) (แบบฟอรมหนา 36 ) พรอมทงแนบใบสงตอ (ถาม) (แบบฟอรมหนา 43) แลวสงพรอมบตรตรวจของนกเรยนทไดรบบรการทนตกรรม ภายในเวลา 16.00 น. ของวนปฏบตงาน ใหสงทกลองสงงานของอาจารยทตรวจประจ าวนนน ๆ 4. กอนวนท 17 พฤษภาคม นกศกษากลม A3 และ A4 ทไดรบมอบหมายใหเปนผประสานงานประจ าวนของวนท 17 พฤษภาคม จะตองตรวจสอบแผนปฏบตงาน แลวเขยนเบกเครองมอและประเภทงานทจะท าในเดกนกเรยนแตละคนกอนวนออกโรงเรยน น าไปมอบใหภาควชาฯ กอนการปฏบตงานอยางนอย 2 วน(ภาควชาฯ จะเกบไวในตระกราสงแผนปฏบตงาน) และแจงอาจารยพยาบาลประจ าโรงเรยนกอนวนออกโรงเรยน อยางนอย 1 วน อกทงผใหทนตสขศกษาจะตองมาเลอกสอทหองพสด ภาควชาฯ และเขยนลงในแบบฟอรมกอนการปฏบตงานอยางนอย 2 วน 5. ผประสานงานแจงแผนปฏบตงานประจ าวน ใหนกศกษาคนอนๆ ทรวมปฏบตงานในวนเดยวกนทราบกอนวนออกโรงเรยนและแจงอาจารยทควบคมการปฏบตงานประจ าวนทราบดวย

11

วสดและอปกรณในการปฏบตงานโครงการทนตกรรมปองกนในโรงเรยน 1. งานคลนก

1.1 แวนตา ถงมอ หมวกคลมศรษะ Mask ส าล ผากอซ ฯลฯ (ไมตองเขยนในใบเบก) 1.2 ชดตรวจ พรอมถาดวางเครองมอ ดนสอ สแดงน าเงน 1.3 ชดเคลอบหลมรองฟน 1.4 ชดเคลอบฟลออไรด 1.5 ชดทาฟลออไรด 1.6 ชดอด PRR (Preventive resin restoration) 1.7 ชดขดหนน าลาย และ ขดฟน (มทง Ultrasonic scaler และ Hand instruments) 1.8 ชดอดฟนอมลกม 1.9 ชดอดคอมโพสต 1.10 ชดอด glass ionomer

2. งานสงเสรมทนตสขภาพททางภาควชาฯมให

2.1 สอประกอบการใหทนตสขศกษา (โปรดตรวจดรายการไดทภาควชาฯ) 2.2 แปรงสฟน ยาสฟน 2.3 ยาเมดยอมสฟน หรอ น า Erythrosin 6% ส าหรบยอมคราบจลนทรย cotton buds 2.4 แกวน า กระจก ผากนเปอน * นกศกษาสามารถใชอปกรณอนๆทจดเตรยมมาเองในการจดกจกรรมได

วธการตอยนตทนตกรรม สามารถศกษาดวยตนเองจากสอ CAI ไดท www.dt .mahidol.ac.th/elearning2/

โดยเลอกภาควชาทนตกรรมชมชน และทนตกรรมโรงเรยนตามล าดบ

12

สวนท 2

13

สวนท 2

แนวคดในการปฏบตงาน DTCM 551 การฝกปฏบตงานนรายวชา DTCM 551 นน ทางภาควชาทนตกรรมชมชนมวตถประสงคใหนกศกษาสามาถน าความรทนกศกษาไดศกษาจากรายวชาตางๆทงของภาควชาทนตกรรมชมชนและภาควชาอนๆ ไมวาจะเปน ความรเกยวกบปจจยทเกยวของกบการเกดโรคฟนผและเหงอกอกเสบ ความรทางสงคมศาสตรการแพทย ระบาดวทยา การสงเสรมสขภาพและการปองกนโรค ฯลฯ มาประยกตใชในการจดท าโครงการสรางเสรมทนตสขภาพในโรงเรยน เพอใหนกศกษาสามารถแปลงความรทไดศกษาจากภาคทฤษฏมาสการปฏบตจรง โดยนกศกษาจะไดศกษาจากประสบการณตรงผานกระบวนการการจดท าโครงการ ทงในขนตอนของการเกบรวบรวมและวเคราะหขอมล การวางแผน การปฏบตตามแผนงาน และการประเมนผลตลอดจนการสรปผลโครงการและสงตอขอมลของโครงการสนกศกษารนตอไป

ทงนทางภาควชาทนตกรรมชมชนไดวางแนวทางในการท าโครงการสรางเสรมทนตสขภาพในโรงเรยนดงน 1. นกศกษาจะตองท าโครงการในทกขนตอนของวงจรโครงการ(program cycle)อนประกอบดวย

a. การส ารวจและวเคราะหปญหา b. การวางแผน c. การปฏบตตามแผน d. การประเมนผลโครงการ

2. นกศกษาจะตองใชแนวคดของ PRECEED-PROCEED Model เปนแนวทางในการศกษาวเคราะหปจจยทเกยวกบพฤตกรรมดานทนตสขภาพของนกเรยนในโรงเรยนทนกศกษารบผดชอบ เพอจดกจกรรมสงเสรมสขภาพใหเหมาะสมกบกลมนกเรยนทเปนกลมเปาหมาย

3. โครงการสรางเสรมทนตสขภาพของนกศกษาจะตองประกอบดวย 2 สวนคอ a. กจกรรมสงเสรมทนตสขภาพ (Oral Health Promotion) : ใหนกศกษายดแนวทางของ Ottawa

Charter ในการจดกจกรรมสงเสรมทนตสขภาพ โดยนกศกษาจะตองจดกจกรรมสงเสรมทนตสขภาพอยางนอย 2 กจกรรม( 2 action means)

b. การใหบรการทนตกรรมปองกน (Oral Health Prevention) : นกศกษาจะตองส ารวจสภาวะสขภาพชองปากของเดกนกเรยนทนกศกษารบผดชอบและน าขอมลทไดมาวเคราะหผลเพอเลอกวธการจดทนตกรรมปองกนทเหมาะสมใหเดกนกเรยน

โดยในโครงการสรางเสรมทนตสขภาพทนกศกษาท าจะตองประกอบดวยกจกรรมทงสองสวนขางตน โดยแบงน าหนกของกจกรรม สงเสรมทนตสขภาพ : บรการทนตกรรมปองกน ในอตราสวน รอยละ 40:60

14

ใชวเคราะหปจจยทมผลตอพฤตกรรมสขภาพ เพอจดกจกรรมสงเสรมทนตสขภาพทเหมาะสม

กรอบแนวคดการท าโครงการ

ภาพแสดงกรอบแนวคดในการท าโครงการสรางเสรมทนตสขภาพในโรงเรยน

- Build healthy public policy - Create supportive

environment - Strengthen community actions - Develop personal skills - Reorient health services - Moveing into future

Oral Health Promotion Oral Health Prevention

Program cycle

PRECEDE – PROCEED MODEL Predisposing Factor Enabling Factor Reinforcing Factor

Ottawa Charter

Advocate

Mediate

Enable

Primary Prevention

Secondary Prevention Prevention Tertiary Prevention

Primodial Prevention

15

ขนตอนการด าเนนโครงการสรางเสรมทนตสขภาพในโรงเรยน เดกในวยเรยนเปนวยทเรมมความสามารถในการเรยนรและการสรางสขนสยทดในการปองกนการเกดโรคในชอง

ปาก นอกจากนน เดกในวยเรยนเปนชวงอายทฟนแทเรมขนซงจะมความเสยงสงตอการเกดโรคฟนผ ดงนนจงเปนการเหมาะสมทจะจดใหมโครงการสรางเสรมทนตสขภาพในโรงเรยนขน โครงการปองกนการเกดโรคในชองปากของเดกวยเรยนในโรงเรยนจะประสบความส าเรจตามวตถประสงคได กตอเมอชมชนโรงเรยนนนตระหนกถงความส าคญและมสวนรวมในโครงการนน ดงนน กอนการจดท าโครงการ จงจ าเปนทจะตองมการตดตอประสานงานระหวางฝายตางๆทเกยวของ ไดแก ผปกครอง คร และทนตบคลากรทมหนาทดแลนกเรยนของโรงเรยน บคคลทงสามฝายนตองมความเขาใจรวมกนถงประเดนตางๆตอไปน 1. สภาวะทนตสขภาพของเดกนกเรยน และปจจยทเกยวของ 2. ปญหาสขภาพชองปากใดทตองปองกนตามล าดบความส าคญ 3. ปญหาสขภาพชองปากใดทสามารถปองกนไดอยางมประสทธภาพดวยก าลงคนก าลงทรพยากรและเวลาทมอย 4. การแกปญหาในแตละสวน สวนใดจะบรรลผลไดในระยะเวลานานเทาใด 5. ก าหนดวตถประสงคในการแกปญหารวมกนโดยพจารณาจากขอ 1 - 4

ในรายวชา DTCM 551 น ภาควชาฯ ไดคดเลอกและประสานงานกบโรงเรยนททงครและผปกครองมความตองการและใหความสนใจตอการลดปญหาโรคในชองปากของนกเรยน และมความเหมาะสมในการจดท าโครงการทนต กรรมปองกนในโรงเรยนไวแลวโดยมวตถประสงครวมกนคอปองกนการเกดโรคฟนผในฟนแท เสรมสรางทศนคตและสขนสยทดในการปองกนโรคในชองปากซงในแตละปการศกษานกศกษาทนตแพทยจะท าการส ารวจสภาวะทนตสขภาพ และจดบรการทนตกรรมปองกนแกนกเรยน โดยมขนตอนการปฏบตงานตามวงจรโครงการดงน

1. การส ารวจสภาวะทนตสขภาพและปจจยทเกยวของ พรอมบนทกเปนภาพถาย ภาพวดทศน 2. การวเคราะหปญหาและการเลอกมาตรการทนตกรรมปองกน และสรางเสรมสขภาพโดยเนนการมสวนรวม 4. การวางแผนงาน 5. การด าเนนการตามแผน 6. การประเมนผลการปฏบตงานรายป

หมายเหต ภาควชาฯจะเปนผประเมนผลของโครงการในระยะยาว

16

1) การส ารวจสภาวะทนตสขภาพและปจจยทเกยวของ 1.1 การส ารวจสภาวะทนตสขภาพของนกเรยน นกศกษาควรรจกดชนและทมาของดชนซงใชเปนตววดสภาวะทนตสขภาพของนกเรยน ไดแก deft, DMFT, SiC และ OHI - S ซงมรายละเอยด ดงน

ดชน deft และ DMFT แสดงถงจ านวนซฟนทมการผ และประวตการผทไดรบการอดแลวหรอทถกถอนแลว ดงน

