7 6. SINIF TÜRKÇE 3. ÜNİTE 3. Karşıt Anlamlı (Çelişen) Cümleler ✽ İçerdikleri mesaj (ileti) bakımından birbirinin zıddı olan cümlelerdir. Örnek: • İyilik eden iyilik bulur. • İyiliğe iyilik olsaydı koca öküze bıçak olmazdı. • Doğru işi, doğru zamanda yapmak büyük bir yetenek ister. • Yapacağı işte acele eden, koşullar ne olursa olsun başarılı olur. Karşıt anlamlı ile- ti vermektedir. Karşıt anlamlı ile- ti vermektedir. Aşağıda verilen cümleler için istenenleri yazınız. Alışkanlık, anahtarı kaybolmuş bir kelepçedir. Konusu: ........................................................................................................................................................................................................................................................................... Ana Düşüncesi: ..................................................................................................................................................................................................................................................... Bir ülkenin geleceği, o ülke insanlarının göreceği eğitime bağlıdır. Konusu: ........................................................................................................................................................................................................................................................................... Ana Düşüncesi: ..................................................................................................................................................................................................................................................... Çocuğa küçük şeylerden zevk almasını öğreten, ona büyük bir servet bırakmış olur. Eş Anlamlısı: ............................................................................................................................................................................................................................................................ Yakın Anlamlısı: ..................................................................................................................................................................................................................................................... Karşıt Anlamlısı: .................................................................................................................................................................................................................................................. Hedefi olmayan gemiye hiçbir rüzgâr yardım etmez. Yardımcı Düşüncesi: ....................................................................................................................................................................................................................................... Yardımcı Düşüncesi: ....................................................................................................................................................................................................................................... Yardımcı Düşüncesi: ....................................................................................................................................................................................................................................... Gençken bilgi ağacını dikmezsek ihtiyarlığımızda gölgesinde barınacak ağacımız olmayacaktır. Eş Anlamlısı: ............................................................................................................................................................................................................................................................ Yakın Anlamlısı: ..................................................................................................................................................................................................................................................... Karşıt Anlamlısı: .................................................................................................................................................................................................................................................. Hata yapmaktan korkan insan, hiçbir şey yapamaz. Yardımcı Düşüncesi: ....................................................................................................................................................................................................................................... Yardımcı Düşüncesi: ....................................................................................................................................................................................................................................... Yardımcı Düşüncesi: ....................................................................................................................................................................................................................................... BİRLİKTE ÇÖZELİM Alışkanlık İnsanlar alışkanlıklarından vazgeçemez. Eğitimin önemi Eğitim, ülkelerin geleceğinde önemli rol oynar. Hayatta herkesin bir amacı olması gerekir. Yapmak istediklerimizden, hata yaparım korkusuyla vazgeçmemeliyiz. Hedefi olmayan insan ilerleyemez. Hayatta bir şeyler yapmak isteyen insan, hata yapmaktan korkmamalıdır. Bir hedef belirleyip o yönde ilerlemeliyiz. Başarılı insanlar hiç hata yapmamış insanlar değildir. Çocuğa ufak şeylerden mutlu olmayı öğretirsen ona hazine bağışlamış olursun. Çocuk, küçük şeylerden de mutlu olabilmelidir. İleride rahat etmek için şimdiden kendimizi bilgiyle donatmalıyız. Bilgili insanlar hayatlarının her evresinde rahat ederler. Gençliğimizde edindiğimiz bilgiler ileride hiçbir işimize yaramaz. Küçük mutluluklarla yetinmeyi bilmeyen çocuk, ileride daha değerli şeylere sahip olur.
18
Embed
3. Karşıt Anlamlı (Çelişen) Cümleler€¦ · 6. N TÜE 3. ÜNİTE 3. Karşıt Anlamlı (Çelişen) Cümleler İçerdikleri mesaj (ileti) bakımından birbirinin zıddı olan
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
7
6. SINIF TÜRKÇE 3. ÜNİTE
3. Karşıt Anlamlı (Çelişen) Cümleler
✽ İçerdikleri mesaj (ileti) bakımından birbirinin zıddı olan cümlelerdir.
