2559 3-4 1. - Assumption College Primary Sectionswis.acp.ac.th/pdf/research2559/59-8.pdf · ป ท 3 ช วงช นท 1 ป การศ กษา 2559 ช อค ณคร ม

โรงเรยนอสสมชญแผนกประถม

งานวจยในชนเรยน / งานวจยเชงปฏบตการ

ปการศกษา ...........2559......

ชองานวจย การพฒนาทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร ดวยกจกรรมการทดลอง ระดบชนประถมศกษา

ปท 3 ชวงชนท 1 ปการศกษา 2559

ชอคณคร มสปณณภา แสนเขอน กลมสาระฯ/งาน วทยาศาสตร ชน ป. 3-4

1. หลกการและเหตผล

การเรยนรวทยาศาสตร เปนกระบวนการทตองคนควาหาความร เ พอน าไปใชในการแกปญหาและ

การพฒนาคณภาพชวต การคนหาความรน ามาสรางเทคโนโลย มาเชอมโยงการพฒนาการเรยนการสอนวทยาศาสตร

ไ ด แ ก ก า ร จ ด ก า ร ด า น ก ร ะบ ว น ก า ร เ ร ย น ร ท า ง ด า น ค ว า ม ร ท ก ษ ะก ร ะบ ว น ก า ร ค ด ก า ร จ ด ก า ร

จตวทยาศาสตร ทกษะการสอสาร การพฒนาทางเทคโนโลย ใชทรพยากรอยางอนรกษและคมคา จดสงแวดลอมให

สอดคลองกบการพฒนาดานตางๆ สรางสรรคทรพยกรธรรมชาตและสงแวดลอมมความสมดลทเหมาะสมไดตาม

ธรรมชาต จดไดวาเปนการพฒนาการเรยนการสอนวทยาศาสตรอยางยงยน (สมจต สวธนไพบล และคณะ : 2545)

การจดกจกรรมการเรยนรทจะชวยใหผเรยนมความสามารถทางวทยาศาสตรนน วรรณทพา รอดแรงคา (2544: 38)

กลาววาควรจดใหผเรยนไดมสวนรวมในกจกรรมมากทสด โดยเฉพาะการลงมอปฏบตดวยตนเองการทผเรยนจะม

ความสามารถทางวทยาศาสตร ผเรยนจะตองมความร ความเขาใจในเนอหา มทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรและ

ฝกปฏบตใชอยเสมอ ครผสอนจงมบทบาทส าคญในการจดการเรยนร โดยเนนกระบวนการเรยนร กระบวนการคดอยาง

มเหตผลใหผเรยนไดปฏบตจรงกจกรรมสงเสรมทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรเกดประโยชนกบผเรยนมากทสด

เมอผเรยนไดลงมอปฏบตดวยตนเอง ครผสอนควรจดกจกรรมใหมลกษณะตางกนออกไปและมกจกรรมหลายรปแบบให

สอดคลองกบทกษะทจะฝกการทจะน าเอากจกรรมหรอวธการตาง ๆ ไปใชนน ครผสอนอาจออกแบบการเรยนรไดหลาย

รปแบบ และมรปแบบหนงทผวจยคาดวาจะมความเปนไปไดสง คอ “แบบฝกเสรมทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร

ขนพนฐาน” ซงแบบฝกเสรมทกษะจดวาเปนนวตกรรมอยางหนงทจะชวยสงเสรมใหผเรยนไดฝกทกษะกระบวนการทาง

วทยาศาสตรขนพนฐาน สามารถน ามาจดกจกรรมการเรยนร เพอฝกใหผเร ยนเกดความสามารถ ทางวทยาศาสตร

(ปรชา ธรฤทธ 2539: 57) เพราะแบบฝกเสรมทกษะจะชวยใหผเรยนไดมการฝกฝนอยเสมอ ซงสอดคลองกบกฎแหง

วช.022_1 เตมรปแบบ

การฝกของ Thorndike ทกลาววาการฝกหดกระท าซ าบอยๆยอมท าใหเกดการเรยนรไดนานและคงทนถาวร มผลตอ

ผลสมฤทธทางการเรยนดานทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร และความสามารถในการแกปญหาทางวทยาศาสตร

สงขน (พมพนธ เดชะคปต 2545: 70) นอกจากนแบบฝกเสรมทกษะยงชวยใหผเรยนไดศกษาคนควาดวยตนเอง

ชวยเพมหรอเสรมความช านาญคลองแคลวใหกบผเรยน ไดรบประสบการณตรงจากการเรยนร เพราะไดลงมอปฏบต

