(3018) 01_zsz-wprowadzenie

Zarządzanie Zarządzanie współczesną współczesną organizacją organizacją

w perspektywie w perspektywie holistycznejholistycznej

Marian Krupa

University of Information Technology and Management in Rzeszow

2003

Zarządzanie holistycznedr Marian Krupa – University of Information Technology and Management in Rzeszow

1. Zarządzanie firmą - w poszukiwaniu definicji

2. Zarządzanie jako proces podejmowania decyzji

3. Nauka o zarządzaniu organizacjami – swoistość teorii organizacji i zarządzania

4. Zarządzanie holistyczne – podsumowanie

5. Teoria i praktyka zarządzania – dylematy kształcenia menedżerów?

AGENDAAGENDA

1.1. ZarzZarząądzanie firmdzanie firmąą – –ww poszukiwaniu poszukiwaniu definicji definicji

ZarządzanieZarządzanie w ujęciu klasycznym rozumiemy jako proces:

planowania, organizowania, przewodzenia, kontrolowania

działalności członków organizacji oraz wykorzystania wszystkich jej zasobów dla osiągnięcia ustalonych celów.

[J. A.F. Stoner, Ch. Wankel (1996), Kierowanie, s. 23.]


W prakseologii (nauka o sprawnym działaniu)

określamy zarządzanie jako działanieumożliwiające człowiekowigospodarowanie zgodnie z zasadą efektywności i skuteczności.


1. Planowanie (Planning) - określenie celów dla firmy/ przedsiębiorstwa

2. Organizowanie (Organizing) -określenie różnych stanowisk, zakres kompetencji i ich odpowiedzialności oraz relacje czy też powiązania pomiędzy nimi

3. Kierowanie (Directing) - wydawanie odpowiednich poleceń, rozkazów

4. Kontrolowanie (Controlling) - sprawdzanie poprzez kontrole budżetów, raportów, wizytacje oraz przegląd sytuacji obejmującej wykonywanie wydawanych poleceń służbowych i osiąganych wytyczonych wcześniej celów

5. Zatrudnianie (Staffing) -rekrutacja i szkolenie personelu

Bardziej rozbudowane zestawienie głównych funkcji zarządzania proponuje M. Archer


M.P. Follet stwierdza, że istotą zarządzania jest to, że:

Menedżerowie osiągają cele organizacji powodując wykonanie potrzebnych zadań przez innych, nie zaś drogą wykonania ich przez nich samych [1].

[1] J. A.F. Stoner, Ch. Wankel (1996), op. cit., s. 23.


W szerszym wymiarze możemy przedstawić zarządzanie jako:

proces osiągania celów organizacyjnych z ludźmi, poprzez ludzi

i dla ludzi[1].[1] J. A.F. Stoner, Ch. Wankel (1996), op. cit., s. 23.


Zarządzanie jest to sztuka wytworzenia towarów i usług z pomocą zasobów ludzkich i materialnych[1].

Henry M. Boettinger: zarządzanie jest sztuką, „porządkowaniem chaosu”. Według niego, malarstwo czy poezja (albo jakakolwiek inna dziedzina sztuki i literatury) wymaga trzech składników: wizji artysty, znajomości rzemiosła, skutecznego komunikowania się. Pod tymi względami zarządzanie jest

sztuką, gdyż wymaga tych samych składników[2].

[1] M. Archer (1982), op. cit., s. 450.[2] J. A.F. Stoner, Ch. Wankel (1996), op. cit, s. 39.


Innym wyznacznikiem istoty zarządzania jest umiejętność tworzenia tzw. wartości dodanej.

To co stanowi o istocie pojęcia „zarządzanie biznesem” jest to działalność tworząca wartość dodaną, zysk. Inaczej, różne przejawy ludzkiej działalności w społeczeństwie wytwarzałyby znacznie mniej niż to co uzyskujemy obecnie[1].

[1] Ibid.


