5 - 2018 jurnal · 2020. 5. 6. · 6 ÃÀÍÓÍ×ÓËÓÃ №05 MAY 2018 Ðÿñìè ìÿëóìàò Prezèdentè Èlham ßlèyev vÿ Serbèya Respublèkasûnûn Prezèdentè Aleksandr

¹ 0

5 Ì

ÀÉ

201

8

Àçÿðáàéúàí âÿ Ñåðáèéà ÿëàãÿëÿðè èíêèøàô åäèð (Ñåðáèéà ÏðåçèäåíòèÀëåêñàíäð Âó÷è÷èí Àçÿðáàéúàíà ðÿñìè ñÿôÿðè) ........................................5Úÿíóá Ãàç Äÿùëèçèíèí ðÿñìè à÷ûëûøû îëóá (Àçÿðáàéúàí ÐåñïóáëèêàñûíûíÏðåçèäåíòè Èëùàì ßëèéåâ à÷ûëûø ìÿðàñèìèíäÿ èøòèðàê åäèá) ........................8

Azÿðáàéúàí Ðåñïóáëèêàñûíûí Ïðåçèäåíòè Èlham ßlèyev Fÿxrè xèyabandaulu þndÿr Heydÿr ßlèyevèn mÿzarûnû zèyarÿt edèb ..................................12Ömummèllè lèder Heydÿr ßlèyevèn 95 èllèk yubèleyènÿ hÿsr olunmuø tÿntÿnÿlè mÿrasèm............................................................14Ulu þndÿr Heydÿr ßlèyevèn doüum gönönÿ hÿsr olunan aüacÿkmÿ aksèyasû ................................................................................17Öìóììèëëè ëèäåð Heydÿr ßliyevin 95 èëëèê éóáèëåéè ÿäëèééÿ îðãàíëàðûíäà ýåíèø ãåéä îëóíóá ................................................20Ôèêðÿò Ìÿììÿäîâ. Ulu þndÿr Heydÿr ßlèyevèn èrsè

mèllè sÿrvÿtèmèzdèr ....................................................23

Azÿrbaycan Xalq Cömhurèyyÿtènèn øÿrÿfènÿ ucaldûlmûø abèdÿnè zèyarÿt ......................................................................30Azÿrbaycan Xalq Cömhurèyyÿtènèn 100 èllèk yubèleyè mönasèbÿtèlÿ rÿsmè qÿbul ......................................................................31Éubèleyÿ hÿsr edèlÿn tÿntÿnÿlè konsert ..................................................33“Azÿrbaycan ßdlèyyÿsènèn 100 èllèyè (1918-2018)" AzÿrbaycanRespublèkasûnûn yubèley medalûnûn tÿsès edèlmÿsè èlÿ ÿlaqÿdar"Azÿrbaycan Respublèkasûnûn orden vÿ medallarûnûn tÿsès edèlmÿsèhaqqûnda" Azÿrbaycan Respublèkasûnûn Qanununda dÿyèøèklèk edèlmÿsèbarÿdÿ” Azÿrbaycan Respublèkasûnûn 2018-cè èl 24 aprel tarèxlè 1072-VQD nþmrÿlè Qanunu ............................................................................35"Azÿrbaycan ßdlèyyÿsènèn 100 èllèyè (1918-2018)" AzÿrbaycanRespublèkasûnûn yubèley medalûnûn tÿsès edèlmÿsè èlÿ ÿlaqÿdar"Azÿrbaycan Respublèkasûnûn orden vÿ medallarûnûn tÿsès edèlmÿsèhaqqûnda" Azÿrbaycan Respublèkasûnûn Qanununda dÿyèøèklèk edèlmÿsèbarÿdÿ" Azÿrbaycan Respublèkasûnûn 2018-cè èl 24 aprel tarèxlè 1072-VQD nþmrÿlè Qanununun tÿtbèqè haqqûnda” Azÿrbaycan RespublèkasûÏðåçèäåíòèíèí 2018-úè èë 10 ìàé òàðèõëè 55 íþìðÿëè Ôÿðìàíû ..................37Möstÿqèllèk dþvrönön ÿn bþyök ÿfvè........................................................38Ôèêðÿò Ìÿììÿäîâ. Azÿrbaycan Xalq Cömhurèyyÿtè dþvlÿt÷èlèk

tarèxèmèzèn parlaq sÿhèfÿlÿrèndÿndèr ........................40Azÿrbaycan Xalq Cömhurèyyÿtènèn 100 èllèk yubèleyè ìöíàñèáÿòèëÿ ÿäëèééÿ îðãàíëàðûíäà òÿäáèðëÿð êå÷èðèëèá ..................................................49

Alè Mÿhkÿmÿnèn nþvbÿtè Plenumu ke÷èrèlèb............................................54

Áó ñàéûìûçäà:ÐßÑÌÈ ÌßËÓÌÀÒÐßÑÌÈ ÌßËÓÌÀÒ

ÏËÅÍÓÌÏËÅÍÓÌ

ÀÇßÐÁÀÉÚÀÍ ÕÀËÃ ÚÖÌÙÓÐÈÉÉßÒÈ - 100ÀÇßÐÁÀÉÚÀÍ ÕÀËÃ ÚÖÌÙÓÐÈÉÉßÒÈ - 100

ÙÅÉÄßÐ ßËÈÉÅÂ - 95ÙÅÉÄßÐ ßËÈÉÅÂ - 95

4 ÃÀÍÓÍ×ÓËÓÃ № 05 ÌÀÉ 2018

ßdlèyyÿ nazèrè Salyanda vÿtÿndaølarû qÿbul edèb ..................................57Azÿrbaycan vÿ Latvèya arasûnda höquqè ÿmÿkdaølûq genèølÿnèr ..........57Rusèyalû notarèuslar Azÿrbaycanûn notarèat sahÿsèndÿkè naèlèyyÿtlÿrè èlÿ tanûø olublar ..................................................................59Репортаж с поездки в Азербайджан (Rusiyalû íîòàðèóñëàðûí þëêÿìèçÿñÿôÿðëÿðèíÿ äàèð òÿÿññöðàòëàðû - ðóñ äèëèíäÿ) ............................................60BMT-nèn Ènsan Höquqlarû Øurasûnûn Unèversal Dþvrè Ècmal mexanèzmè÷ÿr÷èvÿsèndÿ Azÿrbaycanûn ö÷öncö mèllè mÿruzÿsè dènlÿnèlèb ................62ßdlèyyÿ Nazèrlèyèndÿ gþröø ....................................................................63ßdlèyyÿ orqanlarûna qulluüa qÿbulla baülû nþvbÿtè test èmtahanû ke÷èrèlèb ................................................................64Ýÿncëÿð Ïåíèòåíñèàð Xidmÿtÿ ãóëëóüà qÿbul olóíóáëàð ..........................65Probasèya xèdmÿtènèn elektron monètorènq fÿalèyyÿtènÿ daèr tÿqdèmat ke÷èrèlèb ........................................................65Vÿrÿmlÿ möbarèzÿdÿ Azÿrbaycanûn mösbÿt tÿcröbÿsè þyrÿnèlèr ............67

“Ècra haqqûnda" Azÿrbaycan Respublèkasûnûn Qanununda dÿyèøèklèklÿr edèlmÿsè barÿdÿ” Azÿrbaycan Respublèkasûnûn 2018-cè èl 3 aprel tarèxlè 1062-VQD nþmrÿlè Qanunu ............................................69“Azÿrbaycan Respublèkasûnûn Ènzèbatè Prosessual Mÿcÿllÿsèndÿ dÿyèøèklèk edèlmÿsè haqqûnda” Azÿrbaycan Respublèkasûnûn 2018-cè èl 3 aprel tarèxlè 1065-VQD nþmrÿlè Qanunu ............................................69“Azÿrbaycan Respublèkasûnûn Cènayÿt Mÿcÿllÿsèndÿ dÿyèøèklèklÿredèlmÿsè haqqûnda” Azÿrbaycan Respublèkasûnûn 2018-cè èl 24 apreltarèxlè 1074-VQD nþmrÿlè Qanunu..........................................................70“Ècra haqqûnda" Azÿrbaycan Respublèkasûnûn Qanununda dÿyèøèklèklÿredèlmÿsè barÿdÿ” Azÿrbaycan Respublèkasûnûn 2018-cè èl 24 aprel tarèxlè1080-VQD nþmrÿlè Qanunu....................................................................71“Azÿrbaycan Respublèkasûnûn Cènayÿt-Prosessual Mÿcÿllÿsèndÿ dÿyèøèklèklÿr edèlmÿsè haqqûnda” Azÿrbaycan Respublèkasûnûn 2018-cè èl 1 ìàé tarèxlè 1111-VQD nþmrÿlè Qanunu ..............................71“Azÿrbaycan Respublèkasûnûn Mölkè Prosessual Mÿcÿllÿsèndÿdÿyèøèklèklÿr edèlmÿsè haqqûnda” Azÿrbaycan Respublèkasûnûn 2018-cè èl 1 ìàé tarèxlè 1113-VQD nþmrÿlè Qanunu ..............................72“Azÿrbaycan Respublèkasûnûn Cÿzalarûn Ècrasû Mÿcÿllÿsèndÿdÿyèøèklèklÿr edèlmÿsè haqqûnda” Azÿrbaycan Respublèkasûnûn 2018-cè èl 1 ìàé tarèxlè 1115-VQD nþmrÿlè Qanunu ..............................73“Azÿrbaycan Respublèkasûnûn Cènayÿt-Prosessual Mÿcÿllÿsèndÿ dÿyèøèklèklÿr edèlmÿsè haqqûnda” Azÿrbaycan Respublèkasûnûn 2018-cè èl1 ìàé tarèxlè 1116-VQD nþmrÿlè Qanunu ..............................................74

ÉÅÍÈ ÃÀÍÓÍËÀÐ, ÔßÐÌÀÍËÀÐ...ÉÅÍÈ ÃÀÍÓÍËÀÐ, ÔßÐÌÀÍËÀÐ...

ßÄËÈÉÉß ÍÀÇÈÐËÈÉÈÍÄßßÄËÈÉÉß ÍÀÇÈÐËÈÉÈÍÄß

5

Ðÿñìè ìÿëóìàò

Azÿðáàéúàí âÿ Ñåðáèéà ÿëàãÿëÿðè èíêèøàô åäèð

Mayûn 21-22-dÿ Serbèya RespublèkasûnûnPrezèdentè Aleksandr Vu÷è÷ Azÿr-baycan Respublèkasûna rÿsmè sÿfÿrdÿ

olub.Serbèya Prezèdentènèn rÿsmè qarøûlanma mÿrasè-

mèndÿn sonra èkè þlkÿnèn dþvlÿt baø÷ûlarûnûn tÿkbÿ-tÿk gþröøö ke÷èrèlèb. Gþröødÿ Azÿrbaycan èlÿ Serbèyaarasûnda èkètÿrÿflè mönasèbÿtlÿrèn sèyasè, èqtèsadè vÿdègÿr sahÿlÿrdÿ uüurla ènkèøaf etdèyè vurüulanûb. Þl-kÿlÿrèmèz arasûndakû ÿlaqÿlÿrèn daha da genèølÿndè-rèlmÿsè ö÷ön yaxøû potensèalûn olduüu bèldèrèlèb.Serbèya Prezèdentè Aleksandr Vu÷è÷èn Azÿrbaycanarÿsmè sÿfÿrènèn þlkÿlÿrèmèz arasûnda ÿmÿkdaølûüûnènkèøafûna tþhfÿ verÿcÿyè dèqqÿtÿ ÷atdûrûlûb. Sþhbÿtzamanû èkètÿrÿflè mönasèbÿtlÿr vÿ qarøûlûqlû maraqdoüuran dègÿr mÿsÿlÿlÿr ÿtrafûnda fèkèr möbadèlÿsèaparûlûb.

Sonra gþröø nömayÿndÿ heyÿtlÿrènèn èøtèrakû èlÿgenèø tÿrkèbdÿ davam etdèrèlèb.

Prezèdent Èlham ßlèyev dost vÿ stratejè tÿrÿfdaø

olan þlkÿlÿrèmèz arasûnda ÿmÿkdaølûq mönasèbÿtlÿ-rènèn uüurla ènkèøaf etdèyènè vurüulayûb, èqtèsadè,humanètar sahÿdÿ ÷ox gþzÿl ÿlaqÿlÿrèn olduüunubèldèrèb, energetèka, nÿqlèyyat sahÿlÿrèndÿ daha fÿalÿmÿkdaølûq ö÷ön èmkanlarûn olduüunu sþylÿyèb.

Serbèya Prezèdentè Aleksandr Vu÷è÷ AzÿrbaycanXalq Cömhurèyyÿtènèn 100 èllèyè mönasèbÿtèlÿ tÿb-rèklÿrènè ÷atdûrûb, Prezèdent Èlham ßlèyevèn ÷ox bþ-yök sÿylÿ Azÿrbaycanûn suverenlèyènè vÿ möstÿqèllè-yènè qoruyub saxladûüûnû vÿ þlkÿmèzè fèravanlûq yoluèlÿ apardûüûnû qeyd edèb, respublèkamûzûn bötön þl-kÿlÿrlÿ yaxøû mönasèbÿtlÿr qurduüunu, Serbèyanûnda èkètÿrÿflè ÿlaqÿlÿrÿ bþyök þnÿm verdèyènè vurüu-layûb, ÿmÿkdaølûüûn perspektèvlÿrèndÿn bÿhs edèb.

Gþröødÿn sonra Azÿrbaycan vÿ Serbèyaprezèdentlÿrènèn èøtèrakû èlÿ sÿnÿdlÿrèn èmzalanmasûmÿrasèmè olub.

Mÿrasèmdÿ "Azÿrbaycan Respublèkasû èlÿ SerbèyaRespublèkasû arasûnda stratejè tÿrÿfdaølûq özrÿ BèrgÿFÿalèyyÿt Planû"nû Azÿrbaycan Respublèkasûnûn

Serbèya Prezèdentè Aleksandr Vu÷è÷èn Azÿrbaycana rÿsmè sÿfÿrè

6 ÃÀÍÓÍ×ÓËÓÃ № 05 MAY 2018


Prezèdentè Èlham ßlèyev vÿ Serbèya RespublèkasûnûnPrezèdentè Aleksandr Vu÷è÷ èmzalayûblar.

Hÿm÷ènèn èkè þlkÿnèn hþkumÿtlÿrè arasûnda bètkèkarantènè vÿ möhafèzÿsè sahÿsèndÿ ÿmÿkdaølûqhaqqûnda, beynÿlxalq avtomobèl daøûmalarû haqqûndavÿ hava ÿlaqÿlÿrè haqqûnda sazèølÿr, Sÿhèyyÿ nazèr-lèklÿrè arasûnda sÿhèyyÿ vÿ tèbb elmè sahÿsèndÿÿmÿkdaølûq haqqûnda Anlaøma Memorandumuèmzalanûb.

"Azÿrbaycan Respublèkasûnûn ßdlèyyÿ Nazèrlèyèèlÿ Serbèya Respublèkasûnûn ßdlèyyÿ Nazèrlèyè arasûn-da ÿmÿkdaølûq haqqûnda" MemorandumuAzÿrbaycanûn ÿdlèyyÿ nazèrè Fèkrÿt Mÿmmÿdov vÿSerbèyanûn ÿdlèyyÿ nazèrè Nela Kuburovè÷ èmza-layûblar. ßdlèyyÿ nazèrlèklÿrè arasûnda èkètÿrÿflèmönasèbÿtlÿrèn ènkèøafûnda möhöm rol oynayan busÿnÿd möxtÿlèf, o cömlÿdÿn qanunverècèlèyèn tÿk-mèllÿødèrèlmÿsè, e-ÿdlèyyÿnèn tÿøvèqè, mÿhkÿmÿ vÿpenètensèar sèstemèn möasèrlÿødèrèlmÿsè, höquqè yar-dûma daèr tÿcröbÿ möbadèlÿsè, bèrgÿ tÿdrès tÿdbèrlÿ-rènèn ke÷èrèlmÿsè vÿ s. qarøûlûqlû fÿalèyyÿtè nÿzÿrdÿtutur.

Prezèdentlÿr Èlham ßlèyev vÿ Aleksandr Vu÷è÷mÿtbuata bÿyanatlarla ÷ûxûø edèblÿr. Hÿmèn gön dþv-

lÿtèmèzèn baø÷ûsûnûn adûndan Serbèya Prezèdentènènøÿrÿfènÿ rÿsmè zèyafÿt verèlèb.

Azÿrbaycan Prezèdentè sÿfÿr zamanû ke÷èrèlÿn gþ-röølÿrèn þlkÿlÿrèmèz arasûnda xösusè ÿmÿkdaølûq for-matû yaratdûüûnû bèldèrèb, dost vÿ stratejè tÿrÿfdaøolan þlkÿlÿrèmèz arasûnda bèr ne÷ÿ èl þncÿ èmzalananstratejè tÿrÿfdaølûq haqqûnda Bÿyannamÿnèn vÿ busÿfÿr ÷ÿr÷èvÿsèndÿ èmzalanan stratejè tÿrÿfdaølûq öz-rÿ Bèrgÿ Fÿalèyyÿt Planûnûn ÿhÿmèyyÿtènè vurüulayûb,èkètÿrÿflè mönasèbÿtlÿrèmèzèn ÷ox göclö tÿmÿl özÿ-rèndÿ qurulduüunu qeyd edèb. Prezèdent Èlhamßlèyev bundan sonra da Azÿrbaycan èlÿ Serbèyaarasûnda möxtÿlèf sahÿlÿr özrÿ mÿslÿhÿtlÿømÿlÿrèndavam etdèrèlÿcÿyènÿ ÿmènlèyènè èfadÿ edèb, þlkÿlÿrè-mèzèn qarøûlûqlû hþrmÿtÿ, dostluüa vÿ ÿmÿkdaølûüaÿsaslanan ÿlaqÿlÿrènèn ÿhÿmèyyÿtènè vurüulayûb.

Serbèya Prezèdentè Aleksandr Vu÷è÷ yöksÿkqonaqpÿrvÿrlèyÿ gþrÿ Prezèdent Èlham ßlèyevÿ tÿ-øÿkkör edèb, þlkÿlÿrèmèz arasûndakû mönasèbÿtlÿrènyöksÿk sÿvèyyÿdÿ olduüunu, bu mönasèbÿtlÿrènqarøûlûqlû ènama vÿ etèmada sþykÿndèyènè bèldèrèb.Qeyd edèb kè, þlkÿlÿrèmèz arasûnda ÿmÿkdaølûüûndaha da göclÿndèrèlmÿsè ö÷ön yaxøû èmkanlar var.Prezèdent Èlham ßlèyevèn rÿhbÿrlèyè èlÿ þlkÿmèzdÿ

Àçÿðáàéúàí âÿ Ñåðáèéà ïðåçèäåíòëÿðèíèí íöìàéÿíäÿ ùåéÿòëÿðèíèí èøòèðàêû èëÿ ýåíèø òÿðêèáäÿ ýþðöøö

7


hÿyata ke÷èrèlÿn mþhtÿøÿm èølÿrèn øahèdè olduüunudeyÿn Aleksandr Vu÷è÷ Azÿrbaycan èlÿ Serbèyaarasûnda sèyasè, èqtèsadè, mÿdÿnè, humanètar vÿ dègÿrsahÿlÿrdÿ ÿlaqÿlÿrèn dÿrènlÿødèrèlmÿsè ö÷ön mönbètøÿraètèn yaranmasûnûn ÿhÿmèyyÿtènè sþylÿyèb.

Sÿfÿr zamanû Azÿrbaycan Respublèkasûnûn Baønazèrè Novruz Mÿmmÿdov vÿ þlkÿmèzdÿ rÿsmè sÿ-fÿrdÿ olan Serbèya Respublèkasûnûn PrezèdentèAleksandr Vu÷è÷ bèrgÿ èø÷è nahar edèblÿr. Sÿmèmèsþhbÿt zamanû Azÿrbaycan èlÿ Serbèya arasûndamönasèbÿtlÿrèn, o cömlÿdÿn èqtèsadè sahÿdÿÿmÿkdaølûüûn perspektèvlÿrè haqqûnda fèkèr möbadè-lÿsè aparûlûb.

Mayûn 22-dÿ Serbèya Prezèdentè Aleksandr Vu÷è÷Fÿxrè xèyabana gÿlÿrÿk xalqûmûzûn ömummèllè lèderèHeydÿr ßlèyevèn xatèrÿsènè ehtèramla anûb, mÿzarûþnönÿ ÿklèl qoyub. Alè qonaq gþrkÿmlè oftalmoloq-alèm, akademèk Zÿrèfÿ xanûm ßlèyevanûn da xatèrÿsè-nè yad edèb, mÿzarû özÿrènÿ tÿr göllÿr dözöb. SerbèyaPrezèdentè Øÿhèdlÿr xèyabanûnda Azÿrbaycanûn mös-tÿqèllèyè vÿ ÿrazè bötþvlöyö uürunda möbarèzÿdÿcanlarûndan ke÷mèø qÿhrÿman Vÿtÿn þvladlarûnûnmÿzarlarûnû zèyarÿt edèb, "ßbÿdè mÿøÿl" abèdÿsènènþnönÿ ÿklèl qoyub.

Hÿmèn gön Serbèyanûn dþvlÿt baø÷ûsû Mèllè Mÿc-lèsdÿ olub, parlamentèn èclas salonu, Heydÿr ßlèyevXatèrÿ Zalû èlÿ tanûø olub, Mèllè Mÿclèsèn sÿdrè Oqtayßsÿdov èlÿ gþröødÿ Azÿrbaycan-Serbèya ÿlaqÿlÿrènènènkèøafûndan bèr daha mÿmnunluq èfadÿ olunub,parlamentlÿrarasû ÿlaqÿlÿrdÿn danûøûlûb.

Prezèdent Aleksandr Vu÷è÷ qeyd edèb kè, þlkÿsèErmÿnèstan-Azÿrbaycan, Daülûq Qarabaü mönaqèøÿ-sènèn hÿllè mÿsÿlÿsèndÿ hÿr zaman Azÿrbaycanûnhaqlû mþvqeyènè, þlkÿmèzèn ÿrazè bötþvlöyönö vÿsuverenlèyènè dÿstÿklÿyÿcÿk.

Sÿfÿr ÷ÿr÷èvÿsèndÿ Azÿrbaycan Dèllÿr Unèversète-tèndÿ Serb Dèlè vÿ Mÿdÿnèyyÿtè Mÿrkÿzènèn a÷ûlûøû,Serbèya Respublèkasûnûn Prezèdentè Aleksandr Vu÷è÷ÿbu alè mÿktÿbèn fÿxrè doktoru dèplomunun tÿqdèmedèlmÿsè mÿrasèmlÿrè olub. Hÿm÷ènèn, Serbèya Prezè-dentènèn èøtèrakû èlÿ Azÿrbaycan-Serbèya èøgözar gþ-röøö ke÷èrèlèb.

Alè qonaq Bakûda serb xalqûnûn bþyök oülu, gþr-kÿmlè alèm Nèkola Teslanûn abèdÿsènè dÿ zèyarÿt edèb,þnönÿ göl dÿstÿsè qoyub.

Serbèya Respublèkasûnûn Prezèdentè AleksandrVu÷è÷èn Azÿrbaycan Respublèkasûna rÿsmè sÿfÿrèmayûn 22-dÿ baøa ÷atûb.

Àçÿðáàéúàí âÿ Ñåðáèéà ßäëèééÿ íàçèðëèêëÿðè àðàñûíäà ÿìÿêäàøëûã ùàããûíäà Ìåìîðàíäóìóí èìçàëàíìàñû



Cÿnub Qaz Dÿhlèzènèn rÿsmè a÷ûlûøû olub

Mayûn 29-da Sÿngÿ÷al termènalûndaCÿnub Qaz Dÿhlèzènèn rÿsmè a÷ûlûømÿrasèmè ke÷èrèlèb. Hÿm÷ènèn XXV

yubèley Beynÿlxalq Neft vÿ Qaz sÿrgèsènèn dÿa÷ûlûøû olub, mÿrasèm sÿrgènèn ke÷èrèldèyè BakûEkspo Mÿrkÿzèndÿ canlû yayûmlanûb.

Tÿdbèrdÿ rÿsmè, sèyasè vÿ èøgözar daèrÿlÿrè tÿmsèledÿn ÷oxlu sayda xarècè nömayÿndÿlÿr èøtèrakedèblÿr.

Azÿrbaycan Prezèdentè Èlham ßlèyev tÿdbèrdÿnètq sþylÿyèb.

Dönyanûn ÿn bþyök neft-qaz termènalû olanSÿngÿ÷al termènalûnda Cÿnub Qaz Dÿhlèzènèn rÿsmèa÷ûlûøûnûn ke÷èrèlmÿsènè ÷ox ÿlamÿtdar vÿ tarèxèhadèsÿ adlandûran dþvlÿtèmèzèn baø÷ûsû þlkÿmèzèntÿøÿbböskarû olduüu Cÿnub Qaz Dÿhlèzènèn èøÿsalûnmasû èlÿ neft-qaz sÿnayesènèn ènkèøafûnda yenèdþvrön baølandûüûnû vurüulayûb.

Prezèdent Èlham ßlèyev bèldèrèb kè, þlkÿmèzèn

zÿngèn neft tarèxè olsa da, bu resurslar uzun èllÿrxalqûmûzûn rèfahûna xèdmÿt etmÿyèb. Möstÿqèllèyènèlk èllÿrèndÿ möøahèdÿ olunan mörÿkkÿb vÿzèyyÿtènAzÿrbaycanû bþyök tÿhlökÿlÿrlÿ öz-özÿ qoyduüunudeyÿn Azÿrbaycan Prezèdentè ulu þndÿr Heydÿrßlèyevèn 1993-cö èldÿ xalqûn tÿlÿbè èlÿ hakèmèyyÿtÿgÿlmÿsèndÿn sonra þlkÿmèzèn ènkèøaf yoluna qÿdÿmqoyduüunu bèldèrèb. Qeyd edèb kè, 1994-cö èldÿdönyanûn ÿn bþyök neft yataqlarûndan olan "Azÿrè-×ûraq-Gönÿølè" neft yataqlarûnûn èølÿnèlmÿsè èlÿ baülû"ßsrèn kontraktû" èmzalanûb vÿ þtÿn èl onun möddÿtè2050-cè èlÿ qÿdÿr uzadûlûb.

Èkèncè bþyök kontraktûn "Øahdÿnèz" qaz yataüûözrÿ èmzalandûüûnû deyÿn dþvlÿtèmèzèn baø÷ûsûAzÿrbaycanûn dönyaya þzönö nÿènkè neft þlkÿsè,hÿm dÿ qaz þlkÿsè kèmè tÿqdèm etdèyènè, respub-lèkamûzûn nÿhÿng nÿql marørutlarûna sahèbolduüunu vurüulayûb, Bakû-Tbèlèsè-Ceyhan vÿ Bakû-Tbèlèsè-ßrzurum neft vÿ qaz kÿmÿrlÿrènèn, hÿm÷ènèn

Azÿrbaycan Respublèkasûnûn Prezèdentè Èlham ßlèyev a÷ûlûø mÿrasèmèndÿ èøtèrak edèb

9


"Cÿnub Qaz Dÿhlèzè" layèhÿsènènècrasûna göclö tÿkan verÿn TANAPqaz kÿmÿrènèn tèkèntèsènèn tarèxèhadèsÿ olduüunu sþylÿyèb.

Prezèdent Èlham ßlèyev ècrasûna40 mèlyard dollardan ÷ox sÿrmayÿqoyulan Cÿnub Qaz Dÿhlèzènèn hÿy-ata ke÷èrèlmÿsènèn beynÿlxalq ÿmÿk-daølûq øÿraètèndÿ mömkönolduüunu dèqqÿtÿ ÷atdûrûb, AmerèkaBèrlÿømèø Øtatlarû, Bþyök Brètanèya,Avropa Èttèfaqû vÿ beynÿlxalqmalèyyÿ qurumlarûna uüurlu ÿmÿk-daølûüa gþrÿ tÿøÿkkör edèb.Hÿm÷ènèn regèonal ÿmÿkdaølûüa toxunaraq bulayèhÿlÿrèn ècrasûnda ö÷ þlkÿnèn bèrgÿ sÿylÿrènè,Azÿrbaycan, Görcöstan vÿ Törkèyÿnèn ÷ox göclöö÷tÿrÿflè regèonal ÿmÿkdaølûq formatû yaratdûüûnûvurüulayûb.

Cÿnub Qaz Dÿhlèzènèn ècrasûnda yeddè þlkÿnèn -Azÿrbaycan, Görcöstan, Törkèyÿ, Bolqarûstan,Yunanûstan, Albanèya vÿ Ètalèyanûn èøtèrak etdèyènè

sþylÿyÿn Prezèdent Èlham ßlèyev ö÷ Balkan þlkÿsè -Bosnèya vÿ Herseqovèna, Xorvatèya vÿMonteneqronun tÿrÿfdaølar kèmè nþvbÿtèmÿrhÿlÿdÿ bu layèhÿyÿ qoøulacaqlarûna ÿmènlèyènèèfadÿ edèb.

Hÿm÷ènèn bèldèrèb kè, Cÿnub Qaz Dÿhlèzè enerjètÿhlökÿsèzlèyè mÿsÿlÿlÿrènèn hÿllènÿ dÿ kþmÿkgþstÿrÿcÿk. Bu gön enerjè tÿhlökÿsèzlèyè èlÿ baülû



mÿsÿlÿlÿr dönya göndÿlèyèndÿ ÷ox cèddè dayanûr vÿþlkÿlÿrèn mèllè tÿhlökÿsèzlèyè, o cömlÿdÿn enerjè tÿh-lökÿsèzlèyèndÿn bþyök dÿrÿcÿdÿ asûlûdûr. Cÿnub QazDÿhlèzè enerjè resurslarûnûn øaxÿlÿndèrèlmÿsè èøèndÿdÿ ÷ox þnÿmlè layèhÿdèr vÿ hesab edèrÿm kè, ÿvÿzol-unmaz layèhÿdèr.

Azÿrbaycan qazûnûn yenè mÿnbÿ olduüunu deyÿndþvlÿtèmèzèn baø÷ûsû Cÿnub Qaz Dÿhlèzènè yenè ener-jè damarû, Avropanûn enerjè tÿhlökÿsèzlèyènè yenèdÿntÿrtèb edÿn layèhÿ adlandûrûb, þlkÿmèzèn son 15 èldÿsosèal-èqtèsadè ènkèøafûndan vÿ uüurlarûndan bÿhsedÿrÿk Azÿrbaycanûn bu gön ayaqda mþhkÿmduran, möstÿqèl sèyasÿt aparan vÿ göclö èqtèsadèyya-ta malèk olan bèr þlkÿ olduüunu vurüulayûb.

Sonra mÿrasèmdÿ ABØ Dþvlÿt katèbènènkþmÿk÷èsènèn enerjè mÿsÿlÿlÿrè özrÿ möavènè xanûmSandra Oudkèrk, Bþyök Brètanèya Baø nazèrènènAzÿrbaycan özrÿ tècarÿt el÷èsè Baronessa EmmaNèkolson ÷ûxûø edèblÿr.

Tÿdbèrdÿ hÿm÷ènèn Bþyök Brètanèya vÿ ØèmalèÈrlandèya Bèrlÿømèø Krallûüûnûn Baø nazèrè xanûmTereza Meyèn vÿ Törkèyÿnèn Prezèdentè Rÿcÿb Tayyèbßrdoüanûn möracèÿtlÿrè sÿslÿndèrèlèb.

Mÿrasèmdÿ Neft Èxrac Edÿn Þlkÿlÿr Tÿøkèlatûnûn(OPEC) baø katèbè Mÿhÿmmÿd Barkèndo, Qaz ÈxracEdÿn Þlkÿlÿr Forumunun baø katèbè Yurè Sentyurènvÿ "BP Group Upstream"èn baø ècra÷ûsû BernardLuney dÿ ÷ûxûø edèblÿr.

Sonra "Øahdÿnèz-2" vÿ "Cÿnub Qaz Dÿhlèzè"layèhÿlÿrè haqqûnda vèdeo÷arx tÿqdèm olunub.

Xÿzÿrèn Azÿrbaycan sektorunda yerlÿøÿn"Øahdÿnèz" yataüû bu vaxtadÿk Azÿrbaycanda aøkaredèlmèø ÿn bþyök qaz yataüûdûr. Bu nÿhÿng yataqtÿxmènÿn 860 kvadratkèlometr ÿrazènè ÿhatÿ edèr vÿonun èlkèn geolojè qaz ehtèyatû 1,2 trèlyon kubmetrdèr."Øahdÿnèz 2" layèhÿsè ÷ÿr÷èvÿsèndÿ hasèl olunacaqqaz Cÿnub Qaz Dÿhlèzè èlÿ þtörölÿcÿk. Qaztÿxmènÿn 3500 kèlometr uzunluüunda boru kÿmÿrèvasètÿsèlÿ Görcöstan, Törkèyÿ, Yunanûstan,Bolqarûstan, Albanèya vÿ Ètalèya ÿrazèsènÿ nÿql olu-nacaq. Törkèyÿyÿ èlk qaz bu èl, Avropaya èsÿ 2020-cèèldÿ ÷atacaq.

Daha sonra Prezèdent Èlham ßlèyev Cÿnub QazDÿhlèzènèn rÿsmè a÷ûlûøûnû edèb. Bununla daAzÿrbaycan daha bèr tarèxè naèlèyyÿtÿ èmza atûb.

Sonda xatèrÿ øÿkèllÿrè ÷ÿkdèrèlèb.

11

12 ÃÀÍÓÍ×ÓËÓÃ № 05 МАЙ 2018

Heydÿð ßëèéåâ - 95

Azÿðáàéúàí Ðåñïóáëèêàñûíûí Ïðåçèäåíòè Èlham ßlèyev Fÿxrè xèyabanda ulu þndÿr Heydÿr ßlèyevèn mÿzarûnû zèyarÿt edèb

Mayûn 10-u möasèr möstÿqèl Azÿr-baycanûn memarû vÿ qurucusu, gþr-kÿmlè dþvlÿt xadèmè, xalqûmûzûn dahè

oülu vÿ ömummèllè lèderè Heydÿr ßlèyevèn anadanolmasûnûn 95-cè èldþnömö gönödör.

Yaøarû dönyasûndan sonra xalqûn yaddaøûnda qal-maq hÿr kÿsÿ nÿsèb olmur. Xalq yalnûz sevdèklÿrènèyadda saxlayûr vÿ yaøadûr. Heydÿr ßlèyev mèsèlsèzxèdmÿtlÿrènÿ gþrÿ hÿr zaman Vÿtÿnè, xalqû ö÷önÿzèz olaraq qalacaq. ×önkè bu dahè ènsan xalqûmûzqarøûsûndakû xèdmÿtlÿrè èlÿ hÿlÿ saülûüûnda èkÿntarèxèn yaddaøûnda ÿbÿdèlÿømèø bþyök azÿrbaycan-lûdûr.

Èstedadlû ènsanlar, bþyök øÿxsèyyÿtlÿr ö÷önzaman vÿ mÿkan mÿhdudèyyÿtè yoxdur. Onlar he÷bèr zaman vÿ mÿkana sûümûrlar. Bu, ÿsrlÿrènsûnaüûndan ÷ûxan vÿ þz tÿsdèqènè tapan bèr fèkèrdèr.Zaman onu da söbut edèr kè, dönyanûn tarèxè bþyökøÿxsèyyÿtlÿrèn tÿrcömeyè-halûdûr. Heydÿr ßlèyevèntÿrcömeyè-halû èsÿ Azÿrbaycan tarèxèdèr. ×önkè onun

hakèmèyyÿtdÿ olduüu èllÿrdÿ Azÿrbaycana bÿxøetdèklÿrènè tarèx boyunca he÷ bèr hakèmèyyÿt sahèbèetmÿyèb. O, Azÿrbaycan salnamÿsèndÿ tÿkrarolun-maz rÿhbÿr, qödrÿtlè dþvlÿt baø÷ûsû, fÿdakar ènsankèmè qalûb. ×önkè o, Azÿrbaycanû dönyaya tanûdûb,dönyanû Azÿrbaycana gÿtèrèb. O, Azÿrbaycanû qoru-maq ö÷ön yaøayûb, Azÿrbaycanû yaøatmaq ö÷önqurub-yaradûb. Heydÿr ßlèyevèn parlaq döhasû onuAzÿrbaycan xalqûnûn ömummèllè lèderènÿ, östÿlèkdönya sèyasÿtènèn nÿhÿnglÿrèndÿn bèrènÿ ÷evèrèb.Odur kè, Azÿrbaycan xalqû bu bþyök þvladû èlÿ haqlûolaraq da þyönör.

"Mÿnèm hÿyat amalûm yalnûz bötön varlûüûmqÿdÿr sevdèyèm Azÿrbaycan xalqûna,dþvlÿt÷èlèyèmèzÿ, þlkÿmèzèn èqtèsadè, sèyasè, mÿdÿnèènkèøafûna xèdmÿt olub", - deyÿn Heydÿr ßlèyev èstÿrsovet dþnÿmèndÿ, èstÿrsÿ dÿ möstÿqèllèk èllÿrèndÿqödrÿtè vÿ zÿkasû, bþyök mödrèklèyè vÿ uzaqgþrÿn-lèyè èlÿ Azÿrbaycanû dönya mÿmlÿkÿtlÿrè sûrasûndalayèqlè yerÿ ÷ûxarûb. O, ke÷mèø SSRÈ-nèn ÿn nöfuzlu

13


sèyasÿt÷èlÿrèndÿn bèrè èdè. Busÿbÿbdÿn dÿ "Azÿrbaycan sÿnènö÷ön kè÷èkdèr, sÿn èttèfaqa lazûm-san" deyÿ onu Moskvaya dÿvÿtetdèlÿr. Amma burada o, hÿm dÿonu gþzö gþtörmÿyÿn mÿkrlèqorba÷ovlarûn xÿyanÿtènÿ tuøgÿldè, Vÿtÿnènÿ dþndö. Bu qayûdûøèsÿ daha mþhtÿøÿm oldu. Ömèdlÿ,ènamla yolunu gþzlÿyÿn xalqûnûnarzusu èlÿ yenèdÿn hakèmèyyÿtÿgÿldè. Mèlyonlarû þz ÿtrafûnda, bèrbayraq altûnda bèrlÿødèrÿ bèldè.Sþzönön qödrÿtè èlÿ hÿr kÿsè ènandûrdû. ßmÿllÿrè èlÿsþzönö ger÷ÿyÿ ÷evèrdè.

Azÿrbaycan dþvlÿt quruculuüu prosesènè sörÿtlÿke÷dè. ×önkè ulu þndÿr Heydÿr ßlèyevèn yaratdûüûtÿmÿl prènsèplÿr dözgön yerènÿ yetèrèlmèødè. Dahèsèyasè xadèmèn xèdmÿtlÿrè sayÿsèndÿ dþvlÿt÷èlèk,azÿrbaycan÷ûlûq, dönyÿvèlèk, möasèrlèk kèmè èdeyalarcÿmèyyÿtèn dönyagþröøö sèstemènèn ayrûlmazhèssÿsènÿ ÷evrèldè, möasèr Azÿrbaycanûn mþvcud-luüunun vÿ ènkèøafûnûn èdeya ÿsasûnû tÿøkèl etdè.Heydÿr ßlèyev þz fÿalèyyÿtè èlÿ Azÿrbaycandademokratèk cÿmèyyÿtÿ ke÷èd mexanèzmènè yaratdû,

möstÿqèl vÿ demokratèk cÿmèyyÿt formalaødûrmaqkèmè tarèxè mèssèyanûn þhdÿsèndÿn uüurla gÿldè. UluÞndÿr göclö dþvlÿt, sÿmÿrÿlè èqtèsadèyyat vÿ azadènsan amèllÿrènÿ ÿsaslanan konsepsèyasû èlÿ möstÿqèlAzÿrbaycanûn tarèxèndÿ qûzûl sÿhèfÿlÿr yazdû. Heydÿrßlèyevèn quruculuq salnamÿsè azÿrbaycanlûlarûnhÿyatûna bèrdÿfÿlèk daxèl oldu. Onun Azÿrbaycanarÿhbÿrlèk èllÿrè mèllè èntèbah dþvrö kèmè ÿbÿdèlÿødè.

Meydana sèlahsûz gÿlÿn bu ènsan qödrÿtlèAzÿrbaycan Ordusu yaratdû, cÿbhÿdÿ atÿøkÿsÿ naèloldu, èqtèsadèyyatû dèr÷ÿltdè, þlkÿmèzdÿ bþyök nefterasûnûn ÿsasûnû qoydu. Azÿrbaycanûn möasèr



tarèxèndÿ mèsèlsèz èølÿrÿ èmza atdû. Heydÿr ßlèyevdþvrö Azÿrbaycan tarèxènèn, mÿdÿnèyyÿtènèn,elmènèn, tÿhsèlènèn qûzûl dþvrönÿ ÷evrèldè. Törkdönyasûnûn bu bþyök oülu göclö dþvlÿt÷èlèk mÿktÿbèdÿ yaratdû. Heydÿr ßlèyev ÿn mörÿkkÿb zèddèyyÿtlètarèxè proseslÿrèn gÿrdèøèndÿn bacarûqla baø ÷ûxaran,ÿn ÷ÿtèn vÿzèyyÿtlÿrdÿ belÿ tÿmkènènè ètèrmÿyÿn vÿdönyadakû geosèyasè dÿyèøèklèklÿrè realèstcÿsènÿqèymÿtlÿndèrèb mÿnsub olduüu xalqûn, þlkÿsènèn÷ûxarlarûnû praqmatèk aüûlla vÿ tÿcröbÿsè èlÿdÿqèqlèklÿ hesablayan bèr lèder èdè.

***Azÿrbaycan Respublèkasûnûn Prezèdentè Èlham

ßlèyev, bèrèncè xanûm Mehrèban ßlèyeva, aèlÿ özvlÿrè,Ulu Þndÿrèn doümalarû vÿ yaxûnlarû xalqûmûzûnxèlaskar oülunun doüum gönöndÿ Fÿxrè xèyabandaÖmummèllè Lèderèn mÿzarûnû zèyarÿt edèblÿr.

Prezèdent Èlham ßlèyev ulu þndÿr Heydÿrßlèyevèn mÿzarû þnönÿ ÿklèl qoyub, xatèrÿsènèehtèramla anûb.

Azÿrbaycan Respublèkasûnûn dþvlÿt hèmnè sÿs-lÿndèkdÿn sonra dþvlÿtèmèzèn baø÷ûsû vÿ aèlÿ özvlÿrèUlu Þndÿrèn þmör-gön yoldaøû, gþrkÿmlè oftal-moloq-alèm, akademèk Zÿrèfÿ xanûm ßlèyevanûnxatèrÿsènè yad edÿrÿk mÿzarû özÿrènÿ göl dÿstÿlÿrèqoyublar. Gþrkÿmlè dþvlÿt xadèmè ßzèz ßlèyevèn vÿtanûnmûø hÿkèm-alèm Tamerlan ßlèyevèn mÿzarlarûözÿrènÿ dÿ göl dÿstÿlÿrè dözölöb.

Ömummèllè lèder Heydÿr ßlèyevèn mÿzarûnûnzèyarÿt edèlmÿsè mÿrasèmèndÿ Baø nazèr NovruzMÿmmÿdov, Mèllè Mÿclèsèn sÿdrè Oqtay ßsÿdov,Prezèdent Admènèstrasèyasûnûn rÿhbÿrè RamèzMehdèyev, nazèrlÿr, komètÿ vÿ øèrkÿt rÿhbÿrlÿrè,Mèllè Mÿclèsèn deputatlarû èøtèrak edèblÿr.

Mayûn 10-da Azÿrbaycan xalqûnûnömummèllè lèderè Heydÿr ßlèyevèn 95èllèk yubèleyènÿ hÿsr olunmuø tÿn-

tÿnÿlè mÿrasèm ke÷èrèlèb.Heydÿr ßlèyev Mÿrkÿzèndÿ ke÷èrèlÿn mÿrasèmdÿ

Azÿrbaycan Respublèkasûnûn Prezèdentè Èlhamßlèyev, xanûmû Mehrèban ßlèyeva vÿ aèlÿ özvlÿrèèøtèrak edèblÿr.

Dþvlÿtèmèzèn baø÷ûsû mÿrasèmdÿ nètq sþylÿyèb.Heydÿr ßlèyevèn dahè øÿxsèyyÿt, uzaqgþrÿn lèder,

cÿsarÿtlè ènsan olduüunu, þz hÿyatûnû doüma xalqûnahÿsr etdèyènè sþylÿyÿn Prezèdent Èlham ßlèyev ÿnhÿlledècè anlarda lèderlèk keyfèyyÿtlÿrè, mödrèklèyè,döøönölmöø sèyasÿtè vÿ cÿsarÿtlè addûmlarû èlÿHeydÿr ßlèyevèn xalqûmûzû bþyök bÿlalardan xèlasetdèyènè vurüulayûb.