ฝกฝนจรงๆ และไดฝกกจกรรมเสรมเพมเตมจากบทเรยน (พรรณ เจนจต 2538: 169) ทส าคญ แบบฝกเสรมทกษะเปน

เครองมอส าคญทท าใหเกดการเรยนรทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรขนพนฐาน เกดความสนใจชวยใหครทราบผล

การเรยนรของผเรยนอยางใกลชดซงการจดกจกรรมการเรยนร ใหผเรยนไดมสวนรวมในการเรยน ไดคด ไดทดลอง ได

ปฏบตไปทละขนตอน และทราบผลการกระท าของตนเอง จงเปนการจดโอกาสใหผเรยนไดประสบผลส าเรจในการเรยน

(สมจต สวธนไพบลย 2535: 34)

จากการสงเกตพฤตกรรม การเรยนวชาวทยาศาสตร ผสอนไดสงเกตเหนวา นกเรยนยงขาดทกษะกระบวนการ

เรยนรทางวทยาศาสตร ซงเปนสงส าคญและจ าเปนอยางยงทผเรยน จะตองเกดการเรยนรในทกษะกระบวนการทาง

วทยาศาสตร ดงนนผสอนจงไดรวบรวมสงเกตและบนทกขอมลของผเรยน ทงในขณะเรยนและการท าการทดลองเพอ

ด าเนนการวจยในชนเรยน

จากเหตผลทกลาวมาขางตน ผวจยจงมความประสงคทจะพฒนาทกษะกระบวนการการเรยนร กลมสาระการ

เรยนรวทยาศาสตร ส าหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 3 โดยการสรางแบบฝกเสรมทกษะกระบวนการทาง

วทยาศาสตรขนพนฐาน มาเปนสอในการจดกจกรรม การเรยนรวทยาศาสตรในระดบชนดงกลาว เพอใหนกเรยน

มทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรขนพนฐาน ซงจะสงผลใหนกเรยนมผลสมฤทธทางดานทกษะกระบวนการทาง

วทยาศาสตรขนพนฐานสงขน อกทงยงสามารถน าความร ทกษะกระบวนการและไปใชในชวตประจ าวนตอไป

2. วตถประสงคการวจย

1. เพอใหผเรยนเกดทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร

2. เพอใหผเรยนเกดศกยภาพในการเรยนร

3. เพอเพมผลสมฤทธทางการเรยน

4. เพอใหผเรยนมการเรยนรจรงและสามารถน าความรไปใชในชวตประจ าวนไดจรง

3. นยามศพท

1. ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร

ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร หมายถง พฤตกรรมทเกดจากการปฏบตและฝกฝนความนกคด

อยางมเหตผลและมระบบ เพอน าไปสการแสวงหาความรทางวทยาศาสตร พฤตกรรมนจะสะสมขนในตวผเรยน และ

สามารถน าไปประยกตใชกบวชาอนไดอยางกวางขวาง วธการทนกวทยาศาสตรใชในการศกษาคนความ 13 ทกษะ

สามารถแบงออกเปนทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรขนพนฐาน 8 ทกษะและทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร

ขนผสมผสาน 5 ทกษะ ซงมดงน

ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรขนพนฐาน ( basic process skills )

1. การสงเกต ( observation )

2. การวด ( measurement )

3. การจ าแนกประเภท ( classification )

4. การหาความสมพนธระหวางสเปชกบสเปช และสเปชกบเวลา ( space / space relationships

and space / time relationships )

5. การค านวณ ( using numbers )

6. การจดกระท าและการสอความหมายขอมล ( organizing data and communication )

7. การลงความเหนจากขอมล ( inferring )

8. การพยากรณ ( prediction )

ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรขนผสมผสาน ( integrated process skills )

9. การตงสมมตฐาน ( formulating hypotheses )

10. การก าหนดนยามเชงปฏบตการ ( defining operationally )

11. การก าหนดและควบคมตวแปร ( identifying and controlling variables )

12. การทดลอง ( experimenting )

13. การตความหมายขอมลและการลงขอสรป ( interpreting data conclusion )

4. ความร/ทฤษฎทเกยวของกอนท าการวจย

แบบฝกหรอแบบฝกหดหรอแบบฝกเสรมทกษะ เปนสอการเรยนประเภทหนงส าหรบใหนกเรยนปฏบต เพอให

เกดความรความเขาใจและมทกษะเพมขน สวนใหญหนงสอเรยนจะมแบบฝกหด อยทายบทเรยน ในบางวชาแบบฝกหด

จะมลกษณะเปนแบบฝกปฏบต (ส านกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต : 2542)