ฟนแท ฟนน านม เกณฑการวด

D d ฟนทมรผถงระดบเนอฟนในบรเวณหลมรองฟนหรอผวดานเรยบ หรอใตชนเคลอบฟนมโพรง หรอมผนงออนนม หรอ มวสดอดฟนชวคราว หรอฟนทบรณะแลวมรอยผตอ

M e ฟนทถกถอนเนองจากฟนผ F f ฟนทบรณะแลวและไมมรอยผตอ

ดชน OHI – S โดย Greene and Vermilion, 1964 ใชในการวดสภาวะอนามยชองปาก สามารถวดไดโดยตรวจ debris และ calculus เปนแบบอยางงาย (Simplified) โดยใช DI – S และ CI – S ซงมวธการตรวจและการคดคะแนน ดงน 1. DI-S (Simplified Debris Index) 1

สภาวะอนามยชองปากสวนแรกสามารถวดไดโดยตรวจ Debris ทฟนตามเกณฑดงน ฟนทใชตรวจ ซ 16, 26 ตรวจดาน Buccal

ซ 11, 31 ตรวจดาน Labial ซ 36, 46 ตรวจดาน Lingual

เกณฑการใหคะแนน 0 = ไมพบคราบออนนมหรอสตดทผวฟน 1 = พบคราบออนนม ปกคลม ผวฟน ซงไมเกน 1/3 ของตวฟน 2 = พบคราบออนนมปกคลมผวฟนทมากกวา 1/3 แตไมเกน 2/3 ของตวฟน

17

3 = พบคราบออนนมปกคลมผวฟนทมากกวา 2/3 ของตวฟน โดยฟนซทใชวดตองเปนฟนทขนเตมทแลวเทานน และไมวดฟนทตวฟนมการผจนเหลอแตรากฟน ในกรณทฟนท

ก าหนดยงไมขนใหตรวจฟนน านมในต าแหนงเดยวกนแทน หากฟนทก าหนดยงขนไมเตมทหรอมการผจนเหลอแตรากฟน ใหตรวจฟนซขางเคยงทอยในสวนเดยวกนแทน และหากในสวนนนไมมฟนทจะสามารถใชตรวจแทนไดเลย ใหยกเวนไมตรวจในสวนนน 2. CI – S (Simplified Calulus Index) การวดและการใหคะแนนสภาพชองปากทเกยวของกบหนน าลายท าไดโดยใชฟนซตรวจและเงอนไข ในการเลอกฟน เชนเดยวกบ DI – S โดยมเกณฑใหคะแนน ดงน 0 = ไมพบหนน าลาย 1 = มหนน าลายอยเหนอเหงอกซงไมเกน 1/3 ของผวฟน 2 = มหนน าลายอยเหนอเหงอกซงไมเกน 2/3 ของผวฟนหรอมหนน าลายใตเหงอกกระจายเปนจดๆ 3 = มหนน าลายอยเหนอเหงอกซงมากกวา 2/3 ของผวฟนหรอมหนน าลายใตเหงอกเปบแถบรอบคอฟน

1.2 การส ารวจปจจยทสงผลตอทนตสขภาพ นกศกษาจะตองส ารวจปจจยทมผลตอทนตสขภาพของนกเรยนทงปจจยน า(predisposing factors) ปจจยเออ (Enabling factors) ปจจยเสรม(Reinforcing factors) อนประกอบดวย ปจจยดานเศรษฐกจและสงคมของนกเรยน ปจจยสงแวดลอม ปจจยดานความรและพฤตกรรมดานทนตสขภาพ เปนอาท โดยนกศกษาอาจใชเครองมอในการวจยเชน แบบสอบถาม การสมภาษณ การสงกต ฯลฯ พรอมทงใชเทคโนโลย เชน การถายภาพ การบนทกเสยง การบนทกภาพวดทศน ชวยในการเกบขอมล ในขนนนกศกษาจะตองไดขอมลปจจยทสงผลตอทนตสขภาพของนกเรยนเพอน าไปใชวางแผนเลอกกจกรรมสงเสรมทนตสขภาพตอไป

กจกรรมของนกศกษาในขนตอนน

ใหนกศกษาตรวจสขภาพชองปากของนกเรยนชนประถมปท 1 – 6 โดยการใช mouth mirror, explorer และ ไฟสองปาก แลงลงบนทกตาม แบบตรวจหนา 40 พรอมทงใหนกศกษาประเมนปจจยตางๆ ทเกยวของกบสภาวะทนตสขภาพของนกเรยน เชน พฤตกรรมการรบประทานอาหารการซอขนมระหวางพกของนกเรยน พฤตกรรมการแปรงฟนหลงอาหารกลางวน การไปพบทนตแพทยเปนประจ า และโครงการอนๆในโรงเรยนทมผลกระทบตอสขภาพชองปาก เชน โครงการนมฟลออไรด โครงการโรงเรยนออนหวาน โครงการบรการทนตกรรมทโรงเรยนจากหนวยงานอนๆ เปนตน นกศกษาควรส ารวจสงแวดลอมในโรงเรยนดวย เชน รานคารอบ ๆ โรงเรยน สหกรณโรงเรยน สถานทแปรงฟน และการมแปรงสฟน/ยาสฟน การคนหาปจจยเหลานสามารถท าไดโดยการสงเกต สมภาษณนกเรยน และการสอบถามครประจ าชนหรอการใชวธการเกบขอมลเชงคณภาพดวย พรอมถายรป หรอบนทกภาพวดทศน

หลงตรวจเสรจ นกศกษาจะตองกรอกใบแจงผลการตรวจสขภาพชองปาก ใบการเขารวมโครงการทนตกรรมปองกนในโรงเรยนและใบสงตอใหแกผปกครอง (หนา 41,42,43 ) และท ารายงานผลการส ารวจสงตามก าหนด

18

2. การวเคราะหปญหา 2.1 จากการตรวจสขภาพชองปากนกเรยน นกศกษาควรวเคราะหหาความชก ความรนแรงของโรคฟนผในฟนน านมและฟนแท ลกษณะการผ อนามยชองปาก ความจ าเปนในการใหบรการแกนกเรยนแตละชนและปจจยทเกยวของ 1. ความชกของโรคฟนผ ความชกของโรคฟนผหาไดโดยการหารอยละของผทเปนโรคดงน

ความชกของโรคฟนผ = จ านวนนกเรยนทมฟนผ 100 จ านวนนกเรยนทตรวจทงหมด 2. ความรนแรงของโรคฟนผ

ความรนแรงของโรคฟนผอาจพจารณาไดจาก คาเฉลย deft, DMFT ในแตละชนเรยนซงหาไดดงน

คา deft ของบคคล = ผลบวกของคา d, e, f ของแตละบคคล คา DMFT ของบคคล = ผลบวกของคา D, M, F ของแตละบคคล คาเฉลยของแตละชนเรยน = ผลรวมคาดชนของนกเรยนทตรวจทงหมด

จ านวนนกเรยนทตรวจทงหมด การส ารวจสขภาพชองปาก โดยทวไปจะส ารวจเปนกลมอาย โดยองคการอนามยโลก (WHO)2 ไดเสนอแนะใหใชกลมอาย 5 ป เปนกลมทเปรยบเทยบสภาวะฟนผในฟนน านม เนองจากเปนชวงทเกดโรคฟนผในฟนน านมสงทสดและมฟนน านมอยในชองปากครบทกซ แตในบางกรณใหใชทกลมอาย 6 – 7 ป เนองจากเปนอายทเดกเรมเขาเรยนชนประถมศกษาซงท าการส ารวจไดสะดวกมากกวา และใชกลมอาย 12 ป เปนตวชวดสากลในการเปรยบเทยบสภาวะฟนผในฟนแท เนองจากเปนอายทมฟนแทขนครบ 28 ซเปนครงแรก และยงไดก าหนดระดบความรนแรงของโรคฟนผในฟนแทตามดชน DMFT ดงน

DMFT ระดบความรนแรง 0 - 1.1 ต ามาก

1.2 - 2.6 ต า 2.7 - 4.4 ปานกลาง 4.5 - 6.5 สง ≥ 6.6 สงมาก

Significant Caries Index (Si-C) Si-C แสดงถงความรนแรงของโรคฟนผในฟนแท โดยใหความสนใจกบผทมความรนแรงของโรคฟนผสง ซงไดมาจากการค านวณโดยใชดชน DMFT ของผทมคา DMFT สงสด 1 ใน 3 จากจ านวนประชากรทงหมดทท าการส ารวจ (ใหอานเอกสารประกอบการสอนในวชา DTCM 441 )

19

3. การกระจายของโรคฟนผ ใหนกศกษาแสดงการกระจายของโรคฟนผ ตามดานตาง ๆ ทง 5 ดาน ( Buccal Lingual Mesial Distal Occusal) ยกเวนฟนหนาจะนบการกระจายตว 4 ดาน คอไมรวม Occusal เปนททราบวา ลกษณะการผของฟนอาจแบงไดเปน 2 ประเภทคอ การผดานบดเคยวและการผดานประชด การวเคราะหลกษณะการผของฟนมความส าคญตอการเลอกใชมาตรการปองกน เนองจากมาตรการปองกนการผของทงสองลกษณะนมความแตกตางกน การผดานบดเคยวสวนใหญเปนการผในฟนทมหลมรองฟนลก ซงการเคลอบหลมรองฟนทเพงขนเปนการปองกนทเหมาะสม สวนการผในดานประชดเปนการผในดานผวเรยบ การใชฟลออไรดจงเปนการปองกนทดในชมชนทมการผในลกษณะนสง เนองจากเดกนกเรยนทเขารวมโครงการสวนใหญมปญหาฟนผในระดบรนแรง ดงนนจงก าหนดใหทาฟลออไรดวานชในเดกนกเรยนชน ป.1 ป.2 ทกคนในโรงเรยนอยางนอยปละ 2 ครง โดยครงแรกใหเรมพรอม ๆ กบการส ารวจทนตสขภาพ และในครงท 2 ภายหลงจากการใหบรการ Sealant หรอ PRR หรอ Scaling และขดฟน หรอ ตรวจประเมนเทอม 2 ในขณะทชนอนใช Fluoride gel ทก cases นอกจากบาง case ทอาจารยพจารณาใหใช Fluoride vanish โดยใหเปน cases ไป ซงมาตรการนไดเรมปการศกษา 2554 และในปการศกษา 2555 นอกจากทาฟลออไรดวานชในเดกนกเรยนชน ป.1 ป.2 ทกคนในโรงเรยนอยางนอยปละ 2 ครงแลว ใหใช Fluoride vanish ทาอยางนอยปละ 2 ครงใน cases ทมความเสยงตอการเกดฟนผสงในชนอนๆดวย