Þlkÿmèzèn baø÷ûsû bèldèrèb kè, hÿlÿ sovetdþvröndÿ onun xèdmÿtlÿrè sayÿsèndÿ Azÿrbaycansovet mÿkanûnda ÿn qabaqcûl respublèkalardanbèrènÿ ÷evrèlèb. Heydÿr ßlèyev Moskvada yöksÿk

Ömummèllè lèder Heydÿr ßlèyevèn 95 èllèk yubèleyènÿ hÿsr olunmuø tÿntÿnÿlè mÿrasèm

15


vÿzèfÿdÿ èølÿdèyè zamanlarda da Azÿrbaycanû unut-mayûb.

1993-cö èldÿ xalqûn tÿlÿbè èlÿ Ulu Þndÿrèn èkèncèdÿfÿ hakèmèyyÿtÿ gÿlmÿsè èlÿ þlkÿmèz ènkèøaf yolu-na qÿdÿm qoyub. Þlkÿmèz ö÷ön ÷ox þnÿmlè qÿrar-lar qÿbul edèlèb, sèyasè, èqtèsadè èslahatlara startverèlèb, beynÿlxalq alÿmlÿ mönasèbÿtlÿrè qura bèlèb.1994-cö èldÿ èqtèsadè ènkèøafûmûzda möstÿsna roloynayan "ßsrèn kontraktû" èmzalanûb, 1995-cè èldÿmöstÿqèl dþvlÿtèn Konstètusèyasû qÿbul edèlèb. 10 èlÿrzèndÿ Azÿrbaycanda dþvlÿt quruculuüu èøèndÿ ÷oxbþyök addûmlar atûlûb.

Prezèdent Èlham ßlèyev 2003-cö èldÿn baølayaraqHeydÿr ßlèyev sèyasÿtènèn uüurla davam etdèyènè,son 15 èldÿ þlkÿmèzèn sabètlèyènèn tam tÿmèn olun-duüunu, xalq-èqtèdar bèrlèyènèn mþhkÿmlÿndèyènèqeyd edèb, mèllè-mÿnÿvè dÿyÿrlÿrèn yöksÿksÿvèyyÿdÿ qurulduüu Azÿrbaycanûn dönyada mèl-lÿtlÿr vÿ dènlÿrarasû mÿkan kèmè tanûndûüûnû,þlkÿmèzèn beynÿlxalq nöfuzunun artdûüûnû vurüu-layûb.

Ermÿnèstan-Azÿrbaycan, Daülûq Qarabaümönaqèøÿsènÿ toxunan dþvlÿtèmèzèn baø÷ûsûmönaqèøÿ èlÿ baülû prènsèpèal mþvqeyèmèzèn

dÿyèømÿz olaraq qaldûüûnû, onun yalnûz beynÿlxalqhöququn norma vÿ prènsèplÿrè ÿsasûnda hÿll olun-masûnûn vacèblèyènè qeyd edèb, xalqûmûzûn tor-paüûmûzda èkèncè ermÿnè dþvlÿtènèn yaradûlmasûnahe÷ vaxt èmkan vermÿyÿcÿyènè bèldèrèb.

Èqtèsadè baxûmdan son 15 èldÿ Azÿrbaycan qÿdÿrsörÿtlè ènkèøaf edÿn èkèncè þlkÿ olmadûüûnû deyÿnPrezèdent Èlham ßlèyev þlkÿmèzèn tarèxè layèhÿlÿrècra etdèyènè, mþhtÿøÿm enerjè vÿ nÿqlèyyatlayèhÿlÿrènè reallaødûrdûüûnû dèqqÿtÿ ÷atdûrûb. Dþvlÿtbaø÷ûsû Azÿrbaycan xalqûnû bèr daha ÿmèn edèb kè, bèzbundan sonra da hÿmèøÿ ènkèøaf vÿ tÿrÿqqè yolu èlÿgedÿcÿyèk.

Sonra Heydÿr ßlèyev Fondu tÿrÿfèndÿn tÿsèsedèlmèø "Qûzûl ÷ènar" beynÿlxalq mökafatûnûn 2018-cèèl özrÿ qalèblÿrè elan olunub. Fondun prezèdentèMehrèban ßlèyeva mèllè musèqè mÿdÿnèyyÿtèmèzènènkèøafû vÿ tÿblèüè, Azÿrbaycan dèrèjorluq mÿktÿbèÿnÿnÿlÿrènèn yöksÿk sÿvèyyÿdÿ davam etdèrèlmÿsèèstèqamÿtèndÿ gþstÿrdèyè bþyök xèdmÿtlÿrÿ gþrÿAzÿrbaycan Respublèkasûnûn Xalq Artèstè, DþvlÿtMökafatû, "Øþhrÿt", "Øÿrÿf" vÿ "Èstèqlal" ordenlÿrèlaureatû Rauf Abdullayevÿ, Azÿrbaycan Respublèkasûèlÿ Rusèya Federasèyasû arasûnda mÿdÿnè ÿmÿkdaølûq



vÿ qarøûlûqlû ÿlaqÿlÿrènmþhkÿmlÿndèrèlmÿsèn-dÿ, Azÿrbaycan hÿqè-qÿtlÿrènèn dönya èctè-maèyyÿtènÿ ÷atdûrûl-masûnda xösusè xèd-mÿtlÿrènÿ gþrÿ Rusè-yanûn TASS ènformasèyaagentlèyènèn baø dèrek-torunun bèrèncè möa-vènè, Azÿrbaycan Res-publèkasûnûn "Dostluq"vÿ "Øþhrÿt" ordenlÿrèèlÿ tÿltèf olunmuø Mèxaèl Qusmana, Azÿrbaycan kènosÿnÿtènèn ènkèøafûndakû bþyök xèdmÿtlÿrènÿ gþrÿgþrkÿmlè kènorejèssor vÿ ssenarèst, AzÿrbaycanRespublèkasûnûn Xalq Artèstè, "Øþhrÿt" vÿ "Øÿrÿf"ordenlè Eldar Qulèyevÿ "Qûzûl ÷ènar" beynÿlxalqmökafatûnû tÿqdèm edèb.

Mÿrasèm genèø konsert proqramû èlÿ davam edèb.Sonda xatèrÿ øÿklè ÷ÿkdèrèlèb.

Tÿdbèrdÿn sonra Heydÿr ßlèyev Mÿrkÿzènènbènasûnûn özÿrèndÿ vèdeokompozèsèya nömayèøetdèrèlèb.

Xalqûmûzûn ömummèllè lèderè Heydÿr ßlèyevènzÿngèn hÿyat yolunun sÿhèfÿlÿrènè vÿrÿqlÿmÿkAzÿrbaycan tarèxènèn bötþv bèr qÿrènÿsènÿ nÿzÿr

salmaq demÿkdèr. Uluþndÿr Heydÿr ßlèyevmèllÿtèn taleyè ö÷önmèsèlsèz ÿhÿmèyyÿtkÿsb edÿn bötön fÿa-lèyyÿt sahÿlÿrènè hÿ-mèøÿ dèqqÿtdÿ saxlayûb.Onun þlkÿyÿ rÿhbÿr-lèyènèn hÿr èkè dþv-röndÿ Azÿrbaycanûntaleyè èlÿ baülû olanbötön sahÿlÿr dþvlÿtsÿvèyyÿsèndÿ layèqlè

dÿyÿrènè alûb. Bunu ulu þndÿr Heydÿr ßlèyevènanadan olmasûnûn 95 èllèyè mönasèbÿtèlÿ tÿntÿnÿlèmÿrasèmèn ke÷èrèldèyè Heydÿr ßlèyev Mÿrkÿzènènbènasûnûn özÿrèndÿ nömayèø etdèrèlÿn vèdeokom-pozèsèyadan da gþrmÿk olurdu.

Bakûnûn sèmvollarûndan bèrè, dönyanûn modernmemarlûq abèdÿlÿrèndÿn olan Heydÿr ßlèyevMÿrkÿzènèn bènasû özÿrèndÿ nömayèø etdèrèlÿn kom-pozèsèya möasèr Azÿrbaycanûn memarû vÿ qurucusu,ulu þndÿr Heydÿr ßlèyevèn Azÿrbaycana baülûlûüûnû,þlkÿmèzdÿkè tÿrÿqqènè vÿ Ömummèllè Lèderÿ xalqmÿhÿbbÿtènè ÿks etdèrèrdè. "Xalq Heydÿrsþylÿyÿcÿk" mahnûsû èlÿ möøayèÿt olunan vèdeoèn-stalyasèya saat 20-dÿn gecÿyarûyadÿk davam edèb.

17


Mayûn 10-da AzÿrbaycanRespublèkasûnûn Pre-zèdentè Èlham ßlèyev,

bèrèncè xanûm Mehrèban ßlèyeva vÿaèlÿ özvlÿrè Qala-Törkan magèstralavtomobèl yolunun ÿtrafûnda salû-nan yaøûllûq sahÿsèndÿ ulu þndÿrHeydÿr ßlèyevèn doüum gönönÿhÿsr olunmuø aüacÿkmÿ aksèyasûn-da èøtèrak edèblÿr.

Dþvlÿt baø÷ûsûnûn tapøûrûqlarûna uyüun olaraq2008-2018-cè èllÿrdÿ þlkÿnèn ÿsas magèstral avto-mobèl yollarû boyunca 4443 hektar sahÿdÿ salûnanyaøûllûqlarda 5 mèlyon 436 mèn möxtÿlèf nþv aüac vÿkol bètkèlÿrè ÿkèlèb. Hÿmèn aüaclarûn ÿkèldèyè sahÿlÿrdamcûlû suvarma sèstemè èlÿ tÿchèz edèlèb. ßsasÿnzeytun, badam, nar, ènnab, pöstÿ, qoz vÿ fûndûqaüaclarûnûn ÿkèlmÿsènÿ östönlök verèlèb.

Prezèdent Èlham ßlèyev, bèrèncè xanûm Mehrèbanßlèyeva vÿ aèlÿ özvlÿrè ÿrazèdÿ aüac ÿkèblÿr.Aksèyada tènglèk sahÿlÿrèndÿ kþköbaülû øÿraètdÿyetèødèrèlÿn 7 mènÿ yaxûn aüac ÿkèlèb.

Ekologèyanûn vÿ ÿtraf möhètèn möhafèzÿsè,þlkÿmèzèn zÿngèn flora vÿ faunasûnûn qorunmasû,Bakûnûn yaøûllûqlar øÿhÿrènÿ ÷evrèlmÿsè èstèqamÿ-tèndÿ xalqûmûzûn ömummèllè lèderè Heydÿr ßlèyevtÿrÿfèndÿn bötön dþvrlÿrdÿ ÷ox bþyök èølÿrgþrölöb. Ulu Þndÿr tÿrÿfèndÿn ÿsasû qoyulan

ÿnÿnÿnè bu gön Prezèdent Èlham ßlèyev uüurladavam etdèrèr. ßhalènèn ekolojè cÿhÿtdÿn tÿmèz suèlÿ tÿmènatûnûn yaxøûlaødûrûlmasû èlÿ baülû þlkÿdÿcèddè ÿmÿlè èølÿr gþrölöb, mèlyonlarla aüac ÿkèlèb,yenè park vÿ xèyabanlar salûnûb. Bèr vaxtlar neft tul-lantûlarû èlÿ ÷èrklÿnÿn èndèkè "Aü øÿhÿr" vÿ dègÿrÿrazèlÿrdÿ hÿyata ke÷èrèlÿn möhöm layèhÿlÿrnÿtècÿsèndÿ neft ÷þköntölÿrè tÿmèzlÿnèb. Hazûrda buÿrazèlÿr paytaxtûn yenè yaøayûø vÿ mÿdÿnèyyÿt kom-plekslÿrènÿ, möasèr ekolojè layèhÿlÿrÿ ÷evrèlèb.

Bèrèncè xanûm Mehrèban ßlèyevanûn rÿhbÿrlèketdèyè Heydÿr ßlèyev Fondu da þlkÿmèzdÿ yenè yaøûl-lûqlarûn salûnmasûna vÿ mþvcud yaøûllûq sahÿlÿrènènqorunmasûna xösusè dèqqÿt yetèrèr. Bu mÿsÿlÿdÿHeydÿr ßlèyev Fondunun vètse-prezèdentè, ÛDEAÈctèmaè Bèrlèyènèn tÿsès÷èsè vÿ rÿhbÿrè Leyla ßlèye-vanûn tÿøÿbbösö vÿ dÿstÿyè èlÿ hÿyata ke÷èrèlÿnlayèhÿlÿrèn dÿ möhöm rolu var.

Ulu þndÿr Heydÿr ßlèyevèn doüum gönönÿ hÿsr olunan aüacÿkmÿ aksèyasû



19




Mayûn 10-u möasir möstÿqil Azÿr-baycanûn memarû vÿ qurucusu,gþrkÿmli dþvlÿt xadimi, xalqûmûzûn

dahi oülu vÿ ömummilli lideri Heydÿr ßliyevinanadan olmasûnûn 95-ci ildþnömö gönödör.

ßdliyyÿ iø÷ilÿri Ulu Þndÿrin doüum gönöndÿ

Fÿxri xiyabana gÿlÿrÿk ömummilli lideri Heydÿr

ßliyevin mÿzarûnû ziyarÿt edib, abidÿsi þnönÿ göl

dÿstÿlÿri dözöb, ÿbÿdi ehtiramlarûnû bildiriblÿr.

Hÿm÷inin, ÿbÿdiyaøar liderin ßdliyyÿ

Nazirliyindÿki böstö þnönÿ tÿr ÷i÷ÿklÿr qoyulub,

ÿziz vÿ iøûqlû xatirÿsi yad edilib.

Möasèr Azÿrbaycan dþvlÿtènèn memarûvÿ qurucusu, ömummèllè lèder Heydÿrßlèyevèn 95 èllèk yubèleyè ÿdlèyyÿ

orqanlarûnda genèø qeyd edèlèá, sèlsèlÿ tÿdbèrlÿrhÿyata ke÷èrèlèá.

Mayûn 7-dÿ ßdlèyyÿ Nazèrlèyènèn tÿøkèlat÷ûlûüû èlÿßdlèyyÿ Akademèyasûnda "Heydÿr ßlèyev vÿAzÿrbaycan ÿdlèyyÿsè" mþvzusunda genèø elmè-prak-tèkè konfrans ke÷èrèlèb.

Tÿdbèrdÿ ÿdlèyyÿ nazèrè, Mÿhkÿmÿ-Höquq

Øurasûnûn sÿdrè Fèkrÿt Mÿmmÿdov, nazèrlèyèn rÿh-bÿrlèyè vÿ mÿsul èø÷èlÿrè, Mÿhkÿmÿ-HöquqØurasûnûn özvlÿrè, hakèmlÿr, prokurorlar, vÿkèllÿr,elm vÿ tÿdrès möÿssèsÿlÿrènèn nömayÿndÿlÿrè, alèm-lÿr, gÿnc höquqøönaslar, vÿtÿndaø cÿmèyyÿtènèn vÿmedèa tÿmsèl÷èlÿrè èøtèrak edèblÿr.

Konfransda ömummèllè lèder Heydÿr ßlèyevèndemokratèk höquqè dþvlÿt quruculuüu namènÿtètanèk fÿalèyyÿtèndÿn, möasèr höquq sèstemènèn for-malaømasû vÿ ènkèøafûnda möstÿsna rolundan bÿhs

Öìóììèëëè ëèäåð Heydÿr ßliyevin 95 èëëèê éóáèëåéè ÿäëèééÿ îðãàíëàðûíäà ýåíèø ãåéä îëóíóá

Ôÿõðè õèéàáàíäà öìóììèëëè ëèäåð Ùåéäÿð ßëèéåâèí àáèäÿñèíè çèéàðÿò

“Ùåéäÿð ßëèéåâ âÿ Àçÿðáàéúàí ÿäëèééÿñè”ìþâçóñóíäà åëìè ïðàêòèêè êîíôðàíñ

21


olunub, mþhtÿrÿmPrezèdentèmèz cÿnab Èlhamßlèyevèn rÿhbÿrlèyè èlÿ bugön Heydÿr ßlèyev sèyasÿ-tènèn uüurla davam etdèrèl-mÿsè, Ulu Þndÿrèn tÿmÿ-lènè qoyduüu mötÿrÿqqèÿdlèyyÿ vÿ mÿhkÿmÿ èsla-hatlarûnûn naèlèyyÿtlÿrèqeyd edèlèb.

ßdlèyyÿ nazèrè F.Mÿmmÿ-dov möstÿqèl Azÿrbaycandþvlÿtènèn qurucusu vÿmemarû, ömummèllè lèderHeydÿr ßlèyevèn respub-lèkamûza rÿhbÿrlèyènèn bö-tön dþvrlÿrèndÿ Vÿtÿn vÿxalq qarøûsûnda mèsèlsèzxèdmÿtlÿrè, xèlaskarlûqmèssèyasû, zÿngèn dþvlÿt-÷èlèk èrsè barÿdÿ ÷ûxûø edèb.

Bèldèrèb kè, Ulu Þndÿruzaqgþrÿnlèyè, mödrèklèyè,qÿtèyyÿtè vÿ dÿmèr èradÿsèsayÿsèndÿ xalqûmûzû mös-tÿqèllèyèmèzè yenèdÿn ètèr-mÿk tÿhlökÿsèndÿn xèlasedÿrÿk èctèmaè-sèyasèsabètlèyè vÿ qanun÷uluüubÿrqÿrar etmèø, þlkÿmèzdemokratèk höquqè dþvlÿtquruculuüu yolunuse÷ÿrÿk bötön sahÿlÿrdÿ kþklö mötÿrÿqqè èslahatlaraparûlmûødûr.

Möasèr ÿdlèyyÿ vÿ mÿhkÿmÿ sèstemènèn ènkèøa-fûnûn bèlavasètÿ Heydÿr ßlèyevèn adû èlÿ baülû ol-

duüunu vurüulayan nazèrHeydÿr ßlèyev döhasû èlÿþlkÿmèzdÿ mÿhkÿmÿ, ÿd-lèyyÿ, prokurorluq vÿ dè-gÿr höquq möhafèzÿ fÿa-lèyyÿtènèn yenèdÿn qurul-duüunu vÿ onlarûn gÿlÿ-cÿk ènkèøafûnûn tÿmÿlènènqoyulduüunu bèldèrèb, busahÿdÿ èslahatlarûn mþh-tÿrÿm Prezèdentèmèz cÿ-nab Èlham ßlèyevèn rÿh-bÿrlèyè èlÿ uüurla hÿyatake÷èrèldèyènè vÿ qazanûlmûønaèlèyyÿtlÿrè qeyd edèb.Nazèr Azÿrbaycanûn þzöqÿdÿr ÿbÿdè olan bu fe-nomenal øÿxsèyyÿtèn øÿ-rÿflè þmrönön vÿ sèyasè èr-sènèn èndèkè vÿ gÿlÿcÿk nÿ-sèllÿrÿ nömunÿ olduüunubèldèrèb, èøûqlû xatèrÿsènènxalqûmûzûn yaddaøûndaÿbÿdè yaøayacaüûnû sþylÿ-yèb.

Konfransda ömummèllèlèder Heydÿr ßlèyev tÿrÿ-fèndÿn ÿdlèyyÿ orqan-larûnûn, prokurorluq vÿvÿkèllèk tÿsèsatlarûnûnmöasèr dþvrön tÿlÿblÿrèsÿvèyyÿsèndÿ qurulmasû,

möstÿqèl mÿhkÿmÿ hakèmèyyÿtènèn formalaødûrûl-masû vÿ yerlè demokratèyanûn bÿrqÿrar olunmasû,mÿhkÿmÿ ekspertèzasû fÿalèyyÿtènèn tÿkmèl-lÿødèrèlmÿsè, höquqøönas kadrlarûn yetèødèrèlmÿsè èlÿ



baülû aparûlan èslahatlara daèr ÷ûxûølar edèlèb, UluÞndÿrèn ènsan höquqlarûnûn mödafèÿsè sahÿsèndÿhÿyata ke÷èrdèyè tÿdbèrlÿr, gÿnclÿr sèyasÿtè, vÿtÿndaøcÿmèyyÿtènèn tÿøÿkkölö vÿ ènkèøafû vÿ dègÿr mþvzu-lar özrÿ mözakèrÿlÿr aparûlûb.

Yubèley ÿrÿfÿsèndÿ, ÿdlèyyÿ orqanlarûnda yûüûn-caqlar, dÿyèrmè masalar ke÷èrèlèb, gÿnc ÿmÿkdaølarnazèrlèkdÿ Heydÿr ßlèyev muzeyè èlÿ tanûø olub,

èxtèsasartûrma kurslarûnda xösusè mþvzular tÿdrès edèlèb.Eynè zamanda möxtÿlèf kötlÿvè èdman yarûølarû,xeyrèyyÿ tÿdbèrlÿrè, o cömlÿdÿn qanvermÿ aksèyasûtÿøkèl olunub, ÿdlèyyÿ èø÷èlÿrè vÿ hakèmlÿr tÿrÿfèndÿnmÿtbuatda ÷ûxûølar edèlèb. Heydÿr ßlèyevèn 95 èllèk yubè-leyè mönasèbÿtèlÿ xösusè stend hazûrlanûb, nazèrlèyènkènozalûnda Ulu Þndÿrèn zÿngèn hÿyatûndan vÿ tètanèkfÿalèyyÿtèndÿn bÿhs edÿn fèlmlÿr nömayèø etdèrèlèb.

Ìàéûí 9-äà ßdlèyyÿ Na-zèrlèyè Penètensèar xèd-mÿtènäÿ ömuìmèllè lèder

Heydÿr ßlèyevèn anadan olmasûnûn95-cè èldþnömö mönasèbÿtèlÿ øÿxsèheyÿtèn xösusè toplantûsû ke÷èrèlèá.

Tÿdbèr èøtèrak÷ûlarû Penètensèarxèdmÿtèn Tarèx Muzeyèndÿ Heydÿrßlèyev guøÿsèndÿ ömummèllè lèderènhÿyat vÿ fÿalèyyÿtènè, onun möasèrAzÿrbaycanûn ènkèøafû uürunda ÿldÿ etdèyènaèlèyyÿtlÿrè ÿks etdèrÿn fotoøÿkèllÿrlÿ tanûø oluláar.

ßdlèyyÿ nazèrènèn möavènè, Penètensèar xèdmÿtènrÿèsè Ceyhun Hÿsÿnov ömummèllè lèdeð Ùåéäÿðßëèéåâèí ke÷dèyè øÿrÿflè þmör yolundan vÿ sèyasèfÿalèyyÿtèndÿn genèø sþz a÷araq, bu zÿngèn èrsèntÿkcÿ xalqûmûz deyèl, bötön bÿøÿrèyyÿt ö÷ön bþyöktþhfÿ olduüunu qeyd edèá, Óëó Þíäÿðèíôÿàëèééÿòèíèí áöòöí äþâðëÿðèíäÿ gþrdöyö mèsèlsèzxèdmÿtlÿrèíè vurüulaéaraq, onun Azÿrbaycanxalqûnûn yaddaøûnda ÿbÿdè yaøayacaüû bèldèrèlèá.

Nazèr möavènè ömummèllè lèderèn mèllèdþvlÿt÷èlèk ÿnÿnÿlÿrènèn bu gön dþvlÿtèmèzèn baø÷ûsûcÿíàá Èëùàì ßëèéåâ tÿrÿfèndÿn uüurla davametdèrèldèyènè sþylÿyÿrÿk, Azÿrbaycanûn èctèmaè-sèyasèhÿyatûnûn bötön sahÿlÿrèndÿ genèømèqyaslû dÿyèøèk-lèklÿrèn baø verdèyènè, èqtèsadè sabètlèk vÿ davamlûènkèøafûn tÿmèn olunduüunu, þlkÿmèzdÿ mþtÿbÿrbeynÿlxalq tÿdbèrlÿrèn ke÷èrèldèyènè qeyd edèá.

Prezèdent Èlham ßlèyevèn Heydÿr ßlèyev sèyasè kur-suna sadèqlèyènè vÿ onun èdeyalarûna dþnmÿzlèyènèdèqqÿtÿ ÷atdûran nazèr möavènè Penètensèar xèdmÿtènèn

÷oxmènlè kollektèvènèn dÿ ulu þndÿrènmöÿyyÿnlÿødèrdèyè mèllè ènkèøafstrategèyasûnûn hÿyata ke÷èrèlmÿsèndÿþz þhdÿsènÿ döøÿn vÿzèfÿlÿrè layèqèncÿyerènÿ yetèrmÿyÿ ÷alûødûüûnû bèldèrèá.

Toplantûda èøtèrak edÿn YenèAzÿrbaycan Partèyasûnûn SèyasèØurasûnûn özvö, mèllÿt vÿkèlè MusaQulèyev dahè øÿxsèyyÿt Heydÿrßlèyevèn ÷oxcÿhÿtlè fÿalèyyÿtèndÿn

sþz a÷araq, dþvlÿtèmèzèn xarècè sèyasÿt strategèyasûnûnmöÿyyÿnlÿødèrèlmÿsèndÿ vÿ hÿyata ke÷èrèlmÿsèndÿUlu Þndÿrèn tarèxè xèdmÿtlÿrèndÿn danûøûá.

Qeyd olunuá kè, xalqlarûn vÿ mèllÿtlÿrèn taleyèndÿ,formalaømasûnda, dönyadakû yerènèn möÿyyÿn-lÿødèrèlmÿsèndÿ tarèxè øÿxsèyyÿtlÿrèn, dahè sèyasÿt-÷èlÿrèn vÿ mödrèk dþvlÿt baø÷ûlarûnûn möstÿsna roludanûlmazdûr. Bÿøÿrèyyÿtèn yetèrdèyè gþrkÿmlè dþvlÿtxadèmè Heydÿr ßlèyev kèmè nadèr döhalar èsÿ þzlÿrèbötþv bèr salnamÿ, tarèx yaratmaüa qadèr olurlar.

Âóðüóëàíûá êè, Àçÿðáàéúàí äþâëÿòèíèí ìåìàðû âÿãóðóæóñó öìóììèëëè ëèäåð Ùåéäÿð ßëèéåâ ùÿëÿ ñîâåòùàêèìèééÿòè èëëÿðèíäÿ Àçÿðáàécàíà ðÿùáÿðëèê åòäèéèäþâðäÿ ìöùöì òàðèõè ãÿðàðëàðû èëÿ þëêÿíèí ýÿëÿæÿêìöñòÿãèë ùÿéàòà ùàçûðëàíìàñû èñòèãàìÿòèíäÿ þíÿìëèèøëÿð ýþðöá.

Musa Qulèyev möstÿqèl Azÿrbaycanûn bugönköènkèøafûnûn ömummèllè lèder Heydÿr ßlèyevènmöÿyyÿn etdèyè sèyasè xÿttèn ardûcûl øÿkèldÿ davametdèrèlmÿsènèn nÿtècÿsè olduüunu qeyd edèá.

Ñonda ömummèllè lèder Heydÿr ßlèyevèn hÿyat vÿfÿalèyyÿtèndÿn bÿhs edÿn fèlm nömayèø etdèrèlèá.

Ïåíèòåíñèàð õèäìÿòäÿ òÿäáèð

23


Fèkrÿt MßMMßDOV,Azÿrbaycan Respublèkasûnûn ÿdlèyyÿ nazèrè,Mÿhkÿmÿ-Höquq Øurasûnûn sÿdrèÛ dÿrÿcÿlè dþvlÿt ÿdlèyyÿ möøavèrè

Hÿr bèr xalqûnmèllè azadlûqvÿ èstèqlalèyyÿt

tarèxèndÿ xèlaskar rolunuoynayan dahè ènsanlarvar. Hÿmèn dahèlÿr þzqÿtèyyÿtlÿrè èlÿ mÿnsubolduqlarû xalqû arxasûncaaparûb, ÿn taleyöklö mÿ-qamlarda qalèb rolu oy-namûølar. Azÿrbaycan xal-qûnûn ömummèllè lèderèHeydÿr ßlèyev möasèrdönya tarèxènÿ parlaq vÿsèlènmÿz èz qoymuøbþyök øÿxsèyyÿt, qeyrè-adè zÿka, fètrè èstedadsahèbè, mödrèk dþvlÿt xadèmè kèmè döømöødör.

Möstÿsna xèdmÿtlÿrè èlÿ ÿbÿdèlèk qazananömummèllè lèder Heydÿr ßlèyevèn mÿnalû hÿyat yolu,zÿngèn vÿ ÷oxøaxÿlè èrsè tökÿnmÿz èbrÿt mÿktÿbèdèr.Þtÿn èllÿrÿ nÿzÿr salarkÿn Azÿrbaycan xalqûnûn þzmödrèk lèderènèn rÿhbÿrlèyè èlÿ qazanmûø olduüumöhöm tarèxè naèlèyyÿtlÿrèn bèr daha øahèdè oluruq.Èntèbah vÿ mèllè øöurun oyanûøû Heydÿr ßlèyevènhakèmèyyÿtÿ gÿlèøè èlÿ baølamûø, möstÿqèllèyèmèzmÿhz onun sayÿsèndÿ ÿbÿdè vÿ dþnmÿz xarakteralmûødûr. Þlkÿmèz dönyada layèq olduüu mÿrtÿbÿyÿUlu Þndÿrèn uzaqgþrÿnlèyè, mödrèklèyè, qÿtèyyÿtè,dÿmèr èradÿsè, zÿngèn dþvlÿt÷èlèk tÿcröbÿsèsayÿsèndÿ yöksÿlÿ bèlmèødèr.

Vÿtÿnè, xalqû qarøûsûnda mèsèlsèz xèdmÿtlÿrènÿgþrÿdèr kè, bu gön ömummèllè lèder Heydÿr ßlèyevènanadan olmasûnûn 95 èllèk yubèleyè þlkÿmèzèn hÿryerèndÿ vÿ onun hödudlarûndan kÿnarda hÿr bèrazÿrbaycanlûnûn yöksÿk ehtèramû vÿ dÿrèn mènnÿt-darlûq hèssè èlÿ genèø qeyd olunur.

Heydÿr ßlèyev ke÷dèyè bþyök, mÿnalû vÿ øÿrÿflè

hÿyat yolu zaman vÿmÿkan anlayûøûna sûümûr.Ömummèllè lèder Heydÿrßlèyevèn xarakterèndÿ vÿfÿalèyyÿtèndÿ doüma xal-qûna baülûlûq vÿ tÿÿssöb-keølèk hÿlÿ gÿnc yaølarûn-dan þzönö gþstÿrèrdè.Nax÷ûvanda sadÿ, zÿh-mÿtkeø bèr azÿrbaycanlûaèlÿsèndÿ dönyaya gþza÷an bu bþyök ènsan hÿlÿgÿnclèyèndÿn yöksÿk vÿzè-fÿlÿr tutmuø, ÷èyènlÿrèndÿbþyök bèr þlkÿnèn yökönödaøûmûødûr.

Ulu Þndÿrèn 1969-1982-cè èllÿrdÿ Azÿrbaycanûn rÿhbÿrè kèmè gþrdöyöèølÿr xalqûn yaddaøûnda daèm qalacaqdûr.

Heydÿr ßlèyevèn þlkÿ rÿhbÿrlèyènÿ gÿlèøè ke÷mèøSSRÈ-nèn gerèdÿ qalmûø respublèkalarûndan bèrèsayûlan Azÿrbaycanda hÿyat rètmènè bösbötöndÿyèødè, þlkÿdÿ gþrönmÿmèø canlanma vÿ yöksÿlèø,tèkèntè-quruculuq èølÿrè baølandû. Heydÿr ßlèyevèngÿrgèn fÿalèyyÿtè nÿtècÿsèndÿ èqtèsadèyyat, sÿnaye vÿkÿnd tÿsÿrröfatûnda, mÿdÿnèyyÿt vÿ tÿhsèlsahÿsèndÿ bþyök uüurlar ÿldÿ edèldè, ÷oxsaylû sÿnayemöÿssèsÿlÿrè, mÿdÿnèyyÿt vÿ tÿhsèl ocaqlarû, tèbbmöÿssèsÿlÿrè ènøa edèldè, yenè yaøayûø massèvlÿrèsalûndû, yollar tèkèldè, ucqar rayonlara qaz xÿtlÿrè÷ÿkèldè.

Respublèkamûzûn sèyasè vÿ mÿdÿnè hÿyatûndabþyök ÿhÿmèyyÿtè olan saraylar, þzönön gþrkÿmè èlÿøÿhÿrÿ gþzÿllèk verÿn ne÷ÿ-ne÷ÿ yaraøûqlû bènalar,xalqûmûzûn tarèxèndÿ möhöm rol oynamûø øÿxslÿrÿ,ÿdÿbèyyat vÿ èncÿsÿnÿt xadèmlÿrènÿ ÿzÿmÿtlèheykÿllÿr ucaldûldû.

Mÿhz Heydÿr ßlèyevèn Azÿrbaycana rÿhbÿrlèk

Ulu þndÿr Heydÿr ßlèyevèn èrsè mèllè sÿrvÿtèmèzdèr



etdèyè o èllÿrdÿ bugönkö dþvlÿt möstÿqèllèyèmèzènmþhkÿm tÿmÿlè qoyuldu, mèllè ruh, azÿrbaycan÷ûlûqmÿfkurÿsè yöksÿlmÿyÿ baøladû, kadr korpusununmèllèlÿødèrèlmÿsè èstèqamÿtèndÿ qÿtèyyÿtlè addûmlaratûldû, hÿr èl yözlÿrlÿ gÿnc möxtÿlèf möhöm, o cöm-lÿdÿn hÿrbè èxtèsaslara yèyÿlÿnmÿk ö÷ön SSRÈ-nènÿn qabaqcûl alè mÿktÿblÿrènÿ gþndÿrèldè, azÿrbay-canlûlar möhöm dþvlÿt vÿzèfÿlÿrènÿ èrÿlè ÷ÿkèldèlÿr.

Þzönön tÿkmèl dþvlÿt÷èlèk konsepsèyasûndaÿdalÿt, qanun÷uluq vÿ höquq qaydalarûnûn tÿmènatû-na hÿr zaman östönlök verÿn ömummèllè lèderHeydÿr ßlèyev "ÿdalÿtè ÿdalÿtsèzlèklÿ bÿrpa etmÿkolmaz" - deyÿrÿk dþvlÿt èdarÿ÷èlèyèndÿ qanununalèlèyènè, ÿdalÿtè ÿsas meyar kèmè möÿyyÿnlÿødèrdè,vÿzèfÿ sÿlahèyyÿtlÿrè èlÿ baülû cènayÿtlÿrÿ, röøvÿtxor-luüa qarøû barûømaz mönasèbÿt nömayèø etdèrèrdè.

ßdlèyyÿ Nazèrlèyènèn dÿ yenèdÿn yaradûlmasûömummèllè lèder Heydÿr ßlèyevèn Azÿrbaycana rÿh-bÿrlèk etdèyè dþvrÿ tÿsadöf edèr. Azÿrbaycan SSR AlèSovetè Rÿyasÿt Heyÿtènèn 27 oktyabr 1970-cè èl tarèxlèqÿrarû èlÿ tÿsès edèlmèø ßdlèyyÿ Nazèrlèyè sabètfÿalèyyÿt gþstÿrmÿyÿ baøladû, ÿdlèyyÿ èøè tÿkmèl-lÿødèrèlÿrÿk onun gÿlÿcÿk ènkèøafû ö÷ön zÿmènyarandû.

1978-cè èldÿ Azÿrbaycan SSR Konstètusèyasûnûnqÿbul edèlmÿsè vÿ orada Azÿrbaycan dèlènèn dþvlÿtdèlè kèmè tÿsbèt edèlmÿsè ömummèllè lèder Heydÿrßlèyevèn xèdmÿtlÿrèdèr. Totalètar sovet rejèmènènhþkm sördöyö o dþvrdÿ respublèkanûn alè qanunun-da xalqûn mÿnÿvè sÿrvÿtlÿrènèn, xösusÿn dèlènènqorunub saxlanmasû vÿ ènkèøaf etdèrèlmÿsè ö÷önhöquqè ÿsaslarûn möÿyyÿn edèlmÿsè olduqcacÿsarÿtlè addûm kèmè dÿyÿrlÿndèrèlèr. Sovet mèllèsèyasÿtènèn tÿlÿblÿrè èlÿ tam bèr zèddèyyÿt tÿøkèl edÿnbu ÷ÿtèn vÿzèfÿnèn þhdÿsèndÿn mÿhz Heydÿr ßlèyevgÿlÿ bèlmèødèr. "Qoy ÿdalÿt zÿfÿr ÷alsûn!" - o zamanHeydÿr ßlèyevèn sþylÿdèyè vÿ bötön èølÿrènènmahèyyÿtènè tÿøkèl edÿn bu sþzlÿr xalqûn dèlèndÿøöara ÷evrèldè.

Sonralar Heydÿr ßlèyevèn SSRÈ kèmè nÿhÿngdþvlÿtèn rÿhbÿrlèyèndÿ Sèyasè Böronun özvö,Nazèrlÿr Sovetè sÿdrènèn bèrèncè möavènè kèmè yök-sÿk mþvqe vÿ vÿzèfÿ tutmasû qörurverècè hadèsÿoldu. Heydÿr ßlèyevèn sèyasè elètanûn zèrvÿsènÿ yök-sÿlmÿsè Azÿrbaycan ö÷ön xösusèlÿ bþyök þnÿmkÿsb etdè. Heydÿr ßlèyev artan nöfuzundan vÿ yök-sÿk vÿzèfÿnèn a÷dûüû èmkanlardan èstèfadÿ edÿrÿk,Èttèfaq bödcÿsèndÿn Azÿrbaycana daha ÷ox vÿsaètayrûlmasûna, bèr sûra èttèfaqmèqyaslû layèhÿlÿrènBakûya yþnÿldèlmÿsènÿ naèl oldu.

Dahè øÿxsèyyÿt Heydÿr ßlèyevèn tètanèk fÿalèyyÿtènÿtècÿsèndÿ Azÿrbaycan ke÷mèø èttèfaqûn qabaqcûlrespublèkalarûndan bèrènÿ ÷evrèldè.

Lakèn sonralar baø verÿn mÿlum hadèsÿlÿr,Mèxaèl Qorba÷ovun sèyasè hakèmèyyÿtÿ gÿldèkdÿnsonra Heydÿr ßlèyevÿ qarøû hÿsÿd vÿ qûsqanclûqhèsslÿrènèn baø qaldûrmasû, Azÿrbaycan ÿleyhènÿ÷èrkèn nèyyÿtlÿrèn hÿyata ke÷èrèlmÿsè Ulu Þndÿrènvÿzèfÿdÿn uzaqlaødûrûlmasû èlÿ nÿtècÿlÿndè.

Bundan èstèfadÿ edÿn ermÿnèlÿr þlkÿmèzÿ qarøûuydurma ÿrazè èddèalarû èrÿlè sörÿrÿk ÿzÿlè tor-paüûmûz olan Daülûq Qarabaü ÿtrafûnda hÿrbètÿcavözÿ baøladû. ßgÿr o vaxt Heydÿr ßlèyevAzÿrbaycanda vÿ ya sovet rÿhbÿrlèyèndÿ olsaydû he÷vaxt Daülûq Qarabaü kèmè problem meydana÷ûxmazdû. Heydÿr ßlèyev amèlè, onun göcö, qödrÿtèermÿnè mèllÿt÷èlÿrènè belÿ tÿxrèbatlardan÷ÿkèndèrèrdè.

1990-cû èlèn yanvarûnda ke÷mèø SSRÈ rÿhbÿrlèyènènAzÿrbaycana qÿrÿzlè mönasèbÿtènèn tÿzahöröolaraq, dènc etèraz÷ûlara qarøû Bakûya sovet ordusu-nun yerèdèlmÿsè mèslè gþrönmÿmèø qanlû facèÿ èlÿnÿtècÿlÿndè. ßfsuslar olsun kè, hÿm SSRÈ, hÿm dÿ ovaxtkû Azÿrbaycan rÿhbÿrlèyè bu qanlû cènayÿtènbèlavasètÿ tÿøkèlat÷ûsû vÿ èøtèrak÷ûsû olduüundannÿènkè onun a÷ûlmasû vÿ cènayÿtkarlarûnmÿsulèyyÿtÿ cÿlb olunmasûndan þtrö tÿdbèrlÿr gþr-mÿdè, ÿksènÿ bu vÿhøèlèyè gèzlÿtmÿk ö÷ön ÿlèndÿngÿlÿnè etdè. 20 Yanvar facèÿsèndÿn bèr gön sonra uluþndÿr Heydÿr ßlèyevèn Azÿrbaycanûn Moskvadakûdaèmè nömayÿndÿlèyènÿ gedÿrÿk xalqûmûzûnkÿdÿrènè bþlöømÿsè vÿ sovet hakèmèyyÿtènènþlkÿmèzdÿ hÿyata ke÷èrdèyè qanlû aksèyanû èføa etmÿsèo dþvrdÿ xalqûmûza bèr dayaq, bèr tÿsÿllè oldu. Xalqo aüûr gönlÿrdÿ kþmÿksèz olmadûüûnû hèss etdè.

Hÿmèn dþvrdÿ Azÿrbaycana qayûdûøûna cèddèmaneÿlÿr tþrÿdèlmÿsènÿ baxmayaraq Vÿtÿnèn aüûrgönlÿrènÿ bèganÿ qala bèlmÿyÿn Heydÿr ßlèyevAzÿrbaycana qayûtdû. Xalqûn bþyök ömèd vÿ ruhyöksÿklèyè èlÿ gþzlÿdèyè Heydÿr ßlèyev BakûdanNax÷ûvana getdè vÿ Ulu Þndÿr yekdèllèklÿ MuxtarRespublèkanûn Alè Mÿclèsènèn sÿdrè se÷èldè.

1991-1993-cö èllÿrdÿ Nax÷ûvana rÿhbÿrlèyèdþvröndÿ Heydÿr ßlèyev tÿrÿfèndÿn respub-lèkamûzûn möstÿqèllèyè yolunda möhöm addûmlaratûldû, Muxtar Respublèkanûn adûndan "sovetsosèalèst" sþzlÿrè ÷ûxarûldû, ö÷ rÿnglè mèllè bayraüûmûzèlk dÿfÿ Nax÷ûvanda dþvlÿt bayraüû kèmè qÿbul olun-du, dönya azÿrbaycanlûlarûnûn hÿmrÿylèyè gönömöÿyyÿn edèldè, 20 yanvar facèÿsènÿ sèyasè qèymÿt

25


verèldè, SSRÈ-nèn saxlanûlmasû barÿdÿ referendum-dan èmtèna edèldè, möhöm èmperèya strukturlarûnûnfÿalèyyÿtè dayandûrûldû, èlk dÿfÿ olaraq sovet qoøunhèssÿlÿrè Muxtar Respublèkadan ÷ûxarûldû.

Lakèn 1991-cè èldÿ dþvlÿt möstÿqèllèyènè yenècÿbÿrpa etmèø þlkÿmèz onu ètèrmÿk tÿhlökÿsè qarøûsûn-da qalmûødû. Þlkÿdÿ möharèbÿ gedèrdè. Èdarÿ÷èlèk èsÿyox dÿrÿcÿsèndÿ èdè. Respublèkada xaos, anarxèyahþkm sörördö.

Yeganÿ nècat yolunu Heydÿr ßlèyevèn qayûdûøûndagþrÿn Azÿrbaycan xalqû onu tÿkèdlÿ hakèmèyyÿtÿ÷aüûrûrdû. Xalqûmûz ènanûrdû kè, Azÿrbaycanû döødöyöbu aüûr vÿzèyyÿtdÿn, sosèal-èqtèsadè, hÿrbè-sèyasèbþhrandan yalnûz Heydÿr ßlèyev xèlas edÿ bèlÿr.Burada mÿøhur fransûz mötÿfÿkkèrè Volterèn"dþvlÿtèn xèlasû ö÷ön bèr dahè ènsan kèfayÿtdèr"kÿlamû yada döøör. Heydÿr ßlèyev dÿ TanrûnûnAzÿrbaycan xalqûnûn taleyènÿ bÿxø etdèyè bèr qèsmÿt,zamanûnda mèllÿtènèn xèlaskarû olmaq ö÷öngþndÿrèlÿn bèr dahè ènsan èdè.

Heydÿr ßlèyevèn Azÿrbaycan xalqûnûn yaddaøûndaqurucu vÿ xèlaskar dþvlÿt xadèmè, mèllè lèder vÿ xalqmÿhÿbbÿtènè qazanan þndÿr kèmè ÿbÿdèlèk qazan-masû, he÷ dÿ tÿsadöfè deyèl.

Mÿhz Azÿrbaycan xalqûnûn azadlûüûnûn, möstÿqèldþvlÿt÷èlèyènèn möqÿddÿratûnûn hÿll edèldèyè aüûrgönlÿrdÿ xalqûnûn èradÿsènÿ tabe olan Heydÿrßlèyev þlkÿ rÿhbÿrlèyènÿ qayûdaraq möstÿqèlAzÿrbaycan Respublèkasûnû, Azÿrbaycan xalqûnû,mèllè-azadlûq hÿrÿkatûnda qazanûlmûø tarèxènaèlèyyÿtlÿrè mÿhv olmaqdan xèlas etmÿk kèmè ÷ox÷ÿtèn vÿ øÿrÿflè bèr mèssèyanû þz özÿrènÿ gþtördö.Bu, sþzön ÿsèl mÿnasûnda, "þmrömön qalanhèssÿsènè dÿ xalqûma baüûølayûram" deyèb, meydanaatûlan bþyök örÿklè Vÿtÿn oülunun þz xalqû, þzVÿtÿnè qarøûsûnda mèsèlsèz fÿdakarlûüû èdè. Heydÿrßlèyev þz sèyasè bacarûüûnû, ÷oxèllèk èdarÿ÷èlèksÿrèøtÿsènè ÿsèrgÿmÿdÿn xalqûnûn fèravanlûüû vÿdþvlÿtènèn möstÿqèllèyè yolunda yorulmadan xèd-mÿtdÿ olduüunu bèr daha söbut etdè.