ในการฝกทกษะจ าเปนตองอาศยแบบฝกหดเพอทบทวนความเขาใจในเรองทไดเรยนไปแลว ครสวนมากจะใช

แบบฝกหดทมอยในหนงสอแบบเรยนใหนกเรยนฝกหดหลงจากทเรยนเสรจแลว แตหนงสอแบบฝกหดบางเลมม

แบบฝกหดเพยงเลกนอยหรอไมมเลย จงเปนหนาทของครโดยตรงทจะตองสรางแบบฝกใหเหมาะสมกบเรองทสอน

เพอใหนกเรยนเกดทกษะความเขาใจมากขนและมความช านาญแมนย าในบทเรยนนนๆ กอใหเกดการเรยนรทด

(เกศน มคณ : 2547)

รชน ศรไพรวรรณ (2517) ไดกลาวถงประโยชนของแบบฝกทกษะไววา

1. ท าใหเดกเขาใจบทเรยนดขน เพราะแบบฝกทกษะจะเปนเครองมอ ทบทวนความรทเดกไดเรยน และท าให

เกดความช านาญ คลองแคลวในเนอหาวชาเหลานนยงขน

2. ท าใหครทราบความเขาใจของนกเรยนทมตอบทเรยน ซงจะชวยใหครสามารถปรบปรงเนอหา วธสอนและ

กจกรรมในแตละบทเรยน ตลอดจนสามารถชวยเดกใหเรยนไดดทสดตามความสามารถของเคาดวย

3. ฝกใหเดกมความเชอมน และสามารถประเมนผลงานของตนเองได

4. ฝกใหเดกท างานตามล าพง โดยมความรบผดชอบในหนาทไดรบมอบหมาย

5. กรอบแนวคดของการวจย

ตวแปรตน ตวแปรตาม

6. สมมตฐานการวจย

การพฒนาทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรจะท าใหผเรยนเกดทกษะและความเขาใจในการเรยนวชา

วทยาศาสตร

การพฒนาทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรดวยการทดลอง

ผเรยนเกดทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรและพฒนาผลสมฤทธทางการเรยนร

7. ตวแปรอสระ

การพฒนาทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร ดวยการทดลอง

8. ตวแปรตาม

ผเรยนเกดทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรและพฒนาผลสมฤทธทางการเรยนร

9. ประชากร และกลมตวอยาง และวธการสมกลมตวอยาง

ประชากรทใชในการวจยครงน เปนนกเรยนชนประถมศกษาปท 3 ซงก าลงศกษาในภาคเรยนท 2

ปการศกษา 2559 โรงเรยนอสสมชญ จ านวน 9 หองเรยน

กลมตวอยางใชในการวจยครงน เปนนกเรยนชนประถมศกษาปท 3/4 ซงก าลงศกษาในภาคเรยนท 2

ปการศกษา 2559 โรงเรยนอสสมชญ จ านวน 38 คน ซงไดมาโดยการสมอยางงาย (Simple Random Sampling) โดย

การสมจบสลากจากจ านวนหองเรยนทงหมด 9 หองเรยน

10. เครองมอในการเกบรวบรวมขอมล

เครองมอทใชในการวจยไดแก

2.1 ใบงานการทดลองเรองผลของแรงทมตอวตถ

2.2 แบบฝกหดทายบทเรยน

2.3 แบบบนทกผลการปฏบตกจกรรมของนกเรยน เปนแบบบนทกการปฏบตกจกรรมทเนนทกษะ

กระบวนการทางวทยาศาสตร

2.4 แบบบนทกการสงเกตพฤตกรรมของนกเรยนโดยคร ผวจยสรางขนโดยมประเดนในการสงเกต คอ

พฤตกรรมทวไป และพฤตกรรมทแสดงออกดานทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร

2.5 แบบบนทกหลงสอนของคร ซงมประเดนตาง ๆ ดงน

1) สงทสงเสรมหรอเปนอปสรรคตอการจดการเรยนรดวยวธสบเสาะหาความร

2) ผลของการจดการเรยนรดวยวธสบเสาะหาความรทมตอทกษะกระบวนการทาง

วทยาศาสตร

3) ขอเสนอแนะเกยวกบแนวทางในการจดการเรยนรครงตอไป

11. การตรวจสอบคณภาพเครองมอ

ออกแบบการทดลองของผเรยน โดยน าใบงานการทดลองเรองผลของแรงทมตอวตถนไปใหผเชยวชาญชวย

ตรวจสอบการวดพฤตกรรมการเรยนรจากขอความหรอเนอหาทผวจยไดเขยนวามความถกตองหรอเทยงตรงหรอไม

12. การเกบรวบรวมขอมลและระยะเวลาการเกบขอมล

การเกบรวบรวมขอมล

การเกบรวมขอมล ผวจยด าเนนการเกบขอมลดงน

3.1 ทดสอบกอนเรยน โดยวดทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร ดวยแบบฝกหดทายบทเรยน