Zarządzanie - wędrówkę przez chaos... [Koźmiński]

lub procesem porzadkowania chaosu... [Kuc]


Panowaniem nad różnorodnością i przekształcaniem potencjalnego konfliktu we współpracę [Koźmiński],

Dyrygowanie wielkimi orkiestrami symfonicznymi [Deming],

Inspirowaniem i wzbudzaniem zaufania [Waters], zapewnieniem satysfakcji [Levitt],

Dostarczeniem jakości [Feigenbaum].


...czy też jako proces umożliwiający tworzenie się synergii organizacyjnej.

2+2 = 5Zarządzanie holistyczne

dr Marian Krupa – University of Information Technology and Management in Rzeszow

Pewność, ryzyko i Pewność, ryzyko i niepewność niepewność w zarządzaniuw zarządzaniu

Zarządzanie organizacją stanowi proces decyzyjny występujący zawsze w warunkach pewności, ryzyka i niepewności.


2. 2. ZarzZarząądzanie dzanie jako jako proces proces podejmowania podejmowania decyzjidecyzji

Na pytanie, czym jest zarządzanie padają Na pytanie, czym jest zarządzanie padają różne odpowiedziróżne odpowiedzi[1][1]::

dla cybernetyka zarządzanie to sterowanie procesami zachodzącymi w organizacji

dla socjologa - to przede wszystkim władza nad osobami wewnątrz i na zewnątrz przedsiębiorstwa, urzędu itp.

w klasycznej teorii organizacji zarządzanie widziane jest jako zbiór „funkcji kierowniczych”, spośród których najczęściej wymienianymi są: planowanie, organizowanie, koordynacja, motywowanie i kontrola.

Jednak na pytanie: co robią zarządzający, wszyscy zgodnie odpowiadają: podejmują decyzje.

[1] A, K. Koźmiński, W. Piotrowski, Zarządzanie. Teoria i praktyka, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1996, s. 88.


Decyzje...Decyzje...

W literaturze z zakresu zarządzania role decyzyjne menedżera uważa się za najważniejsze. Występują one przed rolami informowania (komunikowania) i rolami interpersonalnymi. (...)

Nowoczesne zarządzanie można więc bez większego uproszczenia rozpatrywać jako jeden ciąg decydowania i tworzenia warunków skutecznej realizacji decyzji[1].

[1] J. Penc, Decyzje w zarządzaniu, Wydawnictwo Profesjonalnej Szkoły Biznesu, Kraków 1995, s. 126-127.



Decydowanie jest istotną powinnością każdego kierownika. Często wręcz utożsamia się je z zarządzaniem.

Taką opinię wyraził H. Simon, laureat nagrody Nobla za prace o zarządzaniu[1].

[1] Z. Mikołajczyk, K. Zimniewicz,: B. Piasecki (red.), Ekonomika i zarządzanie małą firmą, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa-Łódź 1998, s. 157.



„Management” należy traktować jako formę praktycznej działalności związanej z procesem podejmowania decyzji dotyczących jak najlepszego wykorzystania posiadanych zasobów rzeczowych, kapitałowych i ludzkich w celu realizacji założonych zadań, zapewniających stały rozwój firmy [1].

[1] L.H. Haber, Management. Zarys zarządzania małą firmą, Wydawnictwo Profesjonalnej Szkoły Biznesu, Kraków 1995 , s. 19.


DefinicjaDefinicja

Podejmowanie decyzji należy zdefiniować jako:

wybór jednej z co najmniej dwu możliwości, dwu rozwiązań (wariantów), dróg czy kierunków postępowania, pożądanych z punktu widzenia interesu (potrzeb) systemu, w ramach którego wybór ten jest dokonywany[1].

[1] J. Penc, Decyzje w zarządzaniu, Wydawnictwo Profesjonalnej Szkoły Biznesu, Kraków 1995, s. 126-127.