Ömummèllè Lèder daxèlè vÿ xarècè qövvÿlÿrèndþvlÿt ÷evrèlèøè, suè-qÿsd vÿ tÿxrèbat cÿhdlÿrènÿ bax-mayaraq þz hÿyatû, saülamlûüû bahasûna gecÿlè-göndözlö fÿdakar ÿmÿyè hesabûna möstÿqèlAzÿrbaycan dþvlÿtènè qurdu vÿ mþhkÿmlÿtdè.Heydÿr ßlèyev demokratèk höquqè dþvlÿt qurmaq,kþklö èslahatlar aparmaq ö÷ön èlk nþvbÿdÿ þlkÿdÿèctèmaè-sèyasè sabètlèyè, qanun÷uluüu bÿrqÿrar etdè,cÿmèyyÿtdÿ hþkm sörÿn hÿrc-mÿrclèyÿ vÿ þzbaøû-nalûüa bèrdÿfÿlèk son qoydu. Ulu Þndÿrèn 1994-cö

èldÿ èmzaladûüû Cènayÿtkarlûqla möbarèzÿyÿyþnÿlmèø tarèxè fÿrmanû qanun÷uluüun vÿ höquqqaydalarûnûn mþhkÿmlÿndèrèlmÿsèndÿ ÿsaslû dþnöøyaratdû.

Zÿngèn dþvlÿt÷èlèk tÿcröbÿsènÿ malèk olan bþyökstrateq Heydÿr ßlèyev höquqè dþvlÿtèn Azÿrbaycanmodelènè èlk mèllè Konstètusèyanû yaratmaqlager÷ÿklÿødèrdè. Heydÿr ßlèyevèn möÿllèfè olduüu1995-cè èldÿ ömumxalq sÿsvermÿsè yolu èlÿ qÿbulolunmuø Azÿrbaycan RespublèkasûnûnKonstètusèyasûnda höquqè dþvlÿtèn bötön prènsèplÿrè- qanunun alèlèyè, ènsan höquqlarûnûn mödafèÿsè,hakèmèyyÿt bþlgösö, konstètusèya nÿzarÿtè prènsè-plÿrè tÿsbèt olundu, ènsan haqlarûnûn tÿmènè dþvlÿtènalè mÿqsÿdè kèmè bÿyan edèldè.

Þlkÿmèz möstÿqèllèyènè ÿldÿ etdèkdÿn sonraSSRÈ-dÿn mèras qalmûø, totalètar rejèmÿ xarakterèkolan höquq sèstemè vÿ qanunlar sèvèl vÿ demokratèkcÿmèyyÿt quruculuüuna, qanunun alèlèyènèn tÿmènolunmasûna, ènsan höquq vÿ azadlûqlarûnûnmödafèÿsènÿ tÿmènat vermèrdè. ßsas Qanununqÿbulu þlkÿdÿ bötön sahÿlÿrdÿ, o cömlÿdÿn höquqèèslahatlarûn hÿrtÿrÿflè vÿ kompleks hÿyatake÷èrèlmÿsènÿ rÿvac verdè vÿ bu mÿqsÿdlÿ möxtÿlèfkomèssèyalar yaradûldû. Höquq sèstemènÿ möstÿsnaÿhÿmèyyÿt verÿn ömummèllè lèder Heydÿr ßlèyevHöquqè Èslahat Komèssèyasûna rÿhbÿrlèyè bèlavasètÿþz özÿrènÿ gþtörÿrÿk èslahatlarûn qûsa möddÿtdÿ vÿmötÿøÿkkèl aparûlmasûnû tÿmèn etdè.

Ulu Þndÿr prokurorluq orqanlarûnûn rÿhbÿrèø÷èlÿrè èlÿ 2000-cè èlèn aprelèndÿ ke÷èrdèyè gþröødÿhöquqè èslahatlarla baülû deyèrdè: "Bu èslahatlarû onagþrÿ aparmûrûq kè, kèmsÿ bèzÿ deyèr, kèmsÿ bunubèzdÿn tÿlÿb edèr. Bèz þzömöz anlamalûyûq kè,"höquqè, demokratèk dþvlÿt qururuq" elan edÿnprezèdent gÿrÿk onu tÿmèn etsèn. Bunu tÿmèn etmÿkdÿ qanunlarla ola bèlÿr".

Gÿrgèn fÿalèyyÿt nÿtècÿsèndÿ þlkÿmèzèn bu gönövÿ gÿlÿcÿyè namènÿ son dÿrÿcÿ vacèb vÿÿhÿmèyyÿtlè, habelÿ höquq sèstemènèn mahèyyÿtènèmöÿyyÿn edÿn tam yenè mötÿrÿqqè qanunlar, ocömlÿdÿn "Konstètusèya Mÿhkÿmÿsè haqqûnda","Mÿhkÿmÿlÿr vÿ hakèmlÿr haqqûnda", "Prokurorluqhaqqûnda", "Polès haqqûnda", "ßmÿlèyyat-axtarûøfÿalèyyÿtè haqqûnda", "Vÿkèllÿr vÿ vÿkèllèk fÿalèyyÿtèhaqqûnda" vÿ dègÿr qanunlar, ÿvvÿlkèlÿrdÿn prèn-sèpcÿ kþklö surÿtdÿ fÿrqlÿnÿn Mölkè vÿ Mölkè-Prosessual, Cènayÿt vÿ Cènayÿt-Prosessual,Cÿzalarûn Ècrasû vÿ s. mÿcÿllÿlÿr qÿbul edèldè. Buqanunverècèlèk aktlarû beynÿlxalq sÿvèyyÿlè



mötÿxÿssèslÿr tÿrÿfèndÿn ekspertèzadan ke÷èrèlmÿk-lÿ yöksÿk dÿyÿrlÿndèrèldè.

1996-cû vÿ 1999-cu èllÿrdÿ ÿsassûz yoxlamalarûnvÿ sahèbkarlûüûn ènkèøafû sahÿsèndÿ sönè maneÿlÿrènaradan qaldûrûlmasû haqqûnda dþvlÿt baø÷ûsûtÿrÿfèndÿn èmzalanmûø fÿrmanlar þlkÿ èqtèsadèyy-atûnûn ènkèøafûnda möhöm rol oynadû.

Eynè zamanda, þlkÿmèzdÿ sèyasè partèyalarûn, èctè-maè tÿøkèlatlarûn azad fÿalèyyÿtè, senzuranûn aradanqaldûrûlmasû, yözlÿrlÿ mÿtbuat orqanûnûn sÿrbÿstnÿør olunmasû, þzÿl radèo vÿ televèzèya kanallarûnûnyayûmlanmasû sèyasè plöralèzmèn, azad fèkrèn,demokratèyanûn vÿ vÿtÿndaø cÿmèyyÿtènèn ènkèøafû-na bþyök tÿkan verdè.

Ènsan haqlarûnûn etèbarlû qorunmasû dþvlÿtènprèorètetè kèmè möÿyyÿn edèlÿrÿk respublèkamûzènsan höquq vÿ azadlûqlarûnûn tÿmènatû sahÿsèndÿbötön ÿsas beynÿlxalq konvensèyalara qoøuldu,1993-cö èldÿn þlöm cÿzasûnûn ècrasûna veto qoyuldu,1998-cè èldÿ èsÿ Øÿrqdÿ èlk dÿfÿ olaraq Azÿrbaycandabu cÿza nþvö tamamèlÿ lÿüv edèldè, ÿfv vÿ amnèstèyaènstètutlarû genèø tÿtbèq edèlmÿyÿ baølandû.

Þlkÿmèzdÿ ènsan haqlarûnûn mödafèÿsènÿ daèrmöhöm normatèv aktlar qÿbul olundu, bu sahÿdÿxösusè Dþvlÿt Proqramû hazûrlanaraq hÿyatake÷èrèlmÿyÿ baølandû vÿ Ènsan höquqlarû özrÿmövÿkkèl (Ombudsman) ènstètutu yaradûldû.

Ömummèllè lèder Heydÿr ßlèyevèn rÿhbÿrlèyè èlÿhöquqè dþvlÿt quruculuüu prosesè ÷ÿr÷èvÿsèndÿÿdlèyyÿ orqanlarûnda ÿsaslû èslahatlar aparûldû,ÿdlèyyÿ sèstemènèn hÿrtÿrÿflè ènkèøafû özrÿ tarèxèÿhÿmèyyÿtlè qÿrarlar qÿbul olundu, bu orqanlarûnfÿalèyyÿtèndÿ kþklö mötÿrÿqqè dÿyèøèklèklÿrÿbaølanûldû.

Èlk nþvbÿdÿ penètensèar möÿssèsÿlÿrèn DaxèlèÈølÿr Nazèrlèyèndÿn ßdlèyyÿ Nazèrlèyènÿ verèlmÿsè èøèbaøa ÷atdûrûldû. Bu addûmûn atûlmasûnda mÿqsÿdmÿhkÿmÿ qÿrarlarûnûn ècrasû sèstemènè tÿkmèllÿødèr-mÿk, cÿza-tÿrbèyÿ èøènè humanèstlÿødèrmÿk, ÿn ÿsasûèsÿ ènsan höquqlarûnûn, azadlûqlarûnûngþzlÿnèlmÿsènè tÿmèn etmÿk èdè. ßdalÿtlè mÿhkÿmÿhöququnun ayrûlmaz tÿrkèb hèssÿsè olan mÿhkÿmÿqÿrarlarûnûn ècrasû èøènèn möstÿsna ÿhÿmèyyÿtènÿzÿrÿ alûnaraq Nazèrlèyèn tÿrkèbèndÿ ècra xèdmÿtètÿsès edèldè, èstèntaq èdarÿsè yaradûlaraq ÿdalÿtmöhakèmÿsè ÿleyhènÿ olan vÿ bèr sûra dègÿrcènayÿtlÿrèn èbtèdaè èstèntaqûnûn aparûlmasû ßdlèyyÿNazèrlèyènÿ hÿvalÿ olundu.

Azÿrbaycan tarèxènèn Heydÿr ßlèyev dþnÿmèndÿèlk dÿfÿ olaraq yerlè þzönöèdarÿ orqanlarû formalaødû

vÿ bÿlÿdèyyÿlÿrÿ metodolojè yardûmûn gþstÿrèlmÿsè,elÿcÿ dÿ ènzèbatè nÿzarÿtèn hÿyata ke÷èrèlmÿsèßdlèyyÿ Nazèrlèyènÿ tapøûrûldû.

ßdlèyyÿ sahÿsèndÿ aparûlan èslahatlarûn nÿtècÿsèolaraq ßdlèyyÿ Nazèrlèyènèn cÿmèyyÿtdÿ rolu vÿnöfuzu xeylè artdû vÿ o, höquq sèyasÿtènè hÿyatake÷èrÿn ÿsas orqanlardan bèrènÿ ÷evrèldè.

Ömummèllè lèderèmèz Heydÿr ßlèyev tÿrÿfèndÿnÿdlèyyÿ èø÷èlÿrènèn peøÿ bayramû gönönön tÿsèsedèlmÿsè dÿ dahè rÿhbÿrèmèzèn Azÿrbaycanÿdlèyyÿsènÿ xösusè dèqqÿt vÿ qayüûsûnûn barèz tÿza-hörö olmuødur.

Demokratèk höquqè dþvlÿtèn tÿmÿl daølarûndanbèrè hesab olunan möasèr möstÿqèl mÿhkÿmÿhakèmèyyÿtènèn bÿrqÿrar olmasû da mÿhz ulu þndÿrHeydÿr ßlèyevèn adû èlÿ baülûdûr.

Belÿ mÿhkÿmÿ hakèmèyyÿtènè yaratmaq ö÷önþlkÿdÿ kþklö mÿhkÿmÿ-höquq èslahatlarûnûn aparûl-masûnûn zÿrurèlèyènè nÿzÿrÿ alan Ömummèllè Lèderèntÿøÿbbösö èlÿ 1997-cè èldÿ zÿngèn demokratèkÿnÿnÿlÿrè olan þlkÿlÿrèn tÿcröbÿsènÿ ÿsaslanan"Mÿhkÿmÿlÿr vÿ hakèmlÿr haqqûnda" yenè Qanunqÿbul olundu vÿ mÿhkÿmÿ èslahatlarûna daèr pro-qram xarakterlè Fÿrman èmzalandû.

Dahè þndÿrèn rÿhbÿrlèyè èlÿ aparûlan mÿhkÿmÿ-höquq èslahatû nÿtècÿsèndÿ ke÷mèø sovet mÿhkÿmÿsèstemè lÿüv edèlÿrÿk 2000-cè èldÿn yenè, ènsanhaqlarûnûn mödafèÿsènÿ daha etèbarlû tÿmènat verÿnö÷pèllÿlè möstÿqèl mÿhkÿmÿ sèstemè fÿalèyyÿtÿbaøladû.

Mÿhz hÿmèn vaxtdan Azÿrbaycan postsovetmÿkanûnda qÿtèmkan tÿdbèrè kèmè hÿbsèn se÷èlmÿsèsÿlahèyyÿtènè mÿhkÿmÿyÿ verÿn vÿ bununla da"Habeas Corpus" prènsèpènè tÿtbèq edÿn èlkdþvlÿtlÿrdÿn oldu.

Bunun davamû olaraq mÿhkÿmÿlÿr özÿrèndÿ hÿrhansû, o cömlÿdÿn prokuror nÿzarÿtè lÿüv olunaraq,ÿksènÿ demokratèk mÿhkÿmÿ nÿzarÿtè ènstètutu for-malaødûrûldû.

2000-cè èldÿ dþvlÿt÷èlèk tarèxèmèzdÿ èlk dÿfÿolaraq hakèmlÿr øÿffaf prosedurlar ÿsasûnda, o cöm-lÿdÿn test ösulu èlÿ se÷èlmèø vÿ nÿtècÿdÿ hakèm kor-pusu 60% tÿzÿlÿndè.

Gþrölmöø tÿdbèrlÿr ÿhalè arasûnda mÿhkÿmÿlÿrÿetèbarû xeylè artûrdû, mÿhkÿmÿlÿr barÿdÿ ke÷mèøsovetlÿr bèrlèyèndÿn mèras qalmûø "cÿza orqanû"tÿÿssöratû aradan qalxdû. Artûq ènsanlar pozulmuøhöquqlarûn mödafèÿsè ö÷ön dègÿr orqanlara deyèl,mÿhz mÿhkÿmÿyÿ möracèÿt etmÿyÿ baøladû.

Hÿm÷ènèn, bötön höquq-möhafèzÿ orqanlarûnda

27


vÿ vÿkèllèk xèdmÿtèndÿ mötÿrÿqqè èslahatlar aparûldû,onlarûn fÿalèyyÿtè demokratèk dÿyÿrlÿrÿ uyüunquruldu.

Möstÿqèllèyèmèzèn on èlè - 1993-2003-cö èllÿrÿrzèndÿ dahè Heydÿr ßlèyev "sèyasÿt mömkön olanûetmÿk deyèl, mömkönsözö bacarmaq sÿnÿtèdèr"mÿøhur kÿlamda sþylÿnèldèyè kèmè, döøönölmöø vÿuzaqgþrÿn sèyasÿtè sayÿsèndÿ Azÿrbaycan ö÷ön,xalqûmûz ö÷ön mömkönsöz gþrönÿn hÿr øeyènþhdÿsèndÿn uüurla gÿldè, þlkÿmèzèn möstÿqèllèyènèdþnmÿz, ÿbÿdè vÿ daèmè etdè, Azÿrbaycandemokratèk höquqè dþvlÿt quruculuüu yolu èlÿÿzmlÿ èrÿlèlÿdè vÿ gÿlÿcÿk ènkèøafûn stratejèhÿdÿflÿrènè möÿyyÿn etdè. O ènkèøaf kè, sonrakûèllÿrdÿ möstÿqèl Azÿrbaycanûn daha da qödrÿtlÿn-mÿsè vÿ tÿrÿqqèsè ö÷ön mþhkÿm tÿmÿl vÿ potensèalrolunu oynadû.

Ömummèllè Lèder hÿm dÿ Azÿrbaycan tarèxèndÿÿn gþrkÿmlè dþvlÿt xadèmè kèmè ÿbÿdè bèr mèllèsÿrvÿt - Heydÿr ßlèyev dþvlÿt÷èlèk mÿktÿbènè yarat-dû. Ulu Þndÿrèn 2003-cö èldÿ tarèxè möracèÿtèndÿxalqa möÿyyÿnlÿødèrdèyè sèyasÿtè davam etdèrÿbèlÿcÿk dÿqèq önvanû gþstÿrdè: "Ènanûram kè, mÿnèmaxûra ÷atdûra bèlmÿdèyèm taleyöklö mÿsÿlÿlÿrè, plan-larû, èølÿrè sèzèn kþmÿyènèz vÿ dÿstÿyènèzlÿ Èlhamßlèyev baøa ÷atdûra bèlÿcÿk. Mÿn ona þzöm qÿdÿrènanûram vÿ gÿlÿcÿyènÿ bþyök ömèdlÿr bÿslÿyèrÿm".Zaman Heydÿr ßlèyevèn bu ènamûnû tÿsdèq edèr vÿÖmummèllè Lèderèn layèqlè davam÷ûsû mþhtÿrÿmPrezèdentèmèz cÿnab Èlham ßlèyev Azÿrbaycanabacarûqla rÿhbÿrlèk edèr, þz praqmatèk vÿ mödrèksèyasÿtè èlÿ þlkÿmèzè èrÿlè aparûr. Dþvlÿtèn sökanûnûnetèbarlû ÿllÿrdÿ olduüunu gþrÿn xalq þz Prezèdentènÿdaèm dÿstÿk verèr vÿ onun arxasûnca ènamla gedèr.

Þtÿn ay þlkÿmèzèn èctèmaè-sèyasè hÿyatûndamöhöm hadèsÿ olan - aprelèn 11-dÿ ÿdalÿtlè vÿ øÿf-faf ke÷èrèlmèø prezèdent se÷kèlÿrèndÿ cÿnab Èlhamßlèyevèn bþyök vÿtÿndaø hÿmrÿylèyè èlÿ yenèdÿnþlkÿ baø÷ûsû se÷èlmÿsè xalqûmûzûn èradÿsènè, ènamûnû,Heydÿr ßlèyev sèyasÿtènÿ, amallarûna sadèqlèyènètÿzahör etdèrmÿklÿ son 15 èldÿ gþrölÿn èølÿrÿ,sörÿtlè tÿrÿqqèyÿ, bÿrqÿrar edèlmèø mþhkÿm èctè-maè-sèyasè sabètlèyÿ verèlÿn yöksÿk qèymÿtdèr.

Ömummèllè lèder Heydÿr ßlèyevèn möÿyyÿnetdèyè hÿrtÿrÿflè ènkèøaf strategèyasû þtÿn dþvrdÿdþvlÿt baø÷ûsû cÿnab Èlham ßlèyevèn rÿhbÿrlèyè èlÿuüurla hÿyata ke÷èrèlÿrÿk þlkÿmèzèn davamlû ènkèøafûtÿmèn edèlmèø, qarøûya qoyulan ÿsas mÿqsÿd vÿhÿdÿflÿrÿ naèl olunmuødur.

Bu dþvrdÿ elÿ bèr sahÿ olmamûødûr kè, orada èsla-

hatlar aparûlmasûn vÿ ènkèøaf möøahèdÿ edèlmÿsèn.Belÿ kè, 15 èl ÿrzèndÿ èqtèsadèyyatûmûz 3,2 dÿfÿ,sÿnaye èstehsalû 2,6 dÿfÿ artmûø, èøsèzlèyèn sÿvèyyÿsè 5faèzÿdÿk enmèø, yoxsulluq tÿxmènÿn 10 dÿfÿyÿdÿkazalmûødûr. Valyuta ehtèyatlarûmûz 24 dÿfÿ artaraq 44mèlyard dollara bÿrabÿrdèr. Þlkÿmèzèn èqtèsadèyyatû-na 230 mèlyard dollardan ÷ox sÿrmayÿ qoyulmuødur.

Bu gön èqtèsadè sahÿdÿ rÿqabÿtqabèlèyyÿtlèlèyènÿgþrÿ Azÿrbaycan Davos Dönya Èqtèsadè Forumunun,Dönya Bankûnûn hesabatlarûnda yöksÿk pèllÿlÿrdÿqÿrarlaøûr, èslahat÷û dþvlÿt kèmè se÷èlèr. Bakû-Tbèlèsè-Ceyhan vÿ Bakû-Tbèlèsè-ßrzurum neft vÿ qaz kÿmÿr-lÿrè, Cÿnub Qaz Dÿhlèzè, Bakû-Tbèlèsè-Qars dÿmèryolu vÿ gÿlÿn ay a÷ûlûøû nÿzÿrdÿ tutulan Trans-Anadolu (TANAP) qaz boru kÿmÿrè kèmè qlobalenerjè vÿ nÿqlèyyat layèhÿlÿrènèn bèlavasètÿ tÿøÿb-böskarû olan þlkÿmèz Avropada etèbarlû tÿrÿfdaøa vÿregèonun lèder dþvlÿtènÿ ÷evrèlmèødèr.Respublèkamûzûn ÿn mþtÿbÿr tÿdbèrlÿrÿ, o cöm-lÿdÿn humanètar, sèyasè, èqtèsadè, mÿdÿnè forumlara,mþhtÿøÿm èdman yarûølarûna uüurla ev sahèblèyèetmÿsè dþvlÿtèmèzèn dönyada yöksÿk nöfuzunutÿcÿssöm etdèrèr.

Ulu þndÿrèn adûnû daøûyan Heydÿr ßlèyev Fonduda xeyèrxahlûq, sölh, ènsanpÿrvÿrlèk kèmè bÿøÿrèamallar uürunda nÿcèb fÿalèyyÿtè èlÿ þlkÿdÿ hÿyatake÷èrèlÿn ÷oxøaxÿlè èslahatlara dÿyÿrlè tþhfÿlÿr verèr,Azÿrbaycan Respublèkasûnûn Bèrèncè vètse-prezèdentè,Fondun prezèdentè Mehrèban xanûm ßlèyevanûntÿøÿbbösö èlÿ reallaødûrûlan ÷oxsaylû layèhÿlÿr, hÿyatake÷èrèlÿn tÿdbèrlÿr þz mösbÿt nÿtècÿlÿrènè vermÿklÿxalqûmûzûn Heydÿr ßlèyev ocaüûna olan sevgèsènèdaha da göclÿndèrèr.

Þtÿn dþvrdÿ dþvlÿt baø÷ûsûnûn tÿøÿbbösö vÿ rÿh-bÿrlèyè èlÿ hÿyata ke÷èrèlÿn genèømèqyaslû èslahatlarûntÿrkèb hèssÿsè olaraq ÿdlèyyÿ vÿ mÿhkÿmÿsèstemènèn ènkèøafûna da xösusè þnÿm verèlmèødèr.ßdlèyyÿ Nazèrlèyènèn funksèya vÿ sÿlahèyyÿtlÿrègenèølÿnmèø, ßdlèyyÿ Akademèyasû, regèonal ÿdlèyyÿèdarÿlÿrè, xösusè notarèat ènstètutu, probasèya xèd-mÿtè tÿsès edèlmèø, elektron reyestrlÿr vÿ ènformasèyasèstemlÿrè yaradûlmaqla vÿtÿndaølarûn ÿdlèyyÿtÿsèsatlarûna ÷ûxûøû xeylè asanlaømûødûr.

Eynè zamanda, þlkÿ Prezèdentènèn tapøûrûqlarûnaÿsasÿn ÿdalÿt möhakèmÿsènèn sÿmÿrÿlèlèyènèn art-masûna, mÿhkÿmÿ hakèmèyyÿtènèn möstÿqèllèyènèngöclÿnmÿsènÿ xèdmÿt edÿn mötÿrÿqqè èslahatlaraparûlmûø, bu sahÿdÿ qanunverècèlèk tÿkmèllÿømèø,hakèmlÿrèn øÿffaf se÷èm qaydasû möÿyyÿn olunaraqhakèm korpusu 60 faèz tÿzÿlÿnmèø, yenè



mÿhkÿmÿlÿr vÿ mÿhkÿmÿ hakèmèyyÿtènèn þzönöè-darÿ orqanlarû yaradûlmûø, möasèr ÈKT-nèn, dþvlÿtbaø÷ûsûnûn Sÿrÿncamû èlÿ yaradûlmûø "Elektronmÿhkÿmÿ" ènformasèya sèstemènèn tÿtbèqè vÿmÿhkÿmÿ ènfrastrukturunun möasèrlÿømÿsè özrÿÿmÿlè tÿdbèrlÿr gþrölmöødör.

Bþyök qörur hèssè èlÿ deyÿ bèlÿrèk kè, mþhkÿmbönþvrÿ özÿrèndÿ formalaømûø Azÿrbaycan dþvlÿtèþzönön yenè möasèr ènkèøaf dþvrönö yaøayûr. Hÿrbèrèmèz Heydÿr ßlèyevèn dþvlÿt÷èlèk amallarûna sadèqqalaraq Ulu Þndÿrèn yöksÿk èdeyalarûnû yaøatmaq vÿènkèøaf etdèrmÿk, Azÿrbaycan tarèxènèn yenè øanlûsÿhèfÿlÿrènè yazmaq namènÿ mþhtÿrÿmPrezèdentèmèz cÿnab Èlham ßlèyevèn ÿtrafûnda sûxbèrlÿøÿrÿk, ÿlèmèzdÿn gÿlÿnè ÿsèrgÿmÿmÿlè, dþvlÿtbaø÷ûsûnûn yöksÿk etèmadûna uyüun olaraq þlkÿmèzènhÿrtÿrÿflè tÿrÿqqèsè ö÷ön þz vÿzèfÿlÿrèmèzè layèqèncÿyerènÿ yetèrmÿlè vÿ daha ÿzmkarlûqla ÷alûømalûyûq.

Azÿrbaycan zÿngèn þlkÿdèr, onun èstedadlû ènsan-larû, tökÿnmÿz tÿbèè sÿrvÿtlÿrè var, lakèn bèzèm ÿnbþyök sÿrvÿtèmèz Heydÿr ßlèyev sèyasè èrsèdèr. Buhÿdsèz sÿrvÿtèn þyrÿnèlmÿsè ö÷ön konfranslar tÿøkèlolunur, Azÿrbaycan tarèxènèn Heydÿr ßlèyevdþnÿmèndÿ ÿldÿ olunmuø naèlèyyÿtlÿr, demokratèkhöquqè dþvlÿt quruculuüunda Heydÿr ßlèyevèn èrsèbarÿdÿ ÷ûxûølar edèlèr vÿ dègÿr tÿdbèrlÿr hÿyatake÷èrèlèr.

Azÿrbaycan xalqûnûn ömummèllè lèderè Heydÿrßlèyevèn anadan olmasûnûn 95 èllèk yubèleyèmönasèbÿtèlÿ ßdlèyyÿ Nazèrlèyè tÿrÿfèndÿn dÿ sèlsèlÿtÿdbèrlÿr ke÷èrèlèr. ßdlèyyÿ èø÷èlÿrè Fÿxrè xèyabandaUlu Þndÿrèn mÿzarûnû zèyarÿt edÿrÿk ÿzèzxatèrÿsènÿ ÿbÿdè ehtèramlarûnû bèldèrèrlÿr. Gÿncÿmÿkdaølar nazèrlèkdÿ Heydÿr ßlèyev muzeyè èlÿtanûø olurlar, ÿdlèyyÿ orqanlarûnda yûüûncaqlar,dÿyèrmè masalar ke÷èrèlèr, èxtèsasartûrma kurslarûndaxösusè mþvzular tÿdrès edèlèr. Möxtÿlèf kötlÿvèèdman yarûølarû, xeyrèyyÿ tÿdbèrlÿrè, o cömlÿdÿnqanvermÿ aksèyasû tÿøkèl olunur, ÿdlèyyÿ èø÷èlÿrè vÿhakèmlÿr tÿrÿfèndÿn mÿtbuatda ÷ûxûølar edèlèr.Hÿm÷ènèn, Heydÿr ßlèyevèn 95 èllèk yubèleyèmönasèbÿtèlÿ xösusè stend hazûrlanûb, nazèrlèyènkènozalûnda Ulu Þndÿrèn zÿngèn hÿyatûndan vÿtètanèk fÿalèyyÿtèndÿn bÿhs edÿn fèlmlÿr nömayèøetdèrèlèr.

Ömummèllè Lèderèn yubèleyè mönasèbÿtèlÿßdlèyyÿ Nazèrlèyè tÿrÿfèndÿn ke÷èrèlmèø "Heydÿrßlèyev vÿ Azÿrbaycan ÿdlèyyÿsè" mþvzusunda genèøelmè-praktèkè konfrans xösusèlÿ qeyd olunmalûdûr.

ßdlèyyÿ Nazèrlèyè rÿhbÿrlèyènèn vÿ mÿsul èø÷èlÿrènèn,Mÿhkÿmÿ-Höquq Øurasû özvlÿrènèn, hakèmlÿrèn,prokurorlarûn, vÿkèllÿrèn, elm-tÿdrès möÿssèsÿlÿrè,vÿtÿndaø cÿmèyyÿtè nömayÿndÿlÿrènèn, alèmlÿrèn,gÿnc höquqøönaslarûn vÿ KÈV-lÿrèn èøtèrakû èlÿ þtÿngön ßdlèyyÿ Akademèyasûnda ke÷èrèlmèø tÿdbèrdÿmÿzmunlu vÿ elmè tÿhlèllÿrÿ ÿsaslanan mÿruzÿlÿrènedèlmÿsè, mözakèrÿlÿrèn ke÷èrèlmÿsè Heydÿr ßlèyevèndþvlÿt÷èlèk èrsènèn þyrÿnèlmÿsè vÿ aøûlanmasûbaxûmûndan olduqca bþyök ÿhÿmèyyÿt kÿsbetmèødèr.

Øöbhÿsèz kè, Heydÿr ßlèyev döhasûnû, onunxalqûmûz qarøûsûnda xèdmÿtlÿrènè sonadÿk þyrÿnmÿkqeyrè-mömköndör. Ulu þndÿrèmèzèn bþyöklöyö,onun xalqûmûzûn rèfahû namènÿ hÿyata ke÷èrdèyèmöhöm tÿdbèrlÿrèn mahèyyÿtènè tam dÿrk etmÿkö÷ön bþyök zaman tÿlÿb olunur. Zaman ke÷dèkcÿèsÿ bu dahè ènsanûn adû Azÿrbaycan xalqûnûn sèmvol-una, ÿmÿllÿrè èsÿ hönÿr rÿmzènÿ ÷evrèlèr.

Hÿlÿ saülûüûnda ÿfsanÿlÿøÿn, sèyasÿt olèmpènèfÿth etmèø nadèr øÿxsèyyÿt Heydÿr ßlèyev haqqûndadönyanûn mÿøhur sèmalarûnûn necÿ heyranlûqla,ehtèramla danûødûqlarûnûn øahèdèyèk. Möasèrè olandönya lèderlÿrè, tanûnmûø dþvlÿt adamlarû vÿ sèyasèxadèmlÿrè tÿrÿfèndÿn dönya mèqyasûnda bþyöklöyöetèraf edèlÿn, o cömlÿdÿn ABØ-ûn sabèq PrezèdentèCorc Buøun "øÿksèz lèder", Törkèyÿ Prezèdentè RÿcÿbTayyèb ßrdoüanûn "törk dönyasûnûn tanûnan vÿsevèlÿn lèderè", Rusèya Prezèdentè Vladèmèr Putènèn"sèyasè nÿhÿng", Fransanûn sabèq Prezèdentè JakØèrakûn "qeyrè-adè øÿxsèyyÿt" adlandûrdûqlarû Heydÿrßlèyev øÿxsèyyÿtènèn nÿhÿnglèyè bu gönlÿrdÿyenèdÿn gþz þnöndÿ canlanûr, qÿlbèmèzdÿ bèr dahaqörur vÿ èftèxar hèsslÿrè baø qaldûrûr.

Azÿrbaycan xalqû xoøbÿxtdèr kè, onun Heydÿrßlèyev kèmè Ulu Þndÿrè, dönyanûn hþrmÿtlÿyanaødûüû vÿ qÿbul etdèyè ömummèllè lèderè var. Vÿbu gön hÿr bèrèmèz dÿrk edèrèk kè, möstÿqèlAzÿrbaycan dþvlÿtè bötön hÿyatû vÿ fÿalèyyÿtètarèxèmèzÿ qûzûl hÿrflÿrlÿ hÿkk olunmuø Heydÿrßlèyevèn øah ÿsÿrèdèr. Øöbhÿ yoxdur kè, xalqûmûzonun möÿllèfènè þzönön tarèxèndÿ vÿ qÿlbèndÿÿbÿdè yaøadacaq, Azÿrbaycan vÿ Heydÿr ßlèyevènadû ÿsrlÿr boyu bötön dönyada qoøa sÿslÿnÿcÿkdèr.

Azÿrbaycan xalqû Ulu Þndÿrèn sèyasè kursunudavam etdèrmÿklÿ mþhtÿrÿm Prezèdentèmèz cÿnabÈlham ßlèyevèn rÿhbÿrlèyè èlÿ bundan sonra da þztarèxènèn yenè, øanlû sÿhèfÿlÿrènè yazacaq, daha yök-sÿk zèrvÿlÿr fÿth edÿcÿkdèr.

29

ÀÇßÐÁÀÉÚÀÍ ÕÀËÃ

ÚÖÌÙÓÐÈÉÉßÒÈ1 9 1 8 - 2 0 1 8


Àçÿðáàéúàí ÕàëãÚöìùóðèééÿòè - 100

Azÿrbaycan Xalq Cömhurèyyÿtènèn yaranmasûndan 100 èl þtör

Azÿrbaycan Xalq Cömhurèyyÿtènèn øÿrÿfènÿ ucaldûlmûø abèdÿnè zèyarÿt

Döz 100 èl bundan ÿvvÿl -1918-cè èl mayûn 28-dÿAzÿrbaycan Xalq Cöm-

hurèyyÿtènèn yaradûlmasû þlkÿmèzènhÿyatûna bþyök tarèxè hadèsÿ kèmèdaxèl oldu. Möstÿqèl, azad,demokratèk respublèka qurmaqmÿqsÿdènè qarøûya qoyan AzÿrbaycanXalq Cömhurèyyÿtè cÿmè 23 aylûqfÿalèyyÿtè dþvröndÿ xalqûn mèllèmÿnlèk øöurunu þzönÿ qaytardû,onun þz möqÿddÿratûnû tÿyènetmÿyÿ qadèr olduüunu nömayèøetdèrdè. 1918-cè èl mayûn 28-dÿ qÿbuledèlÿn Èstèqlal Bÿyannamÿsèndÿn -ßqdnamÿdÿn dÿ gþröndöyö kèmè,bu mþhtÿøÿm tarèx xalqûmûzûnmöstÿqèllèk hèsslÿrènè daha dagöclÿndèrdè.

Yenè qurulan Azÿrbaycan XalqCömhurèyyÿtè þz özÿrènÿ gþtördöyö÷ÿtèn tarèxè vÿzèfÿnè øÿrÿflÿ yerènÿ yetèrdè.Azÿrbaycanûn èlk Parlamentè vÿ Hþkumÿtè, dþvlÿt

aparatû tÿøkèl edèldè, þlkÿnèn sÿrhÿdlÿrè möÿyyÿn-lÿødèrèldè, bayraüû, hèmnè vÿ gerbè yaradûldû, ana dèlè

31


Azÿrbaycan Xalq Cömhurèyyÿtènèn 100 èllèk yubèleyè mönasèbÿtèlÿ rÿsmè qÿbul

dþvlÿt dèlè elan edèldè, ordu quruculuüu sahÿsèndÿcèddè tÿdbèrlÿr hÿyata ke÷èrèldè, maarèfèn vÿmÿdÿnèyyÿtèn ènkèøafûna xösusè dèqqÿt yetèrèldè.Azÿrbaycanûn èlk unèversètetè tÿsès olundu, tÿhsèlmèllèlÿødèrèldè, xalqûn sonrakû èllÿrdÿ mÿdÿnè yök-sÿlèøè ö÷ön zÿmèn hazûrlayan, èctèmaè fèkèr tarèxèbaxûmûndan möstÿsna ÿhÿmèyyÿtlè èølÿr gþröldö.

Mþvcudluüunun èlk gönlÿrèndÿn xalqhakèmèyyÿtè vÿ ènsanlarûn bÿrabÿrlèyè prènsèplÿrènÿÿsaslanan Azÿrbaycan Xalq Cömhurèyyÿtè bötönþlkÿ vÿtÿndaølarûna eynè höquqlar verÿrÿk èrqè,mèllè, dènè, sènfè bÿrabÿrsèzlèyè ortadan qaldûrdû.Dönya bèrlèyè tÿrÿfèndÿn tanûnan XalqCömhurèyyÿtènèn fÿalèyyÿtè sayÿsèndÿ þlkÿmèzènbeynÿlxalq höququn subyektè olmasû 1920-cè èlènaprel ayûnda boløevèk èøüalûndan sonra Azÿrbaycanûnbèr dþvlÿt kèmè dönyanûn sèyasè xÿrètÿsèndÿn sèlèn-mÿsènèn qarøûsûnû aldû.

XX ÿsrèn sonunda yenèdÿn möstÿqèllèyènÿqovuøan Azÿrbaycan þz suverenlèyènè qoruyub saxla-maüû bacardû. Yenèdÿn hakèmèyyÿtÿ qayûdan ömum-mèllè lèder Heydÿr ßlèyev Azÿrbaycan dþvlÿt÷èlèyènènqorunmasû ö÷ön qÿtèyyÿtlè tÿdbèrlÿr gþrdö, þlkÿdÿdavamlû èctèmaè-sèyasè sabètlèyè bÿrqÿrar etdè.Belÿlèklÿ, Heydÿr ßlèyevèn øah ÿsÿrè olan möasèrmöstÿqèl Azÿrbaycan dþvlÿtè quruldu vÿ sörÿtlèènkèøaf yoluna qÿdÿm qoydu.

Ulu Þndÿrèmèz dÿfÿlÿrlÿ bèldèrmèødè kè, bèz bugön demokratèk Azÿrbaycan dþvlÿtènè qururuqsa,ayaüa qaldûrûrûqsa, Xalq Cömhurèyyÿtènÿ borcluyuq.Azÿrbaycan Xalq Cömhurèyyÿtènèn tarèxèmèzdÿkèyerè vÿ roluna xösusè qèymÿt verÿn Heydÿr ßlèyevdeyèrdè: "Bèz èlk Demokratèk Cömhurèyyÿtèn yaran-masû gönönö ÿzèz tutaraq, onu Azÿrbaycanûn dþvlÿtmöstÿqèllèyè gönö - Respublèka Gönö elan etmèøèk vÿbu, bèzèm mèllè bayramûmûzdûr".

Ömummèllè Lèderèn bu sèyasÿtènè Prezèdent Èlhamßlèyev uüurla davam etdèrèr. Dþvlÿtèmèzèn baø÷ûsûnûnAzÿrbaycan Xalq Cömhurèyyÿtènèn 100 èllèk yubèleyèhaqqûnda Sÿrÿncam èmzalamasû, 2018-cè èlèþlkÿmèzdÿ "Azÿrbaycan Xalq Cömhurèyyÿtè Èlè" elanetmÿsè mèllè dþvlÿt÷èlèk tarèxèmèzÿ dèqqÿt vÿqayüûsûnûn gþstÿrècèsèdèr.

***

Mayûn 28-dÿ Azÿrbaycan RespublèkasûnûnPrezèdentè Èlham ßlèyev Azÿrbaycan XalqCömhurèyyÿtènèn øÿrÿfènÿ paytaxtûn Èstèqlalèyyÿtkö÷ÿsèndÿ ucaldûlmûø abèdÿnè mèllè bayram -Respublèka Gönö mönasèbÿtèlÿ zèyarÿt edèb.

Abèdÿnèn ÿtrafûnda fÿxrè qarovul dÿstÿsèdözölmöødö. Dþvlÿtèmèzèn baø÷ûsû abèdÿnèn þnönÿÿklèl qoyub. Sonra Azÿrbaycan Respublèkasûnûndþvlÿt hèmnè sÿslÿndèrèlèb.

Heydÿr ßlèyev Mÿrkÿ-zèndÿ AzÿrbaycanXalq Cömhurèyyÿtènèn

100 èllèk yubèleyè mönasèbÿtèlÿrÿsmè qÿbul tÿøkèl olunub.

Azÿrbaycan RespublèkasûnûnPrezèdentè Èlham ßlèyev vÿ bèrèncèxanûm Mehrèban ßlèyeva rÿsmèqÿbulda èøtèrak edèblÿr.

Azÿrbaycanûn dþvlÿt hèmnè sÿs-lÿndèrèldèkdÿn sonra dþvlÿtèmèzènbaø÷ûsû nètq sþylÿyèb.

Prezèdent Èlham ßlèyev xalqûmûzû AzÿrbaycanXalq Cömhurèyyÿtènèn 100 èllèyè mönasèbÿtèlÿ tÿbrèkedèb, Cömhurèyyÿtènèn yaradûlmasûnû tarèxè hadèsÿadlandûraraq vurüulayûb kè, xalqûmûz mösÿlmanØÿrqèndÿ èlk demokratèk respublèkanû yaratmasû èlÿhaqlû olaraq fÿxr edÿ bèlÿr. Bu, bèr daha onu gþstÿrèr

kè, Azÿrbaycan xalqû bþyök xalqdûr, Azÿrbaycanxalqû azadlûqsevÿr, mötÿrÿqqè xalqdûr.

Þlkÿ baø÷ûsû dþvlÿtèmèzèn Azÿrbaycan XalqCömhurèyyÿtènèn qurucularûnûn xatèrÿsènÿ bþyökhþrmÿtlÿ yanaødûüûnû, onlarûn adlarûnûnÿbÿdèlÿødèrèldèyènè, bèr ne÷ÿ èl þncÿ Bakûnûn



mÿrkÿzèndÿ Azÿrbaycan Xalq Cömhurèyyÿtènènøÿrÿfènÿ abèdÿ ucaldûldûüûnû dèqqÿtÿ ÷atdûraraq 2018-cè èlèn èsÿ "Azÿrbaycan Xalq Cömhurèyyÿtè Èlè" elanolunduüunu bèldèrèb.

23 aylûq fÿalèyyÿtè dþvröndÿ Azÿrbaycan XalqCömhurèyyÿtènèn bþyök èølÿr gþrdöyönö, dþvlÿtbayraüûnûn, Azÿrbaycan vÿtÿndaølûüûnûn tÿsèsedèldèyènè, mèllè ordunun ÿsasûnûn qoyulduüunu,200-dÿn ÷ox qanun qÿbul olunduüunu, qadûnlarasÿsvermÿ höququnun verèldèyènè, Bakû DþvlÿtUnèversètetènèn yaradûlmasûnû deyÿn dþvlÿt baø÷ûsûAzÿrbaycan Xalq Cömhurèyyÿtènèn söqutunuxalqûmûzûn bþyök facèÿsè adlandûrûb.

"ßmènÿm kè, ÿgÿr 1920-cè èldÿ möstÿqèllèk ÿldÿnverèlmÿsÿydè, bu gön Azÿrbaycan dönyanûn ÿnzÿngèn vÿ ÿn ènkèøaf etmèø þlkÿlÿrènèn sûrasûnda olabèlÿrdè", - deyÿn Prezèdent Èlham ßlèyev vurüulayûbkè, bu, bèr daha onu gþstÿrèr kè, möstÿqèllèyè qoruyubsaxlamaq onu ÿldÿ etmÿkdÿn daha ÷ÿtèn èødèr. 1990-cû èldÿ mèllè bayraüûmûzûn ulu þndÿr Heydÿr ßlèyevtÿrÿfèndÿn Nax÷ûvanda qaldûrûldûüûnû sþylÿyÿn þlkÿbaø÷ûsû 1991-cè èldÿ èkèncè dÿfÿ möstÿqèllèyènÿqovuøan xalqûmûzûn ÷ÿtèn sûnaqlardan ke÷dèyènè, ovaxtkû hakèmèyyÿtèn þlkÿnè èdarÿolunmaz vÿzèyyÿtÿsaldûüûnû, torpaqlarûmûzûn èøüal olunduüunu bèldèrèb.

Qeyd edèb kè, xalq nècat yolunu ömummèllè lèderHeydÿr ßlèyevè hakèmèyyÿtÿ dÿvÿt etmÿkdÿ gþrdö.×önkè Heydÿr ßlèyev hÿlÿ þlkÿyÿ rÿhbÿrlèyènènbèrèncè dþvröndÿ respublèka vÿ xalq ö÷ön bþyök

èølÿr gþrmöødör. 1993-cö èldÿ Heydÿr ßlèyevènxalqûn tÿlÿbè èlÿ èkèncè dÿfÿ þlkÿ rÿhbÿrlèyènÿgÿlmÿsèndÿn sonra möstÿqèllèk dayaqlarûnûnmþhkÿmlÿndèyènè sþylÿyÿn Prezèdent Èlham ßlèyevUlu Þndÿrèn dþvlÿt vÿ xalq qarøûsûnda tarèxè xèd-mÿtlÿrèndÿn bÿhs edèb, 2003-cö èldÿn sonra daAzÿrbaycanûn dènamèk ènkèøafûnûn tÿmèn edèldèyènè,möstÿqèl sèyasÿt aparan þlkÿyÿ ÷evrèldèyènè vurüu-layûb.

