-
Socijalno-medicinska dijagnostika
Prof.dr Boris Hraba
-
Socijalno-medicinska dijagnoza
Socijalno-medicinska dijagnoza zajednice je poznavanje itave zajednice u interakciji zdravstveno-socijalnog, kulturnog i ekonomskog okruenja, sa ciljem definiranja prioritetnih programa djelovanja, kao i adekvatnih planiranja i programiranja u zdravstvu.
-
Svrha socijalno-medicinske dijagnostike
Informacije o zdravstvenom stanju i zdravstvenim potrebama stanovnitva predstavljaju polaznu taku za svaku zdravstvenu politiku i za sve programe i planove zatite zdravlja.
-
Socijalno-medicinski indikatori
Demografski pokazatelji
Socio-ekonomski pokazatelji
Zdravstveno stanje stanovnitva u uem smislu (pozitivni i negativni indeksi zdravlja)
ivotni stilovi (puenje, alkohol, ishrana)
ivotna okolina
-
Izvori podataka za mjerenje zdravstvenog stanja
Matine knjige (registri vitalnih dogaaja)
Popisi stanovnitva i stanova
Rutinska zdravstvena statistika
Registri bolesti
Epidemioloki nadzor
Ispitivanja zdravlja u populaciji putem intervjua ili upitnika
Podaci drutvene statistike
-
Demografski pokazatelji
1. Broj i geografska distribucija stanovnitva
2. Starosna struktura stanovnitva
3. Spolna struktura stanovnitva
4. Vitalni pokazatelji (prirodno kretanje stanovnitva)
5. Mehaniko kretanje stanovnitva (migracije)
-
Bioloki tip stanovnitva (po Sundberg-u)
Bioloki tip stanovnitva
0 14 god.
15 49 god.
50 i vie god.
Progresivni 40 % 50 % 10 %
Stacionarni 33 % 50 % 17 %
Regresivni 20 % 50 % 30 %
-
Osnovni demografski indikatori vitalne statistike
Raanje (natalitet)
Fertilitet
Umiranje (mortalitet)
Sklapanje i rastave brakova (nupcijalitet i divorcijalitet)
-
Opa stopa nataliteta
Stopa nataliteta = Broj ivoroene djece
Prosjean broj stanovnika
X 1000
Niska < 14,9 promila Srednja = 15 19 promila Visok > 20 promila
-
Stopa fertiliteta
Fertilitet (F) = Broj ivoroene djece
Broj ena od 15 do 49 g.
X 1000
-
Stope mortaliteta (umiranja)
Opa stopa mortaliteta
Specifine stope mortaliteta po starosti i spolu
Specifine stope mortaliteta prema uzrocima (bolestima)
Maternalni mortalitet
Mortalitet dojenadi
-
Vodei uzroci smrti - razvijene zemlje vs. zemlje u razvoju
-
Mortalitet dojenadi
Stopa dojenake
smrtnosti =
Broj umrle dojenadi
Broj ivoroene djece (R)
X 1000
Vrlo niska < 9,9 promila Niska = 10 19 promila Srednja = 20 39 promila Visoka > 40 promila
-
Prirodni prirataj
Stopa prirodnog
prirataja =
Broj ivoroenih (R) broj umrlih (U)
Prosjean broj stanovnika (S)
X 1000
Izrazito nepovoljan < 5 promila Nepovoljan = 5 9 promila Povoljan = 10 12 promila Jako visok > 12 promila
-
Zdravstveni pokazatelji - morbiditet
Opa stopa morbiditeta
Specifine stope morbiditeta (po spolu, godinama, od odreene bolesti)
Incidencija
Prevalencija
Letalitet
-
Opa stopa morbiditeta
Opa stopa
morbiditeta =
Broj oboljenja ili oboljelih osoba
X 1000
Broj stanovnika
-
Stopa specifinog morbiditeta (prema uzrastu ili polu)
Broj oboljelih odreene starosti ili pola
Broj stanovnika te starosti ili pola
X 10.000 ili 100.000
-
Incidencija (novootkriveni sluajevi)
Stopa
incidencije =
Br.obolenja ili oboljelih osoba (novih)
X 1000
Broj stanovnika
-
Prevalencija (ukupan broj oboljelih)
Stopa prevalencije =
Broj obolenja ili oboljelih osoba (sva)
Broj stanovnika
X 1000
-
Letalitet (umiranje u odnosu na obolijevanje)
Stopa letaliteta =
Broj umrlih od jedne bolesti
Broj oboljelih od iste bolesti
X 100
-
Zdravstveni pokazatelji - traumatizam
Opa stopa traumatizma
Rizik povrijeivanja
-
Zdravstveni pokazatelji - apsentizam
Odsustvo sa posla
Odsustvo sa posla zbog neke bolesti ili povrede
-
Obuhvat stanovnitva zdravstvenom zatitom
Broj stanovnika na 1 lijenika
Broj lijenika na 10.000 stanovnika
Broj bolnikih postelja na 1.000 stanovnika
-
Socijalno-ekonomski pokazatelji povezani sa zdravljem
Pokazatelji porasta stanovnitva i stope unutranje migracije
Nacionalni dohodak per capita
Prosjeni prihodi po radno aktivnom stanovniku
Zaposlenost i uslovi rada
Pokazatelji pismenosti i obrazovnog nivoa
Uslovi stanovanja
Dostupnost adekvatne ishrane stanovnitva
-
Indeksi zdravlja
su agregatne mjere koje sumiraju 2 ili vie indikatora kako bi ukljuili vie aspekata zdravlja u jedan (obino numeriki) pokazatelj sa ciljem da odslika zdravstveno stanje pojedinih grupa ili cijele populacije.
-
Indeks ljudskog razvoja
Oekivano trajanje ivota na roenju
Osnovna kupovna mo stanovnitva
Stepen obrazovanja stanovnitva
-
Indeks fizikog kvaliteta ivota
Stopa dojenake smrtnosti
Oekivano trajanje ivota za djecu staru godinu dana
Stopa pismenosti u populaciji