• Doğru işi, doğru zamanda yapmak büyük bir yetenek ister.
• Yapacağı işte acele eden, koşullar ne olursa olsun başarılı olur.
Karşıt anlamlı ile-ti vermektedir.
Karşıt anlamlı ile-ti vermektedir.
Aşağıda verilen cümleler için istenenleri yazınız.
Alışkanlık, anahtarı kaybolmuş bir kelepçedir.Konusu: ...........................................................................................................................................................................................................................................................................Ana Düşüncesi: .....................................................................................................................................................................................................................................................
Bir ülkenin geleceği, o ülke insanlarının göreceği eğitime bağlıdır.Konusu: ...........................................................................................................................................................................................................................................................................Ana Düşüncesi: .....................................................................................................................................................................................................................................................
Çocuğa küçük şeylerden zevk almasını öğreten, ona büyük bir servet bırakmış olur.Eş Anlamlısı: ............................................................................................................................................................................................................................................................
Yakın Anlamlısı: .....................................................................................................................................................................................................................................................
Hedefi olmayan gemiye hiçbir rüzgâr yardım etmez.Yardımcı Düşüncesi: .......................................................................................................................................................................................................................................
Yardımcı Düşüncesi: .......................................................................................................................................................................................................................................
Yardımcı Düşüncesi: .......................................................................................................................................................................................................................................
Yakın Anlamlısı: .....................................................................................................................................................................................................................................................
Hata yapmaktan korkan insan, hiçbir şey yapamaz. Yardımcı Düşüncesi: .......................................................................................................................................................................................................................................
Yardımcı Düşüncesi: .......................................................................................................................................................................................................................................
Yardımcı Düşüncesi: .......................................................................................................................................................................................................................................
BİRLİKTE ÇÖZELİM
Alışkanlıkİnsanlar alışkanlıklarından vazgeçemez.
Eğitimin önemiEğitim, ülkelerin geleceğinde önemli rol oynar.
Hayatta herkesin bir amacı olması gerekir.
Yapmak istediklerimizden, hata yaparım korkusuyla vazgeçmemeliyiz.
Hedefi olmayan insan ilerleyemez.
Hayatta bir şeyler yapmak isteyen insan, hata yapmaktan korkmamalıdır.
Bir hedef belirleyip o yönde ilerlemeliyiz.
Başarılı insanlar hiç hata yapmamış insanlar değildir.
Çocuğa ufak şeylerden mutlu olmayı öğretirsen ona hazine bağışlamış olursun.Çocuk, küçük şeylerden de mutlu olabilmelidir.
İleride rahat etmek için şimdiden kendimizi bilgiyle donatmalıyız.Bilgili insanlar hayatlarının her evresinde rahat ederler.Gençliğimizde edindiğimiz bilgiler ileride hiçbir işimize yaramaz.
Küçük mutluluklarla yetinmeyi bilmeyen çocuk, ileride daha değerli şeylere sahip olur.
KARMA SORULAR
8
BİLFEN YAYINCILIK3. ÜNİTE
1. Bu cümlenin karşıt anlamlısını yazınız.
Özveride bulunmayıp başkalarının yaptıkla-rından yararlanan insanlar, etraflarında çok sevi-lir.
2. Bu iki cümleye ortak bir ana düşünce yazı-nız.
Çocuğun davranışlarının gelişmesindeki ilk tohumlar, aile içinde atılır.
3. Bu cümlenin konusunu yazınız.
Çalışmanın önemi
1. “Fedakârlığı başkaları yapsın, sonuçtan biz faydalanalım.” diyen kişi, hiç sevilmez.
