UNIVERSIDAD DE BELGRANO Facultad de Ciencias Económicas Licenciatura en Hotelería 1 Alimentos y bebidas Profesor a cargo de la cátedra: Lic. José Luis Feijoó 003343
UNIVERSIDAD DE BELGRANO
Facultad de Ciencias EconómicasLicenciatura en Hotelería
1
Alimentos y bebidas
Profesor a cargo de la cátedra:Lic. José Luis Feijoó
003343
AL
IME
NT
OS
Y B
EB
IDA
S
Lic
enci
atur
a en
Hot
eler
ía
GU
IA D
E C
LA
SEM
ÓD
UL
O 1
Org
aniz
ació
n de
l dep
arta
men
to d
e A
limen
tos
y B
ebid
as
Prof
. Jos
é L
uis
Feijo
ó
Org
aniz
ació
n de
l dpt
o.de
AA
yBB
•In
trod
ucci
ón a
la G
estió
n de
AA
yBB
•G
estió
n: P
lani
fica
r, re
aliz
ar, c
ontr
olar
y c
orre
gir
•D
ivis
ión
de re
spon
sabi
lidad
es a
dmin
istr
ativ
as e
n de
part
amen
tos
?R
ecep
ción
?H
ouse
keep
ing
?A
dmin
istr
ació
n y
Fina
nzas
?M
arke
ting
y V
enta
s?
Alim
ento
s y
bebi
das
?R
ecur
sos
Hum
anos
?M
ante
nim
ient
o
Org
aniz
ació
n de
l dpt
o.de
AA
yBB
•Á
reas
Inte
rnas
del
dep
arta
men
to d
e A
AyB
B•
Res
taur
ante
s•
Bar
es•
Caf
eter
ías
•R
oom
Ser
vice
•Se
rvic
ios
de b
anqu
etes
•C
ater
ing
•Sa
las
de re
unio
nes
y C
onfe
renc
ias
•Fr
igob
ar•
Otr
os (M
aqui
nas
de b
ebid
as, n
egoc
ios
espe
cial
izad
os, e
tc.
Org
aniz
ació
n de
l dpt
o.de
AA
yBB
•E
stru
ctur
a de
Ingr
esos
por
dep
arta
men
tos
•Fu
ente
: Fed
erac
ión
de h
otel
es
100
%T
otal
5.5
%O
tros
ingr
esos
1.0
%A
lqui
ler
Salo
nes
11.6
%B
ar-C
afet
eria
s20
.3 %
Res
taur
ante
s61
.6 %
Hab
itaci
ones
Org
aniz
ació
n de
l dpt
o.de
AA
yBB
•É
xito
o F
raca
so•
Clie
ntes
ext
erno
s•
Sum
inis
trar
ser
vici
os a
un n
o re
ntab
les
•C
once
ptos
aso
ciad
os a
la g
esti
ón d
e ex
plot
ació
n de
AA
yBB
?
Med
ios
y un
idad
es d
e pr
oduc
ción
(Coc
inas
)?
Cen
tros
de
apoy
o (I
nsta
laci
ones
y a
ctiv
idad
es)
?C
entr
os d
e pr
oduc
ción
de
ingr
esos
(act
ivid
ad o
inst
alac
ión
que
gene
re
ingr
eso)
•C
iclo
Ope
rati
vo d
e ge
stió
n:?
Com
pra
?R
ecep
ción
?A
lmac
enam
ient
o
Org
aniz
ació
n de
l dpt
o.de
AA
yBB
?D
istr
ibuc
ión
?Pr
oduc
ción
?Se
rvic
io
•R
esum
en d
el fu
ncio
nam
ient
o de
l dep
arta
men
to:
?D
efin
ició
n de
pol
ítica
s de
com
pra
y re
laci
ón c
on p
rove
edor
es?
Plan
ific
ació
n de
la re
cepc
ión
de m
erca
derí
a?
Org
aniz
ació
n de
los
sist
emas
de
alm
acen
aje
y ro
taci
ón d
e st
ock
?D
esar
rollo
de
los
sist
emas
de
dist
ribu
ción
?E
stab
leci
mie
nto
de lo
s si
stem
as d
e pr
oduc
ción
?R
ealiz
ació
n de
l ser
vici
o de
com
ida
y be
bida
seg
ún e
stán
dare
s
La
gest
ión
del d
epar
tam
ento
•G
esti
ón:e
s ad
min
istr
ar e
scru
pulo
sam
ente
los
gast
os c
on re
laci
ón a
las
rece
tas
para
obt
ener
los
tres
sig
uien
tes
equi
libri
os:
•E
quili
brio
Fin
anci
ero
?O
bten
er u
n re
sulta
do q
ue g
aran
tice
el c
reci
mie
nto
de la
em
pres
a y
la
satis
facc
ión
de s
us s
ocio
s/ac
cion
ista
s•
Equ
ilibr
io C
omer
cial
?Sa
tisfa
cció
n de
la c
lient
ela
?M
ante
ner l
a re
laci
ón c
alid
ad/p
reci
o•
Equ
ilibr
io H
uman
o?
