4.İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemleriw3.balikesir.edu.tr/~ekaraman/ISG_I/ISG_I_4.h.pdf · 2018-12-27 · Çeşitli Yönetim Sistemleri OHSAS 18001 İş Sağlığı

27.12.2018

1

İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim SistemleriYönetim sistemleri; kuruluşların faaliyetlerinin genel

stratejileri ile uyumlu olarak sistematik bir şekilde ele alınıpsürekli iyileştirme yaklaşımı çerçevesinde çözümlenmesiniamaçlar.

YÖNETİM SİSTEMLERİ

Çeşitli Yönetim Sistemleri

OHSAS 18001 İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim SistemiISO 9001 Kalite Yönetim SistemiISO 14001 Çevre Yönetim SistemiQS9000 Otomotiv Yönetim SistemiILO OHS 2001 ILO İSG Yönetim Sistemi

Not: QS9000 yönetim sistemi, isg çalışmalarını da içermektedir.

ISO Nedir?

ISO “International Organization forStandardization” un kısa yazılışıdır, yani‘Uluslararası Standardizasyon Örgütü’ dür.

1947 yılında kurulmuş olan ISO; 138ülkenin ulusal standart hazırlamakuruluşlarını bünyesinde toplayan sivil birfederasyondur.

Merkezi; İsviçre’nin Cenevreşehrindedir.

27.12.2018

2

• ISO'nun misyonu , tüm dünyada standardizasyonu teşvikederek entelektüel, bilimsel, teknolojik ve ticari faaliyetlerdeişbirliğini geliştirirken, ürün ve hizmetlerin uluslararasıdolaşımını sağlamaktır.

• ISO'nun yayınladığı bir uluslararası standart , üyesi olan tümülkeleri temsil eden kuruluşların anlaşması sonucunda ortayaçıkar.

• ISO bünyesinde her ülkeyi bir kurum temsil eder.• Türkiye'yi ISO'da Türk Standardları Enstitüsü (TSE) temsil

etmektedir.

ISO 9001; Kalite Yönetim Sistemlerinin kurulmasıesnasında uygulanması gereken şartların tanımlandığı vebelgelendirme denetimine tabi olan standarttır. Aynı zamandaverilen belgenin adıdır.

ISO 14001; İşletmelerin çevreye verdikleri veyaverebilecekleri zararların sistematik bir şekilde azaltılması vemümkün ise ortadan kaldırılabilmesi için geliştirilen ÇevreYönetim Sistemi’dir.

ISO 14001 Çevre Yönetim Sistemi, özünde doğalkaynak kullanımının azaltılması, toprağa, suya, havaya verilenzararların minimum düzeye indirilmesini amaçlayan, biryönetim modelidir.

İş Sağlığı ve Güvenliği ile ilgili ilkstandart, İngiliz Standart Teşkilatı (BSI)tarafından BS8800 olarak 1996 yılındayayınlanmıştır. Bu standart, çok sayıdaİngiliz kuruluşunun katılımı ile İngilizStandart Teşkilatı bünyesinde oluşturulanHS/1 teknik komitesi tarafındanhazırlanmıştır.

İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ YÖNETİM SİSTEMİ’NİN DOĞUŞU 15 Nisan 1999 tarihinde İrlanda Ulusal Standartları

Teşkilatı, İngiliz Standartlar Teşkilatı vb. bir çok kuruluşun katılımıile OHSAS 18001 (Occupational Health and SAfety ManagementSystem) standardı yayınlanmıştır.

Kasım-1999’da ise OHSAS 18001’in uygulama rehberiolan OHSAS 18002 yayınlanmıştır.

09 NİSAN 2001'de TSE (Türk Standartları Enstitüsü)tarafından kabul edilerek TS-18001 olarak yayımlanmıştır.

27.12.2018

3

ULUSLAR ARASI ÇALIŞMA ÖRGÜTÜ İŞÇİ SAĞLIĞI ve GÜVENLİĞİ

YÖNETİM SİSTEMİ

(ILO-İSGYS)Amaçları; Ülkelere kendi İSGYS çerçevelerini kurmaları için yardımcı

olmak, Kuruluşlara, İSG konusunu genel politika ve idari

düzenlemeleriyle entegre etmeleri için yol göstermektir.

OHSAS 18001 ve ILO - İSGYS arasındaönemli bir fark bulunmamaktadır.

ILO-İSGYS rehberi diğer yönetimsistemleri ile uyumludur.

