4. รรรรรรรรรรรรรรรรรร รรรรรรรรรรรรรรรร รรรรรรรรร รรรรรรรรรรรรรรรรรรรรร ANS 201 รร. รร. รรรรรรรร รรรร รรรรรรรร
Dec 30, 2015
4. ระบบการเลี้ยงสั�ตว์�แลี้ะจำ�านว์นสั�ตว์�ในประเทศไทย
เอกสัารประกอบคำ�าบรรยาย ANS 201
รศ . ดร . บ�ญเสัร ม ชีว์ะอ สัระก�ลี้
LIVESTOCK LIVESTOCK PRODUCTION SYSTEM PRODUCTION SYSTEM
-Dr. Boonserm Cheva Isarakul Department of Animal Science,
Faculty of Agriculture, Chiang Mai University.
SOLELY LIVESTOCK
MIXED SYSTEM
SEDENTARY
MIGRATORY
TOTALNAMADIC
TRANSHUMANCE
LIVESTOCK PPRODUCTION
SYSTEM
ระบบการเลี้ยงสั�ตว์�
เคำลี้$%อนย&ายท%เลี้ยง
เลี้ยงเป'นหลี้�กแหลี้)ง
แบบเร)ร)อน
เคำลี้$%อนย&ายตามฤด+กาลี้
เลี้ยงสั�ตว์�ก จำกรรมเดยว์
แบบผสัมผสัาน
CENTRAL ARABIA
EAST SYRIA
NORTH AFRICA
TOTAL NOMADICTOTAL NOMADIC
บร เว์ณท%เลี้ยงสั�ตว์�แบบเร)ร)อน
V er tical T r an sh u m an ceก า ร เคำ ลี้$% อ น ย& า ย ต า ม แ น ว์ ด % ง
H or izon tal T r an sh u m an ceก า ร เคำ ลี้$% อ น ย& า ย ใ น แ น ว์ ร า บ
T r an sh u m an ceเคำ ลี้$% อ น ย& า ย ต า ม ฤ ด+ ก า ลี้
เคำลี้$%อนย&ายท%เลี้ยง เคำลี้$%อนย&ายท%เลี้ยง - MIGRATORY- MIGRATORY
MIGRATORYMIGRATORY
VERT ICAL T RANSHUM ANCEC . A s ia , H im a laya
A n d es ; A lp s ; N . A m erica
DESERTN . A frica , S ah e l, E . A frica
W .C . A s ia , A u s tra lia
T UNDRAS can d in avia , N .R u ss ia
M on g o lia
HORIZONT AL T RANSHUM ANCE
T RANSHUM ANCE
RANCHING UPLAND
PERM ANENT G RASS SYST EM INDUST RAILIZED SYST EMG rain / Livestock
SOLELY LIVEST OCK
SEDENTARY
เลี้ยงโดยอาศ�ยท�)งหญ&าถาว์รการเลี้ยงเป'นอ�ตสัาหกรรม
ระบบเลี้ยงสั�ตว์�แบบอ�ตสัาหกรรม ประกอบด&ว์ยระบบย)อย ได&แก)
• อาหารใชี&เลี้ยงสั�ตว์�• การผลี้ ตสั�ตว์�เป'นอ�ตสัาหกรรม
– การเลี้��ยง ไก�ไข่� / ไก�เนื้��อ– การเลี้��ยงสุ�กร– การข่�นื้โคเนื้��อ– การเลี้��ยงโคนื้ม
• การแปรร+ปผลี้ ตภั�ณฑ์� ได&แก)– โรงแปรร�ปผลี้�ตภั�ณฑ์ เนื้��อ โรงฟอกหนื้�ง โรงงานื้ผลี้�ตภั�ณฑ์
นื้ม
SEDENTARYSEDENTARY
FALLOW SHIFT ING CULT IVAT ION
PERENIAL CROP COM M ERCIAL SM ALL SCALE
RAINFED IRRIGAT ED
M IXED SYSTEM
การเลี้ยงสั�ตว์�ระบบผสัมผสัาน - Mixed System
เขต เกษตรน�าฝน เขต เกษตรชีลี้ประทาน
- ผสัมผสัานก�บการปลี้+กพื$ชีไร)นา- ผสัมผสัานก�บการปลี้+กไม&ผลี้- ผสัมผสัานก�บการ