Mot
ivac
ión
del p
erso
nal
La
gest
ión
del d
epar
tam
ento
Ges
tiona
r bi
en e
s
Pre
ver
Con
trol
arD
irigi
rO
rgan
izar
Dec
idir
•Pre
ver:
Ade
lant
arse
a la
nec
esid
ad y
los
acon
teci
mie
ntos
•Co
ntr
ola
r:T
odos
los
elem
ento
s qu
e pa
rtic
ipan
de
los
proc
esos
•Dir
igir
:tod
as la
s ta
reas
rea
lizad
as p
or lo
s pr
ofes
iona
les
del s
ecto
r
•Org
aniz
ar:L
os s
ecto
res
del d
epar
tam
ento
par
a op
timiz
ar lo
s re
curs
os
•Dec
idir
:De
acue
rdo
a ca
da n
eces
idad
des
arro
lland
o pl
anes
de
acci
ón
La
gest
ión
del d
epar
tam
ento
•V
isió
n gl
obal
del
pro
ceso
de
gest
ión
del d
epar
tam
ento
de
AA
yBB
Def
inic
ión
de p
olíti
caC
omer
cial
y M
arke
ting
Com
prar
Rec
epci
ónM
erca
derí
aA
lmac
enaj
eD
istr
ibuc
ión
inte
rior
Pre
para
ción
Pre
sent
ació
n
Qui
én y
com
oP
erec
eder
os y
No
pere
cede
ros
Rot
ació
n de
S
tock
Inte
rde
parta
men
tal
Con
serv
ació
nS
ervi
cio
Ven
tas
yF
actu
raci
ón
Per
cepc
ión
Del
clie
nte
Ret
orno
de
la in
form
ació
nR
etor
no d
e la
info
rmac
ión
Ger
ente
de
AA
yBB
Org
aniz
ació
nde
la O
pera
tori
a
•P
rodu
cció
n de
Alim
ento
s?
Pers
onal
de
coci
na y
ste
war
ds?
Pers
onal
de
alm
acen
es?
Res
pons
abili
dad:
pre
para
r alim
ento
s –
Dis
eñar
y c
oste
ar m
enue
s•
Serv
icio
de
Alim
ento
s?
Ger
ente
s, s
uper
viso
res
y ca
mar
eros
?R
espo
nsab
ilida
d: S
ervi
r a lo
s cl
ient
es –
Cob
rar l
os s
ervi
cios
•Se
rvic
io d
e B
ebid
as?
Ger
ente
, sup
ervi
sore
s y
cam
arer
os?
Res
pons
abili
dad:
ser
vir b
ebid
as a
lcoh
ólic
as y
otr
as –
Adm
. Bar
•Se
rvic
io d
e B
anqu
etes
?Á
rea
de v
enta
s y
Áre
a op
erat
iva
Org
aniz
ació
nde
la O
pera
tori
a
?R
espo
nsab
ilida
d: P
rove
er s
ervi
cio
en s
alon
es
•Se
rvic
io a
las
Hab
itac
ione
s?
Ger
ente
, tak
e or
der,
y ca
mar
eros
. ?
Res
pons
abili
dad:
Pro
veer
ser
vici
o en
hab
itaci
ones
?Fr
igob
ar•
Car
acte
ríst
icas
que
infl
uyen
sob
re la
can
tida
d de
per
sona
l:?
Tam
año
y tip
o de
hot
el (C
iuda
d, p
laya
, mon
taña
?G
rand
es c
ongr
esos
y c
onve
ncio
nes
?C
antid
ad d
e re
stau
rant
es?
Coc
ina
cent
ral o
var
ias
coci
nas
Org
aniz
ació
nde
la O
pera
tori
a•
Infl
uenc
ia d
el d
epar
tam
ento
:?
Gra
n im
pact
o en
la c
onst
rucc
ión
y op
erat
oria
del
hot
el?
Tip
o de
clie
nte
que
perm
anec
erá
en e
l hot
el?
Aum
ento
con
side
rabl
e de
la c
ompl
ejid
ad a
dmin
istr
ativ
a?
Ref
uerz
o de
la im
agen
del
hot
el, a
dem
ás d
e su
s in
gres
os•
Org
anig
ram
a po
r fu
ncio
nes
Sub
-G
eren
te d
eA
limen
tos
y B
ebid
as
Pro
ducc
ión
Alim
ento
s
Ser
vici
oA
limen
tos
Ser
vici
oB
ebid
asS
ervi
cio
Ban
quet
esS
ervi
cio
Hab
itaci
ones
Ger
ente
de
Alim
ento
s y
bebi
das
Con
trol
er
Org
aniz
ació
nde
la O
pera
tori
a•
Res
pons
abili
dade
s de
l ger
ente
de
AA
yBB
?D
eter
min
a lo
s pr
esup
uest
os?
Plan
ific
a lo
s ob
jetiv
os a
alc
anza
r?
Com
prue
ba c
alid
ad, p
reci
os y
rent
abili
dad
de lo
s pr
oduc
tos
?R
ealiz
a an
ális
is, f
icha
s té
cnic
as y
fija
pre
cios
de
vent
a?
Det
erm
ina
y co
ntro
la in
vent
ario
s y
stoc
k?
Supe
rvis
a la
cal
idad
, pre
sent
ació
n y
raci
onam
ient
o ?
Supe
rvis
a la
pre
sent
ació
n de
los
serv
icio
s en
Res
taur
ante
s, e
tc.
?C
onfe
ccio
na la
s ca
rtas
, jor
nada
s ga
stro
nóm
icas
, etc
.?
Prom
oció
n, p
lani
ficac
ión
y or
gani
zaci
ón d
e ba
nque
tes
?Pa
rtic
ipa
en re
unio
nes
con
la a
lta d
irec
ción
?R
ealiz
a re
unio
nes
con
sus
cola
bora
dore
s y
todo
el p
erso
nal
?Im
puta
cos
tes
de a
cuer
do a
los
pres
upue
stos
?E
stab
lece
sis
tem
as d
e co
ntro
l?
Det
erm
ina
dota
ción
de
RR
HH
y e
valu
acio
nes.
Inst
alac
ione
sde
AA
y B
B•
Áre
as p
rinc
ipal
es:
•A
lmac
én G
ener
al?
