-
1
ე რ თ ი ე რ თ ი ს ა ე რ თო გ უ ნ დ ი თ , ს ტ რ ა ტ ე გ ი ი თ , მ
ი ზ ნ ი ს კ ე ნ - q v e y n i s T a v d a c v i s a d a u s a f r T
x o e b i s T v i s
აპრილი 2018 #6
30 aprili -SeiaraRebuli Zalebis dRe
gv.2
gaicani Cveni qveynis jariskaci fsiqologiuri mxardaWeris
programa jariskacebisTvis
gv.4
gv.7 gv.9gv.8
„levan izoria : „dRes saqarTvelo natos standartebs srulad
akmayofilebs“
qarTuli jaris
27 wliani transformacia
davamsxvrioT miTebi - nu gavxdebiT
propagandis msxverpli!
-
2
„yvela is warmateba, romelsac qveyanam wlebis ganmavlobaSi
miRwia, TiToeuli jariskacis aRiarebaa“-levan izoria
- batono ministro, saqarTvelos SeiaraRebuli Zalebi arsebobis 27
wels iTvlis. ramdenad war-matebuli iyo am periodSi Seiara-Rebuli
Zalebis transformacia da SegviZlia Tu ara Tamamad ganvacx-adoT, rom
saqarTvelos ukve hyavs Tanamedrove, natos standartebis SeiaraRebuli
Zalebi, romelsac SeuZlia dakisrebul amocanebs warmatebiT gaarTvas
Tavi?
27 wlis ganmavlobaSi Cven Zalian mniSvnelovan procesebTan da
mov-lenebTan gvqonda saqme. es, pir-vel rigSi, Cveni qveynis
terito-riuli mTlianobisTvis brZolasa da mniSvnelovani seraTaSorioso
misiebis Sesrulebas ukavSirdeba. minda vTqva, rom am
sapasuxismgeb-lo movaleobis Sesrulebas Cveni gmiri samxedroebi,
patrioti qarT-velebi Seewirnen. Cveni siZliere swored maT
mogonebaSi, maTi sax-elebis ukdavyofaSia. yvelaferi, rasac
vakeTebT, iqneba es zogadad Cveni qveynis keTildReoba Tu Tav-dacvis
uwyebis transformireba, im mTavar mizans ukavSirdeba, ras-ac isini
Seewirnen - Cveni qveynis siZlieres, teritoriul mTliano-basa da
Zlier Tavdacvisunariano-bas.
Cvenma qveyanam mniSvnelovani transformacia ganicada,
gansaku-TrebiT Tavdacvis sferoSi. Cven yovel wels vuaxlovdebiT
natos standartebs da SeiZleba Tamamad iTqvas, rom dRes saqarTvelo
na-tos standartebs srulad akmay-ofilebs. es ar ris mxolod Cveni
Sefaseba, amas, pirvel rigSi, nato aRiarebs. Crdiloatlantikuri
aliansis generalurma mdivanma sajarod, xazgasmiT aRniSna
saqa-rTvelos progresi. saerTaSoriso misiebis farglebSi, sxvadasxva
generlebisgan me mravaljer mov-ismine Sefaseba, rom qarTvelebi,
sapasuxismgeblo funqciebis Ses-rulebis TvalsazrisiT, sando
mTavari Tema
partniorebi arian da gansaku-Trebuli profesionalizmiT,
si-mamaciTa da TavdadebiT gamoirCe-vnian. msoflios mSvidobisa da
usafrTxoebis uzrunvelyofis saqmeSi monawiloebas Cven ufro
globalurad vagrZelebT. Cveni aqtiuroba saerTaSoriso misiebis
farglebSi natosTvis samagali-Toa, radgan samSvidobo misiebSi
saqarTvelo, jariskacebis raode-nobiT, erT sul mosaxleze yve-laze
didi kontributori qveyanaa. mTeli am wlebis ganmavlobaSi Tavdacvis
sistema instituciurad yalibdeboda da dResac amtkicebs am
institutebs, raTa natosTvis saqarTvelo aramxolod sando partniori da
aspiranti qveyana iyos, aramed Criloatlantikuri aliansis Rirseuli
wevri. es am-bicia aqvs ara mxolod xelisu-flebis gunds, aramed mTel
mosax-elobas. SeiZleba iTqvas, rom rogorc praqtikul, aseve
politi-kur WrilSi Cveni qveyana da Tav-dacvis uwyeba maqsimalurad
mzad aris, rom gaxdes natos wevri qvey-ana. - saqarTvelos
SeiaraRebuli Zalebi am periodSi araerT mZime gamowvevas gaumklavda,
romel-mac didi adamianuri danaklisi gamoiwvia. ra roli hqonda am
ga-mowvevebs da mis Sedegebs Seiara-Rebuli Zalebis
gaZlierebisTvis?
Cven, istoriulad yovelTvis ve-brZodiT gamowvevebs, terito-riebis
SenarCunebisTvis Tavs vwiravdiT. gasuli da es saukune Zalian
mtkivneulia CvenTvis, rad-gan ruseTis federaciam saqa-rTvelos
teritoriebis 20%-is okupireba moaxdina. es faqti, saerTaSoriso
wesrigis darRvevis naTeli magaliTia. dRes mTeli msoflio
aRSfoTebulia ruseT-is qmedebebiT, gansakuTrebiT es yirimis aneqsiis
Semdeg moxda. Tumca Cven, qarTvelebi yovelTvis vambobdiT, rom im
qmedebebis Sem-
deg, rac ruseTma 2008 wels saqarT-velos winaaRmdeg ganaxorciela,
msoflio masTan ufro mkveTri da mkacri unda yofiliyo. Cven
yov-elTvis vibrZolebT Cveni qveynis Rirsebis dasacavad, okupirebuli
teritoriebis mSvidobiani gziT dasabruneblad da saerTaSoriso
sazogadoebis aqtiuri monawile-obiT am teritoriebis araRiare-bis
politikis saqmeSi yovelT-vis viqnebiT mtkice. strategiuli
partniorebisgan, gansakuTrebiT amerikis SeerTebuli Statebi-sgan,
evropis qveynebisgan, evroka-vSirisgan da natosgan didi mx-ardaWera
gvaqvs, raTa erTad da erTiani poziciiT mivaRwioT imas, rasac Cveni
biWebi Seewirnen, Cveni qveynis mTlianobasa da ganviTare-bas. ase
rom, amas, pirvel rigSi, moraluri datvirTva aqvs, aseve politikuri
valdebuleba poli-tikosebisTvis - racionalurad da dabalansebulad
yvelaferi gavakeToT imisTvis, rom naklebi msxvepliT mivaRwioT yvela
qarT-velis sawadel mizans, rac, pir-vel rigSi, Cveni qveynis
terito-riuli mTlianobis aRdgenasa da Crdiloatlantikur sivrceSi met
integracias ukavSirdeba. - msoflios winaSe arsebul sa-frTxeebze
sapasuxod, Crdiloat-lantikuri aliansi cdilobs Se-kavebis politikis
gaZlierebas. hibriduli gamowvevebis gaTval-iswinebiT, saqarTvelos
Tavdacvis saministrom totaluri Tavdacvis principi SeimuSava. ras
efuZneba aRniSnuli principi da ra igegme-ba am mimarTulebiT uaxloes
mo-mavalSi?
safrTxeebi, romlebzec Cven vsau-brobT da romlis aRqmac ara
mxolod Cven mier, aramed Cveni partniorebis mier xdeba, ruseTis
qmedebebs ukavSirdeba. es qmedebe-bi ki, saerTaSoriso samarTlis
normebsa da wesebs uxeSad arRvevs.
Cven, partnior qveynebTan erTad, gansakuTrebiT natosTan
TanamS-romlobis formatSi, vafasebT ra am safrTxeebs, SevimuSavebT
er-Tian politikas, Tu rogor unda moxdes safrTxis prevencia da
Se-kaveba, raTa mas realuri ganxor-cielebis pirobebi ar hqondes. am
mizniT evropulma qveynebma, natom da aSS-ma 2014 wlidan,
gansaku-TrebiT yirimis aneqsiis Semdeg, ruseTis agresiis winaaRmdeg
Tan-amedrove, ganaxlebuli Sekavebis politika SeimuSava. yvelaferi
rasac Tavdacvis uwyebaSi, wl-isa da aTi Tvis ganmavlobaSi vakeTebT,
aRniSnuli safrTxis saerTo aRqmasa da misi Sekavebis TvalsazrisiT
saerTo politikis SemuSavebas ukavSirdeba.
nato maqsimalurad cdilobs daarwmunos wevri qveynebi, rom
Tavdacvis biujetis saerTo moc-uloba mTliani Sida produqtis 2% iyos,
xolo am biujetidan 20% SeiaraRebaze iyos mimarTuli. pirveli nabiji,
romelic Cven ga-davdgiT optimizaciis mtkivneul process
ukavSirdeboda, mizani ki Tavdacvis biujetis TavdacviT amocanebze
orientirebaa, rogorc infrastruqturis, ise SeiaraRebis nawilSi.
maSin, rodesac saqmiano-ba daviwyeT, Tavadacvis biujetis 67%
saxelfaso uzrunvelyofasa da socialur Temebs xmardebo-da,
optimizaciis Semdeg mxolod 53 % mivmarTeT aRniSnuli mi-marTulebiT,
riTac natos stan-dartebs mivuaxlovdiT. amasTan, Tavdacvis
biujetisTvis, mTliani Sida produqtis 2% SevinarCuneT. metic da rac
yvelaze mTavaria, am wlis biujetSi SeiaraRebisTvis 20%-ze metia
gaTvaliwininebuli. Sekavebis politikis mimar-TulebiT, daaxloebiT or
kvira-Si, Cven erT-erT yvelaze ambiciur programas viwyebT:
nato-saqarT-velos arsebiTi paketis erT-erTi iniciativis farglebSi,
amerik-is SeerTebul StatebTan erTad, wvrTnebisa da Sefasebis
erTo-bliv centrSi sabrZolo momza-debis centri Seiqmneba. swored am
centris mSeneblobisken mivmarTeT optimizaciis Sedegad dazogili
Tanxebi da swored am centrSi sami wlis ganmavlobaSi 9 qveiTi
bat-alioni momzaddeba. umniSvnelova-nesia, rom wvrTnebi
dakavSirebu-li iqneba qveynis teritoriuli Tavdacvis miznebTan. Tu
am drom-de, saerTaSoriso partniorebTan erTad, wvrTnebs ZiriTadad
saer-TaSoriso misiebSi monawileobis miRebis mizniT gavdiodiT, dRes
ukve axal swavlebebs viwyebT, romelic adgilze, Cveni
suveren-itetisa da teritoriis dacvazea orientirebuli. 9 qveiTi
batalio-ni, natos standartebis Sesabamisi msubuqi SeiaraRebiT
aRiWurveba, isini amerikel instruqtorebTan erTad sami wlis
ganmavlobaSi in-tensiur momzadebas gaivlian, raTa Cveni qveynis
Tavdacvisunarianoba
-
3
mTavari Tema
ufro gaZlierdes. es yvelaferi ki, swored, qmediTi da Zlieri
Sekavebis politikis ganxorciel-ebis mizniT keTdeba. programas,
romelsac viwyebT, simbolurad „saqarTvelos Tavdacvis mzadyof-nis“
programa hqvia. mzadyofnac Sekavebis politikis erT-erTi
mniSvnelovani elementia.
totaluri Tavdacva samxedrosTan erTad, samoqalaqo Tavdacvis
mza-dyofnasa da sainformacio usa-frTxoebis uzrunvelyofas moi-cavs.
imisTvis, rom krizisul viTarebaSi safrTxeebis gamklave-ba SevZloT,
konkretuli nabijebi gadavdgiT. movamzadeT erovnuli Tavdacvis gegma,
romelic omis SemTxvevaSi, sxvadasxva uwyebebisa da gansakuTrebiT
Tavdacvis uw-yebis mzadyofnas iTvaliswinebs. Cven SevimuSavebT
erovnuli Tav-dacvis strategias. mTavrobam ukve Seqmna komisia,
romelsac Cven vux-elmZRvanelebT, raTa sxvadasxva uwyebebis
TanamonawileobiT, to-taluri Tavdacvis ganxorcieleba iyos
SesaZlebeli.
