INLEIDING OP BOEDAPEST 39 Váci-straat Blz. 131. BOEDAPEST IN HET KORT Boedapest, vaak beschreven als het ‘Kleine Parijs van Midden-Europa’, is niet alleen be- roemd om de monumenten die de 1000 jaar oude cultuur van de stad weerspiegelen, maar ook vanwege de overblijfselen van anderen die zich hier vestigden. In de stad ziet u nog steeds resten van de Romeinse en Turkse be- zetting. Na de Turkse heerschappij had vooral de unie met Oostenrijk een grote invloed op de gedaante van de stad. In het deel Van buurt tot buurt vindt u een beschrijving van bijna 150 attracties. Om het meeste uit uw verblijf te halen, staan op de volgende twintig bladzij- den de hoogtepunten van Boedapest. U leest over musea, kerken en synagogen, paleizen en historische gebouwen, baden en zwembaden en de invloed van de Secessionstijl in de stad. Overal wordt verwezen naar de hoofdbeschrij- ving in het boek. Hieronder staan de beziens- waardigheden die u niet mag missen. De tien mooiste bezienswaardigheden van Boedapest Gellért-monument Blz. 97. Gellért-baden Blz. 94–95. Parlement Blz. 112–113. Nationaal Museum Blz. 134–137. Hongaarse Staatsopera Blz. 122–123. Margaretha-eiland Blz. 176–177. Nationale Galerie Blz. 78–81. Matthiaskerk Blz. 86–87. Kettingbrug over de Donau Blz. 66 Beelden van wachters in de muren van Boeda
5
Embed
39 BOEDAPEST IN HET KORT · Kettingbrug over de Donau Blz. 66 Beelden van wachters in de muren van Boeda. CENTRAAL PEST ROND VÁROSLIGET ROND HET PARLEMENT BURCHTWIJK TEN NOORDEN
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
I N L E I D I N G O P B O E D A P E S T � 3 9
Váci-straatBlz. 131.
BOEDAPEST IN HET KORTBoedapest, vaak beschreven als het ‘Kleine Parijs van Midden-Europa’, is niet alleen be-roemd om de monumenten die de 1000 jaar oude cultuur van de stad weerspiege len, maar ook vanwege de overblijfse len van anderen die zich hier vestigden. In de stad ziet u nog steeds resten van de Romeinse en Turkse be-zetting. Na de Turkse heerschappij had vooral de unie met Oostenrijk een grote invloed op de gedaante van de stad. In het deel Van buurt
tot buurt vindt u een beschrijving van bijna 150 attracties. Om het meeste uit uw verblijf te halen, staan op de volgende twintig bladzij-den de hoogtepunten van Boedapest. U leest over musea, kerken en synagogen, paleizen en historische gebouwen, baden en zwembaden en de invloed van de Secessionstijl in de stad. Overal wordt verwezen naar de hoofdbeschrij-ving in het boek. Hieronder staan de beziens-waardigheden die u niet mag missen.
De tien mooiste bezienswaardigheden van Boedapest
Gellért-monumentBlz. 97.
Gellért-badenBlz. 94–95.
ParlementBlz. 112–113.
Nationaal MuseumBlz. 134–137.
Hongaarse Staats opera Blz. 122–123.
Margaretha-eilandBlz. 176–177.
Nationale GalerieBlz. 78–81.
MatthiaskerkBlz. 86–87.
Kettingbrug over de DonauBlz. 66
Beelden van wachters in de muren van Boeda
CENTRAAL PEST
ROND VÁROSLIGET
ROND HET PARLEMENT
BURCHTWIJK
TEN NOORDEN VAN DE
BURCHTWIJK
GELLÉRT-HEUVEL EN TABÁN
MA
RGIT
K
ÖRÚT
TERÉZ KÖ
RÚT
ERZSÉB
ET KÖ
RÚ
T
JÓZ
SE
F K
ÖR
ÚT
HEGYALJA ÚT
ATT I LA Ú
T
KR I SZ T INA KÖRÚT
AN
DRÁ
SSY ÚT
FŐ
U.
DÓ
ZSA G
YÖ
RG
Y Ú
T
RÁKÓCZ I ÚT
R Á K Ó C Z I ÚT
BAR
TÓK
BÉL
A Ú
T
AN
DRÁ
SSY ÚT
VÁMHÁZ K
RT ÜLLŐ I ÚT
RO
TT
EN
BI L LE
R U
. THÖKÖLY ÚT
KÓS KÁROLY
SÉTÁNY
HU
NG
ÁR IA
KRT
SZENT ISTVÁN KRT
ID. A
NTA
LL JÒZ
SEF R
.JA
NE H
AN
ING
R.
KÁ
ROLYI M. U.