ส าหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 3

3.2 ผวจยด าเนนการสอนดวยตนเองตามแผนการจดการเรยนรเรองวตถกบแรงการกระท า และ

บนทกหลงการสอนดวยตนเองเมอเสรจสนหลงการสอนทกแผนการเรยนร

3.3 ขณะจดการเรยนการสอน ผวจยบนทกพฤตกรรมของนกเรยนในขณะทปฏบตกจกรรมการ

เรยนตามแผนผวจยสรางขน นกเรยนบนทกผลการปฏบตกจกรรมการเรยนลงในแบบบนทกการปฏบตกจ กรรมของ

นกเรยนเปนกลมและท าแบบฝกหดทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรทายแบบบนทกผลการปฏบตกจกรรมเปน

รายบคคลในทกแผนการจดการเรยนร

3.4 เมอสนสดตามแผนทก าหนด ท าการทดสอบหลงเรยนดวยแบบวดทกษะกระบวนการทาง

วทยาศาสตรฉบบเดม

ระยะเวลาในการท าการวจย

เรมท าในภาคเรยนท 2 ตงแตวนท 17 ตลาคม พ.ศ. 2560 ถงวนท 30 พฤศจกายน พ.ศ 2560

เปนระยะเวลา 1 เดอน

13. การวเคราะหขอมล

ผวจยจะท าการวเคราะหขอมล โดยน าผลจากการรวบรวมขอมลดานการสงเกต และจากการทดลอง และผล

การสอบ และคะแนนแบบฝกหดทายบทเรยนมาจดเปนล าดบ เปรยบเทยบขอมลเชงวเคราะหและน าทฤษฎ

ทเกยวของมารองรบกบผลของงานวจยในครงน

14. ผลการวเคราะหขอมล

การวเคราะหขอมล

1. น าผลคะแนนจากการตรวจแบบวดทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรกอนเรยนและหลงเรยนดวย

กจกรรมการทดลอง โดยการหาคาเฉลย ( ) และคาเบยงเบนมาตรฐาน (S.D) ทดสอบความแตกตางระหวางคะแนน

ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรดวยแบบฝกหดกอนเรยนและหลงเรยน จากการจดการเรยนรดวยกจกรรมการ

ทดลอง โดยใชการวเคราะหทางสถต Paired Samples t-test

3. วเคราะหแบบบนทกการสงเกตพฤตกรรมของนกเรยน ใชการวเคราะหเนอหา ( Content

Analysis)

4. วเคราะหแบบบนทกหลงสอนของคร ใชการวเคราะห เนอหา โดยน าขอมลทไดมาจ าแนกขอมล

อยางเปนระบบ ตความหมาย เชอมโยงความสมพนธและสรางขอสรปจากขอมลตางๆทรวบรวมได

15. สรปผลการวจย

ผลการวจย

ผลการศกษาการพฒนาทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรของนกเรยนชนประถมศกษาปท 3

เมอผานการเรยนรดวยกจกรรมการทดลอง เปนดงน

1. เปรยบเทยบคะแนนทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรการกอนเรยนและหลงเรยน

1.1 คะแนนทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรโดยรวมกอนเรยนและหลงเรยนผลการ

วเคราะหขอมลโดยเปรยบเทยบรอยละของคะแนนกอนเรยนและหลงเรยน ปรากฏดงตารางท 1

ตารางท 1 ผลการเปรยบเทยบคะแนนทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรโดยรวมกอนเรยนและหลงเรยน

ทดสอบ N คะแนนเตม รอยละ S.D. t-test

กอนเรยน

หลงเรยน

38

38

60

60

22.24

46.21

37.07

77.02

6.45

3.32

29.52**

จากตารางท 1 พบวา นกเรยนทมคะแนนเฉลยจากการท าแบบฝกหดกอนเรยน เทากบ 22.24 คดเปน

รอยละ 37.07 และคะแนนเฉลยหลงเรยนเทากบ 46.21 คดเปนรอยละ 77.02 นกเรยนมทกษะกระบวนการทาง

วทยาศาสตรหลงเรยนสงกวากอนเรยนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01

1.2 คะแนนทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรทกษะกอนเรยนและหลงเรยน

ผลการวเคราะหขอมล โดยเปรยบเทยบรอยละของคะแนนกอนเรยนและหลงเรยน ปรากฏดงตารางท 2

ตารางท 2 ผลการเปรยบเทยบคะแนนทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรทกษะกอนเรยนและหลงเรยน

ขอมลจากตารางท 2 แสดงคะแนนทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรเปนรายทกษะ พบวา กอนเรยน