gvaqvs ambicia, wels yvelaze masStaburi „didgoris swavlebe-bi“
CavataroT, sadac uwyebaTaSo-risi TanamSromloba maqsimalu-rad iqneba
uzrunvelyofili. am mimarTulebiT gadavdgiT yvelaze didi nabiji -
SevimuSaveT wve-vamdelTa ganaxlebuli sistema, raTa axalgazrda Taoba
qveynis Tavdacvis saqmeSi iyos CarTuli. saqarTvelos Tavdacvis
saqmeSi sazogadoebis farTo CarTulobas uzrunvelyofs rezervis Zalian
mniSvnelovani, axali koncef-cia, romlis sapilote proeqtic uaxloes
momavalSi amoqmeddeba. patriotuli suliskveTebis am-aRlebisa da
pasuxismgeblobis gaziarebis mizniT, mozard Tao-basTan aqtiuri
TanamSromloba daviwyeT. proeqtis - „Cveni jariska-ci“ farglebSi
samxedro mosamsax-
ureebi saqarTvelos 150 skolas estumrebian da moswavleebs
Tavi-anT istoriebs gaacnoben, auxsnian ra gamowvevebis winaSe
vdgavarT da ra reformebs vaxorcielebT.
totaluri Tavdacvis ganxor-cielebisTvis mniSvnelovania eT-nikuri
umciresobebis monawileo-ba, wvevamdelTa sistemis aRdgena swored am
mizans emsaxureba. eT-nikuri umciresobis warmomadgen-lebs
SesaZlebloba eqnebaT gazeTi „qarTuli jari“ sakuTar enaze waikiTxon,
radgan Cven gazeTis azerbaijanul da somx-ur enebze Targmnasa da
gavrcel-ebas vgegmavT. es yvelaferi keT-deba imisTvis, rom maT
miiRon meti informacia da igrZnon, rom vafasebT. totaluri Tavdacvis
ganxorcielebis procesSi aseve umniSvnelovanesia politikuri speqtris
maRali CarTuloba, ar aqvs mniSvneloba saxelisufle-boa es speqtri,
Tu opoziciuri. es aris saerTo saxalxo saqme. yve-lam visac surs,
rom saqarTvelo iyos Zlieri, Tavdacvisunariani da Cveni qveynis
Crdiloatlanti-kur sivrceSi integraciis kursi gaZlierdes, am
procesebSi aqti-uri monawileobas unda miiRos.
drois umokles vadebSi, Cven marTlac mniSvnelovani nabi-jebi
gadavdgiT, riTac kidev ufro davuaxlovdiT natos stan-dartebs.
SeiZleba iTqvas, rom saqarTvelo natosTvis erT-erTi samagaliTo
qveyna gaxda da ro-gorc ukve aRvniSne, es ar aris mx-olod Cveni
azri. im ndobis fon-dis farglebSi, romelic natom sxvadasxva
partniori qveynebis dasaxmareblad Seqmna, aliansis sxva
partniorebisTvis Cven gvaR-iares, rogorc erT-erTi samagal-iTo
qveyana, romelic Sekavebis politikis ganxorcielebis miz-niT
konkretul da qmediT nabi-jebs dgams.
- bolo periodSi saqarTvelo-amer-ikis urTierTobis dinamika
Tval-saCinod izrdeba. ra ganapirobebs am tendecias da ra gegmebia
am mi-marTulebiT?
diax, saqarTvelos urTierToba amerikis SeerTebul
StatebTan,T-visobrivad axal etapze gada-vida. amas cxadyofs maRali
donis politikuri vizitebic. amerikis SeerTebuli Statebis
vice-prezidentma, saqarTvelo-Si stumrobisas gaakeTa Zalian mkafio
gancxadebebi. maik pensma aRniSna, rom buqarestis samitze miRebuli
gadawyvetileba, rom saqarTvelo gaxdeba natos wevri qveyana,
ZalaSia; rom saqarTvelo-sa da aSS-s Soris arasdros yo-fila iseTi
xarisxis strategi-uli urTierToba, rogorc dRes aris; rom saqarTvelom
demokra-tiuli ganviTarebisa da Tav-dacvisunarianobis gaZlierebis
kuTxiT mniSvnelovan progress mi-aRwia. simboluri iyo, rom aSS-s
vice-prezidenti saqarTvelos swored maSin estumra, rodesac „Noble
Partner“-is swavlebebs viw-yebdiT. am swavlebebis mzardi di-namikac
mowmobs, rom Tavdacvis sferoSi amerikis SeerTebul StatebTan gvaqvs
dinamiuri Tan-amSromloba. mxedvelobaSi maqvs cocxali Zalisa da
samxedro te-qnikis raodenobis zrda swavle-bebis farglebSi. unda
aRvniSno, rom es dinamika sxvadasxva kom-ponentiT da
mravalfunqciuri elementebis CarTviT gZeldeba. magaliTad, vgegmavT,
rom mrav-alerovnuli samxedro swavleba Agile Spirit-is farglebSi
sazRvao komponentic CavrToT. Cven gvaqvs mniSvnelovani progresi,
romelic istoriul movlenebs moicavs. pir-veli es aris „javelinebis“
siste-ma, romelic amerikis SeerTebuli Statebisgan SeviZineT.
TqvenTan vacxadeb pirvelad, rom amerikis Tavdacvis mdivnisgan,
jeims mati-
sisgan 21 dekembers miviRe weri-li, sadac man aRniSna, rom
„jave-linebis“ miRebiT saqarTvelo gaxda gansakuTrebul qveyanaTa
klubis wevri, romlis mimarTac amerikis SeerTebul Statebs aqvs
maRali xarisxis ndoba da urTi-erToba.
meore - swored amerikis SeerTebul StatebTan erTad viwyebT
yvelaze ambiciur, saqarTvelos Tavdacvis mzadyofnis programas da
mesame - mniSvnelovnad gazrdili sagareo samxedro dafinanseba.
mxolod 2017-2018 wlebSi amerikam Cveni in-frastruqturuli
proeqtebisa da samxedro Zalebis dafinansebis mizniT, sagareo
samxedro dafi-nansebis meSveobiT, im Tanxis sru-li moculobis
TiTqmis naxevari gaiRo, riTac is saqarTvelos wlebis ganmavlobaSi,
kerZod, 1997 wlidan exmareboda.
2017 wlis noemberSi, amerikis SeerTebul StatebSi, rodesac
pi-radad Sevxdi amerikis Tavdacvis mdivan jeims matiss, xazi
gavusviT Cveni TanamSromlobis gaZlier-ebas da aRvniSneT, rom mzardi
dinamika myar safuZvels gvaZlevs, raTa saqarTvelo amerikisTvis ufro
Zlieri saydeni, partniori gaxdes.
yvelanairi winapiroba arsebobs imisTvis, rom Cven mTavar
strate-giul partniorTan, amerikasTan TanamSromloba momaval wels
kidev ufro mzardi da mZlavri gaxdes.
- pirvelad saqarTvelos SeiaraRe-buli Zalebis istoriaSi gamoCnda
uaxlesi tanksawinaaRmdego Seiara-Reba „javelini“, romlis
gadmoce-masac saqarTvelo mravali wlis ganmavlobaSi uSedegod
cdilob-da. ramdenad mniSvnelovania aR-niSnuli proeqti saqarTvelos
Tav-dacvisunarianobis amaRlebisTvis?
-
4
mTavari Tema
qarTuli jaris 27 wliani transformacia
„javelinebis“ sistemas 10 wlis ganmavlobaSi viTxovdiT, magram
garkveuli mizezebiT uars gveub-nebodnen. gasuli wlis 29 marts
weriliT mivmarTeT amerikis SeerTebuli Statebis mTavrobas. aRiara ra
amerikis mTavrobam Cven mier gadadgmuli nabijebi re-formebis kuTxiT
da gvicxadeben ra ndobas, kongresma xmaTa umrav-lesobiT dadebiTi
gadawyvetile-ba miiRo. es aris politikuri gadawyvetileba, rac
Tavdacvis uw-yebaSi ganxorcielebuli reforme-bis aRiarebaa. dRes
„javelinebi“ saqarTveloSi usafrTxo adgil-ze aris Senaxuli. es
procesi, bunebrivia, Sekavebis politikas ukavSirdeba.
mniSvnelovania, rom gvqondes iseTi SeiaraReba, romel-ic safrTxeebis
Sekavebis realur berkets mogvcems. Cven moderni-zebas sxva
mimarTulebiTac vgeg-mavT, rac antisahaero sistemas ukavSirdeba.
sazogadoebisTvis cnobilia, rom safrangeTTan aR-niSnuli proeqtis
ganxorcieleb-is pirvel fazas wels vasrulebT da meore fazis
gagrZelebis mza-dyofnas gamovTqvamT.
- Tavdacvis saministros da pi-radad Tqveni, araerTgzis
gancx-adebis mixedviT, uwyebis upirve-lesi prioriteti jariskacia.
ra reformebi gatarda da igegmeba samxedroTa socialuri mdgomare-obis
gaumjobesebis mizniT?
qarTuli jaris Camoyalibebis rTuli 90-iani wlebi
1989 wlis noemberSi sabWoTa jar-Si gamiwvies, es iyo sabWoT
kav-Siris samxedro sahaero Zalebi. teritoriulad TelavSi
vimyofe-bodi. es zustad is periodia, roca 1990 wels Sinagani jaris
bazaze erovnuli gvardiis Camoy-alibeba iwyeba. erovnuli gvar-diis
Camoyalibebas Tan sdevs Tavdacvis saministros Seqmna, romlis uSualo
movaleoba er-ovnuli armiis Camoyalibeba da amavdroulad, erovnuli
gvardi-isTvis materialur-teqnikuri dax-marebis aRmoCena iyo.
erovnuli gvardia prezidents daeqvemdebara. erovnul SeiaraRebul
Zalebs teritoriuli mTlianobisTvis brZolebSi aqtiuri CarTva Seqmnis
dRidan mouwia. amavdroulad, iw-yeba Sida politikuri ganxeTqile-ba
da gvardiac da jaric Suaze iyofa. iwyeba samoqalaqo omi.
erovnuli SeiaraRebuli Zalebis piradi Semadgenloba ZiriTadad
gulanTebuli axalgazrda mo-qalaqeebiT dakompleqtda. xSir SemTxvevaSi
iyvnen adamianebi, rom-lebsac samoqalaqo ganaTleba da
Cveni mTavari sazrunavi TiToeu-li jariskacia. man unda igrZnos,
rom saxelmwifo zrunavs masze. jariskacs unda hqondes saTanado
pirobebi, raTa qveynis Tavdacvas-Tan dakavSirebuli amocanebi
ganaxorcielos. Cven ganvaxorcie-leT cvlilebebi, romlis mixed-viTac
wvevamdelebi, romlebic samxedro samsaxurs ixdian, maqsi-malurad
iyvnen integrirebulni. sami Tvis ganmavlobaSi isini iseT-ive
srulfasovan sawyis sabrZolo momzadebas gaivlian, rogorsac
kontraqtiT momsaxure samxedro-ebi gadian. sami Tvis Semdeg ki,
profesionalebTan erTad, isini erTobliv wvrTnebsa da swav-lebebSi
CaerTvebian. Cven vqmniT pirobebs raTa maT ojaxebTan meti
komunikacia hqondeT. aseve, gaiz-arda saxelfaso uzrunvelyofac. rac
Seexeba uSualod profesiul jars, Cven am mimarTulebiTac
mniSvnelovani nabijebi gadavdgiT. SemoviReT sameTauro danamate-bi
da oficrebis Semadgenlobas, daaxloebiT 450 kacs, rogorc gasul wels,
aseve wels, xelfase-bi gavuzardeT. Cven movaxdineT milionobiT laris
mobilizeba, raTa xelfasebi gavu-zardoT maT, vinc saqarTvelos
Tavdacvis mzadyofnis programas gaivlis. is 9 batalioni, romel-ic
aRniSnul progamaSi CaerTveba, wels gazrdil xelfass aiRebs.
bunebrivia, am tendencias vagrZel-
ebT, raTa sxva samxedro mosamsax-ureebic movicvaT, magram Cveni
SesaZleblobis gaTvaliswinebiT, es procesi etapobrivad
ganxor-cieldeba. bolo weliwad-nax-evris manZilze Tavdacvis uwyebam
500-ze meti bina gasca im pirebze, romlebis mimarTac saxelmwifos
valdebuleba kontraqtiT aqvs aRebuli. es procesic bunebrivad
gagrZeldeba da aRniSnul val-debulebas SevasrulebT. gansaku-Trebul
yuradRebas vaqcevT daW-ril samxedroebs, mZimed daWril samxedro
mosamsaxureebs saxelfa-so uzrunvelyofa gavuzardeT da yvelafers
vakeTebT, raTa maTi mo-tivacia da sxvadasxva aqtivobeb-Si CarTuloba
maRali iyos. dasav-leT saqarTveloSi erTgvari gamokiTxva CavatareT,
raTa dag-vedgina, Tu ra sWirdeba samxedro mosamsaxures da mis
ojaxis wev-rebs yvelaze metad. umravlesobam samedicino servisebis
uzrunvely-ofis survili gamoTqva. swored amitom, dasavleT
saqarTveloSi, quTaisSi, axal samxedro hospi-tals vaSenebT, sadac
samedicino momsaxureba iqneba uzrunvely-ofili. aseve, gavaumjobeseT
sa-dazRvevo paketi da davazRvieT maTi janmrTelobac, vinc uwye-baSi
xelSekrulebiT muSaobs. wels, yazarmebSi sveli wertileb-is kapitalur
remonts da axali sasadiloebis mowyobas viwyebT. mTeli es nabijebi
jariskacis so-
cialuri da samuSao pirobebis gaumjobesebisken aris mimarTuli,
raTa TiToeulma jariskacma Tavi Rirseulad da dafasebulad
ig-rZnos.