Sürekli Gelişme çerçevesinde yönetim sistemiadımları;

1. İSG Politikası2.Planlama,3.Uygulama ve İşletme4.Kontrol ve Düzenleyici Faaliyetler5.Yönetimin Gözden Geçirilmesi

Sürekli Gelişme

Yönetimin Gözden

Geçirilmesi

İSG Politikası

Planlama

Uygulama ve İşletme

Kontrol ve Düzeltici

Faaliyetler

Sürekli Gelişme çerçevesinde yönetim sistemi adımları;

27.12.2018

4

Tehlikeleri ve riskleri kontrol etmek için önleyici ve koruyucutedbirlerin uygulanmasını tavsiye eder. Bunlar öncelik sırasınagöre; tehlike ve risklerin yok edilmesinden, Kişisel KoruyucuDonanımların teminine kadar açıklanmıştır.Kuruluşun sağlık ve güvenlik şartlarının satın alma ve kiralamaşartnamelerine dahil edilmesi gerekliliğini vurgular.İşle ilgili yaralanmalar, sağlık durumundaki bozukluklar,hastalıklar ve olayların sağlık ve güvenlik performansına etkilerininaraştırılması vurgulanır. Araştırma sonuçlarına göre düzelticiçalışmalar yapılır.

YÖNETİM SİSTEMİ Bütün dünyada olduğu gibi; ülkemizde de kuruluşlar,daha kaliteli, daha ucuz mal ve hizmet üretme arayışı içindeolmalıdılar.

Ürün ve hizmetlerin gerçekleştirilmesi esnasında dainsan ve çevre sağlığını bozmamanın yolları aranılmalıdır.

Bunun sonucu olarak; bütün dünyada gelişmişlik vekültür düzeyi farklılıklarını en aza indirerek, tüm işletmelerinortak bir paydada üretim yapabilmeleri sağlanmalı ve bukonuda uluslar arası denetime açık olunabilmesi için yönetimsistemlerine geçiş süreci hızlanarak sürmelidir.

Günümüzde işletmelerden beklentiler sürekli artışgöstermektedir. Artık sadece iyi mal veya hizmeti ucuzasunmak ve ISO 9000 Kalite Yönetim Sistemi ile sunulan buürünü güvence altına almak da yetmemektedir.

İş Sağlığı ve İş Güvenliği Değerlendirme SerisiOHSAS-18001 yönetim sistemi ve buna ait OHSAS 18002kılavuzu; müşterilerin kuruluşlardan kabul edilebilir,denetlenebilir ve belgelendirilebilir bir iş sağlığı ve güvenliğiyönetim sistemi talep etmeleri sonucunda geliştirilmiştir.

Hem üretim hem de günümüzde daha da önem kazananhizmet sektöründe, işi çalışanlar için sağlıklı ve güvenli halegetirmek kanunlarca zorunlu hale gelmiştir. OHSAS 18001, buzorunluluğu yerine getirmeye yardımcı olacak yeni, tetkikedilebilir ve uluslararası tanınan bir yönetim sistemidir.

OHSAS 18001, öncelikle ağır ve tehlikeli işyerleri içinBSI tarafından geliştirilen, tüm dünyada kabul görmüş ve riskanalizine dayalı bir yönetim sistemidir.

27.12.2018

5

Yönetim sistemlerinde de esas alınan 8 temel prensipşunlardır:

1. Müşteri-Çevre-Çalışana odaklılık 2. Liderlik3. Çalışanların katılımı4. Süreçlerle yönetim5. Sistem yaklaşımı (PUKÖ döngüsü)6. Sürekli öğrenme, yenilikçilik ve iyileştirme7. Gerçeklere dayalı karar verme8. Taraflarla işbirliği

PUKÖ DÖNGÜSÜ

PLANLA

UYGULA

KONTROL ET

ÖNLEM AL

PLANLA

İş Sağlığı ve Güvenliği açısından amacın belirlenmesi, (neyi başarmak istiyoruz, nerede, ne zaman ) Mevcut durumu analiz etme, Hedeflerin belirlenmesi, Kayıtların analizi,Tehlikelerin Belirlenmesi,Risk değerlendirme metotlarının belirlenmesi, Detaylı plan hazırlaması (uygulama planı), İç talimatlar hazırlama, adımlarını içermektedir.

UYGULA

Riskleri Değerlendirme,Risklerin kabul edilebilir olup olmadığına karar verme, Kontrol Önlemlerinin seçimi ve uygulaması, Her bölümdeki ilgili kişileri bilgilendirme, eğitme ve katılımını sağlama, Faaliyet planını izleme ve gerçekleştirme, Uygulama sonuçlarını yakın takip etme, adımlarını içermektedir.

27.12.2018

6

KONTROL ET

Hedef veya hedeflere ulaşıldı mı? Sorusuna yanıt arama,İç talimatlar ve yönergeleri gözden geçirme, Olası sapmaları tespit etme ve kaydetme, İlgili kişileri bilgilendirme, adımlarını içermektedir.

ÖNLEM AL

Kalıcı bir denetleme sistemi kurma, Etkili önlemleri standartlaştırma, Gerekli eğitim ve yönlendirmeleri sağlama, adımlarını içermektedir.