การวเคราะหอนามยชองปากของบคคล ในการวเคราะหอนามยชองปากของบคคลจะพจารณาคา DI – S และ CI – S ของแตละบคคล โดยใหค านวณดงน คา DI – S ของบคคล = ผลบวกของคา DI – S ทตรวจไดจากฟนแตละซ จ านวนฟนทไดรบการตรวจ โดยคา DI – S ใชวดความสะอาดของชองปากไดตามเกณฑคอ DI – S ระดบความสะอาดของชองปาก 0.0 – 0.6 Good 0.7 – 1.8 Fair 1.9 – 3.0 Poor คา CI – S ของบคคล = ผลบวกของคา CI – S ทตรวจไดจากฟนแตละซ จ านวนฟนทไดรบการตรวจ

การวเคราะหอนามยชองปากในภาพรวมของชนเรยน การวเคราะหอนามยชองปากใหวเคราะหคา OHI – S โดย คาเฉลย OHI - S วเคราะหไดดงน

คา OHI – S ของบคคล = ผลบวกของ CI – S กบ DI – S คา OHI – S จะมคาตงแต 0 ถง 6 คาเฉลยของแตละชนเรยน = ผลรวมของคา OHI – S

จ านวนนกเรยนทตรวจทงหมด นอกจากนนคา OHI – S อาจใชเปนตวชวดถงระดบความรนแรงของปญหาในระดบกลมไดตามเกณฑ ดงน OHI – S ระดบความรนแรง 0.0 – 1.2 Good

20

1.3 – 3.0 Fair 3.1 - 6.0 Poor

การวเคราะหความจ าเปนในการใหบรการจะชวยใหนกศกษาสามารถเลอกมาตรการและวางแผนการด าเนนงานทนตกรรมปองกนไดอยางเหมาะสมยงขน เชน ฟนทมความจ าเปนสงในการเคลอบหลมรองฟนคอ ฟนทเพงขนใหมและมหลมรองฟนลก นกเรยนทมความจ าเปนสงในการท าความสะอาดชองปากคอ ผทมโรคปรทนตหรอมความเสยงตอการเกดโรคปรทนตสง (เชน ผทมหนน าลาย หรอผทสามารถท าความสะอาดชองปากดวยตนเองไดยาก) และผทมความจ าเปนในการเคลอบฟลออไรดสงคอผทมแนวโนมทจะเกดการผในผวเรยบของฟนสงซงอาจพจารณาจากมการเกด Decalcification ของ Enamel ในดานผวเรยบ หรอการมพฤตกรรมการรบประทานอาหารเสยงตอโรคฟนผ นอกจากนน การวเคราะหปจจยตางๆในโรงเรยน ทเกยวของกบโรคฟนผและอนามยชองปากของนกเรยน เชน พฤตกรรมการรบประทานอาหาร และการซอขนมระหวางพกของนกเรยน พฤตกรรมการแปรงฟนหลงอาหารกลางวน โครงการนมฟลออไรด โดยนกศกษาควรเปรยบเทยบกบความชกและความรนแรงของปญหาในแตละชนเรยนหรอในปการศกษากอนหนา และปรกษาอาจารยประจ าโรงเรยน เพอชวยในการเลอกมาตรการและวางแผนการด าเนนงานทนต กรรมปองกนทเหมาะสมดวย ตวอยางตารางท 1 ผลการส ารวจสขภาพชองปากของนกเรยนโรงเรยน……………………….

ชนเรยน

ป.1 ป.2 ป.3 ป.4 ป.5 ป.6

จ านวนนกเรยนทงหมด

จ านวนนกเรยนทไดรบการตรวจ (คน) 1. ความชกของโรคฟนผ

จ านวนนกเรยนทมฟนผ (คน)

จ านวนนกเรยนทมฟนน านมผ (คน)

จ านวนนกเรยนทมฟนแทขนอยางนอย 1 ซ (คน)

จ านวนนกเรยนทมฟนแทผ (คน) 2. สภาวะความรนแรงของโรคฟนผ ฟนน านม คาเฉลยจ านวนฟนน านมทตรวจ (ซ / คน)

คาเฉลย d (ซ / คน)

คาเฉลย deft (ซ / คน)

ระดบความรนแรงของโรคฟนผในฟนน านม

ฟนแท คาเฉลยจ านวนฟนแททตรวจ (ซ / คน)

คาเฉลย DS (ดาน / คน)

คาเฉลย DMFS (ดาน / คน)

คาเฉลย D (ซ / คน)

คาเฉลย DMFT (ซ / คน)

ระดบความรนแรงของโรคฟนผในฟนแท

คา Significant Caries Index (Si-C) 3. สภาวะอนามยชองปาก

คาเฉลย OHI – S

ระดบความรนแรงของสภาวะอนามยชองปาก 4.ลกษณะการผ

จ านวนฟนกรามแทท 1 ทตรวจ (คน)

จ านวนฟนกรามแทท 1 ทตรวจ (ซ)

จ านวนฟนกรามแทท 1 ทผดานบดเคยว (คน)

จ านวนฟนกรามแทท 1 ทผดานบดเคยว (ซ)

จ านวนฟนกรามแทท 1 ทผดานประชด (คน)

21

จ านวนฟนกรามแทท 1 ทผดานประชด (ซ)

5. ความจ าเปนในการใหบรการ (วางแผน)

การเคลอบหลมรองฟนเฉพาะฟนแท (คน)

การเคลอบหลมรองฟนเฉพาะฟนแท (ซ)

การอดฟน PRR เฉพาะฟนแท (คน)

การอดฟน PRR เฉพาะฟนแท (ซ)

การขดหนน าลาย (คน)

การเคลอบฟลออไรด (คน)

การทาฟลออไรดวานช (คน)

6. ผลการใหบรการ (ผลการปฏบตงานโดยใสขอมลเมอท ารายงานครงท 2)








ตวอยางตารางท 2 จ านวนการรกษาทางทนตกรรมทคณะทนตแพทยศาสตรของนกเรยนโรงเรยน……………………….

ชนเรยน

ป.1 ป.2 ป.3 ป.4 ป.5 ป.6

จ านวนนกเรยนทงหมด

จ านวนนกเรยนทไดรบการรกษา (คน)








การอดฟนน านม (คน)

การอดฟนน านม (ซ)

การอดฟน เฉพาะฟนแท (คน)

การอดฟน เฉพาะฟนแท (ซ)

การรกษารากฟนน านม (คน)

การรกษารากฟนน านม(ซ)

การรกษารากฟนเฉพาะฟนแท (คน)

การรกษารากฟนเฉพาะฟนแท(ซ)

การครอบฟนน านม (คน)

การครอบฟนน านม (ซ)

การครอบฟน เฉพาะฟนแท (คน)

การครอบฟน เฉพาะฟนแท (ซ)

การใสเครองมออนๆ (คน)

การถอนฟนน านม(คน)

การถอนฟนน านม(ซ)

การถอนฟนแท(คน)

การถอนฟนแท(ซ)

22

2.2 วเคราะหสาเหตของพฤตกรรมสขภาพ โดยแบงวเคราะหปจจยทสงผลตอพฤตกรรมสขภาพ โดยอาศยกรอบแนวคดจาก PRECEED-PROCEED Model ดงน

1) ปจจยน า(Predisposing Factors) เปนปจจยภายในตวบคคลทเปนฐานและกอใหเกดแรงจงใจในการแสดงพฤตกรรมของบคคล ไดแก ความร(Knowledge) และ ทกษะ(Skills), ทศนคต(Attitude), ความเชอมนในความสามารถของตนเอง(Self-efficacy), ความเชอ(Beliefs), การรบร(Perception), คานยม(Value), ประสบการณชวต(Life experiences)

2) ปจจยเออ(Enabling factors) หมายถง สงทเปนทรพยากรทจ าเปนในการแสดงพฤตกรรมของบคคล ชมชน รวมทงทกษะ(ใหม)ทจะชวยใหบคคลสามารถแสดงพฤตกรรมนนๆได ไดแก ทรพยากรหรออปกรณทจ าเปน การหาไดงาย(Availability of resources) ความยากงายในการเขาถง(Accessibility of resources) ราคา(Cost) การมหลกสตรอบรมฝกทกษะใหม

3) ปจจยเสรม(Reinforcing factors) เปนผลสะทอนทบคคลจะไดรบหรอคาดหวงวาจะไดรบจากการแสดงพฤตกรรมนน ปจจยนอาจจะชวยสงเสรมสนบสนนหรอยบยงการแสดงพฤตกรรมสขภาพได มทงทเปนรางวล ผลตอบแทน และการลงโทษทไดรบจากคนอนทมอทธพลตอตนเองเชน คร พอแม นายจาง เพอน ปจจยเสวรม เชน กฏหมาย กฏระเบยบ ขอบงคบ การโฆษณาทางสอ เปนตน

23

3. การเลอกมาตรการสงเสรม-ปองกนและการวางแผนปฏบตงาน

3.1 มาตรการสงเสรมทนตสขภาพและทนตกรรมปองกน โครงการสรางเสรมทนตสขภาพในโรงเรยนประกอบดวยงานหลกสองดานคอ งานสงเสรมทนตสขภาพ (Oral

Health Promotion) และงานทนตกรรมปองกน (Oral Health Prevention) 3.1.1 งานทนตกรรมปองกน

โครงการทนตกรรมปองกนในโรงเรยนอาจจะใชหลกการ “Incremental care” ในการใหบรการ คอเรมปแรกทนกเรยนชนเลกสดชนเดยว แตใหบรการอยางครบถวน สวนปตอไปใหเพมขนอก 1 ชนป ตามแตก าลงคนและก าลงทนจะสามารถท าได วธนเปนการหลกเลยงปรมาณงานทมากเกนก าลงคนในชวงเรมตน และเปนการแบงการแกไขปญหาสขภาพชองปากเปนสวนเลกๆในแตละป โดยก าหนดใหมมาตรการการทา ฟลออไรดวานชใหแกนกเรยน ชนประถมศกษาปท 1 และประถมศกษาปท 2 พรอมๆ กบการส ารวจสภาวะทนตสขภาพ กอนการใหบรการทนตกรรมอนๆ ตามปกต งานดานบรการยงรวมถงงานเฝาระวง ซงหมายถงการส ารวจสขภาพชองปากเปนระยะเพอตรวจพบปญหาไดในระยะเรมแรก และสามารถแกไขปญหาไดอยางรวดเรว ในโครงการอาจใหมการตรวจสขภาพชองปากทก 1 ป นกศกษาอาจพบวาโครงการทนตกรรมโรงเรยนของภาครฐอาจใชครชวยตรวจสขภาพชองปากได โดยทนตแพทยเปนผ ฝกสอนครและมการอบรมครเปนระยะ งานบรการทนตกรรมในโรงเรยนมกไมครอบคลมการใหบรการรกษานอกเหนอจากการปฐมพยาบาลเบองตนทเกดจากอบตเหตหรอการเจบปวยแบบเฉยบพลน ดงนน เพอใหปญหาทนตสขภาพทตรวจพบไดรบการรกษากอนทจะลกลามตอไป โครงการจะตองจดใหมการจดสงตอนกเรยนใหไดรบการรกษาในสถานพยาบาลทเหมาะสมดวย โดยทางภาควชาทนตกรรมส าหรบเดก คณะทนตแพทยศาสตร มหาวทยาลยมหดล ไดใหบรการทนตกรรมแกเดกนกเรยนโรงเรยนวดสวสดวารสมาราม เปน โครงการน ารองตอเนองจากปการศกษา 2553 และในปการศกษา 2555 ครอบคลมโรงเรยนวดเทวราชกญชร สวนโรงเรยนอน ๆ จะเปนการสงตอไปยงศนยบรการสาธารณสข หรอ หนวยบรการทนตกรรมทใกลเคยงทสดตอไป