- rogor xedavs saqarTvelos Tav-dacvis ministri levan izoria
saqarTvelos SeiaraRebul Zalebs 5 wlis Semdeg?
pirvel rigSi, minda TiToeul jarikacs mivuloco saqarTvelos
SeiaraRebuli Zalebis dRe. minda, madliereba gamovxato SeiaraRe-buli
Zalebis generaluri Stabis ufrosisa da misi moadgileebis mi-marT.
swored maTTan erTad viRebT Cven strategiul da mniSvnelovan
gadawyvetilebebs. yvela is war-mateba, rasac Cvenma qveyanam
wleb-is ganmavlobaSi miaRwia TiToeuli jariskacis aRiarebaa. maTi
roli qveynis Tavdacvisunarianobis ga-Zlierebis saqmeSi
umniSvnelova-nesia. minda, madloba vuTxra maT, mTeli saqarTvelos
saxeliT, Ti-Toeulis mimarT gamovxato didi pativiscema, mokrZaleba
da siyvar-uli. darwmunebuli var, rom kval-ificiuri, profesionali da
mamaci samxedroebis SemadgenlobiT Cven ufro met warmatebas
mivaRwevT. es aris Cemi da mTeli saqarTvelos gulwrfeli survili. 5
wlis Sem-deg saqarTveloSi realur Ses-aZleblobas vxedav, rom viyoT
sruliad axal garemoSi, natos wevri qveyana.
„ქართული ჯარის განვითარება - განათლებასთანაა დაკავშირებული“
საქართველოს შეიარაღებული ძალების გენერალური შტაბის უფროსი
გენერალ-მაიორ ვლადიმერ ჩაჩიბაია ქრთული არმიის 27 წლიან გზას
აფასებს. შეიარაღებული ძალები XX საუკუნის 90-იანი წლების კრიზისიდან
- თანამედროვე შეიარაღებული ძალების ჩამოყალიბებამდე, სამშვიდობო
მისიები და საერთაშორისო გამოცილება, წინსვლა და ახალი გამოწვევები და
რეფორმები, რომლებმაც საქართველოს შეიარაღებულ ძალებს საბრძოლო
პოტენციალი მნიშვნელოვნად უნდა გაუზარდოს
-
5
mTavari Tema
qveynis teritoriuli mTliano-bis dacvis didi survili hqon-daT.
maT Soris bevrs ar hqonda samxedro ganaTleba da saTanado
gamocdileba, magram hqondaT didi motivacia da SemarTeba - SeeqmnaT
saqarTvelos SeiaraRebuli Zale-bi.
es iyo dro, roca qveyana asimetri-ulad viTardeboda. mTel
poli-tikur arenaze qaosi da areuloba iyo, rac jaris ganviTarebazec
aisaxa. am dros ruseTis xelisu-fleba cdilobs konfliqtis yve-la
mxaris SeiaraReba maqsimalu-rad uzrunvelyos, ramac qveyanaSi
kriminogenuli situaciis gaua-reseba ganapiroba. samoqlaqo omis
paralelurad, ruseTis specsamsaxurebis xelSewyobiT sa-maCablos
regionsa da afxazeTSi konfliqtebi daiwyo. swored aseT viTarebaSi
yalibdeboda qarTuli SeiaraRebuli Zalebi.
saqarTvelos SeiaraRebuli Zale-bis Camoyalibebis pirvel wleb-Si
gadamwyveti da gardamtexi mniSvneloba iqonia 1993 wels
gaerTianebuli samxedro akademiis Seqmanam. sword am wlidan iwyeba
oficerTa korpusis pirveli Camoy-alibebac. Zalian mniSvnelovani iyo
im periodisTvis iseTi oficer-Ta korpusis Seqmna, romelsac aT-eulisa
da oceulis doneze el-ementaruli taqtika ecodineboda. akademiis
paraelurad, 1993 wlidan oficerTa daCqarebuli progra-ma iwyeba,
ramac serJantebs 3-4 Tvis ganmavlobaSi kvalifikaciis amaRlebisa da
oficris wodeb-is miRebis SesaZlebloba misca. 90-ian wlebSi biujeti
Zalzed dabali iyo. aravis hqondes imis iluzia, rom imdroindeli
biu-jetiT saqarTvelos SeiaraRebuli Zalebi gamarTuli iqneboda.
Tav-ad maxsovs 90-iani wlebis iseTi krizisuli situaciebi, rodesac
SeiaraRebul Zalebs reagirebi-sTvis maqsimum 500-600 aRWurvili
samxedro mosamsaxuris gamoyvana SeeZlo. ki, gvyavda maSin aviacia,
sazRvao flotic, magram ramdenad unariani iyo es SeiaraReba? - es is
kiTxvaa, romelze gacemuli pasuxis Sedegebi 2008 wels vix-ileT.
cvlilebebi qarTul jarSi 90-iani wlebis bolosa da 2000-iani wlebidan
daiwyo. miuxeda-vad cvlilebebisa, saqarTvelos SeiaraRebuli Zalebi
kvlavac asi-metriulad viTardeboda; maRal Tanamdebobebs xSirad
arakvalifi-ciuri pirebi ikavebdnen. am peri-odSi Tavdacvis
saministro samo-qalaqo instituciad yalibdeboda, rac qveynis
demokratiuli ganvi-TarebisTvis mniSvnelovani iyo.
partnioroba aSS-sTan da na-tosTan, qarTuli jaris axali
SesaZleblobebi
erT-erTi pirveli programa, romelic 90-ian wlebSi daiwyo, aris
aSS-s saerTaSoriso samxedro wvrTnisa da ganaTlebis programa (IMET).
am programis farglebSi, SeiaraRebuli Zalebis samxedro da samoqalaqo
personalis aSS-is samxedro saswavleblebSi gad-amzadeba
xorcieldeboda. progra-ma oficrebisa da serJantebisTvis,
rogorc maRali donis, ise saSua-lo da sawyisi momzadebis kursebs
moicavda. axalma SesaZleblobam axalgazrda oficrebis sxva
plat-formaze ganviTarebasa da Camoya-libebas gansakuTrebuli biZgi
misca. oficerTa piradi Semadgen-lobis ZiriTad nawils ganaTle-ba
dasavleTSi hqonda miRebuli. sxvadasxva Tanamdebobebze IMET
damTavrebul oficrebs xSirad vxedavdiT. maT Soris gaxldiT mec.
2001 wels pankisis xeobaSi garkveuli dajgufebebi gamoCnda.
amerikis mTavrobam saqarTvelos xelisuflebis daxmareba gad-awyvita.
daiwyo qarTuli batal-ionebis gadamzadeba wvrTnisa da aRWurvis
programiT (GTEP) aseve, stabilurobis SenarCunebis oper-atiuli
programa (GSSOP), romel-mac mogvca safuZveli qarTuli batalionebi
saerTaSoriso oper-aciebisTvis mogvemzadebina. amas mohyva misia
kosovoSi, eraysa da avRaneTSi.
ganaTleba da nato rogorc qarTuli jaris transformaciis
mizezi
qarTuli jaris Tvisobrivi cvli-leba ganaTlebasTanaa
dakavSire-buli. erovnuli Tavdacvis aka-demiam oficerTa
Semadgenlobis intensiuri momzadeba daiwyo, ras-ac oficris
sakandidato momza-debisa da oficris sawyisi momza-debis kursebi
mohyva.
me am saswavlo programebze vmuSa-obdi. 2001 wlidan germanelebis
daxmarebiT serJantTa momzadeb-is centri Camoyalibda. parale-lurad
iwyeba GTEP-is programa, aqtiurdeba natosTan TanamSrom-lobac, ramac
saSualeba mogvca saerTaSoriso swavlebebSi migve-Ro monawileoba.
qarTulma jarma mokle periodSi didi gamocdile-ba miiRo.
Tu SevadarebT dRevandel viTre-bas, davinaxavT, rom radikalu-
rad gansxvavebuli suraTi gvaqvs. Tuki manamde asimetriulad
vi-Tardeboda SeiaraRebuli Zalebi, dRes faqtobrivad yvela reforma,
romelic ganxorcielda an mimdin-areobs, pirvel rigSi, Tavdacvis
instituciur ganviTarebasa da instituciur cvlilebebs emsax-ureba.
rom ara Tavdacvis min-istris - levan izorias swori xedva da
principuloba, srulfas-ovnad vercerTi reforma ganxor-cieldeboda.
magaliTad moviyvan e.w. piramidas, romelic ucxoeTSi
ganaTlebamiRebul, warmatebul samxedroebs karieruli winsvlis
SesaZleblobas ar aZlevda. op-timizaciisa da reorganizaciis Sedegad
swored es mimarTuleba dabalansda. aseve, pirvelad saqa-rTvelos
SeiaraRebuli Zalebis istoriaSi, reorganizaciis far-glebSi gaica
soliduri kompen-sacia im oficrebze, romlebmac sakuTari surviliT
datoves Sei-araRebuli Zalebi.
2008 wlis omis gamowvevebi
2008 wlis omma mxolod javSante-qnikis ganviTarebis kuTxiT
gamoi-wvia Seferxeba, radgan 2008 wlis Semdeg saqarTvelos mimarT
e.w. Cumi embargo Camoyalibda. Cven ar SegveZlo SegveZina
tanksawinaaRm-dego SeiaraReba an Tanamedrove javSanteqnika. embargo
wvril SeiaraRebazec ki vrceldeboda. miuxedavad amisa, instituciuri
ganviTareba ar Seferxebula. vi-Tardeboda akademiac da Seiara-Rebuli
Zalebic. ra Tqma unda, garkveuli SeferxebebiT da zog SemTxvevaSi
araswori politi-kuri gadawyvetilebebiT, magram institucia mainc
viTardeboda. 2008 wlidan dRemde ar ganaxle-bula javSanteqnika, ar
modern-izebula 10 wlis ganmavlobaSi, ramac didi daRi daasva, rogorc
mZime, ise msubuqi SeiaraRebis gan-viTarebas.
dasavleTSi bevri skeptikosi Tv-lida, rom Tuki saqarTvelo
Sei-araRebaSi axal teqnologiebs
miiRebda, es mezobel saxelm-wifosTan gaamwvavebda viTarebas.