Rec
epci
ón o
des
carg
a?
Alm
acen
amie
nto
de b
ebid
as?
Alm
acen
amie
nto
de a
limen
tos
seco
s?
Ref
riger
ador
de
láct
eos
y ve
geta
les
?R
efri
gera
dor d
e ca
rnes
?
Free
zer
•R
esta
uran
te?
El s
alón
?L
a co
cina
?Pr
opio
alm
acén
•B
ar?
Bar
ra?
Prop
io a
lmac
én
Inst
alac
ione
sde
AA
y B
B
•E
L A
LM
AC
EN
•R
ecep
ción
?In
spec
ción
de
mer
cade
ría
?C
otej
ar c
ontr
a or
den
de c
ompr
a?
Peso
, tam
año,
can
tidad
, est
ado,
asp
ecto
, etc
.?
Dis
trib
ució
n ár
eas
de a
lmac
enam
ient
o?
Alm
acen
amie
nto
apro
piad
o-ro
taci
ón d
e in
vent
ario
•A
lmac
enam
ient
o de
beb
idas
?T
empe
ratu
ra e
ilum
inac
ión
adec
uada
?C
orre
cta
estib
a ?
Sub
divi
sion
es p
or ti
pos
Inst
alac
ione
sde
AA
y B
B
•A
lmac
enam
ient
o de
alim
ento
s se
cos
?T
empe
ratu
ra a
mbi
ente
?G
rano
s, e
spec
ias,
lata
s, e
mpa
quet
ados
, etc
.•
Ref
rige
rado
r de
láct
eos
y ve
geta
les
?Sa
la re
frig
erad
a?
Lec
he, m
ante
ca, q
ueso
, lec
huga
, api
o, e
tc.
•R
efri
gera
dor
de c
arne
s?
Uso
den
tro
de lo
s pr
óxim
os tr
es d
ías
?C
arne
s, a
ves,
pes
cado
s y
mar
isco
s•
Fre
ezer
?C
onge
lado
s y
súpe
r con
gela
dos
Inst
alac
ione
sde
AA
y B
B•
Tem
pera
tura
s pa
ra e
l alm
acen
amie
nto
13 a
18
Vin
os ti
ntos
7 a
13V
inos
bla
ncos
4 a
16C
erve
zas
0 a
3L
ácte
os
0 a
3V
eget
ales
-1 a
1C
arne
s y
aves
fres
cas
-1 a
1Pe
scad
os y
mar
isco
s
-23
a -1
8A
limen
tos
cong
elad
os (f
reez
er)
INT
ER
VA
LO
EN
ºCA
RT
ÍCU
LO
Inst
alac
ione
sde
AA
y B
B
•E
L R
EST
AU
RA
NT
E
•A
lmac
én p
ropi
o:?
Alim
ento
s se
cos
?R
efri
gera
dor d
e lá
cteo
s y
vege
tale
s?
Ref
rige
rado
r de
carn
es?
Free
zer
•C
ocin
a:?
Cal
ient
e?
Fría
?L
avad
o•
Saló
n:?
Plaz
as
Inst
alac
ione
sde
AA
y B
B
•D
istr
ibuc
ión
clás
ica
de u
n re
stau
rant
e
Sal
ón C
omed
or
Coc
ina
Sal
as d
e re
frig
erac
ión
Alm
acén
pro
pio
Caj
a
Hos
tess
Est
ació
n de
apo
yoE
stac
ión
de a
poyo
Ofic
ina
Ent
rada
Inst
alac
ione
sde
AA
y B
B
•E
L B
AR
•Á
rea
de m
esas
•Á
rea
de b
arra
•E
quip
amie
nto:
?R
efri
gera
dor
?L
icua
dora
?H
iele
ra?
Enf
riad
or d
e cr
ista
lerí
a?
Rec
ipie
nte
para
des
perd
icio
s?
Ute
nsili
os
Inst
alac
ione
sde
AA
y B
B
•D
istr
ibuc
ión
de u
n ba
r tí
pico
21
4
3
56
78
910
Bar
ra
Áre
a de
mes
as
1.M
ostr
ador
de
licor
es y
cer
veza
s6.
Des
echo
s2.
Caj
a R
egis
trad
ora
7. L
icua
dora
3.C
rista
lerí
a8.
Sop
orte
sup
erio
r de
cop
as4.
Ref
riger
ador
baj
o ba
rra
9. H
iele
ra5.
Bac
ha
10. E
nfria
dor
de c
rista
lerí
a
Inst
alac
ione
sde
AA
y B
B
•L
a in
flue
ncia
de
la u
bica
ción
?C
erca
nía
de lo
s cl
ient
es?
Fáci
l acc
eso
y zo
na a
prop
iada
?C
omun
icac
ión
con
lobb
y y
la c
alle
?T
rans
port
ació
n a
luga
res
alej
ados
(res
ort)
?Pa
norá
mic
as?
Play
as, p
isci
nas,
gol
f, te
nis,
etc
.
Mód
ulo
1O
rgan
izac
ión
del D
epar
tam
ento
de
Alim
ento
s y
Beb
idas
•B
iblio
graf
ía o
blig
ator
ia:
Alim
ento
s y
Beb
idas
. Ope
raci
ones
, mét
odos
y
cont
rol d
e co
stos
. Den
nis
L. F
oste
rC
ap. 3
AL
IME
NT
OS
Y B
EB
IDA
S
Lic
enci
atur
a en
Hot
eler
ía
GU
IA D
E C
LA
SEM
ÓD
UL
O 2
Prod
ucci
ón y
ser
vici
o d
e A
limen
tos
y B
ebid
as
Prof
. Jos
é L
uis
Feijo
ó
Prod
ucci
ónde
Alim
ento
s
•E
l per
sona
l•
El C
hef E
jecu
tivo
Res
pons
abili
dade
s?