3.1.2 งานสงเสรมทนตสขภาพ การสงเสรมสขภาพหมายถง กระบวนการเพมสมรรถนะใหคนเรามความสามารถมากขนในการควบคมและ

สงเสรมสขภาพของตนเอง ในการทจะบรรลสขภาวะทสมบรณทงทางรางกาย จตใจ และสงคม ปจเจกบคคลหรอกลมบคคลจะตองมความสามารถทจะรบรและตระหนกถงความตองการพนฐานของตนเองเพอทจะหาวธสนองความตองการตางๆนนและมสามารถทจะเปลยนแปลงหรอปรบตนเขากบสงแวดลอมได เรองสขภาพจงถกมองในลกษณะของทรพยากรทจ าเปนส าหรบชวตประจ าวน มใชจดมงหมายของการด ารงชวต สขภาพเปนค าทมความหมายเชงบวกทเนนทรพยากรสวนบคคลและของสงคมเชนเดยวกบสมรรถนะของรางกาย ดงนน การสงเสรมสขภาพจงไมใชเปนความรบผดชอบขององคกรสาธารณะสขเพยงฝายเดยวหากแตกนความไปถงการใชชวตทสงเสรมใหเกดสขภาพทดและมสขภาวะทดดวย (The Ottawa Chater For Health Promotion 1986)

- ในโครงการสรางเสรมทนตสขภาพในโรงเรยนทนกศกษารบผดชอบนน นกศกษาตองจดใหมกจกรรมสงเสรมทนตสขภาพควบคไปกบการใหบรการดานทนตกรรมปองกนดวย เพอใหนกเรยนในโรงเรยนทรบผดชอบมพฤตกรรมทเออตอการมทนตสขภาพทด ซงการจดกจกรรมสงเสรมสขภาพนน นกศกษาจะตองใชกรอบแนวคดจาก PRECEED-PORCEED Model ในการวเคราะหปจจยตางๆทมผลตอพฤตกรรมเกยวกบทนตสขภาพของนกเรยน หลงจากนนจงเลอกกจกรรมสงเสรมสขภาพทเหมาะสมเพอใหบรรลวตถประสงคในการใหนกเรยนม

24

ทนตสขภาพทด โดยกจกรรมทนกศกษาเลอกท านนจะตองมอยางนอย 2 กจกรรม (action means) ตามแนวทางของ Ottawa Charter ดงน

- Build healthy public policy : สรางนโยบายทสงเสรมใหเกดสขภาพทด - Create supportive environment : สรางสงแวดลอมทสงเสรมสขภาพ - Strengthen community actions : สงเสรมความเขมแขงของชมชน - Develop personal skills : พฒนาทกษะในการดแลสขภาพสวนบคคล - Reorient health services : ปรบปรง-พฒนาการใหบรการสาธารณสข

*นกศกษาสามารถศกษาเพมเตมเกยวกบ Ottawa Chater เพมเตมไดท

http://www.who.int/healthpromotion/conferences/previous/ottawa/en/

3.2 การเลอกมาตรการทนตกรรมปองกนและการวางแผนการปฏบตงาน นอกจากความครอบคลมงานหลกทงสามดานแลว การเลอกมาตรการและการวางแผนทนตกรรมปองกนในโรงเรยนควรมการจดล าดบความส าคญโดยใชหลก 4 E’s กลาวคอ ประหยด (Economy) ประสทธผล (Effective) ประสทธภาพ (Efficiency) และเสมอภาค (Equity) และตองพจารณาถงความเปนไปได (Feasibility) ภายใตองคความร เทคโนโลย และทรพยากรทม และระยะเวลาด าเนนการประกอบดวย ประหยด หมายถง มาตรการทงหมดในโครงการควรมคาใชจายพอประมาณ ประสทธผล หมายถง มาตรการทเลอกตองสามารถแกปญหาได ประสทธภาพ หมายถง มาตรการทเลอกตองมคาใชจายคมคาทสด เมอเทยบกบมาตรการอนทสามารถแกปญหาไดเทา ๆ กน และเสมอภาค หมายถง ผลทจะไดรบจากมาตรการนนตองเปนไปตามความจ าเปน (Needs) กลาวคอ ผทมความรนแรงของปญหาเทากน ตองไดรบการแกไขปญหาเหมอนกนและผทมความรนแรงของปญหาทไมเทากนตองไดรบการแกไขปญหาทไมเทากน ซงตางกบความเทากน (Equality) ความเทากนหมายถงทกคนไดรบบรการทเหมอนกนโดยไมไดพจารณาถงระดบความจ าเปน เนองจากระยะเวลาลงปฏบตงาน ตลอดจนจ านวนนกศกษาทนตแพทย ไมพอเพยงกบปรมาณความจ าเปนในการใหบรการ ตามหลกการดงกลาวขางตนและหลก Incremental care ภาควชาฯ จงก าหนดใหการใหบรการทนตกรรมปองกนส าหรบฟนแทในระดบปฐมภม เปนงานทมล าดบความส าคญอนดบแรก ไดแก การทาฟลออไรดวานช การเคลอบหลมรองฟน การอด PRR และการขดหนน าลาย และการเคลอบฟลออไรด โดยก าหนดใหใชเกณฑการคดเลอกนกเรยนส าหรบแตละชนดงานบรการ ตามตารางตอไปน

http://www.who.int/healthpromotion/conferences/previous/ottawa/en/

25

ตารางท 2 แสดงเกณฑการคดเลอกนกเรยนส าหรบงานบรการแตละดาน

ชนดงานบรการ เกณฑการคดเลอกนกเรยน การทาฟลออไรดวานช ใหทาทนททพบ cases

ทาทกคนในชน ป. 1 ป.2 ส าหรบชนอน ๆ ใหทาในกรณทมฟนผในดานเรยบมากกวา 1 ดานหรอในกรณม White lesions ในฟนแท อยางไรกตามการทาฟลออไรดวานชตองไดรบการพจารณาจากอาจารยประจ าวนกอน

การเคลอบหลมรองฟน ฟนแททมหลมรองฟนลก และเพงขนใหม การอด PRR ฟนแททผในชนเคลอบฟน การท าความสะอาดชองปาก (ขดฟนและหรอขดหนน าลาย)

มคา DI-S 1.9 หรอมากกวา หรอ มเหงอกอกเสบ หรอ มหนน าลาย (CI – S มากกวา 0)

การเคลอบฟลออไรด ม 2 ใน 3 ของกรณตอไปน 5

มฟนผทบรเวณดานเรยบ มากกวา 1 แหง มฟนผใหมมากกวา 2 ซ มฟนผซ า หรอนกเรยนผทไดรบการท าความสะอาดชองปากทกราย

การสงตอ ในกรณตอไปน - ฟนแท : ฟนผลกมากกวาชนเคลอบฟน, ฟนผใหญและ/หรอลกมาก ฟนหก/บน ฟนทผทะลโพรงประสาทและฟนเกน - ฟนทแทและฟนน านมมอาการ เชน ปวด บวม มหนอง อยางไรกตามการสงตอตองไดรบการพจารณาจากอาจารยประจ าวนกอน

ตวอยาง แผนการด าเนนการมล าดบดงตอไปน 1. นกเรยนชน ป.1 ป.2 ทาฟลออไรดวานชพรอมการตรวจครงแรก 2. นกเรยนชน ป. 3 เคลอบหลมรองฟน, ท า PRR, PPF หรอ ทาฟลออไรดวานช ตามเกณฑ 3. นกเรยนชน ป. 1 เคลอบ Sealant, PRR, PPF หรอ ทา Fluoride Vanish ตามเกณฑ 4. นกเรยนชน ป. 2 เคลอบ Sealant, PRR, PPF หรอ ทา Fluoride Vanish ตามเกณฑ 5. นกเรยนชน ป. 6 เคลอบ Sealant, PRR, PPF หรอ ทา Fluoride Vanish ตามเกณฑ 6. นกเรยนชน ป. 5 เคลอบ Sealant, PRR, PPF หรอ ทา Fluoride Vanish ตามเกณฑ 7. นกเรยนชน ป. 4 เคลอบ Sealant, PRR, PPF หรอ ทา Fluoride Vanish ตามเกณฑ

อยางไรกตามการวางแผนด าเนนการตองปรกษาอาจารยประจ าโรงเรยนและไดรบการอนมตแผนจากอาจารยทปรกษากอนจงจะปฏบตงานได ซงอาจารยประจ าโรงเรยนจะเปนผใหค าแนะน าในการจดล าดบการรกษาตามความเหมาะสมของแตละโรงเรยน

26

กจกรรมทนกศกษาตองท าในขนตอนน

นกศกษากลมตางๆ ทรบผดชอบตอนกเรยนในโรงเรยนเดยวกน จะตองรวมกนน าขอมลจากการส ารวจปญหาและปจจยทเกยวของกบทนตสขภาพของนกเรยนในโรงเรยนนน มาวเคราะหและเขยนแผนการจดท าทนตกรรมปองกนในโรงเรยน

1. การวเคราะหความชกและรนแรงของโรคฟนผในฟนน านมและฟนแท ลกษณะการผของฟน สภาวะอนามยชองปาก และความจ าเปนในการใหบรการ ใหใช ตารางท 1 สรปผลการส ารวจในหนา 23 โดยใหนกศกษาวเคราะหขนาดของปญหาเปรยบเทยบกบคามาตรฐาน หรอเทยบกบขนาดของปญหาอยางเดยวกนในกลมเดยวกนใหแสดงเปนตารางหรอแผนภม โดยเปรยบเทยบจากการส ารวจสภาวะทนตสขภาพของแตละชน หรอในตางปการศกษาวาแตกตางกนหรอไม อยางไรในรายงาน ตองรายงานปจจยตางๆ ทเกยวของกบสภาวะทนตสขภาพทนกศกษาไดไปส ารวจมาดวย

2. การวางแผนปฏบตงานตลอดปการศกษา ใหนกศกษาวางแผนครอบคลมงานทนตกรรมปองกนในโรงเรยน 2 ดาน คอ การใหบรการ(การตรวจ การใหบรการ และการประเมนผล ) และการจดกจกรรมสงเสรมทนตสขภาพ