Aşağıdakilerden hangisi, bu cümlede sevilme-yen kişinin özelliğidir?A) Kıskanç B) Mücadeleci C) Çıkarcı D) Özverili
A) gözlerim rahatsız oluyor.B) yıldızları seyretmek için.C) saat geç oldu.D) başım çok ağrıyor.
2. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde neden-so-nuç ilişkisi vardır?
A) Başımın ağrısından bütün gece uyuyamadım.B) Para kazanmak için çok çalışıyordu.C) Dikkatli olursan sınavda başarılı olursun.D) Onu görmek için sabah erkenden kalkmıştı.
3. Aşağıdaki cümlelerin hangisi yargılar arası anlam ilişkisi bakımından farklıdır?
A) Eve geç kalmamak için hemen yola çıktı.B) İyi not alabilmek için çok çalışıyordu.C) Düşmemek için kardeşinden destek alıyor-
du.D) Öfkelendiği için doğru düşünemiyordu.
KARMA SORULAR
15
6. SINIF TÜRKÇE 3. ÜNİTE
1. Diğer seçeneklerdeki anlam ilişkisini yazınız.
Amaç-sonuç ilişkisi
2. Diğer seçeneklerdeki anlam ilişkisini yazınız.
Amaç-sonuç ilişkisi
3. Cevap seçeneğindeki anlam ilişkisini yazınız.
Koşul-sonuç ilişkisi
1. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde diğerlerin-den farklı bir anlam ilişkisi vardır?
A) Yaralılara yardım etmek için hastaneye koştu.
B) İyi dinlen ki yarın her şey istediğimiz gibi olsun.
C) Bu güzel günü evde geçirmeyeyim diye ken-dini dışarı attı.
D) Konuşmasını yapmak üzere kürsüye doğru adım attı.
2. “Üzere” sözcüğü aşağıdaki cümlelerin hangi-sine koşul anlamı katmıştır?
A) Arkadaşlarını görmek üzere şehir dışına çıktı.
B) Yarın vermek üzere istediğin kitabı alabilir-sin.
C) Tatile gitmek üzere para biriktirmeye baş-ladı.
D) Aldığı hediyeyi arkadaşına vermek üzere evden çıktı.
3. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde neden-so-nuç ilişkisi yoktur?
A) Yağmurun yağmasıyla trafik sıkıştı.B) Sözü fazla uzattığından dinleyiciler sıkıldı.C) Kimseye güvenmediği için sırrını kimseyle
paylaşmadı.D) Sabah erkenden burada ol ki birlikte çıka-
lım.
16
BİLFEN YAYINCILIK3. ÜNİTE
Aşağıdaki cümlelerde altı çizili ek ve sözcüklerin cümlelere kattıkları anlamları (neden-so-nuç, amaç-sonuç, koşul-sonuç) boş bırakılan kutulara yazınız.
1. Gelemeyeceğinden ötürü çok üzgünmüş. neden-sonuç
2. Bana gerçeği söyle ki sana yardımcı olabileyim. koşul-sonuç
3. Yeni köprünün açılmasıyla trafik rahatladı. neden-sonuç
4. Konuşmak üzere kürsüye çıktı. amaç-sonuç
5. O varsa ben yokum. koşul-sonuç
6. Selam vermedik diye alınmış. neden-sonuç
7. Çocuğu evde yalnız bırakamayacaklarından gelemediler. neden-sonuç
8. Sağlığımızı korumak için dengeli beslenmeliyiz. amaç-sonuç
9. Bize gelmediği için ona kızgınım. neden-sonuç
10. Çarşıya avize almaya gitmişler. amaç-sonuç
11. Ailenin en küçüğü olduğundan biraz şımarıkmış. neden-sonuç
12. Seni balığa götürürüm yalnız sıkı giyineceksin. koşul-sonuç
13. Anlaşma yapmak üzere masaya oturdular. amaç-sonuç
17. Yardımsever bir insan olduğundan dolayı herkes tarafından seviliyor. neden-sonuç
19. Bize bu şekilde davranınca ortam bir hayli gerildi. neden-sonuç
16. Çok çalışarak iyi bir not alabilirsiniz. koşul-sonuç
20. Seninle tatile çıkarım yeter ki sen derslerine iyi çalış. koşul-sonuç
SIRA SENDE
27
6. SINIF TÜRKÇE 3. ÜNİTE
Aşağıdaki aile bireylerinin cümlelerinde ifade ettikleri anlamların numaralarını kutucuktan seçerek konuşma ve düşünme baloncuklarındaki yay ayraçlara yazınız.