Supe
rvis
ar, c
ontr
atar
y c
apac
itar
?C
oord
inar
y a
sign
ar ta
reas
?D
esar
rolla
r, im
plem
enta
r y c
ontr
olar
mét
odos
de
prod
ucci
ón?
Plan
ear m
enús
y re
ceta
s ?
Supe
rvis
ar e
impl
anta
r con
trol
es d
e co
sto
•E
l Che
f asi
sten
te (s
ous-
chef
)•
El C
hef d
e es
taci
ón (C
hef d
e pa
rtie
)•
Los
coc
iner
os
Prod
ucci
ónde
Alim
ento
s
•O
tros
inte
gran
tes
de u
na b
riga
da?
El s
alse
ro (s
auci
er)
?E
l rep
oste
ro (p
atis
sier
)?
El e
ntre
met
ier
?E
l ros
ticer
o (r
otis
ser)
•P
erso
nal d
e ap
oyo
?Su
perv
isor
de
alm
acén
(ste
war
d)?
Lav
apla
tos
?L
avao
llas
(bac
hero
s)
Prod
ucci
ónde
Alim
ento
s
Che
f Asi
sten
te
Sup
ervi
sor
de a
lmac
énC
hef d
e es
taci
ónC
hef d
ees
taci
ónC
hef d
e es
taci
ón
Mat
eria
Prim
asu
min
istr
osH
igie
ne c
ocin
aco
cine
ro
ayud
ante
coci
nero
ayud
ante
coci
nero
ayud
ante
stew
ard
asis
tent
e
Che
f Eje
cutiv
o
Dis
eño
de c
ocin
as
•B
uen
dise
ño
efi
cien
cia
en e
l tra
bajo
Flu
jo d
e tr
abaj
o
Áre
a de
Coc
inad
o
Coc
iner
o pr
inci
pal
Alim
ento
s lis
tos
para
ser
vir
Áre
a de
pre
para
ción
de
ensa
lada
s y
post
res
Com
part
imie
ntos
de
refr
iger
ació
n
Sal
ida
Ent
rada
Dis
eño
de c
ocin
as
•D
istr
ibuc
ión
del e
quip
o en
una
coc
ina
1 2
3
4 5
6 87
99
910
1112
1314
1516
17
18
19 20 21
Dis
eño
de c
ocin
as
•1.
Tab
la p
ara
cort
ar11
. Asa
dor/
Hor
no•
2. P
ileta
12. V
apor
era
•3.
Est
ufa/
tost
ador
a13
. Rec
ipie
nte
para
alim
ento
s•
4. R
ecip
ient
e pa
ra a
limen
tos
14. P
arri
lla•
5. R
efri
gera
dor
15. H
orna
llas
•6.
Lav
ado
de o
llas
y sa
rten
es16
. Pla
ncha
•7.
Mes
a de
trab
ajo
17. P
arri
lla•
8. M
esa
de tr
abaj
o18
. Asa
dor/
Hor
no•
9. F
reid
oras
19. L
ámpa
ras
de c
alor
•10
. Pla
ncha
20. H
orno
de
mic
roon
das
•21
.Cal
ient
a pl
atos
Dis
eño
de c
ocin
as•
Flu
jo d
e pr
oduc
ción
de
alim
ento
s
Com
pra
de b
iene
s no
pro
cesa
dos
Rec
epci
ón d
e bi
enes
no
proc
esad
os
Insp
ecci
ón d
e bi
enes
no
proc
esad
os
Alm
acen
amie
nto
de b
iene
s no
pro
cesa
dos
Bie
nes
proc
esad
os
La
vado
de
cubi
erto
sC
onsu
mid
os e
n la
coc
ina
y pl
atos
Pla
tos
prep
arad
os
Lo
s cu
bier
tos
y pl
atos
Ser
vido
s a
los
clie
ntes
regr
esan
a la
coc
ina
Car
gos
aplic
ados
A la
cue
nta
del h
uésp
ed
Car
gos
paga
dos
por
el h
uésp
ed
In
form
e de
ven
tas
Hig
iene
de
la c
ocin
a
•U
nifo
rme
•H
ábito
s de
hig
iene
•Po
lític
as y
pro
cedi
mie
ntos
•B
acte
rias
mas
pel
igro
sas:
?In
toxi
caci
ón p
or s
alm
onel
la?
Infe
cció
n po
r est
afilo
coco
s?
Bot
ulis
mo
•C
ontr
ol d
e ba
cter
ias
•C
onta
min
acio
nes
cruz
adas
Serv
icio
de
Alim
ento
s
•E
l per
sona
l•
Ger
ente
de
serv
icio
de
alim
ento
sR
espo
nsab
ilida
des
?D
iseñ
ar e
impl
anta
r pol
itica
sy
proc
edim
ient
os p
ara
el c
omed
or?
Eva
luar
des
empe
ño d
el p
erso
nal
?Su
perv
isar
y c
ontr
olar
cos
tos
?E
labo
rar p
resu
pues
tos
y pr
onos
ticos
de v
enta
s?
Man
tene
r est
rech
a re
laci
onco
n ge
rent
e de
Alim
ento
s y
bebi
das,
de
prod
ucci
ony
cont
role
r•
Ger
ente
de
rest
aura
nte
Tar
eas:
?Pr
onos
ticar
ven
tas,
gas
tos
del c
omed
or y
cps
tos
de n
ómin
a?