Etkin Bir Yönetim Sistemi;

Organize bir yaklaşım sağlamalıdır.İş için ihtiyaç duyulan temeller üzerine oturmalıdır.Açıkça tanınmış olmalıdır.İşin geliştirilmesine yardımcı olmalıdır.Temel yönetim sistem elemanlarını içinde barındırmalıdır.

ETKİN BİR YÖNETİM SİSTEMİNİN GETİRİLERİ:

İşi organize şekilde yönetir.Sistemi çalışır durumda tutmak kolaydır.Görevlendirmelerin gerçek sebeplerini göz önüne serer.Çalışanları bünyesinde barındırır.İlerler, gelişir ve gelişmeler gözden geçirilir.Yasal cezalandırmalar azalır.Personel değişikliklerinde sisteme devamlılık sağlar.

İş Sağlığı ve İş Güvenliği Yönetim Sistemiİş Sağlığı ve İş Güvenliği; bir kuruluşun gerçekleştirdiği

faaliyetlerden etkilenen tüm insanların, sağlığına ve güvenliğineetki eden faktörler ve koşulların bütünüdür.

İş Sağlığı ve İş Güvenliği Yönetim Sistemi ise; kuruluşlardakarşılaşılan en önemli insan kaynakları sorunlarından biri olup,çalışanların emniyetli ve sağlıklı bir çalışma ortamına sahipolmalarını sağlamayı amaçlar. İşyerlerinde işlerin gerçekleştirilmesiesnasında çeşitli nedenlerden kaynaklanan sağlığa zararverebilecek kaza ve diğer etkenlerden korunmak ve daha iyiçalışma ortamı sağlamak amacıyla sistemli ve bilimsel bir şekildetehlikelerin ve risklerin belirlenmesi ve bu tehlikelere ve risklereyönelik önlemlerin alınması çalışmalarının gerçekleştirildiği biryaklaşımdır.

27.12.2018

7

İş Sağlığı ve İş Güvenliği Yönetim Sistemi, iş sağlığı ve işgüvenliği faaliyetlerinin, kuruluşların genel stratejileri ile uyumluolacak biçimde sistematik bir şekilde ele alınarak sürekli iyileştirmeyaklaşımı çerçevesinde çözümlenmesi için kullanılan bir araçtır.

OHSAS 18001 (Occupational Health and Safety AssessmentSeries); İngiliz Standartlar Enstitüsü, BSI (British StandartdsInstıtute) tarafından yayımlanmış bir İş Sağlığı ve İş Güvenliğistandardıdır. OHSAS 18001; ISO 9001 ve ISO 14001 gibi diğeruluslararası standartlardan farklı olarak ulusal standart kuruluşlarıve belgelendirme kuruluşlarının birlikte çalışmasıylagerçekleştirilmiştir ve bir ISO standardı olmayıp kuruluşların ürünve hizmetlerinin güvenliğinden çok çalışanın sağlığına ve işingüvenliğine yönelik bir standarttır.

OHSAS 18001 İş Sağlığı ve Güvenliği YönetimSistemleri standardının asıl amacı önleyici olmasıdır. Bununlaberaber sistem her ne kadar önleyicilik üzerine kurulmuşsada, gerekli kontrol mekanizmalarını, düzeltici faaliyetleri vegeri besleme mekanizmalarını da içermektedir.

Önleyici sistem yaklaşımında hatalar ortaya çıkmadanönlemeye çalışıldığından iş sağlığı ve güvenliği yönetimsisteminde gelişme ve iyileşme sağlanmakta ve böylecemaruz kalınabilecek riskler de azaltılabilmektedir.

OHSAS 18001İşyerlerinde sağlık ve güvenlik tüm işleri etkileyen bir konu

olduğundan, OHSAS 18001 İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği YönetimSisteminin uygulanması zorunlu bir hale gelmeye başlamıştır.Kanunlara adaptasyonun sağlanması ve şirketi koruyan bir sistemolduğundan dolayı OHSAS 18001; kaza, mahkemelik olay ve zamankaybı riskini azaltabilen bir yönetim sistemidir.

OHSAS 18001 İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Yönetim Sistemi;işyerlerinde, işçilere ait yatıp kalkma yerlerinde ve diğermüştemilatında bulunması gereken sağlık şartlarının veişyerlerinde kullanılan alet, edevat, makineler ve hammaddeleryüzünden çıkabilecek hastalıklara engel olacak tedbir ve araçların,işyerlerinde iş kazalarını önlemek üzere bulundurulması gerekliaraçların ve alınacak güvenlik tedbirlerinin neler olacağını kapsar.

27.12.2018

8

OHSAS 18001, İş Sağlığı ve İş Güvenliği Yönetim Sistemleriiçin bir değerlendirme şartnamesidir. Şirketlerin sağlık ve güvenlikyükümlülüklerini etkin bir şekilde yerine getirme ihtiyaçlarınacevap verecek şekilde geliştirilmiştir.