MÚ
ZEUM
KRT
Donau
Széchenyi
lánchíd
Erzsébet
híd
Margit híd
5 6 � I N L E I D I N G O P B O E D A P E S T B O E D A P E S T I N H E T K O R T � 5 7
IJzeren hek van het Gresham-paleisHet smeedijzeren hek van het Four Seasons Gresham Palace-hotel bevat twee pauwen, een klassiek Secessionmotief. Dit gebouw van Z. Quittner en de gebroeders Vágó dateert van 1905–1906.
Ingang dierentuinKornél Neuschloss maakte
handig gebruik van de hindoe-architectuur toen
hij deze door twee olifanten bewaakte poort schiep.
Philanthia-bloemenwinkelDeze buitengewone bloemenwinkel ligt aan de Váci utca. Het interieur van de winkel is in Secessionstijl en het gebouw zelf is neoclassicistisch.
PostspaarbankDe hoofdtrap van dit gebouw van Ödön Lechner is versierd met rank traliewerk, ronde lampen en decoratieve ramen.
Sipeky Balázs-villaDeze tussen 1905–1906 gebouwde villa is wellicht het representatiefste
voor beeld van de Secession in Boedapest. Hij werd ontworpen
door Ödön Lechner.
De school op de RozenheuvelDezső Zrumeczky, een student van de bekende architect Károly Kós, gebruikte motieven van dorps huizen in Transsylvanië bij dit gebouw in de Áldás utca.
Bezoekers van Boedapest zijn vaak onder de indruk van de fraaie laat-19de-eeuwse en vroeg-20ste-eeuwse gebouwen. De meeste staan in het centrum van Pest en rond Városliget; Boeda was toen al ontwikkeld en biedt weinig voorbeelden. Deze stijl heeft zijn oorsprong bij avant-gardis-tische kunstenaars in Parijs en Wenen, waar de term sezession vandaan komt. In Boedapest was de Secessionstijl ook de inspiratiebron voor de Hongaarse Nationale Stijl. Meer informatie vindt u op bladzijde 58–59.
Hoogtepunten: de Secession
Lechnerhuis op de Bartók Béla útÖdön Lechner was de belangrijkste ar chitect
van de Hongaarse Nationale Stijl. In 1899 bouwde hij voor zijn broer Gyula dit apparte-mentenblok op Bartók Béla út 40 (op de vier-de verdieping bevond zich zijn eigen atelier).
Vrouw met vogelkooi (1892)
Dit schilderij van József Rippl-Rónai bezit een mysterieu ze, intieme sfeer, die typerend is
voor de Hongaarse kunst van deze peri-ode. Het hangt nu in de Nationale Galerie
(blz. 81).
Gellért-hotel en -badencomplexEen door bogen gedragen glazen dak
versterkt het rustgevende karakter van deze zaal in het kuurcomplex van het Gellért-
hotel. De interieurs in Secessionstijl behoren tot de fraaiste van Boedapest.
0 meter 800
7 4 � B O E D A P E S T V A N B U U R T T O T B U U R T B U R C H T W I J K � 7 5
Het Koninklijk Paleis heeft vele gedaanten gekend. Zelfs nu weet men nog niet precies waar koning Béla IV begon te bouwen aan zijn kasteel, al denkt men dat het dichter bij de plaats van de Matthiaskerk (blz. 86–87) was. Keizer Sigismund van Luxemburg bouwde op de huidige plaats een gotisch paleis. Hieromheen ontwikkelde zich het kasteel. In de 18de eeuw zetten de Habsburgers hier hun monumentale paleis neer. Het huidige bouwwerk is een herbouw van het in februari 1945 verwoeste 19de-eeuwse paleis. Tijdens de werkzaamheden werden resten van het 15de-eeuwse gotische paleis ontdekt. Hongaarse archeologen besloten de opgegraven muren en kamers in de reconstructie op te nemen.
3 . MatthiasfonteinOp de noordwestelijke binnenplaats van het paleis staat de Matthiasfontein, in 1904 ontworpen door Alajos Stróbl. Hij toont koning Matthias (Mátyás) Corvinus en zijn geliefde Ilonka.
Een sierpoort uit 1903 leidt van de Habsburgtrappen naar het Koninklijk Paleis.
Vlakbij bewaakt een bron-zen beeld van de mythische
turul-vogel het paleis. Het beeld gedenkt de 1000ste verjaardag van de verove-
ring door de Magyaren in 896.
Onder de loep: Koninklijk Paleis
4 . Hongaarse Nationale GalerieHier bevinden zich kunstwerken die de geschiedenis
van Hongarije uitbeelden. In het museum worden perioden van buitenlandse overheersing en autonomie
met behulp van de grote collectie tot leven gebracht .
De koepel van het paleis werd herbouwd in neoclassicistische
stijl nadat de neobarokke koepel van Alajos Hausz-mann tijdens de Tweede Wereldoorlog was ver-nietigd.
