Page 1
30 χρόνια διδασκαλίας, έρευνας
Πολυτεχνείο Κρήτης: και συνεργασίας με την βιομηχανία σε θέματα
Μηχανικής Κοιτασμάτων Υδρογονανθράκων
ΗΜΕΡΙΔΑ ΤΕΕ
Οι Υδρογονάνθρακες στην Ανατολική Μεσόγειο
18 Ιουνίου 2019, Αθήνα
Καθηγητής Νίκος Βαρότσης
Διευθυντής Εργαστηρίου Ανάλυσης Ρευστών
& Πυρήνων Υπόγειων Ταμιευτήρων
Σχολή Μηχανικών Ορυκτών Πόρων Πολυτεχνείου Κρήτης
ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΣΧΟΛΗ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΟΡΥΚΤΩΝ ΠΟΡΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ Ν. ΒΑΡΟΤΣΗΣ
Page 2
(i) Διδασκαλία
- Προπτυχιακά
- Μεταπτυχιακά
(ii) Έρευνητικές δυνατότητες, δραστηριότητες & συνεργασία με την διεθνή
βιομηχανία πετρελαίου
Σύνδεση της Σχολής Μηχανικών Ορυκτών Πόρων με το
αντικείμενο της Μηχανικής Πετρελαίου
ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΣΧΟΛΗ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΟΡΥΚΤΩΝ ΠΟΡΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ Ν. ΒΑΡΟΤΣΗΣ
Page 3
Γεωστατιστική
Μηχανική Πετρωμάτων
Μηχανική Ταμιευτήρων
Ισορροπία Ρευστών-PVT
Εκμετάλλευση Ταμιευτήρων
Γεωλογία
Μηχανική Γεωτρήσεων
Ορυκτολογία
Πετρογραφία
Γεωχημεία
Γεωφυσική
Κάλυψη του αντικειμένου της Μηχανικής Πετρελαίου στο
προπτυχιακό πρόγραμμα του Μηχανικού Ορυκτών Πόρων
(από το 1991)
ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΣΧΟΛΗ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΟΡΥΚΤΩΝ ΠΟΡΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ Ν. ΒΑΡΟΤΣΗΣ
Page 4
Αγγλόφωνο Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών (12 μήνες)
Προσφέρεται από το 2013
Α’ Εξάμηνο:
Petroleum Geology, 5 ECTs
Petroleum Geochemistry, 5 ECTs
Data Analysis and Modeling in Petroleum Engineering, 5 ECTs
Drilling Engineering, 5 ECTs
Reservoir Engineering, 5 ECTs
Β’ Εξάμηνο:
Production Engineering, 5 ECTs
Geophysics, 5 ECTs
Reservoir Simulation, 5 ECTs
Special Topics in Petroleum Engineering, 5 ECTs
Petroleum Economics & Law, 5 ECTs
MSc thesis, 10 ECTs
ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΣΧΟΛΗ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΟΡΥΚΤΩΝ ΠΟΡΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ Ν. ΒΑΡΟΤΣΗΣ
Page 5
Applications received per academic year
ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΣΧΟΛΗ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΟΡΥΚΤΩΝ ΠΟΡΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ Ν. ΒΑΡΟΤΣΗΣ
Page 6
Drilling Engineering
Well Design and Construction
Onshore and offshore explorations
Pore pressure estimation
Drilling equipment and procedures
Μud Hydraulics
Well Completion
Well control
Reservoir Engineering
Introduction to reservoir engineering
Fluid pressure regimes
Phase behavior
Reservoir fluid sampling
Porous media & rock-fluid interactions
Fluid flow in porous media
Transient & Stabilized flow equations
Well performance
Well testing
Introduction to Well Test interpretation (Type
curve analysis, Pressure derivative analysis)
ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΣΧΟΛΗ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΟΡΥΚΤΩΝ ΠΟΡΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ Ν. ΒΑΡΟΤΣΗΣ
Page 7
Production Engineering
Basic and advanced completion methods
Wellbore performance and Nodal Analysis
Prosper
Artificial and gas lift
Design of the surface facilities
Special Topics in
Petroleum Engineering
Waterflooding Design & Analysis
PVT Simulation
PipeSim project design
MBAL
GAP
ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΣΧΟΛΗ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΟΡΥΚΤΩΝ ΠΟΡΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ Ν. ΒΑΡΟΤΣΗΣ
Page 8
Software/Academic licenses of professional software packages
used for the training of the postgraduate students:
• Schlumberger
PETREL
ECLIPSE
PIPESIM
MALCOM
•Petroleum Experts
PVTp
MBAL
PROSPER
REVEAL
RESOLVE
•Rock Flow Dynamics tNavigator
• CMG
Stars
IMEX
WinProp
ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΣΧΟΛΗ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΟΡΥΚΤΩΝ ΠΟΡΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ Ν. ΒΑΡΟΤΣΗΣ
Page 9
Ολοκληρωμένη εργαστηριακή διάταξη για τη μελέτη
ισορροπίας φάσεων (PVT) ρευστών ταμιευτήρων
πετρελαίου και φυσικού αερίου σε συνθήκες κοιτάσματος
Projects Energean, Kavala Oil, NAPC, Norsk Hydro Oλες οι μελέτες PVT έως τώρα των ταμιευτήρων Prinos North Epsilon
ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΣΧΟΛΗ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΟΡΥΚΤΩΝ ΠΟΡΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ Ν. ΒΑΡΟΤΣΗΣ
Page 10
Πειραματική διάταξη για τη μελέτη
εκτόπισης πετρελαίου σε πορώδες μέσο
ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΣΧΟΛΗ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΟΡΥΚΤΩΝ ΠΟΡΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ Ν. ΒΑΡΟΤΣΗΣ
Page 11
Ολοκληρωμένη εργαστηριακή διάταξη για τη μελέτη της πίεσης
αναμειξιμότητας (miscibility) πετρελαίων και αερίων έγχυσης
σε συνθήκες κοιτάσματος
Projects
Norsk Hydro
Eργαστηριακός προσδιορισμός miscibility pressure του πετρελαίου του ταμιευτήρα της Βόρειας Θάλασσας Snorre με CO2 σε συνθήκες κοιτάσματος
ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΣΧΟΛΗ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΟΡΥΚΤΩΝ ΠΟΡΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ Ν. ΒΑΡΟΤΣΗΣ
Page 12
Πειραματική διάταξη για τη
μελέτη συμπιεστότητας
υποθαλάσσιων αργιλικών
σχηματισμών που περιέχουν
υδρίτες φυσικού αερίου
Projects EU Research Directorate Program
ANAXIMANDER
EU Research Directorate Program Hydrate Autoclave Coring Equipment System
ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΣΧΟΛΗ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΟΡΥΚΤΩΝ ΠΟΡΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ Ν. ΒΑΡΟΤΣΗΣ
Page 13
Χαρακτηρισμός οργανικού περιεχομένου μητρικών
σχηματισμών πετρελαίου Προσδιορισμός πετρελαϊκών ρύπων σε δείγματα
εδάφους
Projects
Ελληνικά Πετρέλαια Α.Ε.
Αναζήτηση και Παραγωγή Υδρογονανθράκων στον Δυτικό Πατραϊκό από τα “Ελληνικά Πετρέλαια A.E.”
Energean Oil&Gas
«Ανάλυση γεωχημικών και πετροφυσικών χαρακτηριστικών δειγμάτων πετρωμάτων, πετρελαίων και πυρήνων της συμβατικής περιοχής του «Κατακόλου» και των «Ιωαννίνων»
Σύστημα ανάλυσης Rock-Eval
ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΣΧΟΛΗ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΟΡΥΚΤΩΝ ΠΟΡΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ Ν. ΒΑΡΟΤΣΗΣ
Κόστος αγοράς 250,000 € (2015)
Page 14
Αέριος χρωματογράφος – φασματογράφος μάζας GC-MS
Προσδιορισμός σύστασης πετρελαϊκών ρευστών Ταυτοποίηση βιοδεικτών σε γεωχημικές μελέτες πετρελαίου Ταυτοποίηση ρυπαντών σε περιβαλλοντικές μελέτες
Ανάλυση σύστασης πετρελαϊκών ρευστών
ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΣΧΟΛΗ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΟΡΥΚΤΩΝ ΠΟΡΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ Ν. ΒΑΡΟΤΣΗΣ
Page 15
Μελέτη πετρελαίων και