Con
trat
ar, c
apac
itar y
sup
ervi
sar e
mpl
eado
s a
carg
o
Serv
icio
de
Alim
ento
s
•Su
bger
ente
de
rest
aura
nte
•A
nfitr
ión
(Mai
tre,
Hos
to H
oste
ss)
•C
amar
eros
•A
yuda
ntes
(Com
ises
)
Pers
onal
de
apoy
o•
Rec
epci
onis
ta•
Adi
cion
ista
Serv
icio
de
Alim
ento
s
Ger
ente
Ser
vici
o de
Alim
ento
s
Ger
ente
de
Res
taur
ante
Ger
ente
de
Caf
eter
íaG
eren
te d
e R
oom
Ser
vice
Mai
tre
/Cap
itane
s
Ope
rado
r te
lefó
nico
Cam
arer
os
Cam
arer
osM
aitre
Cam
arer
os
Com
ises
Rec
epci
onis
ta
Adi
cion
ista
Org
anig
ram
a d
el s
ervi
cio
de
alim
ento
s
Serv
icio
de
Alim
ento
s
•A
dmin
istr
ació
n de
l sal
ón c
omed
or•
Dis
trib
ució
n•
Asi
gnac
ión
•Pr
efer
enci
as•
Res
erva
s•
Doc
umen
taci
ón d
e or
dene
s•
Serv
icio
de
com
idas
Serv
icio
de
Alim
ento
s
•M
apa
de s
alón
com
edor
Pla
za 1
Mes
as
Pla
za 3
Mes
as
Pla
za 2
Mes
as
Pla
za 4
Mes
as
Serv
icio
de
Alim
ento
s
Est
ació
n de
moz
os
Ana
quel
es p
ara
Vas
os/c
opas
H
iele
raA
gua
fría
Cub
iert
os
Rec
ipie
nte
para
pl
atos
Taz
asC
afet
era
Agu
aca
lient
e
Ref
riger
ador
Man
tele
ría
serv
illet
asA
dere
zos
Serv
icio
de
Alim
ento
s
•P
olít
icas
del
sal
ón c
omed
or?
Res
erva
cion
es?
Asi
gnac
ión
de lu
gare
s?
Serv
icio
?C
onta
bilid
ad?
Prop
inas
Serv
icio
de
Beb
idas
•P
erso
nal
•G
eren
te d
e se
rvic
io d
e be
bida
sR
espo
nsab
ilida
des
?Pl
anea
r y e
valu
ar la
s op
erac
ione
s de
beb
idas
?E
labo
rar p
ronó
stic
os d
e ve
ntas
y p
resu
pues
tos
oper
ativ
os?
Ela
bora
r pol
ítica
s pa
ra lo
s em
plea
dos
?A
segu
rar e
l cum
plim
ient
o de
nor
mas
•Su
b ge
rent
e de
ser
vici
o de
beb
idas
Tar
eas
?A
segu
rar l
a op
erac
ión
efic
ient
e?
Supe
rvis
ar e
l per
sona
l?
Supe
rvis
ar in
vent
ario
s?
Rev
isar
exi
sten
cias
y p
repa
rar r
equi
sici
ones
, etc
.
Serv
icio
de
Beb
idas
•G
eren
te d
e ba
r•
Ger
ente
de
bebi
das
de b
anqu
etes
•C
anti
nero
(Bar
man
o b
arte
nder
)T
area
s:?
Prep
arar
beb
idas
de
acue
rdo
a re
ceta
s?
Abr
ir y
llev
ar in
vent
ario
de
bebi
das
?E
xist
enci
a a
la p
ar d
el b
ar?
Adm
inis
tra
la b
arra
•A
yuda
nte
de b
arT
area
s:?
Lim
piar
el e
quip
o de
l bar
?R
eaba
stec
er d
e su
min
istr
os?
Man
tene
r las
exi
sten
cias
de
bebi
das
en lo
s re
frig
erad
ores
?R
eem
plaz
ar b
arri
les,
etc
.?
Serv
ir b
ebid
as e
n m
omen
tos
de m
ucha
act
ivid
ad
Serv
icio
de
Beb
idas
Org
anig
ram
a de
l ser
vici
o de
beb
idas
Ger
ente
de
serv
icio
de b
ebid
as
Ger
ente
de
bar
Ger
ente
de
bebi
das
De
banq
uete
s
Can
tiner
os /
Bar
man
Sub
ger
ente
De
bar
Jefe
de
cant
iner
os
Sup
ervi
sor
De
bode
ga
Can
tiner
o de
turn
o / B
arm
an
Mes
eros
/ C
amar
eros
Serv
icio
de
Beb
idas
•C
onoc
imie
nto
de la
s be
bida
s
•C
ócte
les
•G
ineb
ra•
Whi
sky
•R
on•
Bra
ndy
•V
odka
•V
inos
•C
erve
za
•R
ecet
as
Mód
ulo
2Pr
oduc
ción
y S
ervi
cios
de
Alim
ento
s y
Beb
idas
•B
iblio
graf
ía o
blig
ator
ia:
Alim
ento
s y
Beb
idas
. Ope
raci
ones
, mét
odos
y
cont
rol d
e co
stos
. Den
nis
L. F
oste
rC
ap. 4
, 5 y
6M
anua
l par
a m
anip
ulad
ores
de
Alim
ento
s.
Gob
iern
o de
la C
iuda
d de
Bue
nos
Air
es
/AH
RC
C
AL
IME
NT
OS
Y B
EB
IDA
S
Lic
enci
atur
a en
Hot
eler
ía
GU
IA D
E C
LA
SEM
ÓD
UL
O 3
Con
trol
es d
e co
stos
de A
limen
tos
y B
ebid
as
Prof
. Jos
é L
uis
Feijo
ó
Mét
odos
de
cont
rol d
e co
stos
•In
trod
ucci
ón
•F
acto
res
que
afec
tan
los
cost
os d
e op
erac
ión
?C
osto
de
alim
ento
s?