2.1 การวางแผนงานบรการ ใหใชตารางท 2 “แสดงเกณฑการคดเลอกนกเรยนส าหรบงานบรการแตละดาน” ในการใชเปนเกณฑในการคดเลอกนกเรยน การรกษาฟนน านมทผและฟนแททผ ขนาดใหญจะไมอยในแผนงาน แตจะสงตอเพอขอรบบรการทนตกรรมตอไปโดยใหนกศกษาปรกษาอาจารยประจ าวนหรออาจารยประจ าโรงเรยน กรณทจะสงตองานใหแกสถานพยาบาลทรบผดชอบโรงเรยน ใหนกศกษาเขยนใบสงตอผ ปวย 3 ฉบบตอผ ปวยหนงคน (ดงตวอยางในหนา 43 ) มอบใหแกครประจ าชนหรอครผดแลสขภาพนกเรยนในวนทออกปฏบตงาน 1 ฉบบ ส าหรบสงใหผปกครอง และ ใบสงตอผ ปวย อก 2 ฉบบ สงพรอมใบ requirement (ใบสงตอผ ปวยนภาควชาเกบไวในแฟมสงตอ 1 ฉบบและสงใหสถานพยาบาล 1 ฉบบ)

ส าหรบโรงเรยนวดสวสดวารสมารามและโรงเรยนวดเทวราชกญชร ใหตดตามผลการสงตอทมารบการรกษาทคณะทนตแพทยศาสตรทกรายเพอรวบรวมท ารายงานสรปผลปลายป ตามตารางท 2

วธการบนทกในกรณสงตอ ใหนกศกษาลงอกษร “Ref” ไวขางบนซฟนทตองการสงตอ บนทกซฟน และ อาการ เชน ปวดฟน/ บวม มรหนอง มฟนแทผหรอฟนน านมผทะลโพรงประสาท เปนตน ลงในตารางดานขวาของแบบตรวจพรอมทงเขยนชนดของงานวา “Refer” 2.2 การวางแผนกจกรรมสงเสรมทนตสขภาพ ใหนกศกษาคดรปแบบกจกรรมสงเสรมทนตสขภาพทเหมาะสมกบบรบทและปจจยทมผลตอพฤตกรรมสขภาพของนกเรยนรวมทงวางแผนการจดกจกรรมโดยละเอยด และน าแผนงานมาปรกษากบอาจารยทปรกษาประจ าโรงเรยนเพอปรบแกกอนน าไปปฏบตจรงตอไป

27

นกศกษาตองสงรายงานและแผนการปฏบตงาน พรอม ไฟลขอมล นแกอาจารยทปรกษาภายใน 1

สปดาห ภายหลงการตรวจเสรจสน เพอใหปรบปรงแกไข หลงจากนนท ารายงานและแผนงานฉบบสมบรณจ านวน 2 เลมใหเสรจภายใน 2 สปดาห แลวสงงานรายงานการส ารวจสขภาพชองปากและแผนการด าเนนงาน โดยสงทคณชลพร เชดเกยรตกล เลขาส านกงานภาควชาฯ ภายในระยะเวลาทก าหนดและมการเซนรบงานเพอเปนหลกฐานทกครง

รปแบบรายงานการส ารวจสขภาพชองปากและแผนการด าเนนงาน (จ านวน 2 เลม) 1. ชอ “รายงานการส ารวจสภาวะทนตสขภาพและแผนการปฏบตงานทนตกรรม โรงเรยน……….” 2. รายชอผ รบผดชอบ 3. หลกการ, เปาหมาย และวตถประสงคโครงการการส ารวจสภาวะทนตสขภาพและแผนการปฏบตงานทนตกรรมโรงเรยน (ไมควรใชวตถประสงคของรายวชา DTCM 551) 4. วธการส ารวจสขภาพชองปากและการหาปจจยทสงผลตอสขภาพชองปาก 5. ผลการส ารวจและวเคราะหผล

5.1 ตารางแสดงผลการส ารวจสขภาพชองปาก (ตวอยางหนา 20) พรอม ไฟลขอมล 5.2 การวเคราะหปจจยตางๆทเกยวของ

6. แผนการปฏบตงานของแตละครงทออกปฏบตงาน 6.1 รายชอนกเรยนและแผนงานทจะใหบรการทนตกรรมปองกน 6.2 แผนการจดกจกรรมสงเสรมทนตสขภาพ 6.3 แผนการประเมนโครงการ

7. ผลทคาดวาจะไดรบ 8. ภาคผนวก

รายชอนกเรยนตามชนปและขอมลผลการตรวจแสดง d, deft (เฉพาะชนประถม 1) , D , DMFT, การผบดเคยว , การผดานประชด , คา OHI – S , DI-S , ฟนทตองการเคลอบหลมรองฟน , ฟนทตองอด PRR, ทา F. Vanish ตองการขดฟนและเคลอบฟลออไรดหรอไม , ตองการขดหนน าลายและเคลอบฟลออไรดหรอไม

4. การด าเนนการตามแผนงาน การด าเนนงานตามแผนงานจ าเปนตองอาศยความรวมมอจากทกฝายทเกยวของ และการท างานรวมกนเปนกลม นอกจากนจะตองมการตรวจสอบงานเปนระยะเพอใหทราบถงความกาวหนาของงาน ตลอดจนปญหาและอปสรรค เพอทจะสามารถแกไขปรบเปลยนแผนงานกอนโครงการสนสด นกศกษาตองทราบถงแผนการด าเนนงานของกลม รวมทงการเตรยมการในการออกปฏบตงานแตละครง เมอเสรจสนการปฏบตงานในแตละครงใหนกศกษาทกคนเขยน บนทกการปฎบตงาน (หนา 36 ) และสงภายในเวลา 16.00 น. สวน Self reflection นกศกษาทกคนจะสง 3 ฉบบ เพอสะทอนการเรยนรดวยตนเองจากการปฏบตงาน ใหสงทอาจารยประจ าโรงเรยน กจกรรมทนกศกษาตองท าในขนตอนน

28

ใหนกศกษาปฎบตงานตามแผนงานในแตละวนทก าหนด นกศกษาผประสานงานตองเบกเครองมอและสงใบแผนงานลวงหนาอยางนอย 1 วน ทงนนกศกษาตองตดตามระดบความกาวหนาของการด าเนนงานและปรบเปลยนแผนใหเหมาะสม โดยสามารถดแฟมการด าเนนงานซงจดไวทหองพสด ภาควชาฯ ระหวางเวลา 7.30 – 16.00 น. ทกวน

อยางไรกตาม นกศกษาทกคนตองทราบถงแผนงานประจ าวนนน การประเมนการปฏบตงานประจ าวนของนกศกษาจะพจารณาเปนรายบคคล ซงเกณฑการใหคะแนนประจ าวนแสดงในหนา 37

ในการปฏบตการประจ าวน นกศกษาตองใหอาจารยตรวจขนตอนการท างานตามตารางดงน (การขามขนตอนจะถกหกคะแนน 10 – 20 คะแนน หรอ NR)

งานทจะปฏบต ขนตอนทตองใหอาจารยตรวจ

การทาฟลออไรดวานช 1. หลงนกศกษาตรวจและลงบตรตรวจครบถวน 2. หลงทาฟลออไรดวานชและใช flossเสรจ

การเคลอบหลมรองฟน 1. หลงนกศกษาตรวจดในชองปากกอนปฏบตงาน 2. หลงเคลอบหลมรองฟนเสรจ โดยใหนกศกษาcheck occlusion กอนเชญตรวจดวย * ในกรณเคลอบหลมรองฟนเปน Case แรกของปการศกษาของนกศกษาทนตแพทยใหเชญอาจารยตรวจเพมอก 2 ขนตอน คอ - หลงขดฟน - ขณะ etching - Sealant หนา, หลด ถกหก 10 – 20 คะแนน

การอด PRR (Preventive Resin Restoration)

1. หลงนกศกษาตรวจดในชองปากกอนปฏบตงาน 2. หลงการขจด caries หมด 3. หลงอดฟน (และเคลอบหลมรองฟนเสรจ ส าหรบอด PRR) โดยใหนกศกษาcheck occlusion กอนเชญตรวจดวย

การท าความสะอาดชองปาก และการเคลอบฟลออไรด

1. หลงนกศกษาตรวจดในชองปากกอนปฏบตงาน 2. หลงขดหนน าลาย ขดฟน และใช flossเสรจ (กอนการเคลอบฟลออไรด)

กรณทจะสงตองานใหแกสถานพยาบาลทรบผดชอบโรงเรยน นกศกษาตองใหอาจารยตรวจขนตอนการท างาน

ดงน นกศกษาตรวจดในชองปาก และนกศกษาลงอกษร “Ref” ไวขางบนซฟนทตองการสงตอ บนทกซฟน และ อาการ เชน ปวดฟน บวม มรหนอง มฟนแทผหรอฟนน านมผทะลโพรงประสาท เปนตน ลงในตารางดานขวาของแบบตรวจ พรอมทงเขยนชนดของงานวา “Refer” แลวจงใหอาจารยตรวจ หลงจากนนเขยนใบสงตอผ ปวย 3 ฉบบตอผ ปวยหนงคน (ใบสงตอหนา 43) มอบใหแกครประจ าชนหรอครผดแลสขภาพนกเรยนในวนทออกปฏบตงาน 1 ฉบบ ส าหรบสงใหผปกครอง และ ใบสงตอผ ปวย อก 2 ฉบบ สงพรอมใบ บนทกการปฎบตงาน (ใบสงตอผ ปวยนภาควชาเกบไวในแฟมสงตอ 1 ฉบบ และสงใหสถานพยาบาล1 ฉบบ)

29

5. การประเมนผลโครงการ ในโครงการนการประเมนผลโครงการในชวงเดอนธนวาคม – มกราคม - กมภาพนธ ทกป โดยใหนกศกษา

ออกแบบการประเมนโครงการสรางเสรมทนตสขภาพในโรงเรยน เพอประเมนความส าเรจหรอความลมเหลวของโครงการ โดยอาจประเมนจากภาวะอนามยชองปากของนกเรยน ความรและทศนคตของนกเรยนและคณคร สภาพสงแวดลอมทสงผลตอสขภาพชองปาก ความส าเรจในการด าเนนงานตามแผนของนกศกษาเอง หรอปจจยอนๆทสะทอนถงผลงาน(output) ผลลพธ(outcome) หรอผลกระทบ(impact) ทเกดจากโครงการสรางเสรมทนตสขภาพทนกศกษาท า

นอกจากนใหนกเรยนตดตามประเมนผล การยดตดของสารเคลอบหลมรองฟน เพอเปนการประเมนความส าเรจของโครงการ ฯ ในระยะ 1 ปการศกษา เนองจากมหลกฐานทางคลนกทแสดงวาการประเมนระยะเวลาการคงอยหรอการยดเกาะของสารเคลอบหลมรองฟนบนผวฟน (Sealant retention) เปนสงทส าคญ เพราะการเคลอบหลมรองฟนจะยงคงคณสมบตในการปองกนการเกดฟนผบรเวณหลมและรองฟนกตอเมอมการยดเกาะกบผวฟนเปนอยางด และเพอใหการประเมนการยดเกาะของสารเคลอบหลมรองฟนเปนไปในแนวทางเดยวกนจงก าหนดใหทกกลมด าเนนการการตรวจดงน