1. Gerçekleşmemiş beklenti 2. Ön yargı 3. Öneri 4. Eleştiri
5. Yakınma 6. Aşamalı durum 7. Olasılık 8. Varsayım
Çocuklar, yemeğe halanız gelebilir. ( 7 )
Anneciğim, düşün ki bu tabağı olduğu gibi bitirdim, mutlu olur
musun? ( 8 )
Söylesem de beni dinleyen var mı ki! ( 5 )
Bu yemeğe biraz baharat eklesen iyi olur. ( 3 )
Bu akşam tavuk pirzola yiyeceğiz sanmıştım. ( 1 )
Yemek besleyici ama biraz lezzetsiz olmuş. ( 4 )
Biliyorum, çocuklar yemeği
beğenmeyecek.( 2 )
Bu yemek, gün geçtikçe aile sorunu
olmaya başladı.( 6 )
BİRLİKTE ÇÖZELİM
KARMA SORULAR
28
BİLFEN YAYINCILIK3. ÜNİTE
1. Cevap seçeneğindeki cümlenin anlam ilişki-sini yazınız.
Gerçekleşmemiş beklenti
2. Diğer seçeneklerdeki karşılaştırma anlamı katan sözcükleri yazınız.
A) kadarB) enC) diğer
3. Diğer seçeneklerdeki anlam özelliğine uygun cümleler yazınız.
Eleştiri: Otelin yemek seçimi hepimizi hayal kırıklığına uğrattı.
Olasılık: Akşam belki sizinle sinemaya gelirim.Varsayım: Tut ki bu maçı kazandık.
Bu cümlelerden hangisinin yanındaki anlam özelliği yanlış verilmiştir?
A) 1. B) 2. C) 3. D) 4.
2. Aşağıdakilerin hangisinde karşılaştırma anlamı yoktur?
A) Şimdiye kadar bundan güzel film izlemedim.B) Takımın en uzun boylusu Ahmet’ti.C) Ayranı diğer içeceklere tercih ederim.D) Dün gördüğümde oldukça üzüntülüydü.
3. “Hayat, sonsuza açılan bir parantezdir.” cüm-lesinde aşağıdakilerden hangisi vardır?A) Eleştiri B) Benzetme C) Olasılık D) Varsayım
29
6. SINIF TÜRKÇE 3. ÜNİTE
Tablodaki cümleleri taşıdığı anlamlara göre işaretleyiniz.