OHSAS 18001 Şartnamesi, iş kazası ve meslek hastalıklarınıen aza indirmek; işçi sağlığı ve iş güvenliği ile ilgili yasalyükümlükleri yerine getirmek isteyen işyerleri için karşılanmasıgereken şartları içerir.

Bu yönetim sistemi, zararla sonuçlanabilecek olasıtehlikelerin önceden tespit edilerek bu riskleri minimize ve bertarafedilmesi ile gerekli önlemlerin alınmasını hedeflemektedir.

“Önlemek ödemekten daha ucuz ve insancıldır” ve“Sıfır Kaza” sloganları, OHSAS 18001 İşçi Sağlığı ve İşGüvenliği Yönetim Sisteminin uygulanması için gerekli olanişçi sağlığı ve iş güvenliği risklerinin değerlendirilmesi veönlemlerinin alınması konusunda insanlara bilinç kazandırmaamacını taşımaktadır.

Ülkemiz kuruluşları da Kalite, Çevre ve İş sağlığı vegüvenliği konularına verdikleri önemi göstermek, etkinlik veverimliliği artırmak amacıyla Yönetim Sistemlerine geçiş içinuğraş vermektedirler. Bu çerçevede özellikle 3 yönetimanlayışı öne çıkmaktadır.

TS EN ISO 9001-2000 kalite yönetim sistemiTS EN ISO 14001 çevre yönetim sistemiTS (OHSAS) 18001 İSG yönetim sistemi

OHSAS 18001 İŞ SAĞLIĞI VE İŞ GÜVENLİĞİ YÖNETİM SİSTEMİNİN;ISO 9001 KALİTE YÖNETİM SİSTEMİ ve

ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ veDİĞER YÖNETİM SİSTEMLERİ İLE İLİŞKİLERİ:

27.12.2018

9

İş Sağlığı ve İş Güvenliği alanında beklenti, kuruluşlarınürün veya hizmeti üretirken çevreye saygılı olmaları, iş sağlığıve güvenliği ile ilgili önlemleri almaları ve sosyalsorumluluklarını yerine getirmeleri yönündedir. Bundandolayı “kalite”, “çevre” ve “işçi sağlığı ve iş güvenliği”sistemlerinin birbirine entegre olması zorunluluğu getirmiştir.ISO 9001, Kalite Yönetim Sistemi ve ISO 14001 Çevre YönetimSistemi ile uyumludur. Böylece mevcut yönetim sistemleri,OHSAS 18001'i de içerecek tarzda daha da nitelikli halegelmektedir. Kuruluşun istemesi halinde; “kalite”, “çevre” ve“iş sağlığı ve iş güvenliği” yönetim sistemlerini kolaycaentegre edebilmesine ve eş zamanlı uygulanmasına imkanvermektir. Böyle sistemlere Entegre Yönetim Sistemi adıverilmektedir.

Üst yönetimin OHSAS 18001’i uygulamayı taahhütetmesinden sonraki aşamalar tüm yönetim sistemleri ileaynıdır;

1. Politika Oluşturulması.2. Planlama.3. Uygulama ve İşlem.4. Kontrol ve Düzeltici Faaliyet.5. Yönetimin gözden geçirmesidir.

TS 18001 (OHSAS) STANDARDI BÖLÜMLERİ Genel Şartlar: Kuruluş, bu şartnamede yer alan şartlarıkarşılayacak biçimde bir işçi sağlığı ve iş güvenliği (İSİG)yönetim sistemi kurup sürdürmelidir.

İSG politikası: Kuruluşun en üst makamı tarafındanonaylanmış bir İSİG politikası olmalıdır.

Planlama: Tehlikelerin saptanması, risklerinbelirlenmesi ve gerekli önlemlerinin alınması için prosedürleroluşturulmalı ve işlemler belirlenmelidir. Kuruluşun yerinegetirmekle yükümlü olduğu yasal şartları nasıl karşılayacağıbir prosedürle açıklanmalıdır. Her düzey ve faaliyet için İSİGhedefleri belirlenmelidir. Hedefleri yakalamak için bir İSİGyönetim programı hazırlanmalıdır.

27.12.2018

10

Uygulama ve Çalıştırma: İşçi sağlığı ve iş güvenliğikonusunda en büyük sorumluluk üst yönetimindir. Kuruluştaiki yönlü iletişim sağlanmalıdır. Risk altındaki her personelİSİG çalışmalarına katılmalıdır. İSİG çalışmaları kayıtedilmelidir. Kuruluş, kontrol ve önlemleri alınması gerekenyerlerdeki risklerle ilgili uygulama ve faaliyetleritanımlamalıdır. Kuruluş, acil durumlara hazırlık ve hareketegeçme için planlara sahip olmalıdır.