Decyzje menedżerskie a ryzykoDecyzje menedżerskie a ryzyko

Menedżerowi nigdy nie uda się ustalić wszystkich faktów, które powinien znać. Większość decyzji musi opierać się na wiedzy niepełnej: albo z powodu niedostępności informacji, albo dlatego, że jej zdobycie wymagałoby za dużo czasu i pieniędzy[1].

P. Drucker

[1] A. Peszko, A. Gazda, Podstawy zarządzania, WSIiZ, Rzeszów 2000, s. 81.


PProces podejmowania decyzjiroces podejmowania decyzji[1]

1. Rozpoznanie problemu (P),2. Ustalenie wariantów rozwiązania

problemu (wariantów wyboru) (W) oraz rozwiązań alternatywnych (A),

3. Przewidywanie i ocenę ewentualnych wyników każdego z wariantów (O),

4. Wybór ostatecznej decyzji (D),5. Wydanie decyzji.

[1] J. Tragalski: A. Stabryła, J. Trzcieniecki (red.), Organizacja i zarządzanie, PWN, Warszawa 1986, s. 204.



[1] J. Tragalski: A. Stabryła, J. Trzcieniecki (red.), Organizacja i zarządzanie, PWN, Warszawa 1986, s. 204.



1. Obserwacja – Proces decyzyjny zaczyna się w momencie uświadomienia sobie potrzeb, które trzeba zaspokoić. Może to być wynik intuicji, szczęśliwego zbiegu okoliczności lub żmudnej pracy analitycznej czy badawczej.

2. Formalne rozpoznanie – Sformułowanie zadania lub celu, który ma być osiągnięty. Jest to wynik uświadomienia sobie, że problem nie może być zignorowany.

[1] W.T. Bielecki, Informatyzacja zarządzania, PWE, Warszawa 2001, s. 18-19.


3. Interpretacja-diagnoza – Sformułowanie zadania lub celu, który ma być osiągnięty. Jest to wynik uświadomienia sobie, że problem może być zignorowany.

4. Definiowanie – Na tym etapie następuje wyjaśnienie wszystkich niejasności, określenie ograniczeń i próba formalizacji opisu sytuacji decyzyjnej.



[1] M. Bielski, Organizacje. Istota. Struktury. Procesy, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 1997, s. 253.

5. Określenie celu(ów) – Ustalenie, co ma zostać osiągnięte w wyniku realizacji decyzji.

6. Określenie wariantów – Rozważenie różnych sposobów podejścia do rozwiązywania sytuacji problemowej.

7. Oszacowanie poszczególnych wariantów – Dokonuje się tego pod kątem stopnia osiągnięcia celu i wynikającej stąd satysfakcji.



8. Wybór wariantu – Proces oparty na indywidualnym, często subiektywnym wartościowaniu. W przypadku podmiotu decyzyjnego wybór wariantu jest rezultatem dyskusji, negocjacji itp.

9. Realizacja – Etap decydujący o ostatecznym powodzeniu wdrożenia; jego skuteczność zależy przede wszystkim od umiejętności i możliwości decyzyjnych decydenta.



10. Monitorowanie – Pozwala ocenić trafność podjętych decyzji i ewentualne bieżące ich korygowanie, a w przypadku niedostatecznych wyników – wycofanie się.



Model procesu podejmowania Model procesu podejmowania decyzjidecyzji

Sschemat procesu podejmowania decyzji. Źródło: M. Bielski, Organizacje. Istota. Struktury. Procesy, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 1997, s. 253.

Schemat Schemat procesuprocesudecyzyjnegodecyzyjnego prowadzącegprowadzącego do aktu o do aktu zakupu.zakupu.

SPP, Rzeszów. Cyt za: M. Sołtysiak, Proces podejmowania decyzji przez konsumenta na przykładzie zakupu samochodu, w: K. Jaremczuk, Człowiek w procesie gospodarowania, Rzeszów 1998, s. 285.