Cümle
Azım
sama
Endişe
Ünlem
Pişm
anlık
Tahm
in
Beklen
ti
Karş
ılaşt
ırma
Site
m
Mer
ak
Yakınm
a
1. Başını ellerinin arasına almış oturuyordu, bir sıkıntısı var gibiydi. 3
2. İçerde birileri varken nasıl davranacağını öğrenemedin gitti. 3
3. O güne kadar parayı bulamazsam ne olacak? 3
4. Şimdiki aklım olsa İzmir’den taşınır mıydım hiç? 3
5. Aman, önündeki boşluğa dikkat et! 3
6. Bu dizinin sonunda ne olur acaba? 3
7. Bu son toplantıya katılacağını umuyorum. 3
8. Elindeki hiçbir imkânı bunun gibi değerlendir-memiş. 3
9. Avucumuzdaki üç beş kuruşla nasıl geçiniriz? 3
10. Buraya kadar geldin, bana uğramadın. 3
11. Keşke konuşmadan önce biraz daha düşün-seydim. 3
12. Bu son sınavda iyi bir not alacağımı sanıyo-rum. 3
13. Tüm lambalar sönmüş, perdeler çekilmiş; evde yok gibiler. 3
14. En güzel çağımı gurbet ellerde boşuna har-camışım. 3
15. Bu saate kadar gecikmezlerdi, ne oldu ki acaba? 3
SIRA SENDE
32
BİLFEN YAYINCILIK3. ÜNİTE
Cümle Tamamlama
✽ Bu tip sorularda cümlede boş bırakılan yerin uygun sözcük veya söz grubuyla tamamlanması
istenir. Bazı ögeleri eksik ya da yarım bırakılmış bir cümleyi tamamlamak için cümlenin kendi
içinde bir anlam bütünlüğüne sahip olduğu düşünülerek bağlantı ögelerine (bağlayıcı unsurla-
ra) dikkat edilmelidir.
1. Aşağıdaki cümlelerin öznel yargı mı, nesnel yargı mı içerdiğini tablodaki uygun yere işa-retleyiniz.
2. Aşağıdaki boşluklara nesnel anlam ifade eden cümleler yazınız.
3. Aşağıdaki boşluklara öznel anlam ifade eden cümleler yazınız.
BİRLİKTE ÇÖZELİM
DİKKAT
␣ Bazı ögeleri eksik bırakılmış cümlelerin bir kısmında boş bırakılan yerlerle bağlaç veya edatların geti-rilmesi istenir. Böyle cümlelerde bağlaç ya da edatların bu cümleye kattığı anlam, ipucu niteliği taşı-dığı için çok önemlidir.
Annesi Zübeyde Hanım, babası Ali Rıza Efendi’dir.
Atatürk’ün doğduğu ev, Selânik’te üç katlı, pembe boyalı bir evdir. 23 Nisan 1920’de Ankara’da TBMM’yi
açmış, Türkiye Cumhuriyeti’ni kurmuştur.
Bu küçük, yaramaz köpeğin tüyleri çok güzeldir. İlgimizi çekmek için
bize sürekli şirinlikler yapar. Yaramaz olduğu kadar akıllı da olan bu köpekle hayvan sevgim bir kat daha
arttı.
33
6. SINIF TÜRKÇE 3. ÜNİTE
1. 1. tırmanmamıştır 2. merdivenini 3. elleri 4. cepte 5. hiç kimse 6. başarı
2. 1. bilmeyen 2. başkalarına 3. millî benliğini 4. yem 5. olurlar 6. milletler
4. 1. olmayan 2. hiçbir 3. rüzgâr 4. hedefi 5. gemiye 6. yardım edemez
3. 1. yürür 2. adalet 3. er geç 4. varır 5. topaldır 6. ağır ağır 7. fakat 8. gideceği yere
5. 1. başarılı 2. yoksa 3. paylaşacak 4. ne kadar 5. olursak olalım 6. bunu 7. paylaşacak 8. mutlu olamayız 9. sevdiklerimiz
Aşağıdaki numaralanmış sözcük ve öbeklerle anlamlı ve kurallı birer cümle oluşturunuz.
BİRLİKTE ÇÖZELİM
5 - 6 - 2 - 3 - 4 - 1
3 - 1 - 6 - 2 - 4 - 5
4 - 1 - 5 - 2 - 3 - 6
2 - 5 - 6 - 1 - 7 - 8 - 3 - 4
4 - 1 - 5 - 6 - 7 - 9 - 2 - 8
KARMA SORULAR
34
BİLFEN YAYINCILIK3. ÜNİTE
1. Siz de içerdiği yargı bakımından kanıtlana-mayan bir cümle yazınız.
Şu ana kadar yapılmış en güzel komedi fil-miydi.