Tam
año
del p
erso
nal
?Si
stem
a de
com
pras
, rec
epci
ón, a
lmac
enam
ient
o y
emis
ión
de
ingr
edie
ntes
•M
étod
os b
ásic
os:
?C
ontr
ol d
e co
mpr
as?
Con
trol
de
inve
ntar
ios
?C
ontr
ol d
e in
gred
ient
es?
Con
trol
de
prep
arac
ión
Mét
odos
de
cont
rol d
e co
stos
•C
ontr
ol d
e co
mpr
as?
Aná
lisis
de
rend
imie
nto
* ¿Q
ué e
s re
ndim
ient
o??
Info
rme
de m
erca
do*
Prov
eedo
res
•C
ontr
ol d
e in
vent
ario
s*
Req
uisi
ción
* In
vent
ario
físi
co*
Rec
onci
liaci
ón d
e co
stos
•C
ontr
ol d
e in
gred
ient
es*
Solic
itado
vs
vend
ido
* R
azon
es d
e va
riac
ión
Mét
odos
de
cont
rol d
e co
stos
•C
ontr
ol d
e pr
epar
ació
n*
Rec
eta
Stan
dard
o fi
cha
técn
ica
•T
écni
cas
de c
ontr
ol d
e be
bida
s?
Dis
posi
tivo
de re
gist
ro d
e ór
dene
s?
Red
de
sum
inis
tro
?U
nida
des
desp
acha
dora
s?
Dis
posi
tivos
rast
read
ores
?E
quip
o de
apo
yo
Est
ruct
ura
de c
osto
s
•C
osto
:La
dete
rmin
ació
n de
los
gast
os c
orre
spon
dien
tes
a un
a un
idad
de
pro
ducc
ión
o ve
nta.
•A
nális
is d
e co
stos
?C
osto
s Fi
jos
?C
osto
s V
aria
bles
•C
once
pto
gene
ral d
el c
osto
tota
l?
Cos
to d
el a
limen
to?
Cos
to d
e la
man
o de
obr
a?
Gas
tos
gene
rale
s (O
tros
cos
tos)
Co
sto
s T
ota
les
= C
ost
os
Fijo
s +
Co
sto
s V
aria
ble
s
Est
ruct
ura
de c
osto
sD
istr
ibuc
ion
de c
osto
s y
ben
efic
io
36%
33%
21%
10%
Mat
eria
Prim
a
Man
o de
obr
a
Gas
tos
gene
rale
s
Ben
efic
io N
eto
Est
ruct
ura
de c
osto
s•
Eje
mpl
o –
Val
or d
el p
lato
$ 3
0 +I
VA
30.0
0T
otal
100
3.00
Ben
efic
io n
eto
10
6.30
Gas
tos
gene
rale
s21
9.90
Man
o de
obr
a33
10.8
0M
ater
ia p
rima
36
$C
osto
Porc
enta
je
Est
ruct
ura
de c
osto
s•
Cua
dro
de C
osto
s F
ijos
y V
aria
bles
Co
ntr
ola
ble
s
N
o C
on
tro
lab
les
Fijo
s
Var
iab
les
Est
ruct
ura
de c
osto
s•
Cua
dro
de C
osto
s F
ijos
y V
aria
bles
•P
erce
pció
n de
l clie
nte
de lo
s co
stos
y s
us e
fect
osC
on
tro
lab
les
No
Co
ntr
ola
ble
s
Fijo
s
Var
iab
les
Est
ruct
ura
de c
osto
s•
Cua
dro
de u
tilid
ades
UT
ILID
AD
CO
STO
S N
O C
ON
TR
OL
AB
LE
S
BE
NE
FIC
IO O
PE
RA
TIV
O
CO
STO
S C
ON
TR
OL
AB
LE
S
BE
NE
FIC
IO B
RU
TO
Cos
to d
e co
mid
aC
osto
de
bebi
da
CO
STO
DE
VE
NT
A
VE
NT
AS
BR
UT
O
Ven
ta d
e co
mid
asV
enta
de
bebi
das
VE
NT
AS
SAL
DO
EG
RE
SOIN
GR
ESO
Est
ruct
ura
de c
osto
s
•M
arge
n B
ruto
o M
arge
n co
ntri
buti
vo
•A
nális
is d
e m
ater
ia p
rim
a co
nsum
ida
?Pl
an d
e cu
enta
s?
Cif
ra d
e ve
ntas
?St
ock
inic
ial
?C
ompr
a de
mer
cade
rías
?T
otal
A?
Stoc
k fi
nal
?R
emun
erac
ión
en e
spec
ie?