นกเรยนมคะแนนเฉลยแตละทกษะตากวารอยละ 50 ของคะแนนเตม โดยคะแนนเฉลยทกษะการก าหนดนยามเชง

ปฏบตการต าทสด มคะแนนเฉลย เทากบ 2.55 คดเปนรอยละ 21.21 คะแนนเฉลยทกษะการตความหมายและลง

ขอสรปสงสด มคะแนนเฉลย 5.48 คดเปนรอยละ 45.71 หลงจากการจดกจกรรมการการทดลอง พบวา นกเรยน

มคะแนนเฉลยแตละทกษะสงกวารอยละ 50 ของคะแนนเตม โดยคะแนนเฉลยทกษะการก าหนดนยามเชงปฏบตการต า

ทสด มคะแนนเฉลย เทากบ 7.73 คดเปนรอยละ 64.39 คะแนนเฉลยทกษะการก าหนดและควบคมตวแปรสงสด

มคะแนนเฉลย 10.00 คดเปน รอยละ 83.33 นกเรยนมคะแนนเฉลยทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรโดยใชกจกรรม

การทดลองทกรายทกษะเพมขนจากกอนเรยนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01

ตารางท 3 พฤตกรรมทแสดงออกดานทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร

จากตารางท 3 พบวา ในชวงแรกของการจดการเรยนร คอ นกเรยนมพฤตกรรมทแสดงออกดานทกษะ

กระบวนการทางวทยาศาสตรโดยใชกจกรรมการทดลอง คอ นกเรยนปฏบตกจกรรม บนทกผลการปฏบตกจกรรม และ

ท าแบบฝกหดทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรทายแบบบนทกผลการปฏบตกจกรรม ในแตละทกษะไมถกตอง

ชวงหลงของการจดการเรยนรโดยใชกจกรรมการทดลอง พบวา นกเรยนมพฤตกรรมทแสดงออกดานทกษะกระบวนการ

ทางวทยาศาสตรโดยใชกจกรรมการทดลองสงขน

16. ขอเสนอแนะ

1. ครควรวดทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรโดยใชกจกรรมการทดลองกอน เพอตรวจสอบวาทกษะ

กระบวนการทางวทยาศาสตรขนพนฐานของนกเรยนเปนอยางไร ถาพบวานกเรยนมทกษะขนพนฐานไมดพอ ควรสอน

เสรมกอน เพราะทกษะขนพนฐานบางทกษะ เชน ทกษะการสงเกต ทกษะการจดกระทาขอมล เปนทกษะกระบวนการ

ทางวทยาศาสตรพนฐานทส าคญทจะน าไปใชกบทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร

2. ครตองเตรยมพรอมทจะเปนผใหค าปรกษา แนะนาการท ากจกรรม ทาการทดลอง และจดเตรยมอปกรณท

ใชในกจกรรม ไวลวงหนา และทดลองปฏบตกอนเพอดผลทเกดขน

ขอเสนอแนะในการทาวจยครงตอไป

1. ควรศกษาความสมพนธระหวางตวแปรอนๆ ทมอาจผลตอทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร เชน

ผลสมฤทธทางการเรยน ความสามารถในการแกปญหา ความสามารถในการคดวเคราะห

2. ควรมการวจยเพอเปรยบเทยบทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรระหวางการสอนโดย

การจดการเรยนรโดยใชกจกรรมการทดลองกบการสอนแบบตางๆ

บรรณานกรม

สมจต สวธนไพบลย. (2545). เอกสารประกอบการประชมปฏบตการสอนวทยาศาสตร. กรงเทพมหานคร : ภาควชา

หลกสตรและการสอน. มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

วรรณทพา รอดแรงคา. (2544). การสอนวทยาศาสตรทเนนทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร. กรงเทพฯ: สถาบน

พฒนาคณภาพวชาการ

ปรชา ธรฤทธ. การศกษาเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนวชาวทยาศาสตรและทกษะกระบวนการ

ทางวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 ทเรยนจากการสอนแบบสาธตทดวยกระบวนการทาง

วทยาศาสตร กบการสอนตามคมอครของ สสวท. ปรญญานพนธการศกษามหาบณฑตมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

ประสานมตร,

2539.

พรรณ เจนจต. จตวทยาการเรยนการสอน. พมพครงท 5 กรงเทพฯ: เมธทปส, 2545.

_______ . จตวทยาการเรยนการสอน. พมพครงท 4 กรงเทพฯ: อมรนทรการพมพ, 2538.

พมพนธ เดชะคปต. พฤตกรรมการสอนวทยาศาสตร. กรงเทพฯ: พฒนาคณภาพวชาการ, 2545.

