Verslag 2e werksessie 30-Ordening in de Metropoolregio Rotterdam — Den Haag, op dinsdagochtend 16 oktober 2018 in Diergaarde Blijdorp :S 1 Dit verslag/leeswijzer Al het verzamelde materiaal uit de werksessie is in dit verslag geborgd. Om het leesbaar te houden bestaat het uit 3 delen: 1. Toelichting op de sessie en de adviezen en de samenvatting, die de inhoudelijke opbrengst op het niveau van de Metropoolregio in de vorm van de ondergrondagenda en de belangrijkste ondergrondkansen per maatschappelijke opgave bevat (blz. 3 t/m 6); 2. Uitwerking per maatschappelijke opgave waarbij elke opgave voorzien is van aanvullingen en inkleuringen, de ondergrondagenda, de bijbehorende ondergrondkansen en relevante (voorbeeld)projecten. (blz. 7 t/m 21); 3. Maatwerk naar de afzonderlijke organisaties. Per organisatie is een ondergrondagenda weergegeven (blz. 22 t/m 33). H2Ruimte
34
Embed
2e...Ondergronds-voorraad Levrrd hoderrr Aardkundrge., bouw..rri.-drirrkwter 38/14 wardcrr S4/11 72/13 __. 12/1 ahels, leidingen Voorraad Stabiele bodem landschappelijk — en riolering
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
Verslag 2e werksessie 30-Ordening in de Metropoolregio Rotterdam — Den Haag,
op dinsdagochtend 16 oktober 2018 in Diergaarde Blijdorp
:S
1
Dit verslag/leeswijzer
Al het verzamelde materiaal uit de werksessie is in dit verslag geborgd. Om het leesbaar te houden
bestaat het uit 3 delen:
1. Toelichting op de sessie en de adviezen en de samenvatting, die de inhoudelijke opbrengst op het
niveau van de Metropoolregio in de vorm van de ondergrondagenda en de belangrijkste
ondergrondkansen per maatschappelijke opgave bevat (blz. 3 t/m 6);
2. Uitwerking per maatschappelijke opgave waarbij elke opgave voorzien is van aanvullingen en
inkleuringen, de ondergrondagenda, de bijbehorende ondergrondkansen en relevante
(voorbeeld)projecten. (blz. 7 t/m 21);
3. Maatwerk naar de afzonderlijke organisaties. Per organisatie is een ondergrondagenda weergegeven
(blz. 22 t/m 33).
H2Ruimte
InhoudsopgaveInhoudsopgave .2
Deel 1 Achtergrond, bevindingen, samenvatting, vervolg en deelnemers 3
Deel 2 Maatschappelijke opgaven + ondergrondagenda + ondergrondkansen + projecten 71. Groen blauwe hoofdstructuur versterken 72. Een klimaatbestendige ruimtelijke inrichting 93. Naar een duurzame energievoorziening (C02-neutraliteit) 114. Verbetering bereikbaarheid en verduurzaming mobiliteit 135. Efficiënt ruimtegebruik met kwaliteit via inbreiding en (een beetje) uitbreiding 156. Verduurzaming en modernisering van de glastuinbouw 177. Gezondheid 198. Circulair 21
Deel 1 Achtergrond, bevindingen, samenvatting, vervolg en
deelnemers
1. Sessie achtergrond
Uit de 1e werksessie op 4sept. in Delft kwam nadrukkelijk de vraag naar boven: “Hoe pakje 3D-
Ordening nu concreet aan?”. Deze werksessie wil een methode aanreiken hoe je denken en werken
in termen van 3D-Ordening kunt oppakken bij visievorming (omgevingsvisie, structuurvisie), deopstelling van bestemmingsplannen en omgevingsplannen en projecten in het fysieke domein.