Tumca, bolo periodSi saqarT-velos Tavdacvis ministris levan izorias
mier ganxorcielebulma reformebma, partnior qveynebTan komunikaciis
maRalma xarisxma da principulma nabijebma Cveni part-niorebi
daarwmuna Cvens SesaZle-blobebSi, rac safuZveli gaxda iseTi
istoriuli gadawyvetileb-is miRebisa, rogoricaa aSS-sgan
tanksawinaaRmdego sistema „ jave-lini“-s gadmocema. aRsaniSnavia,
rom aRniSnuli nabiji mxolod TavdacviTi SesaZleblobebis ga-Zlierebas
emsaxureba.
tanksawinaaRmdego sistema „jave-linebis“ Sesaxeb miRebuli
gad-awyvetileba iseT SefasebebTan aris dakavSirebuli, rogore-bicaa:
„qveyana transformirda“, „Tavdacvis saministrosa da Sei-araRebul
ZalebSi ganxorciel-da da mimdinareobs warmatebuli reformebi“,
„racionalurad ix-arjeba biujeti“. Cveni reforme-bi, rogorc natom,
ise amerikis SeerTebulma Statebma dadebiTad Seafasa. ufro metic,
bevr qvey-anas Cveni dasavleli, ZiriTadi partniorebi CvenTan
Camosvlas da qarTuli magaliTis gaziarebas sTavazoben.
nato-saqarTvelos arsebiTi paketiT miRebuli axali Sesa-
Zleblobebi
nato-saqarTvelos arsebiTi pa-keti, TanamSromlobis axali etapia
da es programa saqarT-velos Tavdacvis SesaZleblobeb-is da
instituciebis ganviTarebas emsaxureba. gansakuTrebuli miR-wevaa
nato-saqarTvelos wvrTnisa da Sefasebis erToblivi centris Seqmna.
erToblivma centrma 2016 wels nato-saqarTvelos pirveli perioduli
swavleba Caatara da im dRidan yovel mesame wels Ca-tardeba.
aRsaniSnavia, rom swav-leba ar Catarebula natos wevri qveynebis
garda arc erT qveyanaSi. saqarTvelos mimarT gamonaklisi
-
6
dauSves da es gadawyvetileba zustad Cveni miRwevebis safuZv-elze
miiRes.
paralelurad mimdinareobs pro-gramebi, rogorc sahaero Tav-dacvis
ganviTrebis, sadazvervo informaciis gaziarebis, kiberusa-frTxoebis,
strategiuli komunika-ciebis da sxva mimarTulebebiT. natosTan
Tavsebadi institucieb-is Camosayalibeblad, nebismieri eqspertuli
rekomendacia CvenTvis mniSvnelovania.
aRsaniSnavia, mravalerovnuli swavlebebis simravlec.
saqarT-veloSi am swavlebebis Catarebas swored bolo wlebis
miRwevebma misca biZgi. Cven ukve gvyavs kval-ificiuri da
profesionaluri oficerTa da serJantTa korpu-si. Cven SegviZlia
aramarto taq-tikur doneze viyoT Tavsebadi Cvens partnior
qveynebTan, aramed saStabo saqmianobaSic viyoT war-matebulebi.
yovelive es, Cven partnior qveynebs saSualebas aZlevs saqarTveloSi
iseTi saS-tabo swavlebebi ganaxorcielon, rogoric iyo
nato-saqarTvelos 2016 wlis swavleba.
rogorc iciT, swavleba Rirseuli partniori (Noble Partner)
Tavda-pirvelad ormxrivi swavleba iyo, romelmac sabolood
mravaler-ovnuli swavlebis formati miiRo. igive SegviZlia vTqvaT
swavleba-ze mtkice suli (Agile Spirit). Cvenma SeiaraRebulma
Zalebma ganviTare-bis gansakuTrebul maRal dones bolo periodSi
miaRwia.
aRsaniSnavia, rom nato-saqarT-velos wvrTnisa da Sefasebis
cen-tris farglebSi sabrZolo momza-debis centri yalibdeba, romelic
germaniaSi, hohenfelsSi arsebuli momzadebisa da Sefasebis centris
analogi iqneba. centrs SeeZle-ba batalionis donis qvedanayofis
momzadeba da Sefaseba. ase rom, es instituciebi, saswavlo centrebi
da bazebi saSualebas mogvcems gavaRrmavoT Cveni ormxrivi da
mravalmxrivi TanamSromloba, ro-gorc natos wevr, ise partnior
qveynebTan.
am konteqstSi mniSvnelovania saqarTvelos Tavdacvis mzady-ofnis
programa (GDRP), romelic absoluturad axali iniciativaa.
warsulSi ZiriTadi aqcentebi usa-frTxoebis iseT gamowvevebze
keT-deboda, rogoricaa terorizmi da SemdgomSi stabilurobis
opera-ciebi, es aris Tvisobrivad gansx-vavebuli swavleba da misi
miza-nia - piradi Semadgenloba Cveni qveynis TavdacviTi operaciebis
warmoebisTvis moamzados.
aRniSnuli programa 9 batal-ionis momzadebas iTvaliswinebs.
programa ZiriTadad TavdacviTi operaciebis warmoebas Seexeba da am 9
batalionis momzadebis Sem-deg Tvisobrivad gansxvavebuli
SeiaraRebuli Zalebi gveyoleba. 2008 wlis gamocdilebis
gaTval-iswinebiT, erT-erTi yvelaze didi Secdoma is iyo, rom Cveni
Sei-araaRebuli Zalebi TavdacviTi operaciebis sawarmoeblad mzad ar
iyvnen.
totaluri Tavdacva da axali iniciativebi
totaluri Tavdacvis koncefcia pirdapir pasuxobs 2008 wlis
ga-mocdilebas. mcire erebis strate-gia yovelTvis totaluri
Tav-dacvis princips efuZneba. omis warmoeba da Tavdacva - es ar
aris mxolod samxedroebis pasux-ismgebloba. igi absoluturad yvela
institutis monawileobas gulisxmobs. koncefcia daweril-ia da masSi
yvela uwyebis pasux-ismgeblobaa gawerili. SemuSvda rezervis axali
sistema, romel-ic rezervis Tvisobrivad gansx-vavebuli sistemis
Camoyalibebas gulisxmobs. saqarTvelos eyole-ba ori ZiriTadi
rezervi. erTi iqneba aqtiuri rezervi, meore ki - samobilizacio.
aqtiuri rezer-vi nebayoflobiTia da anazRaure-badi, xolo sayovelTao
rezervi - savaldebuloa. Tavad aqtiuri rezervi sam ZiriTad saxeobad
iyo-fa: SeiaraRebuli Zalebis rezer-vi, teritoriuli rezervi da
spe-cialistebis rezervi.
agvistodan miReba gamocxadde-ba da aqtiuri rezervis pirveli
sapilote gawveva daaxloebiT oqtomberSi daiwyeba. davakvird-ebiT mis
Zlier da sust mxareebs da implementaciis process. mx-olod amis
Semdeg daviwyebT. Cven ar gvinda swrafi gadawyvetilebis miReba.
nebismier gadawyvetilebas racionalurad da pragmatulad
vudgebiT da mxolod amis Semdeg viRebT gadawyvetilebas.
amavdroulad, aRvadgineT axal-wveulTa sistema. gavaanalizeT am
kuTxiT skandinaviis qveynebisa da baltiis qveynebis magaliTebi,
rom-lebmac gazrdili safrTxeebidan gamomdinare, xelaxla aRadgines
savaldebulo samxedro samsaxuri. vesaubreT am qveynebSi eqspertebs,
movismineT rekomendaciebi da ase aRvadgineT savaldebulo gawve-va,
radgan mcire erebs es gansa-kuTrebiT esaWiroebaT. esa aris
meqanizmi, romelic mniSvnelovan sarezervo SesaZleblobas mog-vcems.
radikalurad Secvlilia savaldebulo samsaxuri: wvevam-delebi iseTive
momzadebas gadian, rogorsac sakontraqto samxedro mosamsaxureebi. am
SemTxvevaSi gaTvaliswinebulia maTi momza-debis xarisxi da saxelfaso
uz-runvelyofa. gaTvaliswinebulia maTi gawveva teritoriuli
prin-cipiT da uqme dReebSi dasveneba. muSaoba isev mimdinareobs,
raTa savaldebulo samsaxuri kidev ufro daixvewos, maT Soris, sxva
uwyebebTan koordinaciiT, rom-lebic aseve iwveven moqalaqeebs
samxedro savaldebulo samsaxur-Si.
2018 weli logistikis welia
wlevandeli weli logistikis wlad dasaxelda. es SemTxveviT rodia.
marTalia, logistika kval-ificiuri kadrebiTaa dakomple-qtebuli,
magram instituciurad da struqturulad mas daxvewa Wirdeba. brZolis
velis swori da drouli momarageba gadamwyveti mniSvnelobisaa.
analogiuri pro-cesi natoSic mimdinareobs, sadac logistikuri
qvedanayofebis da sardlobis Camoyalibebis proce-sia dawyebuli.
logistika xels uwyobs brZolis dinamiuri ganviTarebis process,
uwyvetobis SenarCunebis process. saqarTvelos SemTxvevaSi, amas
gansakuTrebuli mniSvneloba aqvs. gvyavs aRmosavleT da dasavleT
sardlobebi. saomari moqmedeb-is dros ki am sardlobebs efeq-tiani da
gamarTuli logistikuri sistema esaWiroeba, raTa brZo-lis velis,
yoveli qvedanayofis logistikuri Sevseba yvela kla-siT
ganxorcieldes. logisti-kuri swavleba es ar aris mxolod satvirTo
avtomobiliT maragebis erTi adgilidan meoremde mitana. amas Wirdeba
dagegmva. gansaku-Trebul aqcents vakeTebT logis-tikis personalis
ganaTlebaze, rogorc oficerTa aseve serJant-Ta SemadgenlobaSi. cota
xnis win Tavdacvis ministrma gaxsna axali saavtomobilo teqnikis
saremon-to baza, romlis msgavsic yvela brigadaSi gaixsneba. es
mogvcems Tanxebis mniSvnelovnad dazogvis da uwyebis balansze
arsebuli teqnikis maRal doneze SekeTebis SesaZleblobas.
ra igegmeba momavalSi?
2008 wels rusebma Cveni sabrZolo teqnika, xSir SemTxvevaSi
xel-Si imitom Caigdes, rom tankeb-Si sawvavi ar iyo. Caasxes
sawva-
vi da gamarTuli tanki waiyvanes. anu 2008 weli es Cveni didi
ga-kveTilia. reformebi, romlebic pirvel rigSi gatarda, 2008 wlis
gamowvevebs pasuxobs da Semdeg ki aris aSS-is, natos eqspertebis
ga-mocdilebis gaziarebis Sedegi. am wels specdaniSnulebis reforma
daigegma. ganxorcieldeba logis-tikis reorganizacia da reforma,
mniSvnelovani cvlilebebia arti-leriaSi. igegmeba sxvadasxva
brig-adis sabrZolo jgufebis Camoy-alibeba. sakiTxi mdgomareobs
imaSi, Tu rogor aviTvisoT biu-jeti efeqtianad da racionalu-rad.
saWiroa iseTi adekvaturi struqturis SemuSaveba da iseTi SeiaraRebis
SenarCuneba, romelic omis warmoebis principebs upasux-ebs.
radikalurad SevcvaleT omis warmoebis principebi: Tu warsul-Si
ZiriTadad vsaubrobdiT omis warmoebis konvenciur midgomaze, amjerad
garkveulwilad hibrid-izacia movaxdineT. konvenciurs SevuTavseT
arakonvenciuri midgo-ma. aqcents vakeTebT tanksawi-naaRmdego,
mobilurobis da kon-trmobilurobis SesaZleblobebis ganviTarebaze. es
iyo mamoZravebe-li Zala, ramac uari gvaTqmevina aviaciaSi SU-25-sa
da „albatrose-bis“ flotiliaze. kvlavac, 2008 wlis omma gvanaxa, rom
arc saz-Rvao floti, arc aviacia faqto-brivad ver iqna gamoyenebuli.
amitom, sakiTxi dgas Semdegnai-rad: ratom SevinarCunoT Seiara-Reba,
romlis gamoyenebis SesaZle-blobac ver gveqneba. Sesabamisad,
aqcents gavakeTebT ufro gada-satan tanksawinaaRmdego da sxva
saSualebebis ganviTarebaze, vidre saaviacio an sazRvao flotiliis
ganviTarebaze, radgan maTi efeq-tianoba konvenciuri omis
SemTx-vevaSi minimaluria.
rogorc viciT, gansakuTrebuli safrTxe ruseTis federaciidan modis.
kargad viciT, rom sahaero Tavdacvis win wamoweuli qvedanay-ofebi,
rogorc C-300 da “bukebi”, aseve sxva saSualebebi, rogorc
samaCablos, aseve afxazeTis re-gionSi ukve aqvT SeiaraRebaSi. es
placdarmia, Tuki momavalSi ru-seTi ganizraxavs agresias maTi
Zalebis Semodineba swored am teritoriidan iqneba. amitom avi-aciis
SU-25-ebis da „albatroseb-is“ ganviTarebas Sveulmfrenebis
ganviTareba sjobia, romelsac mSvidobianobis drosac aqvs dat-virTva.
aqcenti upiloto safren aparatebzec gakeTdeba da es gad-awyvetileba
didi analizis da Sefasebis Semdegaa miRebuli. gaviTvaliswineT Cveni
partniori qveynebis rekomendaciebic, rom-lebmac kargad ician, Tu
rogor unda ganviTardes qveynis Seiara-Rebuli Zalebi.