Een beeld van prins Eugenius van Savoye door József Róna werd
onthuld in 1900. Het herdenkt de Slag bij Zenta in 1697, een
keerpunt in de oorlog tegen de Turken. De bas-reliëfs op de sokkel tonen gebeurtenissen
uit de strijd. Aan de voeten van het paard liggen twee Turkse gevangenen.
1200 1400 1600 1800
Turul-vogel
1255 Eerste geschre-ven document, een brief van Béla IV, ver-wijst naar de bouw van een kasteel
ca. 1400 Sigismund van Luxemburg bouwt een gotisch paleis op deze plaats
1541 Na de inname van Boeda gebruiken de Turken het paleis als paardenstal en opslagplaats voor buskruit
1719 Op de resten van het oude paleis begint de bouw van een klein paleis, een ontwerp van Hölbling en Fortunato de Prati
1881 Miklós Ybl (blz. 123) begint aan de herbouw en uitbreiding van het paleis
ca. 1356 Lodewijk I bouwt een kasteel op
de zuidelijke helling van de Burchtheuvel
1458 Er komt een renaissancepa-leis onder koning Matthias
1686 Na de aanval door christelijke soldaten wordt
het paleis volledig verwoest
1849 Het paleis wordt opnieuw
verwoest tijdens een mislukte
aanval van Hon-gaarse rebellen1749 Maria Theresia bouwt een
groot paleis met 203 kamers15de eeuw 17491719 1905
Bouw van het Koninklijk PaleisIn de 15de eeuw werd op deze plaats een gotisch paleis neergezet, dat in 1458 door Mátyás in renaissancestijl werd herbouwd. Na de Turkse heer-schappij werd het verwoest en op kleinere schaal herbouwd. Maria Theresia breidde het uit en het werd voltooid in 1905. Na de Tweede Wereldoorlog werd het herbouwd naar het ontwerp van 1905.
SZ
T G
YÖ
RG
Y U
SZ
Í NH
ÁZ
U
BURCHT WIJK
TEN NOORDEN VAN DE BURCHT WIJK
GELLÉRT-HEUVEL EN TABÁN
0 meter 50
OriëntatiekaartZie Stratengids, kaart 1, 3 en 9
De Leeuwenpoort, die naar een binnenhof van het paleis leidt, dankt zijn naam
aan de vier leeuwen die hem bewaken. Ze werden
in 1901 door János Fadrusz ontworpen.
Symbool
Aanbevolen route
v
v
£
v
v
v
v
v
q
q
q
1
2
34
5 6
7
89
0
qw
e
GELLÉRT
XI
XII
XI
Do
na
u
TABÁNNAPHEGY
KRISZTINAVÁROS
VÉRMEZŐ
GELLÉRTHEGY
Erzsébet
híd
Szabadság
hid
Déli pu.
SzentGellért tér
MóriczZsigmond körtér
KRISZTINATÉR
DÓZSATÉR
NAPHEGYTÉR
LÉPCS Ő
AL
KO
TÁS
U.
GY
ZŐ U
.
PÁLY
A U.
RÓKA U.
TIBOR U.
FENYŐ U
.
LOG
ODI U.
LOG
ODI U.
MIK
Ó U.
TIGRI
S U.
TIGRIS U.
DERÉK
U.
DEZSŐ U.
CZA
KÓ
U.
LISZNYAI U.
FÉM U.
ORVOS
U.
NA
PHEG
Y U
.
ALADÁR U.
AVA
R U.
AVA
R ÚT
KERESZT U.
DÖ
BRENTEI U
.
SARL
Ó U
.
ALS
ÓH
EGY
U.
SOMLÓI ÚT
BERÉNY
I U.
GOMBROCZ Z. U.MÉNESI U.
BAKA
TOR
U.
GYULA U.
OROM U.
PIPACS U.
BALO
GH T
. U.
MÉNESI U.
HIM
FY U
.
BART
ÓK
BÉL
A Ú
T
ORLAY U.
KEMENES U.
FAD
RU
SZ
U.
KOSCIUSZKO T. U.
MIHÁLY U
.
KOCSÁNY U .
BÉRC
U .
KELENHEGYI
BA
LOGH T LEJTŐ
SZIRTES U
SOMLÓ I Ú T
KELENHEGYI ÚT
SZÁM
A DÓ U. KELENHEG YI ÚT
IGLÓ I U.
ZSOLT U.
R EZE
DA
U.
MI N
ERV
A U
.
KEL
EN
HE
GY
I Ú
T
MÁ
NY
OK
I Ú
T
SÁN
C Ú
T
AT
TI L A
ÚTKRISZTINA KÖ
RÚTALAGÚT U.
GRO
ZA PÉTER R.