μητρικών πετρωμάτων
οργανική γεωχημεία
Ενόργανη ανάλυση και
χαρακτηρισμός
ορυκτών καυσίμων
χημειομετρία
Εντοπισμός και
ανάλυση πετρελαϊκών
ρύπων στο περιβάλλον
ταυτοποίηση
ρυπαντών
Εφαρμογές Οργανικής Γεωχημείας και Χημειομετρίας
ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΣΧΟΛΗ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΟΡΥΚΤΩΝ ΠΟΡΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ Ν. ΒΑΡΟΤΣΗΣ
Page 16
Χρωματογραφική ανάλυση σύστασης πετρελαϊκών ρευστών
ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΣΧΟΛΗ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΟΡΥΚΤΩΝ ΠΟΡΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ Ν. ΒΑΡΟΤΣΗΣ
Αέριοι Χρωματογράφοι
Page 17
Χαρακτηρισμός πετρελαϊκών ρευστών Αλγόριθμοι πρόβλεψης ιδιοτήτων πετρελαιοειδών από τα υπέρυθρα φάσματα
Φασματοφωτόμετρο υπερύθρου, FTIR
Projects MOTOR OIL CYCLON (Iδιότητες πετρελαιοειδών)
Χαρακτηρισμός ιδιοτήτων πετρελαϊκών ρευστών
ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΣΧΟΛΗ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΟΡΥΚΤΩΝ ΠΟΡΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ Ν. ΒΑΡΟΤΣΗΣ
Page 18
Σύστημα Ροής Γεώτρησης
- Υδραυλική γεωτρήσεων
- Ρευστά γεωτρήσεων
- Μεταφορά τριμμάτων σε
δακτύλιο
Πειραματικός εξοπλισμός Εργαστηρίου Μηχανικής Γεωτρήσεων
ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΣΧΟΛΗ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΟΡΥΚΤΩΝ ΠΟΡΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ Ν. ΒΑΡΟΤΣΗΣ
Page 19
Προσομoίωση Γεώτρησης (Payzone-Drilling Simulator)
ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΣΧΟΛΗ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΟΡΥΚΤΩΝ ΠΟΡΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ Ν. ΒΑΡΟΤΣΗΣ
Page 20
Μοντέλα πρόβλεψης του συνόλου των
ιδιοτήτων PVT πετρελαίων και αερίων
συμπυκνωμάτων, με χρήση προηγμένων
εργαλείων (νευρωνικά δίκτυα) βάσει
απλών μετρήσεων «on site» με χρήση
φορητού εξοπλισμού
Projects
PVT Express (Schlumberger)
Μοντέλα πρόβλεψης για τη μετατροπή
των μετρούμενων παροχών
πολυφασικών ροομέτρων σε συνθήκες
επιφανείας
Projects
Vx Flowmeter (Schlumberger)
Στατιστικά μοντέλα πρόβλεψης που αναπτύχθηκαν και
χρησιμοποιούνται διεθνώς στην βιομηχανία
πετρελαίου
ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΣΧΟΛΗ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΟΡΥΚΤΩΝ ΠΟΡΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ Ν. ΒΑΡΟΤΣΗΣ
Page 21
Εξελιγμένα Μοντέλα Nευρωνικών Δικτύων που αναπτύχθηκαν
για την ταχύτατη προσομοίωση της ισορροπίας φάσεων κατά
τη διάρκεια προσομοιώσεων ταμιευτήρων
Η προσομοίωση της εξέλιξης του ταμιευτήρα
απαιτεί την επίλυση εκατομμύρια φορές των
προβλημάτων εκτόνωσης, με χρήση
επαναληπτικών μεθόδων
Η άμεση, μη επαναληπτική επίλυση αυτών
των προβλημάτων έχει επιτευχθεί με χρήση
μοντέλων πρόβλεψης
Μια πλήρης προσομοίωση μπορεί πλέον να
πραγματοποιηθεί σε χρόνο λιγότερο του 1/10
του μέχρι σήμερα απαιτούμενου χρόνου
Projects
Τα μοντέλα αυτά δοκιμάστηκαν επιτυχώς
από τις εταιρείες Schlumberger (Eclipse),
KAPPA & PETEX (Reveal)
ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΣΧΟΛΗ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΟΡΥΚΤΩΝ ΠΟΡΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ Ν. ΒΑΡΟΤΣΗΣ
Page 22
Ευχαριστώ για την προσοχή σας !
ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΣΧΟΛΗ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΟΡΥΚΤΩΝ ΠΟΡΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ Ν. ΒΑΡΟΤΣΗΣ