Kontrol ve düzeltici faaliyet: İSİG performansı düzenlibir şekilde izlenmeli ve ölçülmelidir. Gerektiğinde düzeltici veönleyici faaliyetler uygulanmalıdır. Önerilen tüm önleyici vedüzeltici faaliyetler uygulamaya geçmeden önce riskdeğerlendirme yöntemi ile incelenmelidir. Tüm kayıtlar belirlisüre korunarak saklanmalıdır. İSİG yönetim sistemi belirliaralıklarla iç tetkike tabi tutulmalıdır.

Yönetimin gözden geçirmesi: Kuruluşun üst yönetimiİSİG sistemini belirli aralarla gözden geçirerek uygunluk,yeterlik ve etkinliğinin devamını sağlamalıdır.

TS 18001 ile İLGİLİ BAZI TANIMLAR

Tehlike: Güvensiz hareket ve ortamkoşullarından kaynaklanan ve risk taşıyan herdurum bir tehlikedir (Örneğin; düşme tehlikesi,elektrik çarpması tehlikesi, kayma tehlikesi, vb).

Kaza: Ölüme, hastalığa, yaralanmaya, hasara veyadiğer kayıplara sebebiyet veren istenmeyen olay.

Risk: Tehlikeli bir olayın veya maruz kalmadurumunun meydana gelme olasılığı ile olay veyamaruz kalma durumunun yol açabileceğiyaralanma veya sağlık bozulmasının ciddiyetderecesinin birleşimi (bileşkesi) olaraktanımlanmaktadır.

Risk Değerlendirmesi: İşyerinde var olan yadadışarıdan gelebilecek tehlikelerin belirlenmesi, butehlikelerin riske dönüşmesine yol açan faktörler iletehlikelerden kaynaklanan risklerin analiz edilerekderecelendirilmesi ve kontrol tedbirlerininkararlaştırılması amacıyla yapılması gerekliçalışmaları ifade eder..

27.12.2018

11

OHSAS 18001 YÖNETİM SİSTEMİ DİZAYNI

OHSAS 18001 şartnamesi;PlanlaUygulaKontrol EtÖnlem Al döngüsünü, sürekli iyileştirme eş zamanlı birvurgu ile takip etmektedir.

Planlama aşaması süresince;1.Üst yönetimin taahhüdüne bağlılığından emin olunmalıdır.2.Üst yönetim, şirketin iş sağlığı ve iş güvenliği politikasını

tanımlamalıdır.3.Tehlike unsurlarının tanımlanması, risklerin

değerlendirilmesi ve gerekli kontrol önlemlerinin uygulanması içinbir iskelet yapı sağlanması amacıyla planlama yapılmalıdır.

4.Yasal yükümlülükler tanımlanmalı ve anlaşılmalı,amaçlarbelirlenmeli ve bunları elde etmek amacıyla bir yönetim programıuygulanmalıdır.Tüm bu süreç kayıt altına alınmalıdır.

PLANLAMA AŞAMASI

UYGULAMA AŞAMASI

Uygulama aşaması süresince;1.Roller ve sorumluluklar tespit edilmelidir.2.İSİG bilgilerinin çalışanlar ve diğer ilgili taraflar ile

konsültasyonu ve iletişimi için prosedürler geliştirilmelidir.3.Faaliyetler dokümante edilmeli ve bir doküman ve veri

kontrol sistemi geliştirilmelidir.4.Bir proses (işlem) kontrol sistemi uygulanmalıdır.5.Acil durumlar için planlar ve prosedürler tespit edilmelidir.

KONTROL ve ÖNLEM AŞAMASIAşağıdaki hususlar uygulanarak yönetim sistemini sürekli

iyileştirme amaç edinilmelidir.1.Performans,ölçüm ve denetim uygulamaları devreye

sokulmalıdır.2.Kazalar,olaylar,uygunsuzluklar ve düzeltici ve önleyici

faaliyetler için sorumluluk ve yetkinin tespiti yapılmalı vedokümante edilmelidir.

3.Kayıtlar ve kayıt yöntemi için bir prosedür belirlenmelidir.4.Yönetim sisteminin performansı denetlenmeli ve

değerlendirilmelidir.5.Tanımlanmış ve belirlenmiş aralıklarla sistem için yönetim

gözden geçirmeleri yapılmalıdır.