Tot
al B
?T
otal
A –
B
Pre
cio
de
ven
ta s
in IV
A –
Co
sto
de
mat
eria
pri
ma
= M
arg
en B
ruto
Est
ruct
ura
de c
osto
s
•P
orce
ntaj
e de
mer
cade
ría
cons
umid
a
•R
esul
tado
rang
o 30
-40%
Gas
tos
(A-B
) x
100
/ Cif
ra d
e ve
nta
s =
% d
e m
erca
der
ía c
on
sum
ida
(Sto
ck in
icia
l + c
om
pra
s) –
(sto
ck f
inal
+rem
un
erac
ion
en
esp
ecie
)x10
0 =
% C
mp
Cif
ra d
e ve
nta
s
Est
ruct
ura
de c
osto
s
•C
osto
s de
fabr
icac
ión
(pri
me-
Cos
t)
•R
esul
tado
rang
o 70
-75%
Co
sto
de
mat
eria
pri
ma
+ co
sto
de
man
o d
e o
bra
= C
ost
o d
e fa
bri
caci
ón
Rat
io/C
oef
icie
nte
= C
F ó
PC
x 1
00=
%V
enta
s
Est
ruct
ura
de c
osto
s
•R
atio
bas
e de
coc
ina
•R
atio
bas
e de
l Sal
ón C
omed
or
MP
con
sum
ida
en c
ocin
a +
MO
coc
ina
x 10
0=
Rat
io b
ase
Cifr
a de
ven
tas
de la
fam
ilia
de la
coc
ina
Res
to d
e la
MP
+ M
O d
el S
alón
x 1
00=
Rat
io b
ase
Cifr
a de
ven
tas
rest
ante
s (T
otal
es-c
ocin
a)
Est
ruct
ura
de c
osto
s
•R
atio
Cos
to d
e pe
rson
al
•R
esul
tado
rang
o 25
-40
%
Co
efic
ien
te ó
Rat
io C
ost
o d
e p
erso
nal
= C
ost
o M
O x
100
= %
Ven
tas
Aná
lisis
de
rent
abili
dad
•O
bjet
ivo
prim
ordi
al: a
umen
tar
la r
enta
bilid
ad e
conó
mic
a?
Subi
r ven
tas
?B
ajar
Cos
tos
•T
res
acci
ones
par
a ob
tene
r m
ayor
ren
tabi
lidad
?A
UM
EN
TA
R V
EN
TA
S?
Acc
ión
1: s
ubir
las
vent
as v
endi
endo
mas
?A
cció
n 2:
Sub
ir la
s ve
ntas
ven
dien
do m
as c
aro
?B
AJA
R C
OST
OS
?A
cció
n 3:
Red
ucir
los
cost
os c
on u
n pl
an d
e ac
cion
es
Aná
lisis
de
rent
abili
dad
•E
jem
plo
con
las
tres
acc
ione
s
+ 20
%+
25 %
+ 5
%V
aria
ción
del
B
enef
icio
Ben
efic
ios
2
4B
enef
icio
s
25
Ben
efic
ios
21
Ben
efic
ios
20
Cos
tos
7
6C
osto
s
80
Cos
tos
84
Cos
tos
8
0
Ven
tas
100
Ven
tas
105
Ven
tas
105
Ven
tas
100
Acc
ión
3R
educ
ir c
osto
s (5
%) v
endi
endo
lo
mis
mo
Acc
ión
2V
ende
r lo
mis
mo
mas
car
o (5
%)
Acc
ión
1V
ende
r mas
ca
ntid
ad (5
%)
Situ
ació
n ac
tual
Aná
lisis
de
rent
abili
dad
•A
nális
is A
cció
n 1
•A
nális
is A
cció
n 2
•A
nális
is a
cció
n 3
•C
oncl
usio
nes
•L
a re
ducc
ión
de c
osto
s pa
sa p
or:
?M
ejor
pla
nifi
caci
ón d
el ti
empo
?M
ejor
es m
étod
os y
form
ulas
de
trab
ajo
?C
orre
cta
polít
ica
de in
vers
ione
s?
Pers
onal
cua
lific
ado
y po
lival
ente
Aná
lisis
de
rent
abili
dad
•E
jem
plo
II
4020
8020
UT
ILID
AD
6060
2020
CO
STO
S V
AR
IAB
LE
S
020
060
CO
STO
S F
IJO
S
100
100
100
100
VE
NT
AS
Hot
el B
Hot
el A
Aná
lisis
de
rent
abili
dad
•O
rige
n de
las
vari
acio
nes
o fl
uctu
acio
nes:
?M
ala
polít
ica
de c
ompr
as?
Mal
a po
lític
a de
ven
tas
(Rel
ació
n pr
ecio
de
cost
o y
vent
a)?
Des
cont
rol e
n fi
chas
técn
icas
?M
ala
polít
ica
de re
cicl
aje
y ap
rove
cham
ient
o de
los
prod
ucto
s?
Mal
a po
lític
a de
com
unic
ació
n en
tre
cent
ros
?M
ala
gest
ión
del p
erso
nal
¿C
óm
od
eter
min
arel
pu
nto
de
equ
ilib
rio?
Siendo:
Q= Cantidad
de unidades
vendidas
P= Precio
unitario
CF(t)
= Costos
fijos
(suma
total)
CVT(u)
= Costos
variables
totales(por
unidad)
[P-CVT(u)]
=Margende
contribución
unitaria
(MC)
?Q =
CF(t)/[P
-CVT(u
)]?
MCxQ
= CF
(t)
•O,
dic
ho d
e ot
ro m
odo,
la
fact
urac
ión
es t
al q
ue
cubr
e la
tot
alid
ad d
e nu
estr
os c
osto
s (f
ijos
y
vari
able
s)
Costo Costo
Can
tida
dC
anti
dad
Cos
toC
osto
Fij
oF
ijo
CF
+ C
VC
F +
CV
Ingr
esos
Ingr
esos
PU
NT
O D
E E
QU
ILIB
RIO
PU
NT
O D
E E
QU
ILIB
RIO
Pérd
ida
Pérd
ida
Ganan
cia
Ganan
cia
Cos
toC
osto
Var
iabl
eV
aria
ble
Punt
o de
equ
ilibr
io
•Su
uti
lizac
ión
nos
ayud
ará
en lo
s si
guie
ntes
cas
os:
•E
labo
raci
ón d
el p
resu
pues
to d
el a
ño s
igui
ente
•A
ccio
nes
com
erci
ales
•In
vers
ión
sobr
e m
aqui
nari
a•
Mod
erni
zaci
ón d
el e
stab
leci
mie
nto
•E
stab
lece
r un
nuev
o si
stem
a de
trab
ajo.