De aanpak stelt voorop dat het wenselijk is om zo vroeg mogelijk (liefst bij de start) van een plan- enbeleidsproces of project al betrokken te zijn. Vandaag werken we met de eerste drie stappen,namelijk:
a. De maatschappelijke opgave;b. De relevante ondergrondthema’s per maatschappelijke opgave;c. De kansen die ondergrond biedt bij de invulling van de maatschappelijke opgaven.
Essentieel in de aanpak is dat niet bij de ondergrond wordt begonnen, maar bij de opgave (devraagkant of de klantvraag).
2. Adviezen en bevindingen aan het eind
Aan het eind van de sessie is een aantal adviezen geponeerd. De essentie hiervan is:
• Drukte in de ondergrondDe behandeling van de afzonderlijke maatschappelijke ontwikkelingen en de gevolgen voorde ondergrond ontneemt enigszins het zicht op het geheel. Kijkje dwars door de opgavendan kan niet anders geconstateerd worden dat het heel druk wordt in de ondergrond. De
ondergrond levert een ordeningsopgave op die niet los is te zien van de opgaven in debovengrond: 3D-ordeningsaanpak!
• Vroeg in planproces betrokken zijnVoor organisaties als het waterschap, het drinkwaterbedrijf en de netbeheerder is het,evenals alle relevante disciplines binnen overheidsorganisaties (mcl. uitvoering en beheer)zaak om vroeg in het planproces een plek te krijgen. Het getuig van professioneel handelenvan de zijde van de trekkers van visie-, plan- en gebieds-/projectontwikkeling om dit teorganiseren en al die belangen een plek te geven. Het leidt tot betere plannen tegen (oplange termijn gezien) lagere kosten en uiteindelijk kwaliteit voor gebruikers van gebieden.Hoe kom je vroeg aan tafel: afwachten werkt niet. ie moet er zelf op af: proactieve houding,de nodige lef en investeer vooraf om te kunnen laten zien dat je begrijpt wat er gebeurt enwat jouw toegevoegde waarde is. Denk vooral vanuit de maatschappelijke opgave en geefaan hoe jij denkt te kunnen “helpen”.
• Denk in termen van plancyclusDe planontwikkeling kan lang duren (5-15 jaar), maar besef echter dat het gebruik en beheervan een gebied nog langer duurt. Het is daarom relevant om in het bijzonder gebruik enbeheer ook naar voren halen en een nadrukkelijke plaats te geven in de planontwikkeling.
3H2Ruimte
• Complexiteit kabels en leidingen qua eigenaren.
Er ontstaat steeds meer samenwerking tussen netbeheerder en drinkwaterleiding. Ze zoeken
ook steeds meer de verbinding met de gemeenten (zie ook deelname aan deze
bijeenkomsten) met als inzet om zo vroeg mogelijk in het proces betrokken te zijn. Veel
lastiger ligt het bij de telecom-aanbieders die nog lang niet zover zijn.
• Vergeet je bestuurder niet!
Cruciaal voor een succesvolle aanpak van 3D-Ordening is dat je je bestuurders vroeg mee
neemt.
Samenvatting
Ondergrondagenda Metropoolregio Rotterdam — Den Haag
In onderstaand schema is aangegeven voor de Metropoolregio Rotterdam Den Haag als totaal hoevaak gescoord is op welke ondergrondkwaliteit. Het eerste getal geeft dit aan. Het tweede getal geeftaan hoeveel organisaties de betreffende kwaliteit gescoord hebben.
