2DBH.Euskal Foruak. Ritxi

EUSKAL FORUAK

1.- Zer ziren Foruak? 1.- Zer ziren Foruak?

Foruak ziren lurralde batean izandako antzinako ohiturak, usadioak eta erregeek emandako salbuespenak eta pribilegioak lege bihurtuta.

Bizkaian 1452an sortutako Foru Zaharra da foruen oinarria; babesa emateko;, 1526an berridatzi zituzten foruak eta sortu zen Foru Berria.

Araban forua sortu zen 1463an.

Gipuzkoan, 1463an.

2.- Non egon ziren foruak? 2.- Non egon ziren foruak? Aro Modernoan Espainia erresuma eta lurralde desberdinetan bananduta zegoen Lurralde horiek batzen joan ziren bi koroak

sortuz :- Aragoiko koroa (Aragoi,Katalunia, Valentzia, Balearrak…) - Gaztelako koroa (Galizia,Asturias, bi Gaztelak,Extremadura,AndaluziaMurtzia eta Araba,Bizkaia,Gipuzkoa eta

Nafarroa).

* Aragoiko koroako lurralde guztiek Foruak zeuzkaten, baina Gaztelako koroan bakarrik Euskal Lurraldeek zeuzkaten foruak.

Errege-erregina Katolikoekin bi koroakbatu ziren dinastikoki baina errege berbera bazuten ere, koroa bakoitzak bazeuzkan bere erakundeak, legeak, monetak, hizkuntzak eta abar.

ERREGE-KATOLIKOAK

FELIPE V

1700. urtean erregea (Karlos II.a) ondorengorik gabe hil zen eta bi erregegaien artean gerra bat izan zen (Ondorengotzako gerra). Gaztelak, eta Euskal Lurraldeek, Feliperi eman zioten laguntza eta Aragoik, berriz, haren etsaiari. Felipek (Felipe V.ak, lehenengo Borbondarrak) irabazi zuen, eta zigorra gisa, bere kontra borrokatzearen aitzakia, foru guztiak (Euskal Herrikoak izan ezik) kendu zituen. Gerra eta gero Espainia estatuan gelditzen ziren foru bakarrak euskal foruak izan ziren.

3.- Foruen Ezaugarriak:

- Aniztasuna: Euskal Foruak guztiz ezberdinak ziren. Alde batetik, foruen eremu geografikoa ez ziren gaur eguneko probintzien mugak, eta Nafarroako, Arabako, Bizkaiko eta Gipuzkoako foruek ezaugarri ezberdinak zeuzkaten.

- Ekonomikoak: Bizkaiko eta Gipuzkoako biztanleek ez zuten zerga zuzenik ordaindu behar.

EZ DUT ZERGARIK ORDAINDU

BEHAR…ummm

- Militarrak: Euskal biztanleek ez zuten soldaduskara joan behar izaten eta gerra egonez gero, bakarrik borrokatu behar izaten zuten haren lurraldeetan. Kanpotik ateratzen baziren soldataren truke izaten zen. - Sozialak: Bizkaian eta Gipuzkoan hiritar guztiak ziren aitonen semeak (kaparetasun unibertsala) eta horrek esan nahi zuen Bizkaia eta Gipuzkoatik kanpo egonez gero Nobleziak erreserbatutako zeuzkaten lanbideak eskura zeuzkatela.

- Politikoak: (Bizkaian eta Gipuzkoan soilik) Erregeak ezin du ezarri foruen kontrako legerik “Foru-baimena (“pase foral”)

KAPAREA-HIDALGO

4.- Erakundeak:

Bizkaian, Gipuzkoan eta Araban aukeratutako ordezkariak Batzar Batzar NagusietanNagusietan biltzen ziren. Diputazio nagusiak: Batzarrik ez zegoen aldietan arauak betetzen zituzten.

Horiek baziren erakunde nagusiak, baina beste erakunde eta kargu pertsona bakarrekoak lurraldeak gobernatzen zituzten, erregeak bidalitako beste kargu inportante bat KORREGIDOREA: errege ordezkaria izan zen.

BIZKAIKO DIPUTAZIOA

BIZKAIKO BATZAR NAGUSIAK

8

Fernando Katolikoak Bizkaiko Foruak Fernando Katolikoak Bizkaiko Foruak beteko dituela zin egitenbeteko dituela zin egiten

GAUR EGUNGO EUSKAL GAUR EGUNGO EUSKAL ERAKUNDEAKERAKUNDEAK

9

• EUSKO LEGEBILTZARRAEUSKO LEGEBILTZARRA GASTEIZEN

LEHENDAKARILEHENDAKARIAABATZAR NAGUSIAK BATZAR NAGUSIAK

( edo FORU ALDUNDIA-ARABAN)

DIPUTAZIOAKDIPUTAZIOAKBIZKAIAN,ARABAN eta GIPUZKOAN.

2012ko hauteskundeak.

Alderdi politikoak

EUSKO LEGEBILTZARRA

GASTEIZEN

EUSKAL EUSKAL ERAKUNDEAKERAKUNDEAK

11

LEHENDAKARILEHENDAKARIAA

EUSKO LEGEBILTZARRAEUSKO LEGEBILTZARRA GASTEIZEN

DIPUTAZIOAKDIPUTAZIOAKBIZKAIAN,ARABAN eta GIPUZKOAN.

EEUUSSKKAALL

HHEERRRRIIKKOO

BBIIZZTTAANNLLEEOOKK

HauteskundeeHauteskundeen bidezn bidez

BATZAR NAGUSIAK BATZAR NAGUSIAK ( edo FORU ALDUNDIA-ARABAN)

BATZAR NAGUSIAKBATZAR NAGUSIAK