5 wlis Semdeg qarTuli jari iqne-ba mobiluri, profesionaluri,
saerTaSoriso standartebis Sesa-bamisi, institucionalurad gamar-Tuli
da ganviTarebuli, regionSi da msoflioSi erT-erTi samagali-To
SeiaraRebuli Zalebi. vulocav saqarTvelos SeiaraRebul Zalebs 27 wlis
iubiles.
mTavari Tema
-
7
fsiqologiuri mxardaWeris programa qarTveli jariskacebisTvis
„qveynis saxes didwilad is faqti gansazRvravs, Tu rogor uvlis is
Tavis jariskacebs, mas Semdeg, rac brZola dasruldeba. am ku-TxiT
saqarTvelos Zalian swori da progresuli gezi aqvs aRebu-li.
saqarTvelo araCveulebrivad zrunavs ara mxolod jariskace-bze, aramed
maTi ojaxis wevreb-zec. jariskacebi icaven mSvido-bas, rogorc
qveynis SigniT, aseve globaluri masStabiT. maTi rea-bilitaciis
procesis sworad war-marTva mniSvnelovani da aucile-belia“ – es
Sefaseba saqarTvelos Tavdacvis saministrom amerikeli polkovnikisgan
mas Semdeg miiRo, rac is daWrili da daSavebuli qa-rTveli samxedro
mosamsaxureebi-sTvis amoqmedebul programebs de-talurad gaecno.
saqarTvelos bolo wlebis gan-mavlobaSi araerTi omis gadatana
mouwia. garda amisa, saqarTvelo aris erT-erTi mTavari kontrib-utori
saerTaSoriso samSvidobo misiebSi. swored amitom, Seiara-Rebuli
Zalebis warmomadgenleb-Si posttravmuli stresis ga-movlinebis
albaToba didia. Sesabamisad, uwyebis erT-erTi mTavari mimarTuleba
daWril da daSavebul samxedro mosamsaxu-reebsa da maT ojaxis
wevrebze zrunva, saWiro samedicino Tu fsiqologiuri servisis gaweva
da im sirTuleebis daZlevaa, rac msgavs SemTxvevebSi Cndeba. am
mx-riv uwyebisTvis umniSvnelovane-sia partnior qveynebTan
urTi-erTTanamSromlobis safuZvelze axali fsiqologiuri serviseb-is,
meTodologiebis Seswavla da swori samkurnalo-sareabilitac-io
midgomebis adgilze danergva, aseve, qarTveli specialistebis
gadamzadeba da treningebi. aR-niSnul sakiTxebTan dakavSirebiT
qarTuli mxare aqtiurad TanamS-romlobs amerikis SeerTebul
StatebTan.
saqarTvelos SeiaraRebuli Zale-bis daSavebuli da daWrili
samxedro mosamsaxureebisTvis ax-ali fsiqologiuri mxardaWeris
programa swored partniori amer-ikuli saqvelmoqmedo organizacia Give
An Hour-isa da Allied Forces Foun-dation-is xelSewyobiT
amoqmeddeba.
saqvelmoqmedo organizacia Give An Hour kanadaSi, aSS-sa da
gaerTi-anebul samefoSi operirebs. or-ganizaciis saqmianobaSi 7
aTasamde profesionali moxalise fsiqo-logia CarTuli. isini daSavebul
samxedro mosamsaxureebsa da maT ojaxis wevrebs ufaso fsiqolo-giur
mxardaWeras uweven. Give An Hour-is mTavari mesiji da mizania,
ToTeulma adamianma gaacnobieros, rom mentaluri janmrTeloba
ada-mianisTvis zustad iseTive mniSn-velovania, rogorc fizikuri.
Give An Hour-ma moRvaweoba 50-mde partniorTan erTad daiwyo da
dRes maTi ricxvi 500-s aRemate-
ba. saqvelmoqmedo organizacias mWidro urTierToba aqvs amerikis
SeerTebuli Statebis preziden-tis administraciasTan, didi
bri-taneTisa da CrdiloeT irlandi-is gaerTianebuli samefos princ
harisTan, romelic aqtiurad uW-ers mxars programas Change
Direc-tion.
swored msgavsi modelis danerg-vis mizniT Give An Hour-isa da
Al-lied Forces Foundation-is prezidentebi doqtori barbara van
daleni da stiuart teilori saqarTvelos ewvivnen da Tavdacvis
uwyebaSi Sexvedrebi gamarTes. msoflioSi cnobili fsiqologiuri
mxardaW-eris saqvelmoqmedo fondebis prezidentebi saqarTvelos
Tav-dacvis ministris moadgiles zaal kapanaZes da generaluri Stabis
ufrosis moadgiles, brigadis gen-eral zaza CxaiZes Sexvdnen da
uw-yebis samedicino da sareabilita-
cio centrebis SesaZleblobebs gaecnen. isini giorgi abramiSvi-lis
saxelobis goris samxedro hospitals, SezRuduli SesaZle-blobebis
mqone pirTa socialuri reabilitaciis centrsa da maro mayaSvilis
saxelobis werovanis sareabilitacio centrs estumr-nen.
qarTuli mxarisgan partniori qveynis warmomadgenlebma deta-luri
informacia miiRes, Tu ra tipis fsiqologiuri daxmarebis miRebaa
SesaZlebeli jariskace-bisTvis, daSavebuli da daWrili samxedro
mosamsaxureebisTvis da maTi ojaxis wevrebisTvis. aseve, ramdenad
xSirad mimarTaven aR-niSnuli servisis miRebis moTx-ovniT da ra
raodenobisTvis aris SesaZlebeli erTdroulad fsiqologiuri daxmarebis
gaweva. saqvelmoqmedo fondebis prezi-dentebi mkurnalobis kursis
pro-cesiT da im mravalprofiluri midgomebiTac dainteresdnen, romelic
Tavdacvis saministros samxedro mosamsaxureebis fsiqo reabilitaciisa
da fizikuri re-abilitaciis uzrunvelyofis ku-TxiT aqvs. Sexvedrebis
Sedegad, samomavlo TanamSromlobis far-glebSi, qarTveli
fsiqologebis, eqimebis gadamzadebis, maTTvis kvalifikaciis
amaRlebis kurseb-is dagegmvis da gacvliTi pro-gramebis
ganxorcieleba daigegma. doqtori rendi felfsi - „Give an Hour“-is
mTavari fsiqologi: „saqa-rTveloSi pirvelad vimyofebiT. SesaniSnavi
qveyana gaqvT da Ses-aniSnavi xalxi cxovrobs. Cveni vizitis mizani
Zalian mniSvnelova-nia. gavecaniT, Tu ra saxis rea-bilitacia da
daxmareba SeiZleba gaewioT daSavebul samxedroe-bs da maTi ojaxis
wevrebs. aseve miviReT informacia, Tu ra pro-cesebi midis da ra
saxis nabije-bi idgmeba am kuTxiT. visaubreT
სოციალური პროექტები
-
8
pirveli klasis rigiTi guram CimaxiZe: „dRes qveynis informaciul
usafrTxoebas vicav“““
„sasixarulo ambebic maxsende-ba avRaneTidan... Cemi dabadebis
dRe... patrulirebidan daRlili movedi, visvenebdi, aTmeTaurma
gamaRviZa... vifiqre, patrulireba-ze miwevs gasvla-Tqo... kanfetebi
momitana, dabadebis dRes giloca-vo... Zalian gamixarda... es siTbo
gulSi Sevinaxe... es iyo 2013 wlis 13 ianvari... 23 wlis gavxdi...
10 dReSi ki, 23 ianvars, xelnakeT naRmze avfeTqdi... afeTqebis droc
maxsovs - sams TxuTmeti wuTi ak-lda...“, - ixsenebs avRaneTis
samS-vidobo misiaSi yofnis periods pirveli klasis rigiTi guram
Ci-maxiZe. avRaneTze saubrisas, misi Tvalebi avRaneTis cxel miwas,
sabrZolo safrTxeebs, jariskace-bisgan tkbileuliT gamaspinZle-buli
avRaneli bavSvebis sixarul-sa da samxedro travmebis tkivils
ireklavs.
„avRaneTze xSirad ar vfiqrob... xandaxan maxsendeba, gonebiT iq
ar var CarCenili“, – ambobs samxedro mosamsaxure da naRmze
afeTqebis faqts, samxedro travmis miRebis, aseve reabilitaciis
periods ix-senebs. respondenti kargi mosau-brea, albaT, amitom
gvaqvs ganc-da, TiTqos, masTan erTad CavediT avRaneTSi, helmandis
provinciaSi da „Sukvanis“ bazaze davbinavdiT. „Sukvanis“ samxedro
bazidan qa-rTveli samxedroebi patrulire-bas axorcielebdnen.
erT-erTi patrulirebisas, e.w. problemuri saxli unda SeemowmebinaT.
Tavad-ac ar icis rogor moxvda zustad im adgilas, sadac naRmi miwiT
iyo dafaruli. afeTqebam jarisk-aci did manZilze moisrola, ris gamoc
patrulis jgufis wevre-bi, daaxloebiT, 20 wuTis ganmav-
samomavlo TanamSromlobis per-speqtivebze. vimedovneb, Cveni
or-ganizacia samomavlod daSavebuli samxedro mosamsaxureebis
fond-Tan daiwyebs TanamSromlobas“.
Give An Hour-is prezidentis do-qtor barbara van dalenis TqmiT,
fsiqologiuri servisis gawevis procesSi yvelaze didi dabrkole-ba
samxedro mosamsaxureebis da aramarto maTi mxridan, problemis
aRiarebaa. amerikul mxares magal-iTad 2001 wlis 11 seqtembris
ter-aqti mohyavs, rodesac dazarale-bulebis 80%-ma fsiqologiuri
daxmarebis miRebaze uari ganacx-ada. maT problemis aRiarebis
SercxvaT, ris gamoc sabolood kidev ufro seriozuli proble-mebis
winaSe aRmoCndnen. rogorc irkveva aRniSnul stigmas ebrZvian
yvelgan. stigmis rRvevaze saubri-sas erT-erT saukeTeso meTodad
sportul aqtivobebs asaxeleben, miT ufro daWril da daSavebul
samxedro mosamsaxureebsa da maT ojaxebze zrunvis procesSi.
pro-fesionalebis TqmiT, daSavebuli jariskacebis sportul
aqtivobeb-Si CarTviT usafrTxo zona iqmneba,
sadac erT gundad Sekvras, urTi-erTndobas, erTmaneTis gamxnevebas
da, rac mTavaria, procesSi daSave-buli samxedroebis ojaxis
wevreb-is CarTvas didi Zala da saukeTe-so Sedegi aqvs. qarTul
realobaSi es ukve faqtia da amis dasamtkice-blad bolo monacemebis
gaxsene-bac sakmarisia - saqarTvelos Tav-dacvis saministros
SeiaraRebuli Zalebis daWrili da daSavebuli samxedro mosamsaxureebi
26 marts amerikis SeerTebuli Statebidan 20 medliT dabrundnen,
maTgan 6 - oqro, 6 - vercxli da 8 - brin-jaoa. 7 qveynis 173
daSavebuli samxedro mosamsaxure, maT Soris qarTvelebic, sazRvao
qveiTTa Ta-maSebSi monawileobdnen, romel-ic, CrdiloeT karolinas
Statis samxedro bazaze gaimarTa. qarT-velma daSavebulma
samxedroebma sportis 6 saxeobaSi iasparezes. erT-erTi yvelaze
warmatebuli da aseve saintereso „ZlierTa Tama-SebSi“ monawileoba
iyo, rodesac qarTvelma samxedroebma mjdo-mare frenburTSi oqros
medlebi moipoves. gamarjvebul qarTvel samxedroebs medlebi princma
ha-rim piradad gadasca.
samxedroebis siZlieres maTi ojaxebis siZliere ganapirobebs.
sabrZolo viTarebasa da samS-vidobo misiaSi myof samxedro
mosamsaxures unda hqondes gancda, rom misi ojaxi daculia.
kvleve-bma aCvena, rom ojaxuri probleme-bi, aseve problemebi pirad
urTi-erTobaSi, samxedro mosamsaxureTa sabrZolo mzadyofnas amcirebs
da brZolis velze daRupvis sa-frTxes zrdis. im SemTxvevaSi Tu ojaxi
saTanadod iqneba momza-debuli problemebis damoukide-blad dasaZlevad
da miT ufro, specialurad maTTvis Seqmnili ojaxebis mzadyofnis
programis farglebSi maT daxmarebas pro-fesionali fsiqologebi
gauweven, samxedro mosamsaxureebi srul koncentrirebas sabrZolo
amocan-is Sesrulebaze moaxdenen.