Ondergrondkwaliteiten Metropoolregio Rotterdam — Den HaagDraag Productie Regulatie Informatie
kwaliteiten kwahreiten kwaliteiten kwaliteiten
Orgkracht om Gwasproductie Schone ers Archeologische
g, te bouwL’n 43/7 veilige bodem wirdri— 43/10 90/18 24/8
ahels, leidingen Voorraad Stabiele bodem landschappelijk
—en riolering grondwater 59/20 e diversiteit
i 66/20 39/9 50/17
Buisleidinpen . Voorraad Waterherende Ecologische._L......... 57/16 / delfstoffen bodem diversiteit
..‘-.- 24/3 38/22 59/27
Wortlruirrite voorraad Jaterfilteremidi’44/17 . fo uh. errLrie bodem
24/3 37/14
Warmnte/kou’de Geothermnie l<oolstcrtbin
•
- ii opslag 52/17 denche bodem. 61/20 C 9/4
tti
i Opslag vanstoffen34/10
Ondergrondkansen
Per maatschappelijke opgave zijn ondergrondkansen benoemd en is geprioriteerd. Onderstaand
overzicht geeft per maatschappelijke opgave de top 3 van ondergrondkansen.
1. Groenblauwe hoofdstructuur versterken
• Waterberging in combinatie met groen
• Vitale infrastructuur (ondergronds) combineren met groen/stadsgroen, maar geenobstakels boven de infrastructuur
4H2Ruimte
• Aansluiten bij cultuurhistorische en aardkundige waarden (in hoofdstuk 1 van elk
ruimtelijk plan)
2. Een klimaatbestendige ruimtelijke inrichting• Waterberging koppelen met groenblauwe structuur (functies: zuiveren, bergen en
tegengaan hittestress)• Ontharden mede met oog op meer vegetatie/biodiversiteit/dempen hittestress en
waterdoorlatende bestrating• Multifunctioneel grondgebruik zoals speelplaats wordt wateropvang
3. Naar een duurzame energievoorziening (C02-neutraliteit)• WKO en geothermie standaard integraal onderdeel van energieplannen (en
omgevingsvisies): waar? wat? optimaliseren!• Vroegtijdig energievraagstuk betrekken in stedelijke ontwikkelingsprojecten• Warmte uit (drink)water: oppervlaktewater, leidingwater en afvalwater + riool
4. Verbetering bereikbaarheid en duurzame mobiliteit• Introduceren kabelgoten, leidingstraten, buisleidingen langs c.q. onder infrastructuur• Herschikking of ander profiel van kabels en leidingen kan aanzienlijk minder overlast
opleveren bij (on)gepland onderhoud. Dit komt mobiliteit ten goede
• Probeer conflictsituaties tussen ondergrondse en bovengrondse infrastructuur tebeperken
5. Efficiënt ruimtegebruik met kwaliteit via inbreiding en (een beetje) uitbreiding
• Voorwaarde om een kans te worden is alle betrokken partijen zo vroeg mogelijkbetrekken. Dat begint al bij de planvorming: door goede en tijdige afstemming kanoverlast voor burgers zoveel mogelijk worden beperkt en kosten worden gereduceerd.
• Creëer voldoende ruimte voor waterberging• Ruimte voor kabels & leidingen: leidingstraten (reserve inbouwen); denk vanuit
straatprofiel
6. Verduurzaming en modernisering glastuinbouw• Geothermie en warmterotonde + hoge temperatuurbuffering in de ondergrond• Tegengaan verzilting door zoetwateropslag in de bodem (COASTAR-project)
• Waterberging onder kassen
7. Gezondheid• Vergroenen openbare ruimte inclusief parkeerterreinen t.b.v. water/klimaatadaptie en
beperken hittestress + waterkwaliteit verbeteren• Ontharden en vergroenen voor een beter leefklimaat• Bescherm/behoud voorraad drinkwater voor gemeente/regio
VervolgDe 3e sessie vindt plaats op 20 november in Ridderkerk en richt zich meer op projectniveau: wat zijnambities gerelateerd aan de ondergrond en hoe vertaal je die in acties.In samenwerking met Programma Aan de slag met de Omgevingswet is het mogelijk om een vierdesessie in te vullen die zich richt op de vertaling naar het omgevingsplan. Deze zal begin 2019plaatsvinden.