ส านกงานคณะกรรมการประถมศกษาแหงชาต. (2542). การประกนคณภาพการศกษากรงเทพมหานคร : ครสภา

ลาดพราว

รชน ศรไพวรรณ. (2517). หลกการสรางแบบฝกทกษะ. นครราชสมา : ส านกงานศกษาธการเขต 11

ภาคผนวก

แผนการจดการเรยนรกลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร

หนวยการเรยนรท 5 เรอง แรงและการเคลอนท ชนประถมศกษาปท 3 เวลา 15 ชวโมง มาตรฐานการเรยนรชวงชนท 1 ว 4.1, ว 8.1 ผลการเรยนรทคาดหวง

1. ทดลองและอธบายการเปลยนแปลงการเคลอนทของวตถ เมอถกแรงกระท า (ว 4.1 – 1)

2. ทดลองและอธบายแรงดงดดของโลกท าใหวตถตกลงสพนโลก และท าใหวตถมน าหนก (ว 4.1 – 2)

3. จดกลมขอมลเปรยบเทยบกบสงทคาดการณไวและน าเสนอผลงาน (ว 8.1 – 4)

4. ตงค าถามใหมจากผลการส ารวจตรวจสอบ (ว 8.1 – 5)

5. แสดงความคดเหนและรวบรวมขอมลจากกลมเปนองคความร (ว 8.1 – 6)

สาระการเรยนร

1. การทดลองเกยวกบการเปลยนแปลงการเคลอนทของวตถ เมอถกแรงกระท า

2. การทดลองและการอภปรายเกยวกบแรงดงดดของโลก ท าใหวตถตกลงสพนโลก และท าใหวตถมน าหนก

กจกรรมการเรยนร

กจกรรมการเรยนร สอ/แหลงเรยนร การวด

และประเมนผล เครองมอวด

และประเมนผล ชวโมงท 1-4 : แรงกบการเคลอนท (วตถเคลอนทอยางไร) 1.นกเรยนหาวธทท าใหวตถบนโตะนกเรยนเคลอนทในลกษณะตางๆ

- อปกรณทมอยบนโตะ เชน ดนสอ ไมบรรทด สมด หนงสอ ฯลฯ

2. แบงนกเรยนเปนกลมปฏบตกจกรรม ตามใบกจกรรมท 5/1( สนกกบการออกแรง) และ บนทกผลการท ากจกรรม

- ใบกจกรรมท 5/1 (สนกกบ การออกแรง)

-การประเมน ผลงาน

-แบบประเมน ผลงาน

3.นกเรยนแตละกลมเสนอผลการท ากจกรรม รวมกน

- การประเมน น าเสนอผลงาน

- แบบประเมนการน าเสนอ ผลงาน

4. ครและนกเรยนรวมกนสรปใหไดวา การออกแรงดงและผลก ท าใหวตถเคลอนท

ชวโมงท 5-9 : แรงท าใหวตถเปลยนแปลง การเคลอนท 1.ครซกถามนกเรยนถงการออกแรงวานอก จากการออกแรงดวยวธการดงและผลกแลว นกเรยนคดวายงมวธการอนๆอกหรอไม ทท าใหวตถเคลอนท และรวมกนอภปราย

2.นกเรยนแบงกลมรบอปกรณ ปฏบต กจกรรมตามใบกจกรรมท 5/2 (แรงท าใหวตถเปลยนแปลงการเคลอนท)

- ใบกจกรรมท 5/2(แรงท าใหวตถเปลยนแปลงการเคลอนท) -ลกฟตบอล

- การประเมนการท างาน

-แบบประเมนการท างาน

กจกรรมการเรยนร สอ/แหลงเรยนร

การวด และประเมนผล

เครองมอวด และประเมนผล

3.นกเรยนน าเสนอผลการท ากจกรรมรวมกน และอภปรายจนไดขอสรปดงน

- การประเมนการน าเสนอ ผลงาน

- แบบประเมนการน าเสนอ ผลงาน

ชวโมงท 10-15 “วตถตกถงพนไดอยางไร” 1. ครใหนกเรยนโยนวตถตางๆ แลวครถาม ค าถามนกเรยน ดงน - เมอนกเรยนโยนวตถตางๆ แลว วตถตกในลกษณะใด - ท าไมวตถจงตกในลกษณะเชนนน

วตถตางๆ (ยางลบ ไมบรรทด กระดาษ ปากกา ดนสอ ฯลฯ)

2. นกเรยนปฏบตกจกรรมตามใบกจกรรม ท 5/3 (วตถตกถงพนไดอยางไร)

- ใบกจกรรมท 5/3 (วตถตกถงพนไดอยางไร)