„ojaxebis mzadyofnis programis“ dokumentze xeli Tavdacvis
minis-tris pirvelma moadgilem lela Ciqovanma da aSS-is jorjiis
Sta-tis erovnuli gvardiis samxedro mosamsaxureebis ojaxebis
mxar-damWeri samsaxuris xelmZRvan-elma, vice-polkovnikma maikl
liperma mimdinare wlis 22 Teber-vals moaweres. programis mizania
samxedro misiaSi myofi samxedro mosamsaxuris motivaciis gazrda;
koncentrireba sabrZolo davale-baze; programis erT-erT mTavar
mimarTulebas jariskacebis ojax-ebze zrunva warmoadgens, aseve maT
mxardaWeras krizisul sit-uaciebSi, informirebas maTTvis saWiro
sakiTxebze, erTmaneTTan daaxloebis mizniT fizikuri aq-tivobebis
dagegmvas da a.S.
programis farglebSi ukve gaimar-Ta sportuli RonisZieba -
„mxiaru-li startebi“. masSi monawileoba avRaneTSi, „mtkice
mxardaWeris“ samSvidobo misiaSi monawile samxedro mosamsaxureebis
Svileb-ma miiRes. 6-dan 16 wlamde asakis bavSvebi, erTmaneTs eqvs
sxvadasx-va sportul TamaSSi Seejibrnen, ris Semdegac „mxiarul
start-ebSi“ monawile bavSvebs, saqarT-velos Tavdacvis ministrma
sige-lebi, brendirebuli maisurebi, kepebi da sxvadasxva saCuqrebi
ga-dasca.
lobaSi ver poulobdnen. bolos, jariskacs samxedro nawilis
as-meTaurma da aTmeTaurma miagnes da pirveli samedicino daxmare-bac
gauwies. „erTi kviris Semdeg germaniaSi movedi gonze... Tavidan
megona, isev avRaneTSi viyavi, an tyved Cavvardi... germaniaSi
mkur-nalobis kurss gadioda qarTve-li samxedro, romelmac amixsna,
rom samSvidobos viyavi... nel-nela trenaJorebze varjiSic daviwye da
sakuTar TavSi movnaxe Zala, realur cxovrebas davbrunebodi“, -
gviyveba guga CimaxiZe.
reabilitaciis kursi TiTqmis weliwad-naxevari gagrZelda, jer
gorSi, giorgi abramiSvilis sax-elobis Tavdacvis saministros
samxedro hospitalSi, Semdeg amer-ikaSi, qveda kidurebze
proTezire-bis mizniT. sareabilitacio peri-odis Semdeg, Cveni
respondenti arCevanis winaSe damdgara - „an karCaketili, an aqtiuri
cxovreba unda amerCia... davZlie gansacde-li, SeiaraRebul Zalebs
davub-rundi. jer generalur StabSi davsaqmdi, axla
kiberusafrTx-oebis biuroSi vmuSaob“. pirve-li klasis rigiTs guga
CimaxiZes, swored saqarTvelos Tavdacvis saministros
kiberusafrTxoebis biuroSi vestumreT. erTi omidan meore omSi
aRmovCndio, gveubne-
ba RimiliT da sakuTar sapasux-ismgeblo funqciaze gvesaubreba -
„jariskacebs vacnobT ra prob-lemebi, ra safrTxeebia kiber-sivrceSi.
esec igive omia... dRes qveynis informaciul usafrTxoe-bas vicav,
imisTvis, rom rac CvenT-vis mniSvnelocania, mtris xelSi ar
aRmoCndes.
daSavebuli samxedro mosamsax-ure parakalaTburTSia CarTuli, fexiT
Zalian bevrs dadis. „fex-iT bevrs davdivar, amaSi e.w. Wkvi-ani
proTezebi mexmareba; mgoni, daSavebamde amdeni ar mivlia“, -
RimiliT gveubneba respondenti.
samxedro mosamsaxure, susti aR-nagobis gamo, bavSvobaSi
jarisk-acis profesiaze ar fiqrobda. 2008 wlis agvistos omis Semdeg
gamiCnda formis Cacmis survilio, gvimxels. saqarTvelos SeiaraRe-bul
ZalebSi Sesvla bavSvobis oTx megobarTan erTad 2011 wels
gadauwyvitavs. guga CimaxiZe sawy-isi sabrZolo momzadebis (BCT)
kursis gavlis Semdeg I qveiT brigadaSi msaxurobda.
samxedro mosamsaxure warmo-SobiT kaspis raionis sofel qvemo
Waladan aris. skolis damTavrebis Semdeg samoyvarulo fexburTs
Ta-maSobda... parakalaTburTis etliT TamaSsac egueba...
fsiqologi-urad mxned aris, umamo ojaxis gaZRolas, dis mkurnalobas
Tavs Rirseulad arTmevs. SeiaraRebul Zalebs sakuTar ojaxad miiCnevs,
23 ianvars, TanamebrZolebTan er-Tad, „meored dabadebas“ aRniS-navs.
simboluria, rom es stati-ac 23 ianvars daiwera... wertilis dasmamde
saaTs vazusteb - sams Tx-uTmeti wuTi aklia...
-
9
21-e saukuneSi saxelmwifoTa Soris konfliqtebisa da omebis
specifika mniSvnelovnad Seicva-la. Tanamedrove epoqaSi erTi
sax-elmwifos mier meorisTvis omis gamocxadeba da misi Ria dapyroba
praqtikulad uazro gaxda. ZiriT-ad amocanad naklebi msxverplis fasad
sainformacio da fsiqolo-giuri zemoqmedebiT mowinaaRmde-geze
gavlenis mopoveba iqca.
sainformacio teqnologiebis ganviTareba, sruliad sxva qvey-anaSi,
sxva sazogadoebaze maTi ganwyobebis, stereotipebisa da interesebis
codnis safuZvelze efeqturi zemoqmedebis saSuale-bas iZleva.
Sesabamisad sain-formacio omi hibriduli omis umniSvnelovanesi
nawilia, roca sxvadasxva Zalismieri Tu araZal-ismieri saSualebebi
sainfor-macio zemoqmedebisTvis gamoi-yeneba. magaliTad, teroristuli
aqtis mizani mosaxleobaSi SiSis daTesva da daSinebiT
mowinaaRm-degisTvis sasurveli ganwyobeb-is Camoyalibebaa.
dezinformacia mowinaaRmdegisaTvis arasasurve-li Rirebulebis,
organizaciis an pirovnebis diskreditacias Sei-Zleba isaxavdes
miznad. Tu mow-inaaRmdege sainformacio velSi ver aRwevs mizans da
ver axerxebs sasurveli sainformacio garemos Camoyalibebas,
praqtikulad Seu-Zlebeli xdeba misi amocanebis warmatebiT
Sesruleba.
aqedan gamomdinare, mtruli sain-formacio politikis ZiriTadi
mizani misTvis sasargeblo sain-formacio garemos Camoyalibebaa. misi
samizne auditoria ki sam-izne qveynis mosaxleobis pozi-ciaa.
amisTvis mas sWirdeba iseTi miTebis Seqmna rac mosaxleobas Tavisive
saxelmwifos nacion-aluri interesebis sawinaaRmde-
davamsxvrioT miTebi - nu gavxdebiT propagandis msxverpli!
god ganawyobs da partniorebs daakargvinebs.
saqarTvelos nacionaluri inter-esi misi evropul da
evroatlanti-kur struqturebSi gawevrianebaa, radgan amiT qveyana
usafrTxoebis yvelaze Zlieri sistemis nawili gaxdeba da damkvidrdeba
is Rire-bulebebi, rac qveyanas adamianis uflebebis dacvis
ganmtkiceba-sa da ekonomikur keTildReobas moutans. Sesabamisad,
natosa da evrokavSiris winaaRmdeg sazog-adoebis ganwyoba
mowinaaRmdegi-saTvis umniSvnelovanesia. qarTul sainformacio velSi
natos sawi-naaRmdego miTebis damkvidrebis mcdeloba amis erT-erTi
gamoxat-ulebaa.
mowinaaRmdege aqtiurad cdilobs qarTul sazogadoebaSi gaavrce-los
mcdari Sexeduleba, rom „na-toSi gawevrianeba ver dagvicavs
safrTxisgan, gawevrianebis pro-cesi ki zianis momtania“ , rac
miznad isaxavs Crdiloatlanti-kuri aliansis mimarT nihilizmis
daTesvas.
nato msoflioSi yvelaze Zlieri samxedro blokia. masSi
gawevri-anebis avtomaturi Sedegi iqneba is, rom saqarTvelo gaxdeba
ko-leqtiuri usafrTxoebis nawili da masze Tavdasxma ganixileba
rogorc aliansze Tavdasxma.
natos wevrobac ki, Ria agresi-is ganzraxvis sisruleSi moyva-nas
utopiurs xdis, Sesabamisad, Crdiloatlantikuri aliansis
xelSekrulebis me-5 muxlis (kole-qtiuri Tavdacvis mizniT samxedro
Zalebis gamoyeneba) amoqmedeba dRis wesrigSi ar dgeba. rac Se-exeba
hibridul oms, natos bolo wlebis Zalisxmeva mimarTulia hibriduli
safrTxeebisagan misi
wevri saxelmwifoebis maqsimalu-rad dacvisken, rasac, seriozuli
gamowvevebis miuxedavad, sakmaod warmatebiT arTmevs Tavs.
dRes saqarTvelo ar aris natos wevri qveyana da Sesabamisad,
Cr-diloatlantikur alianss saqa-rTvelos dacvis valdebuleba ar aqvs.
miuxedavad amisa, nato-sTan TanamSromlobis gaRrmaveba saqarTvelos
ufro dacul qvey-nad aqcevs. swored saqarTvelos aliansisken swrafvis
Sedegia na-tos ufro meti xilvadoba saqarT-veloSi. izrdeba aliansis
wevri qveynebis samxedroebis raodeno-ba erTobliv wvrTnebSi, rac
qa-rTveli samxedroebis profesion-alizmis amaRlebasa da qveynis
Tavdacvisunarianobis gazrdas uwyobs xels. saqarTvelos nato-sTan
daaxloeba ufro met pasux-ismgeblobas akisrebs natos Cven winaSe da
ufro metad uZnelebs amocanas mowinaaRmdeges. gawevri-anebis
procesi, rac aliansSi in-tegraciisaTvis mzadebas moicavs, ufro
metad uzrunvelyofs Cvens usafrTxoebas. Sesabamisad nato-sTan
TanamSromlobis gaRrmave-ba pirdapirproporciulad aris dakavSirebuli
saqarTvelos Tav-dacvisunarianobis zrdasTan.
mtruli propagandis mier gavrcelebuli miTic, rom saer-TaSoriso
misiebSi qarTveli jariskacebis monawileoba „sxvis omSi brZolaa“,
natosTan part-niorobis gaRrmavebis winaaRmdeg aris mimarTuli.
mowinaaRmdegis amocanaa, Zalian samwuxaro ada-mianuri danakargebi,
gamoiyenos samSvidobo misiebSi monawileobis
diskreditaciisaTvis.
saqarTvelos aqvs sakuTari inter-esebi, romelsac emsaxureba misi
politika. saqarTvelos interesia,
rom iyos msoflio stabiluroba-Si wvlilis Semtani da ara mx-olod
momxmarebeli, radgan am gziT bevrad efeqturia sakuTari interesebis
dacva. Cven xels vu-wyobT msoflio mSvidobas da amiT vicavT Cveni
qveynis stabilur gan-viTarebas.
samSvidobo misiebSi saqarTvelos monawileobiT umjobesdeba
urTi-erTTavsebadobis xarisxi natos wevr da partnior qveynebTan, rac
qveynis natoSi integraciisTvis umniSvnelovanesia. samSvidobo
operaciebSi monawileobiT saqa-rTvelos SeiaraRebuli Zalebis
warmomadgenlebi iZenen unikalur sabrZolo gamocdilebas, rasac verc
erTi wvrTna ver Secvlis, rac saboloo jamSi qveynis
Tav-dacvisunarianobis ganmtkicebas uwyobs xels.
zemoaRniSnulidan gamomdinare, samSvidobo misiebSi monawileoba
umniSvnelovanesia saqarTvelos nacionaluri interesebidan
gamom-dinare. Sesabamisad, samSvidobo misia SeuZlebelia niSnavdes
sxvis omSi brZolas.