Deelnemers
Facliltatie
H2Ruimte6
Deel 2 Maatschappelijke opgaven + ondergrondagenda +
ondergrondkansen + projecten
1. Groen blauwe hoofdstructuur versterken
Maatschappelijke opgave
• Aansluiten bij de grote groenstructuren in de regio.
• Groenblauwe aders in woon- en werkgebieden verknopen met groenblauwe
hoofd structuren.
• Van routes naar netwerken groeien: een stevig raamwerk moet ontstaan.
• In het buitengebied biedt het raamwerk structuur voor ontwikkeling van de landbouw en derecreatie en helpt zo bij het behoud van karakteristieke (open) polderlandschap (“balanslandbouw- natuur/landschap - recreatie”). Een stevige groenblauwe structuur is een
natuurlijke manier om ruimte voor waterberging te maken, geluid en fijnstof te absorberen,dieren en planten te beschermen én ruimte aan recreatieve diensten te bieden.
• Ook binnen bestaand bebouwd gebied worden waar mogelijk groene gebieden verbonden(“natuur in de buurt”).
• Verbetering van de belevingswaarde en (verbreding van) het recreatieve gebruik van deverschillende groenvoorzieningen (parken, dijken, speeltuinen en speelplekken) is eenvoortdurend uitgangspunt.
Aanvullingen op de opgave:
• Multifunctioneel/verbonden (met elkaar) en betrokken (partijen)
• Verzilting, ruimte voor (zoet) grondwater
• Hittestress/kli maatvera nde ring)
• Berging hemelwater
• Ook biedt dit economisch een plus
• En voor gezondheid, bewegen in de openbare ruimte
• In stedelijke gebieden natuur inclusief bouwen
• Grondwateronderbreking en het effect op ecologie
• Zoek slimme combinaties tussen ondergrondse infrastructuur en groen bovengronds
• Focus/vasthouden aan schakel Midden-Delfiand — Rottezoom — Knoop N209-A16
• Stads!landbouw (RO) = ook sociaal& gezond - circulair en bergt regenwater
1. Waterberging in combinatie met groen2. Vitale infrastructuur (ondergronds) combineren met groen/stadsgroen, maar geen obstakels
boven de infrastructuur
3. Aansluiten bij cultuurhistorische en aardkundige waarden (in hoofdstuk 1 van elk ruimtelijk plan)
• Recreatieve functie voor de regio
• Drinkwater veilig stellen voor de toekomst
• Flora en fauna versterken
• Cultuurlandschap voegt identiteit toe aan gebiedsontwikkeling
• Permacultuur/voedselbos aan stadsranden in combinatie met recreatiegebieden (voorwaarde:
schone en levende bodem)
Projecten
- COASTAR: tegengaan verzilting, verzoeten, ruimte voor zoetwater en tegengaan bodemdaling
(D U/W E)1- Pilot bestemmingsplan Bovenveen Voorburg-noord conform omgevingsplan (LV)- Vergroten strategische zoetwatervoorraad (DU)
- Groene zone Valkenburg (DU/WA)
1 Afkorting tussen haakjes verwijst naar naam Organisatie die project benoemd heeft.
8H2Ruimte
2. Een klimaatbestendige ruimtelijke inrichting
Maatschappelijke opgave• Aanpassing en versterking van de kustverdediging en de rivierdijken• Verbetering van groen- en waterstructuren.• Ruimte creëren om hemelwater langer vast te houden, te bergen en vertraagd af te
voeren.• Vergroening van wijken (privé en openbaar) is nodig om de kans op wateroverlast en
hittestress te verkleinen.• Bewoners uitdagen om voorstellen te doen. Dat is belangrijk in het perspectief van
klimaatadaptatie en draagt bij aan een beter gebruik van de buitenruimte en aan desociale cohesie in de buurt.
• Waterkwaliteit op diverse plekken verbeteren om ambities rond schoon en levend water
te realiseren.