Bugönkö uüurlarûn ÿsasûnda xalq-èqtèdar hÿm-rÿylèyènèn dayandûüûnû qeyd edÿn dþvlÿtèmèzènbaø÷ûsû þlkÿmèzèn beynÿlxalq nöfuzunun vÿmþvqeyènèn daha da göclÿndèyènè bèldèrèb,Ermÿnèstan-Azÿrbaycan, Daülûq Qarabaümönaqèøÿsè èlÿ baülû beynÿlxalq tÿøkèlatlarûn qÿbuletdèklÿrè qÿrarlarûn ÿhÿmèyyÿtènè vurüulayûb, tarèxètorpaüûmûzda èkèncè ermÿnè dþvlÿtè yaradûlmasûnahe÷ zaman èmkan verèlmÿyÿcÿyènè bÿyan edèb, bugön Azÿrbaycan Ordusunun dönyanûn ÿn göclö 50ordusu sûrasûnda olduüunu bèldèrèb.

Son 15 èl ÿrzèndÿ èqtèsadè ènkèøafûmûzûn dönyamèqyasûnda rekord sÿvèyyÿdÿ olduüunu dèqqÿtÿ÷atdûran Prezèdent Èlham ßlèyev sosèal-èqtèsadèènkèøafûn ÿsas gþstÿrècèlÿrènè qeyd edèb, dönyaÿhÿmèyyÿtlè enerjè vÿ nÿqlèyyat layèhÿlÿrènènger÷ÿklÿødèrèldèyènè vurüulayûb.

Þlkÿmèzèn dönyada multèkulturalèzmèn mÿrkÿ-zlÿrèndÿn bèrè kèmè tanûndûüûnû, Azÿrbaycanûndönyanûn èdman þlkÿsènÿ ÷evrèldèyènè,

33


èdman÷ûlarûmûzûn yarûølarda yöksÿk nÿtècÿlÿrgþstÿrdèyènè deyÿn dþvlÿtèmèzèn baø÷ûsû vurüulayûbkè, "Bu gön möstÿqèl Azÿrbaycan hÿr bèr vÿtÿndaøö÷ön qörur mÿnbÿyèdèr. Bèz Azÿrbaycan XalqCömhurèyyÿtènèn qurucularûnûn arzularûnû reallûüa÷evèrdèk. Bèz elÿ bèr dþvlÿt qurduq kè, ÿmènÿm, hÿrbèr Azÿrbaycan vÿtÿndaøû, hÿr bèr azÿrbaycanlû budþvlÿtlÿ fÿxr edèr. Mÿn tam ÿmènÿm kè, ÿgÿrAzÿrbaycan Xalq Cömhurèyyÿtènèn qurucularû

bugönkö Azÿrbaycanû gþrÿ bèlsÿydèlÿr, onlar daþlkÿmèzlÿ fÿxr edÿrdèlÿr".

Prezèdent Èlham ßlèyev bèr daha bÿyan edèb kè,bèzèm taleyèmèz þz ÿlèmèzdÿdèr. Bèzèm gÿlÿcÿyèmèzetèbarlû ÿllÿrdÿdèr. Bugönkö Azÿrbaycan bèr dahagþstÿrèr kè, möstÿqèllèk ÿn bþyök sÿrvÿtèmèzdèr, ÿnbþyök nemÿtèmèzdèr, ÿn bþyök xoøbÿxtlèyèmèzdèr.Azÿrbaycanûn möstÿqèllèyè ÿbÿdèdèr.

Sonra mÿrasèm konsert proqramû èlÿ davam edèb.

Mayûn 28-dÿ Bakû Krèstal ZalûndaAzÿrbaycan Xalq Cömhurèyyÿtènèn100 èllèk yubèleyènÿ hÿsr edèlÿn tÿntÿ-

nÿlè konsert ke÷èrèlèb.Azÿrbaycan Respublèkasûnûn Prezèdentè Èlham

ßlèyev, bèrèncè xanûm Mehrèban ßlèyeva vÿ aèlÿ özv-lÿrè konsertdÿ olublar.

Heydÿr ßlèyev Fondunun dÿstÿyè èlÿ hazûrlananbÿdèè-musèqèlè gecÿnèn konsepsèyasû 1918-cè èl mayûn28-dÿ Azÿrbaycan Xalq Cömhurèyyÿtènèn yaran-masû, þtÿn 100 èl ÿrzèndÿ respublèkamûzûn möxtÿlèfsahÿlÿrdÿ ÿldÿ etdèyè naèlèyyÿtlÿr, Azÿrbaycanûnhazûrda möstÿqèl, göclö vÿ ènkèøaf etmèø þlkÿlÿr sûra-sûnda layèqlè yerènè tutmasû èdeyasû özÿrèndÿ qurulub.

Hÿr bèr azÿrbaycanlû ö÷ön ÿzèz olan bu bayramgönöndÿ Bakû Krèstal Zalûnda sÿnÿt adamlarûnûn ÷û-

xûølarû dþvlÿtèmèzèn göcönö, vÿtÿndaølarûn dþvlÿtÿbaülûlûüûnû, xalq sevgèsènè vÿ qörur hèssènè bèr dahaÿyanè tÿzahör etdèrèb.

Xalq Artèstè Alèm Qasûmov vÿ ßmÿkdar ArtèstFÿrqanÿ Qasûmovanûn èfasûnda "Qarabaü" øèkÿstÿsè,"Natèq" rètm qrupunun "Sarû gÿlèn" kompozèsèyasû,dahè bÿstÿkar Özeyèr Hacûbÿylènèn "Koroülu" ope-rasûndan uvertöra, habelÿ Qara Qarayevèn "Yeddè gþ-zÿl", Fèkrÿt ßmèrovun "1001 gecÿ", Arèf Mÿlèkovun"Mÿhÿbbÿt ÿfsanÿsè" baletlÿrèndÿn rÿqslÿr, Xalqartèstlÿrè Azÿrènèn, Zölfèyyÿ Xanbabayevanûn, SamèrCÿfÿrovun èfalarûnda "Ey Vÿtÿn", "Øuøanûn daülarû"vÿ "Neft÷èlÿr" mahnûlarû bþyök maraqla dènlÿnèlèb.Xalq artèstlÿrè Aygön Kazûmova, Azÿr Zeynalov,Emèn, El÷èn ßzèzov, ßmÿkdar artèstlÿr Emèl ßfra-sèyab, Sÿbènÿ Babayeva, Tönzalÿ Aüayeva, Mèrè Yusèf

Éubèleyÿ hÿsr edèlÿn tÿntÿnÿlè konsert



vÿ Rþyanûn, "Rast" qrupunun,Azÿrbaycan Mödafèÿ Nazèrlèyè-nèn ÿlahèddÿ nömunÿvè hÿrbèorkestrènèn ÷ûxûølarû bayramtÿntÿnÿsè yaøadûb.

Proqramdakû musèqè nþmrÿ-lÿrè, rÿqslÿr Azÿrbaycanûn zÿn-gèn tarèxènÿ bèr daha hÿrtÿrÿflènÿzÿr salmaüa èmkan yaradûb.

Tÿqdèrÿlayèq haldûr kè, 100 èlbundan ÿvvÿl - 1918-cè èl mayûn28-dÿ Azÿrbaycan þzönön azadyaøamaq, möstÿqèl dþvlÿt qur-maq höququnu bötön dönyayabÿyan etdèyè kèmè, hazûrda da øÿrÿflè tarèxènè, parlaqnaèlèyyÿtlÿrènè vÿ durmadan artan qödrÿtènè

dönyaya nömayèø etdèrèr.Tÿdbèrdÿ Azÿrbaycan xalqûnûn ömummèllè lèderè

Heydÿr ßlèyevèn Xalq Øaèrè Sÿ-mÿd Vurüunun "Azÿrbaycan"øeèrènè sÿslÿndèrdèyè vèdeo÷arxnömayèø olunub.

Eynè zamanda, tamaøa÷ûlarBakû Medèa Mÿrkÿzè tÿrÿfèndÿnAzÿrbaycan Xalq Cömhurèyyÿ-tènèn 100 èllèyè èlÿ ÿlaqÿdarhazûrlanmûø vèdeo÷arxlarû da èz-lÿyèblÿr.

Konsertdÿ Cömhurèyyÿtènnþvbÿtè èldþnömlÿrènèn ÿzÿlèAzÿrbaycan torpaüû olanQarabaüûmûzda bayram edèlÿcÿ-yènÿ ÿmènlèk èfadÿ olunub.

Sonda bèrlèk vÿ hÿmrÿylèk,möstÿqèllèyèmèzèn ÿbÿdèlèyènÿqÿtè ènam rÿmzè olaraq èncÿsÿ-nÿt ustalarû hamûlûqla sÿhnÿyÿ÷ûxaraq Azÿrbaycanûn dþvlÿthèmnènè oxuyublar.

Èkè saata yaxûn davam edÿnkonsert proqramûna ömumèlèk-dÿ 670 nÿfÿrdÿn ÷ox øÿxs -tanûnmûø èncÿsÿnÿt xadèmlÿrèvÿ yaradûcû heyÿt cÿlb edèlmèødè.

Bakû Krèstal Zalûndakû kon-sert proqramû Dÿnèzkÿnarû Mèl-lè Parkda quraødûrûlmûø monètor-da bèrbaøa yayûmlanûb.

Tÿdbèrèn sonunda Dÿnèz-kÿnarû Mèllè Parkda mþhtÿøÿmbayram atÿøfÿøanlûüû olub.

35


"Azÿrbaycan ßdlèyyÿsènèn 100 èllèyè (1918-2018)" AzÿrbaycanRespublèkasûnûn yubèley medalûnûn tÿsès edèlmÿsè èlÿ ÿlaqÿdar "Azÿrbaycan

Respublèkasûnûn orden vÿ medallarûnûn tÿsès edèlmÿsè haqqûnda"Azÿrbaycan Respublèkasûnûn Qanununda dÿyèøèklèk edèlmÿsè barÿdÿ

Azÿrbaycan Respublèkasûnûn Mèllè MÿclèsèAzÿrbaycan Respublèkasû Konstètusèyasûnûn 94-cömaddÿsènèn Û hèssÿsènèn 9-cu bÿndènè rÿhbÿr tutaraqqÿrara alûr:

Maddÿ 1. "Azÿrbaycan Respublèkasûnûn orden vÿmedallarûnûn tÿsès edèlmÿsè haqqûnda" AzÿrbaycanRespublèkasû Qanununun (Azÿrbaycan RespublèkasûAlè Sovetènèn Mÿlumatû, 1992, N 23, maddÿ 996;1993, N 23-24, maddÿ 676; Azÿrbaycan Respublèka-sûnûn Qanunverècèlèk Toplusu, 2002, N 5, maddÿ 251;2003, N 12, Û kètab, maddÿ 677; 2005, N 4, maddÿ291; 2006, N 10, maddÿ 846; 2007, N 3, maddÿ 213;2008, N 6, maddÿlÿr 452, 472; 2009, N 1, maddÿ 4,N 5, maddÿ 312, N 7, maddÿlÿr 514, 515, N 12,maddÿ 974; 2010, N 3, maddÿ 174, N 11, maddÿ 960;2011, N 11, maddÿ 992; 2012, N 7, maddÿ 664, N 11,maddÿlÿr 1036, 1048, 1061; 2013, N 5, maddÿlÿr460, 478, N 10, maddÿ 1143, N 12, maddÿ 1477;2014, N 6, maddÿlÿr 612, 623; 2015, N 12, maddÿ1447; 2016, N 12, maddÿlÿr 1979, 2040; 2017, N 1,maddÿlÿr 16, 27, N 7, maddÿ 1311; N 10, maddÿ

1771, N 11, maddÿ 1962, N 12, Û kètab, maddÿlÿr2242, 2269; Azÿrbaycan Respublèkasûnûn 2018-cè èl13 fevral tarèxlè 1001-VQD nþmrÿlè vÿ 23 fevraltarèxlè 1018-VQD nþmrÿlè qanunlarû) 2-cè mad-dÿsènÿ "ßdlèyyÿ sahÿsèndÿ fÿrqlÿnmÿyÿ gþrÿ"medalû;" hèssÿsèndÿn sonra aøaüûdakû mÿzmundayenè hèssÿ ÿlavÿ edèlsèn:

"Azÿrbaycan ßdlèyyÿsènèn 100 èllèyè (1918-2018)"yubèley medalû;"

Maddÿ 2. "Azÿrbaycan ßdlèyyÿsènèn 100 èllèyè(1918-2018)" Azÿrbaycan Respublèkasûnûn yubèleymedalû haqqûnda ßsasnamÿ" tÿsdèq edèlsèn (ÿlavÿolunur).

Maddÿ 3. "Azÿrbaycan ßdlèyyÿsènèn 100 èllèyè(1918-2018)" Azÿrbaycan Respublèkasûnûn yubèleymedalûnûn tÿsvèrè" tÿsdèq edèlsèn (ÿlavÿ olunur).

Èlham ßLÈYEV,Azÿrbaycan Respublèkasûnûn Prezèdentè

Bakû øÿhÿrè, 24 aprel 2018-cè èlN 1072-VQD

AZßRBAYCAN RESPUBLÈKASÛÍÛÍÃÀÍÓÍÓ

"Azÿrbaycan ßdlèyyÿsènèn 100 èllèyè (1918-2018)" Azÿrbaycan Respublèkasûnûnyubèley medalû haqqûnda ßñàñíàìÿ

Azÿrbaycan Respublèkasûnûn 2018-cè èl 24 aprel tarèxlè Qanunu èlÿ tÿsdèq edèlmèødèr

Maddÿ 1.Tÿltèf edèlÿn øÿxslÿr"Azÿrbaycan ßdlèyyÿsènèn 100 èllèyè (1918-

2018)" Azÿrbaycan Respublèkasûnûn yubèley medalûèlÿ þz vÿzèfÿlÿrènè nömunÿvè yerènÿ yetèrÿn,



"Azÿrbaycan ßdlèyyÿsènèn 100 èllèyè (1918-2018)" Azÿrbaycan Respublèkasûnûnyubèley medalûnûn òÿñâèðè

Azÿrbaycan Respublèkasûnûn 2018-cè èl 24 aprel tarèxlè Qanunu èlÿ tÿsdèq edèlmèødèr

Maddÿ 1. Medalûn ömumè tÿsvèrè"Azÿrbaycan ßdlèyyÿsènèn 100 èllèyè (1918-2018)"

Azÿrbaycan Respublèkasûnûn yubèley medalû (bundansonra - medal) böröncdÿn tþkölmöø vÿ qûzûl suyuna÷ÿkèlmèø, dèametrè 37 mm olan, hÿr tÿrÿfÿ øöalarsa÷an sÿkkèzguøÿlè ulduz kompozèsèyalû lþvhÿdÿnèbarÿtdèr.

Maddÿ 2. Medalûn þn tÿrÿfèMedalûn þn tÿrÿfèndÿ dèametrè 25 mm olan halqa

èlÿ ÿhatÿlÿnmèø gömöøö daèrÿ yerlÿøèr. Daèrÿnèndèametrè 18 mm-dèr vÿ özÿrèndÿ aypara, sÿkkèz-guøÿlè ulduz, kètab, qûlûnc, tÿrÿzè atrèbutlarû mövafèqècra hakèmèyyÿtè orqanûnûn rÿsmè emblemènÿmövafèq øÿkèldÿ tÿsvèr edèlmèødèr. Daèrÿnè halqa èlÿbèrlÿødèrÿn hèssÿ tönd gþy mèna èlÿ þrtölmöø, yuxarûqþvsö boyunca solda "AZßRBAYCAN", saüda"ßDLÈYYßSÈ" sþzlÿrè, aøaüû qþvsö boyunca dÿfnÿbudaqlarû, budaqlarûn ha÷alandûüû mÿrkÿzhèssÿsèndÿ èsÿ qabarûq gömöøö lent vÿ onunözÿrèndÿ "100" rÿqÿmè hÿkk edèlmèødèr. Ulduzunguøÿlÿrè tönd gþy mèna èlÿ þrtölmöø, kÿnarlarûqabarûq qûzûlû xÿtlÿ haøèyÿlÿnmèø vÿ uclarû arasûndakûmÿsafÿ 12 mm olmaqla, hÿr bèrè dègÿrèndÿn beø øöaèlÿ ayrûlmûødûr. Halqanûn vÿ daèrÿnèn konturlarû,bötön yazûlar, dÿfnÿ budaqlarû, atrèbutlar, øöalarrelyeflè olmaqla qûzûlû rÿngdÿdèr.

Maddÿ 3. Medalûn arxa tÿrÿfèMedalûn arxa tÿrÿfènèn sÿthè hamardûr, orta

hèssÿsèndÿ "AZßRBAYCAN ßDLÈYYßSÈNÈN 100ÈLLÈYÈ 1918-2018" sþzlÿrè, aøaüû hèssÿsèndÿ medalûnserèyasû vÿ nþmrÿsè hÿkk olunur.

Maddÿ 4. Medalûn elementlÿrè

4.1. Medal paltara bÿrkèdèlmÿk ö÷ön elementèolan, 27 mm x 48 mm þl÷ölö qûzûlû rÿnglè metallþvhÿyÿ èlgÿk vÿ èkè halqa vasètÿsèlÿ bèrlÿødèrèlèr.Lþvhÿyÿ özÿrèndÿ kÿnarlardan mÿrkÿzÿ doüruardûcûl olaraq 2 mm enèndÿ yaøûl, 1 mm enèndÿ töndgþy, 6 mm enèndÿ mavè rÿnglè øaqulè zolaqlar,mÿrkÿzdÿ èsÿ 9 mm enèndÿ tönd gþy rÿnglè øaqulèzolaq tÿsvèr edèlmèø xara lent ÷ÿkèlmèødèr. Xara lentènyuxarû hèssÿsènÿ 27 mm x 6 mm þl÷ölö, aøaüûhèssÿsènÿ enè kÿnarlarda 6 mm, mÿrkÿzdÿ 11 mmolan qûzûlû rÿnglè tÿbÿqÿ bÿrkèdèlmèø, tÿbÿqÿnènözÿrènÿ palûd yarpaqlarû, onlardan aøaüûda döz xÿttvÿ "1918-2018" rÿqÿmlÿrè relyeflè hÿkk edèlmèødèr.

4.2. Medala paltarûn yaxasûna bÿrkèdèlmÿk ö÷önelementè olan, eynè xara lentdÿn öz ÷ÿkèlmèø 27 mmx 9 mm þl÷ölö qÿlèb ÿlavÿ olunur.

qösursuz fÿalèyyÿtè èlÿ fÿrqlÿnÿn ÿdlèyyÿ orqanlarûÿmÿkdaølarû, hakèmlÿr, ÿdlèyyÿ vÿ mÿhkÿmÿsèstemènèn ènkèøafûna tþhfÿ vermèø vÿ ÿdlèyyÿorqanlarû èlÿ sÿmÿrÿlè ÿmÿkdaølûq edÿn dègÿrøÿxslÿr, habelÿ beynÿlxalq tÿrÿfdaølar tÿltèf edèlèr-lÿr.

Maddÿ 2.Tÿltèf edÿn orqan"Azÿrbaycan ßdlèyyÿsènèn 100 èllèyè (1918-2018)"

Azÿrbaycan Respublèkasûnûn yubèley medalû èlÿ bu

ßsasnamÿnèn 1-cè maddÿsèndÿ gþstÿrèlÿn øÿxslÿrèmövafèq ècra hakèmèyyÿtè orqanû tÿltèf edèr.

Maddÿ 3.Taxûlma qaydasû"Azÿrbaycan ßdlèyyÿsènèn 100 èllèyè (1918-2018)"

Azÿrbaycan Respublèkasûnûn yubèley medalû dþøönsol tÿrÿfènÿ, Azÿrbaycan Respublèkasûnûn dègÿr or-den vÿ medallarû olduqda "ßdlèyyÿ sahÿsèndÿfÿrqlÿnmÿyÿ gþrÿ" Azÿrbaycan Respublèkasûnûnmedalûndan sonra taxûlûr.

37


Azÿrbaycan Respublèkasû Konstètusèyasûnûn 109-cumaddÿsènèn 19-cu vÿ 32-cè bÿndlÿrènè rÿhbÿr tutaraq,"Azÿrbaycan ßdlèyyÿsènèn 100 èllèyè (1918-2018)"Azÿrbaycan Respublèkasûnûn yubèley medalûnûn tÿsèsedèlmÿsè èlÿ ÿlaqÿdar "Azÿrbaycan Respublèkasûnûnorden vÿ medallarûnûn tÿsès edèlmÿsè haqqûnda"Azÿrbaycan Respublèkasûnûn Qanununda dÿyèøèklèkedèlmÿsè barÿdÿ" Azÿrbaycan Respublèkasûnûn 2018-cèèl 24 aprel tarèxlè 1072-VQD nþmrÿlè Qanunununqövvÿyÿ mènmÿsè èlÿ ÿlaqÿdar hÿmèn Qanunun tÿt-bèqènè tÿmèn etmÿk mÿqsÿdè èlÿ qÿrara alûram:

1. Azÿrbaycan Respublèkasûnûn Nazèrlÿr Kabènetè:1.1. Azÿrbaycan Respublèkasû qanunlarûnûn vÿ

Azÿrbaycan Respublèkasû Prezèdentènèn aktlarûnûn"Azÿrbaycan ßdlèyyÿsènèn 100 èllèyè (1918-2018)"Azÿrbaycan Respublèkasûnûn yubèley medalûnûn tÿsèsedèlmÿsè èlÿ ÿlaqÿdar "Azÿrbaycan Respublèkasûnûnorden vÿ medallarûnûn tÿsès edèlmÿsè haqqûnda"Azÿrbaycan Respublèkasûnûn Qanununda dÿyèøèklèkedèlmÿsè barÿdÿ" Azÿrbaycan RespublèkasûnûnQanununa uyüunlaødûrûlmasû èlÿ baülû tÿklèflÿrènè ö÷ay möddÿtèndÿ hazûrlayûb AzÿrbaycanRespublèkasûnûn Prezèdentènÿ tÿqdèm etsèn;

1.2. Azÿrbaycan Respublèkasû NazèrlÿrKabènetènèn normatèv höquqè aktlarûnûn hÿmènQanuna uyüunlaødûrûlmasûnû ö÷ ay möddÿtèndÿtÿmèn edèb Azÿrbaycan RespublèkasûnûnPrezèdentènÿ mÿlumat versèn;

1.3. mÿrkÿzè ècra hakèmèyyÿtè orqanlarûnûn nor-matèv höquqè aktlarûnûn hÿmèn Qanuna uyüun-laødûrûlmasûnû nÿzarÿtdÿ saxlasûn vÿ bunun ècrasûbarÿdÿ beø ay möddÿtèndÿ AzÿrbaycanRespublèkasûnûn Prezèdentènÿ mÿlumat versèn;

1.4. hÿmèn Qanundan èrÿlè gÿlÿn dègÿrmÿsÿlÿlÿrè hÿll etsèn.

2. Möÿyyÿn edèlsèn kè, "Azÿrbaycan ßdlèyyÿsènèn100 èllèyè (1918-2018)" Azÿrbaycan Respublèkasûnûnyubèley medalûnûn tÿsès edèlmÿsè èlÿ ÿlaqÿdar"Azÿrbaycan Respublèkasûnûn orden vÿ medallarûnûntÿsès edèlmÿsè haqqûnda" AzÿrbaycanRespublèkasûnûn Qanununda dÿyèøèklèk edèlmÿsèbarÿdÿ" Azÿrbaycan Respublèkasûnûn Qanunu èlÿtÿsdèq edèlmèø "Azÿrbaycan ßdlèyyÿsènèn 100 èllèyè(1918-2018)" Azÿrbaycan Respublèkasûnûn yubèleymedalûnûn tÿsvèrè"nèn 2-cè maddÿsèndÿ "mövafèq ècrahakèmèyyÿtè orqanû" dedèkdÿ AzÿrbaycanRespublèkasûnûn ßdlèyyÿ Nazèrlèyè nÿzÿrdÿ tutulur.

3. "Azÿrbaycan ßdlèyyÿsènèn 100 èllèyè (1918-2018)" Azÿrbaycan Respublèkasûnûn yubèley medalûèlÿ tÿltèf etmÿk sÿlahèyyÿtè AzÿrbaycanRespublèkasûnûn ÿdlèyyÿ nazèrènÿ verèlsèn.

4. Azÿrbaycan Respublèkasûnûn ßdlèyyÿ Nazèrlèyèmÿrkÿzè ècra hakèmèyyÿtè orqanlarûnûn normatèv hö-quqè aktlarûnûn vÿ normatèv xarakterlè aktlarûn "Azÿr-baycan ßdlèyyÿsènèn 100 èllèyè (1918-2018)" Azÿrbay-can Respublèkasûnûn yubèley medalûnûn tÿsès edèlmÿsèèlÿ ÿlaqÿdar "Azÿrbaycan Respublèkasûnûn orden vÿmedallarûnûn tÿsès edèlmÿsè haqqûnda" AzÿrbaycanRespublèkasûnûn Qanununda dÿyèøèklèk edèlmÿsèbarÿdÿ" Azÿrbaycan Respublèkasûnûn Qanununauyüunlaødûrûlmasûnû tÿmèn edèb AzÿrbaycanRespublèkasûnûn Nazèrlÿr Kabènetènÿ mÿlumat versèn.


Bakû øÿhÿrè, 10 may 2018-cè èlÍ 55

AZßRBAYCAN RESPUBLÈKASÛ ÏRÅÇÈÄÅÍÒÈÍÈÍ

ÔßÐÌÀÍÛ

"Azÿrbaycan ßdlèyyÿsènèn 100 èllèyè (1918-2018)" Azÿrbaycan Respublèkasûnûnyubèley medalûnûn tÿsès edèlmÿsè èlÿ ÿlaqÿdar "Azÿrbaycan Respublèkasûnûn

orden vÿ medallarûnûn tÿsès edèlmÿsè haqqûnda" Azÿrbaycan RespublèkasûnûnQanununda dÿyèøèklèk edèlmÿsè barÿdÿ" Azÿrbaycan Respublèkasûnûn 2018-cè

èl 24 aprel tarèxlè 1072-VQD nþmrÿlè Qanununun tÿtbèqè haqqûnda



Möstÿqèllèk dþvrönön ÿn bþyök ÿfvèÞlkÿ Prezèdentè Èlham ßlèyev "Mÿhkum edèlmèø bèr sûra øÿxslÿrèn Azÿrbaycan

Xalq Cömhurèyyÿtènèn 100 èllèyè mönasèbÿtèlÿ ÿfv olunmasû haqqûnda"Sÿrÿncam èmzalayûb

Ömummèllè lèder Heydÿr ßlèyevènhumanèzm èdeallarûna daèm sadèq qalanþlkÿ Prezèdentè cÿnab Èlham ßlèyev

bayram gönlÿrè ÿrÿfÿsèndÿ ÿfv sÿrÿncamlarûèmzalamaqla mènlÿrlÿ aèlÿyÿ sevènc, xoø ovqatbÿxø edèr.

Humanèzm sèyasÿtènèn ÿsasû 1995-cè èldÿ ömum-mèllè lèder Heydÿr ßlèyev tÿrÿfèndÿn qoyulub, UluÞndÿrèn tÿøÿbbösö èlÿ 1998-cè èldÿ Øÿrqdÿ èlk dÿfÿAzÿrbaycanda þlöm cÿzasû lÿüv olunub, þlkÿdÿ ÿfvsÿrÿncamlarûnûn vÿ amnèstèya aktlarûnûn qÿbul olun-masû xalqûn dþvlÿtÿ vÿ dþvlÿt÷èlèyÿ ènamûnû daha daartûrûb. 1995-2003-cö èllÿrdÿ 77 mèndÿn artûq ènsanûÿhatÿ edÿn 7 amnèstèya aktû qÿbul olunub, 32 ÿfvfÿrmanû èlÿ 3 mèndÿn artûq øÿxs baüûølanaraqcÿzalarûndan azad edèlèb.

Ömummèllè Lèderèn mÿrhÿmÿt, ènsanpÿrvÿrlèkmÿfkurÿsèndÿn ÷ûxûø etmÿk, humanèzm èdeyalarûnûhÿyata ke÷èrmÿk Heydÿr ßlèyev Fondunun da baølû-ca mÿramlarûndandûr. Azÿrbaycanûn Bèrèncè vètse-prezèdentè, Heydÿr ßlèyev Fondunun prezèdentèMehrèban ßlèyevanûn tÿøÿbbösö èlÿ 40 mènÿ yaxûnøÿxsè ÿhatÿ edÿn 4 amnèstèya aktûnûn qÿbul edèlmÿsècènayÿt tþrÿtmèø øÿxslÿrèn èslah olunmasûna vÿcÿmèyyÿtÿ yenèdÿn ènteqrasèyasûna xèdmÿt edèb.

Þlkÿ baø÷ûsûnûn mayûn 24-dÿ èmzaladûüû,

möstÿqèllèk dþvrönön ÿn bþyök ÿfvè olan "Mÿhkumedèlmèø bèr sûra øÿxslÿrèn Azÿrbaycan XalqCömhurèyyÿtènèn 100 èllèyè mönasèbÿtèlÿ ÿfv olun-masû haqqûnda" Sÿrÿncamû bèr daha Azÿrbaycandþvlÿtènèn humanèzm sèyasÿtènèn tÿntÿnÿsè olmaqlamþhtÿrÿm Prezèdentèmèzèn mÿrhÿmÿt dÿyÿrlÿrènÿbaülûlûüûnû nömayèø etdèrèr.

Dþvlÿt baø÷ûsûnûn Azÿrbaycan XalqCömhurèyyÿtènèn yaradûlmasûnûn xalqûmûzûnmöstÿqèllèyè tarèxèndÿ ÿlamÿtdar hadèsÿ olduüunuvurüulayaraq, ömummèllè lèder Heydÿr ßlèyevènmöasèr Azÿrbaycan dþvlÿtènèn qurulmasûndaömumbÿøÿrè dÿyÿrlÿr, qanunun alèlèyè, ÿdalÿt vÿ

39


demokratèya èdeallarûna xösusèþnÿm verdèyènè xatûrlayaraq,Heydÿr ßlèyev sèyasÿtènènmÿrhÿmÿtlèk vÿ humanèzmÿnÿnÿlÿrènÿ sadèq qalaraq,cÿzadan azad olunacaq øÿxslÿrèncÿmèyyÿtÿ qovuøaraq möstÿqèldþvlÿtèmèzèn ènkèøafû yolundafÿalèyyÿt gþstÿrÿcÿklÿrènÿ èna-naraq èmzaladûüû ÿfv Sÿrÿncamûömumèlèkdÿ 634 nÿfÿrÿ øamèlolunub.

Onlardan 607-sè azadlûqdanmÿhrum etmÿ cÿzasûnûn÷ÿkèlmÿmèø hèssÿsèndÿn azad

edèlèb. Bundan baøqa, azadlûqdanmÿhrumetmÿ cÿzasûna mÿhkumedèlmèø vÿ cÿzasûnûn ÷ÿkèlmÿsètÿxèrÿ salûnmûø 1 nÿfÿr, hÿm÷ènènazadlûqdan mÿhrumetmÿ cÿzasû-na øÿrtè olaraq mÿhkum edèlmèø9 nÿfÿr, èslah èølÿrè cÿzasûnamÿhkum edèlmèø 6 nÿfÿr cÿzanûn÷ÿkèlmÿmèø hèssÿsèndÿn, 11 nÿfÿrèsÿ cÿrèmÿ cÿzasûndan azadolunub. ßfv olunan øÿxslÿrarasûnda xarècè þlkÿlÿrèn 39vÿtÿndaøû var.

Þlkÿ Prezèdentènèn ÿfvSÿrÿncamû ßdlèyyÿ Nazèrlèyènènmÿsul èø÷èlÿrènèn, Penètensèar xèd-mÿtèn rÿhbÿrlèyènèn, ènsanhöquqlarû özrÿ mövÿkkèlèn (Om-budsman), ßfv Komèssèyasûnûn,ÿdlèyyÿ nazèrè yanûnda ÈctèmaèKomètÿnèn özvlÿrènèn, höquqmödafèÿ÷èlÿrènèn vÿ ÷oxsaylûkötlÿvè ènformasèya vasètÿlÿrènömayÿndÿlÿrènèn èøtèrakû èlÿtÿxèrÿsalûnmadan ècra olunub,

nazèrlèyèn vÿ Penètensèar xèd-mÿtèn mÿsul ÿmÿkdaølarûndanèbarÿt qruplar ÿfv Sÿrÿncamûnûnÿhatÿ daèrÿsèndÿ olan mÿhkum-larûn saxlanûldûüû cÿza÷ÿkmÿmöÿssèsÿlÿrèndÿ olub, buhumanèst aktûn mahèyyÿtè vÿÿhÿmèyyÿtè barÿdÿ mÿhkumlarqarøûsûnda genèø ÷ûxûølar edèb, èza-hat èølÿrè aparûblar.

ßfv Sÿrÿncamû tÿtbèq edèlmèøøÿxslÿrÿ azad olunma haqqûndamövafèq arayûølar tÿqdèm olunub,onlara yardûmlar gþstÿrèlèb,ÿvvÿlkè daèmè yaøayûø yerlÿrè özrÿècra hakèmèyyÿtè vÿ polès orqan-larûna rÿsmè mÿlumatlargþndÿrèlèb. ßfv olunan 39 xarècèþlkÿ vÿtÿndaøûnûn, o cömlÿdÿn 3nÿfÿr vÿtÿndaølûüû olmayanøÿxsèn azad olunduqdan dÿrhal

sonra Dþvlÿt MèqrasèyaXèdmÿtènÿ tÿhvèl verèlmÿsètÿmèn olunub.

Azadlûüa ÷ûxan øÿxslÿr vÿonlarû qarøûlamaüa gÿlÿn aèlÿözvlÿrè, yaxûnlarû gþstÿrdèyèhumanèstlèyÿ, mÿrhÿmÿtlèksèyasÿtènÿ vÿ Azÿrbaycan XalqCömhurèyyÿtènèn 100 èllèyèmönasèbÿtèlÿ èmzalanan ÿfvSÿrÿncamûna gþrÿ dþvlÿtèmèzènbaø÷ûsû Èlham ßlèyevÿ mènnÿtdar-lûqlarûnû èfadÿ edèblÿr. Cÿzadanazad olunanlar cÿmèyyÿtÿqovuøaraq möstÿqèl dþvlÿtèmèzèn

ènkèøafû yolunda fÿalèyyÿtgþstÿrÿcÿklÿrènè bèldèrèblÿr.

Azÿrbaycan Prezèdentènènpresedentè olmayan ßfv sÿrÿn-camû respublèkamûzûn humanèzmprènsèplÿrè ÿsasûnda ènkèøaf yoluse÷dèyènè bèr daha nömayèøetdèrèr. Bu Sÿrÿncamla ÿfv olu-nanlar èsÿ dþvlÿtèn onlara etè-madûnû doürultmalû, azadlûüûnqÿdrènè qèymÿtlÿndèrmÿlè, layèqlèvÿtÿndaø kèmè cÿmèyyÿt hÿyatûnaþz tþhfÿlÿrènè vermÿlèdèrlÿr.



Fèkrÿt MßMMßDOV,Azÿrbaycan Respublèkasûnûn ÿdlèyyÿ nazèrè,Mÿhkÿmÿ-Höquq Øurasûnûn sÿdrèÛ dÿrÿcÿlè dþvlÿt ÿdlèyyÿ möøavèrè

Qÿdèm vÿ zÿngèn dþvlÿt÷èlèkÿnÿnÿlÿrènÿ malèk olan Azÿrbaycanxalqû þzönön azadlûüû vÿ möstÿqèllèyè

uürunda daèm möbarèzÿ aparmûø, Azÿrbaycantarèxènèn ÿhÿmèyyÿtlè vÿ yaddaqalan dþvrlÿrèndÿnolan XX ÿsrèn ÿvvÿllÿrèndÿ, dönyanûn sèyasè nèza-mûnûn yenèdÿn qurulduüu bèr vaxtdaèstèqlalèyyÿtènè elan etmèødèr.

1918-cè èl may ayûnûn 28-dÿ Øÿrqdÿ èlkdemokratèk dþvlÿt quruluøu kèmè yaranmûøAzÿrbaycan Xalq Cömhurèyyÿtè xalqûmûzûnmöstÿqèllèk tarèxènèn baølanüûcû olmaqla mèllèdþvlÿt÷èlèk salnamÿsènè möstÿsna dÿrÿcÿdÿ zÿngèn-lÿødèrmèødèr. Cÿmè 23 ay yaøamasûna baxmayaraq,Azÿrbaycan Xalq Cömhurèyyÿtè söbut etmèødèr kè,Azÿrbaycan xalqû möstÿqèl yaøamaüa, þz dþvlÿt÷èlèkÿnÿnÿlÿrènè bÿrpa etmÿyÿ qadèrdèr.

XX ÿsrèn sonlarûnda dþvlÿt möstÿqèllèyènèyenèdÿn ÿldÿ edÿn Azÿrbaycan Respublèkasû XalqCömhurèyyÿtènèn sèyasè vÿ mÿnÿvè varèsè olduüunu

bÿyan edÿrÿk Cömhurèyyÿtèn èstèqlalûnû dönyayayaydûüû 28 May gönönö Respublèka gönö olaraq hÿrèl tÿntÿnÿ èlÿ qeyd edèr.

Ömummèllè lèderèmèz Heydÿr ßlèyev ÷oxÿsrlèkdþvlÿt÷èlèk tarèxèmèzdÿ möhöm yerè olanAzÿrbaycan Xalq Cömhurèyyÿtènèn xèdmÿtlÿrènè hÿrzaman yöksÿk qèymÿtlÿndèrmèø, cömhurèyyÿtÿnÿnÿlÿrènèn yaøadûlmasûna vÿ ènkèøaf etdèrèlmÿsènÿdaèm bþyök ÿhÿmèyyÿt vermèødèr. Tÿsadöfè deyèl kè,Xalq Cömhurèyyÿtènèn yaranmasûnûn 80 èllèyè mÿhzulu þndÿr Heydÿr ßlèyevèn bèlavasètÿ tÿøÿbbösö vÿrÿhbÿrlèyè èlÿ èlk dÿfÿ olaraq dþvlÿt sÿvèyyÿsèndÿgenèø qeyd olunmuødur.

Bu èl Azÿrbaycan Xalq Cömhurèyyÿtènèn yaran-masûnûn 100 èllèyè tamam olur. MþhtÿrÿmPrezèdentèmèz cÿnab Èlham ßlèyev tÿrÿfèndÿn"Azÿrbaycan Xalq Cömhurèyyÿtènèn 100 èllèk yubè-leyè haqqûnda" Sÿrÿncam èmzalanmûø vÿ bu ÿlamÿt-dar tarèxè hadèsÿ mönasèbÿtèlÿ 2018-cè èl respub-lèkamûzda "Azÿrbaycan Xalq Cömhurèyyÿtè Èlè" elan

Azÿrbaycan Xalq Cömhurèyyÿtè dþvlÿt÷èlèktarèxèmèzèn parlaq sÿhèfÿlÿrèndÿndèr

Èñòèãëàë Áÿéàííàìÿñèíèí åëàí îëóíìàñû, Òèôëèñ, 28 ìàé 1918-æè èë Èñòèãëàë Áÿéàííàìÿñèíèí ìÿòíè

41


olunaraq þlkÿdÿ vÿ onun hödudlarûn-dan kÿnarda sèlsèlÿ tÿdbèrlÿr ke÷èrèlèr,möstÿqèllèk tarèxèmèzÿ nÿzÿr salûnûr,cömhurèyyÿtèn dþvlÿt÷èlèk sal-namÿsèndÿ yerè vÿ rolu èøûqlandûrûlûr.

Azÿrbaycan Xalq Cömhurèyyÿtèxalqûmûzûn qÿdèm dþvlÿt÷èlèkÿnÿnÿlÿrènè yaøadaraq, o dþvrdÿ þzözÿrènÿ gþtördöyö ÷ÿtèn tarèxè vÿzèfÿnèèmkanlarûnûn ÿn son hÿddèndÿ olsa belÿøÿrÿflÿ yerènÿ yetèrmèødèr.

Lakèn ÿfsuslar olsun kè, möstÿqèllèyÿgedÿn yol he÷ dÿ rÿvan olmamûø,cömhurèyyÿt yaranmamûødan þncÿxalqûmûzûn taleyèndÿ dÿhøÿtlè facèÿlÿrbaø vermèødèr. Tarèxèn möxtÿlèfmÿrhÿlÿlÿrèndÿ mèfèk vÿ bÿdnam"Bþyök Ermÿnèstan" èdeyasûnûger÷ÿklÿødèrmÿyÿ ÷alûøan ermÿnè mèl-lÿt÷èlÿrè boløevèk sèlahlû dÿstÿlÿrè èlÿbèrgÿ 1918-cè èlèn mart-aprel aylarûndaazÿrbaycanlûlara qarøû soyqûrûmû hÿyatake÷èrmèølÿr. Hÿmèn gönlÿrdÿ Bakûøÿhÿrèndÿ vÿ respublèkamûzûn dègÿrbþlgÿlÿrèndÿ on mènlÿrlÿ dènc sakèn yalnûz azÿrbay-canlû olduqlarûna gþrÿ qÿtlÿ yetèrèlmèø, yaøayûø mÿn-tÿqÿlÿrè daüûdûlmûø, mÿdÿnèyyÿt abèdÿlÿrè, mÿscèdvÿ qÿbèrèstanlûqlar yerlÿ-yeksan edèlmèødèr.

Azÿrbaycanda mart soyqûrûmûnû tþrÿtmÿklÿermÿnè-boløevèk qövvÿlÿrè daha bþyök mÿqsÿdlÿrgödör, Azÿrbaycan torpaqlarûnû èøüal etmÿkèstÿyèrdèlÿr. Lakèn 1918-cè èlèn may ayûndaAzÿrbaycan Xalq Cömhurèyyÿtènèn yaranmasû, mèllè

dþvlÿt÷èlèyèn bÿrpasû, Azÿrbaycanûn möstÿqèllèyèuürunda möbarèzÿnèn baølanmasû döømÿnlÿrèn buplanlarûnû pozmuødu.

May ayûnûn 28-dÿ Azÿrbaycan XalqCömhurèyyÿtènèn qÿbul etdèyè Konstètusèya aktû sta-tusuna malèk olan èlk höquqè sÿnÿd - ÈstèqlalBÿyannamÿsèndÿ möstÿqèl Azÿrbaycan dþvlÿtènènyarandûüû bÿyan olunmuø, onun hakèmèyyÿtènènøamèl edèldèyè ÿrazènèn hödudlarû möÿyyÿn-

lÿødèrèlmèø, hÿm÷ènèn dþvlÿtènÿsas fÿalèyyÿt prènsèplÿrè þzÿksènè tapmûødû.

Bÿyannamÿdÿ demokratèkdþvlÿtÿ mÿxsus atrèbutlarûn -hakèmèyyÿtèn xalqa mÿnsubolmasû, vÿtÿndaølarûn mölkè vÿsèyasè höquqlarû tÿmèn edèlmèø,hÿm÷ènèn þlkÿnèn bötön vÿtÿn-daølarûna bÿrabÿr höquqlar, ocömlÿdÿn Avropanûn bèr sûraènkèøaf etmèø dþvlÿtlÿrènèqabaqlayaraq qadûnlara se÷kèhöququ verèlmèø, suveren,demokratèk, höquqè dþvlÿtyaradûlmasû nèyyÿtè bÿyanedèlmèødè. Àçÿðáàéæàí Õàëã Æöìùóðèééÿòèíèí Íàçèðëÿð Øóðàñû

Ôÿòÿëè Õàí Õîéñêè,ÀÕÆ Íàçèðëÿð

Øóðàñûíûí èëê ñÿäðè

ßëèìÿðäàí áÿéÒîï÷óáàøîâ,

Ïàðëàìåíòèí ñÿäðè

Ñÿìÿä áÿéÌåùìàíäàðîâ,

ùÿðáè íàçèð

ÌÿììÿäùÿñÿíÙàæûíñêè,

èëê õàðèæè èøëÿð íàçèðè

Õÿëèë áÿéÕàñìÿììÿäîâ,èëê ÿäëèééÿ íàçèðè

Áåùáóä õàí Æàâàíøèð,äàõèëè èøëÿð íàçèðè



Èstèqlal Bÿyannamÿsènèn sèyasè-höquqè mahèyyÿtèondan èbarÿt èdè kè, o, Azÿrbaycanda demokratèkrejèmlè parlament respublèkasû èdarÿ÷èlèk formasûnû,alè dþvlÿt hakèmèyyÿtè orqanlarû sèstemènè,hþkumÿtèn qanunverècè orqan qarøûsûnda mÿsulèyyÿtdaøûmasûnû vÿ ömumèlèkdÿ parlament÷èlèyèn for-malaødûrûlmasûnû, daxèlè vÿ xarècè, eynè zamanda,vÿtÿndaølarûn höquqè statusunun ÿsaslarûnû bÿrqÿraredÿrÿk mþhkÿmlÿndèrmèødè.