„natos wevroba ucxo qveynis ba-zebis saqarTvelos teritoriaze
ganTavsebas niSnavs“, -es Sefase-ba aliansTan saqarTvelos
urTi-erTobis gaRrmavebis winaaRmdeg mimarTuli, mtruli propagandis
kidev erTi magaliTia.
saqarTvelos aliansSi gawevrianeb-is avtomaturi Sedegi ver iqneba
na-tos wevri saxelmwifos samxedro bazebis ganTavseba qveynis
terito-riaze, radgan aliansis wevri sax-elmwifos samxedroTa
ganTavsebis gadawyvetileba natos bazis qveS SesaZloa miiRos mxolod
saqa-rTvelos xelisuflebam nato-sTan SeTanxmebiT, rac niSnavs
Cr-diloatlantikuri aliansis yvela saxelmwifos Tanxmobas.
Crdiloatlantikuri aliansi wevr saxelmwifoebs maqsimalur
dax-marebas aRmouCens, rogorc kri-zisuli viTarebis, aseve saomari
mdgomareobis dros.
krizisul viTarebaSi natos wevr saxelmwifos daxmarebas uwevs
yve-la mokavSire qveyana, Tavis Sesa-Zleblobis farglebSi, am
saxelm-wifosTan SeTanxmebiT. rac Seexeba saomar mdgomarebas, am
SemTxvevaSi kontroli natos xelSi gadadis da Crdiloatlantikuri
aliansi agresiis obieqt qveyanas daicavs yvela arsebuli
resursiT.
mtruli propagandis ganxiluli SemTxvevebi didi jaWvis mxolod
mcire nawilia, Tumca naTlad adasturebs maT ganzraxvas - qa-rTul
sazogadoebaze zemoqmedeb-iT, Seferxdes saqarTvelos nato-sTan
daaxloebis procesi, miTebis winaaRmdeg brZolis yvelaze efeq-turi
gzaa meti vicodeT maT Ses-axeb. mtruli propagandistuli narativebisa
da miTebis meti cod-na niSnavs ar gavxdeT iaraRi mtris xelSi!
-
10
სამხედრო განათლება
kadetTa liceumi
1. ra aris kadetTa samxedro li-ceumis mTavari mizani?
liceumis mizania kadetTa intele-qtualuri, kulturuli, fizikuri da
zneobrivi aRzrda. isini swored kadetTa samxedro liceumSi iZenen
pirvelad samxedro codnasa da un-arebs. Cveni mizania axalgazrdebs
patriotuli suliskveTeba avumaR-loT da samxedro samsaxurisadmi
siyvaruli gavuRvivoT. liceumSi kadeti swavlobs damoukidebel
cxovrebas, man icis drois sworad ganawileba, rogor ipovos
ga-mosavali nebismieri problemuri situaciidan.
2. riT gansxvavdeba kadetTa lice-umis saswavlo programa sxva
sa-ganmanaTleblo dawesebulebebis saswavlo programisgan?
zogadad, kadetTa samxedro li-ceumi Tavisi specifikiT
gansx-vavebulia saqarTvelos sxva sa-jaro skolebisagan da aramarto
saqarTvelosi. is erTaderTi samxedro dawesebulebaa amierka-vkasiis
regionSi sadac, vaJebTan erTad, gogonebic swavloben. ra Tqma unda,
specifikidan gamomdin-are, misi saswavlo programac gansxvavebulia.
swavleba lice-umSi ganaTlebisa da mecnierebis saministros erovnuli
saswavlo gegmisa da damatebiTi samxedro programis mixedviT
mimdinare-obs. aqedan gamomdinare, liceum-Si iswavleba erovnuli
saswav-lo gegmiT gansazRvruli yvela sagani, mxolod im gansxvavebiT,
rom gaZlierebulad iswavleba inglisuri, maTematika, fizika da
რა არის კადეტთა ლიცეუმის მთავარი მიზანი , რით გამოირჩევა მისი
საგანმანათლებლო პროგრამა, როგორია კადეტების დღის განრიგი და რა
პერსპექტივა ეძლევა მას ლიცეუმის დამთავრების შემდეგ. ამ და სხვა
მნიშვნელოვან კითხვებს კადეტთა სამხედრო ლიცეუმის დირექტორი
პოლკოვნიკი შალვა ძინძიბაძე პასუხობს.
informaciul sakomunikacio teq-nologiebi. aq Tanabari
mniSvnelo-ba eniWeba yvela sagnis Seswavlas. ar aqvs mniSvneloba
teqnikuri sa-gani iqneba es, humanitaruli Tu sabunebismetyvelo.
vcdilobT sabunebismetyvelo sagnebis swav-leba ufro metad
wavaxalisoT da saintereso gavxadoT. am kuTxiT CvenTan novaciuri
saswavlo pro-grama-roboteqnika dainerga, rac keTebiT swavlebas
gulisxmobs. programis meSveobiT kadetebi ro-bototeqnikis,
eleqtronikisa da programirebisTvis saWiro cod-nas miiReben. garda
amisa, CvenTan gansakuTrebuli yuradReba eqce-va jansaRi cxovrebis
wess, ras-ac xels uwyobs liceumis Tan-amedrove standartebis mqone
sport-kompleqsi. erovnuli sas-wavlo gegmiT gaTvaliswinebuli sportis
gakveTilebis garda aq mimdinareobs seqciuri muSaoba sportis
sxvadasxva saxeobebSi. kadetebis dRis ganrigSi gawer-ilia fizikuri
momzadebis perio-di, rodesac isini datvirTulebi arian sxvadasxva
fizikuri aq-tivobebiT.
roca saswavlo programis gansx-vavebaze vsaubrobT, unda
aRvniS-noT moswavleTa Sefasebis sis-temac, romelic gansxvavebulia
sxva skolebisagan. CvenTan moswav-le fasdeba aTquliani sistemiT,
Tumca gansxvavebulia barieri. ka-detma TiToeuli sagnis dasaZle-vad
unda moipovos Svidi qula. aqve unda aRiniSnos TOEFL, SAT-isa da
Turquli enis specialuri mosamzadebeli kursebi. es kurse-
bi kadets saSualebas aZlevs li-ceumis damTavrebis Semdeg swavla
gaagrZelos amerikisa da TurqeT-is samxedro akademiebSi.
3. ras moicavs kadetTa liceumis samxedro programa? ras
swavlo-ben kadetebi am programiT?
kadetebi liceumSi gadian sawyisi samxedro momzadebis programas,
romelic moicavs rogorc Teor-iul aseve, praqtikul kurss. Teo-riuli
kursSi Sedis iseT Temebi rogoricaa: samwyobro,
topogra-fia-navigacia, taqtika, lideroba, kavSirgabmuloba,
sainJinro, pir-veladi samedicino daxmareba, Sei-araRebuli
konfliqtebis samarTa-li, samxedro istoria. Teoriuli codnis
transferi xdeba rogorc simulaciis centrSi, aseve savele swavlebebis
dros. kadetebi sas-wavlo wlis dasrulebis Semdeg gadian orkvirian
savele mecadine-obebs, sadac maT sxvadasxva praq-tikul davalebebTan
erTad iara-RTan Sexeba da srolebic uwevT. sawyisi samxedro
momzadebis kur-si kadetebSi samxedro samsaxur-isadmi suliskveTebas
aRvivebs da samxedro karieris arCevis SemTx-vevaSi, uqmnis
placdarms erovnu-li Tavdacvis akademiaSi Casabare-blad.
4. rogoria kadetis perspeqtiva, risi SesaZlebloba eZleva mas
li-ceumis dasrulebis Semdeg?
pirvel rigSi, unda iTqvas, rom liceumSi kadeti yalibdeba
Tavda-jerebul liderad, igi konkuren-tunariania, rogorc samxedro
aseve samoqalaqo asparezze. per-speqtiva sakmaod didi aqvs
nebi-smier Cvens kadets. isini repeti-toris daxmarebis gareSe
xdebian umaRlesi saswavleblis studen-tebi. maT SeuZliaT swavla
gaa-grZelon rogorc saqarTvelos, aseve sazRvargareTis umaRles
samxedro saswavlebelSi da hqon-deT garantirebuli kariera. Cven ukve
16 kursdamTavrebuli gvyavs, romlebmac swavla gaagrZeles amerikisa
da TurqeTis samxedro akademiebSi. ar aris aucilebe-li moTxovna
imisa, rom lice-umis kursdamTavrebulma swavla gaagrZelos umaRles
samxedro saswavleblebSi. am mxriv, raime SezRudva dawesebuli ar
aris. kursdamTavrebulebi Tavisufal-ni arian arCevanis winaSe.
liceums araerTi madloba miuRia sxvadasx-va umaRlesi samoqalaqo
saswavle-blisagan warmatebuli Taobebis aRzrdisaTvis.
5. rogoria kadetebis dRis ganri-gi?
Cveni dRis ganrigi gaTvlilia drois racionalurad gamoyene-baze.
aqcenti keTdeba saswavlo processa da TviTganviTarebaze. dRe iwyeba
06:00 saaTze, piradi hi-gienisa da dilis gamamxnevebeli varjiSis
Semdeg kadetebi sauz-moben da cxris naxevridan iwyeba saswavlo
procesi. yoveldRiurad aqvT Svidi gakveTili, romlebic oTxis
naxevramde grZeldeba. mex-uTe da meeqvse gakveTilebs Soris aris 80
wuTiani Sesveneba. drois es monakveTi gankuTvnilia sadil-isa da
dasvenebisTis. sagakveTilo
-
11
სამხედრო განათლება
procesis dasrulebis Semdeg iwye-ba TviTmomzadebisa da fizikuri
momzadebis savaldebulo oTx-saaTiani periodi. saRamos kade-tebs aqvT
Tavisufali ori saaTi, romelic Sexedulebisamebr Seu-ZliaT gankargon
(sportdarbazi, klubi, internet kafe, rekreaciu-li zona). aT saaTze
yvela kadeti aris sacxovrebel oTaxSi.
6. rogor icavs kadetTa liceumis administracia kadetTa
usafrTx-oebas?
liceumSi mozardsa da mis saW-iroebaze profesionalebi zruna-ven.
kadetTa usafrTxoebis dacvis mizniT serJant-instruqtorebi
uz-runvelyofen 24 saaTian zedamxed-velobas nebismieri TavSeyris
adg-ilas: sacxovrebelSi, klasebSi, sasadilosa da rekreaciul
zoneb-Si; gvaqvs maRali donis teqnikuri usafrTxoebis
sistema-teritoria-sa da Senoba-nagebobebSi arsebuli video kamerebi,
xanZarsawinaaRm-dego sistema, evakuaciis gegma, garda amisa,
direqciis nebarTvis gareSe akrZalulia liceumis ter-itoriaze ucxo
pirTa Semosvla; moqmedebs kadetTa qcevis kodeqsi, romelic krZalavs
konfliqtsa da Zaladobas, dauSvebelia moweva, alkoholis miReba da
narkotikis gamoyeneba. liceumis erT-erTi sazrunavia kadetTa da
TanamS-romelTa janmrTelobis uwyveti kontroli, funqcionirebs
laza-reTi, aseve fsiqologiuri samsax-uri.
7. rogoria kadetTa liceumis in-frastruqtura da aRWurviloba?
liceums aqvs Tanamedrove infra-struqtura da materialur
teqni-kuri-baza: administraciuli, sas-wavlo da sacxovrebeli
korpusebi, sasadilo, lazareTi, internetisa da informatikis
kabineti, bibli-oTeka, lingafonis oTaxi, uaxlesi germanuli
teqnologiebiT aRWur-vili sabunebismetyvelo sagnebis laboratoria,
sportuli darba-zebi, daxuruli da Ria sportuli moednebi. am etapze,
Cven vmuSaobT da samomavlod vgegmavT arsebu-li biblioTekisa da
lazareTis gafarToebas. konkretulad, gvin-da, rom Sesabamisi,
Tanamedrove standartebis mqone calke Senoba avagoT. kadetebi
cxovroben ax-lad aSenebul, Tanamedrove tipis, maRali donis
teqnikuri aRWurvi-
lobis mqone SenobaSi. TiToeul oTaxSi cxovrobs 6 kadeti. maT
mTeli Ramis ganmavlobaSi meT-valyureobas uwevs instruqtori. ra Tqma
unda, izolirebulia erT-maneTisagan gogonebisa da vaJebis
sacxovreblebi.