Aanvullingen op de opgave
• Aandacht houden voor waterkwaliteit (KRW) bij alternatieve berging• Bodemdaling meenemen• Diepe waterinfiltratie (waterbufferpilot)• Hittestress/droogte/waterberging in combinatie met ecologie• Gebruik de natuurlijke spons• Vertalen stresstesten via risicodialogen naar concrete maatregelen
- EU-lnterregsubsidieproject Nature Smart cities (gestart op 17 okt) (DH)
H2Ruimte
10
3. Naar een duurzame energievoorziening (C02-neutraliteit)
Maatschappelijke opgave• Doelstelling om in 2030/2040/2050 C02-neutraal te zijn.• Nieuwbouw is aardgasloos (wettelijke verplichting).• Energiebesparing en vergroting van het aandeel hernieuwbare energie: isoleren
woningen (0-op-de-meter), besparen op energieverbruik (o.a. stadverlichting), benuttenvan duurzame energiebronnen (bodem-/aardwarmte,- regionaal- warmtenet,coöperatieve decentrale energieopwekking met zonnepanelen, biobrandstoffen) enelektrificeren van het (stads)verkeer.
• Kansen voor het aansluiten van bestaande woonwijken op het warmtenet onderzoeken.• (Platte) daken zoveel mogelijk benutten voor zonne-energie. Na-isolatie van de bestaand
woningvoorraad is noodzakelijk.
Aanvullingen op de opgave:
• Denk aan meekoppelkansen klimaat en eventueel andere thema’s• Koudevraag meenemen• Grondwaterpeilverhogen tegen bodemdaling• Onderscheid maken in hoge en lage temperatuuropslag• Bouwopgave C02 neutraal uitvoeren + circulair• C02-opslag• Energievoorziening betrekken in RO-proces• Aansluiten op regionale energiestrategie Rotterdam — Den Haag• Onderzoeken brandstofproductie uit C02• Ruimte reserveren in straatprofiel voor alternatieven energie/warmte
5. Efficiënt ruimtegebruik met kwaliteit via inbreiding en (een beetje) uitbreiding
Maatschappelijke opgave• Benutten van verdichtingsmogelijkheden binnen bestaand bebouwd gebied.• Voor woningbouw heeft inbreiding de hoogste prioriteit, niet in de laatste plaats om
ruimte buiten bebouwd gebied te sparen.• Bij inbreiding rekening houden met stedenbouwkundige inpassing (passend bij het
gebied), intensief ruimtegebruik (verdichting), leefbaarheid en ander kwaliteitseisen aande woonomgeving.
• In binnensteden met vele complexe locaties met conflicterende ruimteclaims en weiniggrond in bezit van gemeente focus op een beperkt aantal intensiveringsgebieden
• Naast inbreiding is revitalisering van bestaande wijken aan de orde evenals van diversecentra (dorp, winkel, stadsdeel, etc.).
• Ook voor bestaande werkgebieden geldt: inbreicling, verdichting, intensivering vanruimtegebruik (“van meer naar beter”).
• Bij uitbreiding/stedelijk uitleg voor wonen (en werken): goed ruimtelijk ingepast(infrastructuur, landschap aansluiting bestaande bebouwing nabijheid voorzieningen,etc.), duurzaam en onderscheidend.
Aanvullingen op de opgave:
• Waterveiligheid/waterkeringen• Verdichting rond Hoogwaardig Openbaar Vervoer• Multifunctioneel gebruik van de ruimte• Lucht en ruimte behouden om ook in de toekomst
flexibel te blijvenVoldoende ruimte voor kabels en leidingen bijinrichting van krapper wordende openbaar ruimte —
Aandacht voor aanleg, beheer en externe veiligheid.Hoogbouw koppelen aan draagkracht grondKantoren recyclen/opcyclenSociale woningbouwopgave is niet via inbreiding op telossenOpstellen kwaliteitsprofielen/gebiedsprofielen:ruimtelijke kwaliteit operationaliserenMeer leegstaande kantoren ombouwen tot goedkopewoningenFlexibel bouwen , voldoende groen behouden in destad100% inbreiding 0% uitbreidingLuchtkastelen bouwen: footprint bebouwingonttrekken (reduceren) aan bodem
H2Ruimte15
Ondergrondagenda
Voorraad Waterfilterenifefossiele energie bodem
Kcsolstofbindendebodem
Aanvullingen:
- Trillinghinder spoor en metro- Waterveiligheid
Ondergrond kansen
1. Voorwaarde om een kans te worden is alle betrokken partijen zo vroeg mogelijk betrekken.
Dat begint al bij de planvorming: door goede en tijdige afstemming kan overlast voor burgers
zoveel mogelijk worden beperkt en kosten worden gereduceerd.2. Waterberging
3. Ruimte voor kabels & leidingen: leidingstraten (reserve inbouwen); denk vanuit straatprofiel
- Slim ruimtegebruik, combineren van functies- Minder kabels en leidingen in waterkeringen/borgen van waterveiligheid
- Nuttig gebruik van de bodem door hoogbouw: ruimtebesparend en ondergronds parkeren
- Kans om én economie te stimuleren door mono-bedrijfsterreinen te transformeren én alleduurzaamheidsaspecten mee te nemen (gezondheid/energietransitie/waterberging/
ontharding/recreatie/etc.)
Projecten
- Hofjeswoningen Schipluiden (en Maassluis) (inbreiding): gasloos, archeologie, groeneopenbare ruimte (MD en MA)
- Dorpshart Zwartewaal: deels uitbreiding, inbreiding op vrijkomende locaties (BR en WSDH)
- Tiny houses / klimaatneutraal (Nl/WSDH)
- Hoogbouw bij NS station en standaard parkeernorm Vreemde combi (BAR)- Tuindershof/De Scheg: nieuwe woonwijk op voormalig glastuinbouwgebied (gasloos,
klimaatbestendig) (PN)
5.Draad Productie Regulatie Informatie
kwaliteiten kwaliteiten kwaliteiten kwaliteiten
Draagkracht om - GwasproductIe Schone en Arihirologische
te bouwen 9 1 ..,. waarden 4
1 Ondergronds. Voorraad Luaerrde bodem Aerdkurrdige
6. Verduurzaming en modernisering van de glastuinbouw
Maatschappelijke opgave• Verregaande verduurzaming en modernisering van de glastuinbouw om toonaangevend
in de wereld te blijven: herstructurering van tuinbouwclusters en een uitstekendebereikbaarheid.
• Herstructurering combineren met verbetering van ontsluiting, de wateropgave en derealisering van groene recreatieve verbindingen.
• Concentreren van glastuinbouw in cle duurzame concentratiegebieden van eenvoldoende omvang. Nieuwvestiging stimuleren en solitaire vestigingen verplaatsten naarclusters.
• In de glastuinbouwconcentratiegebieden is het ruimtegebruik meervoudig, intensief,multifunctioneel, klimaatbestendig en efficiënt.
• Het ruimtelijk beleid faciliteert dat producerende, toeleverende, verwerkende endistribuerende bedrijven moeten kunnen groeien.
• Investeren in hoge waardige kennis en kennisnetwerk: ‘Agro-Innovation Campus’ en‘Greenport Westland Internationaal Kenniscentrum’.
• Verbinden van de overlast van water en de toenemende vraag naar water in detoekomst. Door klimaatverandering en intensievere teelt lijken vraag en aanbod in detoekomst steeds verder van elkaar verwijderd te raken.