Indi
cado
res
para
la g
estió
n
•T
omar
dec
isio
nes
sin
núm
eros
es
un a
cto,
o b
ien
de
irre
spon
sabi
lidad
o b
ien
una
exhi
bici
ón d
e un
adi
vino
. Tom
ar
deci
sion
es c
on n
úmer
os e
s un
act
o so
lo c
apaz
de
real
izar
lo u
n at
revi
do. T
omar
dec
isio
nes
con
la e
volu
ción
que
mar
can
los
rati
os,
es p
ropi
o de
dir
ecti
vos
hum
ildes
, ref
lexi
vos,
flex
ible
s y
auto
crát
icos
. En
defi
niti
va, R
ESP
ON
SAB
LE
S.D
omen
ec B
iosc
a “2
00 ra
tios
para
dir
igir
con
efi
caci
a en
la H
oste
leri
a”
•R
atio
: res
ulta
do d
e la
div
isió
n en
tre
dos
cant
idad
es d
e m
agni
tude
s re
pres
enta
tiva
s en
tre
ella
s
Indi
cado
res
para
la g
estió
n
•R
atio
s m
as s
igni
fica
tivo
s
Ven
tas
de A
A y
BB
x 1
00V
enta
s to
tale
s de
l hot
el=
Nos
indi
ca la
pos
ició
nqu
e oc
upa
el á
rea
de A
AyB
Ben
la p
rodu
cció
n to
tal d
el h
otel
Ven
tas
de A
A y
BB
año
ant
erio
r x
100
Ven
tas
de A
AyB
B a
ño a
ctua
l
Ven
tas
real
es d
e A
A y
BB
x 1
00V
enta
s pr
evis
tas
de A
AyB
B
Nos
indi
ca la
evo
luci
ónqu
e es
ta te
nien
do e
l de
part
amen
to
Nos
indi
ca e
l gra
doD
e cu
mpl
imie
nto
de la
spr
evis
ione
s
= =
Indi
cado
res
para
la g
estió
n
•R
atio
s m
as s
igni
fica
tivo
s
Ven
tas
de P
V A
A y
BB
x 1
00V
enta
s to
tale
s de
l Dpt
o. A
AyB
B=
Nos
indi
ca e
l pes
o co
ncre
toQ
ue ti
ene
ese
punt
o de
ven
ta (
PV
)E
n cu
anto
al t
otal
de
prod
ucci
ón
Ven
tas
de P
V A
A y
BB
Nº
de d
ías
abie
rto
Ven
tas
de P
V A
A y
BB
Nº
de c
omen
sale
s
Nos
indi
ca la
fact
urac
ión
med
ia
obte
nida
por
cad
a ab
iert
o de
lpu
nto
de v
enta
Nos
indi
ca e
l con
sum
o m
edio
por
com
ensa
l (A
vera
ge c
heck
)
= =
Indi
cado
res
para
la g
estió
n
•R
atio
s m
as s
igni
fica
tivo
s
Nº
de c
omen
sale
s x
100
Nº
de p
laza
s=
Indi
ca la
tasa
de
ocup
ació
n de
l pun
to d
e ve
nta
(Rot
ació
n)
Cos
to d
e m
ater
ia p
rima
x 10
0V
enta
s de
AA
yBB
MP
ven
dida
+ M
O x
100
Ven
tas
de A
AyB
B
Indi
ca e
l por
cent
aje
de la
ven
ta q
ue d
edic
amos
a la
mat
eria
prim
a
Indi
ca e
l por
cent
aje
de v
enta
squ
e re
pres
enta
el c
osto
De
fabr
icac
ión
= =
Indi
cado
res
para
la g
estió
n
•R
atio
s m
as s
igni
fica
tivo
s
Cos
tos
gene
rale
s de
AA
yBB
x 1
00V
enta
s de
AA
yBB
=In
dica
el p
orce
ntaj
e de
ven
tas
Que
ded
icam
os a
Cos
tos
gene
rale
s
Cos
tos
tota
les
de A
AyB
B x
100
Ven
tas
de A
AyB
B
Ben
efic
io n
eto
de A
AyB
B
Nº
tota
l de
com
ensa
les
Indi
ca e
l por
cent
aje
de la
ven
ta q
ue d
edic
amos
al to
tal d
e co
stos
Indi
ca e
l ben
efic
io q
ueap
orta
cad
a co
men
sal
= =
Indi
cado
res
para
la g
estió
n
•L
a ho
ja d
e ge
stió
n•
Com
posi
ción
:?
Cif
ra d
e V
enta
s?
Can
tidad
de
cubi
erto
s?
Che
que
prom
edio
?D
ifer
ente
s pu
ntos
de
vent
a?
Dif
eren
tes
serv
icio
s ?
Des
glos
e •
Uti
lidad
?C
ompa
raci
ón d
e re
sulta
dos
obte
nido
s co
n pr
esup
uest
ados
?B
ase
y so
port
e pa
ra p
resu
pues
tos
futu
ros
Mód
ulo
3C
ontr
oles
de
Cos
tos
de A
limen
tos
y B
ebid
as
•B
iblio
graf
ía o
blig
ator
ia:
Alim
ento
s y
Beb
idas
. Ope
raci
ones
, mét
odos
y
cont
rol d
e co
stos
. Den
nis
L. F
oste
rC
ap. 9