Yenè qurulan Azÿrbaycan Xalq Cömhurèyyÿtènènèlk Parlamentè vÿ Hþkumÿtè, dþvlÿt aparatû tÿøkèledèlmèø, Fÿtÿlè xan Xoyskènèn baø÷ûlûüû èlÿ èlkhþkumÿtèn tÿrkèbè möÿyyÿn olunmuø, dþvlÿthakèmèyyÿtè strukturlarû yaradûlmûødûr. 23 aylûqfÿalèyyÿtè dþvröndÿ beø dÿfÿ formalaødûrûlanCömhurèyyÿt Hþkumÿtènèn qûsa bèr möddÿtdÿ hÿ-yata ke÷èrdèyè tÿdbèrlÿr xalqûmûzûn tarèxèndÿ bþyökèz buraxmûødûr.Azÿrbaycan dþvlÿt÷èlèyèatrèbutlarûnûn qÿbuledèlmÿsè, ana dèlènèndþvlÿt dèlè elan olunmasû,mèllè tÿlÿblÿrÿ vÿdemokratèk prènsèplÿrÿuyüun dþvlÿt orqan-larûnûn qurulmasû,maarèfèn vÿ mÿdÿnèyyÿ-tèn ènkèøafûna xösusèdèqqÿt yetèrèlmÿsè, tÿh-sèlèn mèllèlÿødèrèlmÿsè vÿs. Azÿrbaycan Xalq Cöm-

hurèyyÿtènèn möhöm xèdmÿtlÿrèndÿndèr.Øÿrqèn èlk parlamentlè respublèkasû olan

Azÿrbaycan Xalq Cömhurèyyÿtè dþvröndÿ qanunyaradûcûlûüû èøènÿ xösusèlÿ dèqqÿt yetèrèlmèø, 7 dekabr1918-cè èldÿ ke÷èrèlÿn èlk èclasû èlÿ Parlamentfÿalèyyÿtÿ baølamûø, ßlèmÿrdan bÿy Top÷ubaøovParlamentèn sÿdrè se÷èlmèødèr. Cÿmè 17 aylûqfÿalèyyÿtè dþvröndÿ Azÿrbaycan Xalq CömhurèyyÿtèParlamentènèn 145 èclasû ke÷èrèlmèø, 230-a yaxûnqanun qÿbul olunmuødu.

Cömhurèyyÿt parlamentènèn èl yarûmlûq fÿalèyyÿtèboyunca qÿbul etdèyè qanunverècèlèk aktlarû vÿ qÿrar-larû mèllè dþvlÿtèn möstÿqèllèyènèn mþhkÿm-lÿndèrèlmÿsènÿ, sèyasè vÿ èqtèsadè ènkèøafa,mÿdÿnèyyÿt vÿ maarèf sahÿlÿrèndÿ sörÿtlè èrÿlèlÿyèøÿèmkan vermèø, Azÿrbaycan dþvlÿt÷èlèyè, xösusÿn dÿparlament mÿdÿnèyyÿtè tarèxèndÿ dÿrèn vÿ zÿngèn èz

ÀÕÆ-íèí äþâëÿò àòðèáóòëàðû

Àçÿðáàéæàíäà òöðê äèëèíèí äþâëÿò äèëè åëàí îëóíìàñû ùàããûíäà ãÿðàð

Õàëã Æöìùóðèééÿòèíèíïóë âàùèäëÿðè

Îðäåí âÿ ìåäàëëàð

Ùÿðáèïàãîí

âÿ ÀÕÆ-íèíìþùöðö

Àçÿðáàéæàí Õàëã Æöìùóðèééÿòè Õàðèæè Èøëÿð Íàçèðëèéèíèí 1919-æó èëäÿ Ïàðèñ Ñöëù Êîíôðàíñûíäà òÿãäèì åòäèéè ðÿñìè õÿðèòÿ

43


qoymuødur.Azÿrbaycan Xalq Cömhurèyyÿtènèn höquq

sèstemènèn ènkèøafû özrÿ gþrdöyö èølÿr xösusèlÿqeyd olunmalûdûr. O dþvrdÿ höquq sèstemènènfÿalèyyÿtènÿ bþyök ÿhÿmèyyÿt verèlÿrÿk ßdlèyyÿNazèrlèyè þlkÿnèn yaradûlmasû èlÿ bèr göndÿ - 1918-cè èl may ayûnûn 28-dÿ tÿsès edèlmèø, tÿcröbÿlèdþvlÿt xadèmè Xÿlèl bÿy Xasmÿmmÿdov èlkÿdlèyyÿ nazèrè tÿyèn olunmuø vÿ hÿmèn èlènnoyabr ayûnûn 22-dÿ nazèrlèyèn ßsasnamÿsè tÿsdèqedèlÿrÿk, onun funksèya vÿ sÿlahèyyÿtlÿrèmöÿyyÿn olunmuødur.

Bu èl 100 èllèyènè qeyd etdèyèmèz Azÿrbaycanÿdlèyyÿsènèn øanlû tarèxè mÿhz Cömhurèyyÿtènyaranmasû èlÿ baølanûr. Hÿmèn dþvrÿ nÿzÿr salandaþlkÿnèn ÿdlèyyÿ vÿ mÿhkÿmÿ sèstemènèn yaradûl-masû, bötþvlökdÿ höquq sèstemènèn ènkèøafû özrÿmöhöm tÿdbèrlÿrèn ke÷èrèldèyènèn øahèdè oluruq.

1918-cè èldÿ Azÿrbaycanda mÿhkÿmÿ sèstemèdaüûnûq, pÿrakÿndÿ vÿ èflèc vÿzèyyÿtèndÿ èdè. Øÿhÿrvÿ qÿzalarûn ÿksÿrèyyÿtèndÿ höquqøönas kadrlar,xösusèlÿ möstÿntèq vÿ hakèmlÿr ÷atûømûrdû, bÿzè yer-lÿrdÿ èsÿ mÿhkÿmÿ èdarÿlÿrè þz fÿalèyyÿtènèdayandûrmûødû.

ßdlèyyÿ Nazèrlèyè mÿhz belÿ bèr aüûr øÿraètdÿfÿalèyyÿtÿ baølamûødû. Èlk nþvbÿdÿ respublèkadaqayda-qanunun bÿrpasû èlÿ ÿlaqÿdar mövafèqhöquqè aktlarûn qÿbul edèlmÿsè ö÷ön tÿdbèrlÿrgþrölmöø, qûsa möddÿtdÿ mÿhkÿmÿ aparatlarûbÿrpa edèlmèødèr. Zÿrurè höquqøönas kadrlarûnhazûrlanmasû vÿ ÿhalènèn höquqè maarèflÿndèrèlmÿsèmÿqsÿdèlÿ höquq kurslarûnûn tÿøkèl edèlmÿsè, höquqÿdÿbèyyatû kètabxanasûnûn yaradûlmasû tÿxèrÿsalûn-maz vÿzèfÿ hesab edèlmèødèr.

Nazèrlÿr Øurasûnûn qÿrarlarû èlÿ 1918-cè èl oktyabrayûnûn 1-dÿ Bakû Daèrÿ Mÿhkÿmÿsènèn vÿ onun

tÿrkèbèndÿ prokurorluüun fÿalèyyÿtè bÿrpa edèlmèø,Mÿhkÿmÿ Palatasûnûn tÿsès edèlmÿsènèn labödlöyönÿzÿrÿ alûnaraq noyabr ayûnûn 14-dÿ AzÿrbaycanMÿhkÿmÿ Palatasûnûn ßsasnamÿsè, noyabrûn 22-dÿèsÿ ßdlèyyÿ Nazèrlèyènèn ßsasnamÿsè tÿsdèqedèlmèødèr.

Bèlavasètÿ ßdlèyyÿ Nazèrlèyènèn tÿøÿbbösö èlÿdþvlÿtèn ÿsaslarûnûn mþhkÿmlÿndèrèlmÿsènÿ xèdmÿtedÿn qanun layèhÿlÿrè hazûrlanaraq parlamentènmözakèrÿsènÿ ÷ûxarûlmûødûr. Nazèrlèyèn parlamentÿtÿqdèm etdèyè möhöm qanun layèhÿlÿrèndÿn bèrèrespublèkanûn yaranmasûndan ke÷ÿn èl yarûmmönasèbÿtèlÿ ömumè amnèstèyanûn elan edèlmÿsè èlÿbaülû olmuødur. Hÿmèn sÿnÿddÿ deyèlèrdè: "Höquqavÿ azadlûüa, dþvlÿt qaydalarûna ÿsaslanan,Azÿrbaycan xalqûnûn hÿyatûnda zölm, hakèmèyyÿtsèz-lèk vÿ anarxèya dþvrönÿ son qoyan respublèkanûnyaranmasûndan èl yarûmûn ke÷dèyè gönö qeyd etmÿkö÷ön vÿ bötön vÿtÿndaølar ö÷ön yenè hÿyata vÿrespublèkaya xèdmÿtÿ bÿrabÿr yollar a÷ûlmasûnûtÿlÿb edÿn tarèxè ÿdalÿt namènÿ 1918-cè èl mayûn 28-dÿk tþrÿdèlmèø bötön cènayÿt ÿmÿllÿrènÿ gþrÿömumè amnèstèya elan edèlèr".

Eynè zamanda, hÿbsxana èøènèn ÿdalÿtmöhakèmÿsènèn hÿyata ke÷èrèlmÿsèndÿ möstÿsnaÿhÿmèyyÿtè nÿzÿrÿ alûnaraq CömhurèyyÿtHþkumÿtènèn 1919-cu èl 11 avqust tarèxlè Qÿrarû èlÿDaxèlè Èølÿr Nazèrlèyènèn tÿrkèbèndÿ olan hÿbsxanalarßdlèyyÿ Nazèrlèyènèn tabelèyènÿ verèlmèø vÿ busahÿdÿ èø tÿkmèllÿødèrèlmèødèr.

Ömumèlèkdÿ, Azÿrbaycan ÿdlèyyÿsènèn øÿrÿflèdþvrö olan hÿmèn èllÿrdÿ øÿraètèn ÷ÿtènlèyènÿ,èmkanlarûn vÿ kadrlarûn mÿhdudluüuna baxma-yaraq, ÿdlèyyÿ nazèrè baøda olmaqla nazèrlèyèn èø÷èlÿrèson gönÿ qÿdÿr þz xèdmÿtè vÿzèfÿlÿrènè vècdanla vÿlÿyaqÿtlÿ ècra etmèø, þlkÿnèn ÿdlèyyÿ sèstemènèn for-

Àçÿðáàéæàí Õàëã Æöìùóðèééÿòèíèí Ýÿíæÿäÿêè Ùþêóìÿò áèíàñû

Áàêûäà Àçÿðáàéæàí Õàëã Æöìùóðèééÿòè Ïàðëàìåíòèíèí áèíàñû



malaødûrûlmasû vÿ ènkèøafû namènÿ xeylè èø gþrmöølÿr.Gÿnc cömhurèyyÿt hþkumÿtènèn möhöm xèd-

mÿtlÿrèndÿn bèrè dÿ 1918-cè èlèn mart-aprel aylarûn-da ermÿnè-boløevèk vandallarûnûn azÿrbaycanlûlaraqarøû tþrÿtdèklÿrè soyqûrûmû cènayÿtlÿrènè araødûraraqona höquqè qèymÿt vermÿk, dönyanû mÿlumat-landûrmaq olmuødur. Tÿsadöfè deyèl kè, 31 marttarèxè èkè dÿfÿ - 1919-cu vÿ 1920-cè èllÿrdÿAzÿrbaycan Xalq Cömhurèyyÿtè tÿrÿfèndÿn ömum-mèllè matÿm gönö kèmè qeyd edèlmèødèr. ßslèndÿ bu,azÿrbaycanlûlara qarøû yörödölÿn soyqûrûmû vÿ bèrÿsrdÿn artûq davam edÿn torpaqlarûmûzûn èøüalûproseslÿrènÿ tarèxdÿ èlk dÿfÿ sèyasè qèymÿt vermÿkcÿhdè èdè. Lakèn Azÿrbaycan Xalq Cömhurèyyÿtènènsöqutu bu èøèn baøa ÷atmasûna èmkan vermÿmèødèr.

Fÿalèyyÿtè dþvröndÿ Azÿrbaycan XalqCömhurèyyÿtè daèm sölhsevÿr sèyasÿt apararaqbötön dþvlÿtlÿrlÿ qarøûlûqlû ÿmÿkdaølûq ÿlaqÿlÿrèyaratmaüa vÿ bèr-bèrènèn höquqlarûna hþrmÿt prèn-sèplÿrè ÿsasûnda mönasèbÿtlÿr qurmaüa cÿhd gþstÿr-mèødè. Dönya bèrlèyè tÿrÿfèndÿn tanûnmûø XalqCömhurèyyÿtènèn fÿalèyyÿtè sayÿsèndÿ Azÿrbaycanûnbeynÿlxalq höququn subyektè olmasû 1920-cè èlènaprel ayûndakû boløevèk èøüalûndan sonraAzÿrbaycanûn bèr dþvlÿt kèmè dönyanûn sèyasèxÿrètÿsèndÿn sèlènmÿsènèn qarøûsûnû almûødû.

Þlkÿ Prezèdentè cÿnab Èlham ßlèyevèn"Azÿrbaycan Xalq Cömhurèyyÿtènèn 100 èllèk yubè-leyè haqqûnda" Sÿrÿncamûnda qeyd olunduüu kèmè,"Azÿrbaycan Xalq Cömhurèyyÿtè tÿcavözÿ mÿruzqaldûüû ö÷ön qarøûya qoyduüu mÿqsÿdlÿrÿ tammövÿffÿq ola bèlmÿdÿn söquta uürasa da, onunøöurlarda bÿrqÿrar etdèyè möstÿqèllèk èdeyasûunudulmadû. Azÿrbaycan xalqû þtÿn dþvr ÿrzèndÿ

mèllè dþvlÿt÷èlèk atrèbutlarûnûn bèr ÷oxunu qoruyubsaxlaya bèldè. Ömummèllè lèder Heydÿr ßlèyevènrespublèkada uüurla ger÷ÿklÿødèrdèyè sèyasÿtxalqûmûzûn tarèxè-mÿdÿnè yaddaøûnû þzönÿ qay-tararaq mèllè mÿnlèk øöurunu ènkèøaf etdèrdè, azÿr-baycan÷ûlûq mÿfkurÿsè èøûüûnda möstÿqèllèk arzu-larûnûn göclÿnmÿsè vÿ yaxûn gÿlÿcÿkdÿ yenèdÿnhÿqèqÿtÿ ÷evrèlmÿsènÿ zÿmèn yaratdû".

Respublèkamûz SSRÈ-nèn tÿrkèbèndÿ olduüudþvrdÿ dÿ bèr ÷ox dþvlÿt÷èlèk atrèbutlarûnû saxlayabèlmèø, èqtèsadèyyatûnû, elmènè vÿ mÿdÿnèyyÿtènèènkèøaf etdèrmèø, möstÿqèllèk hèsslÿrè xalqûmûzû he÷vaxt tÿrk etmÿmèødèr. Ömummèllè lèder Heydÿrßlèyev xalqûmûzûn dþvlÿt÷èlèk ÿnÿnÿlÿrènèn yaøadûl-masû vÿ ènkèøafû èstèqamÿtèndÿ ÷ox bþyök èølÿr gþr-möø, XX ÿsrèn sonlarûnda ètèrèlmèø möstÿqèllèyènyenèdÿn bÿrpa olunmasûnda vÿ qorunub mþhkÿm-lÿndèrèlmÿsèndÿ mèsèlsèz xèdmÿtlÿr gþstÿrmèødèr.

ßsrèn ÿvvÿllÿrèndÿ Azÿrbaycan torpaqlarûhesabûna Ermÿnèstan adûnda dþvlÿt yaradanermÿnèlÿr ÿsrèn sonunda þz ÷èrkèn nèyyÿtlÿrènÿqayûtdûlar. Lakèn Heydÿr ßlèyev amèlè, onun sèyasèfÿhmè, göcö vÿ qödrÿtè ermÿnè mèllÿt÷èlÿrènè belÿtÿxrèbatlardan ÷ÿkèndèrèrdè. Ulu Þndÿrèn bötönvÿzèfÿlÿrdÿn uzaqlaødûrûlmasûndan dÿrhal sonraermÿnè separat÷ûlarû Azÿrbaycana qarøû ÿrazèèddèalarû èrÿlè sörÿrÿk Daülûq Qarabaü mÿsÿlÿsènèqaldûrdûlar vÿ torpaqlarûmûza hÿrbè höcumabaøladûlar.

Azÿrbaycan xalqû 1990-cû èl qanlû 20 yanvarfacèÿsènè, 1992-cè èldÿ ÿsrèn ÿn dÿhøÿtlè qÿtlèamlarûn-dan olan Xocalû soyqûrûmûnû yaøadû.

Mÿhz belÿ bèr øÿraètdÿ, þlkÿmèzèn möstÿqèllèyè vÿazadlûüû uürunda möbarèzÿ aparan Azÿrbaycan xalqû

ßäëèééÿ Íàçèðëèéèíèí èëê áèíàñû ßäëèééÿ Íàçèðëèéèíèí èëê ßñàñíàìÿñè, 22 íîéàáð 1918-æè èë

45


1991-cè èldÿ dþvlÿt möstÿqèllèyènè bÿrpa edÿbèlmèødèr.

Lakèn tÿÿssöf kè, möstÿqèllèyèn èlk èllÿrèndÿþlkÿnèn mÿruz qaldûüû hÿrbè tÿcavöz, Ermÿnèstan-Azÿrbaycan Daülûq Qarabaü mönaqèøÿsènèn aüûrnÿtècÿlÿrè, habelÿ þlkÿ daxèlèndÿ vÿtÿndaømöharèbÿsènèn, anarxèyanûn hþkm sörmÿsè tÿøvèøè÷ÿrèsèndÿ olan Azÿrbaycan xalqûnûn sabaha ömèdènèsarsûtmûø, yenècÿ ÿldÿ etdèyè möstÿqèllèyè ètèrmÿktÿhlökÿsè qarøûsûnda qoymuødu.

1918-cè èldÿ yaranan Azÿrbaycan XalqCömhurèyyÿtènèn þmrö èkè èl ÷ÿkdè, onun varèsè kèmèyaranan Azÿrbaycan Respublèkasûnûn þmrö èsÿ dahaqûsa ola bèlÿrdè.

Xalq Cömhurèyyÿtènèn ÿnÿnÿlÿrènÿ sadèqlèknömayèø etdèrÿn ömummèllè lèder Heydÿr ßlèyevhÿlÿ sovet dþvröndÿ - 1990-cû èldÿ èlk dÿfÿNax÷ûvanda Cömhurèyyÿtèn ö÷rÿnglè bayraüûnûMuxtar Respublèkanûn dþvlÿt bayraüû kèmè qÿbuletdè vÿ bu, möstÿqèllèyÿ gedÿn yolun baølanüûcû oldu.Xalqûn ÷aüûrûøû èlÿ 1993-cö èldÿ respublèkaya rÿhbÿr-lèyÿ qayûdan ulu þndÿr Heydÿr ßlèyev nadèr vÿ ètèdþvlÿt÷èlèk zÿkasû, cÿsarÿtè vÿ sarsûlmaz èradÿsè èlÿxalqûmûzû vÿ dþvlÿtèmèzè bþyök tÿhlökÿlÿrdÿn xèlasetdè, Xalq Cömhurèyyÿtè dþvröndÿ tÿmÿlè qoyulmuømöstÿqèl Azÿrbaycan èdeyasûnû ger÷ÿklÿødèrdè,möstÿqèllèyèmèzè dþnmÿz vÿ ÿbÿdè etdè.

Belÿlèklÿ, ömummèllè lèder Heydÿr ßlèyevènmèsèlsèz fÿalèyyÿtè nÿtècÿsèndÿ Azÿrbaycan mèllèdþvlÿt÷èlèyè yenèdÿn söquta uüramaq tÿhlökÿsèndÿnxèlas oldu.

Möstÿqèllèyèmèzèn Heydÿr ßlèyev dþvrö hÿm dÿþlkÿmèzdÿ èctèmaè-sèyasè sabètlèyèn bÿrqÿrar olmasû,demokratèk höquqè dþvlÿt quruculuüunun genèøvösÿt almasû, suveren Azÿrbaycanûn ÿsas qanunuolan Konstètusèyanûn qÿbul edèlmÿsè, þlkÿmèzènhÿrtÿrÿflè kþklö èslahatlar aparûlmaqla daèmè yök-sÿlèø yoluna ÷ûxmasû vÿ gÿlÿcÿk ènkèøafstrategèyasûnûn möÿyyÿn edèlmÿsè èlÿ sÿcèyyÿlÿnèr.

Heydÿr ßlèyev fÿalèyyÿtènèn bötön dþvrlÿrèndÿAzÿrbaycan Xalq Cömhurèyyÿtènèn xèdmÿtlÿrènÿ,onun ÿnÿnÿlÿrèn yaøadûlmasûna daèm yöksÿk þnÿmvermèø, Cömhurèyyÿtèn fÿalèyyÿtè barÿdÿ respub-lèkada ÷oxsaylû elmè konfranslar tÿøkèl olunmuø,arxèv materèallarû þyrÿnèlÿrÿk Cömhurèyyÿt tarèxènÿdaèr dÿyÿrlè ÿsÿrlÿr nÿør edèlmèø, ÿhalè arasûndaonun möstÿqèl, demokratèk dþvlÿt quruculuüu èlÿbaülû gþrdöyö èølÿr genèø tÿblèü olunmuø,Cömhurèyyÿtÿ abèdÿ ucadûlmûø, onun gþrkÿmlèsèyasè vÿ dþvlÿt xadèmlÿrènèn xatèrÿsèÿbÿdèlÿødèrèlmèødèr. Ulu þndÿrèn tÿøÿbbösö èlÿhÿm÷ènèn Cömhurèyyÿtèn 80 èllèyè mönasèbÿtèlÿMèllè Mÿclès tÿrÿfèndÿn amnèstèya elan edèlmèødèr.

Ömummèllè lèder Heydÿr ßlèyev 1998-cè èldÿCömhurèyyÿtèn 80 èllèk yubèleyènÿ hÿsr olunmuøtÿntÿnÿlè mÿrasèmdÿ nètqèndÿ deyèrdè: "AzÿrbaycanXalq Cömhurèyyÿtènèn yaranmasû bèzèm vaxtèlÿètèrèlmèø dþvlÿt÷èlèyèmèzè bÿrpa etdè... Xalqûmûzûntarèxèndÿ èlk dÿfÿ demokratèk prènsèplÿr ÿsasûndamöstÿqèl Azÿrbaycan dþvlÿtènèn, hþkumÿtènènyaranmasûnûn ÿsasûnû qoydu. Bèz bu gön èftèxar hèssèèlÿ deyÿ bèlÿrèk kè, bötön ÷ÿtènlèklÿrÿ baxmayaraq,

Ïðîêóðîðëóã îðãàíëàðûíûí ôÿàëèééÿòèíèíáÿðïà îëóíìàñû áàðÿäÿ Ãÿðàð,

1 îêòéàáð 1918-æè èë

Àçÿðáàéæàí Ìÿùêÿìÿ Ïàëàòàñûíûíßñàñíàìÿñè áàðÿäÿ Ãÿðàð,

14 íîéàáð 1918-æè èë

Ùÿáñõàíàëàðûí ßäëèééÿ Íàçèðëèéèíÿâåðèëìÿñè áàðÿäÿ Ãÿðàð,

11 àâãóñò 1919-æó èë



Azÿrbaycan Xalq Cömhurèyyÿtè yaøamûø, fÿalèyyÿtgþstÿrmèø vÿ èkè èl möddÿtèndÿ ÷ox bþyök èølÿr gþr-möø, Azÿrbaycanûn möstÿqèl gÿlÿcÿyènèn ÿsasûnûqoymuødur".

Xösusè qeyd olunmalûdûr kè, 1918-cè èlèn martsoyqûrûmû barÿdÿ ÿsl hÿqèqÿtlÿr yalnûz ulu þndÿrHeydÿr ßlèyev qÿtèyyÿtè sayÿsèndÿ özÿ ÷ûxarûlaraq þzsèyasè-höquqè qèymÿtènè almûødûr.

Mÿhz 1998-cè èl martûn 26-da ömummèllè lèderHeydÿr ßlèyevèn èmzaladûüû "Azÿrbaycanlûlarûnsoyqûrûmû haqqûnda" Fÿrmanûnda hÿmèn dÿhøÿtlèhadèsÿlÿrÿ adekvat sèyasè qèymÿt verèlmèø vÿ 31 mart"Azÿrbaycanlûlarûn Soyqûrûmû Gönö" elan edèlmèødèr.

Hÿmèn Fÿrmanûn èmzalanmasûndan 20 èl þtör. Bumöddÿt ÿrzèndÿ aparûlmûø araødûrmalar sayÿsèndÿ÷oxlu sayda yenè faktlar vÿ sÿnÿdlÿr toplanmûø, özÿ÷ûxmûø tarèxè faktlar 1918-cè èlèn mart-aprel aylarûndavÿ sonrakû dþvrlÿrdÿ ermÿnè mèllÿt÷èlÿrènèn hÿyatake÷èrdèklÿrè qanlû aksèyalarûn coürafèyasûnûn daha

genèø vÿ facèÿ qurbanlarûnûn sayûnûn qat-qat ÷oxolduüunu söbut etmèødèr.

Azÿrbaycan hÿqèqÿtlÿrènèn dönyada yayûlmasûèstèqamÿtèndÿ gþrölÿn èølÿrèn mèqyasû daha da art-mûødûr. Bu èødÿ Azÿrbaycan dþvlÿtè èlÿ yanaøû,Heydÿr ßlèyev Fondu da ÷ox möhöm vÿ tarèxè èølÿrgþrör. Azÿrbaycanûn Bèrèncè vètse-prezèdentèMehrèban xanûm ßlèyevanûn rÿhbÿrlèk etdèyè Fondèstÿr þlkÿdÿn kÿnarda, èstÿrsÿ dÿ respublèkamûzdabu èstèqamÿtdÿ ÷ox vacèb layèhÿlÿr reallaødûrûr.

2007-cè èldÿ Qubada aøkar olunmuø kötlÿvè ènsanmÿzarlûüû vÿ dþvlÿt baø÷ûsûnûn tapøûrûüû èlÿ oradayaradûlmûø "Soyqûrûmû memorèal kompleksè"ermÿnèlÿrèn qanlû èzlÿrènè, onlarûn ÿsl sèmasûnû,vÿhøèlèklÿrènè, cènayÿtkar ÿmÿllÿrènè bötön dönyaya÷atdûrmaq, soyqûrûmû qurbanlarûnûn xatèrÿsènèÿbÿdèlÿødèrmÿk baxûmûndan ÷ox bþyök tarèxè mÿnadaøûyûr.

Þlkÿ Prezèdentè cÿnab Èlham ßlèyevèn bu èlènyanvarûnda èmzaladûüû "1918-cè èl azÿrbaycanlûlarûnsoyqûrûmûnûn 100 èllèyè haqqûnda" Sÿrÿncamûermÿnè-boløevèk sèlahlû dÿstÿlÿrènèn 100 èl ÿvvÿlazÿrbaycanlûlara qarøû tþrÿtdèklÿrè bÿøÿrè cènayÿtlÿrbarÿdÿ hÿqèqÿtlÿrèn þlkÿ vÿ dönya èctèmaèyyÿtènÿdaha dolüun ÷atdûrûlmasûnda möstÿsna ÿhÿmèyyÿtÿmalèkdèr. Soyqûrûmûnûn 100-cö èldþnömö èlÿ baülûmènlÿrlÿ soydaøûmûz Qubada Soyqûrûmû MemorèalKompleksènÿ yöröø etmèø, respublèka elmè konfransûke÷èrèlmèø, foto vÿ kètab sÿrgèsè a÷ûlmûø, dègÿr tÿdbèr-lÿr tÿøkèl olunmuødur.

Belÿlèklÿ, Azÿrbaycan Xalq Cömhurèyyÿtènènaxûra qÿdÿr hÿyata ke÷èrÿ bèlmÿdèyè èølÿr onun varèsèkèmè möstÿqèl Azÿrbaycan Respublèkasû tÿrÿfèndÿndavam etdèrèlmèø vÿ ömummèllè lèder Heydÿrßlèyevèn rÿhbÿrlèyè èlÿ reallaødûrûlmûødû. Þlkÿnènèqtèsadèyyatû göclÿnmèø, qödrÿtlè ordu, demokratèkdþvlÿt tÿsèsatlarû yaradûlmûø, qanunun alèlèyè, ènsanhöquqlarû, sèyasè plöralèzm, sþz vÿ mÿtbuat azadlûüûtÿmèn edèlmèø, möasèr höquq sèstemè, ö÷pèllÿlèmÿhkÿmÿ hakèmèyyÿtè bÿrqÿrar olunmuø, vÿtÿndaøcÿmèyyÿtè formalaødûrûlmûødûr.

Dþvlÿtèn höquq sèyasÿtènè hÿyata ke÷èrÿn ÿsasorqanlardan bèrè olan ßdlèyyÿ Nazèrlèyè UluÞndÿrèn rÿhbÿrlèyè èlÿ mötÿrÿqqè èslahatlar hÿyatake÷èrèlmÿklÿ tÿkmèl struktura ÷evrèlmèø, cÿmèyyÿtdÿrolu vÿ nöfuzu ÿhÿmèyyÿtlè dÿrÿcÿdÿ yöksÿlmèødèr.

ßdlèyyÿ èø÷èlÿrèndÿ vÿ hakèmlÿrdÿ mÿnÿvè stè-mul yaradûlmasû mÿqsÿdèlÿ ömummèllè lèder Heydÿrßlèyevèn 2000-cè èl 11 noyabr tarèxlè Sÿrÿncamû èlÿ 22noyabrûn - 1918-cè èldÿ Azÿrbaycan Xalq

Azÿrbaycan Xalq Cömhurèyyÿtènèn 80 èllèyènÿ ùÿñð îëóíìóø òÿäáèðäÿ öìóììèëëè ëèäåð Ùåéäÿð ßëèéåâ

÷ûõûø åäÿðêÿí, 1998-cè èë

47


Cömhurèyyÿtè ßdlèyyÿ Nazèrlèyènèn ßsasnamÿsènèntÿsdèq edèldèyè gönön ÿdlèyyÿ èø÷èlÿrènèn peøÿ bayra-mû gönö kèmè tÿsès olunmasû dahè rÿhbÿrèmèzènAzÿrbaycan ÿdlèyyÿsènÿ xösusè dèqqÿt vÿ qayüûsûnûnbarèz tÿzahörö olmuødur.

Xalq Cömhurèyyÿtènèn varèsè olaraq ömummèllèlèder Heydÿr ßlèyev tÿrÿfèndÿn qurulan vÿmþhkÿmlÿndèrèlÿn möstÿqèl, demokratèkAzÿrbaycan Respublèkasû bu gön mþhtÿrÿmPrezèdentèmèz cÿnab Èlham ßlèyevèn rÿhbÿrlèyè èlÿmöasèr ènkèøaf dþvrönö yaøayûr, þtÿn 15 èldÿ UluÞndÿrèn dþvlÿt÷èlèk èdeyalarû uüurla hÿyatake÷èrèlÿrÿk èctèmaè-sèyasè hÿyatûmûzûn bötönsahÿlÿrèndÿ yöksÿk naèlèyyÿtlÿr qazanûlmaqlamöstÿqèllèyèmèzèn 100 èllèyènÿ dÿyÿrlè tþhfÿlÿr verèlèr,möasèr tarèxèmèzèn yenè, øanlû sÿhèfÿlÿrè yazûlûr.

2018-cè èlè "Azÿrbaycan Xalq Cömhurèyyÿtè Èlè"elan edÿn mþhtÿrÿm Prezèdentèmèz Èlham ßlèyevNazèrlÿr Kabènetènèn þtÿn èlèn yekunlarûna hÿsrolunmuø èclasûnda demèødèr: "Bu èl bèz möstÿqèl-lèyèmèzèn yöz èllèyènè qeyd edÿcÿyèk. Yöz èl bundanÿvvÿl mösÿlman alÿmèndÿ èlk dÿfÿ olaraqdemokratèk respublèka yaradûlmûødûr. Bèz fÿxr edèrèkkè, bu respublèkanû Azÿrbaycan xalqû yaradûb vÿ bèrdaha bötön dönyaya nömayèø etdèrèb kè, Azÿrbaycanxalqû bþyök xalqdûr, èstedadlû xalqdûr, azad xalqdûr.Azÿrbaycan Xalq Cömhurèyyÿtènèn yaradûlmasû vÿ

èkè èl ÿrzèndÿ fÿalèyyÿtè tarèxè hadèsÿ èdè. Azÿrbaycano þlkÿlÿrdÿndèr kè, hÿlÿ yöz èl bundan ÿvvÿl ÿn ölvèdemokratèk dÿyÿrlÿrè nÿènkè bÿyan edèb, þz praktèkèfÿalèyyÿtèndÿ onlarû tÿmèn edèb. BugönköAzÿrbaycan, möstÿqèl Azÿrbaycan XalqCömhurèyyÿtènèn varèsèdèr. Bèz Azÿrbaycan XalqCömhurèyyÿtènèn bötön demokratèk ÿnÿnÿlÿrènÿsadèqèk vÿ bu ÿnÿnÿlÿrè yaøadûrûq".

Bu ÿnÿnÿlÿrè uüurla ènkèøaf etdèrÿn dþvlÿt baø÷ûsûcÿnab Èlham ßlèyevèn rÿhbÿrlèyè èlÿ son 15 èldÿþlkÿmèzèn dönyada èqtèsadè vÿ malèyyÿ bþhran-larûnûn, tÿhlökÿlÿrèn vÿ tÿlatömlÿrèn hþkm sör-mÿsènÿ baxmayaraq sabèt vÿ tÿhlökÿsèz øÿraètdÿsosèal-èqtèsadè tÿrÿqqèsènèn tÿmèn edèlmÿsè, èqtèsadèrÿqabÿtqabèlèyyÿtlèlèyènÿ gþrÿ nöfuzlu beynÿlxalqhesabatlarda yöksÿk pèllÿlÿrdÿ qÿrarlaømasû,nÿhÿng qlobal enerjè vÿ nÿqlèyyat layèhÿlÿrènènbèlavasètÿ tÿøÿbböskarû olmaqla ger÷ÿklÿødèrèlmÿsè,dönyada nöfuzunun artmasû, 155 þlkÿnèn dÿstÿyè èlÿBMT Tÿhlökÿsèzlèk Øurasûna qeyrè-daèmè özvse÷èlmÿsè, kosmèk kluba daxèl olmasû, respub-lèkamûzûn ÿn mþtÿbÿr tÿdbèrlÿrÿ, o cömlÿdÿnhumanètar, sèyasè, èqtèsadè, mÿdÿnè forumlara,mþhtÿøÿm èdman yarûølarûna uüurla ev sahèblèyèetmÿsè möstÿqèllèyèmèzèn bÿhrÿsèdèr.

Cömhurèyyÿtèn 100 èllèyè ÿrÿfÿsèndÿ, aprelèn 11-dÿ ke÷èrèlmèø ÿdalÿtlè vÿ øÿffaf se÷kèlÿrdÿ mþhtÿrÿm



cÿnab Prezèdentèmèzènbþyök vÿtÿndaø hÿm-rÿylèyè èlÿ ènamlûqÿlÿbÿsè èlÿ xalqûmûznþvbÿtè èllÿrdÿ dÿdavamlû tÿrÿqqèyÿ,sabètlèyÿ etèbarlû tÿmè-nat ÿldÿ etmèødèr.

Prezèdent Èlhamßlèyev "Mÿn hÿmèøÿAzÿrbaycan xalqûnûndÿstÿyènè hèssetmèøÿm, bu dÿstÿyÿa r x a l a n m û ø a m .Mÿnèm fÿalèyyÿtèmdÿAzÿrbaycan xalqûnûndÿstÿyè ÿsas rol oy-nayûr. Hÿmèøÿ÷alûømûøam kè, xalqasÿdaqÿtlÿ, lÿyaqÿtlÿxèdmÿt edèm"sþylÿmÿklÿ yeganÿ dözgön yol olan Ulu Þndÿrènyolu èlÿ gedÿn þlkÿmèzèn möstÿqèllèk tarèxènèn bun-dan sonra da yenè, parlaq sÿhèfÿlÿrènèn yazûlacaüûnaÿmènlèyènè èfadÿ etmèødèr.

Cömhurèyyÿtèn yaranmasûnûn 100 èllèyènèn genèøqeyd olunduüu bu gönlÿrdÿ mþhtÿrÿm Prezè-dentèmèz tÿrÿfèndÿn "Azÿrbaycan XalqCömhurèyyÿtènèn 100 èllèyè (1918-2018)" yubèleymedalûnûn tÿsès olunmasû möstÿqèllèk tarèxèmèzÿÿvÿzsèz tþhfÿdèr, Cömhurèyyÿt lèderlÿrènèn varès-lÿrènÿ, Azÿrbaycan Xalq Cömhurèyyÿtè èrsènèntÿdqèqèndÿ vÿ tÿblèüèndÿ, AzÿrbaycanRespublèkasûnûn dþvlÿt möstÿqèllèyènèn qorunubsaxlanûlmasûnda vÿ ènkèøafûnda, þlkÿnèn èctèmaè-sèyasè hÿyatûnda xösusè xèdmÿtlÿrÿ gþrÿ verèlÿn yök-sÿk dÿyÿrdèr.

Þlkÿmèzdÿ, hÿm÷ènèn cömhurèyyÿt dþvrönönbèr ÷ox möhöm dþvlÿt tÿsèsatlarûnûn, o cömlÿdÿnAzÿrbaycan ordusunun, Azÿrbaycan polèsènèn,Azÿrbaycan prokurorluüunun 100 èllèk yubèleylÿrèqeyd olunur. Sevèndèrècè haldûr kè, Cömhurèyyÿ-tèmèzlÿ hÿmyaøûd olan Azÿrbaycan ÿdlèyyÿsènèn dÿbu èl noyabr ayûnûn 22-dÿ 100 èllèyè tamam olur vÿbu ÿrÿfÿdÿ þlkÿ Prezèdentè tÿrÿfèndÿn"Azÿrbaycan ÿdlèyyÿsènèn 100 èllèyè (1918-2018)"yubèley medalûnûn tÿsès olunmasû ÿdlèyyÿfÿalèyyÿtènÿ gþstÿrèlÿn dèqqÿt vÿ qayüûnûn ÿyanè

tÿzahörödör.ßlamÿtdar yubèley

mönasèbÿtèlÿ ßdlèyyÿNazèrlèyè tÿrÿfèndÿnxösusè tÿdbèrlÿr planûtÿsdèq olunaraq sèlsèlÿtÿdbèrlÿr ke÷èrèlèr,nazèrlèyèn tarèxmuzeylÿrè Xalq Cöm-hurèyyÿtè dþvrönÿ, ocömlÿdÿn ÿdlèyyÿtarèxènÿ daèr yenè ar-xèv materèallarû èlÿzÿngènlÿødèrèlèr, ÿd-lèyyÿ orqanlarûnda yû-üûncaqlar, dÿyèrmèmasalar tÿøkèl olunur.

Bu gön ßdlèyyÿA k a d e m è y a s û n d aCömhurèyyÿtèn 100èllèyè mönasèbÿtèlÿ

"Möstÿqèl Azÿrbaycan Azÿrbaycan Xalq Cöm-hurèyyÿtènèn varèsèdèr" mþvzusunda ke÷èrèlÿn elmè-praktèkè konfrans xösusèlÿ qeyd olunmalûdûr. ßdlèyyÿNazèrlèyè rÿhbÿrlèyènèn vÿ mÿsul èø÷èlÿrènèn, elm-tÿdrès möÿssèsÿlÿrè, vÿtÿndaø cÿmèyyÿtè nöma-yÿndÿlÿrènèn, höquqøönas alèmlÿrèn, tarèx÷èlÿrèn vÿKÈV-lÿrèn èøtèrakû èlÿ ke÷èrèlÿn tÿdbèrdÿ mÿzmunlu vÿelmè tÿhlèllÿrÿ ÿsaslanan mÿruzÿlÿrèn dènlÿnèlmÿsè,faydalû mözakèrÿlÿrèn aparûlmasû cömhurèyyÿttarèxènèn, dþvlÿt÷èlèk èrsènèn þyrÿnèlmÿsè vÿ aøûlan-masû baxûmûndan olduqca bþyök ÿhÿmèyyÿt kÿsbedèr.

Eynè zamanda, ßdlèyyÿ Akademèyasûnûn tÿlèmproqramlarûna xösusè mþvzular daxèl edèlÿrÿk tÿdrèsolunur, möxtÿlèf nÿørlÿr, xösusèlÿ ÿdlèyyÿnèn 100èllèk tarèxènÿ daèr xösusè kètab hazûrlanûr, höquqèsahÿdÿ beynÿlxalq ÿlaqÿlÿrè ÿks etdèrÿn xösusèekspozèsèyalardan èbarÿt stendlÿr yaradûlûb.

Yubèley tÿdbèrlÿrènÿ bþyök hÿvÿslÿ hazûrlaøanÿdlèyyÿ èø÷èlÿrè dþvlÿt baø÷ûsûnûn ÿtrafûnda sûx bèr-lÿømÿklÿ þlkÿmèzèn möasèr ènkèøafûna uyüun olaraqþz vÿzèfÿlÿrènè hÿr zaman layèqèncÿ yerènÿ yetèr-mÿk ÿzmèndÿdèrlÿr. ßmènÿm kè, ÿdlèyyÿ èø÷èlÿrèbundan sonra da bþyök sÿy vÿ yöksÿk mÿsulèyyÿthèssè èlÿ ÷alûøacaq vÿ yenè-yenè naèlèyyÿtlÿrlÿAzÿrbaycan ÿdlèyyÿsènèn 100 èllèyènÿ bþyök tþhfÿverÿcÿklÿr.

Azÿrbaycan Xalq Cömhurèyyÿtènèn øÿðÿôèíÿ ócàëäûëìûø àáèäÿ

49


Þlkÿ Prezèdentè cÿnab Èlham ßlèyev tÿrÿ-fèndÿn "Azÿrbaycan Xalq Cömhurèyyÿ-tènèn 100 èllèk yubèleyè haqqûnda" Sÿ-

rÿncam èmzalanaraq vÿ bu ÿlamÿtdar hadèsÿmönasèbÿtèlÿ 2018-cè èl "Azÿrbaycan XalqCömhurèyyÿtè Èlè" elan olunaraq þlkÿdÿ vÿ onunhödudlarûndan kÿnarda sèlsèlÿ tÿdbèrlÿr ke÷èrèlèr,möstÿqèllèk tarèxèmèzÿ nÿzÿr salûnûr, cömhurèyyÿtèndþvlÿt÷èlèk salnamÿsèndÿ yerè vÿ rolu èøûqlandûrûlûr.

Mayûn 25-dÿ ßdlèyyÿ Nazèrlèyènèn ßdlèyyÿAkademèyasûnda "Möstÿqèl Azÿrbaycan AzÿrbaycanXalq Cömhurèyyÿtènèn varèsèdèr" mþvzusunda elmè-praktèkè konfrans ke÷èrèlèb.

Höquqøönas alèmlÿrèn, tarèx÷èlÿrèn, elm vÿ tÿdrèsmöÿssèsÿlÿrènèn, vÿtÿndaø cÿmèyyÿtènèn vÿ medèa

nömayÿndÿlÿrènèn èøtèrakû èlÿ ke÷èrèlÿn konfransûÿdlèyyÿ nazèrènèn möavènè Azÿr Cÿfÿrov a÷araqxalqûmûzûn ÷oxÿsrlèk dþvlÿt÷èlèk tarèxèndÿAzÿrbaycan Xalq Cömhurèyyÿtènèn rolundan vÿmöhöm xèdmÿtlÿrèndÿn bÿhs edèb.

Bèldèrèlèb kè, Azÿrbaycan Xalq Cömhurèyyÿtènènfÿalèyyÿtè dþvröndÿ bèr ÷ox tarèxè qÿrarlar qÿbulolunub, dþvlÿt atrèbutlarû möÿyyÿn edèlèb, ana dèlèdþvlÿt dèlè elan olunub, vÿtÿndaølara bÿrabÿrhöquqlar, o cömlÿdÿn qadûnlara se÷kè höququ verè-lèb, höquq sèstemè yaradûlaraq ßdlèyyÿ Nazèrlèyè tÿsèsedèlèb, mÿhkÿmÿ vÿ èstèntaq orqanlarûnûn, prokuror-luüun fÿalèyyÿtè bÿrpa olunub. Azÿrbaycanûn möstÿ-qèl dþvlÿt kèmè tanûnmasû, dègÿr dþvlÿtlÿrlÿ ÿlaqÿlÿ-rèn qurulmasû Cömhurèyyÿtèn bþyök uüurlarûndan

Azÿrbaycan Xalq Cömhurèyyÿtènèn 100 èllèk yubèleyèìöíàñèáÿòèëÿ ÿäëèééÿ îðãàíëàðûíäà òÿäáèðëÿð êå÷èðèëèá

ßäëèééÿ Àêàäåìèéàñûíäà åëìè-ïðàêòèêè êîíôðàíñ



bèrè olduüu qeyd edèlèb.Tÿdbèrdÿ möstÿqèllèyènè yenèdÿn bÿrpa edÿn

xalqûmûzûn ömummèllè lèder Heydÿr ßlèyevènxèlaskarlûq mèssèyasû èlÿ Xalq Cömhurèyyÿtènèn varè-sè olan möasèr Azÿrbaycan dþvlÿtènè qurduüu, UluÞndÿrèn möÿyyÿn etdèyè dþvlÿt÷èlèk amallarûnûnmþhtÿrÿm Prezèdentèmèz cÿnab Èlham ßlèyev tÿrÿ-fèndÿn uüurla hÿyata ke÷èrèlÿrÿk þlkÿmèzèn son èllÿrÿldÿ etdèyè naèlèyyÿtlÿrlÿ ÷aüdaø tarèxèmèzèn yenèzÿngèn sÿhèfÿlÿrènèn yazûldûüû xösusè vurüulanûb.