Aanvullingen op de opgave:
• Waterberging• Gietwaterbehoefte? - specifiek water - infrastructuur nodig• Inrichting samenwerking partijen waterberging — natuur• Glastuinbouw voorloper geothermie: zorg er wel voor dat stedelijk gebied kan aansluiten
op (rest)warmtenet• Surplus geothermie voor andere functies in het buitengebied• Tuinbouw kan ook op verdieping met water- en andere opslag en transport op maaiveld• Mogelijkheid ander type kas met minder glas vanwege energiezuinigheid• Koppelen initiatieven Westland en Oostland• Kennisciuster Agrokoppelen aan mobiliteitsknooppunt BLEIZO• Aansluiten alle glastuinbouw op warmterotonde (restwarmte)• Kans vermarkten (internationaal) van “good practices”• Koppeling geothermie/wko• Herverkaveling• Mogelijkheid tot kweken met UV
17H2Ruimte
Ondergrond agenda
Aanvullingen
• Brijninfiltratie
• Onttrekking grondwater in relatie tot verontreiniging Haven industrieel complex (HIC)
Ondergrondkansen
1. Geothermie en warmterotonde + hoge temperatuurbuffering in de ondergrond
2. Tegengaan verzilting door zoetwateropslag in de bodem (COASTAR-project)
3. Waterberging onder kassen• Tuinbouw in lagen - koppeling met circulair• Hemelwater (her)infiltreren (waterbank) (relatie met kans 2)• Brijnoplossing: afvoeren naar zee, gebruik restproduct strooizout?• Verbetering van de landschappelijke diversiteit door koppeling met groenblauwe
dooradering juist tussen kassen door• Gebruik nieuwe technieken glastuinbouw. Systemen: berging + controle bijv. 50-50• Schoon kaseffluent/betere zuivering/terugdringen pesticiden/biobased engineering
Projecten
- COASTAR: tegengaan verzilting, verzoeten, ruimte voor zoetwater en tegengaanbodemdaling (DU/WE)
Voorraad Waterberp,ende EcologischeCe is leidingen
delfstoffenbodem 5 dlvLrsltut 1
$ Wortelririmte1
Voorraad ‘ Waterlilterende, - fossiele energie bodem
:*
WarrOte/kOude Geotirermie Koolstof
aI 12
----_-- Opslag van‘‘ stoffen
H2Ruimte18
7. Gezondheid
Maatschappelijke opgaveDit thema is tijdens de sessie toegevoegd met als “invullingen”:
• Plaats geven in omgevingsvisie en omgevingsplan• Bescherming drinkwater waterwingebieden• Waterkwaliteit bij berging in stedelijke gebieden• Beleving omgeving bijv. groenstrook met bomen die stof en geluid absorberen• Geen plassen met modder. Droge voeten• Hittestress groen en water• Relatie met groen blauwe hoofdstructuur
• Inpassen bodemverontreiniging• Gezondheid én veiligheid: bodem als spons + waterberging + zuivering (ook zzs?)• Aansluiten op alle initiatieven voor duurzame landbouw zoals voedselfamilies ZH,
streekproducten, voedselbossen, herenboeren (coöperaties van particuliere afnemers,stadslandbouw
• Geen warme leidingen naast drinkwater: kans op legionella
Projecten
- Ondertunneling N44/A44 (WA)
- Geluidswal/parkwal met overtollige grond (MA)
— .-.L.i
H2Ruimte
20
8. Circulair
Maatschappelijke opgaveDit thema is tijdens de sessie toegevoegd met als “invullingen”:
• Hergebruik• Hergebruik grond(stromen): samenwerking tussen gemeenten voor hergebruik partijen
grond• WKO in evenwicht: niet bevriezen of opwarmen ondergrond• Gebruik van bestaande materialen• Circulair agrarisch landschap
Ondergrond agenda
8. CirculairDraag Productie Regulatie Informatie
kwaliteiten kwaliteiten kwaliteiten kwaliteiten
Draagkracht om Gewasproductie Schone en Archeologische
, te bouwen 1 ..-‘‘ veiiige bodem 2 ‘ waarden 2.
Ondegronds vocraad Levende bodem $ardkurrdgi[4 . , (‘ waarden