8. rogor regulirdeba kadetebis urTierToba mSoblebTan? rogor
eguebian disciplinas?
mSoblebs SeuZliaT kadetebTan Sexvedra, yoveldRe, SinaganawesiT
gansazRvrul saaTebSi. maT aseve nebismier dros SeuZliaT
daukav-Sirdnen saswavlo kursis ufrossa da damrigebels, miiRon
infor-macia TavianTi Svilebis Sesaxeb. kadetebisTvis ki
xelmisawvdo-mia interneti, rac saSualebas aZlevT isargeblon
eleqtronuli fostiT. aseve, SeuZliaT, aucile-blobis SemTxvevaSi,
iTxovon mo-biluri telefoniT sargeblobis nebarTva.
disciplinis dacva erT-erTi pri-oritetia, misi dacva erTnairad
moeTxoveba rogorc kadets, aseve liceumis yvela TanamSromels. ra
Tqma unda, Tavdapirvelad yvela Tanabrad ver egueba liceumSi
ar-sebuli dRis ganrigsa da wesebs, Tumca dauZleveli da miuRweveli
araferia. Cven gvaqvs saadaptacio periodi, axlad Caricxuli
kade-tebisTvis es periodi ganisaz-Rvreba ori kviris vadiT.
kadetTa qceva regulirdeba Si-naganawesiTa da kadetTa qcevis
kodeqsiT. gvaqvs qulaTa sistema. anu kadets saswavlo wlis
da-sawyisSi miecema 100 sakredito qula, romelic mis mier Cadenili
disciplinuri gadacdomis SemTx-vevaSi mcirdeba dadgenili ode-nobiT.
Tuki saswavlo wlis gan-mavlobaSi romelime kadetis asi qula
ganuldeba, am SemTxvevaSi mas mouwevs liceumis datoveba. es sistema
aris erT-erTi berketi disciplinis dasacavad.
9. rogoria liceumSi moswavleTa miRebis wesi da ra sabuTebi unda
waradginos moswavlem?
liceumSi miiRebian moswavlee-bi, romlebic mimdinare wels
asruleben cxra klass. moswav-le, romelsac surs liceum-Si Cabareba
mSobelTan/kanonier warmomadgenelTan erTad unda gamocxades liceumSi,
warmoadg-inos vebgverdze (cadet.mod.gov.ge) miTiTebuli sabuTebi da
gaiaros registracia. aseve, man unda gaia-ros misaRebi konkursi.
xasgasmiT minda aRvniSno, rom wels misaRebi gamocdebis formatSi
cvlileba Sevida. Casabarebeli gamocdebis CamonaTvals daemata
maTematikis gamocda. sabolood, moswavlem liceumSi Casaricxad unda
gaia-ros fizikuri, maTematikis da zog-adi unarebis testebi.
gamocdebis warmatebiT Cabarebis SemTxvevaSi
Casaricxad SerCeuli moswavle gaivlis samedicino Semowmebas,
romelic aseve warmatebiT unda gaiaros.
wels liceumis misaRebi gamocde-bi Catardeba Tbilissa da
quTais-Si, sagamocdo centris mier. rac aseve siaxles warmoadgens.
rad-gan liceumis misaReb gamocdeb-Si monawileobas saqarTvelos
sxvadasxva regionis moswavleebi miiReben, vfiqrobT, maTTvis ufro
xelsayreli iqneba gamocdebis or qalaqSi Catareba.
10. fasiania Tu ara kadetTa samxedro liceumSi swavla?
liceumSi swavleba da cxovreba ufasoa. dafinansebis mxriv
ka-detTa samxedro liceums saja-ro skolebs Soris konkurenti ar
hyavs. yovelwliurad saqarTvelos Tavdacvis saministro TiToeul
kadetze 13 000 lars gamoyofs. srulad anazRaurebs maTi swav-lis
Rirebulebas, usasyidlod uzrunvelyofs sacxovrebeli pirobebiT,
saswavlo masalebiT, saswavlo da sayofacxovrebo, sa-medicino
momsaxurebiTa da jan-mrTelobis dazRveviT, samxedro sportuli
inventariTa da kvebiT. sabolood minda aRvniSno, rom Cven mudmivad
vzrunavT da Tavdau-zogavad vSromobT, raTa liceumi yovelTvis
pasuxobdes swavlebis Tanamedrove standartebs.
-
12
qarTveli mSvidobismyofelebis avRaneTSi gacilebis ceremonia
„mtkice mx-ardaWeris“ misiis Sesasruleblad gorSi, I qveiTi brigadis
bazaze gaimarTa. I qveiTi brigadis me-11 batalioni da II qveiTi
brigadis 21-e batalionis nakrebi aseuli „deltas“ warmoebuli
javSanJiletebiTa da CafxutebiT aRiWurva.gacilebis RonisZiebas
saqarTvelos Tavdacvis ministri levan izoria, saqa-rTvelos
SeiaraRebuli Zalebis generaluri Stabis ufrosi, general-maiori
vladimer CaCibaia da aSS-is elCis movaleobis Semsrulebeli
saqarTveloSi elizabeT rudi daeswrnen.Tavdacvis ministrma samwyobro
moedanze Sekrebil samxedroebs da maTi ojaxis wevrebs TavdadebisTvis
madloba gadauxada da qveynisTvis misiis mniSvneloba-ze gaamaxvila
yuradReba. samxedroebs sityviT aSS-is elCis movaleobis
Sems-rulebemlma elizabeT rudmac mimarTa. amerikelma diplomatma
avRaneTis mi-siaSi qarTveli samxedroebis udides wvlilze isaubra da
maT simamacisa da TavdadebisTvis madloba gadauxada.gacilebis
ceremonialis dasasruls dekanozma daviTma piradi Semadgenloba daloca
da mSvidobiT dabruneba usurva.gasul wels saqarTvelos Tavdacvis
saministros mier samxedro-samecniero teqnikur centr „deltasTvis“
SekveTili 5 milion laramde Rire-bulebis saerTo-sajariso
daniSnulebis javSanJiletebisa da Cafxutebis damzadebisa da
miwodebis pirveli etapi warmatebiT Sesrulda. pro-duqciis teqnikuri
monacemebi natos qveynebSi miRebuli standartebis Sesabamisia da
saqarTvelos SeiaraRebuli Zalebis moTxovnebs srulad ergeba; es ki,
Tavis mxriv, ganapirobebs rogorc SeiaraRebuli Zalebis piradi
Semadgenlobis individualuri dacvis sistemebis unificirebas, aseve
maT Tanamedrove, umaRles standartebTan SesabamisobaSi moyvanas.I
qveiTi brigadis me-11 batalioni avRaneTSi myof III qveiTi brigadis
31-e batalions Caanacvlebs da bagramis saaviacio bazaze, aSS-is
sard-lobis daqvemdebarebaSi, „mtkice mxardaWeris“ misias Svidi Tvis
ganmavlobaSi Seasrulebs. qvedanayofis mTavari amocana bagramis
saaviacio bazis usafrTxoebis dacva iqneba. 21-e batalionis nakrebi
aseuli ki, momavali 7 Tvis ganmavlobaSi qabulSi, „mtkice
mxardaWeris“ misiis mTavar Stabbinas daicavs. danayofi reinjerTa
batalionis nakreb aseuls Caanacvlebs.
SvedeTis samefo 2019 wels „nato-saqarTvelos swavlebaSi“
CaerTveba - es gancxadeba SvedeTis samefos Tavdacvis ministrma
saqarTveloSi pirveli ofi-cialuri vizitis farglebSi gaakeTa. piter
hultqvists saqarTvelos Tavdacvis ministrma levan izoriam
umaspinZla. SvedeTis samefos Tavdacvis ministrma, samxerT oseTSi
ganviTarebuli movlenebis gamo SeSfoTeba gamoTqva da arCil
tatunaSvilis ojaxs miusamZimra. Sexvedraze, ministrebma, yuradReba
tota-luri Tavdacvis sferoSi gamocdilebis gaziarebasa da ormxrivi
TanamSromlo-bis dinamikis intensifikaciaze gaamaxviles. saubari
Seexo natos gaZlierebuli SesaZleblobebis iniciativis formatSi
partnior qveynebTan TanamSromlobasa da intensiur diskusiebs.
urTierTTanamSromlobis formatis ganxilvisas le-van izoriam xazgasmiT
aRniSna nato-saqarTvelos wvrTnisa da Sefasebis erTo-bliv centrSi
Svedi eqspertis CarTuloba, romelic qarTvel kolegebs sakuTar
gamocdilebas uziarebs. ministrebma gansakuTrebuli yuradReba
erTobliv swav-lebebSi monawileobis sakiTxsac dauTmes.
vizitis farglebSi SvedeTis Tavdacvis ministri qarTvel kolegasTan
erTad vazianis samxedro bazaze imyofeboda. ori qveynis Tavdacvis
ministrebi brigadis oficrebsa da serJantebs piradad gaesaubrnen,
gaweuli samsaxurisTvis maT madloba gadauxades da warmatebebi
usurves. saqarTvelosa da SvedeTis Tavdacvis ministrebma ori qveynis
strategiul xedvaSi arsebul msgavsebebze gaamaxviles yuradReba da am
mimar-TulebiT aqtiuri TanamSromlobis mzadyofna gamoTqves. vizitis
farglebSi SvedeTis samefos Tavdacvis ministrma Tavdacvis
saministros armiholSi Temaze „SvedeTis Tavdacvis politika da
gamowvevebi evropul usafrTxoebaSi“ leqcia waikiTxa. leqcias
saqarTvelos Tavdacvis ministri levan izoria moadgileebTan, lela
CiqovanTan da giorgi buTxuzTan erTad daeswro. leqciis dawyebamde
Svedma kolegam levan izo-rias maspinZlobisTvis madloba gadauxada,
or qveyanas Soris Tavdacvis sferoSi TanamSromlobis mniSvneloba
kidev erTxel aRniSna, saqa-rTvelos Tavdacvis uwyebaSi
ganxorcielebuli reformebi dadebiTad Seafasa da Cveni qveynis
teritoriuli mTlianobis mimarT mxardaWera daadastura. piter
hultqvistma yuradReba Tanamedrove evropis winaSe mdgar gamowvevebze
gaamaxvila da regionSi arsebuli usafrTxoebis garemo mimoixila.
saubari Seexo ruseTis faqtors, rusul propagandasa da regionuli
masStabiT ruseTidan momdinare safrTxeebs. saqarT-veloSi ordRiani
vizitis farglebSi myofi SvedeTis Tavdacvis ministri gmirTa moedanze
imyofeboda. piter hultqvistma saqarTvelos teritoriuli
mTlianobisTvis brZolaSi daRupuli qarTveli gmirebis xsovnas pativi
miago da memoriali gvirgviniT Seamko.
saqarTveloSi samuSao vizitiT natos saerTaSoriso samsaxuris,
saerTaSoriso samxedro samsaxurisa da mokavSireTa umaRlesi sardlobis
warmomadgenlebi im-yofebian. vizitis mizania natosTan saqarTvelos
dagegmvisa da mimoxilvis pro-cesis partniorobis miznebis (PARP PG)
ganxorcielebis ganxilva da ganaxleba. natos eqspertTa jgufs
saqarTvelos Tavdacvis ministris pirveli moadgile lela Ciqovani
maspinZlobs. nato-s SemfasebelTa jgufma warmatebiT Seafasa
dagegmvisa da mimoxilvis procesis partniorobis miznebis (PARP PG)
samuSao versia, xazi gausva Tavdacvis transformaciis procesSi
miRweul progress da saqarTvelos SeiaraRebul Zalebs saerTaSoriso
operaciebSi monawileobisT-vis madloba gadauxada. dokumentiT aRebuli
partniorobis miznebis Sesruleba saqarTvelos Tavdacvisa da
usafrTxoebis sferos SesaZleblobebis gaZliereba-sa da natosTan
Tavsebadobis amaRlebas uwyobs xels. dokumenti natos Stab-bi-naSi
Sesabamisi procedurebis gavlis Semdeg damtkicdeba. vizitis
farglebSi, Sexvedrebi aseve gamarTes Sinagan saqmeTa saministros,
iusticiis saministros monacemTa gacvlis saagentos, finansTa
saministros, sagangebo situaciebis marTvis samsaxurisa da sagareo
saqmeTa saministros warmomadgen-lebTan.
qarTveli samxedroebi avRaneTSi „delta“-s mier damzadebuli
ekipirebiT
miemgzavrebian
SvedeTis Tavdacvis ministris viziti saqarTveloSi
lela Ciqovanma natos eqspertTa jgufs umaspinZla