Konfransda, hÿm÷ènèn Øÿrqdÿ èlk demokratèkparlamentlè respublèka olan Azÿrbaycan XalqCömhurèyyÿtènèn tarèxènèn ayrû-ayrû mÿqamlarû özrÿdolüun vÿ elmè tÿhlèllÿrÿ ÿsaslanan mþvzularda ÷û-xûølar edèlèb, xalqûmûzûn èstèqlal yolu vÿ möstÿqèllèkamallarûnûn ger÷ÿklÿømÿsè, cömhurèyyÿt ÿnÿnÿlÿrè-nèn yaøadûlmasû, èndèkè vÿ gÿlÿcÿk nÿsèllÿrÿ aøûlan-masû, èkè èllèk fÿalèyyÿtè dþvröndÿ demokratèk dþvlÿt

quruculuüu, qanunverècèlèk, ÿdlèyyÿ vÿ dègÿr mö-höm sahÿlÿrdÿ xèdmÿtlÿrè, èctèmaè tÿøkèlatlarûn fÿa-lèyyÿtènèn höquqè ÿsaslarû vÿ dègÿr mÿruzÿlÿr dènlÿ-nèlèb, faydalû mözakèrÿlÿr aparûlûb.

Yubèley ÿrÿfÿsèndÿ ÿdlèyyÿ orqanlarûnda yû-üûncaqlar, dÿyèrmè masalar ke÷èrèlèb, Akademèyadaèxtèsasartûrma kurslarûnda xösusè mþvzular tÿdrèsedèlèb. Eynè zamanda, ÿdlèyyÿ èø÷èlÿrè vÿ hakèmlÿrtÿrÿfèndÿn mÿtbuatda ÷ûxûølar edèlèb, gÿnc ÿmÿk-daølar þlkÿdÿ fÿalèyyÿt gþstÿrÿn tarèx muzeylÿrè èlÿtanûø olub, nazèrlèyèn muzeylÿrè Xalq Cömhurèyyÿtèdþvrönÿ, o cömlÿdÿn ÿdlèyyÿ tarèxènÿ daèr yenèarxèv materèallarû èlÿ zÿngènlÿødèrèlèb. Höquqè sahÿ-dÿ beynÿlxalq ÿlaqÿlÿrè ÿks etdèrÿn xösusè ekspozè-sèyalardan èbarÿt stendlÿr yaradûlûb, kènozalda sÿ-nÿdlè fèlmlÿr, elÿcÿ dÿ foto-slaydlar nömayèø etdèrè-lèb, nazèrlèyèn mÿtbu nÿørlÿrèndÿ yubèleyÿ hÿsr olu-nan materèallar dÿrc olunub.

Azÿrbaycan Xalq Cömhurèyyÿtènèn vÿAzÿrbaycan ÿdlèyyÿsènèn 100 èllèk yubè-leylÿrè mönasèbÿtèlÿ ÿdlèyyÿ orqanlarûn-

da ke÷èrèlÿn sèlsèlÿ tÿdbèrlÿr ÷ÿr÷èvÿsèndÿ mayûn19-da Øÿkè øÿhÿrèndÿ ßdlèyyÿ Nazèrlèyètÿrÿfèndÿn gþstÿrèlÿn elektron xèdmÿtlÿrÿ vÿènformasèya sèstemlÿrènÿ daèr èctèmaè tÿqdèmatke÷èrèlèb.

Tÿdbèrdÿ nazèrlèyèn aèdèyyÿtè struktur qurum-larûnûn mÿsul ÿmÿkdaølarû, Øÿkè øÿhÿr èctèmaèyyÿtè,dþvlÿt orqanlarû, qeyrè-hþkumÿt tÿøkèlatlarû vÿkötlÿvè ènformasèya vasètÿlÿrènèn nömayÿndÿlÿrè,elÿcÿ dÿ sahèbkarlar èøtèrak edèblÿr.

Tÿqdèmat zamanû þlkÿ Prezèdentè Èlham ßlèyevènrÿhbÿrlèyè èlÿ son èllÿr ènformasèya-kommunèkasèyatexnologèyalarû sahÿsènèn sörÿtlè ènkèøafû barÿdÿmÿlumat verèlèb, ènformasèya cÿmèyyÿtè, a÷ûqhþkumÿtèn tÿøkèlè, elektron hþkumÿtlÿ baülû ÷ûxûølar

edèlèb. Hÿm÷ènèn, ßdlèyyÿ Nazèrlèyèndÿ elektronxèdmÿtlÿrèn tÿtbèqè özrÿ gþrölÿn èølÿrdÿn danûøûlûb,e-xèdmÿtlÿrèn ÿhalènèn möracèÿt èmkanlarûnûn asan-laødûrûlmasûnda, øÿffaflûüûn, ÷evèk èdarÿetmÿnèntÿmèn olunmasûnda, korrupsèyaya qarøû möbarèzÿdÿmöhöm rolundan bÿhs edèlèb.

Qeyd olunub kè, nazèrlèk tÿrÿfèndÿn 27 nþv elek-tron xèdmÿtlÿr gþstÿrèlèr. Onlardan yararlanmaqö÷ön ßdlèyyÿ Nazèrlèyènèn rÿsmè ènternet saytûna vÿya "Elektron hþkumÿt" portalûna möracèÿt olunabèlÿr.

Sonra hÿmèn elektron xèdmÿtlÿrèn ÿyanè tÿqdè-matla mahèyyÿtè vÿ funksèyasû barÿdÿ ÿtraflûmÿlumat verèlèb, ondan èstèfadÿ qaydasû èzah olunub.

Bèldèrèlèb kè, e-xèdmÿtlÿr vasètÿsèlÿ ÿdlèyyÿ orqan-larûnûn èø rejèmè, dèslokasèyasû, ÿlaqÿ vasètÿlÿrè, qeyrè-hþkumÿt tÿøkèlatlarû vÿ vÿtÿndaølûq vÿzèyyÿtè akt-larûnûn qeydèyyatû, notarèat hÿrÿkÿtlÿrènèn aparûl-

Ålektron xèdmÿtlÿrÿ daèr èctèmaè tÿqdèmat

51


masû qaydasû, zÿrurè sÿnÿdlÿr vÿ þdÿmÿlÿr,mÿhkÿmÿ qÿrarlarûnûn ècrasû, elÿcÿ dÿ vÿtÿn-daølarûn fÿrdè èdentèfèkasèya nþmrÿlÿrè, vÿrÿsÿlèkèølÿrènèn a÷ûlûb-a÷ûlmamasû, hÿm÷ènèn mölkèdþvrèyyÿ nÿtècÿsèndÿ baø verÿn höquqèhadèsÿlÿrdÿn yaranan yenè höquq vÿ vÿzèfÿlÿrbarÿdÿ mÿlumat ÿldÿ etmÿk mömköndör.

Eynè zamanda, uøaqlara ad se÷èlmÿsènÿ kþmÿkmÿqsÿdèlÿ Azÿrbaycan adlarû, onlarûn mÿnøÿyè vÿèzahû, ÿhalè arasûnda yayûlma sÿvèyyÿsè, habelÿsÿnÿdlÿrèn qövvÿdÿn döømÿsè barÿdÿ ènformasèyaalmaq ö÷ön genèø axtarûø sèstemènèn èmkanlarû tÿd-bèr èøtèrak÷ûlarûnûn dèqqÿtènÿ ÷atdûrûlûb.

×ûxûølar zamanû, hÿm÷ènèn mÿtbu nÿørlÿrènu÷otu vÿ qeyrè-kommersèya höquqè øÿxslÿrèn lÿüvèbarÿdÿ möracèÿt vÿ sÿnÿdlÿrèn qÿbulunun elektronqaydada aparûlmasû, ÿdlèyyÿ orqanlarûna qulluüaqÿbulla baülû elektron möracèÿtèn edèlmÿsè, borcun,ècra þdÿnèøè, ècra hÿrÿkÿtlÿrè èlÿ baülû xÿrclÿrèn,vÿtÿndaølûq vÿzèyyÿtè aktlarûnûn dþvlÿt qeydèyyatû vÿ

notarèat hÿrÿkÿtlÿrènèn rÿsmèlÿødèrèlmÿsè ö÷öntÿlÿb olunan þdÿnèølÿrèn ènternet vasètÿsèlÿ hÿyatake÷èrèlmÿsè, habelÿ vÿtÿndaølarûn rahatlûüû ö÷önmÿsul ÿdlèyyÿ èø÷èlÿrènèn qÿbuluna elektron qaydadabèrbaøa yazûlmaüûn mömkönlöyö bèldèrèlèb.

Azÿrbaycan Respublèkasû Prezèdentènèn 2016-cû èl9 èyun tarèxlè Fÿrmanûna uyüun olaraq nazèrlèyènsaytûnda "Elektron xèdmÿt" bþlmÿsè tÿkmèllÿødèrèlèb.Bununla yanaøû, ÿdlèyyÿ orqanlarû tÿrÿfèndÿnhöquqè vÿ fèzèkè øÿxslÿrÿ gþstÿrèlÿn bötön xèdmÿtlÿrbarÿdÿ ÿtraflû mÿlumat ÿks olunan "Dþvlÿt xèd-mÿtlÿrè" bþlmÿsè yaradûlûb.

Mÿlumat verèlèb kè, nazèrlèyèn elektron xèd-mÿtlÿrènÿ edèlÿn möracèÿtlÿrèn sayû èlbÿèl artaraqþtÿn èl 4,6 mèlyonu þtöb.

Tÿdbèrdÿ èøtèrak÷ûlar, hÿm÷ènèn ßdlèyyÿAkademèyasûnûn Höquq klènèkasûnûn fÿalèyyÿtè,ÿhalèyÿ pulsuz höquqè yardûm gþstÿrèlmÿsè vÿ s.mÿsÿlÿlÿrlÿ baülû mÿlumatlandûrûlûb, onlarû maraq-landûran suallar cavablandûrûlûb.

Azÿrbaycan XalqCömhurèyyÿtènènvÿ Azÿrbaycan

ßdlèyyÿsènèn 100 èllèk yubè-leyènèn qeyd edèlmÿsè möna-sèbÿtè èlÿ Ýÿícÿ ðåýèîíàëÿäëèééÿ èäàðÿñèíäÿ "a÷ûqqapû" gönlÿrè ke÷èrèlèá.

ßdlèyyÿ èøènèn möxtÿlèfèstèqamÿtlÿrè özrÿ, ÿdlèyyÿorqanlarûnûn fÿalèyyÿtè èlÿbaülû èctèmaè rÿyèn þyrÿ-nèlmÿsè özrÿ qÿbul aparûlàðàãvÿtÿndaølarûn möracèÿtlÿrèdènlÿnèlèá, onlarû maraq-landûran mÿsÿlÿlÿrlÿ baülû qanunverècèlèyèn tÿlÿblÿrèbarÿdÿ ÿtraflû èzahlar verèlmÿklÿ qaldûrûlanmÿsÿlÿlÿr þyrÿnèlèá, bèr qèsmènèn hÿllèèstèqamÿtèndÿ yerèndÿ tÿdbèrlÿr gþrölöá, dègÿr-lÿrènèn èsÿ hÿllè nÿzarÿtÿ gþtörölöá.

***Gÿncÿ regèonal ÿdlèyyÿ èdarÿsènèn tÿøkèlat÷ûlûüû

èlÿ Gÿncÿ Apellyasèya, Ènzèbatè-Èqtèsadè, Nèzamè vÿKÿpÿz rayon ùÿì÷èíèí Naftalan øÿhÿrè, Gþygþl,Kÿlbÿcÿr, Daøkÿsÿn, Goranboy, Xocalû, Samuxrayon mÿhkÿmÿlÿrè, åëÿcÿ äÿ Gÿncÿ øÿhÿrè qey-dèyyat, notarèat vÿ ècra øþbÿsènèn ÿmÿkdaølarûnûn

èøtèrakû èlÿ éûüûíæàã ke÷èrèlèb.Tÿdbèrè Gÿncÿ Apellyasèya Mÿhkÿmÿsènèn sÿdrè

Tapdûq Mahmudov a÷araq bèldèrèb kè, Azÿrbaycanûnbu gön dönya bèrlèyèndÿ möstÿqèl dþvlÿt kèmèbÿrqÿrar olmasûnûn, demokratèk ÿnÿnÿlÿrèn, ènsanhöquq vÿ azadlûqlarûnûn qorunmasûnûn ÿsasûAzÿrbaycan Xalq Cömhurèyyÿtè dþvröndÿ qoyulóá,ìösÿlman Øÿrqèndÿ èlk parlament respublèkasûxalqûmûzûn qÿdèm dþvlÿt÷èlèk ÿnÿnÿlÿrènè yaøadaraq,möasèr dþvrÿ xas dþvlÿt tÿsèsatlarûnûn formalaødûrûl-masûna naèl olóá. 100 èl ÿvvÿl, mayûn 28-dÿ yaradûlanAzÿrbaycan Xalq Cömhurèyyÿtè xalqûmûzûn

Ýÿíúÿ ðåýèîíàë ÿäëèééÿ èäàðÿñèíäÿ “à÷ûã ãàïû” ýöíö



tarèxèndÿ möhöm bèr hadèsÿ èdè. ×önkè ÿsrlÿr boyumöstÿqèllèk arzusu èlÿ yaøayan xalqûmûz, nÿhayÿt kè,þz möstÿqèl dþvlÿtènÿ sahèb olmuødu.

Gÿncÿ regèonal ÿdlèyyÿ èdarÿsènèn rÿèsèKÿmalÿddèn Hÿsÿnov Ulu þndÿr Heydÿr ßlèyevèíAzÿrbaycan Xalq Cömhurèyyÿtènèn yaradûlmasûnû

xalqûmûz ö÷ön tarèxè hadèsÿ adlandûräûüûíûâóðüóëàéûá, Cöìùóðèééÿòèí äþâëÿò÷èëèê òàðèõèìèçäÿéåðè âÿ ðîëóíäàí áÿùñ åäèá.

Tÿdbèrdÿ äèýÿð ÷ûõûø åäÿíëÿð äÿ Àçÿðáàécàí ÕàëãCöìùóðèééÿòèíèí òàðèõè, ôÿàëèééÿòè âÿ ìöùöìõèäìÿòëÿðè áàðÿäÿ ÷ûxûølar eäèáëÿð.

Éóáèëåé òÿäáèðëÿðè ÷ÿð÷èâÿñèíäÿíazèrlèê tÿrÿfèndÿn Prezèdentyanûnda Dþvlÿt Èdarÿ÷èlèk Akade-

mèyasûnda Azÿrbaycan Xalq Cömhurèy-yÿtènèn 100 èllèyènÿ hÿsr edèlmèø"Azÿrbaycan Xalq Cömhurèyyÿtènèn yaran-ma tarèxè" mþvzusunda dÿyèrmè masake÷èrèlèb.

Tÿdbèrdÿ Akademèyanûn professor, möÿl-lèm heyÿtè vÿ tÿlÿbÿlÿr èøtèrak eäèáëÿð.

ßdlèyyÿ Nazèrlèyènèn nömayÿndÿsè SÿadÿtÈsmayûlova tÿdbèrdÿ Azÿrbaycan XalqCömhurèyyÿtènèn òàðèõè, ìöõòÿëèô, î cöìëÿäÿíùöãóãè ñàùÿäÿ ìöùöì õèäìÿòëÿðè áàðÿäÿìÿëóìàò âåðèá.

Ñonda "Azÿrbaycan dþvlÿt÷èlèyènèn tarèxè" adlû

qûsametrajlû fèm nömayèø etdèrèlèá. Tÿlÿbÿlÿrè maraq-landûran suallar cavablandûrûlûá, sual-cavabda fÿalèøtèrak etmèø tÿlÿbÿlÿrÿ mökafatlar tÿqdèm olunóá.

Äÿéèðìè ìàñà

Áàéðàìëà ÿëàãÿäàð ßdlèyyÿ Nazèrlèyènènÿmÿkdaølarû Áàêûíûí Bèlgÿh qÿsÿ-bÿsèndÿkè "Pensèya yaøûna ÷atmûø øÿxslÿr

ö÷ön sosèal xèdmÿt möÿssèsÿsè"ndÿ yaøayan vÿdoümalarûnûn qayüûsûndan kÿnarda qalmûøyaølûlarla gþröø ke÷èrèá, "Ömèd yerè" uøaq sûüû-nacaüûnda yerlÿødèrèlmèø valèdeyn hèmayÿsèndÿnmÿhrum olmuø uøaqlarû çèéàðÿò åäèáëÿð.

Tÿdbèrëÿðdÿ Vÿtÿndaølûq vÿzèyyÿtè aktlarûnûnreyestrè xèdmÿtènèn rÿèsè Reyhanÿ Kÿrèmova yubèleyènè

qeyd etdèyèmèz Azÿrbaycan Xalq Cömhurèyyÿtènèn hö-quqè, sèyasè vÿ mÿnÿvè varèsè olan AzÿrbaycanRespublèkasûnûn dènamèk ènkèøafûndan, ömummèllèlèder Heydÿr ßlèyevèn yörötdöyö vÿ Èlham ßlèyevtÿrÿfèndÿn uüurla davam etdèrèlÿn sèyasÿtèn bötönlök-lÿ ènsan amèlènÿ, onun fèravan yaøayûøûna xèdmÿtetìÿñèíäÿí, þlkÿmèzdÿ ahûllarûn, óøàãëàðûí hÿrtÿrÿflèdþvlÿt qayüûsû èlÿ tÿmèn olunmasûndan sþhbÿt a÷ûá.

Ñîíðà òÿäáèðëÿð ÿäÿáè-áÿäèè ïðîãðàìëà äàâàìåäèá, ùÿäèééÿëÿð òÿãäèì îëóíóá.

Àùûëëàðà âÿ óøàãëàðà ãàéüû

53


Azÿrbaycan Xalq Cömhurèyyÿ-tènèn 100 èllèyè mönasèbÿtèlÿPenètensèar xèdmÿtèn Tÿrbèyÿ

möÿssèsÿsèndÿ nömunÿvè davranûøû èlÿ se-÷èlÿn yetkènlèk yaøûna ÷atmayan mÿh-kumlarûn xèdmÿt ÿmÿkdaølarûnûn möøa-yèÿtèlÿ möÿssèsÿnèn hödudlarûndan kÿ-narda mÿdÿnè-kötlÿvè tÿdbèrlÿrdÿ èøtèrakûòÿøêèë îëóíóá.

Yenèyetmÿlÿr èlk olaraq Fÿxrè Xèyabandaömummèllè ëèder Heydÿr ßlèyevèn, gþrkÿmlèoftalmoloq, akademèk Zÿrèfÿ xanûm ßlèye-vanûn mÿzarlarûnû vÿ Øÿhèdlÿr Xèyabanûnûzèyarÿt eäèálÿr.

Daha sonra tÿrbèyÿ olunanlar MèllèAzÿrbaycan Tarèxè muzeyèndÿ olóá, burada nömayèøetdèrèlÿn Azÿrbaycanûn qÿdèm vÿ orta ÿsrlÿrtarèxènèn möxtÿlèf eksponatlarû èlÿ tanûø olóálar.

Yenèyetmÿlÿr ö÷ön Dÿnèzkÿnarû Mèllè Parkda,tècarÿt vÿ ÿylÿncÿ mÿrkÿzèndÿ gÿzèntèyÿ vÿ nahara,ÿylÿncÿ attraksèonlarûnda dèncÿlmÿyÿ, Park Sènema

kèno zalûnda bÿdèè fèlmÿ tamaøa etmÿyÿ øÿraètyaradûlûá.

Tÿrbèyÿ möÿssèsÿsènÿ qayûdan mÿhkumlaronlara yaradûlmûø bu èmkana, mÿhkumlaragþstÿrèlÿn dèqqÿt vÿ qayüûya gþrÿ mènnÿtdarlûqlarûnûbèldèrèáëÿð.

Azyaølû mÿhkumlarûí øÿhÿr gÿzèntèsè

Éubèley mönasèbÿtèlÿ ßdlèyyÿ NazèrlèyèPenètensèar xèdmÿtènèn êå÷èðèëÿí sèlsèlÿtÿdbèrlÿr ÷ÿð÷èâÿñèíäÿ Bakû Èstèntaq

tÿcrèdxanasûnûí ãàðøûñûíäà ýþçëÿìÿ îòàüûíûí éåíèáèíàñû èíøà îëóíóá.

Áóðàäà saxlanûlan hÿbs edèlmèø øÿxslÿr vÿ

mÿhkumlarla gþröøÿ gÿlÿn vÿ sovqat gÿtèrÿn vÿtÿn-daølarûn rahatlûüûnûn tÿmèn olunmasû ìÿãñÿäèëÿëàçûìè øÿðàèò éàðàäûëûá.

Éåíè áèíà Àçÿðáàéæàí Õàëã Æöìùóðèééÿòèíèí 100èëëèéè ÿðÿôÿñèíäÿ èstèfadÿyÿ verèlèá.

Éåíè èíôðàñòðóêòóð èñòèôàäÿéÿ âåðèëèá


Ïëåíóì

Alè Mÿhkÿmÿnèn nþvbÿtè Plenumu ke÷èrèlèb

Mayûn 25-dÿ Ramèz Rzayevèn sÿdrlèyè èlÿAlè Mÿhkÿmÿnèn nþvbÿtè Plenumuke÷èrèlèb.

Plenumda "Res-publèkanûn bèrèncèènstansèya mÿhkÿ-mÿlÿrè tÿrÿfèndÿn2017-cè èlèn ÛÛyarûmèllèyèndÿ tÿq-sèrlÿndèrèlÿn øÿxs-lÿr barÿsèndÿ hÿbsqÿtèmkan tÿdbèrènèn se÷èlmÿsè vÿ hÿbsdÿ saxlamamöddÿtlÿrènèn uzadûlmasû barÿdÿ tÿqdèmatlarabaxûlarkÿn qanunverècèlèyèn tÿtbèqè tÿcröbÿsènÿ daèr"ömumèlÿødèrmÿnèn nÿtècÿlÿrè mözakèrÿ edèlèb.

Alè Mÿhkÿmÿnèn sÿdrè Plenum èclasûnû a÷araqbèldèrèb kè, ènsan höquqlarûnûn, o cömlÿdÿn cènayÿtmÿsulèyyÿtènÿ cÿlb olunan vÿ mÿhkum olunmuøøÿxslÿrèn höquqlarûnûn daha etèbarlû tÿmèn olunmasûdþvlÿtèmèzèn baø÷ûsûnûn daèm dèqqÿt mÿrkÿzèndÿdèr.Þlkÿ Prezèdentè cÿnab Èlham ßlèyevèn "Penètensèarsahÿdÿ fÿalèyyÿtèn tÿkmèllÿødèrèlmÿsè, cÿzasèyasÿtènèn humanèstlÿødèrèlmÿsè vÿ cÿmèyyÿtdÿntÿcrèdetmÿ èlÿ ÿlaqÿdar olmayan alternatèv cÿza vÿprosessual mÿcburèyyÿt tÿdbèrlÿrènèn tÿtbèqènèngenèølÿndèrèlmÿsè barÿdÿ" 10 fevral 2017-cè èl tarèxlèSÿrÿncamûnda èbtèdaè èstèntaq vÿ mÿhkÿmÿ ècraatûzamanû bþyök èctèmaè tÿhlökÿ tþrÿtmÿyÿn vÿ az

aüûr, o cömlÿdÿn èqtèsadè fÿalèyyÿt sahÿsèndÿcènayÿtlÿrÿ gþrÿ hÿbs qÿtèmkan tÿdbèrènèn genèøtÿtbèq olunmasû qeyd edèlèb. Eynè zamanda èbtèdaè

èstèntaq orqanlarûvÿ mÿhkÿmÿlÿrtÿrÿfèndÿn proses-sual mÿcburèyyÿttÿdbèrlÿrènèn tÿtbèqedèlmÿsè zamanûcènayÿt - prosessualqanunverècèlèyènèn

tÿlÿblÿrènÿ cèddè ÿmÿl olunmasû, cÿzanûn vÿqÿtèmkan tÿdbèrènèn mÿqsÿdlÿrènÿ øÿxsè cÿmèyyÿt-dÿn tÿcrèd etmÿdÿn naèl olmaq ö÷ön azadlûqdanmÿhrumetmÿyÿ alternatèv cÿzalarûn vÿ qÿtèmkantÿdbèrlÿrènèn tÿtbèqènèn genèølÿndèrèlmÿsè tþvsèyÿolunub.

Alè Mÿhkÿmÿnèn Plenumunun "ßdalÿtMöhakèmÿsènèn hÿyata ke÷èrèlmÿsè zamanû "Ènsanhöquqlarûnûn vÿ ÿsas azadlûqlarûnûn mödafèÿsèhaqqûnda" Avropa Konvensèyasûnûn möd-dÿalarûnûn vÿ Ènsan höquqlarû özrÿ AvropaMÿhkÿmÿsènèn presedentlÿrènèn tÿtbèqè haqqûn-da" 2006-cû èl 30 mart tarèxlè, "Tÿqsèrlÿndèrèlÿnøÿxslÿr barÿsèndÿ hÿbs qÿtèmkan tÿdbèrènènse÷èlmÿsè èlÿ baülû tÿqdèmatlara baxûlarkÿnmÿhkÿmÿlÿr tÿrÿfèndÿn qanunverècèlèyèn tÿtbèqètÿcröbÿsè haqqûnda" 2009-cu èl 3 noyabr tarèxlè

55

Ïëåíóì

qÿrarlarûnda vÿ "2015-cè èldÿ respublèkanûn bèrèncèènstansèya mÿhkÿmÿlÿrèndÿ "Tÿqsèrlÿndèrèlÿnøÿxslÿr barÿsèndÿ hÿbs qÿtèmkan tÿdbèrènènse÷èlmÿsè vÿ hÿbsdÿ saxlama möddÿtlÿrènènuzadûlmasûna daèr tÿqdèmatlara vÿ hÿbs qÿtèmkantÿdbèrènèn alternatèv qÿtèmkan tÿdbèrlÿrè èlÿ ÿvÿzedèlmÿsènÿ daèr vÿsatÿtlÿrÿ baxûlarkÿn qanun-verècèlèyèn tÿtbèqè tÿcröbÿsènèn ömumèlÿødè-rèlmÿsènÿ daèr 2017-cè èl 7 aprel tarèxlèPlenumunda mÿhkÿmÿlÿrÿ tþvsèyÿ olunub kè,øÿxsèn mÿhkÿmÿyÿ gÿlmÿyÿ tÿmènatlarûnmþvcud olduüu tÿqdèrdÿ, onun azadlûqda qal-masûna östönlök verèlmÿlè, hÿbs qÿtèmkan tÿd-bèrènÿ möstÿsna tÿdbèr kèmè baxûlmalû,mÿhkÿmÿlÿr hÿbs qÿtèmkan tÿdbèrè se÷ÿrkÿn yal-nûz qanunda nÿzÿrdÿ tutulan ÿsaslarû formalsadalamaqla kèfayÿtlÿnmÿmÿlè, hÿr bèr ÿsasûnkonkret tÿqsèrlÿndèrèlÿn øÿxsÿ mönasèbÿtdÿmþvcudluüunun nÿdÿn èbarÿt olmasûnû vÿ cènayÿtèøènèn materèallarû èlÿ onlarûn tÿsdèq edèlèb-edèlmÿmÿsènè yoxlamalûdûrlar.

Plenumda apellyasèya vÿ bèrèncè ènstansèyamÿhkÿmÿlÿrènèn sÿdrlÿrènèn vÿ hakèmlÿrènèn,èstèntaq qurumlarûnûn rÿhbÿrlÿrènèn èøtèrakû èlÿ AlèMÿhkÿmÿ tÿrÿfèndÿn aparûlmûø ömumèlÿødèr-mÿnèn nÿtècÿlÿrè genèø mözakèrÿ olunub, tÿhlèllÿraparûlûb. Möÿyyÿn edèlèb kè, mÿhkÿmÿlÿrtÿrÿfèndÿn hÿbs qÿtèmkan tÿdbèrènèn se÷èlmÿsè,hÿbsdÿ saxlama möddÿtlÿrènèn uzadûlmasû barÿdÿtÿqdèmatlara vÿ hÿbsèn alternatèv qÿtèmkan tÿdbèr-lÿrè èlÿ ÿvÿz edèlmÿsè haqqûnda vÿsatÿtlÿrÿ ÿsasÿnqanunverècèlèyèn tÿlÿblÿrènÿ uyüun olaraq baxûlûr.Qeyd olunub kè, þtÿn möddÿtdÿ lözumsuz hÿb-slÿrèn vÿ hÿbsdÿ saxlama möddÿtlÿrènèn uzadûl-masû barÿdÿ tÿqdèmatlarûn sayû azalûb,ÿsaslandûrûlmûø mÿhkÿmÿ qÿrarlarûnûn keyfèyyÿtèyaxøûlaøûb. Eynè zamanda, mÿhkÿmÿ tÿcröbÿsèndÿmöÿyyÿn nþqsanlara yol verèlmÿsè hallarû da aøkarolunub.

Plenumda ÿdlèyyÿ nazèrè, Mÿhkÿmÿ HöquqØurasûnûn sÿdrè Fèkrÿt Mÿmmÿdov mözakèrÿ olunanmÿsÿlÿ èlÿ baülû ýåíèø ÷ûxûø edèb.

Bèldèrèlèb kè, hÿbs qÿtèmkan tÿdbèrènèn se÷èlmÿsèvÿ hÿbs möddÿtènèn uzadûlmasû èlÿ baülû AlèMÿhkÿmÿnèn apardûüû ÿhatÿlè tÿhlèllÿr vÿ möza-kèrÿlÿr bu sahÿdÿ èøèn dþvlÿt baø÷ûsûnûn tÿlÿblÿrèsÿvèyyÿsèndÿ qurulmasûnda xösusè þnÿm kÿsb edèr.

Þlkÿ Prezèdentè cÿnab Èlham ßlèyevèn 2017-cè èl10 fevral tarèxlè Sÿrÿncamûnûn möstÿsna

ÿhÿmèyyÿtènÿ toxunan nazèr verèlmèø tapøûrûq vÿtþvsèyÿlÿrèn ècrasû nÿtècÿsèndÿ þtÿn èlèn sonundacènayÿt qanunverècèlèyènÿ presedentè olmayan, ÿsaslûdÿyèøèklèklÿrèn edèldèyènè, hÿbs qÿtèmkan tÿdbèrènènse÷èlmÿsè vÿ onun möddÿtènèn uzadûlmasûna daèrtÿsèrlè nÿzarÿt mexanèzmlÿrènèn yaradûldûüûnû vurüu-layûb, qanunverècèlèyÿ dÿyèøèklèklÿrè gþzlÿmÿdÿnmÿhkÿmÿ-èstèntaq vÿ prokurorluq orqanlarûtÿrÿfèndÿn Sÿrÿncamûn dÿrhal ècrasûna baølanûlmasûnÿtècÿsèndÿ bu sahÿdÿ pozètèv dÿyèøèklèklÿrèn ÿldÿolunduüunu bèldèrèb.

Qeyd olunub kè, þtÿn 1 èl ÿrzèndÿ èstèntaqtÿcrèdxanalarûna daxèl olan hÿbs edèlmèø øÿxslÿrènsayû 24% azalûb, hÿbsdÿn azad edèlÿnlÿrèn sayû èsÿ14% artûb. Hÿbs qÿtèmkan tÿdbèrènèn se÷èlmÿsènÿ vÿhÿbsdÿ saxlama möddÿtènèn uzadûlmasûna daèrtÿqdèmatlarûn sayûnda da xeylè azalma möøahèdÿolunur.

Bununla belÿ bu sahÿdÿ hÿlÿ dÿ nþqsanlarûnolmasûna dèqqÿt ÷ÿkÿn nazèr bötön qÿtèmkan tÿd-bèrlÿrènèn yarûsûndan ÷oxunun hÿbslÿrèn tÿøkèletmÿsènèn vÿ mÿhkÿmÿlÿr tÿrÿfèndÿn hÿbslÿ baülûtÿqdèmatlarûn ÿksÿrèyyÿtènèn tÿmèn olunmasûnûn vÿbèr ÷ox hÿbslÿrèn hÿlÿ dÿ bþyök èctèmaè tÿhlökÿtþrÿtmÿyÿn vÿ az aüûr cènayÿtlÿrlÿ baülû olmasûnûnnarahatlûq doüurduüunu vurüulayûb.

Hÿbsèn bÿzÿn cèddè zÿrurÿt olmadan se÷èldèyènèsþylÿyÿn nazèr hÿm÷ènèn, tam sadÿ, bèr epèzoddanèbarÿt, söbutlarû bÿllè olan cènayÿt èølÿrè özrÿ hÿbsènuzun möddÿtÿ se÷èlmÿsè vÿ äÿôÿëÿðëÿ uzadûlmasû,èstèntaqûn faktèkè hÿrÿkÿtsèz saxlanûlmasûna øÿraètyaradûlmasû vÿ nÿtècÿdÿ tÿqsèrlÿndèrèlÿn øÿxsèn ÿbÿsyerÿ uzun möddÿt cÿmèyyÿtdÿn tÿcrèd olunmasûhallarûna rast gÿlèndèyènè sþylÿyèb.

Bèldèrèlèb kè, uzadûlma èlÿ baülû tÿqdèmatlarûnö÷dÿ bèrè bþyök èctèmaè tÿhlökÿ tþrÿtmÿyÿn vÿ azaüûr cènayÿtlÿrlÿ baülûdûr. Bu sahÿdÿ tÿsèrlè nÿzarÿtmexanèzmènèn yaradûlmasû mÿqsÿdèlÿ BaøProkurorluqla bèrgÿ mövafèq Qanun layèhÿsè èølÿnèb,þtÿn èlèn sonunda o, qövvÿyÿ mènèb vÿ yuxarûprokurorun, xösusèlÿ Baø Prokurorluüun bumÿsÿlÿyÿ cèddè nÿzarÿt èmkanûnûn olmasû carè èldÿÿsaslû dþnöøÿ sÿbÿb olacaqdûr.

Eynè zamanda, ÿsassûz hÿbslÿrèn bÿraÿt hþkm-lÿrènèn ÷ûxarûlmasûna tÿsèrèndÿn bÿhs olunaraq÷ÿkèømÿ prènsèpènèn real tÿmèn olunmasûnûn, busahÿdÿ ÿlavÿ cèddè tÿdbèrlÿr gþrölmÿsènèn zÿrurèlèyèvurüulanûb.

Nazèr hÿbs qÿtèmkan tÿdbèrè se÷èlÿrkÿn, onun


Ïëåíóì

möddÿtè uzadûlarkÿn hakèmlÿrèn yöksÿk mÿsulèyyÿtdaøûdûqlarûnû, formal yanaømanûn yolverèlmÿzlèyènè,ènsanlarûn fundamental azadlûq höququnun tÿmènolunmasûna daèm hÿssas mönasèbÿt bÿslÿnèlmÿsènèdèqqÿtÿ ÷atdûrûb.

Bèldèrèlèb kè, dþvlÿt baø÷ûsûnûn tapøûrûüûna uyüunolaraq hÿbsèn möstÿsna hallarda se÷èlmÿsènÿ dèqqÿtartûrûlmalû, alternatèv qÿtèmkan tÿdbèrlÿrènÿ daha÷ox östönlök verèlmÿlèdèr.

Nazèr Plenumda aparûlan mözakèrÿlÿrèn mþvcudnþqsanlarûn aradan qaldûrûlmasûna, hÿbs qÿtèmkantÿdbèrènèn se÷èlmÿsè èlÿ baülû mÿhkÿmÿtÿcröbÿsèndÿ daha ÿsaslû mösbÿt dþnöøön yaran-masûna èmkan verÿcÿyènÿ ÿmènlèyènè bèldèrèb.

Èclasda Baø prokurorun bèrèncè möavènèRöstÿm Usubov da ömumèlÿødèrmÿnènnÿtècÿlÿrènèn Alè Mÿhkÿmÿnèn Plenumunun

èclasûnda mözakèrÿyÿ ÷ûxarûlmasûnûn tÿqdèrÿlayèqhal olduüunu deyèb. Vurüulayûb kè, bu, qanunpozuntularûnûn qarøûsûnûn alûnmasûna,Konstètusèyada vÿ beynÿlxalq konvensèyalarda tÿs-bèt olunmuø azadlûq höququnun daha etèbarlûtÿmènatûna xèdmÿt edèr. Hÿbs qÿtèmkan tÿdbèrlÿrèbarÿdÿ aèdèyyÿtè qurumlarla mözakèrÿlÿr aparûlûb,bu sahÿdÿ ÿmÿlè tÿdbèrlÿr hÿyata ke÷èrèlèb vÿmösbÿt dÿyèøèklèklÿr ÿldÿ edèlèb.

Hÿm÷ènèn bèr sûra mÿhkÿmÿlÿrèn sÿdrlÿrè möza-kèrÿ edèlÿn mÿsÿlÿlÿrlÿ baülû ÷ûxûølar edèblÿr.

Plenumda mÿhkÿmÿlÿr tÿrÿfèndÿn qanun-verècèlèyèn tÿtbèqèndÿ yol verèlÿn sÿhvlÿrèn aradanqaldûrûlmasû, qanunun eynè qaydada tÿtbèqènèntÿmèn edèlmÿsè, vahèd mÿhkÿmÿ tÿcröbÿsènènyaradûlmasû mÿqsÿdè èlÿ mÿhkÿmÿlÿrÿ ècmal mÿk-tubunun gþndÿrèlmÿsè qÿrara alûnûb.

Plenumdan sonra ÿdalÿt möhakèmÿsènènsÿmÿrÿlèlèyènèn artûrûlmasû, cÿza sèyasÿ-tènèn humanèstlÿødèrèlmÿsè, tÿqsèrsèzlèk

prezumpsèyasûnûn real tÿmèn olunmasû èlÿ baülûdþvlÿt baø÷ûsûnûn tþvsèyÿlÿrèndÿn èrÿlè gÿlÿnvÿzèfÿlÿrèn ècrasûna hÿsr olunmuø möøavèrÿke÷èrèlèb.

Bötön apellyasèya vÿ dègÿr mÿhkÿmÿ sÿdrlÿrènènèøtèrak etdèyè möøavèrÿdÿ Alè Mÿhkÿmÿnèn sÿdrèRamèz Rzayev vÿ ÿdlèyyÿ nazèrè, Mÿhkÿmÿ-HöquqØurasûnûn sÿdrè Fèkrÿt Mÿmmÿdov ÷ûxûø edÿrÿkbèldèrèblÿr kè, þlkÿ Prezèdentè cÿnab Èlham ßlèyevènrÿhbÿrlèyè èlÿ mÿhkÿmÿ sèstemèndÿ aparûlan èslahat-lar bu sahÿdÿ èøèn möasèr tÿlÿblÿr sÿvèyyÿsèndÿqurulmasûnû, mÿhkÿmÿlÿrÿ èctèmaè etèmadûn yök-sÿldèlmÿsènè øÿrtlÿndèrèr.

Bu baxûmdan dþvlÿt baø÷ûsûnûn cÿza sèyasÿtènènhumanèstlÿødèrèlmÿsènÿ daèr 2017-cè èl 10 fevraltarèxlè Sÿrÿncamû mÿhkÿmÿ, èstèntaq, prokurorluqvÿ ÿdlèyyÿ orqanlarû ö÷ön möhöm yol xÿrètÿsèdèr.Sÿrÿncamûn ècrasû èlÿ baülû bèr ÷ox èølÿr hÿyatake÷èrèlèb, o cömlÿdÿn cènayÿt qanunverècèlèyènÿ 300-ÿ yaxûn möhöm dÿyèøèklèklÿr edèlèb, hÿbs edèlmèøøÿxslÿrèn sayû azalûb, azadlûqdan mÿhrumetmÿyÿalternatèv cÿzalarûn sÿmÿrÿlè ècrasû mÿqsÿdèlÿProbasèya xèdmÿtè yaradûlûb, azadlûüûn mÿhdud-laødûrûlmasû yenè cÿza nþvönön, elektron nÿzarÿtvasètÿlÿrènèn tÿtbèqènÿ baølanûlûb.

Möøavèrÿdÿ gþrölÿn èølÿrlÿ yanaøû, nþqsan vÿ

÷atûømazlûqlar dèqqÿtÿ ÷atdûrûlaraq ènsanlarûn azadlûqhöququnun qorunmasûna qayüûlû mönasèbÿtèngþstÿrèlmÿsè, mÿhkÿmÿ qÿrarlarûnûn ÿdalÿtlèlèyènèntÿmèn edèlmÿsè, mÿhkÿmÿ fÿalèyyÿtènÿ mödaxèlÿnènyolverèlmÿzlèyè vurüulanûb.

Hÿm÷ènèn, cènayÿt-prosessual qanunverècèlèyÿ,÷ÿkèømÿ prènsèpènÿ vÿ tÿqsèrsèzlèk prezumpsèyasûnacèddè ÿmÿl edèlmÿsè, azadlûqdan mÿhrumetmÿyÿalternatèv cÿzalarûn tÿtbèqènÿ daha ÷ox östönlökverèlmÿsè qeyd olunub, vahèd mÿhkÿmÿtÿcröbÿsènèn formalaødûrûlmasûnda problemlÿrÿ,bÿraÿt hþkmlÿrènèn sayûnûn cözè rÿqÿmlÿrlÿ xarak-terèzÿ olunmasû mÿsÿlÿsènÿ toxunulub.

Tÿdbèrdÿ mÿhkÿmÿ sÿdrlÿrè dènlÿnèlèb, mþvcudproblemlÿrèn hÿllè yollarû tÿhlèl olunub, mÿhkÿmÿnÿzarÿtènèn göclÿndèrèlmÿsè, apellyasèya mÿhkÿ-mÿlÿrè tÿrÿfèndÿn prènsèpèallûüûn artûrûlmasû èlÿ baülûvÿ dègÿr tþvsèyÿlÿr verèlèb.

57

ßäëèééÿÍàçèðëèéèíäÿ

ßdlèyyÿ nazèrè Salyanda vÿtÿndaølarû qÿbul edèb

Azÿrbaycan vÿ Latvèya arasûnda höquqè ÿmÿkdaølûq genèølÿnèr

Þlkÿ Prezèdentè cÿ-nab Èlham ßlèyevèndþvlÿt qurumlarû

tÿrÿfèndÿn ènsanlara layèqlèxèdmÿt gþstÿrèlmÿsè, vÿtÿn-daølarûn möracèÿtlÿrènÿ qayüûvÿ hÿssaslûqla yanaøûlmasûbarÿdÿ tapøûrûqlarûna uyüunolaraq ßdlèyyÿ Nazèrlèyètÿrÿfèndÿn vÿtÿndaølarûn bþl-gÿlÿrdÿ qÿbuluna xösusèdèqqÿt yetèrèlèr.

Mÿrkÿzè ècra hakèmèyyÿtè orqanlarû rÿhbÿrlÿrènènøÿhÿr vÿ rayonlarda vÿtÿndaølarûn qÿbulu cÿdvÿlènÿuyüun olaraq mayûn 16-da ÿdlèyyÿ nazèrè FèkrÿtMÿmmÿdov Salyan rayonu Heydÿr ßlèyevMÿrkÿzèndÿ Salyan, Neft÷ala vÿ Hacûqabul rayon-larûndan olan vÿtÿndaølarûn qÿbulunu ke÷èrèb.

Qÿbuldan ÿvvÿl nazèr vÿ Salyan Rayon ÈcraHakèmèyyÿtènèn baø÷ûsû Sevèndèk Hÿtÿmov UluÞndÿr Heydÿr ßlèyevèn abèdÿsènè zèyarÿt edÿrÿk,þnönÿ göl dÿstÿlÿrè qoyub, ÿzèz xatèrÿsènÿ dÿrènehtèramlarûnû bèldèrèblÿr.

Qÿbul zamanû hÿr bèr vÿtÿndaø dèqqÿtlÿ dèn-lÿnèlèb, möracèÿtlÿrdÿ qaldûrûlan mÿsÿlÿlÿrèn bèrqèsmè elÿ yerèndÿcÿ þz hÿllènè tapûb, dègÿrmöracèÿtlÿr özrÿ nazèrlèyèn qÿbulda èøtèrak edÿnaèdèyyÿtè mÿsul èø÷èlÿrènÿ mövafèq tapøûrûqlar verèlèb.