ปลี้+กไม&ย$นต&น
- การใชี&เศษเหลี้$อจำากการปลี้+กพื$ชี
Issues Affecting the Animal Industriesประเด6นท%มผลี้กระทบต)อ
อ�ตสัาหกรรมปศ�สั�ตว์� สัว์�สัด ภัาพืสั�ตว์� - Animal Welfare
เทคำโนโลี้ยชีว์ภัาพื - Biotechnology
ประเด6นผ+&บร โภัคำ - Consumer issues
ประเด6นสัภัาพืแว์ดลี้&อม - Environment Issues
นโยบายของร�ฐ- Government Policy
ประเด6นการตลี้าด - Marketing Issues
ประเด6นท%สัาธารณะ - Public Land Issues ประเด6น แลี้ะ โอกาสั - Issues
and Oportunities
สัถานภัาพื ป9จำจำ�บ�น
• จำ�านว์นผ+&ประกอบอาชีพืเลี้ยงสั�ตว์�มไม)มากเทยบก�บอาชีพือ$%น
• การสั$%อสัารระหว์)างอาชีพื มจำ�าก�ด• คำว์ามสั�บสันของข&อม+ลี้ คำว์ามเสั%ยงในการ
บร โภัคำอาหารจำากสั�ตว์� แลี้ะเทคำโนโลี้ยใหม)ๆ
• บทบาทของสั$%อ
สัว์�สัด ภัาพืสั�ตว์� - Animal Welfare
• ความเห%นื้ที่�'แตกต�าง ข่องกลี้��มต�างๆ• การเลี้��ยงแบบประณ�ต ก�บ เลี้��ยงปลี้�อยตาม
ธรรมชาต�
ม�มมอง สัว์�สัด ภัาพืสั�ตว์�กลี้�)ม ม�มมองผ+&เอาเปรยบสั�ตว์� สั�ตว์�เก ดมาสั�าหร�บมน�ษย�ใชี&ประโยชีน�
ผ+&ใชี&ประโยชีน�จำากสั�ตว์� เลี้ยงสั�ตว์�ใชี&ประโยชีน�อย)างเมตตาตามเหมาะสัม
ผ+&ร�กษากฎหมาย บ�งคำ�บให&เป'นไปตามกฎหมายน�กสัว์�สัด ภัาพืสั�ตว์� ว์ จำารณ�ให&ข&อคำ ด ออกกฏหมายคำ�&มคำรองสั�ตว์�น�กพื ท�กษ�สั ทธ สั�ตว์� เชี$%อว์)า คำว์รมหลี้�กประก�นในสั ทธ การมชีว์ ตท%
ไม)ถ+กร�งแก เหม$อนสั ทธ มน�ษยชีนน�กปลี้ดแอกสั�ตว์�เลี้ยง เชี$%อว์)า สั�ตว์�ไม)คำว์รถ+กน�ามาบ�งคำ�บใชี&
งาน หร$อให&ผลี้ผลี้ ตเพื$%อประโยชีน�ของมน�ษย�
Factors Affecting Livestock Development
Factors Affecting Livestock Development
1. Animal Performance
2. Farmers’ Problem
3. Supporting & Facilitating System
11. Animal Performance
= GGGGGGGG + GGGGGGGGGGG - GGGGG - G GGGGGGG&- GGGGGG GGGGGG- GGGGGGGGGG
12. R & D (Research & Development)- Extension
11. Animal Performance
= Geneti cs + Envi ronment - Breed
- Feed&Feedi ng- Ani mal Heal t h- Management
12. R & D (Research & Development)- Extension
2. Farmers’ Problem
•Socio-economics
• Land tenure• Religion &Culture
•etc.
3. Supporting & Facilitating System
• Supporting System- Credit & Marketing- Coop. , Farmer Group
- Business : Processing Plant , F eed Company etc.