Zarządzanie firmą jestZarządzanie firmą jest

procesem podejmowania decyzji w warunkach pewności, ryzyka i niepewności

w celu realizacji założeń strategicznych przedsiębiorstwa (celów organizacyjnych)

poprzez funkcje planowania, organizowania, przewodzenia i kontrolowania.


3. Nauka o zarządzaniu 3. Nauka o zarządzaniu organizacjami – organizacjami – swoistość teorii swoistość teorii organizacji i organizacji i zarządzaniazarządzania

Nauka o zarządzaniu organizacjamiNauka o zarządzaniu organizacjami::

Nurty i kierunki w teorii naukowej organizacji. Źródło: B. Kożuch (red.), Wstęp do teorii zarządzania, Nauka-Edukacja, Warszawa 1999, s. 21.

Inter-Inter-dyscyplinarnodyscyplinarnośćść

Źródło: M. Bielski, Organizacje. Istota. Struktury. Procesy, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 1997, s. 254-260.

Teoriaorganizacji

izarządzania

SocjologiaPraw o

Ekonom ia

Prakseo log ia

Teoria system ów

icybernetyka TechnikaM atem atyka

Psycholog ia

F izjo log ia i ergonom ia


4. 4. ZarzZarząądzanie dzanie holistyczne - holistyczne - podsumowaniepodsumowanie

ZarzZarząądzanie dzanie holistyczneholistyczne

Pomimo istnienia różnych perspektyw, szkół badawczych, dyscyplin naukowych, nurtów/kierunków historycznych, poziomów, czy też obszarów funkcjonalnych, jakość zarządzania współczesną organizacją jest zdeterminowana umiejętność spojrzenia na organizację oraz kluczowe procesy w niej zachodzące w sposób integralny.



INT

ER

ES

AR

IUS

ZE IN

TE

RE

SA

RIU

SZ

E

otoczenie polityczno-prawne

Perspektywa funkcjonalna

Generatorraportów

Generatorraportów

Konsolidacjakoncernu

Konsolidacjakoncernu

ŚrodkitrwałeŚrodkitrwałe

Księganależności

Księganależności

Księgazobowiązań

Księgazobowiązań

KsięgagłównaKsięgagłówna

RegułyksięgoweReguły

księgowe

IFSFinanse

IFSIFSFinanseFinanse

DokumentacjaDokumentacja

Zamówieniaklientów

Zamówieniaklientów

FakturowanieFakturowanie

ZakupyZakupy

MagazynMagazyn


księgowe


IFSDystrybucja

IFSIFSDystrybucjaDystrybucja

Raportowanieczasu pracy

Raportowanieczasu pracy

Wydajnośćurządzeń

Wydajnośćurządzeń

Monitorow.urządzeń

Monitorow.urządzeń

Ewidencjaprodukcji

Ewidencjaprodukcji

KwalifikacjeKwalifikacje

Interfejssyst. płacInterfejssyst. płac

Zarządzanieczasem

Zarządzanieczasem


księgowe

IFS zarządza--nie zasobamiIFS zarządzaIFS zarządza----nie zasobaminie zasobami


Harmonogra-mowanie

Harmonogra-mowanie

ProfilaktykaProfilaktyka

Zleceniarobocze

Zleceniarobocze

WyposażenieWyposażenie

ZakupyZakupy

MagazynMagazyn


księgowe

IFSRemonty

IFSIFSRemontyRemonty


Ewidencjaprodukcji

Ewidencjaprodukcji

CRP-planow.zdolności prodCRP-planow.zdolności prod

MPR-planow.potrzeb mater.MPR-planow.potrzeb mater.

Zlecenieprodukcyjne

Zlecenieprodukcyjne

PlangłównyPlan

główny


księgowe


IFSProdukcja

IFSIFSProdukcjaProdukcja

Harmonogra-mowanie prod.Harmonogra-mowanie prod.