ฟนทจะตองตรวจคอฟนกรามแทซแรกทเหลอในชองปากทงหมดและฟนซ 7 (กรณทพบในชองปาก) วธตรวจคอใหเดกนกเรยนนอน หนหนาเขาหาแสงจากโคมไฟ ผตรวจใชกระจกแบนราบสองดดวยตาและใชเครองมอตรวจหารอยผลากจากฟนเขาหาขอบเคลอบรองฟนทกดาน และใหบนทกขอมล ตามแบบฟอรมทก าหนด

ทงนรายละเอยดของการปรบมาตรฐานการตรวจประเมนและการประเมนการยดเกาะของสารเคลอบหลมรองฟนใหปรกษาอาจารยประจ าโรงเรยน กอนปฏบตงาน กจกรรมทนกศกษาตองท าในขนตอนน(เดอน ธนวาคม – มกราคม - กมภาพนธ)

ใหนกศกษาแตละกลมสรางแบบตรวจและท าการตรวจนกเรยนในความรบผดชอบของตน โดย (1) ประเมนการคงอยของ Sealant ทกซทนกศกษาในปนเปนผปฏบต (2) ประเมนความเปลยนแปลงของอนามยชองปากของนกเรยนทกคน(รร.วดสวสดฯ) หรอส าหรบโรงเรยนขนาด

ใหญอาจใชวธสมนกเรยนเพอประเมนความเปลยนแปลงของอนามยชองปากโดยใหสมอยางนอยชนละ 30% (3) ประเมนปจจยตางๆทสะทอนถงความส าเรจหรอความลมเหลวของโครงการ

นกศกษากลมตางๆทรบผดชอบตอนกเรยนในโรงเรยนเดยวกน จะตองท ารายงาน สรปผลการปฏบตงานตามรปแบบทก าหนด ก าหนดสงรายงานสรปผล ใหภาควชาฯภายในวนท 28 กมภาพนธ 2556 เปน จ านวน 4 เลม/

กลมทงนใหนกศกษาทกกลมท าฉบบรางรายงานและปรกษาอาจารยทปรกษา อยางนอย 1 อาทตยกอนสงฉบบรายงานทกกลม นกศกษาทกคน จะตองท า self reflection เพอเปนการสะทอนความสามารถในการเรยนรดวยตนเองโดยเลอกเขยนในประเดนเหลานคอ การท างานรวมกบผอน, การเรยนรกระบวนการท างาน และประเดนอนๆ ตามวตถประสงคเฉพาะของรายวชา DTCM 551 และ สงใหภาควชาฯภายในวนท 28 กมภาพนธ 2556 ทงนใหนกศกษาทกคนท า self reflection และปรกษาอาจารยทปรกษาประจ าโรงเรยน กอนนกศกษาสงทกคน

30

รปแบบรายงานสรปผลโครงการปฏบตงานทนตกรรมปองกนในโรงเรยน(จ านวน 4 เลม) 1. ชอ “ทนตกรรมปองกน ณ โรงเรยน ” 2. รายชอผ รบผดชอบและรหสนกศกษา 3. บทสรปผบรหาร 4. บทน า

4.1 หลกการและเหตผล 4.2 เปาหมายของโครงการ 4.3 วตถประสงคของโครงการ (ไมใชวตถประสงคของรายวชา DTCM 551)

5. สภาวะปญหาและปจจยทเกยวของ 5.1 สภาวะสขภาพชองปาก แสดงวนทส ารวจและวธการส ารวจสขภาพชองปาก และตารางผลการตรวจสขภาพชอง

ปาก ตามตารางท 1 “ผลการส ารวจสขภาพชองปากของนกเรยน” 5.2 สภาพแวดลอม และปจจยตางๆ ทเกยวของกบสขภาพชองปาก แสดงสภาพแวดลอมทสงเสรมการดแลสขภาพ

ชองปาก และทไมสงเสรมการดแลสขภาพชองปากของนกเรยน 6. การด าเนนงานและผล

6.1 การใหบรการทนตกรรมปองกน 6.2 การจดกจกรรมสงเสรมสขภาพ

7. การประเมนผลการปฏบตงาน 8. ปญหาทพบและขอจ ากดของโครงการปฏบตงานทนตกรรมปองกนในโรงเรยน 9. ขอเสนอแนะเพอการปรบปรงโครงการฯในการด าเนนงานตอไป

31

สวนท 3

32

สวนท 3

บรรณานกรม

1. Greene JC, Vermillion JR. The simplified oral hygiene index. J Amer Dent Assoc;1964 2. World Health Organization. Oral Health Survey – Basic Methods. 4th Edition. Geneva; 1997. 3. Mayshark and Shaw. Administration of School Health Program: Its Theory and Practice. C.V. Mosby Company: St. Louis; 1967. 4. Nemir, A.W.B. The School Health Program. Saunders Company: Philadelphia; 1965. 5. กองทนตสาธารณสข เกณฑการพจารณาระดบความเสยงของบคคลตอโรคฟนผ กรมอนามย กระทรวงสาธารณสข Available at http://www.anamai.moph.go.th/fluoride/com/find.html 6. การส ารวจสภาวะทนตสขภาพแหงชาตครงท 4 พ.ศ. 2537 กรมอนามย กระทรวงสาธารณสข 2538. 7. กองทนตสาธารณสข รายงานผลการส ารวจสภาวะทนตสขภาพแหงชาตครงท 5 พ.ศ.2543-2544 กรมอนามย กระทรวงสาธารณสข. เมษายน 2545. 8. กองทนตสาธารณสข การใชฟลออไรดในระดบชมชน กรมอนามย กระทรวงสาธารณสข. กนยายน 2541. 9. Dunning, J.M. Principle of Dental Public Health, 3rd edition. Harvard University Press: Cambridge; 1979. 10. Jung, A.W. Community Dental Health, 2nd edition. C.V. Mosby Company: St. Louis; 1988. 11. Marinho VC, Higgins JP, Logan S, Sheiham A. Fluoride varnishes for preventing

dental caries in children and adolescents. Cochrane Database Syst Rev. 2002(3):CD002279. 12. Ripa LW. The current status of pit and fissure sealants: A review. J Canad Dent Assn 1985;51:367-80. 13. Seppa L. Fluoride Varnishes in Caries Prevention. Medical Principles and

Practice. 2004;13:307-311. 14. Weintraub J, Ramos-Gomez F, Jue B, et al. Fluoride Varnish Efficacy in

Preventing Early Childhood Caries. Journal of Dental Research. 2006;85(2):172-176.

33

สวนท 4

34

สวนท 4 1. การจดสรรเวลาในการปฏบตงาน ในการปฏบตงานรายวชา ฝกปฏบตคลนกทนตกรรม ; ทนตกรรมชมชน DTCM 551 มการแบงลกษณะการปฏบตงานเปน 3 ประเภท คอ

1. การออกปฏบตงานโรงเรยน : งานทนตกรรมปองกน

2. การออกปฏบตงานโรงเรยน : งานสงเสรมทนตสขภาพ

3. การปฏบตงานทภาควชาทนตกรรมชมชน

การออกปฏบตงานโรงเรยน : งานทนตกรรมปองกน รวมถง การส ารวจสขภาพชองปาก, การใหบรการทนตกรรมปองกน และ การประเมนผลโครงการ

การออกปฏบตงานโรงเรยน : งานสงเสรมทนตสขภาพ หมายถง การจดกจกรรมสงเสรมทนตสขภาพ การปฏบตงานทภาควชาทนตกรรมชมชน คอเวลาทนกศกษาใชวเคราะหขอมล วางแผนโครงการ เขยนรายงาน ฯลฯ ซงใหนกศกษาปฏบตงานทภาควชาทนตกรรมชมชม อาคารเฉลมพระเกยรต ชน 14

โดยใหจดสรรเวลาการปฏบตงาน ขอ 1 : 2 : 3 ในอตราสวนรอยละ 50 : 40 : 10 หรอปรบสดสวนเวลาตามความเหมาะสมโดยปรกษากบอาจารยทปรกษาประจ าโรงเรยนกอน

35

2. สรปงานทจะตองสง

1. นกศกษากลมตางๆ ทรบผดชอบตอนกเรยนในโรงเรยนเดยวกนตองสงรายงานและแผนการปฏบตงาน พรอม ไฟลขอมล ใหอาจารยทปรกษาตรวจ ภายใน 1 สปดาห ภายหลงการตรวจเสรจสน (ภายใน กรกฎาคม 2555) จ านวน 1 เลม/โรงเรยน เพอใหอาจารยทปรกษาแนะน าและนกศกษากลมตางๆน ากลบไปปรบปรงแกไข หลงจากนนท ารายงานและแผนงานฉบบสมบรณจ านวน 2 เลมใหเสรจภายใน 2 สปดาหหลงการตรวจเสรจสน สงทอาจารยประจ า รร จ านวน 1 เลม/โรงเรยนพรอม ไฟลขอมล และสง เลขาภาควชา จ านวน 1 เลม/โรงเรยน

2. ภายหลงการปฎบตงานทกครง นกศกษาแตละคนเขยน requirements ใบบนทกการปฏบตงานประจ าวนใหครบถวน พรอมทงแนบใบสงตอ(ถาม) แลวสงในกลองรบงาน พรอมบตรตรวจของนกเรยน ภายในเวลา 16.00 น. ของวนปฏบตงาน

3. นกศกษากลมตางๆทรบผดชอบตอนกเรยนในโรงเรยนเดยวกน จะตองท ารายงาน สรปผลการปฏบตงานตามรปแบบทก าหนด ก าหนดสงใหภาควชาฯภายในวนท 28 กมภาพนธ 2556 เปน จ านวน 4 เลม /โรงเรยน ทงน ใหนกศกษาทกกลมท าฉบบรางรายงานและปรกษาอาจารยทปรกษาในการด าเนนการกอนสงฉบบรายงานทกกลม ใหสงทอาจารยประจ า รร จ านวน 1 เลม/โรงเรยน พรอม ไฟลขอมล และสง เลขาภาควชา จ านวน 3 เลม/โรงเรยน

4. นกศกษาทกคน จะตองท า self reflection 3 ฉบบ เพอเปนการสะทอนความสามารถในการเรยนรดวยตนเองโดยเลอกเขยนในประเดนเหลาน การท างานรวมกบผอน, การเรยนรกระบวนการท างาน หรอประเดนอนๆ แลวเลอกเพยง 1 ฉบบ สงใหภาควชาฯภายในวนท 28 กมภาพนธ 2556 ทงนใหนกศกษาทกคนท า portfolio และ self reflection โดยใหปรกษาอาจารยทปรกษาประจ าโรงเรยน กอนนกศกษาสงทกคน

ทงนทกกลมจะตองสงงานทคณชลพร เชดเกยรตกล เลขาส านกงานภาควชาฯ ภายในระยะเวลาทก าหนดและมการเซนรบงานเพอเปนหลกฐานทกครง

36

3. บนทกการปฏบตงานและแบบประเมนประจ าวน ล าดบท

ชอนกเรยน ชน ชนดงาน หมายเหต

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9 10.