3. นกเรยนแตละกลมน าเสนอผลการปฏบต กจกรรมตอชนเรยนและรวมกนสรป ดงน วตถตกถงพนไดเนองจาก “แรงดงดดของ โลก” ไมวานกเรยนจะปลอย ขวางหรอโยน วตถในลกษณะใดกตาม

- การประเมนการน าเสนอ ผลงาน

- แบบประเมนการน าเสนอ ผลงาน

ความรเพมเตม แรงท ำใหวตถเปลยนแปลงกำรเคลอนท โดยเปลยนจำกหยดนงเปนเคลอนทหรอวตถทเคลอนทอยแลวเคลอนทเรวขน ชำลง หรอหยดนง แรงนอกจำกจะท ำใหวตถเปลยนแปลงกำรเคลอนทแลว ยงท ำใหวตถเปลยนแปลง รปรำงไดอกดวย ดงเชน กำรบบ ทบ ดด ดง ดงทนกเรยนเคยทดลอง มำแลว

กจกรรมการเรยนร สอ/แหลงเรยนร การวด

และประเมนผล เครองมอวด

และประเมนผล 4. นกเรยนปฏบตกจกรรม ดงน 1. น าหนงสอวางบนฝามอ 2. ยกเกาอ 3. หวกระเปาหนงสอ ครถามนกเรยนดงน - เมอวางหนงสอลงบนฝามอนกเรยนรสกอยางไร - เมอยกเกาอนกเรยนรสกอยางไร - เมอหวกระเปาหนงสอนกเรยนรสกอยางไร

- วตถตางๆ เชน หนงสอ เกาอ กระเปา

5.นกเรยนสงเกตลกษณะและสวนประกอบของตาชงสปรงและฝกใชตาชงสปรง ดงน ใชมอดงใหสปรงยด ถาออกแรงนอยสปรงจะยดนอย ถาออกแรงมากสปรงจะยดมากและชให นกเรยนเหนวาคาของแรงทอานไดจาก ตาชงสปรงจะมหนวยเปนนวตน

- ตาชงสปรง

6. นกเรยนทกคนฝกปฏบตการใชตาชง สปรงตามใบกจกรรมท 5/4 (น าหนกของ วตถกบตาชงสปรง)

- ใบกจกรรมท 5/4 (น าหนกของวตถกบตาชงสปรง) - ตาชงสปรง - สงของทเตรยม มาชง

- การประเมนทกษะกระบวนการทาง วทยาศาสตร - การสงเกต - การวด - การค านวณ - การประเมน จตวทยาศาสตร

- แบบประเมน ทกษะกระบวน การทาง วทยาศาสตร - การสงเกต - การวด - การค านวณ - แบบประเมนจตวทยาศาสตร

กจกรรมการเรยนร สอ/แหลงเรยนร การวด

และประเมนผล เครองมอวด

และประเมนผล

7. นกเรยนรวมกนอภปรายผลการท า กจกรรมและสรปใหไดวาน าหนกของวตถ คอ แรงดงดดทโลกกระท าตอวตถนนเอง

8. นกเรยนศกษาใบความรเพมเตมและท าแบบฝกทกษะ 6

-แบบฝกทกษะ 6 -การประเมน ผลงาน

-แบบประเมน ผลงาน

บนทกหลงสอน

ผลการจดการเรยนร ............................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................................................................. ................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... พฤตกรรมผเรยน ( เดน / ดอย ) .................................................................................................................................................... ................................................................................................................................... .............................................................................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................... แนวทางแกไข ..................................................................................................... .................................................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................................... ลงชอ …………........……...……………. ผสอน (…………………...............………….) วน……..…/ เดอน……..…. / ป…....…

ใบกจกรรมท 5 / 1 ชอ……………………………………..ชนประถมศกษาปท 3 เลขท ………….. วนท…………เดอน……………………………………..พ . ศ . ………………

แรงกบการเคลอนท สนกกบการออกแรง

ค าชแจง นกเรยนดภาพแลวตอบค าถาม

นกเรยนยกตวอยางการออกแรงทแตกตางจากกจกรรมในภาพมา 3 วธ 1 ……………………………………………………………………………………… 2 ……………………………………………………………………………………… 3 ………………………………………………………………………………………

ภาพกจกรรม วธการออกแรง

ใบกจกรรมท 5 / 2

ชอ……………………………………..ชนประถมศกษาปท 3 เลขท ………….. วนท…………เดอน……………………………………..พ . ศ . ………………

ค าชแจง ใหนกเรยนท ากจกรรมตามภาพแลวสงเกตการเปลยนแปลงการเคลอนท ของฟตบอลและบนทกผลการท ากจกรรม