27.12.2018

12

BELGELENDİRME

Belgelendirme işlemi, değer katıcı vesistemin geliştirilmesini kolaylaştıran aşamalı biryaklaşımdır. Belgelendirme işlemi süresince,OHSAS 18001 yönetim sistemi gözdengeçirilmelidir. Belgelendirme için şu işlemleryapılmalıdır;

İş Kazalarının Kontrolü ve İlkyardım , YangınSistemleri ve Acil Durumlar,Tehlikeli/ Zararlı Maddeler,Ergonomi,

Kişisel Koruyucular, Makine ve Elektrik Güvenlikleri,Yapısal Güvenlik, İş Kazaları Analiz Teknikleri ve Sınıflandırmaları, Emniyetli Çalışma Ortamı Oluşturulması, Çalışma İzni Prosedürleri, Emniyetsiz Hareketlerin Gözlenmesi ve Rapor Edilmesi, Kimyasal/ Zararlı Maddelerin Emniyetli Kullanımı ve Stoklanması, İş Sağlığı ve Güvenliği Programının Oluşturulması.

OHSAS 18001 İŞ SAĞLIĞI VE İŞ GÜVENLİĞİ YÖNETİM SİSTEMİ KURMA ADIMLARI

OHSAS 18001 İş Sağlığı ve İş Güvenliği Yönetim Sistemikurulurken şu aşamalardan geçilir;

1. Mevcut durum tespiti yapılmalıdır. İşlerle ilgili tehlikelerin belirlenmesi ve tehlikeleri için risk analizi yapılması. Kanuni ve diğer gerekliliklere karşı durum tespiti. Mevcut iş sağlığı ve iş güvenliği kontrolleri / uygulamaları. Geçmişte yaşanan iş kazaları ve mesleki hastalıkların

belirlenmesi.

2.Riski yüksek konuları adresleyen bir iş sağlığı vegüvenliği politikası hazırlanmalıdır.

3.Kabul edilemeyecek seviyedeki risklerle ilgili hedef ve buhedeflere yönelik bir iş sağlığı ve güvenliği yönetim programıhazırlanmalıdır.

4.Kabul edilebilir seviyenin üstündeki riskleri kontrol altınaalacak iş yöntemleri belirlenmelidir.

5.Olabilecek acil durumlar, önlemler ve olması durumundayapılması gerekenler belirlenmelidir. (Acil durum prosedür veplanları hazırlanmalıdır.)

6.İzleme ve ölçüm faaliyetleri belirlenmeli vegerçekleştirilmelidir.

27.12.2018

13

7.Sistem işletilerek standardın gerekliliklerini karşılayıpkarşılamadığı, uygulanıp uygulanmadığı ve etkinliği iç tetkiklerlesorgulanmalıdır.

8.Sistem performansı Yönetim tarafından gözdengeçirilmelidir ve eksiklikler tespit edilerek iyileştirme planlarıyapılmalıdır.

9.Bütün bu faaliyetler kayıt altına alınmalıdır.

OHSAS 18001OHSAS 18001 - İş Sağlığı Ve Güvenliği Yönetim

Sisteminin Yararları:Tehlikelerin önceden tespiti ve gerekli önlemlerin alınmasısağlanır,Çalışanlar işyerinin olumsuz etkilerinden korunur,Rahat ve güvenli bir ortamda çalışmaları sağlanır,İş kazaları ve meslek hastalıkları sebebiyle oluşabilecek işgücü ve iş günü kayıpları önlenir,Çalışanların memnuniyeti ve müşteri memnuniyeti artar,üretim maliyetlerinde azalma sağlanır.

Çalışma ortamlarında alınan tedbirlerle, işletmeyi tehlikeyesokabilecek yangın, patlama, makine arızaları ve devre dışıkalmalar ortadan kaldırılır işletme güvenliği sağlanır.ISO 9001:2000 ve ISO 14001 ile uyumludur, var olan alt yapı geliştirilir ve daha kapsamlı hale getirilir.Çalışanların sağlık ve güvenliği korunur, dolayısı ile verimlilik ve üretim artar.Resmi makamlar önünde, iş güvenliğine karşı duyarlı olduğukanıtlanır ve yasal ceza riski azaltılır. Ancak şu husus daunutulmamalıdır ki OHSAS 18001 iş sağlığı ve güvenliğideğerlendirme serisi yayını ile uyumlu olmak, tek başına yasalgerekliliklerin yerine getirildiği anlamına gelmemektedir.

27.12.2018

14

ÖĞRENMEÖğrenme, bireyin çevresiyle etkileşimde bulunarak geçirdiği

yaşantıların ürünü olan kalıcı izli davranış değişikliğidir.

Öğrenme sonucunda kesinlikle davranış değişikliği olur.

Öğrenme yaşantı ürünüdür.

Öğrenme kalıcı izlidir.

Öğrenme sonucu oluşan davranış, istenen ya da istenmeyen davranış

olabilir. Örneğin, sigara içmek istenen bir davranış değildir, fakat öğrenilmiş bir

davranıştır.

ÖĞRETMEÖğretme; öğrenmeyi sağlama ve rehberlik etme etkinliğidir.

Planlı ve programlı öğretme etkinliklerine öğretim denilmektedir.