อาจารยผควบคม......................................................ลายเซนตอาจารย...............................

ปฏบตงานครงท..........................วนท.......................................ปฏบตงานในหนาท................................... ไมมา

การประเมนงาน คะแนน หมายเหต เจตคต 1.สงแผนตามก าหนดและครบถวน 0 5 2.ออกปฏบตงานไดตรงตอเวลา 0 5 3.รวมขนเครองมอ ตดตง เกบเครองมอ และมสวนรวมในการท างานกลม

0

5

10

4. ความเอาใจใสและกระตอรอรน 0 5 การปฏบตงาน 1.ท างานแตละขนตอนถกวธ 0 5 10 15 2.ผลการปฏบตงาน 0 5 10 15 3.สงสมดบนทกการปฏบตงานภายในเวลา 16.00 น.

0 5

รวม =

37

เกณฑการใหคะแนนการปฏบตงานรายวน เจตคต 25 คะแนน เกณฑการประเมน คะแนน

1 สงแผนงานตามก าหนดและครบถวน 5 สงชากวาก าหนดหรอขอมลไมครบถวน 0

2 ออกปฏบตงานไดตรงตอเวลา (สายทสดทยงรอได 9.10 น.) 5 ออกปฏบตงานชากวาทก าหนด 0

3 รวมขนเครองมอ ตดตง เกบเครองมออปกรณ และมสวนรวมในการท างานกลม 10 ไมมสวนรวมในการชวยงานกลม 0

4 ความเอาใจใสและกระตอรอรน 5 ไมมความใสใจในการท างาน 0

การปฏบตงาน 1.ท างานแตละขนตอนถกวธตามหลกทอยบนพนฐานวชาการ งานทนตกรรมปองกน งานสงเสรมทนตสขภาพ ด 15 คะแนน ด 15 คะแนน พอใช (ไมเชคงานกอนสงอาจารย) 10 คะแนน พอใช 10 คะแนน ตองปรบปรง(ขามขนตอนทตองใหอาจารยตรวจ,ปฏบตงานไมตรงตามหลกวชาการ)

5 คะแนน ตองปรบปรง(ไมรวตถประสงคการปฏบตงาน, เลอกเครองมอไมเหมาะกบลกษณะงาน))

5 คะแนน

ไมผานเกณฑ (ไมมความรในการปฏบตงาน) 0 คะแนน ไมผานเกณฑ(ไมมการเตรยมความรกอนลงปฏบตงาน)

0 คะแนน

2.ผลการปฏบตงาน งานทนตกรรมปองกน งานสงเสรมทนตสขภาพ ด 15 คะแนน ด 15 คะแนน พอใช(sealant หนา, ปฎบตงานลาชา) 10 คะแนน พอใช(ปฏบตงานลาชากวาแผนงาน) 10 คะแนน ตองปรบปรง(sealant หลดหก) 5 คะแนน ตองปรบปรง(ผเขารวมกจกรรมไมมสวนรวมใน

กจกรรม) 5 คะแนน

ไมผานเกณฑ (ปฏบตงานไมส าเรจ) 0 คะแนน ไมผานเกณฑ(ไมสามารถจดกจกรรมไดตามแผนงาน)

0 คะแนน

3.สงสมดบนทกการปฏบตงานภายในเวลา 16.00 น. สงภายในก าหนดเวลาและมความถกตองครบถวน 5 คะแนน สงชากวาก าหนดหรอไมครบถวน/มความผดพลาด 0 คะแนน **เกณฑในการประเมนผลอาจเปลยนแปลงไดตามดลพนจของอาจารยผควบคมการปฏบตงาน

38

โรงเรยน ..................................................................................... วนทปฏบตงาน ........................................................................... กลมทปฏบตงาน ........................................................................ ล าดบท ชอนกเรยน ชน ชนดงาน หมายเหต 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20

39

ใบเบกอปกรณ

40

แบบตรวจ

41

ใบแจงทนตสขภาพแกผปกครอง

วนท ......................... เดอน ........................................... พ.ศ. .......................... เรยน ผปกครอง ด.ช. / ด.ญ. ......................................................................... ชน .......................... โรงเรยน ............................................................................................................................ ตามท นกศกษาทนตแพทย มหาวทยาลยมหดล ภายใตการก ากบดแลของอาจารย ไดมาตรวจสขภาพชองปากของบตร / ธดา ทานทโรงเรยนและมผลการตรวจ ดงน ฟนแทผ ................................................ ซ ฟนน านมผ ........................................... ซ มหนน าลาย อนามยชองปาก ( ) ด ( ) ปานกลาง ( ) ไมด ทงนทานสามารถน าบตร / ธดา ไปรกษาจากสถานบรการทนตกรรม ตามททานสะดวก นกศกษาทนตแพทย ................................................................. (ผตรวจ) ภาควชาทนตกรรมชมชน คณะทนตแพทยศาสตร มหาวทยาลยมหดล 6 ถนนโยธ ราชเทว กรงเทพ ฯ 10400 โทร . 02 - 2036420

42


คณะทนตแพทยศาสตร มหาวทยาลยมหดล 6 ถนนโยธ ราชเทว กรงเทพ ฯ 10400

ท ศธ 0517.038 / วนท ............................................. เรอง การเขารวมโครงการทนตกรรมปองกนในโรงเรยน เรยน ทานผปกครอง

ตามทภาควชาทนตกรรมชมชน คณะทนตแพทยศาสตร มหาวทยาลยมหดล ไดรวมกบโรงเรยน …………… ด าเนนโครงการทนตกรรมปองกนในโรงเรยน ซงเมอตรวจพบวา บตร – ธดา ของทานมปญหาทางทนตกรรมทมความจ าเปนตองรบการบรการ ทางภาควชาทนตกรรมชมชน จะไดจดใหบรการโดยเฉพาะดานทนตกรรมปองกนซงประกอบดวยการใหบรการอดหลมรองฟน อดฟนทมการผเรมแรก ขดหนน าลายและขดฟน เคลอบฟลออไรด และการใหทนตสขศกษา และการสอนแปรงฟนแกนกเรยน ซงเปนการใหบรการโดยไมคดมลคา โดยนกศกษาทนตแพทยศาสตรชนปท 5 ภายใตการควบคมของอาจารยของภาควชาทนตกรรมชมชน จงเรยนมาเพอโปรดแจงความประสงค เขารวม / ไมเขารวมโครงการฯ ในใบตอบรบและสงคนคณครประจ าชนของนกเรยนดวย จกเปนพระคณยง ขอแสดงความนบถอ (รองศาสตราจารยวลลภ ภวพานช) หวหนาภาควชาทนตกรรมชมชน ส านกงานภาควชาทนตกรรมชมชน โทร. 02 2036420 โทรสาร. 02 2036423 *************************************************************************************************************************

สวนตอบรบ สงคนคณครประจ าชน ขาพเจา……………………................................................ผปกครองของ ด.ช. / ด.ญ. .............................................. ชน........................โรงเรยน…………………....................... .......... อนญาตใหบตรของขาพเจาเขารวมโครงการทนตกรรมปองกนในโรงเรยน .......... ไมอนญาตใหบตรของขาพเจาเขารวมโครงการทนตกรรมปองกนในโรงเรยน

ลงชอ.......................................................................ผปกครอง วนท……………..........................

43


คณะทนตแพทยศาสตร มหาวทยาลยมหดล ถนนโยธ ราชเทว กรงเทพ ฯ 10400

ท ศธ 0517.038/ วนท .......................................... เรอง การรกษาทางทนตกรรม (สงตอ ) เรยน ผปกครอง ด.ช. / ด.ญ. …………………………………………………. ชน ………………………. ตามทภาควชาทนตกรรมชมชน ไดจดบรการทนตกรรมในโรงเรยนเพอการศกษาของนกศกษาทนตแพทยภายใตการก ากบดแลของอาจารย โดยใหบรการดานทนตกรรมปองกนแกนกเรยนระดบประถมศกษา โรงเรยน

พระต าหนกสวนกหลาบ ซงประกอบดวยงานทนตสขศกษา ขดฟนเคลอบฟลออไรด เคลอบหลมรองฟน และอดฟนกรามแททมการผเรมแรกเทานน ในการน ผลการตรวจสภาพชองปากของ ด.ช. / ด.ญ. ……………………………………………….พบวา ( ) มอาการปวดฟน / บวม ซ ……………………….. ( ) มรหนอง ซ …………………………… ( ) มฟนแทผทะลโพรงประสาท ซ ……………………. ( ) อน ๆ …………………………………. จ าเปนตองไดรบการรกษาอยางเรงดวน มฉะนนอาจตองสญเสยฟนไป จงใครขอใหทานผปกครองไดโปรดน า ด.ช. / ด.ญ. ……………………………………ไปรบการ รกษาสถานบรการทางทนตกรรม ททานสะดวก ขอแสดงความนบถอ (รองศาสตราจารยวลลภ ภวพานช) หวหนาภาควชาทนตกรรมชมชน ส านกงานภาควชาทนตกรรมชมชน โทร. 02 2007809 - 10 โทรสาร. 02 2007808 ……………………………………………………………………………………………………………………..

สวนตอบรบ สงคน คณครประจ าชน

ขาพเจา นาย / นาง / นางสาว ……………………………………………………………………………… ไดรบทราบปญหาสขภาพชองปากของ ด.ช. / ด.ญ. …………………………ชน.................โรงเรยน…………………. แลว ลงชอ …………………………………………….. (ผปกครอง) (..………………………………………….)

44

สถตการปฏบตงานบรการผปวย คลนกทนตกรรมชมชน

นกศกษาทนตแพทย ชนปท 5 ชอ ........................................................................ นามสกล ............................................................... กลม .................................. ท วน เดอน ป ตรวจฟน /

ประเมน (คน)

sealant PRR filling ขดหนน าลาย (คน)

ขดฟน

(คน)

เคลอบฟลออไรด (คน)

สอนทนตสขศกษา / สอนแปรงฟน (ชนเรยน)

จด นทรรศการ (ชนเรยน)

สงบนทกการ ปฏบตงานประจ าวน (จ านวนชนงาน)

ปฏบตงาน ทภาควชา

ไมมา ลายเซนตอาจารย คน ซ คน ซ คน ซ

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17

รวม จ านวนครงทปฏบตงาน ครง ลา ครง

หมายเหต นกศกษาทนตแพทยบนทกทกครงตามตารางปฏบตคลนกทนตกรรมชมชน

45


Self Refection ครงท ..........