- Infrastructure• Facilitating System
- Policy , Law ,
พื$นท%เลี้ยงสั�ตว์� ระด�บแนว์หน&า ในประเทศไทย
ประเภัทสั�ตว์� แนว์หน&า กระบ$อ อ�บลี้ราชีธาน สั�ร นทร� บ�รร�มย� ศรสัะเกษ
สักลี้นคำร ร&อยเอ6ด อ�ดรธานมหาสัารคำาม นคำรพืนม นคำรราชีสัมา
โคำนม สัระบ�ร , ราชีบ�ร , ลี้พืบ�ร นคำรราชีสัมา ,สัระแก&ว์ ประจำว์บคำรข�นธ�� , นคำรปฐม กาญจำนบ�ร เชียงใหม) ขอนแก)น
โคำเน$อ สั�ร นทร� นคำรราชีสัมา กาญจำนบ�ร บ�รร�มย� ศรสัะเกษ อ�บลี้ราชีธาน ร&อยเอ6ด ขอนแก)น
สักลี้นคำร อ�ดรธาน
การกระจำายจำ�า นว์นกระบ$อ 2550
กลี้าง7%
อ�สุานื้78%
เหนื้�อ13%
ใ ต.2% กลี้าง
อ�สุานื้
เหนื้�อ
ใ ต.
กลี้าง อสัาน เหน$อ ใต& รว์ม100,818 1,046,678 171,742 32,613 1,351,851
การกระจำาย โคำนม รายภัาคำ 2550
กลี้าง68%
อ�สุานื้23%
เหนื้�อ7%
ใ ต.2% กลี้าง
อ�สุานื้
เหนื้�อ
ใ ต.
กลี้าง อสัาน เหน$อ ใต& รว์ม280,289 96,853 28,956 6,706 412,804
การกระจำายโคำเน$อ รายภัาคำ 2550
กลี้าง16%
อ�สุานื้55%
เหนื้�อ19%
ใ ต.10% กลี้าง
อ�สุานื้
เหนื้�อ
ใ ต.
กลี้าง อสัาน เหน$อ ใต& รว์ม
1,315,270 4,316,949 1,564,797 839,041 8,036,057
แพืะ ยะลี้า ป9ตตาน กาญจำนบ�ร นคำรสัว์รรคำ� สังขลี้า สัต+ลี้ กระบ% ประจำว์บคำรข�นธ� นราธ ว์าสั ชี�ยนาท
แกะ ป9ตตาน กาญจำนบ�ร ยะลี้า นคำรปฐม นราธ ว์าสั ลี้พืบ�ร นคำรสัว์รรคำ�
ชี�ยนาท ปท�มธาน ชีลี้บ�ร สั�กร ราชีบ�ร นคำรปฐม ชีลี้บ�ร ฉะเชี งเทรา
นคำรราชีสัมา ขอนแก)น สัระบ�ร เชียงใหม) เชียงราย สั�พืรรณบ�ร
พื$นท%เลี้ยงสั�ตว์� ระด�บแนว์หน&า
การกระจำายจำ�า นว์นแพืรายภัาคำ 2550
กลี้าง34%
อ�สุานื้5%
เหนื้�อ17%
ใ ต.44%
กลี้าง
อ�สุานื้
เหนื้�อ
ใ ต.
กลี้าง อสัาน เหน$อ ใต& รว์ม111,742 15,014 56,149 141,245 324,150
การกระจำายจำ�า นว์นแกะ รายภัาคำ 2550
กลี้าง38%
อ�สุานื้7%
เหนื้�อ14%
ใ ต.41%
กลี้าง
อ�สุานื้
เหนื้�อ
ใ ต.
กลี้าง อสัาน เหน$อ ใต& รว์ม19,277 3,624 7,174 21,076 51,151
การกระจำายจำ�า นว์น สั�กร 2550
กลี้าง59%
อ�สุานื้19%
เหนื้�อ14%
ใ ต.8% กลี้าง
อ�สุานื้
เหนื้�อ
ใ ต.
กลี้าง อสัาน เหน$อ ใต& รว์ม4,235,903 1,367,743 997,873 552,265 7,153,784
ประเภัทสั�ตว์� แนว์หน&า 10 ลี้�าด�บแรกไก)เน$อ ชีลี้บ�ร สัระบ�ร นคำรราชีสัมา ลี้พืบ�ร
ปราจำนบ�ร กาญจำนบ�ร เพืชีรบ+รณ� ราชีบ�ร นคำรสัว์รรคำ� ฉะเชี งเทรา
ไก)ไข) ชีลี้บ�ร ฉะเชี งเทรา นคำรนายก เชียงใหม) นคำรปฐม ขอนแก)น นคำรราชีสัมา
ปราจำนบ�ร สัระบ�ร พืระนคำรศรอย�ธยา ไก)พื$นเม$อง นคำรราชีสัมา เชียงราย เชียงใหม)
อ�บลี้ราชีธาน อ�ดรธาน สั�ร นทร� ร&อยเอ6ด ขอนแก)น สักลี้นคำร นคำรพืนม
จำ�งหว์�ดเลี้ยงไก)ในระด�บแนว์หน&า
จำ�า นว์นไ ก) ท�กประเภัท มคำ 2550
13%
32%49%
6%
เหนื้�อ อ�สุานื้ กลี้าง ใ ต.
