3 Genetski Tipovi i Regionalizacija Reljefa Srbije

Genetski tipovi reljefa u Srbiji Vulkanske pojave i

oblici /paleovulkanske kupe/

Seizmičke pojave i oblici

Reljef nastao razoravanjem i raspadanjem stena

Urvine - klizišta

Denudacioni reljef Fluvijalni reljef Kraški reljef Abrazioni reljef

/fosilni/ Glacijalni reljef Eolski reljef

Paleovulkanski reljef

Poslednje pojave vulkana – pre oko 1mil.godinaZone tercijarnog vulkanizma u Srbiji –

paleovulkanske kupe: 1. Kosovsko-kopaoničko-rudnička zona i

Podrinje- Mrkonjski vis – izvoriše Jablanice, Veletin – Janjevo

na Kosovu, Zvečan; Đurđevi Stupovi kod NP, Jelač grad – Rogozna; Kotlenik, Ostrovica – Rudnik; Boranja pl. u Podrinju;

2. Crnorečka (Veliki andezitski masiv Istočne Srbije – Tilva Mika,Tilva Njagra, Prvulove čuke, Strahinove čuke, Gaolonja; Kumastakan)

3. Južno-moravska (Oblik i Grot – zapad Vranjanske kotline)

Tilva NjagraOstrovica

Veletin

Zvečan

Seizmičke pojave i oblici – 5 trusnih regija

1. Dinarska regija - Kopaoničke planine- Kosovo i Metohija2. Savska regija- Fruška Gora - Rudnički kraj3. Rodopska regija- Veliko Pomoravlje- Južno Pomoravlje

4. Karpatsko-balkanska regija

- Krajinska zona- Crna reka- Beli Timok- Vlasina5. Šarska regija

/Prizrenska potolina/

Razoravanje i raspadanje stena

Prozorac u Jelašničkoj klisuri

Sipar u klisuri Uvca

Urvine - klizištaZavojsko jezero

Denudacioni reljef

Odnošenje površinskog rastresitog sloja spiranjem, ogolićavanje stena u podini.

VododerinaZemljane piramide

Surduk

FLUVIJALNI RELJEFErozivni oblici- Rečno korito- Rečna dolina- Rečna terasa- Fluvijalni pod- Fluvijalna površ- Pineplen

Akumulativni oblici- Plavine- Rečna ostrva- Delte- Aluvijalne ravni- Akumulativne rečne

terase

Različiti tipovi rečnih korita

Uklješteni meandri Z.MoraveĐerdapska klisuraDunava

Kanjon Lazareve reke

Kamp na rečnoj terasi Uvca

Rečna ostrva

Veliko ratno ostrvo

Čerevićka ada na Dunavu

Smederevska ada na Dunavu

Aluvijalne ravni

Bečej u aluvijalnoj ravni Tise

Beograd na aluvijalnim ravnima Save i Dunava

Terase u dolini Ibra

Terase u dolini DrineAkumulativne rečne terase

KRAŠKI RELJEFPovršinski oblici

- Škrape

- Vrtače

- Uvale

- Kraška polja

Podzemni obliciErozivni

- Jame- Pećine

Akumulativni- Stalaktiti- Stalagmiti- Pećinske kade

RASPROSTRANJENOST KRAŠKOG RELJEFA U SRBIJI 8 414 km2

Značajne pojave u karstu Srbije:

JamePećineUvale i poljaVrelaPodzemni tokovi

Pogledati: http://www.asak.org.rs/karst/srkarstfeat_y.html

KrečnjakOrganogeni krečnjak

Mermerni oniks Bigar

Marinski krečnjaci

Kontinentalni krečnjaci

Odorovsko polje

Peštersko poljeKoštam polje u izvorištu reke Raške

Uvala Rečke na Beljanici

Uvala Pešterac na Kučaju

Značajne uvale u Srbiji:Rečke – BeljanicaPešterac – KučajBusovata – BeljanicaDivljakovac – KučajVeliko Igrište – KučajVelika Brezovica – KučajDobro polje – TaraLjuto polje – Tara

Vrtače u Lelićkom krasu kod Valjevskoj Podgorini

Vrtače na Suvoj planini

Jama Dubašnica u Dubašničkom krasu (Lazarevom kanjonu) je nadublja jama u Srbiji sa276 m. - Kučaj

Ostale značajnije jame:

Jama u Laništu 272m - MiročRakin ponor 256m - MiročTisova jama 235 m – Sev. BeljanicaNemački ponor 210 m - Miroč

Otvor Mijajlove jame na KučajuDubašnica

Rajkova pećina kod Majdanpeka

naziv dužina (m) mesto

Bogovinska pećina

7500 Krivi vir – dolina Crne reke

Ušački pećinski sistem

6200 Dolina Uvca

Cerjanska pećina 5190 Leskovik, Sev. od Niša

Nemački ponor 3700 Miroč

Resavska pećina 2830 Beljanica

Samar 2790 Leskovik, Sev. od Niša

Buronov ponor 2400 Miroč

Rajkova pećina 2304 Majdanpek

Stopića pećina 2160Sev. padine

Zlatibora

Pogana peć 2000 KučevoLazareva (Zlotska) pećina - Istočne padine Kučaja Vernjikica – Istočne padine Kučaja Risovača – AranđelovacMermerna pećina – kod Uroševca

GLACIJALNI RELJEFErozivni- Cirk- Valov

Akumulativni- Bočne i čeone

morene- Terminalni basen

Glacijalni oblici u Srbiji Valovi (nekadašnji

lednici)Rugovski (Pećki) 25

km – dolina Pećke Bistrice (Rugovska klisura) - Prokletije

Dečanski 20 km – dolina Dečanske bistrice - Prokletije

Sirinićki 6-7 km – dolina Lepenca - Šara

Cirkovi i jezeraKar Nikola – Šara, LjubotenBabin grob – ŠaraPiribeg - ŠaraDžinibeg – Šara

Đeravičko jezero - ProkletijeSkakaličko - ŠaraVeliko Jažinačko - ŠaraMalo Jažinačko - ŠaraLivadičko - ŠaraŠutmansko - Šara

Rugovska klisuraSirinićki valov

Dečanski valov

Livadičko jezero Livadičko jezero

Đeravičko jezero Šutmansko jezero

EOLSKI RELJEF Lesne zaravni Lesni platoi Lesne terase Peščare- Dine- Međudinske utoleglice- Izduvine - Doline - surduci

Lesni zaravni i peščare u Srbiji Lesne zaravni i platoi1. Banatska 25-40m2. Tamiška 10-25m3. Titelska do 60m4. Bačka 10m5. Sremska (Zemun-

Vukovar) 40-400m

Peščare1. Banatska

(Deliblatska)2. Bačka3. Ramska,

Golubačka, Gradištanska

4. Požeženska

Titelski lesni plato

Sremska lesna zaravan kod Surduka prema Dunavu

Surduci i doline u lesu

Deliblatska peščara

Deliblatska peščara početkom20. veka