ภาพกจกรรม การเปลยนแปลงการเคลอนท

เตะลกฟตบอลทก าลงอยนง …………………………………………………………………………………………

เตะลกฟตบอลไปในทศทางเดยวกบ ลกฟตบอลทก าลงเคลอนท …………………………………………………………………………………………

เตะลกฟตบอลไปชนก าแพง …………………………………………………………………………………………

เตะลกฟตบอลไปใหเพอนรบ …………………………………………………………………………………………

แรงท าใหวตถเปลยนแปลงการเคลอนท

ใบกจกรรมท 5 / 3

ชอ……………………………………..ชนประถมศกษาปท 3 เลขท ………….. วนท…………เดอน……………………………………..พ . ศ . ………………

ค าชแจง นกเรยนปฏบตกจกรรมตามภาพและเขยนลกศรแสดงทศทางการเคลอนทของวตถ

ทตกถงพนลงในชอง 1. ปลอยวตถในแนวดง 2. ขวางวตถในแนวราบ 3. โยนวตถขนสดานบน

4. ค าถาม - เมอนกเรยนปลอยวตถในแนวตาง ๆ วตถมการเคลอนท และตกถงพนดวยแรงใด …………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………

วตถตกสพนไดอยำงไร

ใบกจกรรมท 5 / 4

ชอ……………………………………..ชนประถมศกษาปท 3 เลขท ………….. วนท…………เดอน……………………………………..พ . ศ . …………………

ค าชแจง นกเรยนชงสงของและบนทกในตารางบนทกผล

ล าดบท

รายการสงของทชง น าหนกโดยประมาณ (นวตน)

น าหนกทชงได ( นวตน )

1

2

3

4

สงของทหนกทสดคอ …………………สงของทเบาทสดคอ ………………… ของสองสงนมน าหนกตางกน ……………นวตน

น าหนกของวตถกบตาชงสปรง

แบบฝกทกษะ 6 ชอ……………………………………..ชนประถมศกษาปท 3 เลขท ………….. วนท…………เดอน……………………………………..พ . ศ . ………………

แรงและการเคลอนท

ค าชแจง นกเรยนตอบค าถามใหถกตอง 1. นกวทยาศาสตรทคนพบแรงโนมถวงของโลก คอ …………………………………………………………………………….. 2. น าหนกของวตถเกดจาก …………………………………………………………………………….. 3. หนวยวดน าหนกของวตถ คอ …………………………………………………………………………….. 4. ถาแรงดงดดของโลกทกระท าตอวตถมคามาก วตถจะมน าหนก …………………………………………………………………………….. 5. ถาแรงดงดดของโลกทกระท าตอวตถมคานอย วตถจะมน าหนก …………………………………………………………………………….. 6. เราเรยกแรงทกระท าตอวตถวา ……………………………………………………………………………..

การทสงของตางๆ ตกลงพนโลกเสมอนน เปนเพราะวาโลกมแรงดงดดเขาสศนยกลางท า

ใหวตถและสงตางๆ ไมลองลอยไปไหน เราเรยกวาแรงโนมถวง แรงโนมถวงมมากทสดทใจกลางของโลก แรงโนมถวงจะนอยลงเมอออกใจกลาง มากขน แรงโนมถวงท าใหวตถมน าหนก น าหนกของวตถคอแรงทโลกดงดดวตถ ซงนกวทยาศาสตรชาวองกฤษชอ เซอร ไอแซค นวตน ผคนพบแรงโนมถวงของโลกไดพสจนเอาไว เรารสกหนกเมอยกวตถหรอสงของกเพราะวาโลกดงดดวตถหรอสงของลงสพนโลก แตเราใชแรงยกวตถหรอสงของทโลกดงดดอยขนมา ซงเปนการออกแรงยกในทศทางตรงกนขามกบแรงโนมถวงของโลก หนวยวดน าหนกของวตถ คอ นวตน การทวตถมน าหนกไมเทากนเปนเพราะวามแรงดงดดของโลก ทกระท าตอวตถตางกน วตถทมน าหนกมากแสดงวาแรงดงดดของโลกทกระท าตอวตถนนมมาก ในทางตรงกนขามถาวตถมน าหนกเบาแสดงวาแรงดงดดของโลกทกระท าตอวตถนนนอย เราสามารถรน าหนกของวตถตางๆ ไดจากเครองชงน าหนกทมนษยประดษฐขนมหลายแบบตามความเหมาะสมกบวตถทตองการชง และการชงน าหนกควรระมดระวงอยาชงวตถทมน าหนกมากเกนตวเลขทบอกไว เพราะจะท าใหสปรงของเครองชงน าหนกเสยเรว

ใบความรเพมเตม

เรอง แรงโนมถวงของโลก