KosztyKoszty

Konfiguracjaprojektu

Konfiguracjaprojektu

Konfiguracjaproduktu

Konfiguracjaproduktu

IFSProjektowanie

IFSProjektowanie


Perspektywa holistyczna

Perspektywa antropologiczna

P erspektywa kulturowa

Wartość

ekonomiczna Wartość kulturowa

INTERESARIUSZE

otoczenie konkurencyjne

otoczenie społeczno-kulturowe

otoczenie makroekonomiczne

otoczenie ekologiczne

otoczenie techniczne

OTOCZENIE

PodsystemZARZĄDZANIA

ZINTEGROWANEGO

WARTOŚĆWARTOŚĆ

KLIENCI

PARTNERZY

PRACOWNICY

ZARZĄD

DOSTAWCY

SPOŁECZNOŚĆ

URZĘDY

MEDIA

AKCJONARIUSZE

ORG. CHARYT.

PLANstrategiczny

M ISJA(ce le)

P rocesy S truktura

Systemkontroli

m enedżerskiej

Kształtowaniekulturyzm ian

Otoczenie prawne, kulturowe, techniczne

Zintegrowany Zintegrowany mmodel odel zarządzaniazarządzania

1. Misja organizacji, drzewo celów (cele główne, funkcje, zadania)2. Mapa kluczowych procesów (reengineering, normy ISO)3. Elastyczna struktura organizacyjna 4. Plan strategiczny na poziomie strategicznym, taktycznym i operacyjnym5. System kontroli menedżerskiej (controlling, zintegrowane systemy informatyczne)6. Kształtowanie kultury (np. kultura zmian, postawa innowacyjno-partycypacyjnej itd.)7. Otoczenie organizacyjne (prawo, koniunktura, kultura narodowa, technologia itd.)

JJakość zarządzania marketingowego, akość zarządzania marketingowego, finansami, produkcją, zasobami ludzkimi finansami, produkcją, zasobami ludzkimi itd. jest tak naprawdę itd. jest tak naprawdę określonaokreślona popoprzez przez jakość wzajemnej integracjijakość wzajemnej integracji - -zarządzania zarządzania holistycznegoholistycznego. .



LITERATURA H. Steinmann, G. Schreyögg, Zarządzanie, Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, Wrocław 1995.L.H. Haber, Management. Zarys zarządzania małą firmą, Wydawnictwo

Profesjonalnej Szkoły Biznesu, Kraków 1995.A. Peszko, A. Gazda, Podstawy zarządzania, WSIiZ, Rzeszów 2000.A, K. Koźmiński, W. Piotrowski, Zarządzanie. Teoria i praktyka, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1996.A.K. Koźmiński, K. Obłój, Zarys teorii równowagi organizacyjnej, PWE, Warszawa 1989.J. Penc, Decyzje w zarządzaniu, Wydawnictwo Profesjonalnej Szkoły

Biznesu, Kraków 1995.A. Stabryła, J. Trzcieniecki (red.), Organizacja i zarządzanie, PWN, Warszawa 1986.M. Bielski, Organizacje. Istota. Struktury. Procesy, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 1997.


1. Przedstaw różne perspektywy definicyjne pojęcia „zarządzanie”. Opisz znany ci przykład firmy zarządzanej w sposób profesjonalny – dlaczego?

2. Opisz dowolny model procesu podejmowania decyzji. Uzasadnij związek pomiędzy podejmowanymi decyzjami przez zarząd a uzyskiwanymi rezultatami.

3. Który kierunek, szkoła funkcjonująca w ramach naukowej organizacji i zarządzania określa najpełniej istotę „organizacji” i „zarządzania”.

4. Różnorodność nurtów i kierunków w naukowej organizacji i zarządzania jest bogactwem czy też raczej „dżunglą teorii organizacji”- uzasadnij?

5. Przedstaw istotę zarządzania zintegrowanego.

PYTANIA PROBLEMOWE


(3018) 01_zsz-wprowadzenie

Documents