กลี้าง อสัาน เหน$อ ใต& รว์ม90,689,632 59,322,572 23,776,769 10,537,779 184,326,752
จำ�า นว์นไ ก)พื$ นเม$องเป'นรายภัาคำ 2550
เหนื้�อ25%
อ�สุานื้48%
กลี้าง18%
ใ ต.9% เหนื้�อ
อ�สุานื้
กลี้าง
ใ ต.
กลี้าง อสัาน เหน$อ ใต& รว์ม 9,922,978
25,743,615
13,723,477
4,823,348
54,213,418
จำ�า นว์นไ ก)ไ ข)รายภัาคำ มคำ2550
เหนื้�อ13%
อ�สุานื้20%
กลี้าง58%
ใ ต.9% เหนื้�อ
อ�สุานื้
กลี้าง
ใ ต.
กลี้าง อสัาน เหน$อ ใต& รว์ม 17,051,400
5,942,487
3,832,293
2,797,484
29,623,664
จำ�า นว์นไ ก)เน$อเป'นรายภัาคำ มคำ 2550
เหนื้�อ6% อ�สุานื้
28%
กลี้าง63%
ใ ต.3% เหนื้�อ
อ�สุานื้
กลี้าง
ใ ต.
กลี้าง อสัาน เหน$อ ใต& รว์ม
63,715,254
27,636,470
6,220,999
2,916,947
100,489,670
ประเภัทสั�ตว์� แนว์หน&า 10 ลี้�าด�บแรก
เป'ดเน$อ ชีลี้บ�ร ปราจำนบ�ร นคำรปฐม นคำรราชีสัมา นคำรนายก ฉะเชี งเทรา สัระแก&ว์ สัระบ�ร ราชีบ�ร กาญจำนบ�ร
เป'ดไข) พื ษณ�โลี้ก นคำรปฐม ก�าแพืงเพืชีร พื จำ ตร ชี�ยนาท สั�พืรรณบ�ร อ)างทอง นคำรสัว์รรคำ� สั งห�บ�ร ชีลี้บ�ร
พื$นท%เลี้ยงเป'ด ระด�บแนว์หน&าในประเทศไทย
การกระจำายจำ�า นว์นเป'ด รายภัาคำ 2550
เหนื้�อ18%
อ�สุานื้21%กลี้าง
54%
ใ ต.7% เหนื้�อ
อ�สุานื้
กลี้าง
ใ ต.
กลี้าง อสัาน เหน$อ ใต& รว์ม11,333,
9064,409,750
3,689,646
1,410,251
20,843,553
การกระจำายเป'ดเทศ เป'นรายภัาคำ 2550
เหนื้�อ8%
อ�สุานื้62%
กลี้าง15%
ใ ต.15% เหนื้�อ
อ�สุานื้
กลี้าง
ใ ต.
กลี้าง อสัาน เหน$อ ใต& รว์ม 486,571
1,978,622
270,094
494,702
3,229,989
การกระจำายเป'ดเน$อ รายภัาคำ 2550
เหนื้�อ2% อ�สุานื้
28%
กลี้าง68%
ใ ต.2% เหนื้�อ
อ�สุานื้
กลี้าง
ใ ต.
กลี้าง อสัาน เหน$อ ใต& รว์ม 4,470,690
1,821,247
121,807
117,422
6,531,166
การกระจำายเป'ดไ ข) รายภัาคำ 2550
เหนื้�อ30%
อ�สุานื้6%กลี้าง
57%
ใ ต.7% เหนื้�อ
อ�สุานื้
กลี้าง
ใ ต.
กลี้าง อสัาน เหน$อ ใต& รว์ม 6,376,645
609,881
3,297,745
798,127
11,082,398