ชอ ...................................................................................................................รหส ............................ ครงท ...................................................วนทปฏบตงาน ......................................................................... สถานทปฏบตงาน................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

46

ตวอยางแผนการปฏบตงาน ครงท ชอ – สกล ชน เคลอบหลมรอง

ฟน ขดฟน +

APF ขดหน

น าลาย + APF

PRR

1 17 พค52

1. ด.ช. ............................... 2. ด.ช. ............................... .................. 12. ด.ช. ............................. 13. ด.ช. ............................. 14. ด.ช. .............................

ป. 1/1

#16, 26, 36, 46 #16, 26 #36, 46 #36, 46

#36, 46

…..

14 5 มค 52

ประเมน sealant retention, OHI - S

ป.1

15 15 มค 52

ประเมน sealant retention, OHI - S 1. ด.ช. ............................... 2. ด.ช. ............................... 3. ด.ญ. ............................. ………………… 13. ด.ช. ............................. 14. ด.ช. .............................

ป.6

47

สวนท 5

48

สวนท 5 เกณฑการสอบภาคปฏบต

ในการสอบความรเพอขอรบใบอนญาตประกอบวชาชพทนตกรรม สาขาทนตกรรมชมชน

1. วตถประสงคเชงพฤตกรรม

วตถประสงคหลก ผสอบสามารถอธบายบทบาทและวเคราะหประสบการณของตนเองในการวางแผน ด าเนนการ และประเมนผลโครงการดานสขภาพ ระดบกลม หรอชมชน วตถประสงคเฉพาะ ผสอบสามารถอธบาย

1. บทบาทและความส าคญของตนเองในการท างาน 2. สงทประสบความส าเรจ ปญหาอปสรรค และขอเสนอแนะ 3. สะทอนการเรยนรจากประสบการณการด าเนนโครงการ

2. คณสมบตเฉพาะของผเขาสอบ - ไมม –

3. วธการสอบ 3.1 ก าหนดการสงเอกสารภาคปฎบต ปละ 2 ครง ณ สนเดอนกมภาพนธ หรอสนเดอนกนยายนของปโดยผสอบตอง

แจงรายชอ/สมครเพอขอรบการสอบภาคปฏบต กอนวนสงเอกสาร อยางนอย 14 วน 3.2 ผสอบสงเอกสาร ซงแสดงการเรยนรและบทบาทของตนในดานการด าเนนโครงการดานสขภาพ ระดบกลม หรอ

ชมชน ทงนโครงการดงกลาวตองอยในหลกสตรหรอไดรบความเหนชอบในการน ามาใชเปนกจกรรมประเมนจากคณะทนตแพทยศาสตรในประเทศไทย และ/หรอทคณะอนกรรมการททนตแพทยสภามอบหมายรบรอง โดยโครงการดงกลาวตองเปนโครงการดานสขภาพททนตแพทยสภาหรอผททนตแพทยสภามอบหมายใหความเหนชอบวาสามารถใชเปนกจกรรมประเมนได

4. วธการประเมน 4.1 ผสอบสงเอกสารภายในระยะเวลาททนตแพทยสภาก าหนดทภาควชา/ หนวยงานอนๆของคณะทนตแพทยศาสตรทผสอบก าลงศกษาอย หรอในกรณทผสอบไมไดมสถานภาพเปนนสต/นกศกษาคณะทนตแพทยศาสตรในประเทศไทยใหสงเอกสารโดยตรงตอคณะอนกรรมการททนตแพทยสภามอบหมาย

4.2 ลกษณะของเอกสาร

เอกสารประกอบดวย 3 สวน มรายละเอยดดงน 1. ชอนามสกล สถาบน รหสสอบ หมายเลขประจ าตวประชาชนของผสอบ 2. โครงการดานสขภาพ โดยโครงการทจะน ามาใชในการประเมนตองมองคประกอบ/ขนตอนหลกในการ

ด าเนนงานโครงการอยางนอย 4 ขอแรกจากทงหมด 5 ขอ ไดแก (1) การศกษาชมชน (2) การวางแผน (3) การด าเนนการ (4) การประเมนผล และ (5) การมสวนรวมของชมชน

49

3. การประเมนการสะทอนความสามารถในการเรยนรดวยตนเองโดยใหระบ

บทบาทของตนเองในการด าเนนโครงการ

แสดงสงทไดเรยนรจากการท าโครงการ ทงนผสอบตองสงทงเอกสารและ Electronic files ตามททางคณะฯ ก าหนด

4.3 ผประเมนเอกสาร ไดแก อาจารยผ รบผดชอบรายวชาทนตกรรมชมชนของคณะทนตแพทยศาสตรทผสอบก าลงศกษาอย ดวยความเหนชอบของภาควชา/หนวยงานอนๆ หรอคณะอนกรรมการททนตแพทยสภามอบหมาย โดยประเมนเอกสารดงกลาวตามรายละเอยดของแบบประเมนการสอบ (ภาคผนวก ก และ ข) แลวเสนอผลการประเมนตอทนตแพทยสภาหรอผมอ านาจตามททนตแพทยสภาก าหนดเพอรบรองผลการประเมน ตามวธการททนตแพทยสภาก าหนด 5. แบบประเมนการสอบ (รายละเอยด ภาคผนวก ก และ ข )

การประเมนโครงการทใชประกอบการสอบภาคปฏบต

การประเมนการสะทอนความสามารถในการเรยนรดวยตนเอง 6. เกณฑในการสอบผาน

ขอตกลง: ตองผานการประเมนโครงการกอน จงจะไดรบการประเมนการสะทอนความสามารถในการเรยนรดวยตนเอง

เกณฑผาน ตองไดรบคะแนนในการประเมนการสะทอนความสามารถในการเรยนรดวยตนเองตงแตรอยละ 60 ขนไป

50

ภาคผนวก ก แบบประเมนโครงการทใชประกอบการสอบภาคปฏบต

เพอขอใบอนญาตประกอบวชาชพทนตกรรม สาขาทนตกรรมชมชน

ชอ..................................................นามสกล.............................................. สถาบน............................................................................ รหสสอบ....................................................................... หมายเลขประจ าตวประชาชนของผสอบ.....................................................................

1. ลกษณะโครงการ ลกษณะโครงการ ใช ไมใช

โครงการทอยในหลกสตรทนตแพทยศาสตรบณฑตทผสอบก าลงศกษาอย หรอ

โครงการทไดรบความเหนชอบจากอาจารยผ รบผดชอบของภาควชาทนตกรรมชมชนของคณะทนตแพทยศาสตรทผสอบก าลงศกษาอย หรอ

โครงการทไดรบความเหนชอบจากคณะอนกรรมการททนตแพทยสภามอบหมาย

2. องคประกอบโครงการ

องคประกอบโครงการ ม ไมม

1. การศกษาชมชน

2. การวางแผน

3. การด าเนนการ

4. การประเมนผล

5. การมสวนรวมของชมชน

**หมายเหต** การผานการประเมนโครงการตอง 1. โครงการตองมลกษณะตามขอ 1 อยางนอย 1 ขอ และ 2. องคประกอบโครงการในขอ 2 ตองมอยางนอย 4 ขอแรก

❏ ผานการประเมนโครงการ ❏ ไมผานการประเมนโครงการ ลงชอผประเมน........................................................... ( ) วนท..........................................................................

ผลการพจารณาโครงการ

51

ภาคผนวก ข เกณฑการประเมนการสะทอนความสามารถในการเรยนรดวยตนเองของผสอบ ชอ..................................................นามสกล.............................................. สถาบน............................................................................ รหสสอบ....................................................................... หมายเลขประจ าตวประชาชนของผสอบ.....................................................................

หวขอประเมน เกณฑ น าหนก คะแนน คะแนนทไดรบการประเมน

1. บทบาทในโครงการ 1. ระบบทบาทและความส าคญของตนเองในการท างาน - ไมระบ =0 คะแนน - ระบบทบาท หนาทและรายละเอยดของสงทท าเชน ท าอะไร

อยางไร เมอไหร = 5 คะแนน - ระบความส าคญของบทบาทนน =5 คะแนน

2. แสดงสงทประสบความส าเรจ/ไมส าเรจ พรอมทงเหตผล และขอเสนอแนะ/ควรปรบปรงในบทบาทนน

- ไมระบ =0 คะแนน - ระบสงทส าเรจ/ไมส าเรจ =4 คะแนน - ระบเหตผล =8 คะแนน - ขอเสนอแนะ/ควรปรบปรงในบทบาท =8 คะแนน

10 20

30

2. สงทไดเรยนรจากการท าโครงการ โดยเลอก 1 ประเดนเชน - การท างานรวมกบ

ผ อน - การเรยนร

กระบวนการท างาน - อนๆ เชน การเรยนร

วฒนธรรม

1. มการน าเสนอสงทไดเรยนร ใน 4 ขนตอนของ วงจรโครงการ(ศกษาชมชน วางแผน ด าเนนการ ประเมน)

- ไมระบ = 0 คะแนน - ระบ What = 5 คะแนน - +why = 5 คะแนน - +how=5 คะแนน

2. จากประเดนททานเลอกในขอท 1 ระบไดวาน าสงทเรยนรไปใชประโยชนไดอยางไรตอไป - ไมระบ = 0 คะแนน - อธบายการน าไปใชไดอยางมเหตผล =8 คะแนน - ระบการน าไปใชอยางหลากหลาย =7 คะแนน

3. จากประเดนททานเลอกในขอท 1 สามารถเชอมโยงกบความรทางวชาการ - ไมระบ = 0 คะแนน - สามารถเชอมโยงสงทไดเรยนรกบหลกการ/ทฤษฎ/ แนวคด =

7 คะแนน - มเหตผล = 8 คะแนน

4. จากโครงการทไดด าเนนการมา มการวเคราะห ขอด ขอจ ากด และแนวทางการพฒนา พรอมเหตผล

- ไมระบ =0 คะแนน - วเคราะหขอด = 5 คะแนน - วเคราะหขอจ ากด = 5 คะแนน - แนวทางการพฒนา=5 คะแนน

15 15 15 15

60

52

3. วธการเขยน แฟมสะสมงาน

1. ใชภาษาเขยน ชดเจน กระชบ - ภาษาเขยน - ชดเจน - กระชบ

10 10

รวม 100 100

หมายเหต:

1. เกณฑการผาน: ตงแตรอยละ 60 2. หากมการคดลอกผลงานจากผอน จะไมไดรบการพจารณาใหคะแนน (ในกรณพบเอกสารทมขอมลเหมอนกน จะ

มการสอบสวนกอน หากพบวาลอกกนจรง ทงผใหลอกและผคดลอกจะถกตดสทธทงค ) ผลการพจารณา

❏ผาน

❏ไมผาน ลงชอผประเมน........................................................... ( ) วนท..........................................................................

คู่มือ551-56

Documents