RAOUL W
ALLENBERG RAKPART
ATTILA ÚT
KRISZTINA KÖRÚT
VILLÁNYI ÚT
MÉS
ZÁRO
S U
. LÁN
CH
ÍD U
.
MÉSZÁ
RO
S U.
HEGYALJA ÚT
HEGYALJA ÚT
300 m
B O E D A P E S T V A N B U U R T T O T B U U R T � 9 1
GELLÉRTHEUVEL EN TABÁNDe boven de Donau uitrijzende Gellért-heuvel is een van de aantrekkelijkste gebie-den van de stad. Op de top, op 140 m hoogte, ontvouwt zich een schitterend uitzicht op heel Boedapest. De Keltische Eravi, de voorlopers van de Romeinen, vestigden hun ne derzetting op de noordelijke helling van de heuvel (blz. 98). Er doen vele verhalen de ronde over de Gellért- heuvel. In 1046 gooiden
heidense inwoners een gesloten vat met daarin bisschop Gellért, die hen had probe-ren te bekeren, van de heuvel. Daarna werd de heuvel naar deze martelaar genoemd. De Gellért-heuvel steekt enigszins uit in de Donau, die op dit punt smaller wordt. Hierdoor werd de voet van de heuvel een favoriet oversteekpunt, waardoor Tabán zich kon ontwikkelen.
Bezienswaardig heden in het kortMuseumw Semmelweis-museum voor
Medische Geschiedenis
Kerken2 Grotkerk 0 Parochiekerk van Tabán
Historische gebouwen4 Citadel e Gouden Hert-huis 9 Várkert Bazár
Hotels en baden1 Gellért-hotel en -badencomplex
blz. 94–95 6 Rudas-baden
0 meter 300
Fontein met een gedetailleerd mozaïek, Gellért-hotel en -badencomplex
Wijken, pleinen en monumenten5 Beeld van St.-Gellért 3 Bevrijdingsmonument 7 Koningin Elizabeth-monument q Miklós Ybl-plein 8 Tabán
Verklaring van de symbolen zie achterflap
1 0 6 � B O E D A P E S T V A N B U U R T T O T B U U R T T E N N O O R D E N V A N D E B U R C H T W I J K � 1 0 7
DoopvontDeze achter een pilaar verscholen
doopvont heeft een voet met houtsnijwerk
en een eenvoudig, maar prachtig
versierd deksel.ZijaltaarDit laatbarokke altaar
van St.-Franciscus Salvator is, net als het
altaar van het Heilig Kruis aan de overzijde
van de kerk, het werk van Antal Eberhardt en stamt uit 1768. De schildering in het midden is echter van
Franz Wagenschön.
. KanselDeze schitterende, laat-barokke preekstoel werd
in 1773 door Károly Bebó gemaakt. Hij bezit vergulde
details en engelen die re ligieuze waarden
uitdrukken. De reliëfs zijn recenter.
Er staan in Boedapest veel kerken, maar de paro-chiekerk van Víziváros is een van de mooiste van de barok. De oorspronkelijke architect van deze toenmalige jezuïetenkerk is onbekend. Kristóf Hámon begon in 1740 met de bouw, die na zijn dood door Mátyás Máté Nepauer werd voltooid. In 1763 werd het gebouw bij een aardbeving zwaar beschadigd en de ontbinding van de jezu-ietenorde tien jaar later vertraagde de voltooiing verder. Daarom vond de inwijding pas plaats in 1805. In de pastorie zit nu koffiehuis Angelika.
. KoorplafondHet plafond in de koepel van het koor toont de Drie-eenheid. Het werd in 1771 beschilderd door Gergely Vogl. Er zijn neobarokke fresco’s uit 1938 in het schip te zien.
OrgelHet orgel van een voormalige karme-lietessenkerk op de Burchtheuvel werd eind 18de eeuw, na de ontbinding van de orde door keizer Jozef II, naar de St.-Annakerk overgebracht.
. HoogaltaarDe beelden tonen Maria als kind, die door haar moeder, St.-Anna, naar de Tempel in Jeruzalem wordt gebracht. Ze behoren volgens velen
tot de mooiste werken van Károly Bebó.
VoorgevelMidden op het timpaan ziet u het blazoen van Boeda, daarboven tussen twee engelen het symbool van de Drie-eenheid.
KoorbankDe koorbanken zijn versierd met rijk bewerkte houten panelen met zinnebeeldige taferelen.
4 St.-AnnakerkSzent Anna Templom
De tweeling torens hebben schitterende ba rokke spitsen.
Hoofdingang
TIPS VOOR DE TOERIST
Praktische informatieBatthyány tér 7. Kaart 1 C3 (9 B1). Tel. 061-2016364. Open alleen voor diensten. 5 dag. Angelika café: Tel. 061-2251653. Open dag. 9.00–23.00 uur.