EĞİTİMEğitim; bireyin davranışlarında kendi yaşantıları yoluyla,

kasıtlı olarak istenen davranışlar oluşturma sürecidir. Eğitim

yoluyla bireylerin bilgi ve becerileri ile amaçları, beklentileri,

tutumları, değerleri, hedeflenen yönde (istendik) ve amaçlı olarak

(kasıtlı) değiştirilebilir. Öğrenen kişinin çocuk ya da yetişkin olması

öğrenme sürecinin farklı tanımlanmasını gerektirmez.

EĞİTİMEğitimler üç şekilde yürütülebilir:

• Örgün eğitim: Planlı, programlı ve sistemli olarak eğitim

kurumlarında yürütülen ve belli bir hiyerarşik sıra içinde bir

alttakinin bir üst kademeye hazırladığı eğitimdir. Kişileri yaşama

hazırlamayı ve bir meslek kazandırmayı amaçlar.

27.12.2018

15

• Yaygın eğitim: Planlı, programlı ve sistemli olarak yürütülen,

örgün eğitimin dışında ve örgün eğitimin boşluklarını, eksikliklerini

ve kaybedilen şansları gidermeyi ya da yeni gelişmeleri aktarmayı

ve böylece insanları geliştirmeyi amaçlayan eğitim türüdür. Kısa

süreli kurslar, kongreler, konferanslar ve toplantılar şeklinde

yürütülür.

• Algın eğitim: Belli bir planı, programı ve sistemi olmayan, eğitim

kurumlarınca yürütülmeyen ve tüm toplumun günlük yaşamı

sırasında sürüp giden eğilimdir. Aile, arkadaş grupları ve kitle

iletişim araçlarının verdiği eğitimler, bu tür eğitimin en çok bilinen

örneklerindendir.

İşgücü kaybı,

Zaman kaybı,

Para kaybı,

Angarya,

Gereksiz,

Kolay ulaşılamayan ve

Pahalı

olduğu düşünülür.

İşyeri Eğitimlerinin;

Bu nedenle eğitimlere;

Sürekli işini kaytaranlar gönderilir (iş kaybını azaltmak için),

Gerçekte eğitime ihtiyacı olan kişiler gönderilmez (yine aynı gerekçeler).

İşyerindeki eğitimler bir zorunluluk, yasal yükümlülüğün yerine

getirilmesi olarak algılanmaktadır.

Öğretim Yöntemleri Anlatma yöntemi-sınıf dersi

Tartışma yöntemi

Örnek olay-olgu sunusu

Gösterip yaptırma yöntemi

Problem çözme yöntemi

Bireysel çalışma yöntemi

27.12.2018

16

Öğretim Teknikleri

GRUPLA ÖĞRETİM TEKNİKLERİ

Beyin fırtınası (Brain storming)

Gösteri (Demonstration)

Soru-Cevap

Drama ve Rol Yapma

İkili ve Grup Çalışmaları

Vaka Çalışması; Olgu

Eğitsel Oyunlar

BİREYSEL ÖĞRETİM TEKNİKLERİ

Bireyselleştirilmiş öğretim

Programlı öğretim

Bilgisayar destekli öğretim

Beyin Fırtınası (Brain Storming)

Düşünmeyi ve yaratıcılığı uyaran, küçük grup tartışmalarıyla yürütülen bir

tekniktir.

Belli bir konu ya da sorunla ilgili çok seçenekli çözümler üretilir,

Katılımcıların konu hakkında bilgi sahibi olması gerekir,

Sansürsüz, eleştirmeden, mümkün olduğunca çok fikir toplamak

amaçlanır.

Gösteri (Demonstration) Hangi yöntem kullanılırsa kullanılsın, Bütün – Parça – Bütün yaklaşımı

kullanılmalıdır.

Bir bütün olarak görsel imaj verilmeli, sonra işlem ya da etkinlik küçük

parçalara bölünerek tek tek parçaların pratiği yapılmalı ve yeniden bütün

olarak gösterilerek katılımcının pratik yapması sağlanır.

Beceri kazanmada önce bir kişiyi işlemi uygularken izleriz, zihnimizde

yapılması gereken basamakların resmini çizeriz.

Aynı işlemi kendimiz uygulamaya çalışırız, yeterli hale gelene kadar pratik

yaparız.

Olumlu olarak desteklenirsek ustalık seviyesine gelinceye kadar uygulamayı

sürdürmeye hevesli oluruz.

Oyunlaştırma (Role Play)

Katılımcıların eğitimin amaçları ile ilgili bir durumu, gerçeğe uygun olarak

oynadıkları bir eğitim tekniğidir.

Oynadıkları rolle empati

Sosyal öğrenme denen gözlem yoluyla öğrenmeyi sağlar

27.12.2018

17

Vaka çalışması, Olgu

Belli bir konu ya da sorun,

Vaka kayıtlarından, dergilerden, gerçek yaşam deneylerinden seçilir,

Eğitmen tarafından –vaka- yazılı olarak katılımcılara sunulur,

Tartışılmasını istediği konuları net sorar,

Aynı soruna farklı çözüm olanakları bulunabilir.