2. Bu cümlenin ana düşüncesini yazınız.
İyi işler yapar, iyi insanlarla birlikte olursan olumsuzluklar yaşamazsın.
3. Oluşturduğunuz cümlenin konusunu yazınız.
Çalışmanın önemi/Çalışmanın başarıya kat-kısı
1. (1) Son yıllarda pek çok Türk filmi çekildi. (2) Bu filmlerden bazıları da ödül aldı. (3) Ödül-lerden bir kısmı yabancı festivallerden geldi. (4) Son dönem filmleri artık yüzümüzü güldü-rüyor.
Numaralanmış cümlelerden hangisi içerdiği yargı bakımından kanıtlanamaz?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4
2. “Yüzünü . . . çeviren insan . . . görmez.” cümle-sinde boş bırakılan yerlere, hangi seçenek-teki sözcüklerin getirilmesi uygundur?A) güneşe-gölge B) aya-yıldızC) ormana-ağaç D) denize – dalga
3. 1. sanki 2. ölmeyecekmiş
3. büyük işler 4. çalışmakla6. gibi 7. başarılabilir 5. hiç
Üzerinde sözcüklerin yazılı olduğu bu tuğlalardan
kurallı ve anlamlı bir cümle oluşturabilmem için doğru sıralama nasıl olmalıdır?
A) 3-6-7-5-1-2-4B) 5-3-6-2-7-4-1C) 3-1-5-2-6-4-7D) 5-7-4-1-6-2-3
aya herkesgöstermediği bir yüzü kimseye benzervardır karanlık
BİRLİKTE ÇÖZELİM
Birçok insan başarısızlığa hiç uğramaz çünkü hiç denemez
Herkes aya benzer, kimseye göstermediği karanlık bir yüzü vardır.
Aynı dili konuşanlar değil, aynı duyguyu paylaşanlar anlaşabilir.
38
BİLFEN YAYINCILIK3. ÜNİTE
Aşağıdaki atasözlerini anlamlarıyla eşleştiriniz.
h Kartala bir ok değmiş, yine kendi yeleğinden.
b Dağ başından duman eksik olmaz.
a Acele bir ağaçtır, meyvesi pişmanlık.
c Mayasız yoğurt çalınmaz.
e Yol, sormakla bulunur.
g Etle tırnak arasına giril-mez.
f Şimşek çakmadan gök gürlemez.
d Kurt dumanlı havayı sever.
g. Ortaya çıkan aile anlaşmazlıklarında bir yanı tutmak doğru değil-dir. Karı-koca, ana-baba ile evlatlar birbirine çok yakın insanlardır. Bunlar kimi zaman birbirlerine darılıp küsebilirler ancak bu durum gelip geçicidir. Bunu fırsat bilip onların aralarını açmaya çalışmak yanlış, yanlış olduğu kadar da faydasız bir davranıştır.
c. Bir işin başarıyla yürütülebilmesi, bir işten verim alınabilmesi için uygun bir ortama, gerekli araç-gerece, az da olsa bir sermayeye ihtiyaç vardır.
d. Kendi yararına bir iş yapmak için fırsat kollayan kişi, kimsenin bu işe engel olmayacağı, karışık zamanı sever.
a. Telâşlı, sabırsızca ve ivedilikle yapılan işler genellikle kötü sonuçlar doğurur; kişiyi pişmanlığın içine iter.
h. Bir kimseye en büyük kötülüğü kendisine çok yakın olanlar yapar.
e. Bir işe kalkışan ama nasıl yapılacağını bilmeyen kişi, takip etmesi gereken yolu bilenlere sormalıdır.
f. Kimi önemli olaylar meydana gelmeden, bir gürültü kopmadan önce bazı belirtileri görülür.
b. Tabiatları gereği dağ başları genellikle dumanlı olur. Nasıl dağ baş-larından duman eksik olmazsa toplumda yüksek mevkilere, makam-lara çıkan ve sorumluluk alan kimselerin başından da dert eksik olmaz.