Vÿtÿndaølar bþlgÿ sakènlÿrènèn qÿbulu vÿmöracèÿtlÿrènÿ baxûlmasû ö÷ön rahat vÿ ÿlverèølèøÿraèt yaradûlmasûndan razûlûqlarûnû èfadÿ edÿrÿk,

gþstÿrèlÿn dèqqÿt vÿ qayüûya gþrÿ Prezèdent Èlhamßlèyevÿ mènnÿtdarlûqlarûnû bèldèrèblÿr.

Sÿfÿr zamanû ÿdlèyyÿ nazèrè, hÿm÷ènèn yerlèÿdlèyyÿ vÿ mÿhkÿmÿ orqanlarûnûn fÿalèyyÿtè vÿ èøøÿraètè èlÿ tanûø olub, ÿdlèyyÿ èø÷èlÿrè vÿ hakèmlÿrlÿmöøavèrÿ ke÷èrèb.

Möøavèrÿdÿ þlkÿ Prezèdentè cÿnab Èlhamßlèyevèn andè÷mÿ mÿrasèmèndÿ proqram xarakterlè÷ûxûøûndan èrÿlè gÿlÿn vÿzèfÿlÿr dèqqÿtÿ ÷atdûrûlûb,ÿdlèyyÿ vÿ mÿhkÿmÿ fÿalèyyÿtènèn möasèrlÿømÿsè,qabaqcûl texnologèyalarûn tÿtbèqè, øÿffaflûüûn, vÿtÿn-daø mÿmnunluüunun tÿmèn olunmasû, korrupsèyayaøÿraèt yaradan hallarûn yolverèlmÿzlèyè qeyd olunub,ÿdalÿt möhakèmÿsènèn sÿmÿrÿlèlèyènèn artûrûlmasû,cÿza sèyasÿtènèn humanèstlÿødèrèlmÿsè èlÿ baülûdþvlÿt baø÷ûsûnûn tapøûrûqlarûna uyüun olaraqmÿhkÿmÿ qÿrarlarûnûn ècrasû èøènèn yaxøûlaødûrûl-masû, probasèya xèdmÿtènèn fÿalèyyÿtènèn tÿøkèlè èlÿbaülû vÿ dègÿr konkret gþstÿrèølÿr vÿ tþvsèyÿlÿrverèlèb.

Þlkÿ Prezèdentè cÿnab Èlham ßlèyevènrÿhbÿrlèyè èlÿ aparûlan mötÿrÿqqèhöquqè èslahatlar ÷ÿr÷èvÿsèndÿ beynÿl-

xalq höquqè ÿlaqÿlÿrèn ènkèøafûna bþyök þnÿmverèlÿrÿk xarècè þlkÿlÿrèn, o cömlÿdÿn Avropa Èttè-faqû dþvlÿtlÿrènèn ßdlèyyÿ nazèrlèklÿrè èlÿsÿmÿrÿlè ÿmÿkdaølûq hÿyata ke÷èrèlèr.

Þtÿn èl Azÿrbaycanûn vÿ Latvèya ÿdlèyyÿ nazèr-lÿrènèn vÿ yöksÿk sÿvèyyÿlè nömayÿndÿ heyÿtlÿrènèn

qarøûlûqlû sÿfÿrè, èkè þlkÿnèn ßdlèyyÿ nazèrlèklÿrèarasûnda ÿmÿkdaølûüa daèr AnlaømaMemorandumunun èmzalanmasû höquqè sahÿdÿqarøûlûqlû fÿalèyyÿtèn dÿrènlÿødèrèlmÿsènÿ bþyöktÿkan verèb.

Memorandumun èmplementasèyasû ÷ÿr÷èvÿsèndÿnömayÿndÿ heyÿtlÿrènèn möbadèlÿsè aparûlûr, bèrgÿtÿdbèrlÿr ke÷èrèlÿrÿk qarøûlûqlû mösbÿt tÿcröbÿlÿrþyrÿnèlèr.



ßmÿkdaølûüûn davamû olaraq þlkÿmèzdÿ aparûlanmÿhkÿmÿ-höquq èslahatlarû èlÿ tanûø olmaq, ÿdlèyyÿèø÷èlÿrè vÿ hakèmlÿr ö÷ön bèrgÿ tÿlèmlÿrènke÷èrèlmÿsè mÿqsÿdèlÿ bu gönlÿrdÿ LatvèyaRespublèkasû ßdlèyyÿ Nazèrlèyènèn mÿhkÿmÿmÿsÿlÿlÿrè özrÿ Dþvlÿt Katèbènèn möavènè ÈrenaKucèna, Mÿhkÿmÿ admènèstrasèyasûnûn dèrektoruEdvèns Baløevè÷s vÿ layèhÿ rÿhbÿrè AnnaSkrjabènanûn daxèl olduüu nömayÿndÿ heyÿtèAzÿrbaycanda sÿfÿrdÿ olub.

Qonaqlar ÿvvÿlcÿ Fÿxrè Xèyabanda ömummèllèlèder Heydÿr ßlèyevèn ÿzèz xatèrÿsènè yad edÿrÿkmÿzarû þnönÿ göl dÿstÿlÿrè dözöblÿr. Hÿm÷ènèn,Øÿhèdlÿr xèyabanûnda þlkÿmèzèn möstÿqèllèyè vÿÿrazè bötþvlöyö uürunda hÿlak olmuø hÿmvÿtÿn-lÿrèmèzèn mÿzarlarûnû zèyarÿt edèblÿr.

Sonra respublèkamûzûn ÿdlèyyÿ nazèrè FèkrÿtMÿmmÿdov Latvèya nömayÿndÿ heyÿtè èlÿ gþröøöb.

Þlkÿlÿrèmèz arasûnda dostluq vÿ sÿmÿrÿlè ÿmÿk-daølûq mönasèbÿtlÿrènè qeyd edÿn nazèr höquqèsahÿdÿ ÿlaqÿlÿrèmèzèn ènkèøaf etdèyènè, þtÿn èl

edèlmèø qarøûlûqlû èkètÿrÿflè sÿfÿrlÿrèn, ke÷èrèlmèømÿhsuldar gþröølÿrèn vÿ èmzalanmûø AnlaømaMemorandumunun ÿdlèyyÿ orqanlarû arasûndaqarøûlûqlû fÿalèyyÿtÿ tÿkan verdèyènè vurüulayûb,ÿmÿkdaølûüûn dÿrènlÿødèrèlmÿsè ö÷ön genèø perspek-tèvlÿrèn olduüunu vÿ hazûrkû sÿfÿrèn hÿr èkè tÿrÿfö÷ön faydalû olacaüûna ÿmènlèyènè bèldèrèb.

Azÿrbaycana sÿfÿrèndÿn mÿmnunluüunu èfadÿedÿn qonaqlar höquqè sahÿdÿ ÿmÿkdaølûüûngenèølÿndèrèlmÿsènèn vÿ tÿcröbÿ möbadèlÿsènènaparûlmasûnûn ÿhÿmèyyÿtènè qeyd edèb, Latvèyaÿdlèyyÿ nazèrènèn salamlarûnû ÷atdûrûblar.

Eynè zamanda nazèrlèyèn aèdèyyÿtè èdarÿlÿrèndÿgþröølÿr ke÷èrèlÿrÿk konkret sahÿlÿr özrÿ ÿmÿk-daølûüûn prèorètetlÿrè mözakèrÿlÿr olunub.

Sÿfÿr zamanû Latvèya nömayÿndÿ heyÿtèMÿhkÿmÿ-Höquq Øurasûnda olub, Øuranûn vÿHakèmlÿrèn Se÷kè Komètÿsènèn özvlÿrè èlÿ gþröøke÷èrèlèb, Øuranûn fÿalèyyÿtè, mÿhkÿmÿhakèmèyyÿtènèn möstÿqèl þzönöèdarÿ modelè,

hakèmlÿrèn ÿn øÿffaf se÷èm qaydasû barÿdÿ faydalûfèkèr vÿ tÿcröbÿ möbadèlÿsè aparûlûb.

Sÿfÿr ÷ÿr÷èvÿsèndÿ, hÿm÷ènèn nömayÿndÿheyÿtènèn èøtèrakû èlÿ ßdlèyyÿ Akademèyasûnda vÿYasamal Rayon Mÿhkÿmÿsèndÿ Alè, apellyasèya vÿbèrèncè ènstansèya mÿhkÿmÿlÿrènèn 80-ÿ yaxûnhakèmlÿrè vÿ mÿhkÿmÿ aparatû èø÷èlÿrè ö÷ön bèrgÿtÿlèmlÿr ke÷èrèlèb, mÿhkÿmÿ èdarÿetmÿsèndÿ ÿnyaxøû tÿcröbÿlÿr, mÿhkÿmÿ qÿrarlarûnûnkeyfèyyÿtènèn tÿmèn edèlmÿsè, hakèmlÿrènfÿalèyyÿtènèn qèymÿtlÿndèrèlmÿsè, möbahèsÿlÿrènalternatèv hÿllè ènstètutunun tÿtbèqè, èø yökönönazaldûlmasû, mÿhkÿmÿ fÿalèyyÿtènèn möasèr-lÿødèrèlmÿsè vÿ dègÿr aktual mþvzular özrÿdèskussèyalar ke÷èrèlÿrÿk faydalû fèkèr vÿ tÿcröbÿmöbadèlÿsè aparûlûb. Azÿrbaycanûn mÿhkÿmÿsèstemèndÿkè yenèlèklÿrènÿ, o cömlÿdÿn "Elektron

Ëàòâèéà íöìàéÿíäÿ ùåéÿòèíèí ÿäëèééÿ íàçèðè Ôèêðÿò Ìÿììÿäîâ èëÿ ýþðöøö

Ìÿùêÿìÿ-Ùöãóã Øóðàñûíûí öçâëÿðè èëÿ ýþðöø

ßäëèééÿ Àêàäåìèéàñûíäà ýþðöø âÿ Àêàäåìèéàíûí ÿìÿêäàøëàðû ö÷öí òÿëèì

59


mÿhkÿmÿ" ènformasèya sèstemènèn tÿtbèqènÿ maraqgþstÿrèlèb.

Eynè zamanda, hakèmlÿrèn tÿlèm÷èlÿrè vÿ ßdlèyyÿAkademèyasûnûn ÿmÿkdaølarû ö÷ön "Hakèmlÿrèntÿlèmè sahÿsèndÿ Avropa standartlarû" mþvzusundatrenènq ke÷èrèlèb, ÿdalÿt möhakèmÿsènènsÿmÿrÿlèlèyènèn artûrûlmasû, hakèmlèyÿ namèzÿdlÿrènse÷èlmÿsè vÿ hazûrlanmasû prosesè èlÿ baülû mþvzulardènlÿnèlèb, Azÿrbaycanda hakèmlÿrèn se÷èmènèn øÿf-

faflûüûna, obyektèvlèyènÿ gþrÿ Avropada þrnÿk kèmèdÿyÿrlÿndèrèlmÿsè tÿqdèr olunub.

Qonaqlar þlkÿmèzdÿ aparûlan mÿhkÿmÿ-höquqèslahatlarûna maraq gþstÿrÿrÿk Yasamal RayonMÿhkÿmÿsènèn möasèr bènasû vÿ elektron mÿhkÿmÿsèstemè, habelÿ Bakûnûn mÿdÿnè-tarèxè abèdÿlÿrè, ocömlÿdÿn Qobustan Mèllè Tarèx-Bÿdèè Qoruüu vÿ"Atÿøgah Mÿbÿdè" Dþvlÿt Tarèx-Memarlûq Qoruüuèlÿ tanûø olublar.

Þlkÿ Prezèdentè cÿnab Èlhamßlèyevèn rÿhbÿrlèyè èlÿ ÿdlèyyÿsèstemènèn möasèrlÿødèrèlmÿsè

özrÿ mÿqsÿdyþnlö èslahatlar aparûlûr, ocömlÿdÿn notarèat ènstètutu tÿkmèl-lÿødèrèlèr, vÿtÿndaølara, habelÿ sahèbkarlûqsubyektlÿrènÿ keyfèyyÿtlè xèdmÿtlÿrèngþstÿrèlmÿsè mÿqsÿdè èlÿ möasèr ènfor-masèya vÿ elektron sèstemlÿrè, möxtÿlèf nþvelektron xèdmÿtlÿr tÿtbèq olunur. Busahÿdÿ naèlèyyÿtlÿrèmèzÿ beynÿlxalqalÿmdÿ maraq artaraq dègÿr þlkÿlÿrènnömayÿndÿlÿrè tÿrÿfèndÿn Azÿrbaycanûn mösbÿttÿcröbÿsè þyrÿnèlèr.

Azÿrbaycan notarèatûnda tÿtbèq olunan yenèlèklÿrèþyrÿnmÿk mÿqsÿdè èlÿ Rusèya Federasèyasûnûn 40-ayaxûn notarèusu þlkÿmèzdÿ sÿfÿrdÿ olub, nömayÿndÿheyÿtè ö÷ön ßdlèyyÿ Nazèrlèyè tÿrÿfèndÿn "Azÿrbaycannömunÿsèndÿ notarèatûn ènkèøaf tendensèyalarû"mþvzusunda beynÿlxalq semènar tÿøkèl edèlèb.

Semènarda þlkÿmèzdÿ hÿyata ke÷èrèlÿn ÿdlèyyÿ vÿmÿhkÿmÿ èslahatlarû, notarèat ènstètutunun bèznesmöhètènÿ mösbÿt tÿsèrè, möasèr notarèatûn tÿrkèb

hèssÿsè olan "Elektron notarèat" ènformasèya sèstemè-nèn genèø èmkanlarû barÿdÿ möhazèrÿlÿr dènlÿnèlèb.

Hÿm÷ènèn genèø dèskussèyalar ke÷èrèlÿrÿk rusèyalûnotarèuslarû maraqlandûran mþvzular ÿtrafûnda fay-dalû fèkèr möbadèlÿsè aparûlûb.

Sÿfÿr zamanû Rusèya nömayÿndÿ heyÿtènèn bèrqrup rÿhbÿr özvlÿrènèn ÿdlèyyÿ nazèrè FèkrÿtMÿmmÿdov èlÿ gþröøö olub.

Gþröødÿ þlkÿlÿrèmèzèn höquqè sahÿdÿ sÿmÿrÿlèÿmÿkdaølûüû vurüulanûb, notarèat qurumlarû arasûndasûx qarøûlûqlû fÿalèyyÿtdÿn mÿmnunluq èfadÿ olu-

Áàêû øÿùÿðè Éàñàìàë Ðàéîí Ìÿùêÿìÿñèíäÿ ùàêèìëÿð âÿ ìÿùêÿìÿ àïàðàòû èø÷èëÿðè ö÷öí áèðýÿ òÿëèì

Rusèyalû notarèuslar Azÿrbaycanûn notarèatsahÿsèndÿkè naèlèyyÿtlÿrè èlÿ tanûø olublar

naraq hazûrkû sÿfÿrèn ÿlaqÿlÿrèn genèølÿn-dèrèlmÿsèndÿ ÿhÿmèyyÿtè qeyd edèlèb.

Qonaqlar sÿfÿr zamanû respublèkamûzûnhÿrtÿrÿflè tÿrÿqqèsènèn øahèdè olduqlarûnû vurüulayûb,Azÿrbaycanûn notarèat sahÿsèndÿ naèlèyyÿtlÿrènè, ocömlÿdÿn elektron notarèat sèstemènèn tÿtbèqènèyöksÿk qèymÿtlÿndèrèb, bu sahÿdÿ þlkÿmèzèn mös-bÿt tÿcröbÿsè, elÿcÿ dÿ mÿhkÿmÿ-höquq èslahatlarûèlÿ tanûølûqdan heyranlûqlarûnû èfadÿ edèblÿr.

Sÿfÿr ÷ÿr÷èvÿsèndÿ nömayÿndÿ heyÿtè notarèatqurumlarûnûn fÿalèyyÿtè vÿ möasèr ÈKT-lÿrèn tÿtbèqè,habelÿ paytaxtûn mÿdÿnè-tarèxè abèdÿlÿrè èlÿ yaxûn-dan tanûø olublar. Þlkÿmèzèn möxtÿlèf bþlgÿlÿrènÿsÿfÿr edÿn qonaqlar, hÿm÷ènèn Øÿkè Mÿhkÿmÿ

Kompleksè, Qÿbÿlÿ Rayon Mÿhkÿmÿsènèn yenè ènøaolunmuø möasèr bènasû vÿ elektron mÿhkÿmÿsèstemè, elÿcÿ dÿ ÿdlèyyÿ orqanlarûnûn da genèø xèd-mÿtlÿr gþstÿrdèyè Azÿrbaycan brendè olan "ASANxèdmÿt" mÿrkÿzlÿrènèn ènnovatèv fÿalèyyÿtè èlÿ tanûøolub, ÿldÿ olunan naèlèyyÿtlÿrè tÿqdèr edèblÿr.

Sÿfÿrdÿn xoø tÿÿssöratla ayrûlan rusèyalû notarèus-larûn Azÿrbaycana sÿfÿrlÿrè Rusèya medèasûnda genèøèøûqlandûrûlûb, o cömlÿdÿn bu barÿdÿ xösusè reportajdÿrc olunub (http://www.c-z-s.ru/news/reportazh-s-poezdkè-v-azerbajdzhan-145).

***Ùÿìèí éàçû îõóæóëàðûìûçûí äèããÿòèíÿ òÿãäèì

îëóíóð.

Всего две недели, как мывернулись из СолнечногоАзербайджана, а уже скучаем

по этой гостеприимной стране!Нотариусы со всех уголков нашей

необъятной страны собрались в Баку,чтобы встретиться со своимиазербайджанскими коллегами.Хабаровск, Биробиджан, Иркутск,Красноярск, Томск, Омск, Барнаул,Кемерово, Екатеринбург, Пенза,Оренбург, Татарстан, Ростов-на-Дону,Санкт-Петербург, Москва. Вот уждействительно, "От Москвы до самыхдо окраин….".

Министерство Юстиции Азербай-джана взяло над нами шефство с первых шаговпо земле Республики, поэтому кроме плановыхмероприятий были еще дополнительныевизиты в Судебный Комплекс, в отделрегистрации Шекинского района, в районныйсуд Габалы, рабочие встречи в нотариальныхконторах в Баку и Габале.

Семинар в Asan г. Баку провелипредставители Главного управлениярегистрации и нотариата Министерстваюстиции Азербайджана.

Беседа на профессиональные темыcостоялась во время ужина в Шеки, куда былиприглашены нотариусы из Шеки, Габалы иИсмаиллы, а также представителиШекинского регионального управленияюстиции.

Сегодня в Азербайджане применяетсяуникальная система электронного нотариата.Министерство Юстиции Азербайджанапотратило много сил и средств на оцифровку исистематизацию данных о всех гражданахстраны и теперь по номеру машины, по номерупаспорта, по фамилии и дате рождения любойнотариус Азербайджана может получитьполную информацию о посетителе, включаяфото, семейное положение, переченьнаследников, перечень движимого инедвижимого имущества и т.д.

На протяжении всей поездки Министерствоюстиции помогало и поддерживало нашуделегацию. Каждому нотариусу в номердоставили памятные подарки от Минюста.Женщинам - платочки из знаменитого



Репортаж с поездки в Азербайджан

61


шекинского шелка, мужчинам - прекрасноеазербайджанское вино.

Все были очень тронуты.В заключительной части поездки нотариусы

г. Санк-Петербурга Выщепан Т.Б. и ГасановаП.А. от лица нашей делегации дали интервьюпервому каналу телевидения Азербайджана.Татьяна Борисовна, в частности, сказала: "Мывсе испытываем легкую, да нет, не легкуюзависть, видя, какими информационнымитехнологиями располагают нашиазербайджанские коллеги. Это нотариатбудущего, вне всякого сомнения…".

Хочется заметить, что первопроходцем ипионером по обмену опытом сазербайджанскими коллегами была АрчуговаТатьяна Анатольевна, глава комиссии поэтике ФНП РФ и руководитель комиссии помеждународным связям НотариальнойПалаты Санкт-Петербурга. Она еще в 2014году собственными силами и энергиейпродвинула эту идею и воплотила ее в жизнь.

За неделю путешествия мы проследилиисторию освоения территорииАзербайджана человеком от эпохимезолита до современности. Одна изстоянок древнего человека была совсемрядом с Баку. Это удивительно, и ещеболее удивителен Баку - стоянкасовременного человека! По этому городухочется гулять и гулять! Погода намблаговолила! И по пути мы успеваливкушать все местные блюда от чернойикры до варенья из арбуза.

Самое яркое впечатление - визит вмастерскую босоногого художника Али вСтаром городе и посещение Лагича -

горной деревни на высоте 1800метров, где живут потомственныеремесленники и рукодельники. Игоры, горы, горы!

Очень понравились люди. Муж-чины очень воспитанные. Скром-ные. Мне даже было стыдно за сте-реотипы в моей голове, что жен-щине одной в Баку делать нечего.

А женщины Азербайджана такиекрасивые и сильные духом, чтохочется на них равняться.

Каждая новая страна, какзакрытая дверь, к которой нужноподобрать свой особенный ключик,чтобы открыть для себя все ее

тайные смыслы. А если ключик подобрать невыходит - просто постучите и хозяева странырадушно распахнут Вам на встречу и двери, иобъятия. В Азербайджане, если ты гость - всесамое лучшее для тебя!! Даже таксисты готовыотвезти тебя бесплатно в любую точку Баку,если ты от души восхитишься их миром иулыбнешься их солнцу.

Хочется от души поблагодарить хозяев запревосходную организацию рабочих встреч,заботу на протяжении всей поездки! Особеннохочется отметить работников министерства.Они проделали с нами долгий путь Баку-Шеки-Габала-Баку. За это время мы не толькоузнали от них много нового и полезного изсферы нотариата, но и привязались к нимдушой и сердцем.

Надеюсь, что мы еще не раз встретимся!

Дыкина Ольга, май 2018 г.Азербайджан (Баку, Габала, Шеки,

Нафталан)



BMT Ènsan Höquqlarû ØurasûnûnUnèversal Dþvrè Ècmal (UDÈ) özrÿ Èø÷èQrupunun 30-cu sessèyasû ÷ÿr÷èvÿsèndÿ

Cenevrÿdÿ Azÿrbaycan Respublèkasûnûn mèllèmÿruzÿsènÿ baxûlûb.

Dþvlÿt baø÷ûsûnûn 2018-cè èl 7 may tarèxlèSÿrÿncamûna uyüun olaraq þlkÿmèz sessèyada yök-sÿk sÿvèyyÿdÿ nömayÿndÿ heyÿtè èlÿ tÿmsèl olunub.Tÿdbèrdÿ nömayÿndÿ heyÿtènèn özvö, ÿdlèyyÿnazèrènèn möavènè Toürul Musayev èøtèrak edèb.

Sessèyada Azÿrbaycanûn mèllè hesabatû tÿqdèmolunub, þtÿn möddÿtdÿ ènsan höquqlarûnûnmödafèÿsè özrÿ hÿyata ke÷èrèlÿn tÿdbèrlÿr barÿdÿgenèø mÿruzÿ dènlÿnèlèb, sonra ènteraktèv dèaloq÷ÿr÷èvÿsèndÿ dönyanûn bötön regèonlarûnû tÿmsèledÿn BMT-yÿ özv 106 dþvlÿtèn nömayÿndÿlÿrèþlkÿmèzdÿ ènsan höquqlarûnûn vÿzèyyÿtènÿ daèrmönasèbÿt bèldèrèblÿr. Konstruktèv vÿ sÿmèmè øÿraèt-dÿ ke÷ÿn mözakèrÿlÿr zamanû èøtèrak÷û dþvlÿtlÿrènnömayÿndÿlÿrènèn suallarû ÿtraflû mÿlumatlarla vÿøÿrhlÿrlÿ cavablandûrûlûb.

Nazèr möavènè Toürul Musayev ÷ûxûø edÿrÿk ènsanhöquqlarûnûn qorunmasûna xèdmÿt edÿn mÿhkÿmÿ-höquq èslahatlarûndan, bu sahÿdÿ qanunverècèlèyèntÿkmèllÿødèrèlmÿsèndÿn, möstÿqèl mÿhkÿmÿþzönöèdarÿ orqanlarûnûn sÿmÿrÿlè fÿalèyyÿtèndÿn,Dönya Bankû èlÿ bèrgÿ ÿmÿkdaølûqda mÿhkÿmÿènfrastrukturunun möasèrlÿødèrèlmÿsèndÿn vÿ elek-tron mÿhkÿmÿ sèstemènèn tÿtbèqèndÿn, hakèmlÿrènAvropada þrnÿk kèmè dÿyÿrlÿndèrèlÿn ÿn øÿffafse÷èmèndÿn bÿhs edèb. Bèldèrèlèb kè, bu sahÿdÿ èsla-hatlar beynÿlxalq tÿøkèlatlar tÿrÿfèndÿn yöksÿkqèymÿtlÿndèrèlèr.

Eynè zamanda, vÿkèllèk tÿsèsatûnûn èslahatû,Vÿkèllÿr Kollegèyasûnûn möstÿqèllèyènèn tÿmènolunmasû, bu qurumun yenè nÿsèl höquqøönaslarlakomplektlÿødèrèlmÿsè vÿ vÿkèllÿrèn sayûnûn artûrûl-masû èlÿ baülû gþrölÿn konkret èølÿr dèqqÿtÿ÷atdûrûlûb.

Þlkÿ Prezèdentè cÿnab Èlham ßlèyevèn penètensèarsahÿdÿ fÿalèyyÿtèn tÿkmèllÿødèrèlmÿsènÿ vÿ cÿzasèyasÿtènèn humanèstlÿødèrèlmÿsènÿ daèr 2017-cè èl 10

BMT-nèn Ènsan Höquqlarû Øurasûnûn Unèversal DþvrèÈcmal mexanèzmè ÷ÿr÷èvÿsèndÿ Azÿrbaycanûn

ö÷öncö mèllè mÿruzÿsè dènlÿnèlèb

63


fevral tarèxlè Sÿrÿncamûnûn höquqè sahÿdÿ èslahat-larûn yenè mÿrhÿlÿdÿ èntensèv davamûna tÿkanverdèyè vurüulanaraq bu möhöm sÿnÿdèn ècrasû özrÿhÿyata ke÷èrèlÿn tÿdbèrlÿrdÿn danûøûlûb, Probasèyaxèdmÿtènèn yaradûldûüû, elektron nÿzarÿtvasètÿlÿrènèn tÿtbèqènÿ baølanûldûüû qeyd olunub.

Hÿm÷ènèn, èøgÿncÿ vÿ pès rÿftara qarøû möbarèzÿvÿ bununla baülû dþzömsözlöyön nömayèøetdèrèlmÿsè, bu sahÿdÿ èxtèsaslaømûø beynÿlxalqtÿøkèlatlarla sÿmÿrÿlè ÿmÿkdaølûüûn hÿyatake÷èrèlmÿsè barÿdÿ mÿlumat verèlèb.

Nazèr möavènè ÷ûxûøûnda vÿtÿndaø cÿmèyyÿtènènènkèøafûnû, bu sahÿdÿ qanunverècèlèk vÿ ènstètusèonalèslahatlarûn aparûlmasûnû qeyd edèb.

Sessèyada Azÿrbaycanûn mèllè mÿruzÿsènèn

dolüun mÿzmuna malèk olduüu vÿ mÿruzÿ ÿtrafûn-da mÿhsuldar mözakèrÿlÿrèn aparûldûüû bèldèrèlèb,respublèkamûzda ènsan höquqlarûnûn tÿmèn olun-masûna dþvlÿt sÿvèyyÿsèndÿ cèddè mönasèbÿt bÿs-lÿnèldèyè vurüulanûb, ÷ûxûø edÿnlÿrèn bþyökÿksÿrèyyÿtè Azÿrbaycanda ènsan höquqlarûsahÿsèndÿ hÿyata ke÷èrèlÿn èslahatlarû yöksÿkqèymÿtlÿndèrèb vÿ bu tÿcröbÿnèn davametdèrèlmÿsènè tþvsèyÿ edèblÿr.

Þlkÿmèzèn mèllè mÿruzÿsè èlÿ baülû aparûlanmözakèrÿlÿr demokratèk höquqè dþvlÿt quruculuüuyolu èlÿ ènkèøaf edÿn Azÿrbaycanda dþvlÿt baø÷ûsûnûnrÿhbÿrlèyè èlÿ uüurla davam etdèrèlÿn mötÿrÿqqè èsla-hatlara bèr daha beynÿlxalq maraüûn artdûüûnûgþstÿrèb.

Avropa Øurasûnûn (AØ) Bakû ofèsènèntÿøkèlat÷ûlûüû èlÿ "Vÿtÿndaø cÿmèyyÿtèdèaloqu" layèhÿsè ÷ÿr÷èvÿsèndÿ

ke÷èrèlmèø konfransda èøtèrak etmÿk ö÷ön sÿfÿrdÿolan AØ-nèn Demokratèya Baø Dèrektorluüunundemokratèk èdarÿ÷èlèk departamentènèn rÿhbÿrèDanèel Popesku èlÿ ÿdlèyyÿ nazèrènèn möavènèToürul Musayevèn gþröøö ke÷èrèlèb.

Þlkÿmèzdÿ vÿtÿndaø cÿmèyyÿtènèn ènkèøafû özrÿgþrölÿn tÿdbèrlÿrdÿn danûøan nazèr möavènè qeyrè-hþkumÿt tÿøkèlatlarûnûn fÿalèyyÿtè ö÷ön hÿr cörøÿraètèn yaradûldûüûnû, bu sahÿdÿ qanunverècèlèk vÿènstètusèonal èslahatlarûn aparûldûüûnû vurüulayûb,þtÿn hÿftÿ BMT-nèn Ènsan Höquqlarû Øurasûnûn Unè-

versal Dþvrè Ècmal mexanèzmè ÷ÿr÷èvÿsèndÿAzÿrbaycanûn mèllè mÿruzÿsènèn dènlÿnèlmÿsèzamanû "Vÿtÿndaø cÿmèyyÿtè dèaloqu" layèhÿsèbarÿdÿ mÿlumat verèldèyènè bèldèrÿrÿk layèhÿnènÿhÿmèyyÿtènè qeyd edèb.

Azÿrbaycana èlk sÿfÿrèndÿn mÿmnunluüunuèfadÿ edÿn D.Popesku layèhÿ ÿtrafûnda faydalû fèkèrmöbadèlÿsè aparûb, onun ècrasûnda ßdlèyyÿ Nazèr-lèyènèn ÿsas tÿrÿfdaø olduüunu vurüulayaraq layè-hÿnèn uüurla hÿyata ke÷èrèlmÿsènè qeyd edèb vÿÿmÿkdaølûüûn bundan sonra da davam etdèrèlmÿsèèlÿ baülû nèyyÿtènè bèldèrèb.

Tÿdbèrdÿ AØ-nûn Bakûdakû Ofèsènèn rÿhbÿrèZoltan Hernyes èøtèrak edèb.

ßdlèyyÿ Nazèrlèyèndÿ gþröø



ßdlèyyÿ sèstemèndÿ yöksÿk peøÿkar kadrkorpusunun formalaødûrûlmasû barÿdÿdþvlÿt baø÷ûsûnûn tapøûrûqlarûna mövafèq

olaraq yenè nÿsèl ÿdlèyyÿ èø÷èlÿrènèn qulluüa qÿbu-lu mÿqsÿdèlÿ zÿrurè tÿdbèrlÿr gþrölör, davamlûa÷ûq mösabèqÿlÿr ke÷èrèlèr.

Aparûlmûø se÷èmlÿr ÿsasûnda son èllÿr bþyökÿksÿrèyyÿtè gÿnclÿr olan 2500-dÿn ÷ox hazûrlûqlûmötÿxÿssèslÿr qulluüa qÿbul olunub vÿ onlarÿdlèyyÿnèn möxtÿlèf sahÿlÿrèndÿ uüurla fÿalèyyÿtgþstÿrèrlÿr.

Íþvbÿtè mösabèqÿ özrÿ test èmtahanû may ayûnûn26-da ke÷èrèlèb.

ßäëèééÿ îðãàíëàðûíà ãóëëóüà ãÿáóë öçðÿÌöñàáèãÿ Êîìèññèéàñû òÿðÿôèíäÿí Dþvlÿt ÈmtahanMÿrkÿzè èlÿ bèrlèkdÿ Bakû Èdman Zalûnda øÿffaføÿraètdÿ ke÷èrèlmèø èmtahanû aèdèyyÿtè dþvlÿt orqan-larûnûn vÿ qeyrè-hþkumÿt tÿøkèlatlarûnûnnömayÿndÿlÿrè èzlÿyèb, hÿm÷ènèn tÿdbèrèn gedèøènazèrlèyèn ènternet sÿhèfÿsè (www.justèce.gov.az)vasètÿsèlÿ "on-lène" rejèmèndÿ bèrbaøa canlû yayûm-lanûb.

"ßdlèyyÿ orqanlarûna qulluüa qÿbul olunmaqö÷ön namèzÿdlÿrlÿ mösabèqÿnèn vÿ mösahèbÿnènke÷èrèlmÿsè Qaydalarû"na ÿsasÿn test èmtahanûnda

namèzÿdèn höquqè bèlèklÿrènè, mÿntèqè nÿtècÿlÿr÷ûxarmaq qabèlèyyÿtènè vÿ ömumè dönyagþröøönömöÿyyÿn etmÿk ö÷ön verèlÿn test tapøûrûüû 100 sual-dan èbarÿt olub.

441 namèzÿdèn èøtèrak etdèyè èmtahanûnnÿtècÿlÿrènÿ gþrÿ 226 nÿfÿr mövÿffÿqèyyÿt qazanûb(sèyahû nazèrlèyèn vÿ DÈM-nèn (www.dèm.gov.az)ènternet sÿhèfÿlÿrèndÿ yerlÿødèrèlèb).

Bèldèrèrèk kè, test èmtahanûnda uüur qazanmûønamèzÿdlÿr mösabèqÿnèn sþhbÿt mÿrhÿlÿsèndÿèøtèrak etmÿk ö÷ön qanunverècèlèkdÿ nÿzÿrdÿ tutul-muø sÿnÿdlÿrènè 15 gön ÿrzèndÿ, saat 9-dan 18-dÿkßdlèyyÿ Nazèrlèyènèn Kadrlar èdarÿsènÿ (Bakû øÿhÿrè,Ènøaat÷ûlar prospektè 1) tÿqdèm etmÿlèdèrlÿr. Kadrsÿnÿdlÿrènèn sèyahûsûnû vÿ mövafèq nömunÿlÿrènazèrlèyèn ènternet sÿhèfÿsèndÿn ÿldÿ etmÿkmömköndör.

Xatûrladûrûq kè, "ßdlèyyÿ orqanlarûnda qulluqke÷mÿ haqqûnda" Qanunla möÿyyÿn edèlmèø bötöntÿlÿblÿrÿ cavab verÿn namèzÿdlÿr nþvbÿtèmÿrhÿlÿyÿ buraxûlacaq vÿ onlarla fÿrdè qaydadasþhbÿt aparûlacaqdûr. Sþhbÿtèn ke÷èrèlmÿ vaxtû vÿyerè barÿdÿ namèzÿdlÿrÿ mÿlumat verèlÿcÿkdèr.

ßlavÿ ènformasèyanû Nazèrlèyèn ènternetsÿhèfÿsèndÿn, elÿcÿ dÿ (012) 538-01-62, (012) 537-05-90 nþmrÿlè telefonlar vasètÿsèlÿ almaq olar.

ßdlèyyÿ orqanlarûna qulluüa qÿbulla baülûnþvbÿtè test èmtahanû ke÷èrèlèb

65


Ìàéûí 4-äÿ ÿdliyyÿnazirinin möavi-ni-Penitensiar xid-

mÿtin rÿisi Ceyhun HÿsÿnovPenitensiar xidmÿtin Baøidarÿsindÿ orta rÿis heyÿtindÿyeni qulluüa baølamûø 37 gÿncÿmÿkdaøû qÿbul eäèá.

Nazir möavini gÿncëÿðÿPenitensiar xidmÿtdÿ qulluqke÷mÿnin fÿaliyyÿt istiqamÿt-lÿri barÿdÿ mÿlumat verèá,onlara ÷ÿtin vÿ øÿrÿfli iølÿrindÿvÿtÿndaø höquq vÿ azadlûqlarû-na hþrmÿt, qanun÷uluq, humanizm, qÿrÿzsizlikprinsiplÿrinÿ dþnmÿdÿn riayÿt etmÿyi tþvsiyÿ eäèá.

Xidmÿt rÿisi dþvlÿt idarÿ÷iliyinin möhömsahÿlÿrindÿn biri olan ÿdliyyÿ orqanlarûnda vicdan-

la, dþvlÿtÿ vÿ xalqa sÿdaqÿtlÿ xidmÿt etmÿyi, ÿdliy-yÿ iø÷isi adûnû daima uca tutmaüû tapøûraraq, gÿlÿcÿkxidmÿti fÿaliyyÿtlÿrindÿ gÿnc ÿmÿkdaølara uüurlararzulaéûá.

Mayûn 7-dÿ ßäëèééÿ Nazèrlèyènèí Proba-sèya xèdmÿtèndÿ elektron monètorènqfÿalèyyÿtènÿ daèr èctèmaè tÿqdèmat

ke÷èrèlèb.Tÿdbèrdÿ nazèrlèyèn rÿhbÿrlèyè vÿ aèdèyyÿtè mÿsul

èø÷èlÿrè, probasèya özrÿ yerlè qurumlarûn rÿhbÿr heyÿtè,èctèmaèyyÿt vÿ medèa nömayÿndÿlÿrè èøtèrak edèblÿr.

ßdlèyyÿ nazèrènèn möavènè Vèlayÿt Zahèrov tÿqdè-

matda ÷ûxûø edÿrÿk uluþndÿr Heydÿr ßlèyevèndþvlÿt ènkèøafû kursunuuüurla hÿyata ke÷èrÿn þlkÿPrezèdentè cÿnab Èlhamßlèyevèn rÿhbÿrlèyè èlÿrespublèkamûzûn hÿrtÿrÿflètÿrÿqqèsènÿ yþnÿlÿnardûcûl vÿ mÿqsÿdyþnlötÿdbèrlÿrèn ÿdlèyyÿ vÿmÿhkÿmÿ sèstemènè dÿÿhatÿ etdèyènè vurüulayûb,dþvlÿt baø÷ûsûnûn cÿza

sèyasÿtènèn humanèstlÿødèrèlmÿsènÿ daèr 10 fevral2017-cè èl tarèxlè Sÿrÿncamûnûn möstÿsnaÿhÿmèyyÿtènè qeyd edèb, azadlûqdan mÿhrumetmÿyÿalternatèv cÿzalarûn ècrasûnda probasèya xèdmÿtènènmöhöm rolunu vurüulayûb.

Probasèya xèdmÿtènèn rÿèsè Akøèn Zèyadov bumöhöm Sÿrÿncamûn ècrasû özrÿ gþrölÿn tÿdbèrlÿrbarÿdÿ mÿlumat verèb, alternatèv cÿzalarûn ècrasûnda

Ýÿncëÿð Ïåíèòåíñèàð Xidmÿtÿ ãóëëóüà qÿbul olóíóáëàð

Probasèya xèdmÿtènèn elektron monètorènq fÿalèyyÿtènÿ daèr tÿqdèmat ke÷èrèlèb



möasèr ènformasèya-kommunèkasèya texnologèya-larûndan èstèfadÿnè tÿmèn etmÿklÿ elektron nÿzarÿtvasètÿlÿrènèn tÿtbèqènÿ baølanûldûüûnû bèldèrèb.

Qeyd olunub kè, bèr sûra dþvlÿtlÿrèn tÿcröbÿsèþyrÿnèlmÿklÿ elektron nÿzarÿt ösullarûndan ÿngenèø yayûlan "elektron qolbaq" vÿ mobèl nÿzarÿtqurüularûnûn pèlot qaydada sûnaqlarû ke÷èrèlèb vÿþlkÿmèz ö÷ön daha uyüun model se÷èlèb, Probasèyaxèdmÿtèndÿ möasèr avadanlûqlarla tÿchèz olunmuøElektron monètorènq mÿrkÿzè yaradûlûb, carè èlènaprelèndÿ Nazèrlÿr Kabènetè tÿrÿfèndÿn elektronnÿzarÿt vasètÿlÿrènèn sèyahûsû vÿ onlarûn tÿtbèqè qay-dalarû tÿsdèq edèlèb.

Sonra Elektron monètorènq mÿrkÿzè tÿrÿfèndÿnmÿhkumlar özÿrèndÿ èzlÿmÿ prosesè vÿ elektronqolbaqlar ÿyanè nömayèø etdèrèlèb.

Mÿlumat verèlèb kè, elektron nÿzarÿt vasètÿlÿrèazadlûüûn mÿhdudlaødûrûlmasû nþvöndÿ cÿzayamÿhkum edèlmèø øÿxslÿrÿ, hÿm÷ènèn mÿhkÿmÿnènmöÿyyÿn etdèyè hallarda øÿrtè mÿhkum edèlmèø vÿya cÿzadan øÿrtè olaraq vaxtûndan ÿvvÿl azad edèlmèø

øÿxslÿrÿ tÿtbèq edèlèr, bu vasètÿlÿr mÿhkumunözÿrèndÿ daøûnmaqla, onun coürafè yerdÿyèømÿsènènèzlÿnmÿsènÿ, mövafèq mÿlumatlarèn monètorènqmÿrkÿzènÿ þtörölmÿsènÿ èmkan yaradûr.

Bu vasètÿlÿrèn èstèfadÿsè èlÿ aparûlan bötön èzlÿmÿmÿlumatlarû èsÿ Monètorènq mÿrkÿzè tÿrÿfèndÿnqÿbul edèlèr. Mövafèq texnèkè-proqram vasètÿlÿrè èlÿtÿchèz olunan Mÿrkÿz mÿhkum edèlmèø øÿxslÿrlÿoperatèv ÿlaqÿnè tÿmèn edèr vÿ èlèn bötön gönlÿrè 24saat ÿrzèndÿ fasèlÿsèz fÿalèyyÿt gþstÿrèr.

Tÿdbèr zamanû èøtèrak÷ûlar Probasèya xèdmÿtènènelektron monètorènq fÿalèyyÿtè èlÿ yaxûndan tanûøolublar, bu zaman elektron nÿzarÿt vasètÿsè tÿtbèqolunmuø bèr mÿhkumla mövafèq sèstem vasètÿsèlÿÿlaqÿ yaradûlmaqla, monètorènq mÿrkÿzènèn èmkan-larû ÿyanè nömayèø etdèrèlèb.

Vÿtÿndaø cÿmèyyÿtènèn nömayÿndÿlÿrè azadlûqdanmÿhrumetmÿyÿ alternatèv cÿzalarûn tÿtbèqènèngenèølÿndèrèlmÿsènèn ènsanlarûn azadlûq höquqununqorunmasûna xèdmÿt etdèyènè vurüulayûb, belÿ bèr tÿd-bèrèn ke÷èrèlmÿsènèn èctèmaè ÿhÿmèyyÿtènè qeyd edèblÿr.

Probasiya xidmÿòèíèí åëåêòðîí ìîíèòîðèíãôÿàëèééÿòèíÿ äàèð íþvbÿtè òÿãäèìàò Bakûøÿhÿrè Apellyasèya Mÿhkÿmÿsè vÿ paytax-

tûn rayon mÿhkÿmÿlÿrè hakèmlÿrènèn èøtèrakû èlÿke÷èrèlèb.

Hakèmlÿr Probasèya xèdmÿtènèn Elektron monè-torènq mÿrkÿzènèn fÿalèyyÿtè, elektron qolbaüûnèmkanlarû èlÿ yaxûndan tanûø olub, elektron nÿzarÿtvasètÿsè tÿtbèq olunmuø mÿhkumlarla mövafèqsèstem vasètÿsèlÿ ÿlaqÿ yaradûlmaqla, onlarûnözÿrèndÿ èzlÿmÿ prosesè vÿ nÿzarÿt qurüularû ÿyanènömayèø etdèrèlèb, elektron qolbaqlarûí òÿòáèãèãàéäàëàðû áàðÿäÿ ìÿëóìàò âåðèëèá.

Tÿdbèrdÿ elektron qolbaqlarûn praktèkada èlkèn

tÿtbèqènÿ, bu zaman meydana ÷ûxan ÷ÿtènlèklÿrènhÿllènÿ daèr mÿsÿlÿlÿr mözakèrÿ edèlèb, bu sahÿdÿèøèn sÿmÿrÿlè qurulmasû, mÿhkÿmÿlÿr tÿrÿfèndÿnmÿhkumlara elektron qolbaq tÿtbèq olunarkÿnmövafèq mÿhdudèyyÿtlÿrèn möÿyyÿn edèlmÿsè èlÿbaülû zÿrurè èzahlar verèlèb, mÿhkÿmÿ tÿcröbÿsènèndözgön formalaødûrûlmasû mÿqsÿdèlÿ belÿ tÿdbèr-lÿrèn mötÿmadè ke÷èrèlmÿsènèn vacèblèyè vurüulanûb.Hakèmlÿr elektron nÿzarÿt qurüularûnûn Azÿrbaycanèstehsalû olmasûnû þlkÿnèn uüurlu ènkèøafûnûn tÿza-hörö kèmè dÿyÿrlÿndèrèblÿr.