Eğitmen ya da katılımcılar tarafından ortaya atılan bir sorunu çözmek için

4-6 kişilik gruplar oluşturulur.

Çalışmanın amacı önceden katılımcılara bildirilir.

Eğitmen, rehber, motivatördür.

Hazırlanan rapor sunulur ve tartışılır.

İkili ve Grup Çalışmaları

Eğitimde Kullanılan Araçlar• GÖRSEL

– Kitap, dergi, broşür

– Yazı tahtaları

– Resimler

– Gerçek eşyalar, modeller

– Projektörler

• İŞİTSEL

– Radyo, teyp, pikap, ses bantları

• GÖRSEL-İŞİTSEL

– Film, Tv. Video, DVD, Akıllı tahtalar

Düşünce, bilgi ve duyguların; sözcük, yazı ve resim gibi semboller

kullanarak anlaşılır hale getirilmesi, paylaşılması ve etkileşim sağlanmasıdır.

Etkili iletişimin amacı;

İletmek istediğimiz mesajı, karşımızdaki kişiye amaçladığımız biçimde

iletebilmek, istenen tutum değişikliğini sağlamak ve ortak bir anlayış

oluşturmaktır.

27.12.2018

18

İletişim Sürecinde; Dönüt (feedback) sağlanamıyorsa iletişim tek

yönlüdür.

Çift yönlü mesaj alışverişine iletişim, tek yönlü olanına iletim denebilir.

İletişimin Bileşenleri

İnsanlar arasındaki yüz yüze etkileşimde;

Beden dili % 55

Ses tonu % 38

Sözler ise % 7 etkilidir.

İletişimin Türleri

Sözlü İletişim Sözsüz İletişim

Yazılı İletişim

1. Sözsüz (Beden Dilinde) İletişim

Sosyal psikologların uzun yıllar sürdürdükleri çok sayıda

araştırmanın sonucuna göre insanların birbirleriyle yüz yüze kurdukları

ilişkilerde sözsüz mesajların etkisi % 90 oranındadır.

İnsanlar arası iletişimi kuvvetlendiren en önemli etmenlerden birisi

de sözel iletişimi destekleyen sözsüz mesajlardır.

27.12.2018

19

Çevrede olumlu izlenim yaratacak Beden Dili özellikleri Göz ilişkisi

Yüz ifadesi

Baş hareketleri

Jestler

Beden duruşu Yakınlık

Yöneliş

Bedensel temas

Dış görünüş

2. Sözlü İletişim Karşılıklı olarak konuşma ve dinleme etkinliklerini kapsar.

Sözlü iletişimin başarısı, konuşan ve dinleyen arasında ortaklaşa bir

temele dayanır.

Sözlü iletişim, her zaman konuşan ve dinleyen arasında bilgi,

beceri, tutum ve davranış açısından etkileşim olmasını gerektirir.

Aksi halde konuşan ve dinleyen arasında doğru mesaj paylaşımı

gerçekleşmez.

3. Yazılı İletişim

Mesajı, katılımcıların anlayabileceği ortak simgeler aracılığı ile (tahta,

slayt vb.) iletmemizdir. Burada iletişim aracı yazıdır. İçerik, destek

materyaller ve ortamlarla sunulur.

İletişim Süreciİletişimde etkili olan beş değişken vardır. Bunlar;

27.12.2018

20

İletişim Sürecinin Temel Öğeleri

KAYNAK

Davranışlar

Fikir

Bilgi

Duygu

Tutum

Beceri

MESAJ

Semboller

Gerçek obje

Modeller

Resim

Hareket

Ses

KANAL

İletici Araç ve

Yöntemler

Sözsüz iletişim

Sözlü iletişim

Basılı/Yazılı

araçlar

Yöntemler

ALICI

Davranışlar

Fikir

Bilgi

Duygu

Tutum

Beceri

DÖNÜT (GERİ BİLDİRİM)

Öğretme – Öğrenme Süreci ile İletişim Süreci Arasındaki Benzerlik

İletişimi Engelleyen Faktörler

Ortak yaşantının olmaması

Dile ait engeller

Sembol ile anlatılan konu arasındaki ilişki

Semantik (anlamların karıştırılması)

Savunma mekanizmaları

Algının sınırlı oluşu

Sözcüklerle boğulma

Psikolojik engeller

Çevresel / Fiziksel faktörler

Statü

Uyutma

Hiyerarşi

Sınırlama

Uyuşmazlık

İletişim Sürecinin Etkinliği için;

Simgelerin benzer biçimde tanımlanması

Dilin anlaşılır bir şekilde kullanılması

Çoklu kanal kullanılması

Dönüt sisteminin sağlanması gereklidir.