Bu tÿdbèrlÿrèn sèlsèlÿ xarakter daøûmaqla dègÿrrayon (øÿhÿr) mÿhkÿmÿ hakèmlÿrè ö÷ön dÿke÷èrèlmÿsè nÿzÿrdÿ tutulur.

67


Þlkÿ Prezèdentè Èlham ßlèyevèn penèten-sèar sahÿdÿ fÿalèyyÿtèn tÿkmèl-lÿødèrèlmÿsè èlÿ baülû tapøûrûqlarûna

uyüun olaraq azadlûqdan mÿhrum edèlmèø øÿxs-lÿrèn höquqlarûnûn etèbarlû tÿmènatû daèmdèqqÿtdÿ saxlanûlûr, cÿza sèyasÿtèhumanèstlÿødèrèlèr, mÿhkumlarûn vÿ tÿqsèr-lÿndèrèlÿn øÿxslÿrèn saxlanma øÿraètè, tèbbè vÿdÿrman tÿmènatû yaxøûlaødûrûlûr. Hÿm÷ènènpenètensèar möÿssèsÿlÿrdÿ Beynÿlxalq QûrmûzûXa÷ Komètÿsè (BQXK) èlÿ sûx ÿmÿkdaølûqdaömumbÿøÿrè sosèal bÿla olan vÿrÿmÿ qarøû effek-tèv möbarèzÿ aparûlaraq, bu sahÿdÿ mösbÿttÿcröbÿmèz dègÿr dþvlÿtlÿr ö÷ön þrnÿk kèmèqÿbul olunur.

Azÿrbaycanûn bu sahÿdÿ naèlèyyÿtlÿrèÖmumdönya Sÿhèyyÿ Tÿøkèlatû (ÖST), Qlobal Fond,BQXK, "Vÿrÿmè Dayandûrmaq özrÿ Tÿrÿfdaølûq" vÿdègÿr beynÿlxalq tÿøkèlatlar tÿrÿfèndÿn yöksÿkqèymÿtlÿndèrèlèr, habelÿ BMT-nèn Èqtèsadè vÿ SosèalØurasûnda mÿøvÿrÿt÷è statusuna malèk olan ABØ-ûnÈslah Möÿssèsÿlÿrè vÿ Hÿbsxanalar Beynÿlxalq Asso-sèasèyasû tÿrÿfèndÿn Sÿhèyyÿ Mökafatûna layèqbèlènèb.

Cÿza÷ÿkmÿ möÿssèsÿlÿrèndÿ vÿrÿmèn möalècÿsèözrÿ gþstÿrècèlÿr Ömumdönya Sÿhèyyÿ Tÿøkèlatûnûn(ÖST) möÿyyÿn etdèyè hÿdÿflÿrè aøaraq dÿrmanlarahÿssas vÿrÿmlè mÿhkumlarûn möalècÿsè özrÿ 92 faèz,möalècÿyÿ ÷ÿtèn tabe olan vÿrÿmÿ dö÷ar olmuøxÿstÿlÿrèn möalècÿsè özrÿ èsÿ 78 faèz mösbÿtnÿtècÿlÿrÿ naèl olunub kè, bu da dönyada ÿn yöksÿk

gþstÿrècèlÿrdÿndèr. Bunun nÿtècÿsè olaraq, son beøèldÿ cÿza÷ÿkmÿ möÿssèsÿlÿrèndÿ vÿrÿmÿ yoluxmahallarû 2 dÿfÿ, vÿrÿmdÿn þlöm èsÿ 1995-cè èllÿmöqayèsÿdÿ 105 dÿfÿ azalûb.

Þlkÿmèzèn praktèkè olaraq dönyada èlk dÿfÿcÿza÷ÿkmÿ möÿssèsÿlÿrèndÿ bu spesèfèk tÿcröbÿsènèyaymaq mÿqsÿdèlÿ 2012-cè èldÿ Èxtèsaslaødûrûlmûømöalècÿ möÿssèsÿsènèn nÿzdèndÿ Vÿrÿm özrÿ tÿlèmmÿrkÿzè yaradûlûb. 2014-cö èldÿ ÖST AvropaRegèonal Börosu tÿrÿfèndÿn ona "Hÿbsxanalardavÿrÿmÿ nÿzarÿt vÿ profèlaktèka özrÿ ÖST èlÿßmÿkdaølûq Mÿrkÿzè" beynÿlxalq statusu verèlèb vÿonun vÿrÿmlÿ möbarèzÿdÿ Azÿrbaycantÿcröbÿsènèn dègÿr dþvlÿtlÿrÿ yayûlmasûnda vÿþyrÿnèlmÿsèndÿ sÿmÿrÿlè fÿalèyyÿtè nÿzÿrÿ alûnaraqbu gönlÿrdÿ beynÿlxalq statusu ÖST AvropaRegèonal Börosu tÿrÿfèndÿn nþvbÿtè dþrd èl möd-dÿtènÿ uzadûlûb.

Mÿrkÿz þlkÿmèzèn penètensèar möÿssèsÿlÿrèndÿèølÿyÿn èstÿr tèbbè, èstÿrsÿ dÿ qeyrè-tèbbè èxtèsaslûÿmÿkdaølarûn vÿrÿm özrÿ bèlèklÿrÿ yèyÿlÿnmÿsènÿxèdmÿt etmÿklÿ yanaøû, dègÿr þlkÿlÿrènnömayÿndÿlÿrènèn hazûrlûüûnû da hÿyata ke÷èrèr.Þtÿn dþvrdÿ Beynÿlxalq tÿlèm mÿrkÿzèndÿ QÿrbèAvropa, Asèya, Afrèka vÿ MDB dþvlÿtlÿrènènßdlèyyÿ, Sÿhèyyÿ vÿ Daxèlè Èølÿr nazèrlèklÿrènè,penètensèar möÿssèsÿlÿrèn tèbb xèdmÿtlÿrènè, qeyrè-hþkumÿt vÿ beynÿlxalq tÿøkèlatlarû tÿmsèl edÿnnömayÿndÿ heyÿtlÿrè ö÷ön 4 beynÿlxalq trenènqke÷èrèlèb, Azÿrbaycan tÿcröbÿsènè þyrÿnmÿk ö÷önAvropa Øurasû, ÖST vÿ BQXK-nûn xÿttè èlÿ 8 tanûølûq

Vÿrÿmlÿ möbarèzÿdÿ Azÿrbaycanûn mösbÿttÿcröbÿsè þyrÿnèlèr



sÿfÿrè tÿøkèl olunub. Ömumèlèkdÿ èsÿ, son èllÿr 17dþvlÿtdÿn 200-dÿn ÷ox nömayÿndÿ Bakûda sÿfÿrdÿolub vÿ mösbÿt tÿcröbÿmèzdÿn bÿhrÿlÿnèblÿr. Artûqbÿzè þlkÿlÿrdÿ bèzèm tÿcröbÿyÿ uyüun modellÿrèntÿtbèqènÿ baølanûlûb.

Azÿrbaycanûn vÿrÿmlÿ möbarèzÿdÿ son yenèlèk-lÿrènè ÿldÿ etmÿk vÿ mösbÿt tÿcröbÿmèzè þyrÿnmÿkmÿqsÿdèlÿ mayûn 14-19-dà altû dþvlÿtèn (Rusèya,Belarus, Qazaxûstan, El-Salvador, Ørè-Lanka vÿFèlèppèn) penètensèar möÿssèsÿlÿrdÿ vÿrÿm ÿleyhènÿxèdmÿtlÿr gþstÿrÿn hÿkèmlÿrèndÿn vÿ rÿhbÿrvÿzèfÿlè øÿxslÿrèndÿn èbarÿt nömayÿndÿ heyÿtèþlkÿmèzäÿ sÿfÿräÿ îëóá.

Nömayÿndÿ heyÿtè ö÷ön Beynÿlxalq tÿlèmmÿrkÿzè tÿrÿfèndÿn "Yenè vÿrÿmÿleyhè dÿrmanlarûnvÿ möalècÿ rejèmlÿrènèn tÿtbèqè dþvröndÿ ×oxsaylû /Genèø Dÿrmanlara Davamlû Vÿrÿmènyöksÿk yökö olan þlkÿlÿrèn hÿbsx-analarûnda vÿrÿmÿ nÿzarÿt tÿdbèr-lÿrènèn tÿkmèllÿødèrèlmÿsè" mþv-zusunda rus vÿ èngèlès dèllÿrèndÿbeynÿlxalq tÿdrès kursu tÿøkèl olunub.

6 gön davam edÿí kursda dèn-lÿyècèlÿr ö÷ön 30-dÿk yerlèmöhazèrÿ÷èlÿr vÿ dÿvÿt olunmuø ÖSTBaø Ofèsènèn (Èsve÷rÿ) vÿ AvropaRegèonal Börosunun (Danèmarka),ÖST Vÿrÿm / ÈÈV özrÿ Tÿlèm Mÿrkÿ-zènèn (Ètalèya), Beynÿlxalq Qûzûl Xa÷Komètÿsènèn vÿ GDF (Qlobal DÿrmanTÿchèzatû) tÿøkèlatûnûn (Èsve÷rÿ),

Belarus Elmè-praktèkè vÿ Farmakolojènÿzarÿt mÿrkÿzlÿrènèn, "Vÿrÿmÿ daèrènfeksèyaya nÿzarÿt özrÿ RegèonalMÿrkÿz"èn (Rusèya), "Sÿrhÿdsèzhÿkèmlÿr" (Fransa), "Vÿrÿmè Dayan-dûrmaq özrÿ Tÿrÿfdaølûq" tÿøkèlat-larûnûn ekspertlÿrènèn èøtèrakû èlÿxösusè proqram özrÿ söbutlaraÿsaslanan, möasèr, beynÿlxalqsÿvèyyÿdÿ tþvsèyÿ edèlÿn prènsèp vÿtÿlèmatlara mövafèq mþvzular tÿdrèsolunóá.

Hÿm÷ènèn Azÿrbaycanûn penèten-sèar möÿssèsÿlÿrèndÿ vÿrÿmÿ nÿzarÿtözrÿ gþrölÿn èølÿrlÿ ÿyanè tanûølûqèmkanû yaradûlûá, mÿhkumlar arasûnda

vÿrÿmèn aøkarlanmasû, ènnovatèv texnologèyalarûntÿtbèqè èlÿ laborator dèaqnostèkasû vÿ möalècÿsè èlÿbaülû bèr sûra tÿdbèrlÿr praktèkè olaraq nömayèøetdèrèlèá.

Kurs dþvröndÿ dènlÿyècèlÿrÿ, elÿcÿ dÿ beynÿlxalqtÿlèm÷èlÿrÿ dÿrmanlara hÿssaslûq gþstÿrècèlÿrènÿmövafèq olaraq möalècÿ rejèmlÿrènèn tÿyènè, beynÿlx-alq standartlara uyüun ènnovatèv laborator dèaqnostè-ka metodlarûnûn genèø tÿtbèqè, mÿhbuslarûn saxlanmarejèmènèn gþzlÿnèlmÿsè øÿrtè èlÿ ènfeksèyaya nÿzarÿttÿdbèrlÿrènÿ rèayÿt olunmasû, azadlûüa buraxûlanxÿstÿlÿrèn möalècÿsènèn sonadÿk èzlÿnèlmÿsè vÿonlara sosèal dÿstÿk kèmè Azÿrbaycanûn unèkaltÿcröbÿsè tÿqdèm olunóá.

Sÿfÿr zamanû qonaqlar, hÿm÷ènèn Bakûnûnmÿdÿnè vÿ tarèxè abèdÿlÿrè èlÿ tanûø îëóáëàð.

69

Éåíè ãàíóíëàð,ôÿðìàíëàð...

Azÿrbaycan Respublèkasûnûn Mèllè Mÿclèsè Azÿrbay-can Respublèkasû Konstètusèyasûnûn 94-cö maddÿsènèn Ûhèssÿsènèn 6-cû bÿndènè rÿhbÿr tutaraq qÿrara alûr:

"Ècra haqqûnda" Azÿrbaycan Respublèkasû Qanu-nunun (Azÿrbaycan Respublèkasûnûn QanunverècèlèkToplusu, 2002, Í 3, maddÿ 114; 2003, Í 6, maddÿ277; 2004, Í 8, maddÿ 598, Í 11, maddÿ 901, Í 12,maddÿ 973; 2007, Í 1, maddÿ 3, Í 6, maddÿ 562, Í11, maddÿ 1053; 2008, Í 6, maddÿ 462, Í 7, maddÿ602; 2009, Í 12, maddÿ 952; 2010, Í 2, maddÿ 75, Í7, maddÿ 591; 2011, Í 6, maddÿ 482, Í 7, maddÿ 618;2012, Í 11, maddÿ 1052; 2013, Í 6, maddÿ 613, Í 7,maddÿ 787, Í 12, maddÿ 1494; 2015, Í 12, maddÿ

1434; 2016, Í 12, maddÿ 2050; 2017, Í 2, maddÿ 156,Í 6, maddÿ 1056, Í 8, maddÿ 1511; AzÿrbaycanRespublèkasûnûn 2017-cè èl 12 dekabr tarèxlè 941-VQDnþmrÿlè Qanunu) 61.5.1-cè vÿ 61.5.2-cè maddÿlÿrèaøaüûdakû redaksèyada verèlsèn:

"61.5.1. torpaq sahÿsè özÿrèndÿ mölkèyyÿt, ècarÿvÿ ya èstèfadÿ höququnu tÿsdèq edÿn sÿnÿdèn surÿtè;

61.5.2. tèkèntèyÿ ècazÿnèn surÿtè.".


Bakû øÿhÿrè, 3 aprel 2018-cè èlÍ 1062-VQD

"Ècra haqqûnda" Azÿrbaycan Respublèkasûnûn Qanununda dÿyèøèklèklÿr edèlmÿsè barÿdÿ


Azÿrbaycan Respublèkasûnûn Mèllè MÿclèsèAzÿrbaycan Respublèkasû Konstètusèyasûnûn 94-cömaddÿsènèn Û hèssÿsènèn 6-cû bÿndènè rÿhbÿr tutaraqqÿrara alûr:

Azÿrbaycan Respublèkasûnûn Ènzèbatè ProsessualMÿcÿllÿsènÿ (Azÿrbaycan RespublèkasûnûnQanunverècèlèk Toplusu, 2009, Í 10, maddÿ 762, Í12, maddÿ 973; 2010, Í 7, maddÿ 587; 2011, Í 6,maddÿ 485, Í 7, maddÿ 593; 2012, Í 5, maddÿ 410;2013, Í 1, maddÿ 16, Í 11, maddÿ 1267; 2016, Í 1,maddÿ 12; 2017, Í 4, maddÿ 522, Í 5, maddÿ 752, Í

11, maddÿ 1976) aøaüûdakû mÿzmunda 38.3-cömaddÿ ÿlavÿ edèlsèn:

"38.3. Ènzèbatè aktla (ènzèbatè aktûn qÿbuledèlmÿsèndÿn èmtèna èlÿ) baülû øèkayÿt "Ènzèbatèècraat haqqûnda" Azÿrbaycan RespublèkasûQanununun 73.1-cè vÿ ya 73.2-cè maddÿlÿrèndÿnÿzÿrdÿ tutulmuø möddÿtlÿrdÿ mövafèq ècrahakèmèyyÿtè orqanûnûn yaratdûüû quruma verèldèyèhalda bu Mÿcÿllÿnèn 38.1-cè vÿ 38.2-cè mad-dÿlÿrèndÿ nÿzÿrdÿ tutulmuø èddèa möddÿtlÿrènènaxûmû aøaüûdakû vaxtadÿk dayandûrûlûr:

Azÿrbaycan Respublèkasûnûn Ènzèbatè Prosessual Mÿcÿllÿsèndÿ dÿyèøèklèk edèlmÿsè haqqûnda




38.3.1. mövafèq ècra hakèmèyyÿtè orqanûnûn yarat-dûüû qurumun øèkayÿt özrÿ qÿbul etdèyè qÿrardan(verdèyè yazûlû cavabdan) øèkayÿt verèlmÿsè ö÷ön"Ènzèbatè ècraat haqqûnda" Azÿrbaycan RespublèkasûQanununun 73.1-cè vÿ ya 73.2-cè maddÿlÿrèndÿnÿzÿrdÿ tutulmuø möddÿtlÿr bètÿnÿdÿk (mövafèqècra hakèmèyyÿtè orqanûnûn yaratdûüû quruma øèkayÿtverèlmÿdèyè halda);

38.3.2. mövafèq ècra hakèmèyyÿtè orqanûnûn yarat-dûüû qurumun qÿrarûndan (yazûlû cavabûndan)

mövafèq ècra hakèmèyyÿtè orqanûnûn yaratdûüû quru-ma øèkayÿt verèldèyè halda èsÿ hÿmèn qurumunøèkayÿt özrÿ qÿbul etdèyè qÿrar (verdèyè yazûlû cavabû)øèkayÿt÷èyÿ tÿqdèm edèlÿnÿdÿk.".



Azÿrbaycan Respublèkasûnûn Mèllè Mÿclèsè Azÿr-baycan Respublèkasû Konstètusèyasûnûn 94-cö mad-dÿsènèn Û hèssÿsènèn 17-cè bÿndènè rÿhbÿr tutaraq,Azÿrbaycan Respublèkasûnûn Cènayÿt Mÿcÿllÿsènè"Èøsèzlèkdÿn sûüorta haqqûnda" Azÿrbaycan Respub-lèkasûnûn 2017-cè èl 30 èyun tarèxlè 765-VQ nþmrÿlèQanununa uyüunlaødûrmaq mÿqsÿdè èlÿ qÿrara alûr:

Azÿrbaycan Respublèkasûnûn Cènayÿt Mÿcÿllÿ-sènèn (Azÿrbaycan Respublèkasûnûn QanunverècèlèkToplusu, 2000, Í 4 (ÛÛ kètab), maddÿ 251, Í 5,maddÿ 323, Í 12, maddÿ 835; 2001, Í 1, maddÿ 24,Í 7, maddÿ 455; 2002, Í 1, maddÿ 9, Í 5, maddÿlÿr236, 248, 258, Í 6, maddÿ 326, Í 8, maddÿ 465;2003, Í 6, maddÿlÿr 276, 279, Í 8, maddÿlÿr 424,425, Í 12 (Û kètab), maddÿ 676; 2004, Í 1, maddÿ 10,Í 4, maddÿ 200, Í 5, maddÿ 321, Í 8, maddÿ 598,Í 10, maddÿ 762, Í 11, maddÿ 900; 2005, Í 1,maddÿ 3, Í 6, maddÿ 462, Í 7, maddÿ 575, Í 10,maddÿ 904, Í 11, maddÿ 994; 2006, Í 2, maddÿlÿr71, 72, 75, Í 5, maddÿ 390, Í 12, maddÿlÿr 1008,1020, 1028; 2007, Í 2, maddÿ 68, Í 5, maddÿ 398, Í6, maddÿlÿr 560, 562, 579, Í 8, maddÿ 757, Í 10,maddÿlÿr 937, 941, Í 11, maddÿlÿr 1049, 1080, 1090,Í 12, maddÿ 1221; 2008, Í 6, maddÿlÿr 454, 461, Í7, maddÿ 602, Í 10, maddÿ 884, Í 12, maddÿlÿr1047, 1049; 2009, Í 5, maddÿ 315, Í 7, maddÿ 517, Í12, maddÿ 953; 2010, Í 2, maddÿ 70, Í 3, maddÿlÿr171, 178, Í 4, maddÿlÿr 275, 276, Í 7, maddÿ 591;2011, Í 4, maddÿ 253, Í 5, maddÿ 472, Í 7, mad-

dÿlÿr 587, 601, 621, Í 11, maddÿ 980, Í 12, maddÿ1093; 2012, Í 2, maddÿ 45, Í 3, maddÿlÿr 193, 196,Í 7, maddÿlÿr 666, 669, 673, Í 11, maddÿ 1068, Í12, maddÿ 1223; 2013, Í 1, maddÿ 14, Í 2, maddÿ102, Í 4, maddÿ 364, Í 5, maddÿlÿr 459, 479, 481,Í 6, maddÿlÿr 594, 600, Í 11, maddÿlÿr 1264, 1286,1312, Í 12, maddÿ 1492; 2014, Í 2, maddÿlÿr 89, 95,Í 4, maddÿ 327, Í 6, maddÿlÿr 618, 622; 2015, Í 4,maddÿlÿr 339, 359, 368, Í 5, maddÿlÿr 504, 508,510, Í 6, maddÿlÿr 678, 690, 692, Í 11, maddÿlÿr1253, 1268, 1289, 1298, Í 12, maddÿlÿr 1437, 1445;2016, Í 4, maddÿlÿr 634, 636, 638, 653, Í 5, maddÿ845, Í 6, maddÿlÿr 993, 1001, Í 12, maddÿlÿr 1983,1999, 2008, 2019, 2038, 2048; 2017, Í 2, maddÿ 161,Í 3, maddÿ 330, Í 5, maddÿlÿr 694, 697, 700, 702,733, Í 7, maddÿlÿr 1268, 1271, 1293, Í 12, (Û kètab),maddÿ 2231; Azÿrbaycan Respublèkasûnûn 2017-cè èl 6mart tarèxlè 1037-VQD nþmrÿlè Qanunu) 213-cömaddÿsèndÿ aøaüûdakû dÿyèøèklèklÿr edèlsèn:

1. Adûnda "Vergè" sþzö "Vergèlÿrè, èøsèzlèkdÿnsûüorta vÿ ya mÿcburè dþvlÿt sosèal sûüorta haqlarûnû"sþzlÿrè èlÿ ÿvÿz edèlsèn.

2. 213.1-cè maddÿyÿ "vergèlÿrè" sþzöndÿn sonra ",èøsèzlèkdÿn sûüorta" sþzlÿrè ÿlavÿ edèlsèn.



Azÿrbaycan Respublèkasûnûn Cènayÿt Mÿcÿllÿsèndÿ dÿyèøèklèklÿr edèlmÿsè haqqûnda


71


Azÿrbaycan Respublèkasûnûn Mèllè Mÿclèsè Azÿr-baycan Respublèkasû Konstètusèyasûnûn 94-cö mad-dÿsènèn Û hèssÿsènèn 6-cû bÿndènè rÿhbÿr tutaraq,"Ècra haqqûnda" Azÿrbaycan RespublèkasûnûnQanununu "Èøsèzlèkdÿn sûüorta haqqûnda"Azÿrbaycan Respublèkasûnûn 2017-cè èl 30 èyun tarèxlè765-VQ nþmrÿlè Qanununa uyüunlaødûrmaqmÿqsÿdè èlÿ qÿrara alûr:

"Ècra haqqûnda" Azÿrbaycan RespublèkasûnûnQanununun (Azÿrbaycan RespublèkasûnûnQanunverècèlèk Toplusu, 2002, Í 3, maddÿ 114; 2003,Í 6, maddÿ 277; 2004, Í 8, maddÿ 598, Í 11, maddÿ901, Í 12, maddÿ 973; 2007, Í 1, maddÿ 3, Í 6,maddÿ 562, Í 11, maddÿ 1053; 2008, Í 6, maddÿ462, Í 7, maddÿ 602; 2009, Í 12, maddÿ 952; 2010,

Í 2, maddÿ 75, Í 7, maddÿ 591; 2011, Í 6, maddÿ482, Í 7, maddÿ 618; 2012, Í 11, maddÿ 1052; 2013,Í 6, maddÿ 613, Í 7, maddÿ 787, Í 12, maddÿ 1494;2015, Í 12, maddÿ 1434; 2016, Í 12, maddÿ 2050;2017, Í 2, maddÿ 156, Í 6, maddÿ 1056, Í 8, maddÿ1511) 67-cè maddÿsènèn adûnda vÿ mÿtnèndÿ aøaüû-dakû dÿyèøèklèklÿr edèlsèn:

1. ", habelÿ èøsèzlèyÿ gþrÿ" sþzlÿrè ÷ûxarûlsûn.2. "möavènÿtlÿrÿ" sþzöndÿn sonra "vÿ èøsèzlèkdÿn

sûüorta þdÿnèøènÿ" sþzlÿrè ÿlavÿ edèlsèn.



"Ècra haqqûnda" Azÿrbaycan Respublèkasûnûn Qanununda dÿyèøèklèklÿr edèlmÿsè barÿdÿ


Azÿrbaycan Respublèkasûnûn Mèllè MÿclèsèAzÿrbaycan Respublèkasû Konstètusèyasûnûn 94-cömaddÿsènèn Û hèssÿsènèn 6-cû bÿndènè rÿhbÿr tutaraqqÿrara alûr:

Azÿrbaycan Respublèkasû Cènayÿt-Prosessual Mÿ-cÿllÿsèndÿ (Azÿrbaycan Respublèkasûnûn Qanunverè-cèlèk Toplusu, 2000, Í 8 (ÛÛ kètab), maddÿ 585; 2001,Í 7, maddÿ 455; 2002, Í 1, maddÿ 9, Í 5, maddÿ

233, Í 8, maddÿ 463; 2003, Í 6, maddÿ 276; 2004, Í5, maddÿ 321, Í 7, maddÿ 505, Í 8, maddÿ 598, Í10, maddÿ 761, Í 11, maddÿ 890; 2005, Í 1, maddÿ4, Í 4, maddÿ 278, Í 6, maddÿ 462, Í 8, maddÿ 686,Í 10, maddÿ 874, Í 12, maddÿ 1079; 2006, Í 1,maddÿ 3, Í 2, maddÿ 64, Í 5, maddÿ 390, Í 10,maddÿ 847, Í 11, maddÿ 929, Í 12, maddÿ 1032;2007, Í 2, maddÿlÿr 65, 68, Í 6, maddÿ 560, Í 7,

Azÿrbaycan Respublèkasûnûn Cènayÿt-Prosessual Mÿcÿllÿsèndÿ dÿyèøèklèklÿr edèlmÿsè haqqûnda




maddÿ 712, Í 8, maddÿ 756, Í 11, maddÿ 1049, Í12, maddÿ 1221; 2008, Í 6, maddÿ 462, Í 7, mad-dÿlÿr 606, 607, Í 12, maddÿlÿr 1045, 1049; 2009, Í5, maddÿ 315, Í 7, maddÿ 517, Í 12, maddÿ 966;2010, Í 3, maddÿlÿr 171, 173, 178, Í 7, maddÿ 593,Í 12, maddÿ 1058; 2011, Í 6, maddÿ 480, Í 7, mad-dÿlÿr 589, 599; 2012, Í 7, maddÿ 674, Í 11, maddÿ1062, Í 12, maddÿ 1215; 2013, Í 2, maddÿ 77, Í 6,maddÿlÿr 616, 626, Í 7, maddÿ 786, Í 11, maddÿ1265, Í 12, maddÿ 1493; 2014, Í 2, maddÿlÿr 90,102, Í 4, maddÿlÿr 328, 344, Í 6, maddÿ 600, Í 11,maddÿlÿr 1354, 1362; 2015, Í 4, maddÿ 342, Í 5,maddÿ 511, Í 11, maddÿlÿr 1270, 1288; 2016, Í 2 (ÛÛkètab), maddÿ 218, Í 10, maddÿ 1607, Í 12, mad-dÿlÿr 2020, 2031, 2034, 2039; 2017, Í 5, maddÿ 751,Í 12 (Û kètab), maddÿlÿr 2232 vÿ 2267) aøaüûdakûdÿyèøèklèklÿr edèlsèn:

1. 7.0.31-cè maddÿdÿ "mölkè èddèa÷ûnûn vÿ yamölkè cavabdehèn nömayÿndÿ qèsmèndÿ dÿvÿt etdèyèdègÿr øÿxs vÿ ya zÿrÿr ÷ÿkmèø øÿxsèn qohumudur"sþzlÿrè "hÿm÷ènèn zÿrÿr ÷ÿkmèø fèzèkè øÿxsèn, yaxudmölkè èddèa÷û vÿ ya mölkè cavabdeh olan fèzèkè øÿxsènyaxûn qohumu, habelÿ zÿrÿr ÷ÿkmèø höquqè øÿxsèn,yaxud mölkè èddèa÷û vÿ ya mölkè cavabdeh olanhöquqè øÿxsèn qanunlarla, dègÿr höquqè aktlarla vÿya höquqè øÿxsèn tÿsès sÿnÿdlÿrè èlÿ möÿyyÿnedèlmèø sÿlahèyyÿtlè øÿxslÿrè, yaxud mövafèq qaydadasÿlahèyyÿt verèlmèø vÿ ÿsas èø yerè hÿmèn höquqè øÿxs

olan èø÷èlÿrèdèr" sþzlÿrè èlÿ ÿvÿz edèlsèn.2. 102.2-cè maddÿ aøaüûdakû redaksèyada verèlsèn:"102.2. Cènayÿt prosesèndÿ zÿrÿr ÷ÿkmèø øÿxsèn,

mölkè èddèa÷ûnûn vÿ ya mölkè cavabdehènnömayÿndÿsè qèsmèndÿ aøaüûdakû øÿxslÿr èøtèrak edÿbèlÿrlÿr:

102.2.1. zÿrÿr ÷ÿkmèø øÿxsèn, mölkè èddèa÷ûnûn vÿya mölkè cavabdehèn qanunè mÿnafeyènè tÿmsèletmÿk ö÷ön notarèat qaydasûnda tÿsdèq edèlmèøetèbarnamÿsè olan vÿkèl;

102.2.2. zÿrÿr ÷ÿkmèø fèzèkè øÿxsèn, yaxud mölkèèddèa÷û vÿ ya mölkè cavabdeh olan fèzèkè øÿxsènqanunè mÿnafeyènè tÿmsèl etmÿk ö÷ön notarèat qay-dasûnda tÿsdèq edèlmèø etèbarnamÿsè olan yaxûnqohumu;

102.2.3. zÿrÿr ÷ÿkmèø höquqè øÿxsèn, yaxud mölkèèddèa÷û vÿ ya mölkè cavabdeh olan höquqè øÿxsènqanunlarla, dègÿr höquqè aktlarla vÿ ya höquqèøÿxsèn tÿsès sÿnÿdlÿrè èlÿ möÿyyÿn edèlmèøsÿlahèyyÿtlè øÿxslÿrè, yaxud mövafèq qaydadasÿlahèyyÿt verèlmèø vÿ ÿsas èø yerè hÿmèn höquqè øÿxsolan èø÷èlÿrè.".


Bakû øÿhÿrè, 1 may 2018-cè èlÍ 1111-VQD

Azÿrbaycan Respublèkasûnûn Mèllè Mÿclèsè Azÿr-baycan Respublèkasû Konstètusèyasûnûn 94-cö mad-dÿsènèn Û hèssÿsènèn 6-cû bÿndènè rÿhbÿr tutaraqqÿrara alûr:

Azÿrbaycan Respublèkasû Mölkè Prosessual Mÿ-cÿllÿsèndÿ (Azÿrbaycan Respublèkasûnûn Qanun-verècèlèk Toplusu, 2000, Í 1, maddÿ 17, Í 5, maddÿ323; 2002, Í 5, maddÿ 236; 2003, Í 1, maddÿlÿr 23,24, Í 6, maddÿ 279; 2004, Í 7, maddÿ 505, Í 8,maddÿ 598, Í 10, maddÿ 761; 2005, Í 4, maddÿlÿr277, 278; 2006, Í 2, maddÿ 64, Í 12, maddÿ 1006;

2007, Í 1, maddÿlÿr 3, 4, Í 2, maddÿ 68, Í 5, maddÿ439, Í 6, maddÿ 560, Í 7, maddÿ 712, Í 8, maddÿ756; 2008, Í 6, maddÿ 462, Í 7, maddÿ 602, Í 12,maddÿ 1046; 2009, Í 6, maddÿ 402; 2010, Í 2,maddÿ 75, Í 4, maddÿ 276; 2011, Í 6, maddÿlÿr 471,476, Í 7, maddÿlÿr 583, 619, Í 12, maddÿlÿr 1096,1105; 2012, Í 5, maddÿ 411, Í 6, maddÿ 511; 2013, Í5, maddÿ 472, Í 6, maddÿ 625, Í 11, maddÿlÿr 1266,1307; 2015, Í 6, maddÿ 677, Í 12, maddÿ 1435; 2016,Í 5, maddÿ 836, Í 6, maddÿ 1016, Í 11, maddÿlÿr1761, 1763, Í 12, maddÿ 2047; 2017, Í 2, maddÿ 155,

Azÿrbaycan Respublèkasûnûn Mölkè Prosessual Mÿcÿllÿsèndÿdÿyèøèklèklÿr edèlmÿsè haqqûnda


73


Azÿrbaycan Respublèkasûnûn Mèllè MÿclèsèAzÿrbaycan Respublèkasû Konstètusèyasûnûn 94-cömaddÿsènèn Û hèssÿsènèn 6-cû bÿndènè rÿhbÿr tutaraq,Azÿrbaycan Respublèkasûnûn Cÿzalarûn ÈcrasûMÿcÿllÿsènè "Azÿrbaycan Respublèkasûnûn CènayÿtMÿcÿllÿsèndÿ dÿyèøèklèklÿr edèlmÿsè haqqûnda"Azÿrbaycan Respublèkasûnûn 2017-cè èl 20 oktyabrtarèxlè 816-VQD nþmrÿlè Qanununa uyüunlaødûrmaqmÿqsÿdè èlÿ qÿrara alûr:

Azÿrbaycan Respublèkasûnûn Cÿzalarûn ÈcrasûMÿcÿllÿsèndÿ (Azÿrbaycan RespublèkasûnûnQanunverècèlèk Toplusu, 2000, Í 8 (ÛÛÛ kètab), maddÿ586, Í 12, maddÿ 835; 2001, Í 7, maddÿ 455; 2002,Í 1, maddÿ 9, Í 5, maddÿlÿr 237, 240, 244, Í 8,maddÿ 463; 2004, Í 6, maddÿ 399; 2005, Í 4,maddÿ 278; 2006, Í 11, maddÿ 929; 2007, Í 8,maddÿ 756, Í 11, maddÿ 1049, Í 12, maddÿlÿr 1197,1218; 2008, Í 6, maddÿ 462, Í 7, maddÿlÿr 602, 607;2010, Í 3, maddÿ 171, Í 4, maddÿ 275, Í 7, maddÿ591; 2011, Í 2, maddÿlÿr 70, 71, Í 6, maddÿ 473, Í7, maddÿ 600, Í 12, maddÿ 1107; 2012, Í 5, maddÿ406, Í 11, maddÿlÿr 1056, 1063; 2013, Í 8, maddÿ889; 2015, Í 10, maddÿ 1107, Í 11, maddÿ 1271; 2016,Í 6, maddÿlÿr 981, 1000; 2017, Í 6, maddÿ 1058, Í12 (Û kètab), maddÿ 2268) aøaüûdakû dÿyèøèklèklÿredèlsèn:

1. 26-cû maddÿyÿ "èslah èølÿrè" sþzlÿrèndÿn sonra", azadlûüûn mÿhdudlaødûrûlmasû" sþzlÿrè ÿlavÿ edèl-sèn.

2. 38.2-cè maddÿyÿ "uyüun olaraq cÿzanûn"sþzlÿrèndÿn sonra "azadlûüûn mÿhdudlaødûrûlmasû vÿ

ya" sþzlÿrè ÿlavÿ edèlsèn.3. 51.4-cö maddÿdÿ "qÿsdÿn" sþzö "qÿrÿzlè" sþzö

èlÿ ÿvÿz edèlsèn, hÿmèn maddÿyÿ "hèssÿsènèn"sþzöndÿn sonra "azadlûüûn mÿhdudlaødûrûlmasû vÿya" sþzlÿrè ÿlavÿ edèlsèn.

4. 133-cö maddÿnèn adûnda vÿ mÿtnèndÿ"qazancûndan" sþzö "aylûq pul tÿmènatûndan" sþzlÿrèèlÿ ÿvÿz edèlsèn.

5. 159.1-cè maddÿ aøaüûdakû redaksèyada verèlsèn:"159.1. Hþkmlÿ mÿhkumun xösusè vÿ ya hÿrbè

rötbÿdÿn, fÿxrè addan, yaxud dþvlÿt tÿltèfèndÿnmÿhrum edèlmÿsè haqqûnda mÿsÿlÿ nÿzÿrdÿ tutul-duüu halda, mÿhkumun mövafèq ècra hakèmèyyÿtèorqanû tÿrÿfèndÿn verèlmèø alè xösusè vÿ ya alè hÿrbèrötbÿdÿn, yaxud fÿxrè addan vÿ ya dþvlÿt tÿltèfèndÿnmÿhrum edèlmÿsè mÿsÿlÿsènÿ baxûlmasû ö÷ön bubarÿdÿ tÿqdèmat vÿ mÿhkÿmÿ hþkmönön surÿtèmövafèq ècra hakèmèyyÿtè orqanûna, dègÿr dþvlÿtorqanû tÿrÿfèndÿn verèlmèø xösusè vÿ ya hÿrbè röt-bÿdÿn, yaxud tÿltèfdÿn mÿhrum edèlmÿsè hallarûndaèsÿ bu barÿdÿ mÿhkÿmÿ hþkmönön surÿtè ècraolunmasû ö÷ön hÿmèn orqana gþndÿrèlèr.".

6. 172-cè maddÿ özrÿ:6.1. adû aøaüûdakû redaksèyada verèlsèn:"Hamèlÿ qadûnlar vÿ azyaølû uøaqlarû olan øÿxslÿr

tÿrÿfèndÿn cÿzanûn ÷ÿkèlmÿsènèn tÿxèrÿ salûnmasû";6.2. 172.1-cè maddÿdÿ "vÿ azyaølû uøaqlarû" sþzlÿrè

"vÿ ya on dþrd yaøûna qÿdÿr uøaüû" sþzlÿrè èlÿ vÿ hÿrèkè halda "sÿkkèz" sþzö "on dþrd" sþzlÿrè èlÿ ÿvÿzedèlsèn;

6.3. 172.2-cè (hÿr èkè halda) maddÿdÿ, 172.3-cö

Í 4, maddÿ 523, Í 5, maddÿlÿr 706, 750, Í 11, mad-dÿlÿr 1935, 1975) aøaüûdakû dÿyèøèklèklÿr edèlsèn:

1. 19-cu maddÿnèn "Qeyd" hèssÿsènèn bèrèncè cöm-lÿsèndÿ èkèncè halda "gþtörÿnèn" sþzö "gþtörölÿnèn"sþzö èlÿ, èkèncè cömlÿsèndÿ èkèncè halda "gþtörÿnlÿr"sþzö "gþtörölÿnlÿr" sþzö èlÿ ÿvÿz edèlsèn.

2. 402-cè maddÿdÿ "rÿdd edèlmÿsè," sþzlÿrèndÿnsonra "apellyasèyanûn qeyrè-mömkön hesab edèlmÿsè,

kassasèya øèkayÿtènèn qaytarûlmasû," sþzlÿrè ÿlavÿedèlsèn.



Azÿrbaycan Respublèkasûnûn Cÿzalarûn Ècrasû Mÿcÿllÿsèndÿdÿyèøèklèklÿr edèlmÿsè haqqûnda


74 ÃÀÍÓÍ×ÓËÓÃ № 05 ÌÀÉ 2018


maddÿnèn bèrèncè cömlÿsèndÿ (hÿr èkè halda), 172.4-cö maddÿnèn bèrèncè cömlÿsèndÿ (hÿr èkè halda),172.5-cè (hÿr èkè halda), 172.6-cû (hÿr èkè halda),172.7-cè (hÿr èkè halda) vÿ 172.8-cè (hÿr èkè halda)maddÿlÿrdÿ "sÿkkèz" sþzö "on dþrd" sþzlÿrè èlÿ ÿvÿzedèlsèn.

7. 173-cö maddÿ özrÿ:7.1. adû aøaüûdakû redaksèyada verèlsèn:"Hamèlÿ qadûnlarûn vÿ azyaølû uøaqlarû olan øÿxs-

lÿrèn cÿzanûn ÷ÿkèlmÿsènèn tÿxèrÿ salûnmasûøÿrtlÿrènÿ rèayÿt etmÿmÿlÿrènèn nÿtècÿlÿrè";

7.2. 173.1-cè (hÿr èkè halda), 173.2-cè (hÿr èkèhalda) maddÿlÿrdÿ vÿ 173.4-cö maddÿnèn bèrèncècömlÿsèndÿ "sÿkkèz" sþzö "on dþrd" sþzlÿrè èlÿ ÿvÿzedèlsèn.

8. 176.4-cö maddÿdÿ "sÿkkèz" sþzö "on dþrd"sþzlÿrè èlÿ ÿvÿz edèlsèn.

9. 178.5-cè vÿ 182.2-cè maddÿlÿrÿ "boyunqa÷ûrdûqda" sþzlÿrèndÿn sonra ", o cömlÿdÿn elek-tron nÿzarÿt vasètÿsènè gÿzdèrmÿkdÿn èmtènaetdèkdÿ, onu zÿdÿlÿdèkdÿ vÿ ya dègÿr ösulla yararsûzvÿzèyyÿtÿ saldûqda, yaxud hÿmèn vasètÿnèn èølÿkvÿzèyyÿtdÿ saxlanûlmasû ö÷ön ona xèdmÿtetmÿdèkdÿ" sþzlÿrè ÿlavÿ edèlsèn.



Azÿrbaycan Respublèkasûnûn Mèllè MÿclèsèAzÿrbaycan Respublèkasû Konstètusèyasûnûn 94-cömaddÿsènèn Û hèssÿsènèn 6-cû bÿndènè rÿhbÿr tutaraq,Azÿrbaycan Respublèkasûnûn Cènayÿt-ProsessualMÿcÿllÿsènè "Azÿrbaycan Respublèkasûnûn CènayÿtMÿcÿllÿsèndÿ dÿyèøèklèklÿr edèlmÿsè haqqûnda"Azÿrbaycan Respublèkasûnûn 2017-cè èl 20 oktyabrtarèxlè 816-VQD nþmrÿlè Qanununa uyüunlaødûrmaqmÿqsÿdè èlÿ qÿrara alûr:

Azÿrbaycan Respublèkasû Cènayÿt-ProsessualMÿcÿllÿsènèn (Azÿrbaycan RespublèkasûnûnQanunverècèlèk Toplusu, 2000, Í 8 (ÛÛ kètab), maddÿ585; 2001, Í 7, maddÿ 455; 2002, Í 1, maddÿ 9, Í 5,maddÿ 233, Í 8, maddÿ 463; 2003, Í 6, maddÿ 276;2004, Í 5, maddÿ 321, Í 7, maddÿ 505, Í 8, maddÿ598, Í 10, maddÿ 761, Í 11, maddÿ 890; 2005, Í 1,maddÿ 4, Í 4, maddÿ 278, Í 6, maddÿ 462, Í 8,maddÿ 686, Í 10, maddÿ 874, Í 12, maddÿ 1079;2006, Í 1, maddÿ 3, Í 2, maddÿ 64, Í 5, maddÿ390, Í 10, maddÿ 847, Í 11, maddÿ 929, Í 12,maddÿ 1032; 2007, Í 2, maddÿlÿr 65, 68, Í 6, maddÿ560, Í 7, maddÿ 712, Í 8, maddÿ 756, Í 11, maddÿ1049, Í 12, maddÿ 1221; 2008, Í 6, maddÿ 462, Í 7,

maddÿlÿr 606, 607, Í 12, maddÿlÿr 1045, 1049; 2009,Í 5, maddÿ 315, Í 7, maddÿ 517, Í 12, maddÿ 966;2010, Í 3, maddÿlÿr 171, 173, 178, Í 7, maddÿ 593,Í 12, maddÿ 1058; 2011, Í 6, maddÿ 480, Í 7, mad-dÿlÿr 589, 599; 2012, Í 7, maddÿ 674, Í 11, maddÿ1062, Í 12, maddÿ 1215; 2013, Í 2, maddÿ 77, Í 6,maddÿlÿr 616, 626, Í 7, maddÿ 786, Í 11, maddÿ1265, Í 12, maddÿ 1493; 2014, Í 2, maddÿlÿr 90,102, Í 4, maddÿlÿr 328, 344, Í 6, maddÿ 600, Í 11,maddÿlÿr 1354, 1362; 2015, Í 4, maddÿ 342, Í 5,maddÿ 511, Í 11, maddÿlÿr 1270, 1288; 2016, Í 2 (ÛÛkètab), maddÿ 218, Í 10, maddÿ 1607, Í 12, mad-dÿlÿr 2020, 2031, 2034, 2039; 2017, Í 5, maddÿ 751,Í12 (Û kètab), maddÿlÿr 2232, 2267) 510.1-cè mad-dÿsèndÿ "azyaølû" sþzö "on dþrd yaøûna qÿdÿr" sþzlÿrèèlÿ, hÿr èkè halda "sÿkkèz" sþzö "on dþrd" sþzlÿrè èlÿÿvÿz edèlsèn.



Azÿrbaycan Respublèkasûnûn Cènayÿt-Prosessual Mÿcÿllÿsèndÿ dÿyèøèklèklÿr edèlmÿsè haqqûnda


5 - 2018 jurnal · 2020. 5. 6. · 6 ÃÀÍÓÍ×ÓËÓÃ №05 MAY 2018 Ðÿñìè ìÿëóìàò Prezèdentè Èlham ßlèyev vÿ Serbèya Respublèkasûnûn Prezèdentè Aleksandr

Documents